ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
ไผสิหลิงเห็นไส้หัวใจคนใหญ่ ลางเทื่อฝังเกี่ยวไว้ในหั้นหมื่นดวง แปลว่า ใครจะมองเห็นภายในใจของผู้อื่นได้ บางที อาจฝังเคียวไว้ในใจเป็นหมื่นเล่ม หมายถึง จิตใจคนอื่น หยั่งรู้ได้ยาก ไม่พึงไว้เนื้อเชื่อใจจนเกินไป

ภาษาอีสาน วันละคำ  

ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาภาษาอีสานความหมายภาษาไทย /ภาษาอีสาน::
เรียนรู้ภาษาอีสาน คำต่อคำ ทั้งหมด คลิ๊กที่นี่ || 10 ข้อมูลที่เข้ามาใหม่ || ดัชนีคำศัพท์

จากการค้นหาอันสุดยอดของเรา คำว่า ็ดจ เราพบว่ามี 20 ข้อมูล ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับคำนี่
คำที่ 1 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอขะมา

ภาษาอีสานคำว่า..ขอขะมา
ความหมายตรงๆ ====>
ขอโทษ , ขออภัย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-09-2006 13:01:01

ตัวอย่าง

การ ขอขะมา เป็นการขอโทษ ขออภัย บางครั้ง อาจจะต้องทำเป็นพิธีการ มีการใช้ขัน 5 ขัน 8 มา ขอขะมาด้วย เช่น

บ่าวหน่อ: น้องแพนเค้ก เฮามาเก็บเสื่อผ่า หนีไปอยู่นำกัน เถาะหล่า พ่อ กับแม่ของน้องแพนเค้ก เอิ้นค่าดอง แพงโพด ตั้งว่า 5 แสน อ้ายสิไปหาเงินมาแต่ไส กะด้อกะเดี้ย มาแต่งนาง
น้องแพนเค้ก: คันเฮาเฮ็ดจั่งซั่น อี่พ่อหล่า สิบ่นำเมี่ยน เฮาบ่อ้าย
บ่าวหน่อ: เฮากะพากันหนีไปไกลๆ ไปมีลูกนำกันจักคน ตั้งใจเฮ็ดงาน ตั้งหลักตั้งฐาน แล้วกะจั่งค่อย พาหลานมา \"ขอขะมา\" พ่อ \"ขอขะมา\" แม่ เฮ็ดพิธี \"ขอขะมา ลาโทษ\" เพิ่นเห็นหน้าหลานน้อยแล้ว คงสิใจอ่อนอยู่ดอก
น้องแพนเค้ก: คันอ้ายว่าจั่งซั่น เฮากะไปกันเถาะ แป๊ะ...

แปลว่า

บ่าวหน่อ: น้องแพนเค้กจ๊ะ เรามาเก็บเสื้อเก็บผ้า หนีไปอยู่ด้วยกัน เถอะ พ่อ กับแม่ของน้องแพนเค้ก เรียกสินสอด แพงมากเลย ตั้ง 5 แสน พี่จะไปหาเงินมาจากไหน มากมายก่ายกอง ขนาดนั้น มาเป็นค่าสินสอดแต่งงานกับน้อง
น้องแพนเค้ก: ถ้าเราทำอย่างนั้น คุณพ่อของน้อง จะไม่ตามไปฆ่า พวกเราหรือจ๊ะพี่
บ่าวหน่อ: พวกเราก็หนีไปไกลๆสิ ไปมีลูกด้วยกันสักคน ตั้งใจทำการทำงาน สร้างเนื้อสร้างตัว แล้วค่อย พาหลานมา \"ขอโทษ\" พ่อ \"ขออภัย\" แม่ ทำพิธี \"ขออภัยอย่างเป้นทางการ\" ท่านเห็นหน้าหลานน้อยแล้ว คงใจอ่อนให้อภัยพวกเรา
น้องแพนเค้ก: ถ้าพี่ว่าอย่างนั้น เราก็ไปกันเถอะ แป๊ะ...

เหอ เหอ บ่าวหน่อ อย่าสะไปซวน น้องเขาอีหลีเด้อหละ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 2 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข้าวดอ

ภาษาอีสานคำว่า..ข้าวดอ
ความหมายตรงๆ ====>
ข้าวพันธุ์เบา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 13-06-2006 13:42:31

ตัวอย่าง

อธิบายก่อนนะครับ
ข้าวดอ หรือ ข้าวพันธุ์เบา จะมีลักษณะทั่วไปเหมือนพันธุ์ข้าวทั่วไป แต่จะมีลักษณะเด่นดังนี้
1. น้ำหนักเบากว่า ในปริมาณที่เท่ากัน
2. จะใช้เวลาในการออกดอกออกผลเร็วกว่าข้าวพันธ์ปรกติ (ข้าวใหญ่) ประมาณ 1 -2 เดือน ดังนั้นต้องรีบเกี่ยวข้าว หากปล่อยไว้นาน ข้าวจะขอบ (เม็ดจะหลุดออกจากรวงข้าวง่าย หรือ ก้านเมล็ดข้าวจะเปราะ ขอบ คาดว่า จะมาจาก กรอบ นั่นแหละ)
3. มีทั้งข้าวเหนียวและข้าวจ้าว
4. ไม่นิยมนำมาขาย เพราะมันให้น้ำหนักน้อยกว่า ส่วนใหญ่นิยมปลูกรับประทานมากกว่า

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
บ่าวหน่อ เลาปลูกข้าวดอไว้ถ่าต้อนพี่ต้อนน้องชมรมอีสานจุฬาฯ เลาอยากให่พี่น้องชมรมได้กินข้าวก่อนซาวบ้านเพิ่น
แปลว่า
บ่าวหน่อ แกปลูกข้าวพันธ์เบา ที่สามารถเก็บเกี่ยวได้เร็ว ไว้ต้อนรับพี่น้องชมรมอีสาน จุฬาฯ แกอยากให้พี่น้องชมรม ได้รับประทานข้าวก่อนชาวบ้านเขา


สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 3 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดบ่/บ่คึด

ภาษาอีสานคำว่า..คึดบ่/บ่คึด
ความหมายตรงๆ ====>
คิดไหม / ไม่คิด
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 03-10-2010 00:39:52

ตัวอย่าง

คึดบ่ว่าเฮ็ดจั่งซี้ มันสิเป็นแนวใด๋

แปลว่า คิดไหมว่าทำอย่างนี้แล้ว มันจะเป็นยังไง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 4 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คือบ่

ภาษาอีสานคำว่า..คือบ่
ความหมายตรงๆ ====>
เหมือนไหม/ดีไหม/ทำไม
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 01:01:09

ตัวอย่าง

คือบ่ไปนำเขาล่ะ

แปลว่า ทำไมไม่ไปกับเขาล่ะ

ข้อยเฮ็ดจั่งซี้ สิคือบ่

แปลว่า ผมทำอย่างนี้ จะดีไหม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 5 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอนต่อ

ภาษาอีสานคำว่า..งอนต่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ท้ายทอย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10-02-2006 11:15:35

ตัวอย่าง

บ่าวโต้ง มาเฮ็ดจั่งซี้มันบ่ดีเด้ จังใด๋มาจอบบ้อน ผู้สาวบ่าวสัน เดี๋ยวกะโดนเตะ เข้างอนต่อสั่นดอก
แปลว่า
หนุ่มโต้ง มาทำอย่างนี้มันไม่ดีนะ มาแอบลักลอบแผนของหนุ่มสัน เดี๋ยวจะโดนเตะเข้าท้ายทอยนะ

จอบบ้อน => การแอบคบชู้สู่ชาย (ความหมายแสลง)
จอบบ้อน ความหมายตรงๆก็มาจาก การที่บ่าวหน่อเอาแหไปตึกปลา ต้องรอให้ปลามันบ้อนก่อน
(ตึกปลา คือ หารทอดแห) ต้องรอให้ปลามาบ้อนก่อน (บ้อน คือ อาการที่ปลาโผล่ขึ้นมาผิวน้ำ เพื่อหันใจ (หายใจ) ๗ส่วนคำว่าจอบ คือ การแอบ

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 6 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>
การนั่ง หรือ ยืน หรือ ตั้งอยู่ บนระดับที่สูงกว่าระดับปกติ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-09-2006 21:11:24

ตัวอย่าง

ความหมายที่แปลให้ อาจสิบ่ตรงความเป็นจริงพอปานได๋ แต่กะ ย๋วนๆ เอากะแล้วกัน เช่น ประโยค

น้องกระแต : ขอบคุณหลายๆ เด้อพี่หน่อ ที่ไปดึกบักสีดามาให้น้องกระแต บักสีดาม่ง แซ้บแซบ เนาะพี่หน่อ... บ่ให้พี่ดลกินนำดอก (น้องกระแต เบิดหน้า หันหน้าหนี)
พี่ดล : น้องกระแต อย่าเคียดให้อ้ายดลเด้อหล่าเด้อ อ่วยหน้ามาพี้ อ่วยหน้ามาเว้านำอ้ายแหน่.. คันบ่อ่วยมา อ้ายไห้เด้ อ้าย แฮ่งเป็นคนขี้โงยอยู่.. อ้าย คนใจขี้โงย ...ฮือๆๆ
น้องกะแต: บ่อ่วยไปดอก สิไห่กะไห่ไปโลด เขาบ่หัวซา ดอก
พี่ดล : โอ๊ย ถ่าจั่งซั่น อ้ายกะเคียดแล้วหละ (แล้วอ้ายดล กะขึ่นไปนั่ง \"งอย\" โพน เฮ็ดหน่าบูดมุ่ยู่อยู่เทิงโพน)
น้องกระแต : แม่นสิไปนั่ง \"งอย\" โพน อยู่จั่งซั่น เขากะบ่หัวซาดอก
พี่ดล : โอ้ยเนาะ ฮ่า อ้ายมื่นตกโพน ก้นขี่ทั่ง ย่างบ่ได้ สิเฮ็ดจั่งได๋
น้องกะแต : กะซ่าง

แปลว่า

น้องกระแต : ขอบคุณมากนะค่ะพี่หน่อ ที่เอาไม้ค้อนไปปาลูกฝรั่งมาให้น้องกระแต ฝรั่งสุก อร้อยอร่อย เนาะพี่หน่อ... ไม่ให้พี่ดล กินด้วยหรอก (น้องกระแต เชิดหน้า หันหน้าหนี)
พี่ดล : น้องกระแต อย่าโกรธพี่ดลเลยนะจ๊ะ หันหน้ามาทางนี้ หันหน้ามาพูดกับพี่หน่อย.. ถ้าไม่หันมา พี่ร้องไห้นะ พี่ยิ่งเป็นคนขี้แยอยู่.. พี่ คนใจขี้แย... ฮือๆๆๆ
น้องกะแต: ไม่หันไปหรอก จะร้องไห้ก็ร้องไปเลย เขาไม่สนใจหรอก
พี่ดล : โอ๊ย ถ้าอย่างงั้น พี่ก็น้อยใจแล้วจริงๆ (แล้วพี่ดล ก็ขึ้นไปนั่ง \"อยู่ข้างบน\" โพนปลวก ทำหน้าบึ้งตึงอยู่บนจอมปลวก)
น้องกระแต : แม้จะไปนั่ง \"อยู่บน\" โพน อยู่อย่างนั้น เขาก็ไม่สนใจหรอก
พี่ดล : หึย ถ้า ถ้าพี่ลื่นตกจอมปลวก ก้นกระแทกพื้น เดินไม่ได้ จะทำอย่างไร
น้องกะแต : ก็ช่างพี่ดลสิ

พะน้า พะนะ




แก้ไขข้อมูล
คำที่ 7 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จักสิเฮ็ดจั่งใด๋

ภาษาอีสานคำว่า..จักสิเฮ็ดจั่งใด๋
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่รู้จะทำยังไง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 13-01-2012 08:27:57

ตัวอย่าง

จักสิเฮ็ดจั่งใด๋ ไม่รู้จะทำยังไง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 8 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซะซาย, ยายซะซาย

ภาษาอีสานคำว่า..ซะซาย, ยายซะซาย
ความหมายตรงๆ ====>
กระจัดกระจายไปคนละที่คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 11-12-2006 14:01:43

ตัวอย่าง

ซะซาย, ยายซะซาย แปลว่า กระจัดกระจายไปคนละที่ คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ

คำว่า ยาย คือ การกระจาย หรือ การทำให้แบ่งแยกออกจากกัน
ซะซาย แสดงถึง ความไม่เป็นระเบียบ

ตัวอย่าง
ไก่โอก อยู่เฮือนข่อย มันจั่งใด๋ขึ้นมาเขี่ยบักพริกที่ข่อยตากไว้อยู่หลังคา ยายซะซายเอาโลด ข่อยสิเฮ็ดจั่งใด๋กับมันน้อ จั่งสิสาแก่ใจ
แปลว่า
ไก่โต้ง (ตัวผู้นะ) ที่บ้านผม มันทำไมขึ้นมาเขี่ยพริกที่ผมตากไว้อยู่บนหลังคา กระจัดกระจาย ไปคนละที่คนละทางอย่างนี้ ผมควรทำอย่างไรกับมันให้มันหนำใจ น้อ..

สาแก่ใจ คล้ายๆ กับ หนำใจ
ไก่โอก คือ ไก่ตัวผู้ ไม่จำเป็นต้นเป็นไก่ชนหรือ เป็นก็ได้ แต่ถ้าไก่ชน จะเรียกว่า ไก่ตี
ไก่ตีเป็น Subset ของไก่โอก นะครับ

บ่าวหน่อ วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 9 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นำแนว

ภาษาอีสานคำว่า..นำแนว
ความหมายตรงๆ ====>
ทำแบบที่คนเก่าทำไว้, ลอก, ทำเลียนแบบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 24-12-2023 12:26:49

ตัวอย่าง

สงกรานต์ปีนี้ คันบ่ฮู้ว่าสิเฮ็ดจั่งใด๋กะเฮ็ดนำแนวบ้านอื่นโลดง่ายดี

แปล ประเพณีสงกรานต์หากไม่รู้ว่าจะจัดอย่างไร ก็ทำแบบที่บ้ายอื่นทำเลย ง่ายดี

หรือ อ้ายหน่อเฮ็ดงานเก่งหลายขอนำแนวได้บ่
แปล พี่หน่อ ทำงานเก่งขอลอกวิธีการทำงานได้ไหท

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 10 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่คือเก่า

ภาษาอีสานคำว่า..บ่คือเก่า
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่เหมือนเดิม/ไม่เหมือนเก่าก่อน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 02-10-2010 23:23:43

ตัวอย่าง

เฮ็ดจั่งใด๋กะบ่คือเก่า

แปลว่า ทำยังไงก็ไม่เหมือนเดิม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 11 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่คือ

ภาษาอีสานคำว่า..บ่คือ
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่คือ/ไม่เหมือน/ไม่เข้าท่า
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 00:56:02

ตัวอย่าง

โตเฮ็ดจั่งซี้ มันบ่คือเด้อ

แปลว่า เธอทำอย่างนี้ มันไม่เข้าท่านะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 12 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักลงไซ

ภาษาอีสานคำว่า..บักลงไซ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นต้นไม้ชนิดหนึ่ง ผลดิบมียางสีขาว สุกแล้วจะหวาน
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 06-11-2007 21:24:28

ตัวอย่าง

บักลงไซ อ.ชมพลบุรี จ.สุรินทร์ ลักษณะเป็นไม้ยืนต้น..เป็นไม้พุ่มต้นทรงสูง..ใบซ้อนกันเหมือนดอกบานชื่น..ยอดอ่อนๆกินได้....ดอกเป็นพวง..ผลเล็กๆ.เป็นพวง.ผลไม่โต.. ผลดิบสีเขียว..กินกับปลาร้าปองได้...ผลสุกจะเป็นสีน้ำตาล.มีกลิ่นหอม...กินได้..กินมากๆ..จะคันคอ...ขับเสมหะได้..ถ้าทุบเมล็ด..ในของเมล็ดจะมีนวลขาวๆ...กินได้ รสชาดหวานมัน..ส่วนมากคนจะทุบเมล็ดกินนวลขาวๆ..แหล่งกำเนิดพบทั่วๆไป..ในภาคอีสาน...เคยเห็นแถวๆ..อ.หนองฉางอุทัยธานีก็มี...อ.หันคา จ.ชัยนาท ก็มี..อ.สรรคบุรี จ.ชัยนาท อ.บางระจัง อ.แสวงหา จ.อ่างทอง ก็เคยเห็น...บักลงไซ.

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 13 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แผ่

ภาษาอีสานคำว่า..แผ่
ความหมายตรงๆ ====>
ขอบริจาค
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-09-2009 13:28:14

ตัวอย่าง

คำว่าแผ่ ในภาษาอีสาน คือ การขอบริจาค เพื่อร่วมทำบุญร่วมกัน
ในบางหมู่บ้านที่ต้องการระดมทุนเมื่อสร้างศาลา หรือ สร้างอุโบสถ ต้องการให้เสร็จเร็ว หากเปิดรอรับบริจาค จะไม่ทันการณ์ การแผ่ข้าวหรือเงินจะเร็วขึ้น

ตัวอย่าง
สาวส่า : อ้ายๆ นางเห็นรถมาแผ่ข้าวไปสร้างศาลา เพิ่นสิมาทางคุ้มเฮา เฮือนน้องบ่ได้เฮ็ดนา บ่มีข้าวสิเฮ็ดจั่งใด๋
บ่าวหน่อ : สาวส่าเอ๊ย... คันเฮาบ่มีข้าวเฮากะบ่ต้องใส่ข้าวกะได้ เพิ่นบ่ได้แผ่ตะเข้าดอก เพิ่นแผ่เงินนำ

แปล
สาวส่า : พี่ๆ น้องเห็นรถมาขอบริจาคข้าวเพื่อไปสร้างศาลา เขาจะมาทางคุ้มบ้านเรา บ้านน้องไม่ได้ทำนาคงไม่มีข้าวให้ จะทำยังไง
บ่าวหน่อ : สาวส่าเอ๋ย..ถ้าเราไม่มีข้าวก็ไม่ต้องใส่ข้าวก็ได้ เขาไม่ได้มารับบริจาคเฉพาะข้าวหรอก เขามาขอบริจาคเงินด้วย

สั่นดอกหวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 14 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อ

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อ
ความหมายตรงๆ ====>
พบ,เจอ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 06-06-2006 09:10:22

ตัวอย่าง

พ่อ ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง บิดา นะ ส่วนคำว่าบิดาหรือพ่อในภาษากลาง ภาษาอีสาน จะเอิ้น อี่พ่อ หรือ อี่พอ สิมีคำว่า อี่ นำหน้า เช่น อี่แม เป็นเมีย อี่พอ เป็นต้น

ส่วนคำว่า พ่อ ในภาษาอีสาน จะหมายถึง พบ หรือ เจอ เช่น
-ลาล่า กับ ลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดอยู่ในโคก ไปตั้งแต่เซ้าจนสวย กะบ่ \"พ่อ\" เห็ดจักดอก จนทั้งสองคนหิวเข่า กะเลยสิพากันเมียบ้าน ตอนขากลับกะย่างมา \"พ่อ\" โพน โพนบักใหญ่หนึ่ง พอเหลียวลอดง่าไม่เข่าไป ลาล่าถึงกับสะเดิด เพราะว่าลาว \"พ่อ\"ว่า อยู่ข้างโพนมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิด ขาวจ้ากพากเต็มไปเหมิด เกิดมากะบ่เคยพบเคย \"พ่อ\"

แปลว่า -ลาล่า กับลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดในป่า ไปกันตั้งแต่เช้าจนสาย ก็ไม่ \"พบ\" เห็ดสักดอก จนทั้งสองคนหิวข้าว ก็เลยพากันจะกลับบ้าน ระหว่างทางก็เดินมา \"เจอ\" กับโพนที่ใหญ่โพนหนึ่ง พอแกมองลอดกิ่งไม้เข้าไป ลาล่าถึงกับสะดุ้ง เพราะแก \"พบ\" ว่าอยู่ข้างโพนนั้นมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิดขาวเต็มไปหมด เกิดมาก้ไม่เคยพบเคย \"เจอ\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 15 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มู่

ภาษาอีสานคำว่า..มู่
ความหมายตรงๆ ====>
บูด,เน่า หรือ ขึ้นรา
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 02-09-2006 09:16:02

ตัวอย่าง

มู่ เป็นคำโบราณแล้วหละ เดี๋ยวนี้บ่ค่อยมีคนไซ่แล้ว มู่ แสดงถึงสิ่งที่ ทิ้งไว้โดน จนขึ้นราบูดเน่า เช่น

-เข่าเหม่าเฮ็ดไว้โดนหลายบ่มีคนกิน มันเลย \"มู่\" เหมิด
แปลว่า
-ข้าวเม่า ทำไว้นานมากแล้วไม่มีคนกิน มันเลย \"ขึ้นรา\" หมด

หรือ ตัวอย่างประโยค

บ่าวหน่อ: น้องพอลล่า เป็นหยังมื่อนี่สังมานั่ง \"หน้ามู่บูดหยูด\" อยู่จั่งซั่น
น้องพอลล่า: กะสิบ่ให้น้องพอลล่า หน้ามู่บูดหยูด ได้จั่งได๋ละคะ กะอ้ายหน่อนั่นหละ มื่อๆบ่เฮ็ดหยัง เอาแต่ส่งอีเมลไปหาสาว หม้อหุงเข่า กะบ่ล้างจักเทือ จนเข่า \"มู่\" เหม็นหึ่ง เหมิดแล้ว เสื่อผ่าที่นุ่งแล้วกะบ่ซัก กองไว่จนมัน \"มู่\" เกิดเห็ด จนสิได้เก็บไปแกงแล้ว
บ่าหน่อ:@@@@@@@
ความหมาย=

บ่าวหน่อ: น้องพอลล่า ทำไมวันนี้ถึงมานั่ง \"หน้าบูดหน้าบึ้ง\" อยู่อย่างนั้น
น้องพอลล่า: ก็จะไม่ให้น้องพอลล่า หน้าบูดหน้าบึ้ง ได้ยังไงละคะก็พี่หน่อนั่นแหละ วันๆไม่ทำอะไร เอาแต่ส่งอีเมลไปหาสาว หม้อหุงข้าว กะไม่ล้างสักที จนข้าว \"เน่า\" เหม็นหึ่ง หมดแล้ว เสื้อผ้าที่นุ่งแล้วกะไม่ซัก กองไว้จนมัน \"ขึ้นรา\" เกิดเห็ด จนจะได้เก็บไปแกงแล้ว

อย่าเฮ็ดจั่งซี่อีกจักเทือเด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 16 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แม่ยิง(แม่หญิง)

ภาษาอีสานคำว่า..แม่ยิง(แม่หญิง)
ความหมายตรงๆ ====>
ผู้หญิง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 22:25:38

ตัวอย่าง

เป็นคำเก่าที่นิยมใช้ในฝั่งลาวด้วย

ปล.อีนางหรือใช้กับเด็กสาวที่กำลังโต แต่แม่หญิงหมายถึง ผู้หญิงทั่วไป

อย่าไปซูนคิงเขา มันบ่คือเด๊ะ เฮ็ดจังซี่นำแม่ยิง มันสิขะลำเด๊ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 17 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่าย(ออกเสียงเอกในภาษาอีสาน

ภาษาอีสานคำว่า..หย่าย(ออกเสียงเอกในภาษาอีสาน
ความหมายตรงๆ ====>
แจกจ่าย/แบ่งกระจายไป
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์
เมื่อวันที่:: 27-07-2016 02:14:04

ตัวอย่าง

มื้ออื่นเซ้าเฮาสิเฮ็ดจังหันเฮือน เฮากะสิแต่งพาเข้าละกะหย่ายกับข้าวแนวกินสู่พระเพิ่นเด้อลูกหล่าเด้อ
แปล พรุ่งนี้เช้าจะทำบุญถวายภัตรหารเช้า เราก็จะพากันแต่งสำรับกับข้าวแล้วก็จัดแบ่งอาหารให้พระท่านฉัน นะลูกนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 18 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหน็ก

ภาษาอีสานคำว่า..เหน็ก
ความหมายตรงๆ ====>
กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 31-07-2006 09:27:57

ตัวอย่าง

เหน็ก คือ กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว
มีลักษณะคล้ายๆ "เต็ง" แต่จะมากกว่า คือ กดแล้ว สิ่งที่กดต้องไม่เคลื่อนไหว

เต็ง จะเคลื่อนไหวได้

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวสนกับบ่าวเหลื่อม ซกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมตีเข่าเข้าบักแอวบ่าวสน แล้วย้านบ่าวสนสวนคืน กะเลยเอาเข้าเหน็กไว้บักแอว บ่าวสนบ่ฮู้สิเฮ็ดจั่งใด กะเลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อมปิ้นท้องหลายเงิบ บัดเดียวนึง

แปลว่า
บ่าวสน กับ บ่าวเหลื่อม ชกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมแทงเข่าเข้าไปที่เอวของบ่าวสน แล้วกลัวว่า บ่าวสนจะสวนคืนบ้าง ก็เลยเอาเข่ากดไว้ที่เอวไม่ให้บ่าวสนเขยื้อน บ่าวสนไม่รู้จะทำอย่างไร ก็เลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อม หงายท้อง เลยทีเดียว

บักแอว ==> เอวกิ่ว เพราะมีบักด้วย
บัก ก็คือ รอยหยัก รอยหยักที่อยู่เอวก็คือ ส่วนที่กิ่วที่สุด
ปิ้น==> กลับ หรือ พลิกกลับ กลับด้าน เป็นการกลับจากล่างขึ้นบนเท่านั้น
หงายเงิบ ==> คือ หงายหลังแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัว เงิบ เป็นคำขยาย
หงายทวน ก็คล้ายๆหงายเงิบนั่นแหละ (เดี๋ยวจะมาเล่าให้ฟังอีกที)
ตีเข่า ==> แทงเข่า

บ่าวหน่อ ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 19 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โองโลง

ภาษาอีสานคำว่า..โองโลง
ความหมายตรงๆ ====>
ลอยไปมา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 08-01-2009 13:42:40

ตัวอย่าง

ตย. ลูกบอลหลูดตกน้ำ ลอยโองโลงไปแล้ว สิเฮ็ดจังได่ดีบาดที่เนี่ย

แปล ลูกบอลหล่นลงน้ำ ลอยไปแล้ว จะทำยังไงดีละคราวนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 20 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮ็ดจั่งได๋

ภาษาอีสานคำว่า..เฮ็ดจั่งได๋
ความหมายตรงๆ ====>
ทำอย่างไร
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: นายฮ้อยทมิฬ
เมื่อวันที่:: 21-03-2010 10:09:38

ตัวอย่าง

1. บ่อฮู้สิเฮ็ดจั่งได๋
แปลว่า ไม่รู้จะทำอย่างไร
2. สิให้เฮ็ดจั่งได๋
แปลว่า จะให้ทำอย่างไร

แก้ไขข้อมูล


กลับไปยังหน้าหลัก


ใช้เวลาในการประมวลผล 0.0021 วินาที  
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... ภาษาอีสาน วันละคำ