ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
อันว่าความตายนี้เปิงเป็นทั้งโลก คันมันมาฮอดแล้วหนีได้กะบ่กลาย แปลว่า อันว่าความตายนี้ เป็นเหมือนกันทั้งโลก ถ้ามันมาถึงแล้ว หนีได้ก็ไม่พ้น หมายถึง ทุกชีวิต เกิดมาต้องตาย ไม่มีใครหนีพ้น

การละเล่นพื้นบ้านอีสาน  

มอญซ่อนผ้า...การละเล่นพื้นบ้าน --- อีสานจุฬาฯ
  หน้าก่อน หน้าถัดไป
๓๒.มอญซ่อนผ้า


จำนวนผู้เล่น : ๖ คนขึ้นไป

สถานที่และการเตรียม :

เดิ่นหรือบริเวณกว้าง ๆ พอสมควร ... อุปกรณ์ ให้เอาผ้า สิเป็นผ้าขาวม้ากะได้ มาม้วนมัดเป็นก้อนๆ เป็นขอดๆ จ่งปลายไว้จักหน่อยสำหรับจับ กะได้ หรือม้วนมัดเป็นลูกกลมๆ คือลูกบอล กะได้


การคัดโต
: วิธีการ โอ น้อย ออก หรือ อาสาสมัคร


วิธีการเล่น :

หลังจากคัดหา ผู้ที่สิเป็นมอญซ่อนผ้า ได้แล้ว... ผู้เล่นที่เหลือ ให้นั่ง ล้อมวง ระยะห่างของแต่ละคน กะให้เว้นไว้พอสมควร (แต่ถ้าผู้เล่นมีหลายๆ คน กะบ่จำเป็นต้องนั่งเว้นระยะ นั่งติดกันได้เลย) ... กรณีเล่นอยู่เดิ่นขี้ดินทราย ผู้เล่นที่นั่งลงแล้ว โดยมากมักสิกวาดขี้ดินเป็นกอง อยู่ต่อหน้าเจ้าของ ไว้สำหรับตบเล่นแทนกลอง อั่นนี้ แล้วแต่ผู้ได๋สิเฮ็ดดอกหวา...

ผู้เป็นมอญ ถือผ้า เอาเซี่ยงไว้ทางหลังเจ้าของ หรือเซี่ยงไว้ในพกเสื้อ เพื่อปกปิดบ่ให้ผู้อื่นฮู้ว่า ผ้าได้วางไว้แล้วหรือยัง... จากนั้น ให้ย่างอ้อมวง ทางหลังคนที่นั่งอยู่ ย่างอ้อมไปอ้อมมา พอได้จังหวะดีๆ หรือย่างไปฮอดคนที่เป็นเป้าหมาย กะให้เอาผ้าวางไว้ทางหลังผู้นั้น แบบค่อยๆ โดยบ่ให้ขาเจ้าฮู้สึกโต... จากนั้น กะทำทรงเป็นเซี่ยงผ้าคือเก่า แล้วกะย่างอ้อมวงอีกรอบหนึ่ง... ถ้าผู้ที่ถืกวางผ้าไว้ทางหลังนั้น ยังบ่ฮู้โต... มอญ กะก้มหยิบเอาผ้านั้นขึ้นมา แล้วกะตี ฟาดหลัง ... ผู้ที่ถืกตีหลัง กะต้องไปเป็นมอญซ่อนผ้าคนต่อไป

กรณีที่มอญวางผ้าไว้แล้ว ..ขาเจ้าฮู้โต.. ผู้ที่ถืกวางผ้าไว้ทางหลัง พอฮู้โตแล้ว กะให้ฟ้าว ลุกหยิบผ้านั้น ไล่คุมตีมอญ ถ้าเห็นว่าไล่คุมตีบ่ทัน สิดึกปาก้อนผ้านั้นใส่มอญ กะได้คือกัน... มอญ พอเห็นขาเจ้าเอาผ้าไล่คุมตี กะให้ฟ้าวแล่นอ้อมวง ให้ครบรอบให้เร็วที่สุด เพื่อที่สินั่งแทนหม่องของผู้นั้นให้ได้ ก่อนที่สิถืกตี... ถ้ามอญ ถืกตีได้ หรือขาเจ้าดึกปาถืก ก่อนสินั่งแทนหม่องของผู้นั้น คนผู้เป็นมอญนั้น ต้องเป็นมอญซ่อนผ้าต่อ... แต่ถ้ามอญ แล่นหนีทัน แล่นอ้อมได้ครบรอบ แล้วกะนั่งลงแทนหม่องได้ทัน ผู้ที่ถืกวางผ้าไว้ทางหลัง กะไปเป็นมอญซ่อนผ้าคนต่อไป

...ปกติแล้ว คนที่เป็นมอญ มักสิเอาผ้าเซี่ยงไว้พกเสื้อ ขณะย่างอ้อมวง กะมักสิทำทรงวางผ้าไว้หลังผู้นั้น ผู้นี้ เพื่อบ่ให้คนอื่นจับได้ว่า วางอีหลี หรือวางอีเล่น เป็นเทคนิคของไผของมันดอกหวา...

...ผู้เล่นคนอื่นที่นั่งล้อมวงกันอยู่ กะร้องเพลง ตบมือ ตบกองดิน ไปนำ ซึ่งเพลงหลักที่มักนำมาร้องกะคือ

“อีมอญซ่อนผ้า ตุ๊กตาอยู่ข้างหลัง ระวังดีๆ เขาสิตีหลังแตก”
โดยร้องซ้ำไปซ้ำมา

นอกจากเพลงมอญซ่อนผ้านี้แล้ว กะร้องเพลงอื่นไปนำ สิเป็นเพลงหยังกะได้ เพลงลูกทุ่ง หรือหมอลำ กะได้ ร้องเพื่อให้เพลิดเพลิน เพื่อให้เผลอ ลืมระวังเขาตีหลังนำนั่นล่ะ... นอกจากนั้น ถ้ามีคนหลายๆ กะสิมีซุมนึง บ่ได้นั่งเล่นมอญซ่อนผ้า แต่ทำหน้าที่เป็นฝ่ายสร้างความบันเทิง ซึ่งคนกลุ่มนี้ กะมีกลอง มีฉิ่งฉาบ พิณ แคน ตามแต่สิหาได้ มาบรรเลง ร้องรำทำเพลง อยู่กลางวง เฮ็ดให้ผู้นั่งเล่นเผลอ ถืกตีหลังได้ง่ายๆ ...

 

กติกา :

  • ผู้เป็นมอญ ทำหน้าที่เซี่ยงผ้า แอบวางผ้าไว้ทางหลังผู้เล่นคนอื่น เพื่อสิตีหลังในรอบต่อไป … หลังจากวางผ้าไว้แล้ว ผู้ที่เป็นมอญ ต้องย่างอ้อมต่ออีกหนึ่งรอบ จั่งสิมีสิทธิ์ตีหลังได้
  • ผู้ที่ถืกวางผ้าไว้ทางหลัง ถ้าฮู้โต สามารถสิรักษาที่นั่งเจ้าของไว้ได้ โดยการเอาผ้าไปไล่ตีมอญ หรือดึกปาใส่มอญให้ถืก ก่อนที่มอญสิแล่นอ้อมครบรอบ แล้วกะนั่งแทนที่เจ้าของ
  • มอญ ตีหลังผู้ได๋ได้ กะสิได้ที่นั่งของผู้นั่น แล้วกะนั่งแทนคนผู้นั้น
  • คนผู้ที่ถืกมอญตีหลัง ต้องเสียหม่องนั่ง แล้วกะต้องไปเป็นมอญ ซ่อนผ้า คนต่อไป

  หน้าก่อน หน้าถัดไป

 
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... การละเล่นพื้นบ้านอีสาน