โครงเรื่อง ดัดแปลงจากนิทานอีสป
กลอนผญาโดย มังกรเดียวดาย

ยังมีต้นยางไม้ สูงใหญ่ใบหนา
แผ่สาขาคาคบ สยบมวลพันธุ์ไม้
สัตว์ใหญ่น้อย พลอยอาศัยซ้นอยู่
มีทั้งงูกะปอมท้าง บ่างเผิ่งนกกะแต
ยิ่งใหญ่แท้ แข็งแรงอาจอ่ง
บ่มีโค้งอ่อนน้อม ยอมให้แก่ไผ
"กูคือไม้ ผู้ยิ่งใหญ่ในโลกา
พายุฝนแดดผา กูบ่เยงเกรงย้าน
กูยืนทานทนได้ บ่อ่อนไหวให้เสียเหลี่ยม
ไผสิเทียมทานไม้ ผู้แข็งกล้าดั่งกู"

คืนหนึ่งพายุฟ้า ฝนคะนองก้องสนั่น
หัวลมหันพัดจ้าว หัวลมห่าวพัดแฮง
แสงฟ้าแลบ อสุนีฮ้องฮ่ำ
ฝนกระหน่ำโฮยพื้น ฮำฮาบพสุธา
พายุพัดแฮงกล้า ปานโกธาเขี้ยวขุ่น
พัดเพมุ่นพานม้าง พังไม้ล้มทะลาย

กล่าวถึงต้นยางไม้ ยืนทรงกายอวดอ่ง
บ่มีเอนอ่อนโค้ง ลงน้อมนอบลม
พายุโหมแฮงกล้า อหังการ์ต้านต่อ
เหลือแต่ตอหักโค่น โดนลมน้าวล้มด่าวดิน
จบชีวินความเป็นไม้ ผู้ทรงกายสูงสง่า
ถืกน้ำพาพัดซ้ำ ไหลล่องหล่องนที

สุรีย์แสงสางต้อง อโณทัยสาดส่อง
ต้นยางไหลล่องน้ำ เกยก้ำตลิ่งวัง
เลียบริมฝั่งนทีน้ำ หญ้าป้องงามยืนสง่า
บ่มีอิดอ่อนล้า หักล้มเพราะลม

ต้นยางจมในน้ำ ส่งเสียงถามหญ้าป้องว่า
“มื้อคืนพายุกล้า พานพัดข้าฯให้ล่องมา
พายุคะนองกล้า บ่พัดมาทางนี้ดือ
หญ้าป้องคือบ่ล้ม หักโค่นจั่งเฮา (แหน่น้อ)”

หญ้าป้องจึงจาเว้า ต้านตอบต้นยาง
“มื้อคืนมีพายุ พัดแฮงฮอดพี้
อสุนีฝนฟ้า ฮำแฮงฮาบฮ่าน
หญ้าป้องบ่ยืนต้าน แข็งข้อต่อลม
มีแต่โน้มเครือป้อง ก้านก่องตามไป
ลมพัดเพทางใด๋ ก็อ่อนไปทางนั้น
พายุพานแฮงกล้า บ่อาจผาให้หญ้ามุ่น
บ่อาจเพพังม้าง ให้เครือหญ้าหักทะลาย (ได้ดอก)”

ต้นยางไม้ ได้ฮู้ฮ่อมความจริง
“ย่อนความหยิ่งยโส อวดโตจึงเพม้าง
ย่อนความแข็งกระด้าง บ่รับฟังเขาผู้อื่น
จึงขมขื่นโศกเศร้า เพม้างมุ่นทะลาย”

ควรที่คนเฮาใคร่ ครวญไตร่ตรองพินิจ
บ่ควรคิดยโส โอหังกางกั้น
ควรที่ผันตนตั้ง ประพฤติตนน้อมต่อ
นโมมีอ่อนน้อม ภัยฮ้ายแล่นกลาย

คือจั่งเพิ่นว่าไว้ ความเก่าโบราณ    ความนิทานเพิ่นสอน กลอนผญาเพิ่นว่าไว้
“ยูงยางไม้ ลมตีหักถ่อง               บาดว่าเครือหญ้าป้อง ลมต้องบ่เพ”
“ให้เจ้าเหหันหน้า รับฟังเพิ่นผู้อื่น   อย่าได้หลื่นเมืองบ้านเห็นแท้แต่โต
อย่ายโสอวดอ้าง จองหองอวดอ่ง  ให้ประพฤติอ่อนน้อม ถ่อมตนไว้สิฮุ่งเฮือง” ... พี่น้องเอย 

มังกรเดียวดาย