ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
คนหากอาศัยด้วยดอมคนเป็นหมู่ บ่มีไผอยู่ยั้งทอนท้อผู้เดียว แปลว่า คนเรา อยู่ได้ด้วยการอยู่ร่วมกัน ไม่มีใครอยู่คนเดียวได้(ตั้งแต่เป็นทารก) หมายถึง การอยู่ร่วมกัน ควรช่วยเหลือเกื้อกูลกันและกันอยู่เสมอ

ดนตรีพื้นบ้านอีสาน  

แคน...การเลือกแคน (ดนตรีพื้นบ้านอีสาน---อีสานจุฬาฯ)
ดนตรีพื้นบ้านอีสาน...แคน

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
การเลือกแคน


แคนจะมีเสียงดีหรือไม่เพียงใด ขึ้นอยู่กับคุณภาพของแคนเป็นสำคัญ วิธีการเลือกแคนให้ได้แคนที่ดีมีคุณภาพดี นอกจากดูรูปลักษณ์ภายนอก เช่นลูกแคน ต้องไม่แตก เป็นต้นแล้ว อาจพิจารณาได้ดังนี้

  • ไม่กินลม หมายความว่า เวลาเป่าไม่ต้องใช้ลมมากนักก็ดัง แคนที่ใช้ลมเป่ามากจะทำให้ผู้ที่เป่าเหนื่อยเร็ว ซึ่งสาเหตุสำคัญ มักจะเนื่องมาจากลิ้นแคนที่หนาและแข็งมักจะกินลมมาก หรืออาจจะเป็นเพราะแคนมีรูรั่วตามเต้าของแคน ซึ่งขี้สูดอุดไม่สนิทก็อาจเป็นได้
  • เสียงหนึ่ง ๆ ควรจะดังเท่ากันทั้งเวลาสูดลมเข้าและเป่าลมออก
  • เสียงทุกเสียงควรจะดังเท่ากันเมื่อใช้ลมเป่าเท่ากัน
  • คู่เสียงของแคนซึ่งเป็นคู่แปดทุกคู่ ควรจะดังเท่ากัน และมีระดับเสียงเข้าคู่กัน อย่างสนิทไม่ผิดเพี้ยน จึงจะได้คู่เสียงที่กลมกลืน และควรดังเท่ากัน ทั้งเวลาดูดลมเข้าและเป่าลมออก
  • ลิ้นแคน ต้องไม่ “นอง” คือ เมื่อไม่ปิดรูใดๆ เลย แล้วลองเป่าลมเข้า หรือดูดออกอย่างแผ่วเบา แคนต้องไม่มีเสียง... ถ้ามีเสียงครางสั่นเบาๆ เรียกว่าแคนลิ้นนอง
  • เป่าแล้ว นอกจากไม่กินลม เสียงต้องแน่น ใส ไม่โปร่งจนเกินไป
  • แคนที่ใช้ลิ้นแคนคุณภาพดี แม้จะเป่าหรือดูดแรงๆ ปานใดก็ตาม ลิ้นต้องไม่เสียรูป ถ้าเป่าหรือดูดแรงๆ แล้ว ลิ้นเสียรูป โดยงอออกด้านนอกก็ดี หลบงุ้มเข้าด้านในก็ดี แสดงว่าลิ้นแคนอ่อนเกินไป ขาดการสปริงตัวที่ดี... อันเป็นสาเหตุให้แคนลิ้นนอง และลิ้นหัก ได้ง่าย
  • ลิ้นแคนคุณภาพดี คือลิ้นเงิน (สตางค์แดงผสมโลหะเงิน) และลิ้นทอง(สตางค์แดงล้วนๆ) ส่วนลิ้นทอง(ทองเหลือง) คุณภาพไม่ค่อยดี อายุการใช้งานน้อย

** แคนที่ลูกแคนบาง เสียงจะก้องกังวานดี เพราะลูกแคนเกิดกำทอนดี แต่ข้อเสียคือ ลูกแคนที่บางจะแตกง่าย

** ลิ้นแคนที่บาง เป่าง่าย แต่ข้อเสียคือลิ้นนองง่าย และหักง่าย ดังนั้น สูตรผสมโลหะ จึงสำคัญมาก

 

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
 
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... ดนตรีพื้นบ้านอีสาน