ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
ใจบ่โสดาด้วยเว้าแม่นกะเป็นผิด ใจบ่โสดาดอมเว้าดีกะเป็นฮ้าย แปลว่า ใจไม่ชมชอบด้วย พูดถูกก็เป็นผิด ใจไม่ชมชอบกัน พูดดี ก็ว่าไม่ดี หมายถึง ไม่พึงใส่ใจคำพูดถากถางของคนพาล

การละเล่นพื้นบ้านอีสาน  

จ้ำมะเขือ...การละเล่นพื้นบ้าน --- อีสานจุฬาฯ
  หน้าก่อน หน้าถัดไป
๒๗.จ้ำมะเขือ


จำนวนผู้เล่น : ๔ คนขึ้นไป

สถานที่และการเตรียม : เดิ่นหรือบริเวณกว้างพอสมควร

การจัดไท : วิธีการ จ้ำมะเขือ หรือ วิธีการ ปาว ปิ่ง ป้ง

วิธีการจ้ำมะเขือ ให้ผู้เล่นทุกคน นั่งล้อมวง เด่ตีนเข้าไปกลางวง คนละข้าง หรือ ยืนอ้อมวง กะได้ จากนั้น ผู้พาเล่น กะเป็นผู้จ้ำ ไล่ไปทีละคน เวียนไปเรื่อยๆ จนจบแต่ละรอบ ซึ่งแต่ละรอบ กะสิถืกคัดออกไปรอบละคน จนผู้ที่ถืกคัดออก กับผู้ที่เหลืออยู่ มีจำนวนคนเท่าๆ กัน

ผู้พาเล่นจ้ำว่า

“ จ้ำมะเขือพวง ของน้องแม่หลวง มาเล่นป่อมแป่ม มาแหย่ฮูปู อีหนู่ตีนแป่ง ขาแหย่ง ตกบันได ขาหยิบขาใหญ่ ยัดใส่หม้อแกง กลางคืนมาแล้ว อีแก้วปากเป็น ตาเหล่นเล่นกล กระต่ายสวดมนต์ รับศีล รับพร ”

 
การเลือกไทเล่นก่อน : วิธีการ ปาว ปิ่ง ป้ง


วิธีการเล่น
:

ไทหนึ่งอยู่ฟากหนึ่ง อีกไทหนึ่งไปอยู่อีกฟากหนึ่ง คือให้ไปอยู่ห่างกัน ประมาณสิบเมตร ซึ่งระยะห่างกันนี้ คือระยะที่ต้องขี่หลังกัน กุ่งกัน

ไทได้เล่นก่อน (หมายถึงไทที่สิได้ขี่หลังก่อน) ให้ยืนรอท่าเลือกดอกไม้

ไทตรงข้าม (หมายถึงไทที่สิกุ่ง) แต่ละคน ให้เลือกดอกไม้ที่เจ้าของมัก หรือดอกไม้ที่เจ้าของต้องการให้ผู้อื่นทาย ตกลงกันเรียบร้อย กะให้บอกหัวหน้าไท... จากนั้น หัวหน้าไท กะฮ้องบอกไทได้เล่นก่อน (ไทที่สิเลือกดอกไม้) ว่า “มีดอก ... ดอก... ดอก...”

เช่น “มีดอกสมั่ง ดอกงิ้ว ดอกจำปา ดอกหว่านขี้ ให้เลือกเอาเด้อ ผู้ได๋สิเอาดอกหยัง”

จากนั้น ไทได้เล่นก่อน แต่ละคน กะเลือกเอาดอกไม้ที่เจ้าของมัก ตกลงกัน เลือกเรียบร้อยแล้ว กะบอกว่า เลือกแล้วแล้ว จากนั้น กะรอท่าขี่หลัง คนที่เป็นเจ้าของดอกไม้

ส่วนผู้ที่เป็นเจ้าของดอกไม้ กะย่างไปหาไทที่เลือกดอกไม้ แล้วกะรายงานโตว่า เจ้าของคือดอกอีหยัง แล้วกะนั่งลง หรือก้มเตรียมโตกุ่ง ผู้ที่เลือกเจ้าของ

(หม่องม่วน กะอยู่หม่องนี้ล่ะ ฮาลังเทื่อ ผู้น้อยๆ ต้องกุ่งผู้อ้วนๆ ใหญ่ๆ ...บ่สมดุลกัน)

หลังจากกุ่งพามาส่ง ฮอดหม่องที่เจ้าของเคยยืนอยู่แล้ว ไทที่กุ่ง ที่เคยที่เป็นเจ้าของดอกไม้ กะเปลี่ยนเป็นไทที่สิเลือกดอกไม้ หรือไทขี่ แล้วกะย่างกลับ ไปหม่องที่ไทขี่เคยยืนอยู่

ส่วนไทที่ขี่เขาแล้ว กะเปลี่ยนมาเป็นไทกุ่ง กะให้หาดอกไม้ที่เจ้าของมัก แล้วกะบอกหัวหน้าไท.. คือกันกับที่เล่นไปหว่างฮั่นล่ะ...

หรือถ้าสิเว้าง่ายๆ กะคือ กะสลับกันเล่น เปลี่ยนกัน ไปเรื่อยๆ

  หน้าก่อน หน้าถัดไป

 
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... การละเล่นพื้นบ้านอีสาน