ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 25 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
คันสิเทียวทางเวิ้งหาทิงบั้งใหญ่ คันสิขึ้นต้นไม้ให้หาท้างปล่องลง แปลว่า ถ้าจะเดินทางไกลกันดาร ให้เตรียมกระบอกน้ำ ถ้าจะขึ้นต้นไม้ ให้มองหาทางลงก่อน หมายถึง จะทำกิจการใดๆ ควรวางแผนเตรียมข้าวของอุปกรณ์ให้พร้อม

ดนตรีพื้นบ้านอีสาน  

คีย์ลายใหญ่...ลายเพลงพื้นบ้านอีสาน (ดนตรีพื้นบ้านอีสาน---อีสานจุฬาฯ)
ลายเพลงพื้นบ้านอีสาน

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
คีย์ลายใหญ่


ลายใหญ่ หมายถึงทำนองที่อยู่ในบันไดเสียงทุ้มต่ำ ภาษาไทย-ลาว เรียกเสียงทุ้มต่ำว่า เสียงใหญ่... เสียง ลา เป็นเสียงทุ้มต่ำที่สุดในแคนแต่ละเต้า เมื่อลายใหญ่มีเสียง ลา เป็นศูนย์กลางของทำนอง จึงมีชื่อเรียกว่า ลายใหญ่....

ลายใหญ่ มีเสียงลาต่ำ (เสียง A เมื่ออยู่บันไดเนเจอรัล) เป็นเสียงศูนย์กลางของทำนอง ใช้โน้ตในทำนองได้เพียง 6 โน้ต คือ ล ท ด ร ม ซ 

เสียงฟา เป็นเสียงส้มของลายใหญ่ ... “ส้ม” หมายถึง เปรี้ยว เสียงส้ม หมายถึง เสียงที่ไม่เข้าพวกกับเสียงอื่นเมื่อบรรเลงทำนอง หากนำเสียงนี้มาใช้ร่วมทำนอง จะฟังดูแปร่งๆ หู เปรี้ยวหู ก็เลยเรียกว่าเสียงส้ม

เสียงฟา เมื่อนำมาใช้ในคีย์ลายใหญ่ จะไม่เข้าพวกเขา.... หากจะให้เข้าพวกจริงๆ ต้องเป็นเสียงฟาชาร์ป (F#)

อีกอย่างหนึ่ง ทำนองลายเพลงอีสาน โดยมาก เป็นทำนองโน้ตกระโดด ใช้โน้ตในแต่ละลายเพลง 5 โน้ต ซึ่งโน้ตหลัก 5 โน้ตของลายใหญ่คือ “ล ด ร ม ซ” ส่วนลายเพลงที่มี 6 โน้ต (เพิ่มเสียง ท) และ 7 โน้ต (เพิ่มเสียง ท และ ฟ) จะมีน้อย ถ้ามีบรรเลง ก็เป็นเพลงที่ยืมทำนองมาจากถิ่นอื่น หรือเป็นลายเพลงกำเนิดใหม่

มาตราเสียงของลายใหญ่ จัดอยู่ใน “A Mode” (คือเพลงจบลงด้วยเสียง ลา ... เมื่อเทียบลา = A) ออกสำเนียงไมเนอร์ หรือจะว่าเป็นบันไดเอไมเนอร์ ก็ไม่ผิด

ลองดูตัวอย่างเพลงพม่ารำขวาน เมื่อใช้บันไดลายใหญ่

พม่ารำขวานคีย์ลายใหญ่

- - - -

- - - -

- - - -

- - - -

- - - -

- ล - ร

- ซ ล ท

ร - ล ล

- ท ล ซ

ล ท ล ด

- ซ ล ท

ร – ล ล

- - - -

ซ ม ซ ซ

ล ท ล ซ

ฟ# ม ร ม

- - - -

ซ ม ซ ซ

ล ท ล ซ

ฟ# ม ร ม

- ม ซ ร

- ม - ร

- ด ล ด

ร ม ร ด

- ด ล ด

- ด ร ม

ซ ล ซ ม

ซ ม ร ด

- ท ล ซ

- ซ ล ท

ล ซ ล ท

ร ด ท ล

*** แคน ไม่มีเสียง ฟ# มีเฉพาะเสียง ฟ ซึ่งเป็นเสียงส้มของลายใหญ่

 

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
 
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... ดนตรีพื้นบ้านอีสาน