เป็นการเล่นเพื่อสิยาด หรือชิงเอาหลักของอีกฝ่ายหนึ่งมาให้ได้

จำนวนผู้เล่น : ๔ คนขึ้นไป

สถานที่และการเตรียม :

    เดิ่นขี้ดิน... ลำไม้น้อยๆ ยาวประมาณเพียงแอว สำหรับเฮ็ดหลัก ไทละหลัก

การจัดไท : วิธีการ ปาว ปิ่ง ป้ง

กติกา :

• ด้านหลังแนวตรงกับหลักขึ้นไป (ด้านตรงข้ามกับอีกไทหนึ่ง) ถือเป็นเขตของไทนั้นๆ ...เขตของเจ้าของ ถือเป็นเขตปลอดภัย
• การออกจากเขตของเจ้าของ คือการออกจากหลัก
• การแต้ม คือการเอามือ หรืออวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย ไปสัมผัสถืกส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย (หรือถืกเสื้อผ้าแต่ว่ากะถืกร่างกายนำ) จนรู้สึกได้... แต้มถืกเสื้อผ้าอย่างเดียว บ่ถือว่าแต้มได้
• การแต้มกัน... ผู้ที่ออกจากหลักทีหลัง ชนะ, ผู้ที่ออกจากหลักก่อน แพ้, ผู้แพ้ เอิ้นว่า “ผู้ถืกแต้ม”
• ผู้ถืกแต้ม ต้องไปเป็นเชลยของอีกฝ่ายหนึ่ง นั่นคือต้องไป “ต่อ” อยู่หลักของอีกฝ่ายหนึ่ง
• การไป “ต่อ” กะคือ ไปยืน หรือนั่ง หรือนอนเหมบ อยู่หลักของฝ่ายตรงข้าม โดยใช้มือจับสัมผัสหลัก หรือใช้ตีน เหยียบหม่องกองขี้ดินที่พูนอ้อมหลัก กะได้..... กรณี ผู้ถืกแต้มหรือเชลยมีหลายคน ผู้แรกต่ออยู่กับหลัก ผู้ถัดไปกะต่อผู้แรก.. ผู้ถัดไปอีก กะต่อกับผู้ที่สอง.. ต่อกันไปเรื่อยๆ
• ผู้ที่ “ต่อ” หรือผู้ที่เป็นเชลย ... ถ้าไทของเจ้าของ มาแต้มเอาคืนได้ กะสิกลับเป็นอิสระ มีสิทธิ์เล่นได้ตามปกติ
• การแต้มเอาคืน ... ผู้ที่เป็นเชลยที่ “ต่อ” อยู่ ต้องต่อกันอย่างดี บ่มีหม่องได๋ขาด แล้วกะผู้แรก กะต้องต่ออยู่หลัก นำ... บ่จั่งสั้น ถึงสิแต้มถืก กะซ่อยให้เป็นอิสระบ่ได้
• กรณีไทนั้นๆ ถืกแต้มไปเป็นเชลยเกือบเหมิด เหลืออยู่แค่คนเดียว หากคนนั้นแต้มได้ไทตรงข้าม คนที่ถืกแต้มได้นั้นๆ ถึงสิเป็นเชลย แต่กะห้าม “ต่อ” ...ต้องรอให้แต้มได้จนเหลือฝ่ายละหนึ่ง เท่ากัน สูสีกันแล้ว จั่งค่อย “ต่อ” ได้
• การเฝ้าระวังป้องกันหลัก... ไทที่เป็นเจ้าของหลัก ห้ามเอามือจับหลักไว้
• ไทที่ถืกอีกฝ่ายหนึ่ง ยาดหลัก หรือหลอยหลักไปได้ ถือว่าเสียหลัก แพ้ไปหนึ่งรอบ... การเล่นรอบนั้น เป็นอันสิ้นสุด ...ผู้ที่เป็นเชลยทุกคน ของทั้งสองฝ่าย กะสิเป็นอิสระ ทุกอย่างกลับคืนสู่ปกติ แล้วกะให้เริ่มเล่นรอบใหม่

วิธีการเล่น :

แต่ละไท เอาหลักของไทเจ้าของ ไปปักเสียบดินไว้... ถ้าปักอยู่ยาก กะอาจสิค็วดขี้ดินแถวนั้น กองพูนขึ้นอ้อมหลัก เพื่อเสริมกันบ่ให้หลักล้มกะได้... ทิศทางการปักหลักระหว่างสองฝ่าย นิยม ปักในแนวทิศเหนือ-ใต้ หรือ ออก-ตก บ่นิยมปักในแนวทิศเฉียงๆ เพราะ ถ้าปักแนวทิศเฉียงๆ มันคะเนยาก ว่ายืนอยู่แนวตรงหลัก หรือเข้าตรงหลัก แล้วหรือยัง...

ผู้เล่นฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ออกจากหลัก หรือเขตของเจ้าของ เพื่อไปล่อ ให้อีกฝ่ายออกมาไล่แต้มเอา พออีกฝ่ายออกมาไล่แต้ม ผู้ที่ออกจากหลักก่อนนั้น กะแล่นหนี หลบหลีกการแต้ม หรือแล่นคืนเขตเจ้าของ... ในช่วงนั้น.. ผู้อื่นที่อยู่ไทเดียวกัน กะแล่นออกไปช่วยขับไล่อีกฝ่ายให้หนีไป แล่นไล่คุมแต้มเอานำนั่นล่ะ... ผลัดกันล่อ ผลัดกันไล่แต้มกัน อยู่จั่งซี้ล่ะ จนแต้มได้... ผู้ถืกแต้ม กะต้องไปต่ออยู่หลักของฝ่ายตรงข้าม รอให้ฝ่ายเจ้าของ มาช่วยเหลือโดยการแต้มคืน

* เพื่อสิหลอยเอาหลักของฝ่ายตรงข้ามให้ได้ บางเทื่อ หรือบางคน กะมักสิแอบอ้อมไปทางหลังของอีกฝ่าย จอบลี้อยู่หม่องได๋หม่องหนึ่ง พอได้จังหวะเขาเผลอ กะฟ้าวแล่นมายาดเอาหลัก.. กะมี.. แต่ว่าเสี่ยงอันตรายจักหน่อย เพราะไปแอบอยู่ในเขตของเขา ถ้าเขาฮู้โต หรือเห็น โอกาสรอด..ยาก

เล่นไปเล่นมาจ นฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ตกเป็นเชลยเกือบเหมิด การแย่ง การยาดเอาหลัก กะสิง่ายขึ้น... พอยาดเอาหลักได้ กะให้ถือหลัก ฟ้าวแล่นหนีกลับมาเขตของเจ้าของ แล้วกะเอาหลักที่ยาดมาได้นั้น ตีเคาะหลักของเจ้าของ.. เป็นสัญลักษณ์ว่า “ข้าฯได้มาแล้วหนึ่งหลัก”

หลังจาก ได้หลักมาเคาะหลักเรียบร้อยแล้ว การเล่นในรอบนั้น สิ้นสุดลง ผู้ที่ไป “ต่อ” ของทั้งสองฝ่าย กลับเป็นอิสระโดยอัตโนมัติ กะให้คืนกลับเขตของเจ้าของ แล้วกะเริ่มเล่นรอบใหม่

เล่นจนเบื่อ จนขี้คร้าน หรือเหมิดเวลาเล่นแล้ว พอสิเซาเล่น ให้นับว่า ยาดมาได้รวมกี่หลัก เสมอ หรือแพ้-ชนะ ... ไทชนะอาจสิได้ขี่หลัง หรือได้เขกเข่า กะแล้วแต่สิตกลงกันเอา..