ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
ตกลงว่าได้สู้บ่มีถอยให้เขาด่า นับแต่สิเดินหน้า ถอยก้นแหม่นบ่มี แปลว่า เมื่อได้สู้แล้ว ไม่มีถอยให้คนอื่นเย้ยหยัน มีแต่จะเดินหน้าสู้ต่อไป หมายถึง เมื่อได้ลงมือทำแล้ว ต้องทำให้สำเร็จ ไม่พึงย่อท้อต่ออุปสรรค

การละเล่นพื้นบ้านอีสาน  

จ้ำป่นจ้ำแจ่ว...การละเล่นพื้นบ้าน --- อีสานจุฬาฯ
  หน้าก่อน หน้าถัดไป
๒๙.จ้ำป่นจ้ำแจ่ว


ไทหนึ่ง เป็นฝ่ายล้อมฮั้วบ่ให้แมวกะโดดเข้ามา หรือกระโดดออกไป ... อีกไทหนึ่ง เป็นแมว ที่สิพยายามกระโดดเข้าไปในวงเพื่อ “จ้ำป่น” หรือกระโดดออกนอกวงเพื่อ “จ้ำแจ่ว”


จำนวนผู้เล่น
: ๖ คนขึ้นไป

สถานที่และการเตรียม : เดิ่น หรือบริเวณกว้างพอสมควร

การจัดไท : วิธีการ ปาว ปิ่ง ป้ง

การเลือกไทเล่นก่อน : วิธีการ ปาว ปิ่ง ป้ง


วิธีการเล่น
:

ไทที่ได้เล่นทีหลัง เป็นฝ่ายล้อมฮั้ว เป็นฝ่ายลัดหรือสกัดแมว ... ไทล้อมฮั้ว ทุกคน นั่งล้อมกันเป็นวง เหยียดขากางออกทั้งสองขา เอาขาเจ้าของต่อกับขาผู้อื่นไว้ ... ส่วนไทที่ได้เล่นก่อน คือไทที่เป็นแมว ยืนรออยู่ข้างนอกฮั้ว หรือข้างนอกวงขา รอคอยกระโดดเข้าไป....

ไทล้อมฮั้ว ต้องระวังบ่ให้ไทแมว กระโดดข้ามขาได้ ถ้าเห็นไทแมวผู้ได๋ผู้นึง กระโดดข้ามขา กะให้ยกขาขึ้น ฟาด หรือเตะให้ถืกผู้ที่กระโดดนั้น … ส่วนไทแมว กะมีหน้าที่ต้องหาทาง หลอยกะโดดข้วมขาให้ได้ โดยที่ไทล้อมฮั้วเตะบ่ถืก

ถ้าไทแมว ผู้ได๋กะตาม โดดข้วมขา เข้าไปทางในได้ กะให้ฮ้องบอกว่า “จ้ำป่น” ... โดดข้วมได้ป่องได๋ ป่องนั้นถือว่าถืกทำลาย คนที่เหลืออื่นๆ กะสามารถย่างเข้าป่องนั้นได้โดยปลอดภัย... ซึ่งฝ่ายล้อมฮั้ว ถ้าบ่สามารถลัดอยู่หรือเตะถืก กะต้องปล่อยให้ไทแมว ย่างเข้าป่องนั้นได้ตามสบาย

หลังจากไทแมว ย่างเข้าไปในวงขาเหมิดทุกคนแล้ว กะต้องหาทางโดดออกมาข้างนอก ถ้าผู้ได๋ผู้นึง โดดออกได้ กะให้ฮ้องบอกว่า “จ้ำแจ่ว” ...ผู้อื่น กะย่างออกป่องนั้นได้โดยปลอดภัยคือกัน

แต่ว่า ถ้าไทล้อมฮั้ว ยกขาขึ้นเตะถืก ผู้ที่กระโดดข้วม ก่อนที่สิข้วมไปได้ ไทแมว กะ “ลุน” ทันที ไทแมว พอ “ลุน” แล้ว กะต้องเปลี่ยนไปเป็นไทล้อมฮั้ว... ไทล้อมฮั้ว กะเปลี่ยนไปเป็นไทแมว หาทางโดดข้วมขา... สลับไป สลับมา อยู่จั่งซี้ล่ะ

เคล็ดบ่ลับ ... โดยมากไทแมว มักสิเว้านั่นเว้านี้ ชวนหรือล่อให้ไทล้อมฮั้ว เหลียวเบิ่งทางนั้นทางนี้ เพื่อให้เผลอ สิได้โดดข้วมได้ง่ายๆ

 

 

กติกา :

  • ไทแมว มีหน้าที่โดดข้วม เข้า–ออก เพื่อ “จ้ำป่น จ้ำแจ่ว”
  • การโดดข้วมได้ หมายถึง การโดดข้วมขา โดยที่ไทล้อมฮั้วยกขาเตะบ่ถืก
  • ผู้โดดข้วม ต้องโดดด้วยกำลังของเจ้าของเอง ห้ามขึ้นขี่หลัง ขี่คอไทเดียวกันแล้วโดด
  • ไทล้อมฮั้ว มีหน้าที่ สกัดบ่ให้ไทแมว โดดข้วมเข้า–ออกได้ โดยยกขาเตะลัด
  • การเตะลัด คือการยกขาขึ้นเตะ เพื่อสิให้ถืกไทตรงข้าม ใช้มือ บ่มีผล
  • ถ้ายกขาเตะถืกไทแมว ก่อนที่สิข้วมไปได้ ถึงสิเตะถืกผู้เดียว ไทแมว กะต้อง “ลุน” ทั้งเหมิด
  • ถ้าไทแมว สามารถโดดข้วมไปได้ ถึงสิโดดข้วมได้ผู้เดียว ไทแมวผู้อื่นทั้งเหมิด กะสามารถย่างเข้าป่องนั้น โดยปลอดภัย บ่ถืกเตะลัด หรือบ่ “ลุน”
  • โดดข้วมได้ป่องได๋ ป่องนั้น กะสามารถย่างเข้าได้โดยปลอดภัย
  • ถ้าโดดเข้าได้ทีเดียว พร้อมกันหลายคน หลายป่อง ผู้อื่นกะสามารถย่างเข้าป่องได๋กะได้
  • ถ้าไทแมวผู้ได๋กะตาม ย่างเข้าป่องอื่นที่บ่แมนป่องโดดข้วมได้ ไทล้อมฮั้ว สามารถยกขาเตะลัดเอาได้
  • การสิโดดข้วมกลับออกนอกวง ต้องรอให้ ทุกคนเข้าไปในวงเหมิดก่อน... หรือ การสิโดดข้วมกลับเข้าในวง กะต้องรอให้ทุกคน ออกมานอกวงเหมิดก่อน บ่จั่งซั้น “ลุน”

  หน้าก่อน หน้าถัดไป

 
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... การละเล่นพื้นบ้านอีสาน