ภาษาอีสาน วันละคำ

คำที่ 1 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่น

ภาษาอีสานคำว่า..ก่น
ความหมายตรงๆ ====>	ขุด
อ้างอิงจังหวัด :: 101 จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 12/14/2001 3:46:27 AM	ตัวอย่าง มื้อนี้ ข่อยไปก่นมันมาต้มให้เจ้ากินแก้เมื่อย เจ้าสิกินบ่ แปลว่า วันนี้ ผมจะไปขุดมัน มาต้มให้คุณกินให้หายเมื่อย คุณจะกินไหม สั่นดอกว้า...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 2 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กบกินเดือน

ภาษาอีสานคำว่า..กบกินเดือน
ความหมายตรงๆ ====>	จันทรุปราคา
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: จารย์เขียว เมื่อวันที่:: 08-11-2018 15:42:12	ตัวอย่าง กบกินเดือน แปลว่า จันทรุปราคา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 3 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กลับเฮียน

ภาษาอีสานคำว่า..กลับเฮียน
ความหมายตรงๆ ====>	กลับบ้าน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: ด.ญ ปริณดา พิศวง เมื่อวันที่:: 03-09-2010 22:01:53	ตัวอย่าง ตัวอย่าง ข่อยซีกลับเฮียนเกิดที่มหาสารคามเเต่ตอนนี้ข่อยอยู่ที่จันทบุรี เเปล ฉันจะกลับบ้านเกิดที่มหาสารคามเเต่ตอนนี้ฉันอยู่จันทบุรี
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 4 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กลิ้งเกลือกลิเลือ

ภาษาอีสานคำว่า..กลิ้งเกลือกลิเลือ
ความหมายตรงๆ ====>	ลักษณะกระวนกระวาย/ทุรนทุราย/กระฉับกระส่าย
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 23-12-2009 03:02:51	ตัวอย่าง เผิ่นเจ็บปวดหลาย นอนกลิ้งเกลือกลิเลือทั่วเฮือน แปลว่า แกเจ็บปวดมาก นอนทุรนทุรายไปมาทั่วทั่งเรือน เป็นภาษาเก่า ทางลาวยังใช้อยู่
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 5 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้อง

ภาษาอีสานคำว่า..ก้อง
ความหมายตรงๆ ====>	ใต้(ข้างใต้)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 00:29:17	ตัวอย่าง เป็นศัพท์ที่คนในภาคอีสานค่อนข้างใช้น้อย เช่น อาจารย์:นายซัย โตฟ้าวเมี้ยนก้องโต๊ะโตไวๆ มันหมุ่นโพดนา แปลว่า นายชัย เธอช่วยเก็บของใต้โต๊เร็ว มันเละเทะเกิน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 6 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้อนเส่า

ภาษาอีสานคำว่า..ก้อนเส่า
ความหมายตรงๆ ====>	ก้อนเส่า คือนำก้อนหิน 3 ก้อน วางไว้เพื่อตั้งหม้อทำกับข้าว
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร เมื่อวันที่:: 27-01-2010 11:36:54	ตัวอย่าง สมัยโบราณเวลาจะทำกับข้าวเขาจะนำ ก้อนหินขนาดพอเหมาะสมมาวางไว้เป็นสามมุมพอวางหม้อแกงได้พอดีๆกับก้นหม้อ แล้ก่อไฟทำกับข้าว เขาจึงเรียกหินสามก้อนว่าก้อนเส่า แต่ถ้าวางก้อนหินวางไว้คนละทิศละทางเขาก็จะเรียกก้อนหินเหล่านั้นเป็นก้อนหินธรรมดาๆ แต่ถ้านำมาวางไว้ ทั้ง 3 มุม ใกล้กันพอวางหม้อแกงได้พอเหมาะเขาจะเรียกว่าก้อนเส่า
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 7 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก๋อ

ภาษาอีสานคำว่า..ก๋อ
ความหมายตรงๆ ====>	จริงๆ ( บางทีอาจใช้ลงท้ายคล้ายกับคำว่า ฮิ ของระยอง)
อ้างอิงจังหวัด :: เลย จากคุณ:: SaLaWan เมื่อวันที่:: 25-09-2009 14:48:59	ตัวอย่าง มื้อนี้ฝนตกก๋อ วันนี้ฝนตกจริงๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 8 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะซาง

ภาษาอีสานคำว่า..กะซาง
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่แคร์ ไม่สนใจใยดี แล้วแต่คุณ ไม่มีความรู้สึกร่วม
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ จากคุณ:: แคน เมื่อวันที่:: 04-06-2009 15:03:06	ตัวอย่าง แม่: \"อีเหี่ยนถ่ามึงบ่กลับมาอยู่บ้าน มึงอย่าหวังว่าสิได้เด้อมูลมัง ฮั่ว ไฮ่ นา สวน กูนี่\" ลูก: \"กะซ่างเจ้าตี๋ล่า ข่อยสิอยู่กุงเทพ ข่อยซิหผัวฟะหลั่งกะได้\" ความหมายคล้าย \'บ่ออนซอน\'
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 9 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะเซอะกะเซิง

ภาษาอีสานคำว่า..กะเซอะกะเซิง
ความหมายตรงๆ ====>	ฟูไม่เป็นระเบียบเรียบร้อย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: อาจารย์หนุ่มสารคาม เมื่อวันที่:: 17-09-2010 12:37:57	ตัวอย่าง ป้าดโธ้ ทรงผมอ้ายทิดกะเซอะกะเซิงคือถืกผีหลอกแท้บาดนี่ โอ้โฮ้ ... ทรงผมพี่ไม่เป็นระเบียบเรียบร้อยเลยฟูเหมือนโดนผีหรอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 10 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะญอน

ภาษาอีสานคำว่า..กะญอน
ความหมายตรงๆ ====>	มิน่าหล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: L.A. boy เมื่อวันที่:: 23-07-2008 11:32:21	ตัวอย่าง กะญอน! ตำบักหุ่งครกนี้เป็นหยังคือบ่แซ่บ เป็นย้อนบ่ได้ใส่ปลาแดกตั้วนี่ มิน่าหล่ะ! ส้มตำครกนี้ทำไมถึงไม่อร่อย เป็นเพราะไม่ได้ใส่ปลาร้านี่เอง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 11 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะด้อกะเดี้ย

ภาษาอีสานคำว่า..กะด้อกะเดี้ย
ความหมายตรงๆ ====>	อะไรกันนักหนา
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ จากคุณ:: p เมื่อวันที่:: 19-07-2006 10:46:25	ตัวอย่าง มื้อนี้เจ้าสิเฮ็ดงานหยั๋งกะด้อกะเดีย บ่เซากินเข่าติ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 12 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะบ่วง

ภาษาอีสานคำว่า..กะบ่วง
ความหมายตรงๆ ====>	ช้อน
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี จากคุณ:: TaaMoo+ เมื่อวันที่:: 26-02-2009 13:26:36	ตัวอย่าง อีหล่าๆ ไปเอากะบ่วงมาให่แม่แหน่ หนูๆ ไปหยิบช้อนมาให้แม่หน่อย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 13 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะเบียน

ภาษาอีสานคำว่า..กะเบียน
ความหมายตรงๆ ====>	ถาดสำหรับทำข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วให้เย็นก่อนที่จะเก็บเข้าภาชนะบรรจุ
อ้างอิงจังหวัด :: ปทุมธานี จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:34:23	ตัวอย่าง กระเบียน เป็น ถาดสำหรับทำข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วให้เย็นก่อนที่จะเก็บเข้าภาชนะบรรจุ มีลักษณะคล้ายๆกระด้ง แต่ทำจากไม้อันใหญ่ๆ กระเบียน หรือ กะเบียน หากพูดเป็นภาษาอีสานก็เอาไว้ส่ายข้าว (ทำให้ไอความร้อนออกจากข้าว) ก่อนที่สิเอาใส่ก่องข้าว หรือ กระติบข้าว คำว่า ก่องข้าว กับกระติบข้าว ต่างกันดังนี้ ก่องข้าว จะมีลักษณะ ฝาปิดเฉพาะด้านบนของตัวก่อง ส่วนกระติบ หรือ กระติ๊บข้าว จะสานฝาปิดมาจะเกือบมิดตัวกระติบ ว่างๆเดี๋ยวจะหารูปมาให้ดูกัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 14 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะโพก

ภาษาอีสานคำว่า..กะโพก
ความหมายตรงๆ ====>	ประทัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 12-09-2006 13:18:22	ตัวอย่าง ช่วงนี่ไกล้สิฮอดเดือนสิบเอ็ดแล้ว ไกล้สิออกพรรษา ยามมื่อแลงกะสิได้ยินเสียงเด็กน้อย จูด \"กะโพก\" ดังตู้มต้ามตู้มต้ามอยู่ หรือบางคนกะปล่อยโคมไฟขึ้นฟ้า ผู้ใหญ่กะให่บอกลูกบอกหลาน ว่าให่เล่น \"กะโพก\" อย่างระมัดระวัง อย่าสะดึกใส่กัน โดยเฉพาะ \"กะโพก\" สามเหลี่ยม มันแตกแฮงคัก หมายความว่า ช่วงนี้ก็ไกล้จะถึงเดือนสิบเอ็ดแล้ว ไกล้จะออกพรรษา ยามเวลาเย็นก็จะได้ยินเสียงเด็กๆ จุด \"ประทัด\" ดังตู้มต้ามตู้มต้ามอยู่ หรือบางคนก็ปล่อยโคมไฟขึ้นฟ้า ผู้ใหญ่ก็ให้บอกลูกบอกหลานหน่อนนะ ว่าให้เล่น \"ประทัด\" อย่างระมัดระวัง อย่าโยนใส่กัน โดยเฉพาะ \"ประทัด\" สามเหลี่ยม มันแตกรุนแรงมาก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 15 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะย่อน,กะย่อนว่า,กะญ่อนวา

ภาษาอีสานคำว่า..กะย่อน,กะย่อนว่า,กะญ่อนวา
ความหมายตรงๆ ====>	เพราะ,เป็นเพราะ,เป็นเพราะว่า
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี จากคุณ:: สีสามเดือนยี่ปีฉลู เมื่อวันที่:: 03-02-2011 14:29:05	ตัวอย่าง กะย่อนว่าอยู่ต่างม่อง กะเลยเอิ้นต่างกัน แปลว่า ก็เพราะว่าอยู่ต่างที่ก็เลยเรียกต่างกัน ปล. ม่อง แปลว่า ที่,ตำแหน่ง,พิกัด
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 16 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะลอ

ภาษาอีสานคำว่า..กะลอ
ความหมายตรงๆ ====>	เครื่องเคาะสำหรับให้สัญญาณ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง) เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:10:55	ตัวอย่าง ตัวอย่าง "มื้อนี้ผู้ใหญ่บ้านตีกะลอเอิ้นลูกบ้านประชุม" แปล " วันนี้ผู้ใหญ่บ้านเคาะเกราะเรียกลูกบ้านเข้าประชุม"
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 17 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะเสินว่ะ

ภาษาอีสานคำว่า..กะเสินว่ะ
ความหมายตรงๆ ====>	นับประสาอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม จากคุณ:: ลูกประธาตุพนม เมื่อวันที่:: 02-09-2008 14:41:39	ตัวอย่าง \"เด็กน้อยสมัยนี้พ่อแม่บอกสอนมันกะบ่ฟังความดอก กะเสินว่ะสิเป็นผู้อื่นเว้า น้อ!\" \"เด็กวัยรุ่นสมัยนี้พ่อแม่ว่ากล่าวตักเตือนก็ไม่เชื่อฟัง นับประสาอะไรกับคนอื่นจะมาว่ากลาว\"
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 18 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะหยอน

ภาษาอีสานคำว่า..กะหยอน
ความหมายตรงๆ ====>	ถึงว่าสิ/มิน่าล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: สาวสกล คนวาริช(ภูมิ) เมื่อวันที่:: 27-08-2010 01:23:56	ตัวอย่าง A อ้ายๆ คืออารมณ์ดีแท้น้อ ? = พีๆ ทำไมอารมณ์ดีจัง? B อ๋อ บ่มีหยังดอก ถืกเลข ตั้ว = อ๋อไม่มีอะไรหรอก ถูกหวยน่ะ A กะหยอน เจ้ายิ้มเบิ่ดมื้อ = ถึงว่าสิ (มิน่าล่ะ) ยิ้มทั้งวัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 19 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะหยอน,กะหยอนว่า

ภาษาอีสานคำว่า..กะหยอน,กะหยอนว่า
ความหมายตรงๆ ====>	มิน่า, มิน่าล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด-สาเกตนคร จากคุณ:: อ้ายโอ๊ต เมื่อวันที่:: 31-01-2011 18:47:34	ตัวอย่าง อีสาน : กะหยอนว่าอ้ายเพิ่นเก่งเนาะ แปล : มิน่าล่ะพี่ถึงได้เก่งเนาะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 20 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะหย่า/กะซ่าง

ภาษาอีสานคำว่า..กะหย่า/กะซ่าง
ความหมายตรงๆ ====>	ก็ช่าง/ช่างเถอะ/ช่างมัน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 27-07-2010 23:57:33	ตัวอย่าง ไปเฮาไปก่อน มันบ่ไปกะหย่ามัน แปลว่า พวกเราไปกันก่อน มันไม่ไปก็ช่างมัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 21 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะหล่าง/ใต้หล่าง

ภาษาอีสานคำว่า..กะหล่าง/ใต้หล่าง
ความหมายตรงๆ ====>	ใต้ถุน/ข้างล่าง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 29-12-2009 14:39:46	ตัวอย่าง กะหล่างเฮือน คือฮกแท้ แปลว่า ใต้ถุนบ้าน ทำไมรกจัง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 22 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้าน (คำกิริยา)

ภาษาอีสานคำว่า..ก้าน (คำกิริยา)
ความหมายตรงๆ ====>	ส่องสัตว์
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 25-04-2010 10:32:41	ตัวอย่าง อีสานตอนบน ใช้คำว่า"ก้าน" อีสานตอนล่าง ใช้คำว่า "ไต้" ความเดียวกัน คือการส่องสัตว์ เช่น ก้านกบ ก้านเขียด ก้านหนู คำแปล ส่องกบ ส่องเขียด ส่องหนู
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 23 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่าน

ภาษาอีสานคำว่า..ก่าน
ความหมายตรงๆ ====>	ด่าง , มีรอยเปื้อนเป็นแห่ง ๆ, กระด่างกระดำ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 03-06-2010 14:58:49	ตัวอย่าง คำว่า ด่าง เป็นภาษาภาคกลาง ส่วนอีสานแต่ก่อน ใช้คำว่า "ก่าน" แทนคำว่า "ด่าง" ปัจุบัน คำว่า " ก่าน " จึงค่อยๆ หายไป กลายเป็นคำว่า "ด่าง" แทน ตัวอย่าง หมาก่าน แปลว่า หมาด่าง ขี้ตมถืกเสื้อ เป็นฮอยก่าน เบิ๊ด แปลว่า ขี้ตมถูกเสื้อเป็นรอยกระด่างกระดำหมด
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 24 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กาย

ภาษาอีสานคำว่า..กาย
ความหมายตรงๆ ====>	ผ่าน
อ้างอิงจังหวัด :: 101 จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 12/14/2001 3:59:18 AM	ตัวอย่าง มื้อก่อน บ่าวหน่อ ขี่รถจักรยานกายหน้าเฮือนข่อย แปลว่า วันก่อน บ่าวหน่อ ขี่รถจัรยานผ่านหน้าบ้านผม วาสั่นดอก..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 25 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่าย

ภาษาอีสานคำว่า..ก่าย
ความหมายตรงๆ ====>	พาด , วางทับด้านบน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 10-10-2010 14:15:57	ตัวอย่าง ตัวอย่าง จารย์ใหญ่เอาคันได ก่ายขึ้นต้นพร้าว คำแปล จารย์ใหญ่เอาบันไดพาดขึ้นต้นมะพร้าว ตัวอย่าง สาวส่ามักนอนเอาขาก่ายอีพ่อ คำแปล สาวส่าชอบนอนเอาขาพาดทับคุณพ่อ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 26 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้ำ/ก้ำฝ่าย

ภาษาอีสานคำว่า..ก้ำ/ก้ำฝ่าย
ความหมายตรงๆ ====>	แห่งหน/ฝ่ายพวก/พวก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 24-12-2009 06:52:06	ตัวอย่าง ก้ำฝ่ายนั้นเขาว่าจั่งได๋ แปลว่า พวกนั้นเขาว่ายังไง อยู่ไกลกันคนละก้ำ แปลว่า อยู่ไกลกันคนละแห่ง เป็นคำเก่า พบในกลอนผญา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 27 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กิ่ว

ภาษาอีสานคำว่า..กิ่ว
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นคำนาม แปลว่าคอด หรือเล็ก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึงกำลังจะขาด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป เมื่อวันที่:: 13-06-2012 00:02:02	ตัวอย่าง ป้าด อีนางนั่นแหม มาแอว กิ่วแท้ คำแปล โฮ้ ผู้หญิงคนนั้น เอวคอดจัง( หรือเอวเล็กจัง) อย่าเอาเซือกเส้นนั้นไปผูกอู่ ให้ลูกนอนเด้อ มัน กิ่วแล้ว คำแปล อย่าเอาเชือกเส้นนั้นไปแขวนเปล ให้ลูกนอนนะ มันกำลังจะขาด
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 28 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กีด

ภาษาอีสานคำว่า..กีด
ความหมายตรงๆ ====>	เกะกะ หรือ ขวางทาง สถานที่ ทำให้คับแคบ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: จารคำแหว เมื่อวันที่:: 22-12-2009 10:11:20	ตัวอย่าง (กรุณาอ่านเป็นสำเนียงภูไทอำเภอนาแก) หย่ามากีดหนำหมู่นี้หนา จักหน้อยแหล่พ้อได่นิ แปลว่า อย่ามาทำเกะกะแถวนี้นะ เดี๋ยวเจอ...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 29 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กุ่น ๆ

ภาษาอีสานคำว่า..กุ่น ๆ
ความหมายตรงๆ ====>	ฝุ่นตลบ , รีบร้อน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 30-09-2010 16:37:26	ตัวอย่าง ใช้ขยายกิริยา เช่น จารย์ใหญ่ แล่นหนีกุ่น ๆ เลย คำแปล จารย์ใหญ่ วิ่งหนีฝุ่นตลบ เลย เซียงรุทธิ์ ฟ้าว ญ่างหนี กุ่นๆ คำแปล เซียงรุทธิ์ รีบเดินหนีอย่างรีบร้อน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 30 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เกิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>	เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 16-07-2007 09:58:19	ตัวอย่าง คำว่า เกิ่ง โดยรวมๆจะหมายถึง เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ มาดูตัวอย่างกันครับ มื้อวานเพิ่นมาเว้าความกันอยู่เฮือนผู้ใหญ่บ้าน เรื่อง เกี่ยวกับบักต๊อกไปหลอยเมียไทบ้านเพิ่น เพื่อความเกิ่งกัน เพิ่นเลยให้ตัวแทนผุ้เสียหายกับโตแทนผู้ซาย มีเกิ่งกันนำ คือ มีท่อๆ กัน สิเฮ็ดให้การเว้าเทือนี้ เป็นกลางที่สุด แปลว่า เมื่อวานนี้ มีการเรียกคนมาว่าความกันที่บ้านผู้ใหญ่บ้าน เรื่องที่บักต๊อก ไปแอบคบชู้กับเมียชาวบ้าน เพื่อความเท่าเทียมกัน ผู้ใหญ่ได้แบ่งให้มีตัวแทนผู้เสียหาย เท่ากันกับ ผู้ชาย ท่อ, ท่อๆ คือ เท่า, เท่าๆกัน มาดูอีกตัวอย่างนึงนะครับ ตะกี้สิมีตาชั่งแบบเป็นคาน เรียกว่า คานซั่ง คือ สิมีลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับของที่นำมาซั่ง หากว่า ของมีน้ำหนักท่อกัน หรือ เกิ่งกัน คานกะสิขนานกับพื้นดิน แปล เมื่อก่อนตาชั่งแบบเป็นคาน จะมีลักษณะเป็นลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับสิ่งของที่นำมาชั่ง หากของมีน้ำหนักเท่ากัน คานจะขนานกับพื้น เอาซ่ำนี้ก่อน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 31 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิน

ภาษาอีสานคำว่า..เกิน
ความหมายตรงๆ ====>	ไม้ที่ใช้ช่วยในการปีนขึ้นที่สูง(บันไดชนิดหนึ่ง)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 19-10-2006 13:01:37	ตัวอย่าง เกิน เป็นไม้ที่ใช้ในการปีนขึ้นที่สูง เหมือนบันได แต่ เกิน จะเป็นไม้ท่อนเดียว แล้วมีขั้นสำหรับเท้าเหยียบขึ้น ส่วน บันได จะมีลักษณะเป็นขั้นๆ เกิน อาจทำมาจากไม้ไผ่บ้านลำใหญ่ๆ ที่มีกิ่งตามข้อไม้ไผ่ สำหรับเท้าเหยียบขึ้น หรือ อาจทำมาจากไม้เนื้อแข็ง แล้วเอามีดฟันหรือบาก เป็นร่อง เป็นระยะเพื่อให้เท้าเหยียบขึ้นได้ เกิน ใช้ในการ ปีนขึ้นเถียงนา ปีนขึ้นเล้าข้าว ปีนขึ้นกอไผ่ ปีนขึ้นต้นไม้ เป็นต้น ตัวอย่างประโยค -มื่อคืนมีหมอลำขอเข่ามาลำ ลำม่วนคัก ไปไปอี่นาง ไปเอา \"เกิน\" มาก่ายขึ้นเล่า ตักเข่าให่หมอลำจักกะต่าแหน่ ความหมาย -เมื่อคืนนี้มีหมอลำมาลำขอข้าว ลำสนุกไพเราะมาก ไป ไป อีหนู ไปเอา \"บันได\" มาพาดขึ้นยุ้งข้าว ตักข้าวให้หมอลำ ซักตะกร้าหน่อย พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 32 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิบ

ภาษาอีสานคำว่า..เกิบ
ความหมายตรงๆ ====>	รองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์ จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน เมื่อวันที่:: 07-10-2010 23:38:09	ตัวอย่าง ปั๊ดโท๊ะ มื้อนี้ปกรณ์ใส่เกิบสีแดงง้ามงาม แปลว่า โห! วันนี้คุณปกรณ์ใส่รองเท้าสีแดงสวยมากเลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 33 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกีย

ภาษาอีสานคำว่า..เกีย
ความหมายตรงๆ ====>	เลี้ยง ให้อาหาร ใช้กับสัตว์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เจ้าเก่า เมื่อวันที่:: 08-02-2006 14:14:17	ตัวอย่าง คันเจ้าอยู่เฮือน ให้เกียหมูนำแหน่เด้อ ข่อยสิไปเอาบุญแอว แปลว่า หากคุณอยู่บ้าน ให้เอาอาหารให้หมูด้วยนะ ฉันจะไปงานแต่งงาน (แอว) คือ เอว (บุญแอว) คือ งานแต่งงาน คงจะเป็นเพราะหลังจากงานนี้ไปแล้ว จะมีการใช้เอวเยอะขึ้น ฉลองการใช้เอว ว่าอย่างนั้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 34 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกี้ยงตั๊บ

ภาษาอีสานคำว่า..เกี้ยงตั๊บ
ความหมายตรงๆ ====>	หมดเกลี้ยง
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง) เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:27:01	ตัวอย่าง ตัวอย่าง มื้อนี้ขายของดีขนาด เกี้ยงตั๊บเลย แปล วันนี้ขายสินค้าดีเหมือนเทน้ำเทท่าจนหมดเกลี้ยงเลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 35 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกี่ยวกินตีน

ภาษาอีสานคำว่า..เกี่ยวกินตีน
ความหมายตรงๆ ====>	เหน็บกินเท้า , เป็นเหน็บที่เท้า
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 22-12-2006 20:59:28	ตัวอย่าง เกี่ยวกิน หมายถึง เป็นเหน็บ ถ้า เป็นเหน็บที่เท้า เรียก เกี่ยวกินตีน แต่ อวัยวะอื่นก็สามารถโดนเกี่ยวกินหรือเป็นเหน็บได้เช่นกัน เช่น เกี่ยวกินมือ เกี่ยวกินแขน เกี่ยวกินขา เป็นต้น ตัวอย่าง -บ่าวหน่อเพิ่นพาน้องเป้ยไปวัดไปจังหัน ตอนเพิ่นพาน้องเป้ยไปยามบ้านทางร้อยเอ็ด พอดีมื่อนั่นเป็นมื่อวันศีล ญาคูเลยสวดมนต์ โดนจักหน่อย พอสิลุกเมือบ้าน น้องเป้ยขั่นลุกบ่ขึ้น ขาเพิ่นจังไปเหมิด ย่อนว่า \"เกี่ยวกินตีน\" เพิ่น แปลว่า -บ่าวหน่อแกพาน้องเป้ยไปวัดไปถวายภัตราหารเช้า ตอนแกพาน้องเป้ยไปเยี่ยมบ้านที่ร้อยเอ็ด พอดีวันนั้นเป็นวันพระ พระครูเลยสวดมนต์ นานสักหน่อย พอจะลุกกลับบ้าน น้องเป้ยลุกไม่ขึ้น เท้าแกเกร็งไปหมด ก็เพราะว่า \"เหน็บกินเท้า\" แก พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 36 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แก่น

ภาษาอีสานคำว่า..แก่น
ความหมายตรงๆ ====>	อยู่เป็นที่,อยู่อย่างปักหลักปักฐาน,อยู่ติดบ้าน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/29/2002 10:20:39 PM	ตัวอย่าง บ่าวหน่อรี้เพิ่นแก่นเฮือนแก่นซานแน๊ะ บ่เคยไปเที่ยวไปเล่นเลย แปลว่า บ่าวหน่อนี้อยู่ติดบ้านนะ ไม่เคยไปเที่ยวที่ไหนเลย วาสั่นแหล่ว...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 37 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แก่น

ภาษาอีสานคำว่า..แก่น
ความหมายตรงๆ ====>	คือ แข็ง..แน่น เป็นคำนาม อีกความหมายคือ ติด หรือชอบ เป็นคำกริยา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป เมื่อวันที่:: 30-03-2012 22:35:14	ตัวอย่าง เช่น ไม้อีหยังนอ มาแก่นแท้ ตีตาปู กะบ่เข้า แปล.ไม้อะไรแข็งจังตอกตะปูก็ไม่เข้า ้หรือ บ่าวหน่อ ลาวบ่แก่นดอกเฮือนเจ้าของ ลาวไปแก่นอยู่เฮือนผู้สาว พู้น แปล บ่าวหน่อ แกไม่ชอบ(หรือไม่ติด)บ้านตัวเองหรอก แกไปติด(หรือไปชอบ)บ้านแฟนแกโน้น.
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 38 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แกมกัน

ภาษาอีสานคำว่า..แกมกัน
ความหมายตรงๆ ====>	ปน/ปนกัน/ด้วยกัน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 22-12-2009 06:15:50	ตัวอย่าง แยกให้ดี อย่าให้มันแกมกัน แปลว่า แยกให้ อย่าให้มันปนกัน เป็นคำเก่า พบมากในกลอนผญา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 39 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แก่

ภาษาอีสานคำว่า..แก่
ความหมายตรงๆ ====>	ลากหรือเคลื่อนย้ายสิ่งของ
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ จากคุณ:: Num Toy เมื่อวันที่:: 12-04-2007 12:28:15	ตัวอย่าง เด็ก....เอ้าๆๆๆ..พ่อใหญ่มื้อนี่แก่อิหยังเข้ามาบ้านเฮา พ่อใหญ่... แก่เฟืองแห่งเอาไปให้งัว-ค.... มันกินบักหล่า เด็ก.... แก่เฟืองสั้นตี้ พ่อใหญ่...เอ้อ..เอ้อ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 40 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โกบ,โอบ

ภาษาอีสานคำว่า..โกบ,โอบ
ความหมายตรงๆ ====>	ก. การจับหรือถือสิ่งของโดยใช้สองมือ, จับ, ถือ, กำ
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส เมื่อวันที่:: 12-05-2010 16:21:19	ตัวอย่าง การโกบในภาษาอีสานคือ การใช้มือสองข้างจับถือสิ่งของเล็ก ๆ โดยกวาดให้สิ่งของนั้นเข้ามาอยู่ในฝ่ามือและเลื่อนมือเข้าเรื่อย ๆ จนนิ้วก้อยของมือทั้งสองข้างติดกัน เช่น บักลมสีแหล่กับบักกุ้นน้องชาย *โกบ*ขี้ตมมาป้ายหน้ากัน แปลว่า น้องลมกับน้องกุ้นกำเอาโคลนมาโปะหน้ากัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 41 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โก้

ภาษาอีสานคำว่า..โก้
ความหมายตรงๆ ====>	งดงาม เท่ห์ ดี ถูกใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 11/10/2544 17:49:56	ตัวอย่าง มื้อนี้บ่าวหน่อ คือ แต่งโตโก้คักแท้น้อ แปลว่า วันนี้ บ่าวหน่อ แต่งตัวเท่ห์จังเลย วาสั่นดอก....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 42 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไก่ผู่โอก

ภาษาอีสานคำว่า..ไก่ผู่โอก
ความหมายตรงๆ ====>	ไก่ตัวผู้ตัวโตเต็มวัย ( ไก่โต้ง )
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 11-07-2010 12:06:32	ตัวอย่าง ตัวอย่าง บา...มื้อนี่ ไก่ผู่โอก คือขันแต่เช้าแท้ คำแปล บ๊ะ...วันนี้ไก่โต้ง ขันแต่เช้าเชียว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 43 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขวย

ภาษาอีสานคำว่า..ขวย
ความหมายตรงๆ ====>	ขุยรังหรือขุยรูของสัตว์ประเภทอยู่ในรู
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 08-05-2006 21:05:00	ตัวอย่าง เช่น ขวยจิโป่ม... หมายถึง รังจิโป่ม อันมีขุยดินกลบหรืออยู่รอบรู ขวยกุดจี่... หมายถึง ขุยดินที่กุดจี่ขุดรูแล้วดินกลบด้ายบนเป็นขุยๆ ขวยแมงจินูน... เหมือนขวยกุดจี่ ขวยอึ่ง... หมายถึง ขุยดินที่อึ่งขุดรูแล้วมีขุยดินนั้นอยู่บนรู ขวยมด... หมายถึง ขุยดินที่มดขุดดินขึ้นมา เพื่อทำรัง แล้วขุยดินนั้นอยู่ปากรัง ........................................ สรุปว่า คำว่าขวย เป็นคำบ่งบอกถึงลักษณะขุยดิน อันเป็นที่อยู่ของสัตว์ที่ขุดรูอยู่
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 44 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอก

ภาษาอีสานคำว่า..ขอก
ความหมายตรงๆ ====>	นอกสุด/ริมนอก/ริมสุด/ข้างนอก/ริมข้าง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 23-12-2009 02:55:22	ตัวอย่าง หยับออกไปนอนขอกๆพู้น แปลว่า ขยับออกไปนอนข้างนอกโน่น เป็นคำเก่า..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 45 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอขมา

ภาษาอีสานคำว่า..ขอขมา
ความหมายตรงๆ ====>	ขอโทษ ขอโทษจากผู้ใหญ่บางครั่งต้องมีดอกไม้ธูปเทียน
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ จากคุณ:: หนหวย เมื่อวันที่:: 19-08-2009 17:00:24	ตัวอย่าง \"ยามออกพรรษาพากันไปขอขมาจากพ่อใหญ่แม่ใหญ่เผิ่นจำศีลอยู่ศาลา\" ลักษญะการขอโทษ ทั้งกาย(กายกรรม) วาจา(วจีกรรม) ใจ(มะโนกรรม)ที่ล่วงเกินทั้งเจตนาและไม่เจตนา ต่อหน้าและลับหลังจะพีธีนี้จะเห็นบ่อยเวลาออกพรรษา ประกอบพานดอกไม้ธูปเทียน หรือบางครั่งเมื่อ พ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย หรือญาติผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือเสียชีวิต ลูกหลาน ญาติๆจะขอขมาก่อนเคลื่อนศพออกไปวัดหรือสู่เมรุ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 46 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอขะมา

ภาษาอีสานคำว่า..ขอขะมา
ความหมายตรงๆ ====>	ขอโทษ , ขออภัย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 22-09-2006 13:01:01	ตัวอย่าง การ ขอขะมา เป็นการขอโทษ ขออภัย บางครั้ง อาจจะต้องทำเป็นพิธีการ มีการใช้ขัน 5 ขัน 8 มา ขอขะมาด้วย เช่น บ่าวหน่อ: น้องแพนเค้ก เฮามาเก็บเสื่อผ่า หนีไปอยู่นำกัน เถาะหล่า พ่อ กับแม่ของน้องแพนเค้ก เอิ้นค่าดอง แพงโพด ตั้งว่า 5 แสน อ้ายสิไปหาเงินมาแต่ไส กะด้อกะเดี้ย มาแต่งนาง น้องแพนเค้ก: คันเฮาเฮ็ดจั่งซั่น อี่พ่อหล่า สิบ่นำเมี่ยน เฮาบ่อ้าย บ่าวหน่อ: เฮากะพากันหนีไปไกลๆ ไปมีลูกนำกันจักคน ตั้งใจเฮ็ดงาน ตั้งหลักตั้งฐาน แล้วกะจั่งค่อย พาหลานมา \"ขอขะมา\" พ่อ \"ขอขะมา\" แม่ เฮ็ดพิธี \"ขอขะมา ลาโทษ\" เพิ่นเห็นหน้าหลานน้อยแล้ว คงสิใจอ่อนอยู่ดอก น้องแพนเค้ก: คันอ้ายว่าจั่งซั่น เฮากะไปกันเถาะ แป๊ะ... แปลว่า บ่าวหน่อ: น้องแพนเค้กจ๊ะ เรามาเก็บเสื้อเก็บผ้า หนีไปอยู่ด้วยกัน เถอะ พ่อ กับแม่ของน้องแพนเค้ก เรียกสินสอด แพงมากเลย ตั้ง 5 แสน พี่จะไปหาเงินมาจากไหน มากมายก่ายกอง ขนาดนั้น มาเป็นค่าสินสอดแต่งงานกับน้อง น้องแพนเค้ก: ถ้าเราทำอย่างนั้น คุณพ่อของน้อง จะไม่ตามไปฆ่า พวกเราหรือจ๊ะพี่ บ่าวหน่อ: พวกเราก็หนีไปไกลๆสิ ไปมีลูกด้วยกันสักคน ตั้งใจทำการทำงาน สร้างเนื้อสร้างตัว แล้วค่อย พาหลานมา \"ขอโทษ\" พ่อ \"ขออภัย\" แม่ ทำพิธี \"ขออภัยอย่างเป้นทางการ\" ท่านเห็นหน้าหลานน้อยแล้ว คงใจอ่อนให้อภัยพวกเรา น้องแพนเค้ก: ถ้าพี่ว่าอย่างนั้น เราก็ไปกันเถอะ แป๊ะ... เหอ เหอ บ่าวหน่อ อย่าสะไปซวน น้องเขาอีหลีเด้อหละ...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 47 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ข่อง
ความหมายตรงๆ ====>	1.ภาชนะสำหรับใส่ปลา 2. เกี่ยว หรือ สะดุด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 21-07-2006 12:15:57	ตัวอย่าง 1. ข่อง ที่แปลว่า ภาชนะอย่างหนึ่งที่ใช้ใส่ปลา เวลาไปหาปลา ในภาษาไทยอาจเรียกว่า ข้อง 2.ข่อง ในความหมายว่า เกี่ยว แต่ไม่ใช่เก็บเกี่ยว นะ เป็นการ เกี่ยว หรือ สะดุด เช่น -เวลาไปหาเก็บเห็ดอยู่ในโคก ให่เจ้าย่างระวังๆแหน่เด้อ เดี๋ยวขาสิ \"ข่อง\" เคียไม้ ล้มปากคาบขี่ดินเด้ -แปลว่า เวลาไปหาเก็บเห็ดในป่า ให้เดินระมัดระวังหน่อยนะ เดี๋ยวจะขาจะไป \"เกี่ยว\" เถาวัลย์ ล้มปากแตกนะ หรือ -มื่อนั่นบ่าวหน่อลาวเมาเหล่าหลาย ย่างเซไปเซมา ขา \"ข่อง\" กัน ล้มหัวสักตกน้ำ ต้าม -แปลว่า วันนั้นบ่าวหน่อ แกเมาสุราอย่างหนัก เดินเซไปเซมา \"สะดุด\" ขาตัวเอง ล้มหัวคะมำ ตกน้ำ ตู้ม สั่นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 48 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอแซมคำของคุณ อีเกียแดง

ภาษาอีสานคำว่า..ขอแซมคำของคุณ อีเกียแดง
ความหมายตรงๆ ====>	หันกุ่นหลุ่น หันกิ่นหลิ่น หลงส่น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป เมื่อวันที่:: 22-07-2012 22:56:33	ตัวอย่าง พ่อใหญ่อีเกียแดงเราเมาเหล้า ย่างเมือบ้าน ย้อนความเมาโลดล้มลง กลิ้งกุ่นหลุ่นๆๆไป (อันนี้แปลในโตเด้อ) พอฮอดเฮือน ย้านแม่เด็กน้อยด่า พยายามย่างให้ตรง ย้อนความเมา เฮ็ดให้เราเซ หมุนกิ่นหลิ่นๆๆไป ล้มพับอยู่หน้าเฮือน เมียเราเห็น ฮ้องด่าเราว่า ไสว่าสิไปประซุม บ่มีเหล้ากิน ปาดโท..มาเซียงส่น คักแท้ ปาดๆๆ เจ้าว่าค่อยสิ หลงส่นเจ้าตี้ วั่นดอก ว้า.
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 49 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขอน
ความหมายตรงๆ ====>	ลักษณะนามขอนรองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา จากคุณ:: 55+ เมื่อวันที่:: 16-02-2009 20:47:29	ตัวอย่าง รองเท้า1คู่ เท่ากับ เกือก2ขอน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 50 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขอน
ความหมายตรงๆ ====>	ลักษณะนามขอนรองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา จากคุณ:: 55+ เมื่อวันที่:: 16-02-2009 20:48:17	ตัวอย่าง รองเท้า1คู่ เท่ากับ เกือก2ขอน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 51 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขอน
ความหมายตรงๆ ====>	ลักษณะนามขอนรองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา จากคุณ:: 55+ เมื่อวันที่:: 16-02-2009 20:54:46	ตัวอย่าง รองเท้า1คู่ เท่ากับ เกือก2ขอน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 52 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอนดอก

ภาษาอีสานคำว่า..ขอนดอก
ความหมายตรงๆ ====>	ขอนไม้ท่อนไม้ที่เน่าผุหรือกำลังผุ/ไม้ผุ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 24-12-2009 00:14:16	ตัวอย่าง เห็ดบดมักเกิดนำขอนดอก แปลว่า เห็ดกระด้างมักจะเกิดตามขอนไม้ที่กำลังผุ คำว่า ขอน ตัวเดียว อาจหมายถึงบ้านที่ยังมีศพตั้งอยู่หรือโลงศพ เช่น ขอนคาเฮือน หมายถึง ศพยังตั้งอยู่ที่บ้าน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 53 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ข่อน
ความหมายตรงๆ ====>	ใกล้หมด ใกล้เสร็จ
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์ จากคุณ:: ขันติ คูนาแก เมื่อวันที่:: 22-04-2009 20:56:32	ตัวอย่าง นาน้ำข่อนแล้ว ไปจับปากันเถาะ = น้ำในนาใกล้หมดแล้ว ไปจับปลากันเถอะ เฮ็ดงานข่อนแล้ว รอคาวเดียวเด้อ = ทำงานใกล้เสร็จแล้ว รอแป็ปเดียวนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 54 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข้อยมักเจ้า

ภาษาอีสานคำว่า..ข้อยมักเจ้า
ความหมายตรงๆ ====>	ฉันรักคุณ ผมรักคุณ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: ธนวันต์ การินทร์ เมื่อวันที่:: 25-11-2007 14:30:01	ตัวอย่าง ข้อยมักเจ้าหลาย ๆ เด้อ อ้ายมักเจ้าเด้อนาง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 55 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขะลำ, คะลำ

ภาษาอีสานคำว่า..ขะลำ, คะลำ
ความหมายตรงๆ ====>	ข้อห้ามที่ผิดแปลกแหกประเพณี
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ดและอื่นๆ จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 8/22/2001 12:30:54 AM	ตัวอย่าง เจ้าจั่งใด๋มานั่งอยู่หัวบันไดจั่งสิ๊ ฮุ้บ่ เฮ้ดจั่งสิ๊มันขำละฮู้บ่ แปลว่า ทำไมคุณมานั่งที่หัวบันไดอย่างนี้ รู้ไหม การทำแบบนี้เป็นการทำผิดผีบ้านผีเรือนรู้ไหม ...สั่นดอกหว๊า.......... คำว่าคะลำ หรือ ขะลำคือ ข้อห้ามที่ผิดแปลกแหกประเพณี เป็นภูมิปัญญาที่บรรพบุรุษสร้างไว้เพื่อป้องกันอันตรายในอนาคต
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 56 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขะหยอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขะหยอน
ความหมายตรงๆ ====>	ถึงว่า, มิน่าหล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 09-03-2006 16:30:46	ตัวอย่าง ขะหยอนวา บ่าวหน่อ เป็นหยังลาวจั่งหล่อ เป็นย้อนวา ลาวกินข้าวเหนี่ยวนี่เอง แปลว่า มิน่าหล่ะ บ่าวหน่อ ทำไมแกถึงหล่อ ก็เพราะว่า แกกินข้าวหนียวนี่เอง ลาววา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 57 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขันหย่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ขันหย่อง
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นภาชนะที่สานด้วยไม้ไผ่มีขาสำหรับใส่ข้าวพระพุทธ
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์ จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู เมื่อวันที่:: 01-10-2007 14:19:00	ตัวอย่าง ลักษณะขันหย่อง....เหมือนขันโตก...แต่จะเล็กกว่ามาก...ส่วนขาของขันหย่อง...ก็คือส่วนของไม้ไผ่ที่สานนั้นแหละ...หักพับกลับมาอีกด้าน...เพื่อสานขา...แต่ส่วนขาจะทำห่างๆ เขต อ.สุวรรณภูมิ อ.เสลภูมิ อ.พุทไธสง อ.ชุมพลบุรี อ.พยัคฆฯ ท่านที่ไปทำบุญให้สังเกตดู...มีแทนทุกวัด
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 58 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>	1.ขุด คุ้ย (v) 2.สะพานเล็กๆแคบ (n) 3.หลุด ลอก (adv) 4.ขวา (n)
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี จากคุณ:: เหลา อุบลครับ เมื่อวันที่:: 14-02-2007 21:21:24	ตัวอย่าง 1. วันนี้เราจะไปขัวหอยหรือไม่ก็ขัวเขียดทรายที่แก่งสะพือกัน 2. วันก่อนน้องเอมี่เดินไต่ขัวไม่ระวังเลยตกน้ำ เสื้อผ้าขาดรุ่งริ่งหมด จนคนที่มางานประกวดสุพรรณหงษ์ทักกันใหญ่ ว่าทำไมถึงใส่กระโปรงขาดมา 3.เมื่อวานผมเดินเล่นแถวดรงเรียนเก่า เห็นสีข้างกำแพงขัวออกจนเกือบหมดแล้ว 4.พอครูสั่งให้ทุกคนขัวหัน เราก็วิ่งออกจากแถวได้ทันที
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 59 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขั่ว

ภาษาอีสานคำว่า..ขั่ว
ความหมายตรงๆ ====>	ทำให้สุก โดยการ ผัด ,ทอด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: บักต๊อก เมื่อวันที่:: 04-06-2007 17:32:23	ตัวอย่าง อ้ายหน่อแข่วดีหลายหย่ำไนบักขามขั่วก้วดก้วด ได่ยินแล้วเข็ดแข่วอีหลี้ ปาดพ่อใหญ่บูลย์ เฒ่าแล้วขบไนบักขามขั่วบ่ได่ เพิ้นย้านแข่วเพิ้นร่อน คำแปล : พี่หน่อมีฟันที่แข็งแรงเคี้ยวเม็ดมะขามที่เอาไปผัดจนสุกแล้วเสียงดัง ได้ฟังแล้วเสียวฟัน จริงๆ แต่ผู้เฒ่าบูลย์ แก่แล้วฟันฟางไม่ดีกัดเม็ดมะขามที่ผัดแล้วไม่ได้ เพราะกลัวฟันหักหลุดออกมา ฮ่าฮ่า อันนี้ผู้เขียนหัวเราะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 60 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวจากพาก

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวจากพาก
ความหมายตรงๆ ====>	ขาวพราวละลานตา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 03-11-2006 08:42:33	ตัวอย่าง ขาวจากพาก คือลักษณะที่วัตถุสีขาวๆ มีมากมายเกลื่อนกลาด ดารดาษตา เช่น ดอกอ้อขาวจากพาก หมายถึง ดอกอ้อขาวพราวละลานตา ดอกบัวในบึงขาวจากพาก หมายถึง ดอกบัวในบึงขาวละลานตา บ่าวหน่อ พาน้องกะแตไปเที่ยวสวนฝ้ายเมืองเลย เห็นปุยฝ้ายขาวจากพาก เต็มสวน พอเหลียวขึ้นฟ้า กะเห็นก้อนขี้ฝ่าขาวจากพาก คือกัน แปลว่า บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปเที่ยวสวนฝ้ายเมืองเลย เห็นปุยฝ้ายขาวพราวละลานตาเต็มสวน พอมองขึ้นท้องฟ้า ก็เห็นก้อนเมฆขาวพราวพร่างฟ้า เช่นกัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 61 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข้าวดอ

ภาษาอีสานคำว่า..ข้าวดอ
ความหมายตรงๆ ====>	ข้าวพันธุ์เบา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 13-06-2006 13:42:31	ตัวอย่าง อธิบายก่อนนะครับ ข้าวดอ หรือ ข้าวพันธุ์เบา จะมีลักษณะทั่วไปเหมือนพันธุ์ข้าวทั่วไป แต่จะมีลักษณะเด่นดังนี้ 1. น้ำหนักเบากว่า ในปริมาณที่เท่ากัน 2. จะใช้เวลาในการออกดอกออกผลเร็วกว่าข้าวพันธ์ปรกติ (ข้าวใหญ่) ประมาณ 1 -2 เดือน ดังนั้นต้องรีบเกี่ยวข้าว หากปล่อยไว้นาน ข้าวจะขอบ (เม็ดจะหลุดออกจากรวงข้าวง่าย หรือ ก้านเมล็ดข้าวจะเปราะ ขอบ คาดว่า จะมาจาก กรอบ นั่นแหละ) 3. มีทั้งข้าวเหนียวและข้าวจ้าว 4. ไม่นิยมนำมาขาย เพราะมันให้น้ำหนักน้อยกว่า ส่วนใหญ่นิยมปลูกรับประทานมากกว่า มาดูตัวอย่างกันนะครับ บ่าวหน่อ เลาปลูกข้าวดอไว้ถ่าต้อนพี่ต้อนน้องชมรมอีสานจุฬาฯ เลาอยากให่พี่น้องชมรมได้กินข้าวก่อนซาวบ้านเพิ่น แปลว่า บ่าวหน่อ แกปลูกข้าวพันธ์เบา ที่สามารถเก็บเกี่ยวได้เร็ว ไว้ต้อนรับพี่น้องชมรมอีสาน จุฬาฯ แกอยากให้พี่น้องชมรม ได้รับประทานข้าวก่อนชาวบ้านเขา สั่นดอกหว้า
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 62 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวออกลอก

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวออกลอก
ความหมายตรงๆ ====>	ขาววอก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 08-11-2006 09:45:03	ตัวอย่าง ขาวออกลอก คือขาวเหมือนไปเปื้อนฝุ่นผง แป้งขาวๆ จนดูขาววอก ซึ่งก็คล้ายๆ กับขาวโอกโลก แต่ขาวออกลอก จะให้ความรู้สึกที่เปื้อนขาวน้อยกว่า เช่น ลิเก ทาหน้าขาวออกลอก หมายถึง ลิเก ทาหน้าขาววอก บ่าวหน่อ อยากขาว ไปนอนเกียกลานมัน จนโตขาวออกลอก หมายถึง บ่าวหน่อ อยากผิวขาว จึงไปนอกคลุกลานมันสำปะหลัง จนตัวขาววอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 63 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวโอกโลก

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวโอกโลก
ความหมายตรงๆ ====>	ขาววอก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 08-11-2006 09:43:59	ตัวอย่าง ขาวโอกโลก คือขาวเหมือนไปเปื้อนฝุ่นผงแป้งขาวๆ จนดูขาววอก เช่น เจ๊กเล่นงิ้ว ทาหน้าขาวโอกโลก หมายถึง เจ๊กเล่นงิ้ว ทาหน้าขาววอก บ่าวหน่อเอาแป้งสิงคโปร์ทาหน้า ขาวโอกโลก จนจำบ่ได้ หมายถึง บ่าวหน่อใช้แป้งสิงคโปร์ทาหน้าขาววอก จนจำไม่ได้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 64 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้กะตก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้กะตก
ความหมายตรงๆ ====>	(น) ยางของต้นพลวงที่หล่นตามพื้นดินเป็นก้อน ๆ ใช้เป็นเชื้อไฟได้
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส เมื่อวันที่:: 01-09-2009 14:30:07	ตัวอย่าง ลูกหล่า เอาขี้กะตกมาให้แม่ดังไฟแน่.. แปลว่า ลูก เป็นเอาขี้กะตกมาให้แม่ใช้ก่อไฟหน่อย (หล่า เป็นคำวิเศษณ์ ใช้ขยายคำนาม เพื่อแสดงความอ่อนโยนหรือความรัก)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 65 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้เกี้ยม

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้เกี้ยม
ความหมายตรงๆ ====>	จิ้งจก
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: บิว เมื่อวันที่:: 22-08-2006 12:28:59	ตัวอย่าง ขี้เกี้ยม = จิ้งจก ตัวอย่าง เจ้าอย่าสิมาเปลี่ยนสีปานขี้เกี้ยมเด้อ มันบ่ดี แปลว่า คุณอย่ามาเปลี่ยนสีเหมือนจิ้งจกนะ มันไม่ดี
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 66 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้คันคาก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้คันคาก
ความหมายตรงๆ ====>	คางคก
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: มงคล เมื่อวันที่:: 04-12-2007 19:34:00	ตัวอย่าง หน้าเจ้านี่ ซะมางามเท้.. ว่าแม่นขี้คันคาก หน้าของคุณสวยดีนะ เหมือนคางคกเลยว่ะ 555++ ปล.ตั๊กกะตู่ แปลว่า คางคกจริงง่ะ ไม่เคยได้ยิน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 67 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี่ดิน

ภาษาอีสานคำว่า..ขี่ดิน
ความหมายตรงๆ ====>	ดิน,ก้อนดิน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: สาวพระยืน เมื่อวันที่:: 02-09-2008 14:31:30	ตัวอย่าง ข่อยอยากดึกขี่ดินแนใซ่หัวหมาโตนี่แถ่น้อ แปลว่า ฉันอยากปาก้อนดินเล็งใส่หัวหมาตัวนี้จังเลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 68 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้ตะโหลก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้ตะโหลก
ความหมายตรงๆ ====>	พื้นดินที่ไม่เรียบ ตะปุ่มตะป่ำ ก้อนดินที่เกิดจากการไถนา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 17-09-2007 14:21:36	ตัวอย่าง ขี้ตะโหลก หมายถึง พื้นดินที่ไม่เรียบ ตะปุ่มตะป่ำ ก้อนดินที่เกิดจากการไถนา มาดูตัวอย่างกันนะครับ นาเจ้าคือมีตะก้อนขี้ตะโหลกแท้ คือบ่เอาคราดมาคราดลงหล่ะ มันสิได้เรียบๆ ต้นข้าวจั่งสิได้เกิดส่ำๆกัน บ่มีต้นใด๋ใหญ่กว่ากัน แปลว่า ที่นาของคุณ มีแต่ก้อนดินที่ไม่เรียบ ทำไมไม่เอาคราดมาคราดลงซะหล่ะ จะได้ เรียบๆเสมอกัน ต้นข้าวก็จะได้เกิดเสมอกันด้วย ไม่มีต้นใดต้นหนึ่งใหญ่กว่ากัน อีกความหมายหนึ่ง ใช้ในการเปรียบเทียบ อะไรก็ตามที่ไม่เรียบ เช่น หน้าเจ้าคือเป็นขี้ตะโหลกจั่งซี้ บ่เบิ่งแยงหน้าตาจะของบ๊อ แปลว่า ใบหน้าคุณทำไม่เรียบอย่างนี้ ไม่ดูแลรักษาหน้าตาหรือไง สั่นดอกหว้า....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 69 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขีน

ภาษาอีสานคำว่า..ขีน
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่ชอบหน้า, ไม่พอใจ, ไม่ชอบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 15-12-2006 08:48:08	ตัวอย่าง คำว่า ขีน มีความหมายว่า ไม่ชอบหน้า, ไม่พอใจ, ไม่ชอบ ตัวอย่าง ที่ข่อยขีนเจ้า เป็นย้อนวา เจ้ามักเฮ็ดโตเด่นกว่าหมู่โพด ยามเว้าอีหยังขึ้นมาแหน่ เจ้ากะบ่เคยฟัง แปลว่า ที่ผมไม่ชอบหน้าคุณ เป็นเพราะว่า คุณมักทำตัวเด่นเกินไป เวลาพูดอะไรขึ้นมาหน่อย คุณก็ไม่เคยฟัง สั่นดอกหว้า...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 70 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้โผ่น

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้โผ่น
ความหมายตรงๆ ====>	พุง/ท้อง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 15-01-2010 02:41:19	ตัวอย่าง หมอนี้ขี้โผ่นใหญ่แท้ แปลว่า หมอนี้ พุงใหญ่จัง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 71 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี่ฝ่า

ภาษาอีสานคำว่า..ขี่ฝ่า
ความหมายตรงๆ ====>	เมฆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 19-01-2024 11:52:47	ตัวอย่าง ขี่ฝ่า,ขี้ฝ่า = เมฆ มือนี้คือสีคึ้มๆ ขี้ฝ่ามาคือเป็นสีดำๆ บ่แม่นฝนสิตกฮำบ่น้อ แปล วันนี้เมฆคลึ้ม เป็นออกสีดำๆ สงสัยฝนตกแน่เลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 72 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้พื้น

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้พื้น
ความหมายตรงๆ ====>	สันดาน/นิสัยใจคอ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์(อ่อนดี(เดิม) เมื่อวันที่:: 27-08-2016 19:42:52	ตัวอย่าง คนเฮาหั่นสิฮักสิแพงกันคือจั่งหมู่พวกคือจั่งเสี่ยว ละก่ะเปนซู้กัน กะเปนตาสิฮู้ขี้พื้นกัน ความหมาย คนเรานั้นการที่จะรักใคร่ผูกพันธุ์ซึ่งกันและกันฉันท์มิตร สหาย เพื่อนสนิท หรือแม้แต่คู่รัก จำเป็นที่จะต้องรู้พื้นเพ นิสัยใจคอซึ่งกันและกัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 73 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้ล่าย

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้ล่าย
ความหมายตรงๆ ====>	ขีเหร่/ดูไม่ดี ไม่น่าดู มีความหมายเดียวกับคำว่า ผู้ฮ้าย
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 20-01-2010 07:13:54	ตัวอย่าง บักนั้น มันขี้ล่ายอีหลีเนาะ แปลว่า หมอนั้น มันขี้เหร่จริงๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 74 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขีว/เหม็นขีว

ภาษาอีสานคำว่า..ขีว/เหม็นขีว
ความหมายตรงๆ ====>	กลิ่นเหม็นไหม้ที่มีกลิ่นฉุนหรือเหม็นสาบ/เหม็นเขียว
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 28-12-2009 19:51:25	ตัวอย่าง ไผเผาหยัง คือขีวแท้ แปลว่า ใครเผา ทำไมเหม็นฉุนจัง คำว่า ขีว บางทีก็ใช้ในกรณีที่มีความรู้สึกไม่พอใจหรือรังเกียจ เช่น เฮาขีวหมอนี้หลาย แปลว่า ฉันไม่ค่อยชอบหมอนี่เลยว่ะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 75 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้หลัก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้หลัก
ความหมายตรงๆ ====>	คนเห็นแก่ตัว/คนหัวหมอ/คนชอบเอาเปรียบคนอื่น
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 24-12-2009 06:29:26	ตัวอย่าง หมอนั่น มันเป็นคนขี้หลัก แปลว่า หมอนั่น มันเป็นคนเห็นแกตัว/หรือชอบเอาเปรียบคนอื่น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 76 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้เหงี่ย ขี้เงียงเหงี่ย

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้เหงี่ย ขี้เงียงเหงี่ย
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นคำนาม หมายถึงผงหรือฝุ่น(ละอองเล็กๆ)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป เมื่อวันที่:: 29-08-2012 21:43:19	ตัวอย่าง อ้ายคำเราตาแดง ย้อนเราไปจอบเบิ่งผู้สาว อยู่ใต้ล่างเฮือนเขา ขี้เหงื่ย กะเลยเข้าตา พี่คำแกตาแดง เพราะแกไปแอบดูผู้หญิง อยู่ใต้ถุนบ้านเขา ผงหรือฝุ่นก็เลยเข้าตา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 77 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้ฮ้าย

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้ฮ้าย
ความหมายตรงๆ ====>	ขี้เหร่
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:50:31	ตัวอย่าง บ่ได้สะออนดอกน่า หน้ากะขี้ฮ้ายคัก ไม่ได้พิศวาลนักหรอก หน้าตาก็โคตรจะขี้เหร่
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 78 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขุม

ภาษาอีสานคำว่า..ขุม
ความหมายตรงๆ ====>	หลุม
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 17-12-2009 06:00:32	ตัวอย่าง มื้อนี้พากันไปขุดขุมผังหลักฮั้วเด้อ แปลว่า วันนี้พากันไปขุดหลุมฝังเสารั้วนะ เป็นภาษาเก่า ปัจจุบันใช้ หลุม
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 79 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เขญ

ภาษาอีสานคำว่า..เขญ
ความหมายตรงๆ ====>	คือการเปิดสิ่งของต่างๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: สาวนางน้อย เมื่อวันที่:: 05-08-2008 21:03:56	ตัวอย่าง เช่นคำว่านางน้อยเขญประตูให้แม่ดู หรือเขญขนมห่อนั้นเบิ่งดู หรือการได้รับของขัวญจากเพื่อนๆมาถึงบ้านพี่สาวก็บอกว่า\"หล้าเขญเบิ่งเขญเบิ่ง\"ความหมายก็คือว่า นางน้อยเปิดประตูให้แม่แน่ หรือเปิดขนมห่อนั้นดู หรือน้องเปิดดูของขัวญ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 80 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เข่าบ่อน

ภาษาอีสานคำว่า..เข่าบ่อน
ความหมายตรงๆ ====>	เข้าห้องนอน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง) เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:16:07	ตัวอย่าง ตัวอย่าง โอยหิวนอนคัก น้องจีจ้าเข่าบ่อนเถาะป๊ะ แปล โอยไม่ไหวแล้ว ง่วงนอนจังเลย น้องจีจ้าจ๋าเข้าห้องนอนเราดีกว่าจ้า อิอิ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 81 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โข่ โล่ เข่ เล่

ภาษาอีสานคำว่า..โข่ โล่ เข่ เล่
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นชิ้นเป็นอัน
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ จากคุณ:: หยัด พยุห์ เมื่อวันที่:: 08-04-2009 13:52:11	ตัวอย่าง หย่างไปนำทางแนมเห็นแต่ก้อนหินว่าง โข่ โล่ เข่ เล่ เต็มทางอยู่ ไปกะบ่ ได๋ มีแต่ก้อนหิน กะ หยัง ล่ะ ๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 82 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไข

ภาษาอีสานคำว่า..ไข
ความหมายตรงๆ ====>	ถ้าเป็นคำกริยา หมายถึง การแกะออก หรือเปิดออก
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ จากคุณ:: หนหวย เมื่อวันที่:: 21-08-2009 08:04:55	ตัวอย่าง ถ้าเป็นคำนามก็หมายถึงไขสัตว์ต่างๆ ที่บางทีชอบเก็บไว้ถูเลื่อยเวลาเลื่อยไม้เพื่อให้ลื่น หรือทำเทียน เช่น \"ได้ห่อยังลองไขออกมาเบิง่แน่\" ความหมาย \"ได้ห่ออะไรแกะออกดูหน่อย\" หรือ\" ไปหาไขมาถูเลื่อยแน่มันฝืน ถูให้มันมอนๆ\" ความหมา\"ไปหาไขมาถูเลื่อยหน่อยมันฝืด ถูให้มันลื่นๆ\"
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 83 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คกมอง

ภาษาอีสานคำว่า..คกมอง
ความหมายตรงๆ ====>	ครกกระเดื่อง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: เสือน้อย เมื่อวันที่:: 22-08-2009 20:36:51	ตัวอย่าง ครกกระเดื่องที่ชาวบ้านใช้ตำข้าวสมัยก่อนนั่นแหละครับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 84 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คนมะลำมะลอย

ภาษาอีสานคำว่า..คนมะลำมะลอย
ความหมายตรงๆ ====>	คนไม่น่าเชื่อถือ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง) เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:29:09	ตัวอย่าง ตัวอย่าง โตอย่าเฮ็ดพอปานคนมะลำมะลอยหลายแหมะ แปล คุณอย่าทำตัวเป็นเหมือนคนไม่น่าเชื่อถืออย่างนั้นสิครับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 85 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ควย

ภาษาอีสานคำว่า..ควย
ความหมายตรงๆ ====>	โยก,โยกเยก,โคลงเคลง,
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 26-10-2006 14:27:38	ตัวอย่าง ควย ถ้าเป็นคำนาม จะหมายถึง ควาย หรือ กระบือ แต่ในที่นี้ ควย หมายถึง โยก โยกเยก โคลงเคลง เช่น -แข่วควย หมายถึง ฟันโยก -ลมพัดแฮงจนเสาเฮียนควย หมายถึง ลมพัดแรงจนทำให้เสาบ้านโยก -หัวควย หมายถึง หัวโยกหัวคลอน ตัวอย่างประโยค -บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปต่อยบักขามแป แต่ต้นบักขามแปมันสูงใช่ไม่คันก๋อต่อยบ่เถิง กะเลยพากันหาเกินไปก่ายขึ้น น้องกระแตเป็นคนจับ อ้ายหน่อเป็นผู้ขึ้น แต่อ้ายหน่อเลาย่านตก กะเลยบอกน้องกระแตจับเกินให่แน่นๆอย่าสะให่มัน \"ควย\" เด้อ เดี๋ยวอ้ายสิตก พะนะ แปลว่า -บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปเก็บมะขามเทศ แต่ต้นมะขามเทศมันสูง ใช้ไม้ตะขอสอยไม่ถึง ก็เลยพากันหาไม้มาทำเป็นบันไดพาดปีนขึ้น ให้น้องกระแตเป็นคนจับ อ้ายหน่อเป็นผู้ปีน แต่อ้ายหน่อแกกลัวตก ก็เลยบอกน้องกระแตให้จับกระไดให้แน่นๆอย่าให้มัน \"โยก\" นะ เดี๋ยวอ้ายหน่อจะตก พะนะ หรือ -อ้ายซาญพาน้องตั๊กไปขี่รถสักกะยานเล่น อ้ายชาญเป็นคนถีบให่น้องตั๊กซ่อน สองคนมีแต่คนใหญ่ๆหนักหลายจนล่อสักกะยานลูกปืนแตก ล้อ \"ควย\" ก๊อกแล่ก ก๊อกแล่ก ไป หมายถึง -พี่ชาญพาน้องตั๊กไปขี่จักรยานเล่น พี่ชาญเป็นคนถีบให้น้องตั๊กเป็นคนซ้อนท้าย ทั้งสองคนมีแต่คนตัวใหญ่ๆน้ำหนักมากจนล้อจักรยานรับน้ำหนักไม่ไหวจนลูกปืนล้อแตก จนล้อ \"โคลงเคลง\" ไปมา ( ควย ในภาษาอีสาน เป็นคำสุภาพ แต่ในภาษาไทยกลาง มิทราบว่าแปลว่าอะไร)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 86 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คอย, คอยๆ

ภาษาอีสานคำว่า..คอย, คอยๆ
ความหมายตรงๆ ====>	ทำเบามือ, ทำอย่างทะนุถนอม,เสียงเบา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: สาวพระยืน เมื่อวันที่:: 02-09-2008 14:48:40	ตัวอย่าง อี๊หล่าเฮ็ดอีหยังคอยๆแน๊มันสิอฮ่าง แปลว่า อีหนูทำอะไรทำเบามือหน่อยมันจะพัง บักหล่าเว่าคอยๆก๊อนี่แน๊ มันอยากไล แปลว่าไอ้หนูพูดเบาๆกว่านี้หน่อยมันเสียงดังหนวกหูรำคาญ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 87 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คะลาด

ภาษาอีสานคำว่า..คะลาด
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นอากับกริยา แปลว่า พรวดพราด
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี จากคุณ:: ป้าหน่อย เมื่อวันที่:: 28-03-2010 16:31:26	ตัวอย่าง ตัวอย่างเช่น: ลูกเขยเห็นในบักกอกในน้ำต้มไก่ว่าแม่นไข่อ่อนตักไส่ปาก พอเข้าปากท่อนั่นแหล่ว คะลาดลุกขึ้นคายถิ่ม อย่างไว แปลว่า: ลูกเขยมองเม็ดมะกอกในถ้วยต้มไก่ นึกว่าเป็นไข่อ่อน ตักใส่ปาก ทันไดนั้นก็ลุกพรวดพราด ออกไปคายทิ้งทันที
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 88 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คันแข่ว

ภาษาอีสานคำว่า..คันแข่ว
ความหมายตรงๆ ====>	v. หงุดหงิดเนื่องจากทำอะไรไม่ได้อย่างที่คิด
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: บ่าวชัยเมืองอุดร เมื่อวันที่:: 14-07-2007 05:00:09	ตัวอย่าง บอกว่าอย่า อย่า มันก่ะบ่ฟังความ ข่อยซะมะ \"คันแข่ว\"แท้น้อ ลูกสาวพุเนี้ยน่ะ คำแปล พ่อรู้สึกหงุดหงิดที่ลูกสาวเตือนไม่ฟังแต่ก็ทำอะไรไม่ได้ ก็เลยได้แต่ \"คันแข่ว\"
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 89 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คัว

ภาษาอีสานคำว่า..คัว
ความหมายตรงๆ ====>	การชำแหละ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 10-02-2006 11:49:00	ตัวอย่าง มื้อนี้ บ่าวหน่อ เพิ่นได้เอี่ยนมาโตบักใหญ่นึง บ่าวบุญโฮม มาเอาไปคัวถะแหม สิได้กินต้มเอี่ยน แปลว่า วันนี้ บ่าวหน่อ ได้ปลาไหล (เอี่ยน คือ ปลาไหล) ตัวใหญ่มาตัวนึง บ่าวบุญโฮมมาเอาปลาปลาไหลไปชำแหละเร็ว จะได้กินต้มปลาไหล คำว่า ถะแหม ดป็นการบอกให้รีบทำ หรือย้ำให้ทำ หรือ การบอกอาการย้ำๆ วาสั่นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 90 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คางกะไต

ภาษาอีสานคำว่า..คางกะไต
ความหมายตรงๆ ====>	คาง, ส่วนปลายของคาง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 08-07-2008 15:01:14	ตัวอย่าง คำว่า คางกะไต คือ คาง, ส่วนปลายของคาง มาดูตัวอย่างกันนะครับ สาวนางคนเก่า ปรกติแล้วเลาอาบน้ำอุ่นทุกมื้อ พอดีมื้อนี้เลาไปเที่ยวเชียงใหม่นั่นหนา หนาวกะหนาว น้ำอุ่นกะบ่มี เลยได้อาบตก พอตะอาบออกมาแล้ว เลาหนาวแฮงเห็นตะคางตะไกสั่น ง๊อกๆๆๆๆ เอาโลด แปล สาวนาง ปรกติแล้วแกเป็นคนรักสะอาด อาบน้ำอุ่นทุกวัน พอดีวันนี้แกไปเที่ยวเชียงใหม่ หนาวก็หนาว น้ำอุ่นก็ไม่มี เลยได้อาบน้ำตก พออาบเสร็จแล้วแกหนาวมากเห็นแต่ปลายคาง สั่น เสียงดัง ง๊อกๆๆๆๆ เลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 91 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คาวเดียว

ภาษาอีสานคำว่า..คาวเดียว
ความหมายตรงๆ ====>	แป๊บเดียว,สักครู่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 12/18/2001 2:00:59 AM	ตัวอย่าง ถ่าอ้ายอยู่นี่เด้อนางเด้อ อ้ายไปซ้อขอวคาวเดียว แปลว่า รอพี่อยู่ที่นี่นะ พี่ไปซื้อของแป็บหนึง(สักครู่) วาสั่นดอก....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 92 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คำ

ภาษาอีสานคำว่า..คำ
ความหมายตรงๆ ====>	ทอง
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม จากคุณ:: Bumpkin เมื่อวันที่:: 04-02-2008 15:41:28	ตัวอย่าง เมื้อนี้หนุ่มนานครพนมเป็นผู้โซดดี ได้ฮับสร้อยคำ หนัก 2 บาท เอ้ซวดๆกันแน่พี่น้อง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 93 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิ่งนิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..คิ่งนิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่เคลื่อนไหว, หยุดนิ่ง, หยุดชะงัก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 08-07-2008 14:53:54	ตัวอย่าง คำว่า คิ่งนิ่ง คือ ไม่เคลื่อนไหว, หยุดนิ่ง ส่วนใหญ่ใช้กับคำว่า หยุด สาวนางเป็นสาวมาโดนแล้ว บ่ฮุ้สิไปไส ย้อนเลาบ่มีผู้บ่าวมาโดนแล้ว พอตะมาพ้อบ่าวก๊อฟแล้ว เลาจั่งเฮ้ดตาคิ่งนิ่งบัดเดียวนึง แปลว่า สาวนางแกเป็นสาวมานานแล้ว ไม่รู้จะไปทางไหน เพราะไม่มีแฟนหนุ่มมานาน พอแกมาเจอบ่าวก๊อฟแล้วก็ก็หยุดชะงัก ไม่ไหวติง อีกตัวอย่าง บ่าวหน่อขับรถเบนซ์คันงามมาอย่างแฮง พอตะพ้อหมานอนแลนตัดหน้ารถเลา เพิ่นเหยียบเบรค จึก อยู่บักคิ่งนิ่ง แปลว่า บ่าวหน่อขับรถเบนซ์คันงามมาอย่างเร็ว พอมาเจอหมาวิ่งตัดหน้ารถ แกเหยียบเบรคทันทัน รถหยุดไม่เคลื่อนไหวเลย สั่นดอกหว้า..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 94 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิงฮ้อน

ภาษาอีสานคำว่า..คิงฮ้อน
ความหมายตรงๆ ====>	ตัวร้อน มีไข้
อ้างอิงจังหวัด :: เพชรบูรณ์ จากคุณ:: เมืองหล่ม เมื่อวันที่:: 29-02-2008 13:17:22	ตัวอย่าง หล้าคิงฮ้อนติ มื้อนี้บ่ต๊องไปเฮียนเด๋อ คำแปล หนูตัวร้อนเหรอ วันนี้ไม่ต้องไปเรียนหนังสือนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 95 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดต่อ

ภาษาอีสานคำว่า..คิดต่อ
ความหมายตรงๆ ====>	คาดหวัง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 24-10-2006 16:57:23	ตัวอย่าง คิดต่อ บางทีก็ออกเสียงเป็น คึดต่อ ก็มี อ้ายดล : พ่อใหญ่ชาญ เลาเป่าโหวดม่วน จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกะแต บ่ต้องไปคิดต่อนำเลาดอก เลามีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ อ้ายดลพี้ จั่งค่อยคิดต่อนำได้ พ่อใหญ่ชาญ : หืย อ้ายดลนั่นล่ะ แฮ่งคัก แฮงมีเทิงลูก เทิงเมีย อย่าไปเซียเลาเด้อหล่ากะแต มาหาอ้ายชาญพี้ น้องกะแต คิดต่อสิฟังโหวด อ้ายสิเป่าให้ฟัง คิดต่อสิกินข้าว อ้ายสิทอดไข่ให้กิน น้องกะแต : มัวเถียงกันอยู่หนั่นล่ะ บ่มีไผเป็นตาคิดต่อได้ดอก น้องกะแตไปหาอ้ายหน่อดีกั่ว จั่งค่อยเป็นตาได้คิดต่อ เนาะอ้ายหน่อเนาะ... ยืมเงินจักหมื่นสองหมื่นแหน่อ้ายหน่อ.... แปลว่า พี่ดล : พ่อใหญ่ชาญ แกเป่าโหวดเพราะ จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกระแต อย่าไปคาดหวังอะไรกับแกเลยนะ แกมีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ พี่ดลนี่ จึงจะคาดหวังได้ พ่อใหญ่ชาญ : เอ้อ พี่ดลนั่นแหละ ตัวดี มีทั้งลูกทั้งเมีย อย่าไปเชื่อแกนะน้องกระแต มาหาพี่ชาญดีกว่า น้องกระแตอยากฟังโหวด พี่ชาญจะเป่าให้ฟัง อยากกินข้าว พี่จะทอดไข่ให้กิน น้องกระแต : มัวแต่เถียงกันอยู่นั่นแหละ ไม่มีใครเป็นที่น่าคาดหวังได้ทั้งนั้นแหละ น้องกระแตไปหาพี่หน่อดีกว่า ค่อยเป็นที่น่าคาดหวังได้หน่อย เนาะพี่หน่อเนาะ.... ขอยืมเงินสักหมื่น สองหมื่นหน่อยนะพี่หน่อ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 96 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดฮอด, คึดฮอด

ภาษาอีสานคำว่า..คิดฮอด, คึดฮอด
ความหมายตรงๆ ====>	คิดถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: น่ารัก เมื่อวันที่:: 25-11-2006 12:15:04	ตัวอย่าง หล่านางเอย อ้ายนี่คึดฮอดเจ้าบักหล๊ายหลาย กินข้าวกะบ่ได้ นอนกะบ่หลับ แปลว่า น้องนางเอย พี่นี่คิดถึงเจ้าเหลือเกิน กินข้าวก็ไม่ลง นอนก็ไม่หลับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 97 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิ๋ว,ฉิ่ว

ภาษาอีสานคำว่า..คิ๋ว,ฉิ่ว
ความหมายตรงๆ ====>	กลิ่นที่ไท้พึงประสงค์,ไม่พึงประสงงค์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เจ้าเก่า เมื่อวันที่:: 12/27/2001 11:49:31 PM	ตัวอย่าง มื้อนี้ ข่อยคือมาคิ๋วเจ้าแท้ หรือ ผักกะแยง นี้ คิ๋วเน๊าะ แปลว่า วันนี้ผมเบื่อหน้าคุณจังเลย หรือ ผักกะแยง นี้ เหม็นมาก สั่นดอกหว้า
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 98 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิ่วแล่นแค่น, ผมเพกาง

ภาษาอีสานคำว่า..คิ่วแล่นแค่น, ผมเพกาง
ความหมายตรงๆ ====>	แปลบ่เป็นเด้อ
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม จากคุณ:: ศีลห้า เมื่อวันที่:: 29-07-2009 13:11:17	ตัวอย่าง มีอยู่ในกลอนลำ \"เบิ่งนครพนม\" ของ ต่าย อรทัย จักแปลว่าแนวใด๋ ซ่อยแปลแหน่
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 99 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดพ้อ

ภาษาอีสานคำว่า..คึดพ้อ
ความหมายตรงๆ ====>	นึกขึ้นได้/ฉุกคิด
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:24:40	ตัวอย่าง เฮาหาก็คิดพ้อเวียกเจ้าของได้มื้อนี้ล่ะ แปลว่าเราก็เพิ่งนึกขึ้นได้เรื่องงานได้ก็วันนี้แหละ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 100 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดมึ

ภาษาอีสานคำว่า..คึดมึ
ความหมายตรงๆ ====>	คิดแปลกต่างจากปกติ/คิดได้ไง/ คิดยังไง ความหมาย ประมาณว่า ความคิดที่ไม่ใช่ปกติวิสัย เช่น ปกติจะไม่ค่อยทำหรือปฏิบัติ แต่วันนี้คิดอยากจะทำ เช่น ไม่เคยกลับบ้านหรือโทรศัพท์ไปหาใครก็ตาม แต่วันนี้ก็โทรไป เพื่อนก็จะถามว่า คึดมึจั่งใด๋จั่งโทรมา หมายความว่า คิดยัง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 28-11-2010 22:32:52	ตัวอย่าง มื้อนี้คึดมึจั่งใด๋จั่งมาหาล่ะ แปลว่า วันนี้ คิดยังไงถึงได้มาหาล่ะ (ถามประมาณว่า แปลกใจเพราะปกติจะไม่มาหา)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 101 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คือ

ภาษาอีสานคำว่า..คือ
ความหมายตรงๆ ====>	เหมือน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: tigerphitsanu เมื่อวันที่:: 12-08-2009 11:02:51	ตัวอย่าง คือกัน เหมือนกัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 102 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คือความ/คือความเว้า

ภาษาอีสานคำว่า..คือความ/คือความเว้า
ความหมายตรงๆ ====>	ใช่เเล้ว เหมือนคำ(ที่คุณ)พูด พูดถูก/
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 13-01-2012 08:03:41	ตัวอย่าง คือความเจ้าเเล้ว แปลว่า ใช่ตามที่คุณพูดเเล้ว (ประมาณว่าเห็นด้วย) เฮ็ดให้ได้คือความเว้าเเหน่ แปลว่า ทำให้ได้เหมือนคำพูดหน่อย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 103 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คือจั่ง/คือจั่งว่า

ภาษาอีสานคำว่า..คือจั่ง/คือจั่งว่า
ความหมายตรงๆ ====>	ทำไม/เหมือนดั่ง/เหมือนดังว่า/
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 05-10-2010 20:59:14	ตัวอย่าง บ่าวปิ่นคือจั่งบ่มา แปลว่า ทำไมบ่าวปิ่นไม่มา เฮ็ดคือจั่งคนบ่ได้กินข้าวแท้ แปลว่า ทำเหมือนคนไม่ได้กินข้าวจัง เรื่องทั้งหมด กะคือจั่งที่ข้อยเว้ามานี่ล่ะ แปลว่า เรื่องทั้งหมด ก็เหมือนดังที่ผมพูดมานี่ล่ะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 104 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คูน, คูณ

ภาษาอีสานคำว่า..คูน, คูณ
ความหมายตรงๆ ====>	ถมให้สูงขึ้น, ยกระดับ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 26-03-2007 09:57:51	ตัวอย่าง คำว่า คูน หรือ คูณ เขียน ยังไง ก็อ่านให้เหมือนกันก็แล้วกันครับ ความหมายก็คือ การถมให้สูงขึ้น นั่นเอง มาดูตัวอย่างกันนะครับ เฮือนซานของพี่น้องซุมื้อนี้แฮงสิต่ำกั่วถนน ฝนตกมายามใด๋ น้ำท่วมซุปี ย่อนวาเพิ่นคูนถนนขึ้นให้มันสูงกั่วเฮือนเฮา คัน เฮาคูนดินเดิ่นเฮือนเฮาแข่งกับถนน กะสิสู่เพิ่นบ่ได้ดอก ขอยวา ทางทีดี เฮาคูนดินให้มันซ่ำถนนสิดีกั่ว บ่ต้องสูงกว่าถนนดอก แม่นบ่ เจ้าวา แปลว่า บ้านเรือนทุกวันนี้ของพี่น้องมันต่ำกว่าถนน ฝนตกมาตอนไหน น้ำท่วมบ้านถุกปี เพราะว่า ทางการท่านถมดินให้สูงกว่า บ้านของเรา หากเราถมดินบ้านเราแข่งกับถนน ก็จะสู้เขาไม่ได้ ผมว่า ทางที่ดี เรามาถมดินให้เท่ากับถนนพอดีดีกว่า ไม่ต้องสูงกว่าถนนหรอก จริงไหม คุณว่า อธิบายเพิ่มเติม ซุมื้อนี้ ==> ทุกวันนี้ สู่ ==> สู้ ซ่ำ หรือ ส่ำ ==> เท่ากัน เพียง ==> เท่ากัน (ใช่กับความสูง) วาสั่นดอก..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 105 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คู่มื้อ/สู่มื้อ

ภาษาอีสานคำว่า..คู่มื้อ/สู่มื้อ
ความหมายตรงๆ ====>	ทุกวัน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 28-12-2009 20:05:39	ตัวอย่าง คู่มื้อนี้ คนเฮาบ่คือเก่า แปลว่า ทุกวันนี้ คนเราไม่เหมือนแต่ก่อน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 106 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เค่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เค่ง
ความหมายตรงๆ ====>	ตึง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: tigerphitsanu เมื่อวันที่:: 12-08-2009 11:06:02	ตัวอย่าง คือโซ่บ่เค่ง จั่งซี่มันต้องถอน เหมือนโซ่ไม่ตึง แบบนี้มันต้องถอน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 107 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิก

ภาษาอีสานคำว่า..เคิก
ความหมายตรงๆ ====>	พัก หรือ หยุดการกระทำนั้น ชั่วขณะ
อ้างอิงจังหวัด :: ไซ ยา พูม จากคุณ:: นพกร เด้อครับ เมื่อวันที่:: 9/27/2001 11:51:50 AM	ตัวอย่าง ตัวอย่าง เช่น บักหำน่อย นพกร กำลังนั่งเขียน " ภาษาอีสานมื้อละคำ " เพื่อจะได้ส่งไปรวมกลุ่มกับ พ่อแม่พี่น้องชาวชมรมศิลปวัฒนธรรมอีสาน ขณะนั้นเอง อ้ายบ่าวหน่อ เดินถือลาบวัว // แซบ ๆ // มาด้วยถุงบักใหญ่หนึ่ง (ถุงใหญ่มาก ๆ) อ้ายบ่าวหน่อก็เอ่ยปากพูดกับ บักหำน่อย นพกร ว่า มามะบักหำน่อย """" เคิก """ มากินลาบวัวนำกันก่อน (ด้วยกัน) ซั่นดอกหว่า
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 108 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิก#2

ภาษาอีสานคำว่า..เคิก#2
ความหมายตรงๆ ====>	การเสียเวลา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:37:38	ตัวอย่าง ขอเสริมกับผู้บ่าว นพกร เด้อครับ เคิกบ้านข่อยแปลวาเสียเวลา อีกนำเด้อ ตัวอย่าง ฟ้าวแหน่เปี๋ยง ผู้บ่าวนพกร คาตะเคิกเวียกเคิกงานอยู่หั่น แปลว่า รีบหน่อยนะ คุณนพกร มัวแต่เสียเวลากับงานอยู่นั่นแหละ **นี่แหละครับท่านผู้อ่าน แต่ละที่แต่ละจังงหวัดยังไม่เหมือนกัน ดังนั้น เราถึงต้องงมาร่วมกันสร้างภาษาอีสาน วันละคำกัน วาสั่นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 109 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิ้น

ภาษาอีสานคำว่า..เคิ้น
ความหมายตรงๆ ====>	ครึกครื้น อารมณ์ดี มีชีวิตชีวา
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 09-06-2010 14:50:08	ตัวอย่าง ตัวอย่าง อ้ายหน่อพ้อพุสาว คือเคิ้นคัก แท้น้อ อ้ายจารย์ ถืกเลขมาบ่น้อ..คือสี เคิ้นๆ แถะ มื้อนี่ คำแปล พี่หน่อ คงพบหน้าสาวๆมา จึงครึกครื้นอารมณ์ดี จังนะ พี่จารย์ คงถูกหวยมารึเปล่า วันนี้ดูมีชีวิตชีวาจัง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 110 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไค

ภาษาอีสานคำว่า..ไค
ความหมายตรงๆ ====>	บวม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 09-03-2006 15:40:22	ตัวอย่าง หล่านางเอ้ย อย่าสิได้นอนเวนเด้อนางเอย เดี๋ยวเจ้าสิโตใหญ่ไคขึ้นดดยบ่ได้ตั้งใจเด้อนาง แปลว่า นางเอ๋ย อย่าได้รินอนกลางวันนะ เดี๋ยวตัวดตขึ้นระวังจะอ้วนบวมนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 111 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไคเติบ

ภาษาอีสานคำว่า..ไคเติบ
ความหมายตรงๆ ====>	ดีมาก/ดีขึ้นมาก/ค่อยยังชั่ว หมายถึง อะไรที่ดีขึ้นกว่าเดิม
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 25-09-2010 11:59:41	ตัวอย่าง ขายของมื้อนี้ ไคเติบกว่ามื้อวานอยู่ แปลว่า วันนี้ขายของดีขึ้นกว่าเมื่อวานหน่อย ไคแหน่ หมายถึง ดีขึ้น ค่อยยังชั่ว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 112 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไคแหน่

ภาษาอีสานคำว่า..ไคแหน่
ความหมายตรงๆ ====>	ค่อยยังชั่ว
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม จากคุณ:: ลูกพระธาตุพนม เมื่อวันที่:: 02-09-2008 14:50:37	ตัวอย่าง แดดฮ้อนจังซี่ได้กินน้ำเย็นกะยังไคแหน่ หมายความว่า อากาศร้อนๆ อย่างนี้ได้กินน้ำเย็นๆ ค่อยยังชั่วหน่อย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 113 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอนต่อ

ภาษาอีสานคำว่า..งอนต่อ
ความหมายตรงๆ ====>	ท้ายทอย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 10-02-2006 11:15:35	ตัวอย่าง บ่าวโต้ง มาเฮ็ดจั่งซี้มันบ่ดีเด้ จังใด๋มาจอบบ้อน ผู้สาวบ่าวสัน เดี๋ยวกะโดนเตะ เข้างอนต่อสั่นดอก แปลว่า หนุ่มโต้ง มาทำอย่างนี้มันไม่ดีนะ มาแอบลักลอบแผนของหนุ่มสัน เดี๋ยวจะโดนเตะเข้าท้ายทอยนะ จอบบ้อน => การแอบคบชู้สู่ชาย (ความหมายแสลง) จอบบ้อน ความหมายตรงๆก็มาจาก การที่บ่าวหน่อเอาแหไปตึกปลา ต้องรอให้ปลามันบ้อนก่อน (ตึกปลา คือ หารทอดแห) ต้องรอให้ปลามาบ้อนก่อน (บ้อน คือ อาการที่ปลาโผล่ขึ้นมาผิวน้ำ เพื่อหันใจ (หายใจ) ๗ส่วนคำว่าจอบ คือ การแอบ วาสั่นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 114 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอนต่ิอ

ภาษาอีสานคำว่า..งอนต่ิอ
ความหมายตรงๆ ====>	ท้ายทอย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:17:38	ตัวอย่าง ยามตีกัน คันว่าหน่ำใส่ง่อนต่อ แฮงสิเจ็บแฮง ย้อนเป็นหม่องตาย แปลว่า เวลาตีกัน ถ้ากระแทกเข้าท้ายทอย จะเจ็บหนัก เพราะเป็นจุดตาย/จุดสำคัญเลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 115 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>	การนั่ง หรือ ยืน หรือ ตั้งอยู่ บนระดับที่สูงกว่าระดับปกติ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 20-09-2006 21:11:24	ตัวอย่าง ความหมายที่แปลให้ อาจสิบ่ตรงความเป็นจริงพอปานได๋ แต่กะ ย๋วนๆ เอากะแล้วกัน เช่น ประโยค น้องกระแต : ขอบคุณหลายๆ เด้อพี่หน่อ ที่ไปดึกบักสีดามาให้น้องกระแต บักสีดาม่ง แซ้บแซบ เนาะพี่หน่อ... บ่ให้พี่ดลกินนำดอก (น้องกระแต เบิดหน้า หันหน้าหนี) พี่ดล : น้องกระแต อย่าเคียดให้อ้ายดลเด้อหล่าเด้อ อ่วยหน้ามาพี้ อ่วยหน้ามาเว้านำอ้ายแหน่.. คันบ่อ่วยมา อ้ายไห้เด้ อ้าย แฮ่งเป็นคนขี้โงยอยู่.. อ้าย คนใจขี้โงย ...ฮือๆๆ น้องกะแต: บ่อ่วยไปดอก สิไห่กะไห่ไปโลด เขาบ่หัวซา ดอก พี่ดล : โอ๊ย ถ่าจั่งซั่น อ้ายกะเคียดแล้วหละ (แล้วอ้ายดล กะขึ่นไปนั่ง \"งอย\" โพน เฮ็ดหน่าบูดมุ่ยู่อยู่เทิงโพน) น้องกระแต : แม่นสิไปนั่ง \"งอย\" โพน อยู่จั่งซั่น เขากะบ่หัวซาดอก พี่ดล : โอ้ยเนาะ ฮ่า อ้ายมื่นตกโพน ก้นขี่ทั่ง ย่างบ่ได้ สิเฮ็ดจั่งได๋ น้องกะแต : กะซ่าง แปลว่า น้องกระแต : ขอบคุณมากนะค่ะพี่หน่อ ที่เอาไม้ค้อนไปปาลูกฝรั่งมาให้น้องกระแต ฝรั่งสุก อร้อยอร่อย เนาะพี่หน่อ... ไม่ให้พี่ดล กินด้วยหรอก (น้องกระแต เชิดหน้า หันหน้าหนี) พี่ดล : น้องกระแต อย่าโกรธพี่ดลเลยนะจ๊ะ หันหน้ามาทางนี้ หันหน้ามาพูดกับพี่หน่อย.. ถ้าไม่หันมา พี่ร้องไห้นะ พี่ยิ่งเป็นคนขี้แยอยู่.. พี่ คนใจขี้แย... ฮือๆๆๆ น้องกะแต: ไม่หันไปหรอก จะร้องไห้ก็ร้องไปเลย เขาไม่สนใจหรอก พี่ดล : โอ๊ย ถ้าอย่างงั้น พี่ก็น้อยใจแล้วจริงๆ (แล้วพี่ดล ก็ขึ้นไปนั่ง \"อยู่ข้างบน\" โพนปลวก ทำหน้าบึ้งตึงอยู่บนจอมปลวก) น้องกระแต : แม้จะไปนั่ง \"อยู่บน\" โพน อยู่อย่างนั้น เขาก็ไม่สนใจหรอก พี่ดล : หึย ถ้า ถ้าพี่ลื่นตกจอมปลวก ก้นกระแทกพื้น เดินไม่ได้ จะทำอย่างไร น้องกะแต : ก็ช่างพี่ดลสิ พะน้า พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 116 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>	อยู่บนที่สูง ๆ ในลักษณะหมิ่นเหม่ไม่ปลอดภัย
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส เมื่อวันที่:: 25-12-2009 15:01:09	ตัวอย่าง บ่าวรุทธิ์ไปยามสาวส่าอยู่เฮือน บักมังรายหมาอยู่บ้านบ่คุ้นหน้าเลยไล่ฟัด บ่าวรุทธิ์เลยต้องแล่นหนีหมาขึ้นไปนั่ง *งอย *ต๊อดป๊อดอยู่เทิงกำแพง บ่าวรุทธิ์ ไปเยี่ยมสาวส่าที่บ้าน เผอิญไปเจอกับเจ้ามังรายหมาที่บ้าน หมาเจอคนแปลกหน้าก็ไล่กัด บ่าวรุทธิ์เลยต้องหนีขึ้นไปนั่งอยู่บนกำแพง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 117 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งัน

ภาษาอีสานคำว่า..งัน
ความหมายตรงๆ ====>	เสียงดัง, มหรสพ, งานที่มีคนเยอะๆ, งานฉลอง, การชุมนุมคน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 23-07-2007 11:00:44	ตัวอย่าง คำว่า งัน ความหมาย คือ เสียงดัง, มหรสพ, งานที่มีคนเยอะๆ, งานฉลอง และใช้งันกันเพื่อการชุมนมคน เช่น งันเฮือนดี คือ งานรวมคนในงานศพ ตัวอย่าง พ่อใหญ่ Steve เลาอาการบ่ดี เร็วๆนี้อาจสิได้ไปงันเฮือนดีเลา แปลว่า คุณตา Steve แกออกอาการไม่ดี เร็วๆ อาจจะได้ไปวานศพแกก็เป็นได้ บางอย่างก็หมายถึง มหรสพ เช่น บ่าวหน่อ : งานบุญบวชบักต๊อกปีนี้ ได้ยังมางันหล่ะพ่อใหญ่ พ่อใหญ่ดล : เห็นเด็กน้อยวัยรุ่นมันตีกันซุปี กะเลยวาสิจ้างหนัง ซอดแจ้ง พู้นหล่ะ แปลว่า บ่าวหน่อ : งานบวชบักต๊อกปีนี้ ได้อะไรมาเป็นมหรสพหล่ะ คุณตา ตาดล : เห็นเด็กวัยรุ่นตีกันทุกปี ก็เลยว่าจะจ้างภาพยนต์ เอาแบบสว่างดวงอาทิตย์ขึ้นเลยก็แล้วกัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 118 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งามโพ้ดงามเหลือ

ภาษาอีสานคำว่า..งามโพ้ดงามเหลือ
ความหมายตรงๆ ====>	สวยจริงๆ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง) เมื่อวันที่:: 01-09-2010 19:01:58	ตัวอย่าง ตัวอย่าง น้องจีจ้านี้แฮ่งต๊ะเบิ่งแฮ่งฮู้สึกว่าสิงามโพ้ดงามเหลือกะด้อน้อ แบบซี้สิบ่ให่มักได้จั่งได๋เนาะ แปล น้องจี้จ้าดูแล้วรู้สึกว่ายิ่งมองแล้วยิ่งสวยขึ้นแทบทุกวัน แล้วอย่างนี้จะไม่ให้หลงรักได้อย่างไรกัน อิอิ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 119 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งิงแข่ว

ภาษาอีสานคำว่า..งิงแข่ว
ความหมายตรงๆ ====>	อ้าปากแยกฟันใหดู
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: อาจารย์หนุ่มสารคาม เมื่อวันที่:: 17-09-2010 12:51:22	ตัวอย่าง หมอคนอีสาน: อีหล่าลองงิงแข่วให้หมอเบิ่งก่อนนา หมอ : น้อง ไหนลองอ้าปากแยกฟันให้หมอดูซิ คนไข้อีสาน : ข่อยงิงแข่วแล้วคุณหมอ( ฉันแยกฟันให้ดูแล้วจ้า) หมอคนอิสาน : ปาดติโธ้ แข่วเจ้ายังเบิดทุกเล่มเนาะ เซางิงแข่วซะ หมอ: โอ้โฮ้ ฟันเหลือทุกซี่นะ ปิดปากซะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 120 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งุม

ภาษาอีสานคำว่า..งุม
ความหมายตรงๆ ====>	1.ครอบ 2.คว่ำ 3.งม
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 10-05-2006 14:13:12	ตัวอย่าง คำว่า \"งุม\" คำเดียว อาจจะแปลความหมายได้หลายอย่าง ขึ้นกับว่าใช้ในลักษณะไหน ในที่นี้ขอแปลความหมายเป็น 3 ความหมาย คือ 1.งุม หมายถึง \"ครอบ\" เช่น \"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน \"งุม\" ถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มันเยาสาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\" หมายความว่า \" กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน \"ครอบ\" ถ้วยไว้ก่อน ให้มันร่อแร่ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\" หรืออีกประโยค \"นี่หละน้อ เขาว่า ควมมัก ควมฮัก มาแล่นกุ้ม มันคือสุ่ม \"งุม\" หัว ควมฮักมาพอๆปานกะทอ \"งุม\"ไว่\" ความหมายคือ \"นี่หละหนอความรัก เมื่อมีความรัก มันเหมือนมีอะไรมาครอบงำจิตใจเรา ทำให้เหมือนกับเป็นคนตาบอด\" 2.งุม แปลว่า \"คว่ำ\" เช่น หลวงพ่อมหาบอกจัวน่อยว่า \"น้อย น้อย ยามเจ้าสันอิ่มแล้ว กะให่เอาบาตรไปล่าง ล่างแล่ว กะเอาไป \"งุม\"ไว่เทิงโต๊ะสาก่อน ให่มันแห่งก่อนจั่งค่อยเอาไปเก็บ บาตรจั่งค่อยสิบ่เข่าขี่เหมี่ยง\" หมาความว่า หลางพ่อมหา บอกกับเณรว่า \"เณร เณร เมื่อตอนเธอฉันอาหารเสร็จแล้ว ให้เธอเอาบาตรไปล้าง เมื่อล้างแล้วก็เอาไป \"ค่ำไว้บนโต๊ะให้บาตรแห้งเสียก่อน ค่อยเอาไปเก็บ บาตรถึงจะไม่เข้าสนิม\" หรือเวลาเล่นไพ่ เจ้ามือสิบอกว่า \"ผู้ได๋ป๊อกให่หงานขึ้น ผู้ได๋บ่ป๊อก ให่ \"งุม\" ไว่ \" เป็นต้น 3.งุม แปลว่า งม หมายถึง การคลำหาอะไรบางอย่างในน้ำ เช่น ไปงุมหอย หมายถึง ไปงมหอย /ไปงุมปลา คือ ไปงมปลา/งุมเข็มในหนองน้ำใหญ่ คือ งมเข็มในมหาสมุทร/ เป็นต้น ตัวอย่างประโยคเช่น \"บ่าวหน่อ ยามเจ้าเอาแหไปตึกปลาอยู่ในหนองนาพ่อใหญ่บัติ ให่เจ้าตึกแล้ว \"งุม\" เอาเด้อ เพราะว่าปลามันมีแต่โตใหญ่ๆ คันเจ้าตึกแหแล่วห้าวเอา ปลามันสิปิ้นเพาออกเหมิด สิบ่ได้จักโตเด้\" ความหมายก็คือ \"หนุ่มหน่อครับ เวลาคุณจะไปทอดแหหาปลา ที่สระน้ำของคุณตาบัติ ให้คุณทอดแห แล้ว \"งม\" หาปลานะ เพราะมีแต่ปลาตัวโตๆ ถ้าคุณทอดแหแล้วลากเข้าฝั่งเลย ปลามันจะดิ้นหลุดออกจากแหหมด จะไม่ได้ปลาสักตัว นะครับ\" (ยาวหลายเติบเน๊าะ แค่คำว่า \"งุม\" คำเดียว)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 121 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เงิก

ภาษาอีสานคำว่า..เงิก
ความหมายตรงๆ ====>	การผักออกไป หรือการดึงออกจากตำแหน่งเดิม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: หนุ่มเมืองร้อยเกิน เมื่อวันที่:: 04-10-2006 18:03:58	ตัวอย่าง กินข้าวแล้ว ก่อนเข้านอน เงิกหัวกะใด แน่เด้ออีหล้า หรือ แอ็ดอัหยังบ่อเป็น ได้แต่เงิกเทอเล่อ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 122 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เงี่ยน,เงื่อน,เงียน,เงือน

ภาษาอีสานคำว่า..เงี่ยน,เงื่อน,เงียน,เงือน
ความหมายตรงๆ ====>	อาหารที่เหลือจากการกิน,สิ่งที่เหลืออยู่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 04-08-2008 14:58:15	ตัวอย่าง คือว่า เงียน บางที่เอิ้นว่า เงือน หรือเงียน แปลว่า เศษอาหาร หรือ อาหารที่เหลือจากการกินแล้ว มาดูตัวอย่างกันนะครับ ในฮีตสิบสองคองสิบสี่ คองสิบสี่สำหรับฆราวาส ข้อนึงที่พึงปฏิบัติสำหรับภรรยา เพิ่นวา \"อย่าเอาอาหารเงื่อนกินตนแล้วไปทานให้แก่พระสังฆะเจ้า และเอาไว้ให้ผัวกินจะ กายเป็นบาปได้ อันใดในชาติหน้าก็มีแต่แนวบ่ดี \" คือ อย่าเอาอาหารที่เฮากินแล้วไปถวายพระและให้ผัวกิน มันสิบาป เกิดชาติหน้ามีแต่สิ่งไม่ดีเข้ามาในชีวิต มาเบิ่งอีกตัวอย่างนึงนะครับ ปรกติแล้ว งัวน้อยสิบ่กินน้ำที่เป็นเงียนงัวโตอื่น เด้ คันบ่หิวอีหลี แปลว่า ปรกติแล้วลูกวัวจะไม่กินน้ำที่เหลือจากตัวอื่น ถ้าไม่หิวจริงๆ คำว่าเงียน สิคล้ายๆกันกับคำว่า\"เดน\"
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 123 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โง

ภาษาอีสานคำว่า..โง
ความหมายตรงๆ ====>	โค้ง , หรือ วกกลับ , วนกลับมา
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 27-09-2010 20:32:00	ตัวอย่าง ฮ้วย..เลยทางเลี้ยวแล้ว โงกลับมาก่อน คำแปล อ้าว..เลยทางเลี้ยวแล้ว วกกลับมาก่อน เอ๋า ไม้ไผ่ลำนี้ คือ เป็นสีโง ๆ แท้หละ คำแปล เอ้า..ม้ไผ่ลำนี้ ดูจะโค้งๆ จังนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 124 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไง

ภาษาอีสานคำว่า..ไง
ความหมายตรงๆ ====>	ฝุ่นตลบ(กริยา),ที่อยู่ของกบ (นาม)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/3/2002 10:42:38 PM	ตัวอย่าง หมอลำอยู่บ้านคนเต้น ขี่ดินนี่ไงง่องเลยเน๊าะ แปลว่า หมอลำที่บ้านคนฟ้อนรำนี่ ฝุ่นตะลบเลย หรือ เจ้าเห็นไงกบบ่ นี่มันสิเป็นจั่งสิ แปลว่า คุณเห็น ที่อยู่ของกบไหม เป็นอย่างนี้แหละ วสั่นแหล่ว..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 125 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จบเจือ

ภาษาอีสานคำว่า..จบเจือ
ความหมายตรงๆ ====>	งาม/งามมาก/สวยงามมาก/พอดี
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 21-12-2009 00:46:39	ตัวอย่าง มื้อนั้น เด็กน้อยกำลังจมน้ำมีคนช่อยทันจบเจือ แปลว่า วันนั้ เด็กกำลังจมน้ำมีคนมาช่วยทันพอดี เป็นคนจบคนงาม แปลว่า เป็นคนสวยคนงาม ผู้สาวบ้านนั้นจบหลาย แปลว่า สาวบ้านนั้นสวยงามหลาย คำว่า จบ อาจหมายถึง ความเพรียบพร้อมสมบูรณ์ เช่น คนจบ ก็หมายถึงคนที่เพรียบพร้อมไปหมด ทั้งรูปร่างหน้าตา กิริยามารยาท
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 126 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..จ่ม
ความหมายตรงๆ ====>	การบ่น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองงพลาญ เมื่อวันที่:: 8/29/2001 2:13:50 PM	ตัวอย่าง เฒ่าเอย...มื้อนี้เจ้ามาคือจ่มดีแท้ มื้อคืนกินยาบ่ถึงขวดเบาะเฒ่า แปลว่า ที่รักเอ๋ย (เฒ่า ในความหมายนี้คือคำที่ใช้เรียกคู่สามีภรรยา) ..วันนี้ทำไมบ่นตลอดเลย หรือว่าเมื่อคืนกินบาไม่ถึงขวดหรือ ...วาสั่นดอก..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 127 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ๋อง

ภาษาอีสานคำว่า..จ๋อง
ความหมายตรงๆ ====>	ตัวงอ จุก ขดตัว หรือ อาการห่อตัวด้วยความกลัวเกรง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 22-02-2012 16:23:38	ตัวอย่าง ตัวอย่าง ไก่น้อยตาตูม เป็นโรคห่า ยืนจ๋องตากแดด คำแปล ลูกไก่อายุประมาณ 5 เดือน เป็นโรคห่า ยืนตัวงอ ตากแดด ตัวอย่าง นักมวยฝ่ายแดงเตะเข้าดูกซ่วง จนฝ่ายน้ำเงินจ๋องไป คำแปล นักมวยฝ่ายแดงเตะที่สีข้าง จนฝ่ายน้ำเงิน จุกตัวงอ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 128 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอด

ภาษาอีสานคำว่า..จอด
ความหมายตรงๆ ====>	ติดกัน, ชิดกัน ,จรด,เชื่อมต่อ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 20-10-2006 13:12:50	ตัวอย่าง จอด หมายถึง การเชื่อมต่อ ติด จรด ติด ชิด เช่น -บ่าวหน่อกับพ่อเฒ่า พากันไปปั้นคันแท กะเลยแบ่งเคิ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาแต่ทางตะเว็นออก พ่อเฒ่าปั้นมาแต่ทางตะเว็นตก ให่ปั้นมา \"จอด\" กันหม่องเคิ่งๆ แต่บ่าวหน่อคาแต่นอนเว็น พ่อเฒ่าปั้นคันแทจนว่าเมื่อยกะบ่ \"จอด\" กันจักเทือ แปลว่า บ่าวหน่อกับพ่อตา พากันไปปั้นคันนา ก็เลยแบ่งครึ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาจากทางทิศตะวันออก พ่อตาปั้นมาจากทางทิศตะวันตก ให้ปั้นมา \"ติดต่อ\" กันตรงครึ่งพอดี แต่บ่าวหน่อเอาแต่นอนกลางวัน พ่อตาปั้นคันนาจนว่าเมื่อยล้าก็ยังไม่ \"จรด\" กันสักที หรือ -จังหวัดสารคาม มีซายแดนทางเทิง \"จอด\" กับกาฬสินธุ์ ทางตาเว็นตก \"จอด\" กับขอนแจ่น ทางไต้ \"จอด\" กับบุรีรัมย์ ทางตาเว็นออก \"จอด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด แปลว่า -จังหวัดมหาสารคาม มีชายแดนทางทิศเหนือ \"ติด\" กับกาฬสินธุ์ ทางทิศตะวันตก \"ติด\" กับขอนแก่น ทางทิศไต้ \"ติด\" กับบุรีรัมย์ ทางตะวันออก \"ติด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 129 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอบบ้อน

ภาษาอีสานคำว่า..จอบบ้อน
ความหมายตรงๆ ====>	รอจังหวะที่ปลาจะผุดขึ้นจากใต้น้ำมาหายใจ หรือเป็นสำนวนซึ่งหมายถึงการรอคอยสิ่งใดสิ่งหนึ่งอย่างใจจดใจจ่อ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: หนุ่มร้อนเกิน เมื่อวันที่:: 04-10-2006 17:59:31	ตัวอย่าง ชายวัยรุ่นคนหนึ่ง ได้ถือแห ขึ้นไปยืนบนตอไม้กลางหนองน่ำ เพื่อจอบบ้อน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 130 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อม

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อม
ความหมายตรงๆ ====>	เล็ก แคบ เรียวลง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 06-10-2006 16:49:36	ตัวอย่าง พ่อใหญ่ดล : ฮ่วย กินเบียร์ยกขวดซดแบบนี้ มันจั่งได๋สิแซบ ขวดเบียร์ปากจ้อมๆ ยกเทใส่ปาก มันกะเป็นฟองเหมิดท่อนั่นแหล่ว.. นี่ ๆ สิกินให้เบิ่ง แปลว่า พ่อใหญ่ดล : เฮ้ย กินเบียร์ยกขวดซดแบบนี้ มันจะอร่อยได้อย่างไร ขวดเบียร์ปากเล็กๆ ยกเทใส่ปาก มันก็เป็นฟองหมดสิ... นี่ ๆ จะกินให้ดู -------------------- พ่อใหญ่ดล หลังจากกินเบียร์เหมิดไปหลายขวด ยังบ่เมา พอมึนๆ หัวจักหน่อย ย่านเมียด่า กะขับรถกลับบ้าน พอไปฮอดทางแยก กะเลี้ยวซ้ายทันที ขับไปๆ หนทางผัดจ้อมเข้า จ้อมเข้า... ฮ่วย บัดทีแท้ หลงทาง เลี้ยวเข้าป่า พะน๊า.. แปลว่า พ่อใหญ่ดล หลังจากกินเบียร์หมดไปหลายขวด ยังไม่ถึงกับเมา พอมึนๆ แต่กลัวเมียด่า ก็เลยขับรถกลับบ้าน พอไปถึงทางแยก ก็เลี้ยวซ้ายทันที ขับไปๆ ทางกลับเล็กลง เล็กลง... อ้าว ที่ไหนได้ หลงทาง เลี้ยวเข้าป่า..น่ะสิ...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 131 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อ

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อ
ความหมายตรงๆ ====>	ไกล้,กระชั้นชิด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 06-08-2006 13:37:08	ตัวอย่าง ในความหมายของ จ้อ อาจหมายถึง ระยะทาง หรือระยะเวลา ก็ได้ หรือ อาจจะใช้การเล่นคำ เพื่อให้ความหมายมากขึ้น เช่น จ้อๆ ,จั้นจ้อ ตัวอย่างประโยค เช่น -บ่าวหน่อขับรถนำก้นรถแท๊กซี่ เข่าไปในซอย อยู่ดีๆรถแท๊กซี่กะเบรค เฮ็ดให้บ่าวหน่อต้องเหยียบเบรคอย่างแฮง จนน้องกระแตที่นั่งมานำหัวดวนไปข้างหน้า บ่าวหน่อลาวสูนหลาย กะเลยลงรถไปฮ้ายให่คนขับแท๊กซี่ว่า \"ขับรถภาษาอีหยังวะ ขับอยู่ดีๆกะมาเบรคเอา \"จ้อๆ\" ไคแหน่ตั๊ว ข่อยเบรคทัน คันจั่งสั้นรถได้ตำดากกันแล้ว\" คนขับแท๊กซี่กะลงมาเถียงว่า \"เจ้ากะคือกันนั่นหละ ขับรถมา \"จ้อ\" ดากรถข่อยปานนี่ มันกะกดดัน สั่นตั๊ว\" แปลว่า -บ่าวหน่อแกขับรถตามก้นรถแท๊กซี่ เข้าไปในซอย อยู่ดีๆรถแท๊กซี่ก็เบรค ทำให้บ่าวหน่อต้องเหยียบเบรคอย่างแรง จนน้องกระแตที่นั่งมาด้วยหัวคะมำไปข้างหน้า บ่าวหน่อแกโมโหมาก ก็เลยลงรถไปด่าให้คนขับแท๊กซี่ว่า \"ขับรถภาษาอะไรวะ ขับอยู่ดีๆกะมาเบรคอย่าง \"กระชั้นชิด\" นี่ดีนะที่เราเบรคทัน ไม่งั้นรถได้ชนตูดกันแล้ว\" คนขับแท๊กซี่ก็ลงมาเถียงว่า \"คุณก็เหมือนกันนั่นหละ ขับรถมา \"ชิด\" ก้นรถฉันขนาดนี้ มันกดดัน รู้ไหม\" หรือ -บ่าวหน่อลาวมานั่งจ่มเรื่องผู้สาว ว่า ออกพรรษานี่ น้องกระแตกะสิให่ไปขอไปแต่งให้มันเรียบร้อย ลาวกะเลยคึดยากว่า มาบอกกัน \"จ้อๆ\" จั่งซี่ สิไปหาเงินค่าดองทันบ่น๊อ เวลากะ \"จั้นจ้อ\" เข่ามาซุมื่อ เทิงหมู่พวกกะสิว่าให่ ว่าบอกข่าวงานกินดอง \"จ้อ\" โพด ตัดชุดใหม่ใส่บ่ทัน แปลว่า -บ่าวหน่อแกมานั่งบ่นเรื่องแฟนสาวให้ฟังว่า ออกพรรษานี้ น้องกระแต ก็จะให้ไปสู่ขอ ไปแต่งงานให้มันเรียบร้อย แกก็เลยหนักใจว่า มาบอกกัน \"ไกล้ๆ\" อย่างนี้จะไปหาเงินค่าสินสอดทันไหม เวลาก็ \"กระชั้นชิด\" เข้ามาทุกที ทั้งเพื่อนฝูงก็จะว่าให้ ว่า มาบอกข่าวงานแต่งงาน \"กระชั้นชิด\" เกินไป ทำให้ตัดชุดใส่ไปงานไม่ทันเลย พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 132 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จั่งว่า

ภาษาอีสานคำว่า..จั่งว่า
ความหมายตรงๆ ====>	นั่นสิ
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี จากคุณ:: สาวอุบลฯ เมื่อวันที่:: 17-07-2008 14:24:32	ตัวอย่าง มื่อนี่คลึ้มคือฝนสิตกน้อ จั่งว่า วันนี้ฟ้าครึ้มเหมือนฝนจะตก นั่นสิ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 133 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังหัน

ภาษาอีสานคำว่า..จังหัน
ความหมายตรงๆ ====>	อาหารเช้า/ถวายอาหารเช้า(ใช้เฉพาะกับพระ)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 18-12-2009 04:19:42	ตัวอย่าง ไปจังหัน แปลว่า ไปถวายอาหารเช้า ถ้าไปตอนเพลเรียกว่าไปเพล ไปตอนเช้าเรียกว่า ไปจังหัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 134 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังหันเฮือน

ภาษาอีสานคำว่า..จังหันเฮือน
ความหมายตรงๆ ====>	งานทำพิธีร้อยไหว้ของไทหนองคาย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:25:48	ตัวอย่าง จังหันเฮือน คือพิธีทำบุญร้อยวันผู้ล่วงลับโดยนิมนต์เพราะมาฉันที่บ้าน โดยเฮือนมาจากบ้านของคนสมัยก่อนพูด *คนหนองคายไม่ออกเป็นสระเอีย เช่นเฮียน เซีย เป็นเซือ เฮือน เซื่อง แืทน บนบ้าน-ก็เทิงเฮือน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 135 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้ำ

ภาษาอีสานคำว่า..จ้ำ
ความหมายตรงๆ ====>	ทำอย่างเร่งรีบ, รีบร้อน, กิริยาอาการเวลาเอาก้อนข้าวเหนียวสัมผัสกับอาหาร,รอยฟกช้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: บักต๊อก เมื่อวันที่:: 22-08-2007 16:09:20	ตัวอย่าง โตอย่าง : - อ้ายหน่อย้านบ่ทันรถ เพิ้นเลยฟ้าวย่างจ้ำเอาจะให่ไวเลย - อ้ายมังกายเดียวดอนจ่มว่าบักต๊อกจ้ำคำข้าวโป๊มโป่ม ผู้ละสิบ่ได่กินนำ - อ้ายกระบี่โลหิตถืกเมียหยิก ย้อนแอบไปจอบเบิ่งสาวสำน้อย จนแขนเป็นจ้ำๆ เลยสมบ่ละ แปล : - พี่หน่อกลัวขึ้นรถไม่ทัน เลยรีบร้อนเดินอย่างรวดเร็วเลย - พี่มังกายเดียวดอนบ่นว่า บักต๊อกเอาข้าวเหนียวกินกับข้าวคำใหญ่ เดี๋ยวคนอื่นจะไม่ได้ กินด้วย - พี่กระบี่โลหิตโดนเมียหยิก โทษฐานแอบไปดูสาววัยรุ่น จนแขนมีรอยฟกช้ำ สมควรแล้วละ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 136 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จิโป่ม หรือ จิ๊โป่ม

ภาษาอีสานคำว่า..จิโป่ม หรือ จิ๊โป่ม
ความหมายตรงๆ ====>	จิ้งโคร่ง หรือ กิ้งโคร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 08-05-2006 21:18:20	ตัวอย่าง จิโป่ม หรือจิ้งโคร่ง เป็นแมลงปีกอ่อน ลำตัวขนาด เท่านิ้วมือ กินพืชเป็นอาหาร มีขาคู่หลัง แข็งแรงเพื่อตะกุยดินทำรูอยู่อาศัย (รูจิโป่มที่มีขุยดินนี้ ภาษาอีสานเรียกว่า ขวยจิโป่ม) จิโป่มจะอยู่ในรูลึกประมาณ 1-3 ฟุต ในต้นฤดูฝนจะปรากฏ ขวยจิโป่มมาก โดยสังเกตที่ผิวดินจะมี รอยตะกุยดินขึ้นมากองไว้ปิดปากรู เข้าใจว่าเมื่อขุดรูวางไข่ในดินแล้ว ตัวแก่จะหมดวงจรอายุไป ไข่ในดินจะ แตกเป็นตัวอ่อนแล้วออกมาจากรูหากิน ตามป่าที่มีใบไม้ทับถมกันพอชุ่มชื้น จิโป่ม หรือจิ้งโคร่ง ชาวอีสาน นิยมนำมาบริโภคเป็นอาหาร โดยนำมาแกงใส่หน่อไม้ดอง (ภาษาอีสานเรียกหน่อไม้ส้ม) หรือทำเป็นน้ำพริกจิ้งโคร่ง (ภาษาอีสานเรียก ป่นจิโป่ม)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 137 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จีก

ภาษาอีสานคำว่า..จีก
ความหมายตรงๆ ====>	ฉีก/ฉีกออก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 28-12-2009 20:07:44	ตัวอย่าง จีกออกเป็นต่อนน้อยๆ แปลว่า ฉีกออกเป็นชิ้นเล็กๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 138 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จื้น

ภาษาอีสานคำว่า..จื้น
ความหมายตรงๆ ====>	แฉะ,ชื้นแฉะ
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 28-05-2006 10:17:21	ตัวอย่าง 1.มื่อวานฝนตกรินอยู่เหมิดมื่อ ย่างไปหม่องได๋ หนทางกะมีแต่ \"จื้นๆ\" ไปมาลำบากคัก แปลว่า เมื่อวานนี้ฝนตกปรอยๆอยู่ทั้งวัน เดินไปที่ไหน ถนนก็ ชื้นแฉะ ไปหมด ไปไหนมาไหนก็ลำบาก 2.น้องเป้ยปานวาด ลาวอกหัก ย่อนว่าอ้ายประสาทถิ่มลาวไปมักกับน้องปูไปรยา ลาวเสียใจหลาย ฮ้องไห่อยู่เหมิดมื่อ จนตาเปียกตา \"จื้น\" เหมิด แปลว่า น้องเป้ยปานวาดแกอกหัก เนื่องจากว่าพี่ประสาททิ้งแกไปชอบพอกับน้องปูไปรยา แกเสียใจมาก ร้องให้อยูทั้งวัน จนตาเปียกตาแฉะ ไปหมด...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 139 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จู๋ไฟ

ภาษาอีสานคำว่า..จู๋ไฟ
ความหมายตรงๆ ====>	การขยับท่อนฟืนเข้าไปในเตาไฟเพื่อให้ไฟแรงขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 22-06-2006 15:15:25	ตัวอย่าง จู๋ไฟ ไม่ใช่อันนั่นของไฟนะ อย่าคิดลึก จู๋ไฟ หมายถึง เมื่อเวลาไฟในเตาไฟไกล้ดับ เราก็ไปขยับท่อนฟืนเข้าไปในเตาให้ไฟมันแรงขึ้น ลักษณะการ\"จู๋ไฟ\" จะใช้สำหรับเตาที่ใช้ฟืน คำอื่นๆที่เกี่ยวกับกองไฟ เช่น -ดังไฟ----ก่อไฟ -มอดไฟ---ดับไฟ -ไฟมอด ---- ไฟดับ -จูดไฟ----จุดไฟ -อ่อยไฟ----การใช้วัตถุไวไฟมาช่วยให้ไฟติดง่านขึ้น -วีไฟ----การพัดลมเข้าไปในกองไฟเพื่อให้ไฟติดแรงขึ้น -จี่ไฟ----การเอาอะไรสักอย่างไปวางไว้บนถ่านไฟเพื่อให้สุก เช่น จี่ปลา จี่มันแจว -ไฟโฮง----ลักษณะถ่านไฟที่ติดไฟอย่างแรงกล้า ตัวอย่างเช่น พ่อใหญ่บัติบอกกับลูกสาวว่า \" ยามอี่หล่าเลิกโรงเรียนแล้วให่ฟ่าวไป \"ดังไฟ\" หนึ่งเข่าเด้อ คันไฟมันดังติดยากกะให่เอาฝาหม่อ \"วีไฟ\" ให่มันติด ถ่าไฟมันสิ \"มอด\" กะให่ \"จู๋\" ดู๋ๆ หนึ่งเข่าสุกแล้วกะให่เอาไฟใส่เตาถ่าน เอาถ่านใส่แล้วกะ \"วี\" ให้ไฟมัน \"โฮงๆ\" พ่อสิได้เอาปลาไป \"จี่\" แปลว่า คุณตาบัติบอกกับลูกสาวของแกว่า \" เมื่อลูกเลิกโรงเรียนแล้วให้รีบไป \"ก่อไฟ\" นึ่งข้าว ถ้าไฟมันติดยากก็ให้เอาฝาหม้อมา \"พัด\" ให้ไฟมันติด ถ้าไฟมันจะ \"ดับ\" ก็ให้เอาไฟยัดใส่บ่อยๆ พอนึ่งข้าวเสร็จแล้วก็ให้ก่อไฟที่เตาถ่าน แล้วพัดไฟให้ \"ไฟติดแรงๆ\" พ่อจะได้เอาปลาไปจี่กิน ซั่นตัว..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 140 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จู่หลู่

ภาษาอีสานคำว่า..จู่หลู่
ความหมายตรงๆ ====>	ยื่นหน้า หรือ ลอยหน้าลอยตา หรือเสนอหน้า
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: จารคำแหว เมื่อวันที่:: 23-12-2009 10:27:38	ตัวอย่าง โหย้วเฮ่ย บักนี่คือมาเฮ็ดหน้าจู่หลู่ ปานกะตู่หลบฝนแท้ เอ๊ะ!! บักนี่ (ไอ้หมอนี่) ทำไมมาทำเสนอหน้า ปานคากคก(กะตู่)หลบฝนแท้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 141 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จู้

ภาษาอีสานคำว่า..จู้
ความหมายตรงๆ ====>	นม/หัวนม(เป็นคำเก่า พบในกลอนผญา)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 24-12-2009 04:55:30	ตัวอย่าง คือสิลูกน้อยกินจู้จ่องนม แปลว่า เหมือนจะมีลูกน้อยน้าวดึงกินนม
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 142 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจ้าสิไปไส

ภาษาอีสานคำว่า..เจ้าสิไปไส
ความหมายตรงๆ ====>	คุณจะไปไหน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: จารย์เขียว เมื่อวันที่:: 08-11-2018 15:35:30	ตัวอย่าง เจ้าสิไปไสเกาะว่า คือบ่อยู่เฮือนจั๊กเทื่อแหน่ เจ้าสิไปไส <a href="https://esan108.com/dict/" title="ภาษาอีสาน">ภาษาอีสาน</a>แปลได้ว่า คุณจะไปไหน นั่นเองครับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 143 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจ้าหัว

ภาษาอีสานคำว่า..เจ้าหัว
ความหมายตรงๆ ====>	พระภิกษุ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 03-07-2006 13:03:27	ตัวอย่าง มื่อนี่สิพาเข่าวัดเข่าวาจักหน่อย มาเรียนรู้ศัพท์ เกี่ยวกับวัดกับวา สำหรับคำว่า เจ้าหัว ความหมายก็คือ พระ หรือ พระภิกษุ เป็นคำที่เรียกพระทั่วๆไป นั่นเอง พระภิกษุ ของชาวอีสานอาจจะมีชื่อเรียกต่างๆกัน นอกจากคำว่า เจ้าหัว แล้ว เช่น -หม่อม หรือ หลวงหม่อม ใช้เรียกพระที่บวชใหม่ๆ -หลวงพี่ เป็นสรรพนามของพระอย่างหนึ่ง -หลวงพ่อ ใช้เรียก พระที่บวชมานานแล้วและมีอาวุโสรุ่นพ่อ -หลวงปู่ ใช้เรียกพระที่บชมานานมีความเป็นอาวุโสสูง มีวิชาอาคมแก่กล้า -ญาคู ใช้เรียกพระที่มีวิชาความรู้มาก เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 144 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจีย

ภาษาอีสานคำว่า..เจีย
ความหมายตรงๆ ====>	ให้อาหาร(สัตว์)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 11-09-2006 11:13:00	ตัวอย่าง บ่าวหน่อ เลาไปเบิ่งหมอลำ จนซอดแจ้งจ่างป่างกลับมาบ้านนอนเว็น บ่ลุกกินฮอดข้าว แม่หลูโตน กำลังว่าสิไปปลุกมากินข้าว พ่อกะเลยฮ้องบอกว่า <-- ม้อนนอน ขาเจ้าบ่เจีย บ่ต้องไปปลุกมันดอก--> แปลว่า หนุ่มหน่อ แกไปดูหมอลำ ยันสว่าง กลับบ้าน นอนกลางวัน ไม่ลุกกินกระทั่งข้าว แม่สงสาร กำลังจะปลุกมากินข้าว พ่อก็เลยร้องบอกว่า <--ตัวไหมนอนหลับ เขาไม่ให้อาหารกันหรอก ไม่ต้องไปปลุกมัน--> เจียไก่ = ให้อาหารไก่ เจียม้อน = ให้อาหารตัวไหม เจียหมา = ให้อาหารหมา เจียแมว = ให้อาหารแมว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 145 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจื่อน

ภาษาอีสานคำว่า..เจื่อน
ความหมายตรงๆ ====>	การพังทะลายของดินริมฝั่งหรือตลิ่งริมแม่น้ำ ริมคลอง หรือห้วยหนอง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 28-07-2010 00:08:49	ตัวอย่าง ดินแคมของมันเจื่อนหลาย เขาเลยสร้างเขื่อนกั้นไว้ แปลว่า ดินริมฝั่งแม่น้ำโขงพังทะลายเยอะ เขาเลยสร้างเขื่อนกั้นไว้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 146 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจ

ภาษาอีสานคำว่า..แจ
ความหมายตรงๆ ====>	มุม/หัวมุม
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 23-12-2009 02:47:32	ตัวอย่าง ปลงไว้แจเฮือนนั้นล่ะ แปลว่า วางไว้มุมบ้านนั้นล่ะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 147 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจ้งโข่โหล่

ภาษาอีสานคำว่า..แจ้งโข่โหล่
ความหมายตรงๆ ====>	สว่างคาตา,สว่างถึงเช้า
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: บักต๊อก เมื่อวันที่:: 31-07-2009 22:40:10	ตัวอย่าง โตอย่างเด้อ พ่อใหญ่หน่อกับอ้ายมังกายเดียวดอนลักหนีแม่ไปเบิ่งหนังกลางแปลงจนซอดแจ้งโขโหล่เลย กลับมาบ้าน เลยถืกตีดากลายซ้ำ แปล ตาหน่อกับพี่มังกายเดียวดอนแอบหนีแม่ไปดูหนังกลางแปลง จนสว่างคาตาถึงเช้า กลับมาบ้านเลยถูกแม่ตี ก้นลาย (สมเฒ่าบ่อยู่สมเฒ่า)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 148 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจบใจ

ภาษาอีสานคำว่า..แจบใจ
ความหมายตรงๆ ====>	มั่นใจ, เชื่อใจ, สนิทใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 21-11-2006 13:36:51	ตัวอย่าง แจบใจ คือ มั่นใจ, เชื่อใจ, สนิทใจ คำว่า แจบ คือ สนิท, มิดชิด, ไม่มีรอยรั่ว แจบใจ ก็คือ สนิทใจ นั่นเอง ตัวอย่างนะครับ อ้ายต้อมเลาตกลงปลงใจกับสาวกระแต เรียบร้อยแล้ว สัญญากันเป็นมั่นเป็นเหมาะ จนบ่าวต้อมแจบใจน้องกระแต แล้วเหตุการณ์กะเหลี่ยนแปลงไป ย้อนวา สาวกระแต เห็นอ้ายบ่าวหน่อ มาคือหล่อคักแท้ กะเลยแลนนำอ้ายบ่หน่อ สั่นแหลว แปลว่า พี่ต้อมได้ตกลงปลงใจกับน้องกระแตเรียบร้อยแล้ว สัญญากันเป็นมั่นเป็นเหมาะ จนพี่ต้อมสนิทใจ เชื่อใจมาตลอด แล้วเหตุการณ์ก้เปลี่ยนไป เมื่อน้องกระแต ได้พบกับพี่บ่าวหน่อ เพราะว่า น้องกระแต เห็นพี่บ่าวหน่อ หล่อกว่า จึงได้หนีตามกันไป โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน 5555
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 149 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจ๋

ภาษาอีสานคำว่า..แจ๋
ความหมายตรงๆ ====>	ชิม/ชิมดู/การแตะแล้วเอามาชิมดู/เอาลี้นแตะดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 20-12-2009 21:45:39	ตัวอย่าง อยากฮู้ว่า มันฮ้อนหรือเย็นกะแจ๋เบิ่ง แปลว่า อยากรู้ว่า มันร้อนหรือเย็นก็ชิมดู
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 150 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โจกโหลกฟ่า ? (โผ่งฟ่า - ท้องฟ้า)

ภาษาอีสานคำว่า..โจกโหลกฟ่า ? (โผ่งฟ่า - ท้องฟ้า)
ความหมายตรงๆ ====>
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ จากคุณ:: ท่าวสุบัน (นายบัญญญญญัติ สีสม) เมื่อวันที่:: 14-09-2007 22:27:24	ตัวอย่าง เหมือนหุบเหวทั้งสิ้นของฟ้าที่เป็นอยู่นี้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 151 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โจม

ภาษาอีสานคำว่า..โจม
ความหมายตรงๆ ====>	ยก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 04-04-2007 12:53:15	ตัวอย่าง โจม หมายถึง ยก ยกวัตถุสิ่งของนะ ไม่ใช่ ยกที่หนึ่ง ยกที่สอง เหมือนการชกมวย ตัวอย่าง -น้องเป้ยขึ้นต้นบักสีดาบ่ได้ กะเลยเอิ้นอ้ายหน่อมาซ่อย \"โจมก้น\" ขึ้นให่ จั่งค่อยปีนขึ้นได้ ความหมาย -น้องเป้ยขึ้นต้นฝรั่งไม่ได้ ก็เลยเรียกให้พี่หน่อมาช่วย \"ยกก้น\" ขึ้นให้ ถึงได้ปีนขึ้นได้ หรือ บ่าวหน่อ: ป้าด...บักโมหน่วยนี่คือหน่วยใหญ่คักแท้ น้องพอลล่ามา \"โจม\" เบิ่งเกิ่นหนะว่าหนักปานได๋ หรือว่า \"โจม\" บ่แกน น้องพอลล่า: ปะสาหน่วยส่ำนี่ ใหญ่กั่วนี่น้องกะ \"โจมแกน\" แปลว่า บ่าวหน่อ: โอ้โฮ...แตงโมลูกนี้ลูกโตมากเลยนะ น้องพอลล่ามา \"ยก\" ดูหน่อยสิ ว่าหนักเท่าไหร่ หรือว่า \"ยก\" ไม่ขึ้น น้องพอลล่า: ก็แค่ลูกแค่เนี้ย ใหญ่กว่านี้น้องก็ \"ยกไหว\" พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 152 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โจ๋

ภาษาอีสานคำว่า..โจ๋
ความหมายตรงๆ ====>	หยุดไว้-พักไว้ หรือเลิก แล้วค่อยมาทำต่อทีหลัง บางแห่งก็ใช้คำว่า โย๋
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 16-12-2009 03:16:28	ตัวอย่าง อ้ายใหญ่ โจ๋สาก่อนเด้อ เกี่ยวข้าวนั้น มากินข้าวสาก่อน แปลว่า พี่ใหญ่ (พี่ชื่อใหญ่) หยุดเกี่ยวข้าว มากินข้าวกันก่อน
แก้ไขข้อมูล