ภาษาอีสาน วันละคำ

คำที่ 1 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิน

ภาษาอีสานคำว่า..เกิน
ความหมายตรงๆ ====>	ไม้ที่ใช้ช่วยในการปีนขึ้นที่สูง(บันไดชนิดหนึ่ง)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 19-10-2006 13:01:37	ตัวอย่าง เกิน เป็นไม้ที่ใช้ในการปีนขึ้นที่สูง เหมือนบันได แต่ เกิน จะเป็นไม้ท่อนเดียว แล้วมีขั้นสำหรับเท้าเหยียบขึ้น ส่วน บันได จะมีลักษณะเป็นขั้นๆ เกิน อาจทำมาจากไม้ไผ่บ้านลำใหญ่ๆ ที่มีกิ่งตามข้อไม้ไผ่ สำหรับเท้าเหยียบขึ้น หรือ อาจทำมาจากไม้เนื้อแข็ง แล้วเอามีดฟันหรือบาก เป็นร่อง เป็นระยะเพื่อให้เท้าเหยียบขึ้นได้ เกิน ใช้ในการ ปีนขึ้นเถียงนา ปีนขึ้นเล้าข้าว ปีนขึ้นกอไผ่ ปีนขึ้นต้นไม้ เป็นต้น ตัวอย่างประโยค -มื่อคืนมีหมอลำขอเข่ามาลำ ลำม่วนคัก ไปไปอี่นาง ไปเอา \"เกิน\" มาก่ายขึ้นเล่า ตักเข่าให่หมอลำจักกะต่าแหน่ ความหมาย -เมื่อคืนนี้มีหมอลำมาลำขอข้าว ลำสนุกไพเราะมาก ไป ไป อีหนู ไปเอา \"บันได\" มาพาดขึ้นยุ้งข้าว ตักข้าวให้หมอลำ ซักตะกร้าหน่อย พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 2 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกี่ยวกินตีน

ภาษาอีสานคำว่า..เกี่ยวกินตีน
ความหมายตรงๆ ====>	เหน็บกินเท้า , เป็นเหน็บที่เท้า
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 22-12-2006 20:59:28	ตัวอย่าง เกี่ยวกิน หมายถึง เป็นเหน็บ ถ้า เป็นเหน็บที่เท้า เรียก เกี่ยวกินตีน แต่ อวัยวะอื่นก็สามารถโดนเกี่ยวกินหรือเป็นเหน็บได้เช่นกัน เช่น เกี่ยวกินมือ เกี่ยวกินแขน เกี่ยวกินขา เป็นต้น ตัวอย่าง -บ่าวหน่อเพิ่นพาน้องเป้ยไปวัดไปจังหัน ตอนเพิ่นพาน้องเป้ยไปยามบ้านทางร้อยเอ็ด พอดีมื่อนั่นเป็นมื่อวันศีล ญาคูเลยสวดมนต์ โดนจักหน่อย พอสิลุกเมือบ้าน น้องเป้ยขั่นลุกบ่ขึ้น ขาเพิ่นจังไปเหมิด ย่อนว่า \"เกี่ยวกินตีน\" เพิ่น แปลว่า -บ่าวหน่อแกพาน้องเป้ยไปวัดไปถวายภัตราหารเช้า ตอนแกพาน้องเป้ยไปเยี่ยมบ้านที่ร้อยเอ็ด พอดีวันนั้นเป็นวันพระ พระครูเลยสวดมนต์ นานสักหน่อย พอจะลุกกลับบ้าน น้องเป้ยลุกไม่ขึ้น เท้าแกเกร็งไปหมด ก็เพราะว่า \"เหน็บกินเท้า\" แก พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 3 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>	การใช้เสียมขุดดินเบาๆเพื่อหาอะไรสักอย่าง
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 09-05-2006 15:53:28	ตัวอย่าง คำว่า \"ขัว\" นอกจากจะแปลว่า \"สะพาน\" แล้ว ยังเป็นคำกริยา ที่แสดงลักษณะที่เป็นการใช้เสียมขุดดินเบาๆในลักษณะทำมุมจากพื้นดินไม่เกิน 30 องศา เป็นการขุดดินเบาๆเป็นบริเวณกว้าง ไม่เน้นความลึก ซึ่งจะแตกต่างจากคำว่า \"ก่น\" มีเราจะขุดให้ลึก โดยให้เสียมทำมุม กับพื้น ตั้งแต่ 45-90 องศา ตัวอย่างการขัว เช่น -ขัวหอย -ขัวเขียดจินา เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 4 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวจุ่นผุ่น

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวจุ่นผุ่น
ความหมายตรงๆ ====>	ขาวนวล
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 08-11-2006 09:47:43	ตัวอย่าง ขาวจุ่นผุ่น หรือขาวจู่นผู่น คือสีขาวนวล ดูสบายตา เย็นตา ไม่แสบตา เช่น หน้าขาวจุ่นผุ่น หมายถึง หน้าขาวนวล ผิวขาวจุ่นผุ่น หมายถึง ผิวขาวนวล ดอกมะลิบานขาวจุ่นผุ่น ดอกมะลิบานขาวนวล
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 5 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขิว หรือ ฉิ๋ว

ภาษาอีสานคำว่า..ขิว หรือ ฉิ๋ว
ความหมายตรงๆ ====>	หมั่นไส้
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 20-05-2006 11:06:29	ตัวอย่าง ขิว หรือ ฉิ๋ว นอกจากจะเป็นลักษณะของกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์แล้ว อีกนัยหนึ่ง ขิว หรือ ฉิ๋ว แปลว่า หมั่นไส้ เช่น -\"บักเสื้อลายๆ เต้นเยาะๆแยะๆอยู่หน้าฮ้านหมอลำ คือเป็นตาซังแท้วะ กูจั่งแม่น \"ฉิ๋ว\" บักห่านี่หลายแท้\" แปลว่า ไอ้คนที่ใส่เสื้อลายที่เต้นอยูหน้าเวทีหมอลำนั่น มันช่างเคืองหูเคืองตาจริงๆ ฉันชักจะ \"หมั่นไส้\" มันแล้วจริงๆ.... ปล.อย่าขิวกันบ่อยนักนะ เดี๋ยวมันจะมีเรื่องกัน....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 6 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เขี่ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เขี่ยน
ความหมายตรงๆ ====>	เปลี่ยน -ย้าย-หรือทำให้เป็นฝอยเส้นเล็กเส้นน้อย
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 16-12-2009 04:23:20	ตัวอย่าง พ่อใหญ่ดำผูกควายไว้ ก็เลยบอกให้หลานไปย้ายหรือเปลียนที่ที่ผูกควายไว้ว่า บักหล้า ไปเขี่ยนควายให้แหน่เด้อ หรือ บักหล้าไปย้ายควายให้แหน่ แปลว่า หนูไปย้ายที่ผูกควายใหม่ให้หน่อย สว่นที่แปลว่าทำให้เป็นเส้นฝอย เช่น แม่สิเขี่ยนหน่อไม้เอาไว้ซุป เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 7 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คันมันเป็น

ภาษาอีสานคำว่า..คันมันเป็น
ความหมายตรงๆ ====>	ถ้ามันเป็น
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 08-11-2010 01:28:37	ตัวอย่าง คันมันเป็นจั่งซั่น แปลว่า ถ้ามันเป็นอย่างนั้น คันมันเป็นคือเว้า แปลว่า ถ้ามันเป็นอย่างที่พูด คันมันเป็นตะได้ แปลว่า ถ้ามันจะได้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 8 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คางกะไต

ภาษาอีสานคำว่า..คางกะไต
ความหมายตรงๆ ====>	คาง, ส่วนปลายของคาง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 08-07-2008 15:01:14	ตัวอย่าง คำว่า คางกะไต คือ คาง, ส่วนปลายของคาง มาดูตัวอย่างกันนะครับ สาวนางคนเก่า ปรกติแล้วเลาอาบน้ำอุ่นทุกมื้อ พอดีมื้อนี้เลาไปเที่ยวเชียงใหม่นั่นหนา หนาวกะหนาว น้ำอุ่นกะบ่มี เลยได้อาบตก พอตะอาบออกมาแล้ว เลาหนาวแฮงเห็นตะคางตะไกสั่น ง๊อกๆๆๆๆ เอาโลด แปล สาวนาง ปรกติแล้วแกเป็นคนรักสะอาด อาบน้ำอุ่นทุกวัน พอดีวันนี้แกไปเที่ยวเชียงใหม่ หนาวก็หนาว น้ำอุ่นก็ไม่มี เลยได้อาบน้ำตก พออาบเสร็จแล้วแกหนาวมากเห็นแต่ปลายคาง สั่น เสียงดัง ง๊อกๆๆๆๆ เลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 9 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คาดลาด

ภาษาอีสานคำว่า..คาดลาด
ความหมายตรงๆ ====>	ยื่นออกมา , โผล่ออกมา , เกิดขึ้นโดนมันตั้งใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: คนฮักถิ่น เมื่อวันที่:: 15-09-2006 09:40:27	ตัวอย่าง เช่นว่า 1. เจ้าเบิ่งนี่ดุบ่าวเอก จั้งใด๋ ส่นไม่ฮางเจ้าคือจั๋งมาหยืน คาดลาด เข้ามาในเฮียนข่อยหลายแท้ แปลว่า - นี่คุณเอก ดูนี่สิ ทำไมปลายไม้ซางของคุณถึงได้ยื้นเข้ามาในบ้านผมเยอะแยะขนาดนี้ล่ะ 2. บ๊ะ ! .... บักอั่นนี่แหม ขับรถนำก้นกันมาดี ๆ จั้งใด๋มา คาดลาด เบรกจ่อ ๆ จั้งซี่ แปลว่า โอ้ะ ! .... เจ้าคนนี้ ขับตามกันมาดี ๆ ไงถึงได้อยู่ดี ๆ ก็เบรก ซะกระชั้นอย่างนี้ เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 10 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดต่อ

ภาษาอีสานคำว่า..คิดต่อ
ความหมายตรงๆ ====>	คาดหวัง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 24-10-2006 16:57:23	ตัวอย่าง คิดต่อ บางทีก็ออกเสียงเป็น คึดต่อ ก็มี อ้ายดล : พ่อใหญ่ชาญ เลาเป่าโหวดม่วน จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกะแต บ่ต้องไปคิดต่อนำเลาดอก เลามีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ อ้ายดลพี้ จั่งค่อยคิดต่อนำได้ พ่อใหญ่ชาญ : หืย อ้ายดลนั่นล่ะ แฮ่งคัก แฮงมีเทิงลูก เทิงเมีย อย่าไปเซียเลาเด้อหล่ากะแต มาหาอ้ายชาญพี้ น้องกะแต คิดต่อสิฟังโหวด อ้ายสิเป่าให้ฟัง คิดต่อสิกินข้าว อ้ายสิทอดไข่ให้กิน น้องกะแต : มัวเถียงกันอยู่หนั่นล่ะ บ่มีไผเป็นตาคิดต่อได้ดอก น้องกะแตไปหาอ้ายหน่อดีกั่ว จั่งค่อยเป็นตาได้คิดต่อ เนาะอ้ายหน่อเนาะ... ยืมเงินจักหมื่นสองหมื่นแหน่อ้ายหน่อ.... แปลว่า พี่ดล : พ่อใหญ่ชาญ แกเป่าโหวดเพราะ จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกระแต อย่าไปคาดหวังอะไรกับแกเลยนะ แกมีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ พี่ดลนี่ จึงจะคาดหวังได้ พ่อใหญ่ชาญ : เอ้อ พี่ดลนั่นแหละ ตัวดี มีทั้งลูกทั้งเมีย อย่าไปเชื่อแกนะน้องกระแต มาหาพี่ชาญดีกว่า น้องกระแตอยากฟังโหวด พี่ชาญจะเป่าให้ฟัง อยากกินข้าว พี่จะทอดไข่ให้กิน น้องกระแต : มัวแต่เถียงกันอยู่นั่นแหละ ไม่มีใครเป็นที่น่าคาดหวังได้ทั้งนั้นแหละ น้องกระแตไปหาพี่หน่อดีกว่า ค่อยเป็นที่น่าคาดหวังได้หน่อย เนาะพี่หน่อเนาะ.... ขอยืมเงินสักหมื่น สองหมื่นหน่อยนะพี่หน่อ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 11 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งึด

ภาษาอีสานคำว่า..งึด
ความหมายตรงๆ ====>	คาดไม่ถึง แปลกประหลาด น่าอัศจรรย์ใจ งึด
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานตอนกลาง จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 8/6/2001 1:46:28 AM	ตัวอย่าง โอ น้อ... บ่าวหน่อคนนี้คือหล่อเป็นตางึดแท้น้อ แมนเฮ็ดการงานสร้างอีหยังจังได้หล่อปานนี้ แปลว่า นายหน่อคนี้ ช่างน่าอัศจรรย์ใจ ทำไมหล่อได้อย่างนี้ ทำการทำงานอะไรเหรอ สั่นดอกหว้า
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 12 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งุม

ภาษาอีสานคำว่า..งุม
ความหมายตรงๆ ====>	1.ครอบ 2.คว่ำ 3.งม
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 10-05-2006 14:13:12	ตัวอย่าง คำว่า \"งุม\" คำเดียว อาจจะแปลความหมายได้หลายอย่าง ขึ้นกับว่าใช้ในลักษณะไหน ในที่นี้ขอแปลความหมายเป็น 3 ความหมาย คือ 1.งุม หมายถึง \"ครอบ\" เช่น \"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน \"งุม\" ถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มันเยาสาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\" หมายความว่า \" กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน \"ครอบ\" ถ้วยไว้ก่อน ให้มันร่อแร่ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\" หรืออีกประโยค \"นี่หละน้อ เขาว่า ควมมัก ควมฮัก มาแล่นกุ้ม มันคือสุ่ม \"งุม\" หัว ควมฮักมาพอๆปานกะทอ \"งุม\"ไว่\" ความหมายคือ \"นี่หละหนอความรัก เมื่อมีความรัก มันเหมือนมีอะไรมาครอบงำจิตใจเรา ทำให้เหมือนกับเป็นคนตาบอด\" 2.งุม แปลว่า \"คว่ำ\" เช่น หลวงพ่อมหาบอกจัวน่อยว่า \"น้อย น้อย ยามเจ้าสันอิ่มแล้ว กะให่เอาบาตรไปล่าง ล่างแล่ว กะเอาไป \"งุม\"ไว่เทิงโต๊ะสาก่อน ให่มันแห่งก่อนจั่งค่อยเอาไปเก็บ บาตรจั่งค่อยสิบ่เข่าขี่เหมี่ยง\" หมาความว่า หลางพ่อมหา บอกกับเณรว่า \"เณร เณร เมื่อตอนเธอฉันอาหารเสร็จแล้ว ให้เธอเอาบาตรไปล้าง เมื่อล้างแล้วก็เอาไป \"ค่ำไว้บนโต๊ะให้บาตรแห้งเสียก่อน ค่อยเอาไปเก็บ บาตรถึงจะไม่เข้าสนิม\" หรือเวลาเล่นไพ่ เจ้ามือสิบอกว่า \"ผู้ได๋ป๊อกให่หงานขึ้น ผู้ได๋บ่ป๊อก ให่ \"งุม\" ไว่ \" เป็นต้น 3.งุม แปลว่า งม หมายถึง การคลำหาอะไรบางอย่างในน้ำ เช่น ไปงุมหอย หมายถึง ไปงมหอย /ไปงุมปลา คือ ไปงมปลา/งุมเข็มในหนองน้ำใหญ่ คือ งมเข็มในมหาสมุทร/ เป็นต้น ตัวอย่างประโยคเช่น \"บ่าวหน่อ ยามเจ้าเอาแหไปตึกปลาอยู่ในหนองนาพ่อใหญ่บัติ ให่เจ้าตึกแล้ว \"งุม\" เอาเด้อ เพราะว่าปลามันมีแต่โตใหญ่ๆ คันเจ้าตึกแหแล่วห้าวเอา ปลามันสิปิ้นเพาออกเหมิด สิบ่ได้จักโตเด้\" ความหมายก็คือ \"หนุ่มหน่อครับ เวลาคุณจะไปทอดแหหาปลา ที่สระน้ำของคุณตาบัติ ให้คุณทอดแห แล้ว \"งม\" หาปลานะ เพราะมีแต่ปลาตัวโตๆ ถ้าคุณทอดแหแล้วลากเข้าฝั่งเลย ปลามันจะดิ้นหลุดออกจากแหหมด จะไม่ได้ปลาสักตัว นะครับ\" (ยาวหลายเติบเน๊าะ แค่คำว่า \"งุม\" คำเดียว)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 13 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เงิง

ภาษาอีสานคำว่า..เงิง
ความหมายตรงๆ ====>	แหงน, เชิด. หน้าสูงกว่าท้าย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 16-07-2007 11:12:02	ตัวอย่าง คำว่า เงิง จะมีคำขยายที่ใช้กันบ่อยๆ คือ เงิงเกิ่งเดิง แปลว่า แหงน, เชิด. หน้าสูงกว่าท้าย คำว่า เกิ่งเดิ่ง ก็ คือ คำขยาย เพื่อให้รู้ว่า มันไม่เท่ากัน มาดูตัวอย่างกันนะครับ รถฮับเด็กน้อยนักเรียน มีเด็กน้อยขึ้นเต็มคันเอาโลด แนมไปเห็นตะหน้ารถ เงิงเกิ่งเดิ่ง ล้อหน้าแทบสิบ่ได้แล่นขี้ดิน แปลว่า รถรับเด็กนักเรียน บรรทุกเด็กมาต็มคันรถ มองไปเห็นแต่หน้ารถแหงนขึ้นฟ้า ล้อหน้าแทบไม่ได้แตะพื้นดินเลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 14 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แง้น

ภาษาอีสานคำว่า..แง้น
ความหมายตรงๆ ====>	อาการเสี้ยน กระหายอยาก เช่น เสี้ยนยา เสี้ยนเหล้า/เงี่ยน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 20-01-2010 07:04:53	ตัวอย่าง เบิ่งมันแง้นยาหลาย เป็นตาสิตน แปลว่า ดูมันเสี้ยนยามาก น่าสงสาร
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 15 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไง่

ภาษาอีสานคำว่า..ไง่
ความหมายตรงๆ ====>	พลิก, งัด, ดีด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 30-12-2023 19:21:58	ตัวอย่าง ดินแตกเขิบแบบนี้เป็นตาไง่หากบดีแท้ แปล ดินแตกะแหงแบบนี้ น่างัดดินหากบใต้ดินมาก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 16 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอด

ภาษาอีสานคำว่า..จอด
ความหมายตรงๆ ====>	ติดกัน, ชิดกัน ,จรด,เชื่อมต่อ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 20-10-2006 13:12:50	ตัวอย่าง จอด หมายถึง การเชื่อมต่อ ติด จรด ติด ชิด เช่น -บ่าวหน่อกับพ่อเฒ่า พากันไปปั้นคันแท กะเลยแบ่งเคิ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาแต่ทางตะเว็นออก พ่อเฒ่าปั้นมาแต่ทางตะเว็นตก ให่ปั้นมา \"จอด\" กันหม่องเคิ่งๆ แต่บ่าวหน่อคาแต่นอนเว็น พ่อเฒ่าปั้นคันแทจนว่าเมื่อยกะบ่ \"จอด\" กันจักเทือ แปลว่า บ่าวหน่อกับพ่อตา พากันไปปั้นคันนา ก็เลยแบ่งครึ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาจากทางทิศตะวันออก พ่อตาปั้นมาจากทางทิศตะวันตก ให้ปั้นมา \"ติดต่อ\" กันตรงครึ่งพอดี แต่บ่าวหน่อเอาแต่นอนกลางวัน พ่อตาปั้นคันนาจนว่าเมื่อยล้าก็ยังไม่ \"จรด\" กันสักที หรือ -จังหวัดสารคาม มีซายแดนทางเทิง \"จอด\" กับกาฬสินธุ์ ทางตาเว็นตก \"จอด\" กับขอนแจ่น ทางไต้ \"จอด\" กับบุรีรัมย์ ทางตาเว็นออก \"จอด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด แปลว่า -จังหวัดมหาสารคาม มีชายแดนทางทิศเหนือ \"ติด\" กับกาฬสินธุ์ ทางทิศตะวันตก \"ติด\" กับขอนแก่น ทางทิศไต้ \"ติด\" กับบุรีรัมย์ ทางตะวันออก \"ติด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 17 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จัว หรือ จัวน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..จัว หรือ จัวน้อย
ความหมายตรงๆ ====>	เณร,สามเณร
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 03-07-2006 13:23:04	ตัวอย่าง คำที่เกี่ยวกับการเรียกชื่อของพระภิกษุสามเณรในภาษาอีสานที่เคยกล่าวมาแล้ว ได้แก่ เจ้าหัวหมายถึงพระ ส่วน จัวน้อย หรือ จัวเฉยๆ หมายถึงสามเณร ส่วนคำอื่นๆที่เกี่ยวข้อง เช่น -แม่ออก------อุบาสิกา -พ่อออก-------อุบาสก -สังกะลี--------เด็กวัด -เซียง-------คนที่สึกออกจากการเป็นสามเณร -ทิด---------คนที่สึกจากพระ -จารย์ หรือ จาน-------คนที่สึกจากพระที่ผ่านการทำพิธีรดน้ำเป็นจารย์แล้ว -มหา--------ผู้ที่สอบได้เปรียญ ถ้าเป็นพระเรียกพระมหา ถ้าเป็น โยม เรียกมหา เฉยๆ เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 18 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จิโป่ม หรือ จิ๊โป่ม

ภาษาอีสานคำว่า..จิโป่ม หรือ จิ๊โป่ม
ความหมายตรงๆ ====>	จิ้งโคร่ง หรือ กิ้งโคร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 08-05-2006 21:18:20	ตัวอย่าง จิโป่ม หรือจิ้งโคร่ง เป็นแมลงปีกอ่อน ลำตัวขนาด เท่านิ้วมือ กินพืชเป็นอาหาร มีขาคู่หลัง แข็งแรงเพื่อตะกุยดินทำรูอยู่อาศัย (รูจิโป่มที่มีขุยดินนี้ ภาษาอีสานเรียกว่า ขวยจิโป่ม) จิโป่มจะอยู่ในรูลึกประมาณ 1-3 ฟุต ในต้นฤดูฝนจะปรากฏ ขวยจิโป่มมาก โดยสังเกตที่ผิวดินจะมี รอยตะกุยดินขึ้นมากองไว้ปิดปากรู เข้าใจว่าเมื่อขุดรูวางไข่ในดินแล้ว ตัวแก่จะหมดวงจรอายุไป ไข่ในดินจะ แตกเป็นตัวอ่อนแล้วออกมาจากรูหากิน ตามป่าที่มีใบไม้ทับถมกันพอชุ่มชื้น จิโป่ม หรือจิ้งโคร่ง ชาวอีสาน นิยมนำมาบริโภคเป็นอาหาร โดยนำมาแกงใส่หน่อไม้ดอง (ภาษาอีสานเรียกหน่อไม้ส้ม) หรือทำเป็นน้ำพริกจิ้งโคร่ง (ภาษาอีสานเรียก ป่นจิโป่ม)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 19 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จีก

ภาษาอีสานคำว่า..จีก
ความหมายตรงๆ ====>	ฉีก/ฉีกออก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 28-12-2009 20:07:44	ตัวอย่าง จีกออกเป็นต่อนน้อยๆ แปลว่า ฉีกออกเป็นชิ้นเล็กๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 20 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จืงคืง

ภาษาอีสานคำว่า..จืงคืง
ความหมายตรงๆ ====>	แป๊ด, เข้มจัด (สี) ใช้กับสีโทนแดง ใช้ทำนองเปรียบเทียบมากกว่าใช้กับความเป็นจริง
อ้างอิงจังหวัด :: _มณฑลเทศาภิบาลอุดร_ จากคุณ:: ปังคุง เมื่อวันที่:: 19-01-2010 01:19:07	ตัวอย่าง เคยเห็นตาพญานาคนำ เป็นสีแดงจืงคืงอยู่(สมมติ) -เคยเห็นตาพญานาคด้วย สีแดงสดเลยล่ะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 21 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจ้าหัว

ภาษาอีสานคำว่า..เจ้าหัว
ความหมายตรงๆ ====>	พระภิกษุ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 03-07-2006 13:03:27	ตัวอย่าง มื่อนี่สิพาเข่าวัดเข่าวาจักหน่อย มาเรียนรู้ศัพท์ เกี่ยวกับวัดกับวา สำหรับคำว่า เจ้าหัว ความหมายก็คือ พระ หรือ พระภิกษุ เป็นคำที่เรียกพระทั่วๆไป นั่นเอง พระภิกษุ ของชาวอีสานอาจจะมีชื่อเรียกต่างๆกัน นอกจากคำว่า เจ้าหัว แล้ว เช่น -หม่อม หรือ หลวงหม่อม ใช้เรียกพระที่บวชใหม่ๆ -หลวงพี่ เป็นสรรพนามของพระอย่างหนึ่ง -หลวงพ่อ ใช้เรียก พระที่บวชมานานแล้วและมีอาวุโสรุ่นพ่อ -หลวงปู่ ใช้เรียกพระที่บชมานานมีความเป็นอาวุโสสูง มีวิชาอาคมแก่กล้า -ญาคู ใช้เรียกพระที่มีวิชาความรู้มาก เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 22 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซองลอง

ภาษาอีสานคำว่า..ซองลอง
ความหมายตรงๆ ====>	เรียงอย่างเป็นระเบียบ, เรียงกันอย่างสวยงาม, เรียงกันอย่างน่ารัก
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:29:30	ตัวอย่าง ซองลอง เป็นคำขยายการจัดวาง การเรียง เพื่อทำให้ เรียงอย่างเป็นระเบียบ, เรียงกันอย่างสวยงาม, เรียงกันอย่างน่ารัก มาดูตัวอย่างกัน กระต่าย 2 ตัวมาคือนั่งเฮียงกันอยู่ซองลองดีแท้ เบิ่งแล้วเป็นตาฮัก แปลว่า กระต่าย 2 ตัวมานั่งเรียงกันน่ารักจังเลย เอาซ่ำนี้หละ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 23 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซะซาย, ยายซะซาย

ภาษาอีสานคำว่า..ซะซาย, ยายซะซาย
ความหมายตรงๆ ====>	กระจัดกระจายไปคนละที่คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 11-12-2006 14:01:43	ตัวอย่าง ซะซาย, ยายซะซาย แปลว่า กระจัดกระจายไปคนละที่ คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ คำว่า ยาย คือ การกระจาย หรือ การทำให้แบ่งแยกออกจากกัน ซะซาย แสดงถึง ความไม่เป็นระเบียบ ตัวอย่าง ไก่โอก อยู่เฮือนข่อย มันจั่งใด๋ขึ้นมาเขี่ยบักพริกที่ข่อยตากไว้อยู่หลังคา ยายซะซายเอาโลด ข่อยสิเฮ็ดจั่งใด๋กับมันน้อ จั่งสิสาแก่ใจ แปลว่า ไก่โต้ง (ตัวผู้นะ) ที่บ้านผม มันทำไมขึ้นมาเขี่ยพริกที่ผมตากไว้อยู่บนหลังคา กระจัดกระจาย ไปคนละที่คนละทางอย่างนี้ ผมควรทำอย่างไรกับมันให้มันหนำใจ น้อ.. สาแก่ใจ คล้ายๆ กับ หนำใจ ไก่โอก คือ ไก่ตัวผู้ ไม่จำเป็นต้นเป็นไก่ชนหรือ เป็นก็ได้ แต่ถ้าไก่ชน จะเรียกว่า ไก่ตี ไก่ตีเป็น Subset ของไก่โอก นะครับ บ่าวหน่อ วา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 24 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซา,ส่า

ภาษาอีสานคำว่า..ซา,ส่า
ความหมายตรงๆ ====>	การลือ การกล่าวถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 9/27/2001 4:49:58 AM	ตัวอย่าง ภาษาอีสาน อ่านวา ซา ภาษาไทยกะ ส่า เขาซากันวา สาวชมรมอีสานจุฬาฯ ง๊ามงาม.. แปลว่า เขาลือกันวา สาวชมรมอีสานจุฬาสวยมาก วาสั่นดอก. สาวส่า (สาวซา) คือ สาวที่ถูกกล่าวขวัญว่างาม ว่าเป็นตาฮัก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 25 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซางมาเป็นตะฮักแท้

ภาษาอีสานคำว่า..ซางมาเป็นตะฮักแท้
ความหมายตรงๆ ====>	ทำไมถึงน่ารักอย่างนี้เนี่ย
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: ตั๊กกี้ เมื่อวันที่:: 20-11-2006 19:09:09	ตัวอย่าง อีหล่าเจ้าซางมาเป็นตะฮักแท้ ...คือ... น้องทำไมถึงน่ารักอย่างนี้เนี่ย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 26 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซิโตน

ภาษาอีสานคำว่า..ซิโตน
ความหมายตรงๆ ====>	น่าสงสาร
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี จากคุณ:: หนุ่มมหาน้อย เมื่อวันที่:: 05-02-2011 02:00:05	ตัวอย่าง เป็นตาซิโตนน้อ แปล..น่าสงสารจัง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 27 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซื่อคิ่งนิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ซื่อคิ่งนิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>	ตรงเป๊ะ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง) เมื่อวันที่:: 02-09-2010 19:14:16	ตัวอย่าง ตัวอย่าง ต้นสักทองต้นนี้คือซื่อคิ่งนิ่งดีแท้ เป็นตาเอามาเฮ็ดเสาเฮือนดีเนาะ แปล ต้นสักทองต้นดีดูแล้วตรงดีเหลือเกิน เหมาะที่จะนำมาทำเสาบ้านนะเนี่ยะ ว่าซ้าน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 28 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซือลือ , ซื่อลื่อ, ซื่อๆ

ภาษาอีสานคำว่า..ซือลือ , ซื่อลื่อ, ซื่อๆ
ความหมายตรงๆ ====>	เฉยๆ,เฉื่อยชา,ไม่มีรสชาติ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 10-11-2006 12:43:57	ตัวอย่าง ซือลือ เป็นลักษณะที่เฉยๆ ไม่เคลื่อนไหว หรือ ไม่ได้สนใจอะไร หรืออาจจะแสดงความรู้สึก ไม่ยินดียินร้าย ไม่รักไม่ชัง ไม่มีรสชาติอะไรเลย เช่น -อ้ายหน่อนี่จั่งแม่นเป็นตาซังเนาะ น้องเป้ยซวนไปเบิ่งหมอลำเสียงอีสาน กะบ่ว่าจั่งได๋ มีแต่นั่ง \"ซื่อลื่อ\" อยู่บ่ปากบ่ตีง บ่ฮู่ว่านั่งคึดฮอดผู้ได๋ แปลว่า -อ้ายหน่อนี่ช่างน่าโกรธให้จริงๆ น้องเป้ยชวนไปดูหมอลำเสียงอีสาน ก็ไม่พูดไม่จามีแต่นั่ง \"เฉยๆ\" ไม่พูด ไม่รู้ว่านั่งคิดถึงใคร พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 29 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แซบ

ภาษาอีสานคำว่า..แซบ
ความหมายตรงๆ ====>	อร่อย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: น่าฮัก เมื่อวันที่:: 15-07-2007 19:38:10	ตัวอย่าง แซบ แปลว่า อร่อยนะจ๊ะ ตัวอย่าง บ่าวหน่อ เลา ตำบักหุ่ง แซ๊บแซบ ปลาแดก ต่อนเป็นต่อน แปลว่า บ่าวหน่อ แกตำส้มตำอร่อยมาก ปลาร้าตัวเป็นตัว คนภาคอื่น อาจเข้าใจผิดว่า คำว่า แซบนั้น ถูกตีความหมายไปในทางที่เผ็ด ที่จริงแล้งไม่ใช่ เผ็ดก็คือเผ็ดครับ แซบก็คือ แซบ คนละอย่างกัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 30 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดับแนว

ภาษาอีสานคำว่า..ดับแนว
ความหมายตรงๆ ====>	สูญพันธุ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 21-04-2010 09:10:28	ตัวอย่าง คำว่าดับแนว ใช้บ่อยมาก เมื่อเห็นสิ่งนั้นหายสาบสูญไปจากโลก จะเป็นความต้องการหรือไม่ก็ตาม มาดูตัวอย่างกันนะครับ สาวส่า : แม่ๆซุมื้อนี้ คือบ่ค่อยเห็นกบฮ้องโอ๊บๆคือจั่งแต่ก่อน แม่ : ซุมื้อนี้กบมันตายดับแนวไปเหมิดแล้ว ย้อนว่า มีน้ำโห่งกะพากันไปส่อนฮวก ส่อนเขียดน้อย ยามมีนำ้แหน่กะพากันไปใส่เบ็ดกบ ยามฮ้อนยามแห้งกะไปหากบไปขุดกบ สิให้มันบ่ดับแนวได้จั่งใด๋ ซุมื้อนี้คนแฮงหลาย หามาขายพร้อม สาวส่า : แม่นหละแม่ เห็นตะเขาขายกบเลี้ยงอยู่ตลาด ข่อยแหล่วคาวว่าสั่น แปลครับแปล สาวส่า : แม่ๆๆ ทำไมทุกวันนี้ไม่เห็นได้ยินเสียงกบร้อบ โอ๊บๆๆๆ เหมือนแต่ก่อน แม่ : ทุกวันนี้กบได้ตายสูญพันธุ์ไปแล้ว เพราะว่า ตอนมีน้องนองก็ไปช้อนหาลูกอ๊อดทั้งกบและเขียด ตอนมีน้ำก็ไปใส่เบ็ด ตอนหน้าร้อนก็ไปขุดกบ ไม่ให้สูญพันธุ์ได้ยังไง ทุกวันนี้คนมากขึ้น มีการหามาขายด้วย สาวส่า : ใช่แล้วแม่ เห็นเขาขายกบเลี้ยงที่ตลาด หนูรู้สึกว่ามีกลิ่นคาวๆค่ะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 31 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดงจ่ายหว่าย

ภาษาอีสานคำว่า..แดงจ่ายหว่าย
ความหมายตรงๆ ====>	แดงสดใส แดงสุก แดงแจ๋
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 06-11-2006 08:55:04	ตัวอย่าง แดงจ่ายหว่าย คือลักษณะของสีแดง ที่แดงแบบสดใส ซึ่งเป็นสีแดงที่น่าประทับใจ หากเป็นของกินก็แดงน่ากิน เช่น แตงโมงสุก แดงจ่ายหว่าย หมายถึง แตงโมสุก แดงฉ่ำน่ากิน เสื้อสีแดงจ่ายหว่าย หมายถึงเสื้อสีแดงสดใส ตาเว็นกำลังตกดิน สีแดงจ่ายหว่าย งามเป็นตาหน่าย หมายถึง ดวงอาทิตย์ กำลังตกดิน สีแดงสดใสสวยงามมาก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 32 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดงฮูนฮูน

ภาษาอีสานคำว่า..แดงฮูนฮูน
ความหมายตรงๆ ====>	แดงจ้า แดงเพลิง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 06-11-2006 16:37:01	ตัวอย่าง แดงฮูนฮูน หรือบางทีออกเสียงว่า แดงฮวนฮวน คือแดงจ้า แดงเพลิง หรือแดงแบบมีประกาย เช่น ถ่านไม้แดงฮงดีคัก ไฟแดงฮูนฮูนเลย หมายถึง ถ่านไม้แดงไฟกล้าดีมาก ไฟแดงจ้าเลย ตาเว็นกำลังตกดิน สีแดงฮูนฮูน หมายถึง ดวงอาทิตย์กำลังตกดิน สีแดงจ้า ไปไต้อึ่ง แยงไฟไปถืกตางูเห่า ตาแดงฮูนฮูน เป็นตาย่าน หมายถึง ไปส่องอึ่ง ส่องไฟไปโดนตางูเห่า ตาแดงเพลิง น่ากลัว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 33 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ต่ง
ความหมายตรงๆ ====>	1.การรอง 2.การดักสัตว์น้ำจากน้ำที่ไหลโดยใช้อวน 3.ใหญ่พอสมควร 4.ลักษณะนามของผ้าถุงหรือสะโหร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 10-06-2006 11:12:45	ตัวอย่าง 1. ต่ง แปลว่า การรอง เช่น -ฝนตกแฮงแล่ว อีหล่าเอาคุไป \"ต่ง\" น้ำฝน ไปใส่แอ่งไว่ถ่ากินแหน่ =ฝนตกหนักแล้ว หนูเอาถังไป \"รอง\" น้ำฝน ไปใส่หม้อดินไว้ดื่ม หน่อยนะ -บ่าวหน่อเห็นรูปน้องกระแตตอนถ่ายแบบแล้ว น้ำลายเหยียยโหยดๆอยู่นั่น เอามือ \"ต่ง\" ไว่แหน่เด้อ เดี๋ยวน้ำลายสิย้อยลงถ่วยป่นเด้ =บ่าวหน่อมองเห็นรูปน้องกระแตตอนถ่ายแบบแล้ว น้ำลายไหลย้อยเลยนะนั่น เอามืด \"รอง\" ใว้หน่อยนะ เดี๋ยวน้ำลายจะหยดลงถ้วยป่นนะ 2.ต่ง แปลว่า การดักสัตว์น้ำ เช่น -เวลาน้ำมาก ล้นท่างน้ำ ให้เอาดางไป \"ต่ง\" เอากุ้ง เอาซิว มาใว่เฮ็ดส้มปลาน้อยแหน่เด้อ =เวลาน้ำหลาก น้ำล้นทางน้ำไหล ให้เอาอวนไป \"ดัก\" เอากุ้ง เอาปลาซิว มาใว้ทำปลาจ่อมหน่อยนะ ** การ ต่ง จะใช้กับน้ำที่ไหลเท่านั้น อาจจะใช้คำว่า ต่งดาง ต่งปลา ต่งกุ้ง แต่ถ้าเป็นการดักสัตว์น้ำในบริเวณน้ำนิ่ง จะไม่ใช่คำว่า ต่ง 3. ต่ง แปลว่า ใหญ่พอสมควร มักจะใช้กับวัตถุที่มีลักษณะกลม เช่น ผลไม้ต่างๆ ไข่ หรือ หำ เป็นต้น เช่น -พ่อใหญ่บัติบอกเมียว่า บักสีดาอยู่ต้นหลังบ้าน มีตะหน่วย \"ต่งๆ\" แล้ว แมสูเก็บไปวัดแหน่เด้อ มื่ออื่น =คุณตาบัติบอกแก่ภรรยาว่า ฝรั่งที่อยู่ต้นหลังบ้าน ลูกมัน \"โตพอสมควร\" แล้วนะ พรุ่งนี้ให้คุณเก็บไปใส่บาตรที่วัดหน่อยนะ -พ่อใหญ่หน่อฮ่ายให่เด็กน้อยว่า เด็กน้อยหมู่นี่ หำ \"ต่ง\" ไป่หนิ สังมาดื้อแท่ เดี๋ยวสิจับไปตอนให่เหมิดเลย =คุณตาหน่อดุให้เด็กๆว่า เด็กพวกนี้ อัณทะ \"โต\" หรือยัง ทำไมซุกซนจังเลย เดี๋ยวจับไปทำหมันให้หมดเลย 4.ต่ง เป็นคำลักษณะนามของ ผ้าถุง ผ้าสะโหร่ง เช่น -สิ่นไหม 3 ต่ง -ผ่าสะโหร่ง ต่ง หนึ่ง สิ่นหมี่ 5 ต่ง เป็นต้น เป็นตอ เป็นใบ เป็นหน่วย....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 34 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตอเฟียง

ภาษาอีสานคำว่า..ตอเฟียง
ความหมายตรงๆ ====>	ตอเฟียง
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร เมื่อวันที่:: 03-01-2010 16:49:38	ตัวอย่าง คำว่า ตอเฟียงก็คือตอชังข้าวนี่เอง ขอเสริมคำว่าต้นข้าว ๆ มาจากเมล็ดข้าวเมื่อนำมาแช่น้ำจะเปลี่ยนชื่อเรียกว่าแช่ข้าวปลูก เมื่อนำไปหว่านลงที่นาที่เราเตรียมไว้พองอกออกมาก็เรียกว่าต้นกล้า พอนำไปปักดำก็เปลี่ยนชื่อเรียกว่าต้นข้าว พอเกี่ยวข้าวเสร็จเปลี่ยนชื่อจากต้นข้าวมาเป็นตอเฟียง ( ตอซังข้าว )
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 35 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่อย

ภาษาอีสานคำว่า..ต่อย
ความหมายตรงๆ ====>	สอย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 18-09-2006 11:15:54	ตัวอย่าง ต่อย คือการใช้ปลายไม้ที่มีแง่งหรือไม่มีก็ตาม สอยผลไม้ เป็นต้น ที่อยู่สูงๆ ให้หล่นลงมา จะด้วยการ ตี ฟาด เกี่ยวดึง หรือดัน ก็ตาม เช่น บ่าวหน่อ : น้องพอลล่าจ๊ะ... นั่งถ่าอ้ายหน่ออยู่นี่ล่ะหล่า เดี๋ยวอ้ายหน่อ สิไปต่อยบักค้อมาสู่กินแซบๆ แปลว่า บ่าวหน่อ : น้องพอลล่าจ๊ะ... นั่งรอพี่หน่ออยู่นี่นะจ๊ะ เดี๋ยวพี่หน่อ จะไปสอยลูกสะคร้อมาให้กินอร่อยๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 36 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตะเว็น (หรือตะเง็น อันนี้ภาษาภูไท)

ภาษาอีสานคำว่า..ตะเว็น (หรือตะเง็น อันนี้ภาษาภูไท)
ความหมายตรงๆ ====>	ดวงอาทิตย์
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม จากคุณ:: สาวภูไทธาตุพนม เมื่อวันที่:: 11-04-2009 06:55:49	ตัวอย่าง มื้อนี้คือบ่เห็นตะเว็นขึ้นเลย เมฆมันหลายมันก็เลยบ่เห็นตะเว็น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 37 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตายคาป้อ

ภาษาอีสานคำว่า..ตายคาป้อ
ความหมายตรงๆ ====>	อาการของไข่ที่เป็นตัวสมบูรณ์แล้ว แต่ฟักไม่ออก ตายอยู่ในไข่
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 11-10-2010 10:33:05	ตัวอย่าง ตัวอย่าง ทิดมี เลือกเอาไข่ไก่จ้างฮัง และลักหลอยเอาเฉพาะ ไข่ตายคาป้อ เนื่องจากเอาไปต้มสุกแล้ว แกะออกมาเป็นโต โม่มโลด แซบ คำแปล ทิดมี เลือกเอาไข่ที่แม่ไก่ฟักไม่ออก และแอบซ่อนเอาเฉพาะ ไข่ที่เป็นตัวสมบูรณ์แล้วแต่ฟักไม่ออก เนื่องจากเอาไปต้มแล้ว แกะเปลือกออกมา จะเป็นตัวไก่น้อยเลย จากนั้นก็กลืนเลย อร่อย อีกอย่าง คำว่า " ตายคาป้อ" ใช้เป็นสำนวนคำ เปรียบเทียบ หมายถึง หมดสิทธิ์ตั้งแต่ต้น หรือ แพ้ตั้งแต่ในมุ้ง เช่น ตัวอย่าง จารย์ใหญ่เอ้ย..อย่ามาท้าแข่งยิงหนังสติ๊ก กันถ่อน ฝีมือคือเจ้า กะ ตายคาป้อ พุ้นแหล่ว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 38 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ติ่งตั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ติ่งตั่ง
ความหมายตรงๆ ====>	รถเร่ขายของตามบ้าน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 09-05-2006 15:44:33	ตัวอย่าง อธิบายเสริม : ในอดีต คนเร่ขายของตามบ้าน มักใช้ วัวต่าง คือใช้วัวบรรทุกสินค้า ภาษาอีสาน เรียกว่า งัวติ่งตั่ง หมายถึง วัวต่าง, แต่ปัจจุบัน ไม่ใช้วัวกันแล้ว ใช้รถแทน เรียกว่ารถติ่งตั่ง แปลว่า รถต่าง.. ซึ่งหมายถึง รถมอเตอร์ไซค์ บรรทุกของไว้ท้ายรถ เช่น ไข่ ผัก เนื้อวัว เนื้อหมู เป็นต้นไปเร่ขายตามบ้าน... ดังนั้น ความหมาย ในปัจจุบัน จึงเป็น รถเร่ขายของตามบ้าน ตัวอย่างการใช้... บ่าวหน่อ : มื้อนี้ สิได้หยังกินกับข้าวน้อ... ติ่งตั่ง ซัมมะนานมาแท้น้อ สิได้ซื้อปลาดุกมาลาบกินนี่หนา บักจ้อย : คันติ่งตั่งมา เบิ่งปลาอีฮือ ให้ข่อยนำแหน่เด้อ... ข้อยอยากกินปลาอีฮือ คำแปล.... บ่าวหน่อ : วันนี้จะกินข้าวกับอะไรน๊า ... รถเร่ขายของ เมื่อไหร่จะมาซะที จะได้ซื้อปลาดุกมาทำลาบปลาดุก บักจ้อย : ถ้ารถเร่ขายของมา ฝากดูปลาหมึกตากแห้งให้หน่อยนะ... จ้อยอยากกินปลาหมึกย่าง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 39 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตีง หรือ ติง

ภาษาอีสานคำว่า..ตีง หรือ ติง
ความหมายตรงๆ ====>	ขยับ , เคลื่อนไหว
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 11-10-2006 14:04:10	ตัวอย่าง ตีง หรือ ติง หมายถึง การขยับขยื้น หรือ เคลื่อนไหว หรือ การเคลื่อนที่ เช่น ตีงคีง แปลว่า ขยับตัว ตัวอย่าง โจร : หยุด นี่คือการปุ้น ยกมือขึ่น คันบ่อยากตาย อย่า \"ตีงคีง\" มีเงินท่อได๋เอามาให่เหมิด บ่าวหน่อ : ข่อยย่านแล้ว อย่าเมี่ยนข่อยเด้อ เอ๋า เอาเงินไปเหมิดโลด แต่ข่อยขอ \"ตีง\" จักหน่อยได้บ่ ข่อยยืนทับขวยมดแดง เอ๊อะๆ ความหมาย โจร : หยุด นี่คือการปล้น ยกมือขึ้น ถ้าไม่อยากตาย อย่า \"ขยับตัว\" มีเงินเท่าไหร่เอามาให้หมด บ่าวหน่อ : ฉันกลัวแล้ว อย่าฆ่าฉันเลยนะ นี่ เอาเงินไปหมดเลย แต่ฉันขอ \"ขยับ\" สักหน่อยได้ไหม ฉันยืนทับรังมดแดง เอ๊อะๆ เป็นตาเจ็บเนาะ เทิงเสียเงิน เทิงถืกมดแดงกัด
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 40 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตื่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ตื่ง
ความหมายตรงๆ ====>	เต่งตึง/บวมเป่ง/เป่งปลั่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 11-07-2010 04:16:43	ตัวอย่าง หมากม่วงหน่วยนั้น สุกตื่งเป็นตากินแซบ แปลว่า มะม่วงลูกนี้สุกปลั่งน่าจะกินอร่อย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 41 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู้ดลูด

ภาษาอีสานคำว่า..ตู้ดลูด
ความหมายตรงๆ ====>	การเคลื่อนที่จากที่หนึ่งไปยังที่หนึ่งโดยใช้ตูดหรือดากพาไป(ลื่นไถลโดยมีก้นเป็นตัวลื่นไถล)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 07-06-2006 21:40:41	ตัวอย่าง ตู้ดลูดเป็นการเคลื่อนที่ชนิดหนึ่งโดยใช้ก้นหรือตูดเป็นตัวสัมผัสกับพื้น ลักษณะอาจคล้ายๆกับการต้อด แต่ก็มีลักษณะที่แตกต่างกัน การ \"ตู้ดลูด\" จะเป็นการเคลื่อนที่ที่มีความเร็วพอสมควร และบางครั้งอาจจะมีความเร่งด้วย วนใหญ่จะเป็นการเคลื่อนที่ในแนวเฉียง หรืออาจเคลื่อนที่ในแนวนอนบนพื้นที่ลื่นแต่ต้องมีแรงส่ง ถึงจะสามารถตู้ดลูดไ ส่วนการ \"ต้อด\" ส่วนใหญ่จะความเร็วคงที่ และต้องใช้แรงจากมือหรือแขนช่วยด้วย ตัวอย่างเช่น บ่าวเล็ก เพิ่นแอบมักสาวเชอรี่ กะเลยสิไปจีบสาวเชอรี่ ยาามเพิ่นไปแก่น้ำอยู่หนองสาประจำหมู่บ้าน ไปใหม่ๆเพิ่นกะนั่งอยู่ไกลๆ เว่าไปเว่ามา บ่าวเล็กกะค่อยๆ \"ต้อด\"เข่าไปหาสาวเชอรี่ไกล้ๆ บัดพอบ่าวเล็ก \"ต้อด\" เข่าไปไกล้ สาวเชอรี่กะ \"ต้อด\"หนี บ่าวเล็กกะต้อดนำไป บัดคูหนองขั่นซั้น ซัน ซัน ต่งหลิ่ง บ่าวเล็กกะเลย หมื่น \"ตู้ดลูด\" ลงคูหนอง ตกน้ำ ต้าม... แปลว่า หนุ่มเล็ก แกแอบไปชอบสาวเชอรี่ ก็เลยจะไปจีบสาวเชอรี่เวลาแกไปตักน้ำ ที่สระน้ำประจำหมู่บ้าน ตอนแรกๆแกก็นั่งอยู่ห่างๆ แต่พอพูดไปพูดมา หนุ่มเล็กก็ค่อยๆขยับเข้าไปหาน้องเชอรี่ไกล้ๆแต่พอหนุ่มเล็ก \"ขยับ\" เข้าไปไกล้ น้องเชอรี่ก็ขยับหนี หนุ่มเล็กก็ขยับตามไป แต่คันของสระน้ำกลับชัน ชันมาก หนุ่มเล็ก แกก็เลย ลื่น \"ไถล\" ลงสระน้ำ ตกน้ำ ต้าม.... สั่นดอกว้า สั่ดอกว่า....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 42 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ท่าว(ท้าว)

ภาษาอีสานคำว่า..ท่าว(ท้าว)
ความหมายตรงๆ ====>	(คำสรรพนาม) นาย ใช้เรียกผู้ชาย ลักษณะเป็นคำสร้อยประโยค
อ้างอิงจังหวัด :: _มณฑลเทศาภิบาลอุดร_ จากคุณ:: ปังคุง เมื่อวันที่:: 12-01-2010 20:38:47	ตัวอย่าง สิไปไสท่าว แปล-จะไปไหนนาย เฮ็ดล่ะไปท่าว แปล-ทำหรือยังนาย ส่วนใหญ่ใช้กับคนสนิทสนม เช่นคนในครอบครัว แม่กับลูก ยายกับหลานเป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 43 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เทิง

ภาษาอีสานคำว่า..เทิง
ความหมายตรงๆ ====>	1.บน,ข้างบน 2.ทั้ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 01-07-2006 10:45:47	ตัวอย่าง เทิง แปลว่า บน หรือข้างบน เช่น -เทิงเฮือน-------บนบ้าน -อยู่เทิงโพน--------อยู่บนโพน -อยู่เทิงหัว--------อยู่ข้างบนหัว หมายถึง อยู่เหนือศีรษะขึ้นไป -เทิงกกไม้--------บนต้นไม้ เทิง แปลว่า ทั้ง เช่น -กินป่นกุ้งเทิงเผ็ดเทิงเค็ม-------กินป่นกุ้งทั้งเผ็ดทั้งเค็ม -ยานี่ใซ่ได้เทิงเด็กน้อยเทิงผู้ใหญ่-------ยานี้ใช้ได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ ตัวอย่างประโยค เช่น มื่อนั่นข่อยขึ้นไปเล่น \"เทิง\" ชมรมอีสาน ชมรมอีสานจุฬาฯที่อยู่ \"เทิง\" ชั้น 4 ตึกจุลฯนั่นหละ ขึ้นไปแล้วกะมีแต่แนวม่วนๆ มี \"เทิง\" การเล่นคนตรี มี \"เทิง\" ฮ้องเพลง แล้วกะยังมีการกินเข่าอีกเด้ แนวกินกะมีแต่แนวแซบๆ \"เทิง\" ต้มปลา \"เทิง\" ตำบักหุ่ง แซบบักคัก พอน้องเขาเอามาวาง \"เทิง\" พาเข่าท่อนั่นหละ ข่อยกะอดใจบ่ไหว \"เทิง\" ซด \"เทิง\" คุ่ย เอาโลด แปลว่า วันนั้นที่ฉันขึ้นไปเล่น \"บน\" ชมรมอีสาน ชมรมอีสานจุฬาฯที่อยู่ \"บน\" ชั้นสี่ตึกจุลฯนั่นแหละ ขึ้นไปแล้วก็พบแต่สิ่งสนุกสนาน มี \"ทั้ง\" การเล่นดนตรี มี \"ทั้ง\" การร้องเพลง แล้วก็ยังมีการกินข้าวด้วยนะ อาหารก็มีแต่ของอร่อยๆ \"ทั้ง\" ต้มปลา \"ทั้ง\" ส้มตำ อร่อยจริงๆ พอน้องเขาเอากับข้าวมาวางลง \"บน\" ถาดกับข้าวแค่นั้นแหละ ฉันก็อดใจไม่ไหว \"ทั้ง\" ซด \"ทั้ง\" คุ่ย เลยหละ เป็นตาแซ๊บ..เป็นตาแซบ..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 44 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไท/ไทบ้าน

ภาษาอีสานคำว่า..ไท/ไทบ้าน
ความหมายตรงๆ ====>	ชาว(บ้าน)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 12:02:39	ตัวอย่าง เช่นเจ้าเปนไทบ้านใด๋-คุณเป็นคนบ้านไหน(เขตอะไร) ข่อยเปนไทกองนาง-ฉันเป็นชาวบ้านกองนาง เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 45 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นวลป่ายหล่าย

ภาษาอีสานคำว่า..นวลป่ายหล่าย
ความหมายตรงๆ ====>	นวลผ่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 09-11-2006 16:13:11	ตัวอย่าง บ่าวหน่อ : น้องกะแต สิไปเที่ยวไสน้อ คือจั่งทาแป้งแต่งโต หน้านวลป่ายหล่าย เป็นตาฮักแท้ น้องกะแต : กะแต สิไปลอยกะทงกับอ้ายดลตั้ว แล้วอ้ายหน่อ ไปเฮ็ดหยังมา คือมาหน้าหม่นโอกโลกแท้ บ่าวหน่อ : อ้าย ไปหม่นป่ากล้วย ตัดใบตองกล้วย สิมาเฮ็ดกะทงไปลอยกับน้องกะแตนี่ล่ะ กะเลยเอาใบตองทาหน้า พอสิได้ปุ่ยหลุ่ยป่ายหล่าย แหน่ซั่นดอก เป็นจั่งได๋ ทรงคือบ่? น้องกะแต : อั๊วะ... แปลว่า บ่าวหน่อ : น้องกระแต จะไปเที่ยวไหนเหรอ จึงทาแป้งแต่งตัว หน้านวลผ่อง น่ารักจัง น้องกระแต : กระแต จะไปลอยกระทงกับพี่ดลน่ะสิ แล้วพี่หน่อ ไปทำอะไรมา ทำไมหน้ายังกะไปคลุกฝุ่นที่ไหนมา บ่าวหน่อ : พี่ลุยเข้าไปในสวยกล้วย ตัดใบตอง ว่าจะมาทำกระทงไปลอยกับน้องกระแตนี่แหละ ก็เลยเอาใบตองทาหน้า เผื่อจะได้หน้าขาวนวลเนียนผ่อง น่ะสิ เป็นไง เข้าท่ามั๊ย? น้องกระแต : แหวะ...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 46 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นาลปุ่ยหลุ่ย

ภาษาอีสานคำว่า..นาลปุ่ยหลุ่ย
ความหมายตรงๆ ====>	นวลเนียน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 09-11-2006 16:10:42	ตัวอย่าง บ่าวหน่อ : น้องกะแต สิไปเที่ยวไสน้อ คือจั่งทาแป้งแต่งโต หน้านวลปุ่ยหลุ่ย เป็นตาฮักแท้ น้องกะแต : กะแต สิไปลอยกะทงกับอ้ายดลตั้ว แล้วอ้ายหน่อ ไปเฮ็ดหยังมา คือมาหน้าหม่นโอกโลกแท้ บ่าวหน่อ : อ้าย ไปหม่นป่ากล้วย ตัดใบตองกล้วย สิมาเฮ็ดกะทงไปลอยกับน้องกะแตนี่ล่ะ กะเลยเอาใบตองทาหน้า พอสิได้หน้าขาวนวลปุ่ยหลุ่ย ซั่นดอก เป็นจั่งได๋ หล่อบ่? น้องกะแต : อั๊วะ... แปลว่า บ่าวหน่อ : น้องกะแต จะไปเที่ยวไหนเหรอ จึงทาแป้งแต่งตัว หน้านวลเนียน น่ารักจัง น้องกระแต : กระแต จะไปลอยกระทงกับพี่ดลน่ะสิ แล้วพี่หน่อ ไปทำอะไรมา ทำไมหน้ายังกะไปคลุกฝุ่นที่ไหนมา บ่าวหน่อ : พี่ลุยเข้าไปในสวยกล้วย ตัดใบตอง ว่าจะมาทำกระทงไปลอยกับน้องกระแตนี่แหละ ก็เลยเอาใบตองทาหน้า เพื่อจะได้หน้าขาวนวลเนียน น่ะสิ เป็นไง หล่อมั๊ย? น้องกระแต : แหวะ...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 47 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า น้ำแก่ง

ภาษาอีสานคำว่า..น้ำแก่ง
ความหมายตรงๆ ====>	น้ำท่วม น้ำขึ้น มองไปเห็นแต่น้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 25-09-2008 17:47:54	ตัวอย่าง คำว่า น้ำแก่ง แปลความว่า น้ำท่วม น้ำขึ้น มองไปเห็นแต่น้ำ ตัวอย่าง ฝนตกมาบ้านเฮาปีนี้ น้ำหลายขนาด โห่งมาตะทางภูเขาพู้น ตอนนี้เห็นตะน้ำแก่ง แนมไปเห็นตะน้ำขาวพาบๆ แปลว่า ฝนตกมาปีนี้ มีน้ำเยอะมาก ไหลมาจากภูเขาโน้น ตอนนี้มองเห็นแต่น้ำขึ้นมา มองไปเห็นแต่น้ำขาวไปหมด เพิ่นว่า โห่ง แปลว่า ไหล, เจิ่งนอง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 48 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตา

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตา
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่ได้เรื่อง/ไม่เข้าท่า/ไม่ดี
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 05-10-2010 21:33:38	ตัวอย่าง คนบ่เป็นตา อย่าไปหัวซามัน แปลว่า คนไม่ได้เรื่อง ไม่เข้าท่า อย่าไปใส่ใจมัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 49 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตาเบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตาเบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่น่าดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 08-10-2010 21:32:27	ตัวอย่าง หนังเรื่องนี้ บ่เป็นตาเบิ่ง แปลว่า หนังเรื่องนี้ ไม่น่าดู บ่เป็นตา หมายถึง ไม่ได้เรื่อง ไม่น่า เช่น บ่เป็นตาฟัง หมายถึง ไม่น่าฟัง บ่เป็นตากิน หมายถึง ไม่น่ากิน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 50 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตาสิแตก

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตาสิแตก
ความหมายตรงๆ ====>	ทำอะไรไม่เป็น,ไม่ดี,พึ่งพาอาศัยไม่ได้,ขาดความจริงใจ,หาความแน่นอนอะไรไม่ได้เลย.
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์ จากคุณ:: เซียงโอก เขยชัยนาท เมื่อวันที่:: 22-09-2007 12:20:18	ตัวอย่าง ตัวอย่าง ทิดกึ่ม คนบ้านหนองรังกา เป็นหนุ่มใหญ่เสียเปล่า ไม่รู้จักศึกษาหาความรู้ให้กับตัวเอง ..ไม่รู้จักทำมาหากิน ..เป็นคนไม่เอาไหน...ไม่เอาอะไรเลย..ทำอะไรไม่จริงไม่จัง....ทำอะไรก็ครึ่งๆกลาง...โลเล...ตัดสินใจอะไรไม่ได้...พึ่งหาอาศัยไม่ได้......ชาวบ้านทั้งหลายจึงเรียกทิดกึ่มว่า...เป็นคนเสียเปล่า....แต่.... \"บ่เป็นตาสิแตก\" แปลได้ว่า...เป็นคำพูดในเชิงลบ ดูถูกเหยียดหยามทำให้เสียหาย....แต่ไม่ถึงขั้นหมิ่นประมาท ตาม ป.อ.มาตรา 326 ครับท่าน..เพราะเป็นเพียงคำพูดที่ตัดพ้อต่อว่าแบบน้อยเนื้อต่ำใจธรรมดา...เป็นเพียงคำในเชิงลบ......เซียงโอก เขยชัยนาท
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 51 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตาสีแตก

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตาสีแตก
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่ได้เรื่อง,ไม่เอาถ่าน
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: กล เมื่อวันที่:: 08-08-2007 10:13:48	ตัวอย่าง บักแดงมันเป็นคนบ่เป็นตาสีแตก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 52 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตาอยู่

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตาอยู่
ความหมายตรงๆ ====>	อาการกระวนกระวาย ไม่อยากจะอยู่ ไม่น่าอยู่
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 11-01-2012 07:37:19	ตัวอย่าง เฮือนหลังนี้บ่เป็นตาอยู่เลย ความหมาย บ้านหลังนี้ไม่น่าอยู่เลย มื้อนี้ข้อยไข้ขึ้นหลาย บ่เป็นตาอยู่เลย ความหมาย วันนี้ผมไข้ขึ้นมาก อยู่ไม่เป็นสุขเลย (กระวนกระวายจากไข้)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 53 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ายข้าว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ายข้าว
ความหมายตรงๆ ====>	การนำข้าวเหนียวและกับข้าวคลุกกัน แล้วเดินกิน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 20-02-2006 13:41:36	ตัวอย่าง การบ่ายข้าว คือ การนำข้าวเหนียวและกับข้าวคลุกกัน แล้วเดินกิน วัตถุกระสงค์ คือ สมัยก่อน การที่จะไปทำไร่ทำนา ต้องออกแต่เช้า ไม่มีเวลามานั่งล้อมลงกินรวมกันดีๆ จำเป็นต้องห่อข้าวไปกินพร้อมกับการเดินทาง วิธีการที่ง่ายที่สุด และสะดวกต่อการกิน ก็คือ การบ่ายข้าว ซึ่งกับข้าวจะเป็นอะไรนั้นก็ได้ เช่น ข้าวบ่ายไข่ คือ ข้าวเหนียวกับไข่ต้ม มาคลุกกันจนเป็นนื้อเดียวกัน ข้าวบ่ายกบ คือ ข้าวหนียวกับกบย่าง ข้าวบ่ายบักขาม คือ ข้าวเหนียวคลุกเคล้ากับมะขามหวาน จนเป็นเนื้อเดียวกัน . . . จะบ้ายอะไรก็แล้วแต่ สุดท้ายต้องเป็นปั้น แล้วเดินกิน นั่นเอง หล่านางเอ้ย ผู้ขี่ร้ายจั่งเอย กินข้าวบ่ายกบตั้วหละนาง แปลว่า น้องนางเอย คนรูปไม่หล่ออย่างพี่ กินข้าวกับกบนะน้องนาง ขี้ร้าย, ผู้ฮ้าย, ผู้ร้าย ==> คนหน้าตาไม่ดี สั่นดอกวา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 54 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บืน

ภาษาอีสานคำว่า..บืน
ความหมายตรงๆ ====>	ดันทุรัง, ตะเกียกตะกาย, พยายาม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 30-11-2006 10:53:13	ตัวอย่าง บืน คือ ดันทุรัง, ตะเกียกตะกาย, พยายาม คำนี้เพื่อให้เข้าใจง่าย ขอยกตัวอย่างปลาค้อ หรือ ปลาคอ ปลาคอ อยู่นาข่อย ยามหนาวมา มันบืนข้ามคันแท เห็นตาฮอยมัน มาเบิ่งแน่ติ ฮอยบักใหญ่นึง แปลว่า ปลาช่อน ที่อยู่ที่นาผม ตอนหน้าหนาว มันตะเกียกตะกายข้ามคันนา เห็นแต่รอยมัน มาดูสิ รอยใหญ่มาก ยกตัวอย่างคนดีกว่าครับ เด็กน้อยชมรมอีสาน จุฬาฯ ถึงสิฮู้ว่า เฮียนจุฬาฯ มันยากส่ำใด อ้ายกะเห็นซุคนบืนเอาปริญญามาจนได้ซุคน ซางมาเก่งแท้น้อ แปลว่า เด็กชมรมอีสานจุฬาฯ ถึงจะรู้ว่า เรียนจุฬาฯมันยากแค่ไหน พี่ก็เห็นทุกคนพยายาม สู้สุดชีวิต เพื่อเอาปริญญามาได้ทุกคน ช่างเก่งเหลือเกิน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 55 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>	ดู
อ้างอิงจังหวัด :: เพชรบูรณ์ จากคุณ:: ลาวหล่ม เมื่อวันที่:: 30-11-2006 18:10:46	ตัวอย่าง หนังเรื่องเรื่องพี้เป็นตาเบิ่งแท้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 56 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปลาฝา

ภาษาอีสานคำว่า..ปลาฝา
ความหมายตรงๆ ====>	ตะพาบน้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: บ่าวเดช เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:45:39	ตัวอย่าง ปลาฝา ก็คือ ตะพาบน้ำนั่นเอง เป็นตะพาบน้ำจืด กินได้ 55
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 57 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่องเอี้ยม

ภาษาอีสานคำว่า..ป่องเอี้ยม
ความหมายตรงๆ ====>	หน้าต่าง
อ้างอิงจังหวัด :: - จากคุณ:: ว.เมืองดอกบัว เมื่อวันที่:: 8/22/2001 5:27:20 AM	ตัวอย่าง เป็นภาษาอีสานโบราณ ปัจจุบันยังมีใช้อยู่ในบางท้องถิ่น เช่น มหาสารคาม นครพนม เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 58 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ป่อง
ความหมายตรงๆ ====>	ช่อง, รู, hole
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 07-12-2006 16:33:52	ตัวอย่าง คำว่า ป่อง นอกจากจะแปลว่า ฉลาดหลักแหมแล้ว ยังแปลว่า ช่อง หรือ รู ด้วย มีคำโบราณบางคำ หรือ บางที่ก็ยังใช้ อยู่เช่น ป่องเอี้ยม หรือ หน้าต่าง เป็นต้น มาดูตัวอย่างป่องกันนะครับ ยามฮ้อนมายามใด๋ อ้ายดลเพิ่นสิบ่ลืม เจาะป่องเฮือนเลาไว้ให้ลมเข้า ยามลมพัดมายามใด๋ สิได้ฮู้สึกว่า เย็นซวยซวย สั่นดอก แปลว่า หน้าร้อนตอนใด พี่ดล แกจะไม่ลืม เจาะช่องที่บ้านแกไว้ให้ลมเข้า ลมพัดมาตอนไหน จะได้รู้สุกว่า เย็นสบาย สบาย เลย * เย็นซวยๆ ไม่ใช่ เย็นแล้วโชคไม่ดีนะครับ ซวยๆ คือ ผ่านเข้ามาถึงอนูเล็กๆให้เย็นสบาย ต่างหาก มาอีกตัวอย่างนะครับ ท้าวประสาท เลาเป็นคนบ่รอบคอบ เข้าห้องน้ำยามใด๋ เลาสิลืมฮูดซิบส่ง ออกมาแล้ว ผู้สาวสิบอกเลาวา \"อ้ายๆ คือสิเย็นเน๊าะ เจาะป่องส่งจะของ เห็นแต่ส่งลิง\" สั่นดอกหว้า แปลว่า คุรประสาท แกเป้นคนไม่รอบคอบ เข้าห้องน้ำทีไร แกลืมรูดซิบกางเกงประจำ ออกมาแล้ว สาวๆ จะบอกแกว่า \"พี่ๆ ท่าทางจะเย็นนะ เห็นกางเกงมีรู เห็นแต่กางเกงใน\" ขอโทษเด้อ ท้าวประสาท
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 59 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปี้

ภาษาอีสานคำว่า..ปี้
ความหมายตรงๆ ====>	ตั๋ว, กระดาษใบน้อย, (สำนวน)โพยข้อสอบขนาดจิ๋ว
อ้างอิงจังหวัด :: _มณฑลเทศาภิบาลอุดร_ จากคุณ:: ปังคุง เมื่อวันที่:: 20-08-2010 04:41:55	ตัวอย่าง ปังคุงกำลังสอบวิชาภาษาอังกฤษอยู่แต่ดันทำไม่ได้ก็เลยรำพึงกับเจ้าของว่า "จดปี้เข้าห้องสอบก่อน" (แอบลอกโพยข้อสอบน้อย ๆ เข้าห้องสอบดีกว่า) ในระหว่างที่ปังคุงสอบเสร็จ กำลังจะเดินออกจากห้อง เพื่อนด้านหลังก็ซิบมาเบา ๆ "ส่งปี้ให้กูก่อน" (เอาโพยข้อสอบให้ก่อนสิ) จั่งซี้เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 60 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เป่ง
ความหมายตรงๆ ====>	การเปิดทางน้ำ , การปล่อยน้ำไปสุ่อีกทีหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: คนฮักถิ่น เมื่อวันที่:: 14-09-2006 09:23:32	ตัวอย่าง เช่นว่า พอใหญ่เอกลาวคือบ่ เป่งน่ำใสเข่าแนหน้อ หมายความว่า ทำไม คุณเอก เขาไม่ปล่อยน้ำ เขาที่นาให้ต้นข้าวบ้าง เป็นต้น นี่เป็นบทควมแรกของข่อย พัดแต่ ตำอิดพู่นกะบ่ คึดว่าสิมีเว็บให้มูเฮาจั่งซี่ ขอบคุณเพิ่นผูจัดทำนำเฮ็ดไว้ยางฮองเด้ยขอรับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 61 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นตา เหลีย โตน เน๊าะ

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นตา เหลีย โตน เน๊าะ
ความหมายตรงๆ ====>	น่าสงสารเนอะว่ามั้ย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: ไบร์สไมล์ เมื่อวันที่:: 20-06-2010 11:34:30	ตัวอย่าง เป็นตา เหลีย โตน เน๊าะ แปลว่า น่าสงสารเนอะว่ามั้ย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 62 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นตาน่าย

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นตาน่าย
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่ชอบ,ไม่อยากพูดถึง,น่าเบื่อหน่าย,น่ารำคราญ,ไม่เอาไหน,เห็นแล้วไม่สบายใจ(คำอีสานหนึ่งคำจะมีความหมายมาก)
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์ จากคุณ:: เซียงโอก หนองรังกา เมื่อวันที่:: 22-06-2007 06:12:47	ตัวอย่าง ตัวอย่าง...ผัวเมียคุยกัน เมียพูด...พ่ออีนางลูกสาวเจ่าไปไส ผัวตอบ....เห็นมันไปตลาดกับหมู่เด้อ เมียพูด...มันไปอีหยังตลาด..มันอยากได้เจ๊กเป็นผัวละหว้า...(พูดทำนองแดกดัน) ผัวตอบ....จั๊กแล่ว....ข่อยเห็นมันยามใดมัน \"เป็นตาน่าย\" ยามนั้น คำผะหย่าแถมฟรีเพื่อเป็นวิทยาทาน......ฟังเด้อน้องสาวเอ่ย...เพิ้นว่าคำปากพ่อแม่นี่..หนักเกิ่งธรณี....ไผผู้ยำเกรงนพ..สิฮุ้งเฮืองไปหน้า...คันไดไหมอย่าลืมฝ่าย....เป็นเมียนายอย่าลืมบ่าว..ไดกินจาวบักพร้าวอย่าลืมพั้วบักเล็บแมว....ยังมีอีกหลายอยู่คันมักกะคุยกันทางเมล์เด้อพี่น้อง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 63 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นตาแพง

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นตาแพง
ความหมายตรงๆ ====>	น่ารัก น่าเอ็นดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จั้ก เมื่อวันที่:: 26-05-2006 22:12:02	ตัวอย่าง โตอย่าง บ่าวหน่อเป็นหยังซำมะกิดมาเป็นตาแพงจังซี้(เว้าเล่นเด้ออย่าคึดหลาย) คำแปล หนุ่มหน่อทำไมเกิดมาเป็นคนน่ารักอย่างนี้นะ(พูดเล่นนะอย่าคิดมาก)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 64 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นตาย้าน

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นตาย้าน
ความหมายตรงๆ ====>	น่ากลัว/ดูน่ากลัว
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 31-07-2010 00:45:06	ตัวอย่าง แนมเข้าไปในเฮือนฮ้างหลังนั้น เป็นตาย้านหลาย แปลว่า มองเข้าไปในบ้านร้างหลังนั้น ดูน่ากลัวมาก ย้าน แปลว่า กลัว/น่ากลัว เป็นตา/เป็นตะ แปลว่า น่าจะ /ได้เรื่อง ( เช่น บ่เป็นตา แปลว่า ไม่ได้เรื่องป
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 65 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นตาอยากหัว

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นตาอยากหัว
ความหมายตรงๆ ====>	น่าขำ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: บ่าวเดช เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:53:10	ตัวอย่าง เป็นตาอยากหัว คือ น่าขำ มาจาก 2 คำ คือ คำว่า เป็นตา และคำว่า อยากหัว เป็นตา คือ น่า เช่น เป็นตากิน คือ น่ากิน เป็นตางึด คือ น่าอัศจรรย์ใจ อยากหัว แปลว่า อยากหัวเราะ ก็คือ ขำนั่นเอง อ้ายบัติ เว้านิทานเป็นาอยากหัวแฮง แปลว่า พี่บัติ เล่านิทานน่าขำมาก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 66 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นตา

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นตา
ความหมายตรงๆ ====>	น่า... เป็นคำขยายความ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:21:17	ตัวอย่าง เป็นตา ==> น่า.... เช่น เป็นตาอยู่==> น่าอยู่ เป็นตาเอา ==> น่าเอา เป็นตาย้าน==> น่ากลัว เป็นตาหัว ==>น่าขำ เป็นตางึด ==> น่าอัศจรรย์ใจ เป็นตาเบิ่ง ==> น่าดู เป็นตาซอย ==> น่าช่วยเหลือ บ่าวหน่อ วา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 67 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นลาว ,เป็นล่าว

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นลาว ,เป็นล่าว
ความหมายตรงๆ ====>	ไปตามๆกัน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 12-08-2006 12:07:55	ตัวอย่าง คำนี้เขียนไม่ถูก เพราะการออกเสียงมันไม่เหมือนกับการเขียนภาษาไทย ลองออกเสียงเอาเองเด้อ ตัวอย่าง -มื่อคืนนี่พายุฝนตกแฮง ลมกะแฮงคัก ยามมื่อเซ่าขึ่นมา เหลียวออกไปนอกท่ง ต้นไม้ล้ม \"เป็นลาว\" เหลียวไปทางนา น้ำกะมาก เฮ็ดไห่ คันแทขาดโสก \"เป็นล่าว\" คือกัน แปลว่า -มื่อคืนนี้พายุฝนตกหนัก ลมแรงมาก ตอนเช้าขึ้นมา มองออกไปที่ชายทุ่ง ต้นไม้โค่นล้ม \"ไปตามๆกัน\" มองไปที่ทุ่งนา น้ำก็หลาก ทำให้คันนา ขาดโสก \"ไปตามๆกัน\" หรือ -ปีนี้อยู่เฮือนเลี้ยงไก่ไว่บักหลาย ว่าสิเอาไว้ต้มสู่หมู่กินยามหมู่มายามสั่นดอก แต่พอเข่าหน้าฝนมา ไก่กะพากัน เป็นพาก ตาย \"เป็นลาว\" เป็นตาเสียดายคัก แปลว่า -ปีนี้ที่บ้านเลี้ยงไก่ไว้เยอะ ว่าจะเอาไว้ต้มกินกับเพื่อน เวลาเพื่อนมาเยี่ยม แต่พอเข้าหน้าฝนมา ไก่ก็พากันเป็นโรคห่า ตาย \"เป็นเบือ\" น่าเสียดายมาก พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 68 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แป

ภาษาอีสานคำว่า..แป
ความหมายตรงๆ ====>	แบน, แบนราบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 21-11-2006 11:47:15	ตัวอย่าง แป หมายถึง แบน แบนราบ เป็นลักษณะรูปทรงอย่างหนึ่ง แต่ถ้า เป็นของที่มีลักษณะ แบน แต่ชิ้นใหญ่ๆและหนากว่า จะเรียกว่า เป ตัวอย่าง บ่าวหน่อ : น้องพอลล่า หน่าตากะเป็นตาฮักอยู่ดอก แต่เหลียวเบิ่งอีกที คือจั่ง \"แป\" แลบแซบ จั่งซั่น น้องพอลล่า: หึย อ้ายหน่อ นี่จั่งแม่นเป็นตาซังเนาะ มาว่าของเขา \"แป\" ไผสิคือสาวตั๊กน้อ เพิ่นจั่งค่อยอวบอั๋น บ่าวหน่อ: โอ๋ น้องพอลล่า อย่าฟ่าวเคียดเด้อ ที่อ้ายว่า \"แป\" อ้ายบ่ได้ว่าอั่นนั่นน้องพอลล่า \"แป\" ดอก อ้ายหมายถึง ยางรถจักรยานที่น้องขี่มา ยางมันฮั่ว \"แป\" แหล่มแป่ม อยู่นั่นหนา น้องพอลล่า: จั่งซั่นดอกติอ้าย นึกว่า อ้ายว่า อั่นนั่น น้อง \"แป\" สิได้ไปเสริมขึ้นอีกจักหน่อย ความหมาย บ่าวหน่อ : น้องพอลล่า หน้าตาก็น่ารักดีนะ แต่มองดูอีกที ทำไมถึง \"แบน\" แต๊ดแต๋ อย่างนั้น น้องพอลล่า: จะบ้าเหรอ พี่หน่อ มาหาว่าของน้องพอลล่า \"แบน\" ใครจะไปเหมือนสาวตั๊กหละ เธอช่างอวบอั๋นเสียจริงๆ บ่าวหน่อ: โอ๋ น้องพอลล่า อย่าเพิ่งโกรธนะ ที่พี่ว่า \"แบน\" พี่ไม่ได้ว่าอันนั้นน้องพอลล่า \"แบน\" หรอก พี่หมายถึง ยางรถจักรยานที่น้องขี่มา ยางมันรั่ว \"แบน\" แต๊ดแต๋ อยู่นั่น น้องพอลล่า: อย่างนั้นหรอกหรือพี่ น้องนึกว่า พี่ว่า อันนั้น น้อง \"แบน\" จะได้ไปเสริมขึ้นอีกสักหน่อย คำที่ใช้ขยายคำว่าแป เช่น แปแหล่มแป่ม แปแลบแซบ แปแต๊บแซบ เป็นต้น คำที่ใช้ขยายาคำว่า เป เช่น เปเต๊บเซบ เปเลบเป๊บ เป็นต้น ว่าสี่นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 69 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปด

ภาษาอีสานคำว่า..แปด
ความหมายตรงๆ ====>	1.เปื้อน 2.ติดต่อ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 26-06-2006 10:36:35	ตัวอย่าง แปด ในความหมายว่า เปื้อน เช่น พ่อใหญ่หน่อ: \"อีหล่าเอ้ย ขนมก้อนนั่นอย่าไปกินมันเด้อ มันหล่นลงพื่น มัน \"แปด\" ขี่ดินแล้ว มันสกปรก\" ลูกสาว: \"บ่เป็นหยังดอกอี่พ่อ ข่อย เลียขี่ดินออกแล้วหละ\" แปดในความหมายว่า ติดต่อ ไม่ใช่ติดต่อสื่อสารนะ เป็นการติดต่อจากคนสู่คน หรือจากสัตว์สุ่คน ส่วนใหญ่จะเกี่ยวกับเชื้อโรค เช่น -เวลาเจ้าเป็นตาแดง เจ้าอย่าไปโรงเรียนเด้อ เดี๋ยวสิเอาโรคตาแดงไป \"แปด\" หมู่ หมายความว่า เวลาคุณเป็นโรคตาแดง คุณอย่าไปโรงเรียนนะ เดี๋ยวจะเอาโรคตาแดงไป \"ติดต่อ\" สู่เพื่อน เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 70 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แป้ว

ภาษาอีสานคำว่า..แป้ว
ความหมายตรงๆ ====>	แผลเป็น
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 21-11-2006 11:24:29	ตัวอย่าง แป้ว หมายถึง แผลเป็น คือรอยของผิวหนังที่เคยมีบาดแผล เมื่อแผลหายแล้ว ยังมีรอยเหลืออยู่ เรียกว่า แป้ว ตัวอย่าง -น้องแตงโม ตั้งแต่น้อยๆ คือสิเป็นตาขี่ดื้อเนาะ นำแข้งนำขา มีต๊ะ \"แป้ว\" ขาลาย อำอ่ายอยู่ หมายถึง -น้องแตงโม สมัยตอนเด็กๆท่าทางจะซุกซนน่าดูนะ ตามขามีแต่รอย \"แผลเป็น\" เต็มไปหมด ขาลายยังกะม้าลายแหนะ (จำมาจากโฆษณา ดอกว้า)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 71 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผ่อย

ภาษาอีสานคำว่า..ผ่อย
ความหมายตรงๆ ====>	เปราะ,แตกง่าย,อ่อนไหวง่าย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/29/2002 10:29:07 PM	ตัวอย่าง มะเขือเจ้ามาเป็นตาผ่อยเน๊าะ แปลว่า มะเขือของคุณ ท่าจะเปราะนะ วาสั่นแหล่ว...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 72 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผักอีเตาะ

ภาษาอีสานคำว่า..ผักอีเตาะ
ความหมายตรงๆ ====>	ผักกระถิน
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ จากคุณ:: บ่าวบ้านหลวง เมื่อวันที่:: 02-07-2008 17:07:56	ตัวอย่าง ผักอีเตาะป่งยอด เป็นตากินแท้หวา.. ผักกระถินออกยอด น่ากินจัง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 73 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผ่าแพอีโป้,ผ่าอี่โป้

ภาษาอีสานคำว่า..ผ่าแพอีโป้,ผ่าอี่โป้
ความหมายตรงๆ ====>	ผ้าขาวม้า same meaning as ผ้าด้าม,ผ้าแพรด้าม
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบรี่โลหิต เมื่อวันที่:: 30-09-2006 14:03:23	ตัวอย่าง ผ้าแพรอี่โป้ หรือ ผ้าอี่โป้ มีความหมายว่า ผ้าขาวม้า ซึ่ง อาจเรียก ผ้าด้าม หนือผ้าแพรด้าม ได้เช่นกัน ตัวอย่าง บ่าวหน่อ: โฮ้ พ่อใหญ่บัติ คือเป็นตาสิเย็นมีแฮงเนาะ ย่างแก้เสี่ย \"ผ่าแพอีโป้\" พาดบ่า สิไปไสน้อ พ่อใหญ่บัติ: กะเย็นดีอยู่ดอก แม่เขาบักหำน้อยเฮ็ดแนวกินให่กินอิ่มโพด กะเลยว่าสิหาย่างเล่นเลาะบ้าน ให่เข่าลงแข้งลงขา ซะเกิ่น จั่งค่อยสิไปหาหม่องปู \"ผ่าอีโป้\" นอนเสริมเย็น สั่นดอก ความหมาย บ่าวหน่อ: โอ้โห คุณตาบัติ คงจะเย็นดีมีความสุขมากนะครับ เดินไม่ใส่เสื้อเอา \"ผ้าขาวม้า\" พาดไหล่ จะไปไหนรึ คุณตาบัติ: ก็เย็นดีอยู่หรอก แม่บ้านอาหารกินให้กินอิ่มเกินไป ก็เลยว่าจะเดินเล่นรอบหมู่บ้าน ให้ข้าวย่อยสักหน่อย เสียก่อน ค่อยจะไปหาที่เหมาะๆปู \"ผ้าขาวม้า\" นอนพักผ่อน ซักหน่อย แม่เขาบักหำน้อย= เป็นคำที่ใช้เรียกภรรยาที่บ้าน เข่าลงแข้งลงขา = อาหารเริ่มย่อย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 74 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผู้ดี

ภาษาอีสานคำว่า..ผู้ดี
ความหมายตรงๆ ====>	สวย, งาม
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 04-08-2006 08:20:19	ตัวอย่าง ได้ยินข่าวว่า บ่าวบูลย์มีผู้สาวแล้ว ผู้สาวเลาผู้ดีบ่?.. ไผเคยเห็น บอกแหน่... ข้อยเคยเห็นยุ ผู้สาวเลาผู้ดีคัก เป็นตาฮักขนาด แปล : ได้ข่าวว่า หนุ่มบูลย์มีแฟนแล้ว แฟนแกสวยไหม?.. ใครเคยเห็น บอกหน่อยนะ.. ผมเคยเห็นแล้ว แฟนพี่แกสวยมาก น่ารักมากเลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 75 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พอย

ภาษาอีสานคำว่า..พอย
ความหมายตรงๆ ====>	เปราะ กรอบ แตกง่าย ไม่แข็ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:20:26	ตัวอย่าง บักเขือในสวนเจ้า มาคือ เป็นตาพอยเน๊าะ ตกลงขี้ดินซือๆ กะแตกแล้ว แปลว่า มะเขือที่อยู่ในสวน น่าจะ เปราะนะ นี่ขนาดตกลงพื้นเฉยๆ ยัง แตกแล้ว ซือๆ ==> เฉยๆ บ่าวหน่อ วา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 76 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อ

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อ
ความหมายตรงๆ ====>	พบ,เจอ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 06-06-2006 09:10:22	ตัวอย่าง พ่อ ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง บิดา นะ ส่วนคำว่าบิดาหรือพ่อในภาษากลาง ภาษาอีสาน จะเอิ้น อี่พ่อ หรือ อี่พอ สิมีคำว่า อี่ นำหน้า เช่น อี่แม เป็นเมีย อี่พอ เป็นต้น ส่วนคำว่า พ่อ ในภาษาอีสาน จะหมายถึง พบ หรือ เจอ เช่น -ลาล่า กับ ลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดอยู่ในโคก ไปตั้งแต่เซ้าจนสวย กะบ่ \"พ่อ\" เห็ดจักดอก จนทั้งสองคนหิวเข่า กะเลยสิพากันเมียบ้าน ตอนขากลับกะย่างมา \"พ่อ\" โพน โพนบักใหญ่หนึ่ง พอเหลียวลอดง่าไม่เข่าไป ลาล่าถึงกับสะเดิด เพราะว่าลาว \"พ่อ\"ว่า อยู่ข้างโพนมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิด ขาวจ้ากพากเต็มไปเหมิด เกิดมากะบ่เคยพบเคย \"พ่อ\" แปลว่า -ลาล่า กับลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดในป่า ไปกันตั้งแต่เช้าจนสาย ก็ไม่ \"พบ\" เห็ดสักดอก จนทั้งสองคนหิวข้าว ก็เลยพากันจะกลับบ้าน ระหว่างทางก็เดินมา \"เจอ\" กับโพนที่ใหญ่โพนหนึ่ง พอแกมองลอดกิ่งไม้เข้าไป ลาล่าถึงกับสะดุ้ง เพราะแก \"พบ\" ว่าอยู่ข้างโพนนั้นมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิดขาวเต็มไปหมด เกิดมาก้ไม่เคยพบเคย \"เจอ\"
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 77 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พืช-ผัก-หมากไม้

ภาษาอีสานคำว่า..พืช-ผัก-หมากไม้
ความหมายตรงๆ ====>	พืช-ผัก-ผลไม้
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 12-09-2006 11:48:38	ตัวอย่าง (บัก บางแห่งออกเสียงว่า หมาก) (หน่วย หมายถึงผลหรือลูก เช่น หน่วยบักมี่ หมายถึง ลูกขนุน) บักอึ = ฟักทอง บักแค่ง = มะเขือพวง บักเขือเคือ (ขอนแก่นออกเสียง บักเฉียเชีย) = มะเขือเทศ บักโป้งเล็น = มะเขือเทศ ผักหอมเป, ผักหอมแป = ผักชีฝรั่ง ผักซี = ผักชีลาว ผักซีจีน = ผักชี ผักอีหล่า = สะระแหน่ ผักตำนิน = ผักตำลึง ผักหม = ผักโขม บักลิ้นฟ้า = เพกา ผักกะเดา = สะเดา ผักไส่, ผักไซ = มะระขี้นก ผักขา = ชะอม หัวสิงไค = ตะไคร้ บักบก = จะบก บักอีเว่อ, บักหูด = มะกรูด ถั่วดิน = ถั่วลิสง บักน้ำ = บักน้ำเต้า บักโต่น = ฟักเขียว บักหุ่ง = มะละกอ แตงซ้าง = แตงร้าน แตงจิง = แตงไทย มันแกว = มัน (เช่นมันผิวสีแดง เป็นต้น) มันแกวตะเภา = มันแกว ผักตินโตก, ผักตบ = ผักตบชวา ผักอีฮุม = มะรุม ผักแป้น = คึ่นช่าย ผักบั่ว = ต้นหอม ผักอีตู่ = แมงลัก ผักหนอก = ใบบัวบก ยานาง = หญ้านาง เครือหมาน้อย (ขอนแก่นออกเสียง เชียหมาน้อย) = เครือพระพาย, กรุงเขมา เครือตดหมา (ขอนแก่นออกเสียง เชียตดหมา) = เครือตูดหมูตูดหมา ผักกะเสด, ผักกะถิน = กระถินบ้าน, กระถินไทย ผักปัง, ผักหมื่น = ผักปลัง ผักอีฮีน = ผักขาเขียด ผักก่าม = ผักกุ่มบก ผักกุ่ม = ผักกุ่มน้ำ ผักกูด = ผักกูดขาว ผักกาดนาด, ขะเม็กหมอ = ผักกาดนา ผักกาดดง = ผักกาดกบ ผักเสี้ยนขาว = ผักเสี้ยนผี ตำลึง, ตำลึงทอง = กะทกรก, เงาะป่า ผักกาดย่า = ช้าเสือด ขี้มิ่น, ข้าวมิ่น = ขมิ้น มันปา = กันเกรา อือทือ (ดอกแดง) = กระทือ อือทือ (ดอกเหลือง) = ไพล ผักลิ้นปี่ = หูปลาช่อน ผักปอด = แพงพวยน้ำ บักมี่,บักมี้ = ขนุน บักเขียบ (ขอนแก่น ออกเสียงว่า บักเฉียบ) = น้อยหน่า บักทัน = พุทรา บักเล็บแมว = ผลเล็บเหยี่ยว บักเฟียง = มะเฟือง บักข้าวเม่า = มะเม่า บักสีดา = ฝรั่ง ตังบี้ = ต่ายควาย, ก้อม บักต้องแล่ง = นมน้อย บักก้นคก = ตับเต่าน้อย, กล้วยเต่า บักสิลา, บักพิลา = ทับทิม บักขามแป = มะขามเทศ บักค้อ = สะคร้อ บักเหลื่อม (ขอนแก่นออกเสียง บักเหลี่ยม) = หนำเลี๊ยบ บักนัด = สัปปะรด บักโก = ตะโก บักหวดข่า, บักหวดคา = มะหวด บักผีพวน, ผีพ่วน = นมควาย บักสัง = กะสัง บักส้มมอ = สมอไทย หมากต้อง = กระท้อน บักเค็ง = เขลง บักหุ่งเทพ, บักหุ่งเทศ = ละหุ่ง สำสา, ฉำฉา = จามจุรี, ก้ามปู เสี้ยว = ชงโค ก้วยน้อย = นมแมว ส้มโมง = ชะมวง ไข่เน่า = คำมอกหลวง ท่ม = กระทุ่มโคก บักแตก = กระทงลาย ช้างน้าว = กระแจะ ค้อแลน = กรวยป่า หมากเขือบ้า = ลำโพง, ลำโพงกาสลัก ว่านขี้ = อุตพิต กากะเลา, อาเลา = อินทนิลบก สะเลเต = มหาหงส์ บักแต้ = มะค่าแต้ บักงิ้ว = ต้นนุ่น งิ้วผา = ต้นงิ้ว (มีหนาม และดอกสีแดง) ก้านของ = ปีบ, กาซะลอง ผือ = กก ผักอีตู่ไทย = กระเพรา ผักอีตู่แหล่, โหระพา = โหระพา ผักอีเลิด = ชะพลู เทา = สาหร่ายน้ำจืด (สไปโรไจร่า) ไข่ผำ, หมากไข่ผำ = ผำ, ไข่ขำ, ไข่น้ำ คันจอง = ก้านจอง แคท่ง = แคนา, แคป่า ผักกะเสดน้ำ = ผักกระเฉด
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 78 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พูด

ภาษาอีสานคำว่า..พูด
ความหมายตรงๆ ====>	1.เป่าของที่อยู่ในปากให้กระจายออกมา 2. ส่วนที่แบ่งออกเป็นกองๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 29-05-2006 16:58:12	ตัวอย่าง 1. ขณะกำลังนั่งล้อมวงกินข้าวแลงอยู่นั่น... พ่อใหญ่ดลเลาเว้านิทานก้อม เป็นตาอยากหัวคัก ทิดหน่ออดหัวบ่ได้ หัวร่ออยากแฮง พูดข้าวออกมาเต็มหน้าพ่อใหญ่ดลเลย แปล... ขณะกำลังนั่งล้อมวงกินข้าวเย็นอยู่นั้น... พ่อเฒ่าดลแก่เล่านิทานขำขันได้ตลกมาก ทิดหน่ออดขำไม่ได้ หัวเราะออกมาดังๆ เป่าข้าวในปากออกมาเต็มหน้าพ่อเฒ่าดล 2. หลังจากปาดซิ้นงัวแล้ว เพิ่นกะแบ่งซิ้นออกเป็นพูดๆ ขายพูดละ50บาท แปล... หลังจากชำแหละเนื้อวัวแล้ว เขาก็แบ่งออกเป็นกองๆ ขายกองละ 50 บาท
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 79 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เพิง

ภาษาอีสานคำว่า..เพิง
ความหมายตรงๆ ====>	เผยอ, เผยอขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 19-01-2007 11:40:29	ตัวอย่าง เพิง ในที่นี้เป็นคำกิริยา หมายถึงลักษณะที่สิ่งของแบนๆ เช่นสังกะสี หรือกระดาษเป็นต้น เปิดเผยอออก แง้มเผยอออก แต่ยังไม่หลุดออก เช่น สังกะสีเพิง หมายถึง สังกะสีมุงหลังคา เผยอขึ้น อาจจะเพราะตะปูหลุดตรงขอบ แล้วลมพัดให้สีงกะสีเผยอขึ้น ตัวอย่างประโยค มื้อคืนลมพัดแฮงคัก จนสังกะสีเพิง แปลว่า เมื่อคืน ลมพัดแรงมาก จนสังกะสี(มุงหลังคา) เผยอขึ้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 80 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ภายลุน

ภาษาอีสานคำว่า..ภายลุน
ความหมายตรงๆ ====>	ภายหลัง/ทีหลัง/ทีต่อไป/ทีหลัง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 31-07-2010 01:27:31	ตัวอย่าง ลุน แปลว่า ทีหลัง เช่น มาลุนหลัง หมายถึง มาทีหลัง เฮ็ดเป็นตัวอย่างไว้ ภายลุนเขาสิได้ฮู้จัก แปลว่า ทำเป็นตัวอย่างไว้ ภายหลังเขาจะได้รู้จัก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 81 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มื่อเพ็ง

ภาษาอีสานคำว่า..มื่อเพ็ง
ความหมายตรงๆ ====>	วันเพ็ญ , วันขึ้น 15 ค่ำ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 05-11-2006 11:11:55	ตัวอย่าง พอดีวันที่เขียนนี้ ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 12 ตรงกับวันลอยกระทงพอดี ก็เลยจะเสนอคำที่ใช้เรียกวันของชาวอีสาน -มื่อเพ็ง หมายถึง วันเพ็ญ ซึ่งก็คือ วันขึ้น 15 ค่ำ ของทุกเดือน เช่น เดือนสิบสองเพ็ง หมายถึง วันขึ้น สิบห้าค่ำเดือนสิบสอง เดือนสามเพ็ง หมายถึง วันขึ้นสิบห้าค่ำเดือนสาม -มื่อดับ หมายถึง วันที่ไม่มีพระจันทร์ในท้องฟ้าเลย ซึ่งก็คือวันสุดท้ายของแต่ละเดือน คือ วันแรมสิบห้าค่ำ หรือ แรมสิบสี่ค่ำในบางเดือนที่สิ้นสุดเดือนที่แรมสิบสี่ค่ำ เช่น เดือนสี่ดับ หมายถึง วันแรมสิบห้าค่ำเดือนสี่ -ออกใหม่ หมายถึง ช่วงต้นเดือน ซึ่งก็หมายถึง ข้างขึ้น เช่น เดือนหกออกใหม่ หมายถึง ต้นเดือนหก เดือนสามออกใหม่สามค่ำ หมายถึง วันขึ้น สามค่ำเดือนสาม เป็นต้น จะสังเกตุได้ว่าภาษาอีสานจะเรียกเดือนขึ้นก่อนวันเสมอ ตัวอย่างประโยค -มื่อนี่กะฮอดเดือนสิบสองเพ็งแล้ว อ้ายหน่อกะได้แต่ถ่าว่ายามได๋สิฮอดเดือนสามเดือนสี่จักเทือ เพราะว่า มื่อเดือนสี่ออกใหม่หกค่ำ กะจั่งค่อยสิได้มื่อดีไปขอน้องพอลล่า แปลว่า -วันนี้ก็วันเพ็ญเดือนสิบสองแล้ว อ้ายหน่อก็ได้แต่ตั้งตาคอยว่าเมื่อไหร่จะถึงเดือนสามเดือนสี่สักทีเพราะว่า วันขึ้นหกค่ำเดือนสี่ ถึงจะเป็นวันดีไปสู่ขอน้องพอลล่าแต่งงาน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 82 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมี้ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เมี้ยน
ความหมายตรงๆ ====>	เก็บให้เรียบร้อย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 25-07-2008 10:24:59	ตัวอย่าง คำว่า เมี้ยน เป็นคำอีสาน ที่ประเทศลาวก็ยังใช้ หมายถึง การเก็บให้เรียบร้อย ซึ่งเป็น 1 ใน 5 ข้อ ของ 5 ส. มาดูตัวอย่างกันนะครับ พอตะผัดน้องนางเลาใหญ่เป็นสาวมา เลากะฮู้จักเมี้ยนเฮียนเมี้ยนซาน จนเฮียนเลาซุมื้อนี้ สะอาดสะอ้าน เป็นตาอยู่ แขกไปไทมามีแต่คนย่องว่านางนี้เป็นตาฮักหลาย แปลว่า ตั้งแต่น้องนางโตเป็นสาว แกก็รู้จักเก็บบ้านให้เรียบร้อย จนบ้านแกทุกวันนี้สะอาดสะอ้านน่าอยู่ แขกที่มาบ้านก็ยกย่องชมเชยว่าน่ารักมาก คำอื่นๆที่ขอแปลเพิ่มครับ พอตะผัด หรือ ตาผัด แปลว่า ตั้งแต่ หรือ เริ่มตั้งแต่ ส่วนหใญ่ใช้ในเงื่อนเวลา ซุมื้อ คือ ทุกวัน ย่อง คือ ชม,ให้คำชม
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 83 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แมงงอด, แมงเงา

ภาษาอีสานคำว่า..แมงงอด, แมงเงา
ความหมายตรงๆ ====>	แมงป่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:46:46	ตัวอย่าง คำว่า แมงงอด ภาษาฝรั่งคือ scorpion ในภาคอีสาน จะมี 2 ชนิด คือ แมงงอดกับแมงเงา ข้อแตกต่างระหว่างแมงงอดกับแมงเงา คือ แมงงอดจะตัวเล็ก สีออกไปทางที่น้ำตาลเหลือง ตัวใหญ่สุดจะมีขนาดเท่ากับนอ้วก้อยของคนเรา เวลาตอด หรือเวลาที่ปล่อยพิษจะเอาหางที่มีเหล็กในปักเข้าไปที่ศัตรู เจ็บปวดมาก ตัวเล็กๆ ร้ายนัก ส่วนแมงเงา จะเป็นตัวที่มีสีดำ หรือที่เอาเป็น LOGO ของวง SCORPION นั่นแหละครับ ตัวใหญ่ ประมาณนิ้วโป้งเท้า คนภาคอีสาน นิยามเอามารับประทาน บ้างก็ทอด บ้างก็ดองเหล้า เขาบอกว่า หากปิ้งให้เด็กกินจะแก้โรคซางได้ ผมยังไม่เคยโดนแมงเงาตอดเลย เลยไม่รู้ว่าเจ็บยังไง ว่างๆ ใครโดนตอดแล้วมาเล่าให้ฟังหน่อยก็ดีครับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 84 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เยา

ภาษาอีสานคำว่า..เยา
ความหมายตรงๆ ====>	ร่อแร่,เหนื่อยล้าอ่อนแรง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 01-06-2006 10:30:17	ตัวอย่าง 1.\"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน งุมถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มัน \"เยา\" สาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\" หมายความว่า \" กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน ครอบ ถ้วยไว้ก่อน ให้มัน \"ร่อแร่\" ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\" 2.คู่ซิงซนะเลิศ คุตบอลเอฟเอคัพ เล่นจนครบเก้าสิบนาทีแล้ว กะยังหาผู้ซนะบ่ได้ ต้องต่อเวลาออกไปอีก สามสิบนาที เฮ็ดให่นักคุตบอล ทั้งสองข้าง เหมิดแฮง \"เยา\" ไปตามๆกัน โดยเฉพาะ บักเจอหลาด \"เยา\" คักกั่วหมู่ จน บีแข้งปั้น นอนกลิ้งเกียกดิน พุ่นหละ แปล่า คู่ชิงชนะเลิศฟุตบอลเอฟเอคัพ เล่นจนครบเก้าสิบนาที ก็ยังหาผู้ชนะไม่ได้ ต้องต่อเวลาออกไปอีกสามสิบนาที ทำให้นักฟุตบอลทั้งสองทีม \"เหนื่อยล้าหมดแรง\" ไปตามๆกัน โดยเฉพาะสตีเฟ่น เจอร์หลาด \"ร่อแร่\" มากกว่าเพื่อน จน ขาเป็นตะคริว นอนเกลือกกลิ้งในสนาม บีแข้งปั้น = ขาเป็นตะคริว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 85 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลื่น

ภาษาอีสานคำว่า..ลื่น
ความหมายตรงๆ ====>	เกิน,เกินเลย,มากกว่า
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 29-10-2006 10:06:57	ตัวอย่าง ลื่น ในภาษาอีสานแปลว่า เกิน เกินกว่า ส่วนคำที่แปลว่า ลื่น (ลื่นไถล) ภาษาอีสานใช้คำว่า หมื่น ลื่น หมายถึง เกินกว่าปกติ เกินกว่ามาตรฐาน เช่น ---บ่าวหน่อคือหล่อ \"ลื่น\" หมู่ แท้ แปลว่า -ทำไมบ่าวหน่อถึงได้หล่อ \"เกิน\" พวกพ้องจังเลย -เข่าในนาพ่อใหญ่บัติคือฮวงใหญ่ \"ลื่น\" บ้านลื่นเมืองเขาแท้ แปลว่า ข้าวในนาตาบัติทำไมถึงได้ออกรวงโต \"เกิน\" ของชาวบ้านเขา -พญาชาญลาวร้องเพลงม่วนคัก บ่มีไผ \"ลื่น\" แปลว่า พญาชาญร้องเพลงเพราะมาก ไม่มีใครร้องได้เพราะ \"เกิน\" สำนวนอื่นๆที่เกี่ยวกับคำว่าลื่น เช่น -ย่านแต่คนอื่นสิได้ลื่น = กลัวแต่คนอื่นจะได้เกิน -ลื่นความคน = ไม่เชื่อคำสั่งสอน ไม่ทำตามคำสั่ง -หัวล้านลื่นครู = คนที่ทำอะไรเกินเลย ไม่เชื่อคำสอน ทำอะไรแผลงๆ เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 86 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เล่นเฮือนน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..เล่นเฮือนน้อย
ความหมายตรงๆ ====>	การเล่นขายของ จำลองชีวิตจริง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/25/2002 5:45:09 AM	ตัวอย่าง อ้ายจ่อย เจ้ามาเล่นเฮือนน้อยกับข่อยบ่ ? แปลว่า พี่จ่อย พี่มาเล่นขายของกันกับน้องไหม การเล่นเฮือนน้อย นี้ เด็กๆภาคอีสานนิยมเล่นมาก เพราะเป็นการจำลองชิวิตจริงในสังคม จะมีการขายของ การอยู่กันแบบครอบครัว เป็นต้น น่าอิจฉาเอ็กน้อย อีสานเน๊าะ บ่าวหน่อ ชี้แจง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 87 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เลิก

ภาษาอีสานคำว่า..เลิก
ความหมายตรงๆ ====>	เผยอ, ฉีกขาด, ถลก, ทำให้ขาดออกเป็นส่วนๆ, ทำให้หลุดออกจากกัน, เปิด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 16-07-2007 10:57:08	ตัวอย่าง เลิก คือ เผยอ, ฉีกขาด, ถลก, ทำให้ขาดออกเป็นส่วนๆ, ทำให้หลุดออกจากกัน มาดูตัวอย่างกันนะครับ บ่าวหน่อ ไปเตะฟุตบอล ถืกอ้ายโรนัลดินโญ่ สกัดบอล จนบ่าวหน่อสักกะเทียมทวน กระเด็นออกไปข้างสนามถืกแผ่นป้ายโฆษณาของอีสานจุฬาฯดอทคอมเข้าอย่างจัง ขาซ้ายเหลิ่น ขาขวาหนังเลิกออกมาเป็นตาย้าน แต่บ่าวหน่อ บ่ตายดอก แปล บ่าวหน่อ ไปเตะฟุตบอล ถูกโรนัลดินโญ่ สกัดบอลจนบ่าวหน่อตีลังกา กระเด็ยออกไปข้าวสนาม โดนแผ่นป้ายโฆษณา อีสานจุฬาฯ ดอทคอมอย่างจัง ขาซ้ายถลอก ขาขวาหนังเผยอ ฉีกขาดออกมา น่ากลัวมา แต่บ่าวหน่อ ไม่ตาย อีกตัวอย่างนึงครับ สาว ป. เลาเป็นคนบ้า มักสิเลิกสิ่น เลิกเสื้อใส่ผู้บ่าว แปลว่า สาว ป. แกเป็นคนบ้า แกมันจะเปิดกระโปรง เปิดเสื้อให้หนุ่มๆดู สมมติเด้อ สมมติ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 88 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้าพื้น

ภาษาอีสานคำว่า..เว้าพื้น
ความหมายตรงๆ ====>	การนินทาให้ผู้อื่นเสียหาย,พูดให้ร้ายใส่ความผู้อื่นให้ได้รับความเสียหาย..อย่างไม่เป็นธรรมด้วยการพูดนินทาเขา
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์ จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู เมื่อวันที่:: 25-09-2007 17:17:23	ตัวอย่าง เว้าพื้น...เป็นภาษาอีสาน...เป็นคำพูดที่ไม่ควรพูด..เช่น บักกึม..บ้านหนองรังกา พูดให้ร้าย..นางสาวเปิ้ล...บ้านแสงอินทร์ ต่อหน้าคนอื่น ว่า \"นางสาวเปิ้ลนั้นเด้อพี่น้อง...ไปได้เสียกับทิดโจก..เป็นคนบ่ดี...เป็นคนน่ารังเกียจหลายเด้อ.\" ซึ่งคำพูดนั้น อาจทำให้นางสาวเปิ้ลเสียหาย เป็นต้น...ขอเตือนเด้อพี่น้อง....อีสานเฮา...การเว้าพื้นคนอื่น ทำให้คนถูกเว้าพื้นเสียหาย ถูกเกลียดชัง...ระวังเด้อ ...ผิดกฎหมายอาญา มาตรา 326 เรียกว่า หมิ่นประมาท ระวังสิติดคุกเด้อพี่น้อง ซอมๆกันแน่
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 89 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส้วยล้วย, หร่วยส่วย, ส่วยหล่วย

ภาษาอีสานคำว่า..ส้วยล้วย, หร่วยส่วย, ส่วยหล่วย
ความหมายตรงๆ ====>	งาม อ่อนช้อย เป็นระเบียบ เป็นแถวเป็นแนว
อ้างอิงจังหวัด :: ปทุมธานี จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:05:20	ตัวอย่าง คำว่า ส้วยล้วย, หร่วยส่วย, ส่วยหล่วย นั้น แปลว่า งาม อ่อนช้อย เป็นระเบียบ เป็นแถวเป็นแนว ปรกติภาษาอีสานจะไม่ค่อยพูด ร เรือกัน เลยใช้ ล ลิงแทน คำว่า ส่วยหล่วย หรือ ส้วยล่วย เป็นคำวิเศษณ์ เอาไว้บรรยายลักษณะอาการครับ มาดูตัวอย่างกัน น้องคำนางหล้าเอ๋ย นิ้วมือเจ้ามาคืองามส่วยหล่วยแท้หละหล่า เป็นตาเอามือเจ้าไปบีบเข้าปุ้น คือสิแล้วเร็วดีเน๊าะ แปลว่า น้องคำนางเอ๋ย นิ้วมือของเจ้าช่างงามเป็นระเบียบดีจังเลย น่าจะเอามือเจ้าไปบีบขนทจีนนะ ท่าจะเสร็จเร็ว คำที่แสดงความเป็นระเบียบก็จะมี อีกคำ เช่น ซ่ายล่าย คือ การเรียงกันอย่างเป็นระเบียบ เช่น เห็นนักเรียนเข้าแถวกันซ่ายล่าย เบิ่งแล้วสำบายตาดีแท้ แปลว่า เห็นนักเรียนเข้าแถวกันเป็นระเบียบ ดูแล้วสบายตาดี คำว่า ส่วยหล่วย หรือ ส้วยล่วย จะออกไปในแนวทาง สวยงาม ซ่ายล่าย จะออกไปทางเป็นระเบียบ ครับ บ่าวหน่อ บอกอย่างนี้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 90 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สอย,สุย

ภาษาอีสานคำว่า..สอย,สุย
ความหมายตรงๆ ====>	การเกือบถูก,การพูดเกือบถูก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 3/5/2002 11:05:23 PM	ตัวอย่าง ในการแสดงหมอลำกลอนมักมีการสอยเป็นประจำ เนื่องจากการสอยจะออกในลักษณะ ๒ แง่ ๒ง่าม เป็นเหตุให้เกือบที่จะถูกไอ้นั่น (คิดเอาเอง) จึงเรียกว่าการสอย ตัวอย่างการสอย สอย สอย พี่น้องฟังสอย ผู้สาวสำน้อยบฮู้จักบ่าวหน่อ บัดเขาพาไปเอาอันนั้นจ่อ บ่าวหน่อมาแซบแท้หล่ะน้อ........ หรือ สอยสอย พี่น้องฟังสอย น้ำท่วมข้าวเห็นแต่ปลายวีวี่ บัดวาน้ำท่วม......... โรงสีเห็นแต่ท่อขี้แกลบ เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 91 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะออน / ออนซอน

ภาษาอีสานคำว่า..สะออน / ออนซอน
ความหมายตรงๆ ====>	สิ่งที่พบเห็นประทับใจมากที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร เมื่อวันที่:: 31-12-2009 04:57:51	ตัวอย่าง คำว่า สะออน & ออนซอน เป็นความหมายอย่างเดียวกันเช่น เราพบสิ่งที่แปลกใหม่เป็นที่ประทับใจมากสุด ๆ ก็หลุดปากชมว่า สะออนหลายเด้ เป็นตาออนซอนเน๊าะ สิ่งแปลกใหม่นี่ที่ออกปากชมนี่ เป็นการละเล่นต่าง ๆ ที่มิใช่สิ่งหยิบยื่นได้ ถ้าเป็นสิ่งของหยิบยื่นได้จะ พูดว่า คืองามหลายแท้น้อ อยากได้เด้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 92 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะออน/ซิออน

ภาษาอีสานคำว่า..สะออน/ซิออน
ความหมายตรงๆ ====>	ประทับใจ/หลงไหล/พิศวาท
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:54:11	ตัวอย่าง แพร:บักบีม มันว่าโตซงขี้ฮ้ายคัก บ่มักโตซ้ำ พิม:บ่ได้สะออนดอก ปานเจ้าของหล่อหลายมันน่ะ แปล แพร:ไอ้บีมบอกเธอขี้เหร่ ไม่ชอบเลย พิม:ก็ไม่ได้พิศวาทหลงไหลมันหรอก หยั่งกับตัวมันหล่อนักแหละ อีกตัวอย่าง ผู้สาวคือมางามแท้ล่ะ เป็นตาซิออนแฮง สาวทำไมน่ารักใจ น่าหลงไหลมว๊ากกก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 93 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สั่นเบาะ

ภาษาอีสานคำว่า..สั่นเบาะ
ความหมายตรงๆ ====>	อย่างงั้นหรอ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: จารย์เขียว เมื่อวันที่:: 13-09-2015 22:45:18	ตัวอย่าง คำว่า "สั่นเบาะ" ใน[url=http://esan108.com/dic]ภาษาอีสาน[/url]แปลว่า "อย่างงั้นหรอ" หรือ งั้นหรอ ยกตัวอย่างประโยคเช่น อีหลีสั่นเบาะ แปลหว่า จริงๆอย่างงั้นหรอ เป็นต้นครับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 94 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่าม

ภาษาอีสานคำว่า..ส่าม
ความหมายตรงๆ ====>	เสริม, เพิ่มเติม, เติมเต็ม, เพิ่ม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 01-08-2006 13:01:31	ตัวอย่าง ส่าม มีวามหมายว่า เสริม, เพิ่มเติม, เติมเต็ม, เพิ่ม มาดูตัวอย่างกันนะครับ ตอนนี้ทางชมรมอีสาน มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์กำลังเฮ็ดนา เพิ่นย้านกล้าบ่พอกะเลยดำบักอย่างห่าง พอตะดำแล้วๆ กล้าเหลืออยู่ 10 กว่ามัด กะเลยให้บ่าวหน่อ ไปดำส่ามให่ จั่งเป็นตาเบิ่งแล้วกล้ากะบ่เหลือ แปลว่า ตอนนี้ทางชมรมอีสาน หมาวอทยาลัยธรรมศาสตร์ กำลังทำนา เขากลัวว่าต้นกล้า (ข้าว)จะไม่พอก็เลยปักดำแต่ละต้นห่างกันมาก พอปักดำเสร็จปรากฏว่า กล้าเหลืออยู่ 10 มัด ก็เลยให้บ่าวหน่อ ไปดำเพิ่มเติมให้ถี่ขึ้น จึงน่าดูชม และกล้าก็ไม่เหลือ หรือ พ่อใหญ่ดลเลาเว้าเรื่องเฮ็ดเหล้าโทให่บ่าวหน่อฟัง เว้าละเอียดทุกขั้นตอน จนพ่อใหญ่บัติบ่มีหม่องส่ามเลย แปลว่า คุณตาดลเล่าเรื่องเกี่ยวกับการทำสาโทให้บ่าวหน่อฟัง แกเล่าละเอียดมาก จนตาบัติไม่ต้องเล่าเสริมเพิ่มอีกเลย บ่าวหน่อเลาวา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 95 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสด

ภาษาอีสานคำว่า..โสด
ความหมายตรงๆ ====>	เปื่อยร่วง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 09-10-2006 16:55:21	ตัวอย่าง โสด คือลักษณะที่อะไรบางอย่างซึ่งแขวนลอยอยู่กลางอากาศ เปื่อยขาดร่วงลงมาโดยแรงโน้มถ่วง เช่นน้อยหน่าสุกโสด รังผึ้งโสด เป็นต้น... มื้อคืน พ่อใหญ่ดล เลากินเบียร์หลาย ตื่นเซ้ามา ท้องเสีย ปวดถ่าย กะเลยฟ้าวแล่นเข้าป่ามอน ไปนั่งขี้ พอขี้ใกล้สิสุด เลากะเลยหยับหาไม้แก้งก้น จนไปฮอดใต้ต้นบักเขียบ เลากะเห็นบักเขียบสุก “โสด” ลงมา เลาเสียดายวะสั่น คิดว่า คันแม่นมาขี้แต่มื้อแลงวาน กะสิบ่ทันได้โสด กะสิได้กินบักเขียบสุกคาต้น หวานๆ แซบๆ สะล่ะล่ะ แปลว่า เมื่อคืน พ่อใหญ่ดล แกกินเบียร์มาก ตื่นเช้ามา ท้องเสีย ปวดอึ ก็เลยรีบวิ่งเข้าสวนหม่อน ไปนั่งอึอยู่ พออึใกล้จะสุด แกก็พยายามขยับหาไม้เช็ดก้น จนไปถึงใต้ต้นน้อยหน่า แกก็เห็นน้อยหน่าสุก “เปื่อยขาดร่วงลงมา” แกเสียดายมาก คิดว่า ถ้ามาอึกตั้งแต่เมื่อเย็นวาน น้อยหน่าก็จะไม่ทันได้เปื่อยร่วง ก็จะได้กินน้อยหน่าสุกคาต้น หวานๆ อร่อยๆ น้อ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 96 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..หนิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>	การเกี่ยงกันทำ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:57:19	ตัวอย่าง มีนิทานเรื่องหนึ่ง บ่าวหน่อ เป็นหมู่กันกันบ่าวพงษ์ แต่ละมื้อ ยามล้างจานยามใด๋ลาว 2 คน สิหนิ่งกันล้าง บ่มีไผล้าง จนสุดท้าย บ่าวหน่อกะจำเป็นต้องล้าง แปลความว่า บ่าวหน่อกับบ่าวพงษ์เกี่ยงกันล้างจาน จนสุดท้ายบ่าวหน่อ ต้องมาล้างเอง หนิ่ง คือ การเกี่ยงกันทำ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 97 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หม่อง

ภาษาอีสานคำว่า..หม่อง
ความหมายตรงๆ ====>	ที่,สถานที่
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 23-06-2006 11:37:11	ตัวอย่าง -บ่าวหน่อบอกกับน้องพอลล่าว่า \" อ้านฮักเจ้าหลาย แม่นเจ้าสิหนีอ้ายไปอยู่ \"หม่องได๋\" อ้ายกะสินำเจ้าไป \"หม่องนั่น\" อ้ายสิไปเฮ็ด \"หม่อง\" อ่องถ่อง นอนขดอยู่ในหัวใจของน้องพอลล่าผู้เดียว\" -แปลว่า บ่าวหน่อบอกกับน้องพอลล่าว่า \" พี่รักน้องพอลล่ามาก ถึงน้องจะหลบหนีพี่ไปอยู่ \"ที่ได\" พี่ก็จะตามน้องไป \"ที่นั่น\" พี่จะเข้าไปนอนขดอยู่ในหัวใจน้องพอลล่าคนเดียว\" คำว่า \"หม่อง\" ส่วนใหญ่จะแปลว่า \"ที่\" แต่อีกความหมายหนึ่ง จะเป็นชื่อเรียก สถานที่ที่เป็นหลุมแอ่งเล็กๆที่เป็นที่อยู่ของสัตว์บางชนิด เช่น หม่องกบ หม่องอึ่ง เช่น -หม่องหั่น คือจั่งเป็นฮอยกบมานอนนี่หละ ฮอยมันนอนดุด เป็น \"หม่องอ่องถ่อง\" อยู่นั่น แปลว่า ที่นั่น เหมือนกับเป็นที่ที่กบมานอน รอยมันนอนดัน เป็นหลุมแอ่งอยู่นั่น ลักษณะของหม่อง เช่น หม่องต่องหล่อง หม่องแต่งแหล่ง หม่องอ่องถ่อง หม่องแอ่งแถ่ง เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 98 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมากทัน

ภาษาอีสานคำว่า..หมากทัน
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นผลไม้คือพุทธา
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: ซอสะอื้น เมื่อวันที่:: 19-05-2010 21:56:59	ตัวอย่าง มื่อนี้ไปเก็บหมากทันอยู่นามีแต่หนวยเน่าๆๆๆๆๆๆๆๆๆมีฮอดหนอนเป็นตาขี่เดียดหลายข่อยกะบ่กล้ากินแหลว....... จากคนสารคาม........ลำเต้ย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 99 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมิ่น , มิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..หมิ่น , มิ่น
ความหมายตรงๆ ====>	สอย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 18-09-2006 10:47:45	ตัวอย่าง หมิ่น คือการใช้ปลายไม้ที่มีสองง่าม หรือสองแง่ง เสียบเข้าขั้วผลไม้ ใบไม้ ดอกไม้ หรือกิ่งไม้ แล้วหมุนไม้ เพื่อให้สิ่งนั้นๆ ขาดหล่นลงมา เช่น พ่อใหญ่ดล : พอลล่าเอ้ย เจ้าเอาไม้ส่าว ไปหมิ่นดอกแค มานึ่งใส่ปลาขาวแหน่เด้อ แปล พ่อใหญ่ดล : พอลล่าจ๊ะ (คือเว้าม่วนแท้) เอาไม้ไปสอยดอกแค มานึ่งใส่ปลาตะเพียนหน่อยนะจ๊ะ (เว้าม่วนอีกแล้ว) เว้าม่วน = พูดเพราะ ไม้ส่าว = ไม้ยาวๆ เช่นลำไม้ไผ่ เป็นต้น สำหรับสอยสิ่งที่อยู่สูงๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 100 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุ่ย

ภาษาอีสานคำว่า..หลุ่ย
ความหมายตรงๆ ====>	หมดคม,ทื่อ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 04-09-2006 10:54:56	ตัวอย่าง ใช้กับของมีคม เช่นมีด ขวาน จอบ เสียม เป็นต้น โดยของที่เคยมีคมดีๆ แล้วหมดคม เราเรียกอาการหมดคมนั้นว่า หลุ่ย เช่น บ่าวหน่อ เพิ่นพ้อฮูแมงเงา แต่ว่าบ่มีเสียม กะเลยไปหล็อยมีดโต้พ่อมาก่นฮูแมงเงา จนมีดโต้พ่อหลุ่ยเหมิด แปลว่า บ่าวหน่อ แกเห็นรูแมงป่องยักษ์ แต่ว่าไม่มีเสียมขุด ก็เลยไปขโมยมีดอีโต้พ่อมาขุดรูแมงป่องยักษ์ จนมีดอีโต้พ่อหมดคม
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 101 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูด หลุด

ภาษาอีสานคำว่า..หลูด หลุด
ความหมายตรงๆ ====>	หลูด หรือ หลุด
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ จากคุณ:: มาร์ค เมื่อวันที่:: 31-12-2007 07:33:59	ตัวอย่าง หลูดหรือหลุด นอกจากสิแปลว่าคลายออก กะยังแปลว่าลด โตอย่างเช่นการลดราคา เวลาไปซื้อของ แม่ใหญ่มักเว้าว่าหลูดอีกจักหน่อยบ่ได้บ่? แต่ว่าเด็กน้อยสุ่มื้อนี้ใช้คำว่าลดกันเบิดแล้ว อีกอย่างนึงขอแนะว่า คำที่ออกเสียงสระเอียทั้งหลาย บ้านผู้ข้าออกเป็นสระเอือเบิ๊ดเลย แต่ว่าบ้านแถวใกล้เพิ่นกะออกเสียงสระเอียหลายคือกันเช่นคำว่า บักเขีย บักเขือ เฮีย เฮือ เป็นต้น หวังว่าสิเป็นประโยชน์เด้อคับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 102 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูโตน

ภาษาอีสานคำว่า..หลูโตน
ความหมายตรงๆ ====>	สงสาร
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 9/27/2001 4:49:58 AM	ตัวอย่าง ผู้บ่าวผู้นี้มาคือเป็นตาหลูโตนแท้น้อ บ่มีผู้สาวมาเป็นคู่ แปลว่า น่าสงสารผู้ชายคนนี้จังเลย ไม่มีสาวมาเคียงคู่ วาสั่นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 103 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูโตน

ภาษาอีสานคำว่า..หลูโตน
ความหมายตรงๆ ====>	สงสาร
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: จรัส เมื่อวันที่:: 16-05-2008 20:01:28	ตัวอย่าง มาเป็นตาหลูโตน น่าสงสาร
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 104 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หว่างหย่า-หว่างหั้น

ภาษาอีสานคำว่า..หว่างหย่า-หว่างหั้น
ความหมายตรงๆ ====>	เมื่อกี้
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 16-12-2009 04:05:15	ตัวอย่าง หว่างหย่า ไปไสมาคือบ่เห็นโต แปลว่า เมื่อกี้ไปไหนมา ทำไมไม่เห็นเธอ คำว่า คือบ่ แปลว่า ทำไม ก็ได้ หรือใช้เวลาถามที่ไม่ค่อยจะมั่นใจ เช่น เขาไม่ได้เชิญมา ถ้าเฮามันสิคือบ่ แปลว่า เขาไม่ได้เชิญ ถ้าเราไปมันจะดีหรือ เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 105 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวขวน

ภาษาอีสานคำว่า..หัวขวน
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นคำกิริยา หัวเราะแบบเยาะเย้ยถากถาง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์ จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู แม่เหรียญ เมื่อวันที่:: 25-09-2007 10:15:16	ตัวอย่าง ยกตัวอย่างอาทิเช่น....บักหำน้อย...หัดขี่จักรยาน ความที่กำลังหัดขี่ ไม่เป็นมาก่อน..จึงเกิดล้มระหว่างหัดขี่จักรยานนั้น...พอทิดบุญมีมาเห็นเข้า....แล้วนำเรื่องไปเล่าให้...บักโจกฟัง.....บักโจกจึงบอกว่า \"เป็นตาหัวขวน เนาะทิดบุญมี\"
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 106 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลือโตน,ลุโตน

ภาษาอีสานคำว่า..เหลือโตน,ลุโตน
ความหมายตรงๆ ====>	สงสาร
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ จากคุณ:: หนหวย เมื่อวันที่:: 28-05-2009 17:13:22	ตัวอย่าง เป็นตาเหลือโตนแท้เมียป๋า ความหมาย น่าสงสารจังเมียขอเลิก ลุโตนซาตเด้ ความหมาย โธ่ น่าสงสาร เมียป๋า ความหมาย เมียขอเลิก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 107 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหบ

ภาษาอีสานคำว่า..แหบ
ความหมายตรงๆ ====>	ใช้จะงอยปากชอนไช, ได้แดก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 31-10-2006 08:37:04	ตัวอย่าง 1. แหบ คือลักษณะอาการที่สัตว์ซึ่งมีจะงอยปากแบนๆ เช่น เป็ด เป็นต้น ใช้จะงอยปากชอนไชหาอาหารตามดินที่เฉอะแฉะ โดยในขณะที่ชอนไช ก็จะทำปาก จั๊บๆๆๆๆๆ ไปด้วย อาการที่ทำปากจั๊บๆๆๆๆๆ ของเป็ด นี่แหละ เรียกว่า แหบ 2. แหบ อีกความหมายถึง คือ ได้แดก หรือ ได้มา หรือ หาได้ เช่น โฮ้ กะปอมมันอยู่สูงปานนี้ ถ้ายิงบ่แม่น บ่ได้แหบดอก แปลว่า โฮ้ กิ่งก่าอยู่สูงขนาดนี้ ถ้ายิงไม่แม่น ไม่ได้แดกหรอก มักผู้สาว กะกล้าๆ แหน่จักหน่อยตี้ล่ะ มัวแต่อายจั่งซี้ บอกได้เลย บ่ได้แหบดอก แปลว่า ชอบผู้หญิง ก็กล้าๆ หน่อยสิ มัวแต่อายแบบนี้ บอกได้เลย ไม่ได้แดกหรอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 108 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โหยก

ภาษาอีสานคำว่า..โหยก
ความหมายตรงๆ ====>	สูงกว่าธรรมดาทั่วไป
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 20-04-2010 15:28:27	ตัวอย่าง คำว่า โหยก ใช้กับสิ่งมีชีวิต มีความหมายว่าสูงกว่าธรรมทั่วไป ตัวอย่าง นักบาสเกตบอลจีน ที่ซือว่า เหยาหมิง เลาเป็นคนโหยกหลาย ได้บอลยามใด๋ คนอื่นบ่สามารถมายาดเลาได้เลย แปลว่า นักบาสเกตบอลจีนที่ชื่อเหยาหมิง แกเป็นคนสูงกว่าคนธรรมทั่วไป เวลาแกได้บอลคนอื่นไม่สามารถแย่งแกได้ อีกตัวอย่าง บ่าวหน่อเลาเป็นคนโหยก (อันนี้สมมติเด้อ) ยามสิปิดเอาบักหุ่ง บ่ต้องใช้ไม่ส่าว เด่มือบิดเอากะได้ แปลว่า บ่าวหน่อเป็นคนสูง เวลาจะเก็บมะละกอ ไม่จำเป็นต้องใช้ไม้สอย แค่เอื้อมมือไปปิดเอาก็ได้แล้ว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 109 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ออนซอน

ภาษาอีสานคำว่า..ออนซอน
ความหมายตรงๆ ====>	การภูมิใจ การดีอกดีใจ อาการปลื้มตื้นตันใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 18-02-2006 15:46:35	ตัวอย่าง คำนี้ลึกซึ้งมากจนบอกไม่ถูก มื้อนี้เห็นลูกสาวเพิ่นง้ามงาม เป็นตาออนซอนนำเพิ่น แปลว่า วันนี้เห็นลูกสาวเขาสวยมาก น่าปลื้มใจดีใจแทน มันแปลได้หลายอย่าง ที่นำมา การภูมิใจ การดีอกดีใจ อาการปลื้มตื้นตันใจ น่าจะตรงสุดแล้ว บ่าวหน่อวา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 110 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อะเหยือง

ภาษาอีสานคำว่า..อะเหยือง
ความหมายตรงๆ ====>	ลักษณะของอาการหวาดเสียว น่าเกลียดน่ากลัวหรือน่ารังเกียจ ขยะแขยง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 16-12-2009 03:43:34	ตัวอย่าง มื้อวานข้อยเห็นคนพารถล้มหัวแตก เลือดออกหลายเป็นตาอะเหยืองหลาย หรือ ข้อยเห็นหมาเน่าหนอนเจาะเป็นตาอะเหยืองหลาย แปลว่า เมื่อวานผมเห็นคนรถล้มหัวแตกน่าหวาดเสียวมาก หรือ ฉันเห็นหมาเน่าหนอนเจาะน่าขยะแขยงมาก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 111 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..อั่ง
ความหมายตรงๆ ====>	แน่น,เต็ม,แออัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 04-09-2006 21:29:50	ตัวอย่าง บ่าวหน่อ:น้องพิงค์กี้ เป็นหยังมานั่งเฮ็ดหน้าอุกอั่งอยู่จั่งซั่น น้องพิงค์กี้:โอ้ย บ่แม่นอุกอั่งแต่หน้าเด้เดียวหนิ ท้องกะ \"อั่ง\" คือกัน บ่าวหน่อ:เอ๋า ท้องกะ \"อั่ง\" เป็นหยังคือเป็นจั่งซั่นหละหล่า น้องพิงค์กี้:กะย่อนว่าอ้ายบัตินั่นหละ ว่าสิพาน้องพิงค์กี้ไปกินสะเต็กอยู่ร้านสิบสามเหรียญ พอไปฮอด คนกะ \"อั๊ง อั่ง\" เพิ่นกะเลยพาไปกินลาบก้อยซอยแซ่ อยู่สิบสี่เหรียญแทน พอไปฮอด คนกะแฮ่ง \"อั่ง\" กั่วเก่า แต่กะจำเป็นต้องกินเพราะมันหิวคักแล้ว แต่ว่า ลาบก้อยอยู่สิบสี่เหรียญกะ แซ๊บ แซบ น้องพิงค์กี้กะเลยสั่งมาจน \"อั่ง\" โต๊ะ กินจนเหมิด มันกะเลย \"อั่ง\" ท้อง พื่อลื่อ อยู่จั่งซี่หละ ความหมาย บ่าวหน่อ:น้องพิงค์กี้ ทำไมมานั่งทำหน้าคับแค้นแน่นอกอยู่อย่างนั้นหละ น้องพิงค์กี้:โอ้ย ไม่ใช่แน่นอกอย่างเดียวนะคะ ท้องก็ \"แน่น\" เหมือนกัน บ่าวหน่อ:อ้าว ท้องก็ \"แน่น\" ทำไมถึงเป็นอย่างนั้นหละน้อง น้องพิงค์กี้:ก็เพราะว่าพี่บัตินั่นแหละ ว่าจะพาน้องพิงค์กี้ไปกินสะเต็กอยู่ร้านสิบสามเหรียญ พอไปถึง คน \"แน๊น แน่น\" แกก็เลยพาไปกินลาบก้อยซอยแซ่ อยู่สิบสี่เหรียญแทน พอไปถึง คนก็ยิ่ง \"แออัด\" กว่าเดิมอีก แต่ก็จำเป็นต้องกินเพราะมันหิวมากแล้ว แต่ว่า ลาบก้อยอยู่สิบสี่เหรียญช่าง อร่อยเหลือเกินน้องพิงค์กี้ก็เลยสั่งมาจน \"เต็มแน่น\" โต๊ะ กินจนหมด มันก็เลย \"แน่น\" ท้อง พื่อลื่อ อยู่จั่งซี่ จั่งซี่หละ สิบอกให่ ปล.โตอย่างจั่งแม่นยาวเนาะ ซั่ววะฉายหนังหัวม้วนจบ เด็กน้อยกะนอนหลับพอดี
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 112 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ้ำ

ภาษาอีสานคำว่า..อ้ำ
ความหมายตรงๆ ====>	อับ ,ทึบ ,แคบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 05-10-2006 13:03:36	ตัวอย่าง อ้ำ ในที่นี้ ไม่ใช่ อั้ม พัชราภา นะ แต่หมายถึง ที่ที่อับ ทึบ หรือแสดงที่แคบๆทำให้อับชื้น เช่น -คออ้ำ หมายถึง คนที่มีคอสั้นๆ ทำให้เหงื่อออกอับทึบได้ง่าย -เฮียนอ้ำ หมายถึง บ้านที่มีลักษณะอับทึบ เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 113 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อิตน

ภาษาอีสานคำว่า..อิตน
ความหมายตรงๆ ====>	สงสาร น่าสงสาร (บางแห่งก็ว่า หลีตน หลีโตน หรือหลูโตน ก็มีความหมายเดียวกัน)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 17-12-2009 05:36:18	ตัวอย่าง เบิ่งแม่ใหญ่คำ เลาอยู่เฮือนผู้เดียว ลูกหลานหนีไปทำงานเหมิด กะเป็นตาอิตนเผิ่นหลาย แปลว่า ยายคำแกอยู่บ้านคนเดียว ลูกๆไม่อยู่ ไปทำงานกันหมด น่าสงสารแกมาก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 114 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อิตนชาติ

ภาษาอีสานคำว่า..อิตนชาติ
ความหมายตรงๆ ====>	น่าสงสารน่าเวทนา
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 17-12-2009 05:42:03	ตัวอย่าง ยายเลาไห้คิดฮอดลูกที่ตายแล้ว เบิ่งแล้วกะเป็นตาอิตนชาติอีหลี แปลว่า ยายแกร้องไห้คิดถึงลูกที่ตายแล้ว ดูแล้วน่าเวทนาจริงๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 115 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เอียบ
ความหมายตรงๆ ====>	การหมักเกลือ, การเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 10-09-2006 09:47:48	ตัวอย่าง เอียบ เป็นการเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ แล้วหมักไว้สักครู่ หรือสักคืน เพื่อให้เนื้อสัตว์ เช่น เนื้อปลา กบ เขียด เนื้อวัว มีกลิ่นคาวลดลง และมีรสชาติดีขึ้น การ \"เอียบ\" ส่วนใหญ่จะเป็นการเตรียมเนื้อสัตว์ เพื่อ ทำการ ปิ้ง ย่าง ทอด หรือนึ่ง เช่น เอียบปลา เอียบกบ เอียบซี้น เป็นต้น แต่ เอียบไค บ่แม่น เพราะ เอียบไค ต้องใช้ มีดบิน เท่านั้น ตัวอย่างประโยค เช่น -มื่อคืนนี่ฝนตก พ่อใหญ่บัติลาวไปหาไต้กบ ได้กบใหญ่มาสามสี่โต กะเลยคึดอยากกิน หนึ่งกบใส่บักหุ่งเหิ่ม จ้ำกับแจ่วบักพริกดิบ แซบๆ กะเลยบอกเมียสุดที่รักว่า เฒ่าๆ เอากบไปแบ๋ขี่ แล้วกะ \"เอียบ\" ไว่แหน่เด้อ มื่อแลงข่อยสิหนึ่งใส่บักหุ่งเหิ่มสู่กิน แต่อย่าสะ \"เอียบ\" เค็มคักหลายเด้อ คือมื่อที่ \"เอียบ\" ปลา เอามาปิ้ง กินกะสิบ่ได้ เค็มคัก ปานว่าเอาปลามาแต่ทางบรบือเอาโลด คำแปล -เมื่อคืนนี้ฝนตก คุณตาบัติแกไปหาส่องกบ ได้กบตัวใหญ่มาสามสี่ตัว ก็เลยคิดอยากกิน นึ่งกบใส่มะละกอห่าม จิ้มกับแจ่วพริกสด อร่อยๆ แกก็เลยบอกเมียสุดที่รักว่า คุณๆ เอากบไปผ่าท้องแล้วก็ \"หมักเกลือ\" ไว้หน่อยนะ เย็นนี้ฉันจะนึ่งใส่มะละกอห่ามให้กินด้วยกัน แต่อย่า \"หมักเกลือ\" เค็มมากนัก เหมือนกับวันที่ \"หมัก\" ปลา เอามาปิ้ง กินก็ไม่ได้ เค็มมาก เหมือนกับว่าเอาปลามาจากทางบรบือโน่นแหละ ปล. บรบือ แต่ก่อนเป็นแหล่งผลิตเกลือสินเธาว์ แหล่งใหญ่ อะไรที่เค็มๆ คนแถวนั้นก็จะเปรียบว่ามาจากบรบือ คนบรบืออย่าเคียดเด้อ แต่ปัจจุบัน บรบือได้เลิกผลิตเกลือแล้ว เนื่อจากว่ามีประชาชนที่เดือดร้อนจากการที่น้ำเค็มไหลลงสู่ ลำน้ำเสียว ทำให้ทำนาไม่ได้ จึงมีการเรียกร้องให้ยกเลิกสัมปทานการผลิตเกลือในเขตอำเภอบรบือเมื่อสิบกว่าปีที่ผ่านมา ปัจจุบัน ลุ่มน้ำเสียว เป็นแหล่งผลิตข้าวที่สำคัญของจังหวัดมหาสารคามและร้อยเอ็ด สั่นดอกหวา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 116 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮางฮ้อน

ภาษาอีสานคำว่า..ฮางฮ้อน
ความหมายตรงๆ ====>	โรคผดผื่นร้อน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 20-04-2010 15:34:38	ตัวอย่าง มีลักษณะเป็นตุ่มเล็ก ๆ แดงๆ ตามขุมขน มีอาการคัน มักเกิดในฤดูร้อน หรือ เกิดจากการแพ้พืชมีพิษ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 117 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮ็ดแนว

ภาษาอีสานคำว่า..เฮ็ดแนว
ความหมายตรงๆ ====>	การนำไปทำพันธุ์,เอาไปเป็นคู่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:04:10	ตัวอย่าง บ่าวบุญโฮมผู้นี้ มาคือจบคืองามแท้ เป็นตาเอาไปเฮ็ดแนวเด้ แปลว่า บ่าวบุญโฮม ทำไมหล่ออย่างนี้ น่าจะเป็นไปเป็นคู่แท้น้อ ....วาสั่นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 118 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮ็ดหยัง

ภาษาอีสานคำว่า..เฮ็ดหยัง
ความหมายตรงๆ ====>	ทำอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 25-11-2006 14:56:54	ตัวอย่าง เฮ็ดหยังอยู่น้อ ฮู้บ่ ว่าไผคิดฮอด สายตาพออยากส่องซอด เห็นตลอดว่าน้องอยู่ไส กินข้าวหรือยัง อยากรู้จังว่าทำอะไร ตอนนี้เจ้าอยู่กับไผ ว่าละไป หรือยุ่งกับงาน...... แปลว่า ทำอะไรอยู่หนอ รู้ไหมว่าใครคิดถึง อยากตาทิพย์ เพื่อให้รู้ตลอดเวลาว่า เจ้าอยู่ใหน กินข้าวหรือยัง อยากรู้จังว่าทำอะไรอยู่ ตอนนี้เจ้าอยู่กับใคร หรือว่า ยุ่งอยู่กับงาน สั่นดอกหว้า
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 119 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แฮ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..แฮ่ง
ความหมายตรงๆ ====>	ยิ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์ จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน เมื่อวันที่:: 20-10-2010 00:54:54	ตัวอย่าง โอยสูย่าสูให้เงินบักหลาย อย่าไปซื้อแนวบ่เป็นตาหรือบ่สำคัญเด้อ แฮ่งซื้อแฮ่งจนกูสิบอก
แก้ไขข้อมูล