ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
มีเกวียนบ่มีงัวพร้อมสิเอาหยังมาแก่ เกวียนบ่มีไม้ค้ำหัวสิจ้ำใส่ดิน แปลว่า มีเกวียน แต่ไม่มีวัวด้วย จะใช้อะไรลาก หากเกวียนไม่มีไม้ค้ำ หัวเกวียนจะคะมำลงพื้น หมายถึง กิจบางอย่าง ไม่สามารถทำสำเร็จได้ด้วยคนคนเดียว พึงรู้รักสามัคคี

ดนตรีพื้นบ้านอีสาน  

แคน...มนต์เสียงแคน (ดนตรีพื้นบ้านอีสาน---อีสานจุฬาฯ)
ดนตรีพื้นบ้านอีสาน...แคน

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
มนต์เสียงแคน


บางตอนจากวรรณคดีเรื่อง “ ท้าวก่ำกาดำ ” ที่กล่าวถึงความน่าอัศจรรย์ใจของเสียงแคน

 

เมื่อนั้น โพธิสัตว์ท้าว กาดำน้อย บายแคนเลยเป่า

ท้าวก็ยืนแท้แล้ เลยซ้ำเป่าแคน

ท้าวก็แตะลูกหนึ่งแล้ว ลูกสองสามสี่

ท้าวก็แตะกิ่งก้อย ขานเท่าแม่มือ

ท้าวก็เป่าจ้อยจ้อย คือเสียงเสพเมืองสวรรค์ …

ปรากฏดังม่วนก้อง ในเมืองอ้อยอิ่น

เป็นที่ม่วนใจดิ้น ดอมเจ้าเป่าแคน …

ฝูงหมู่ชาวเมืองเขา เล่าฟังเย็นบิ้ง

เป็นที่สาวส่ำน้อย ลืมแกว่งกงหลา

ดีแต่ทางหลายพร้อม มาฟังสงัดอยู่

เขาก็ฟังพร่ำพร้อม ดอมท้าวเป่าแคน

สาวฮามน้อย วางหลามาเบิ่ง

เขาก็ปบฟั่งฟ้าว ตีนต้องถืกตอ ล้มถ่าว

บางพ่องพาดลาดล้ม เลยฟ้าวแล่นไป ก็มี

ฝูงคนเฒ่า เหงานอนหายส่วง

สาวแม่ฮ้าง คะนิงโอ้อ่าวผัว

ฝูงพ่อฮ้าง คิดฮ่ำคะนิงเมีย

เหลือทนทุกข์ ผู้เดียวนอนแล้ง

เป็นที่อัศจรรย์แท้ เสียงแคนท้าวก่ำ

ไฝได้ฟังม่วนแม่ง ใจสล้างหว่างเว

ฝูงกินข้าว คาคอ ค้างอยู่

ฝูงอาบน้ำ ป๋ะผ้าแล่นมา

บ่มีไผ ไออี้ จามไอ สงัดอยู่

ก็จึ่งมาพร่ำพร้อม ฟังท้าวเป่าแคน

 

อธิบายคำศัพท์

บาย = จับ

ยืนแท้แล้ = ยืนตรงค่อนข้างเงย

เตาะ = แตะ

กิ่งก้อย = นิ้วก้อย

จ้อยจ้อย = แจ้ว ๆ

เสพ = บรรเลง

อ้อยอิ่น = อ้อยอิ่ง

สาวส่ำน้อย = สาวแรกรุ่น

หลา = เครื่องรีดเส้นฝ้าย

เซา = หยุด

ฮาม = งาม , ขนาดปานกลาง

เบิ่ง = ดู

ม่วนใจ = เสนาะกินใจ

เย็นบิ้ง = เย็นเฉียบ

ป๋ะ = ปล่อย , วาง , ผละ

พ่อง = บ้างก็

ปบ = รีบมาก

ฟ้าว , ฟั่ง = รีบ

ถืก = ถูก

ล้มถ่าว = ล้มคะมำ

พาดลาดล้ม = ล้มเสียหลัก

ส่วง = หายง่วง , ฟื้นไข้

แม่ฮ้าง = หญิงหย่าสามี

คะนิง = คะนึงหา

โอ้อ่าว = เสียดายภายหลัง

หว่างเว = ว้าเหว่

 

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
 
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... ดนตรีพื้นบ้านอีสาน