ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
เป็นญิงก็ให้เป็นญิงแท้อย่าเป็นญิงมักง่าย ยิงกะยิงแท้แท้แนแล้วจั่งยิง แปลว่า เป็นหญิง(หรือยิง) ก็ให้เป็นหญิงจริงๆ อย่าเป็นหญิงมักง่าย ยิง ก็ให้ยิงจริงๆ เล็งแล้ว ค่อยยิง หมายถึง จะเป็นอะไร ขอให้เป็นให้สมบูรณ์ เป็นให้ดีที่สุด

ภาษาอีสาน วันละคำ  

ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาภาษาอีสานความหมายภาษาไทย /ภาษาอีสาน::
เรียนรู้ภาษาอีสาน คำต่อคำ ทั้งหมด คลิ๊กที่นี่ || 10 ข้อมูลที่เข้ามาใหม่ || ดัชนีคำศัพท์

จากการค้นหาอันสุดยอดของเรา คำว่า ึง เราพบว่ามี 334 ข้อมูล ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับคำนี่
คำที่ 1 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้องแขน

ภาษาอีสานคำว่า..ก้องแขน
ความหมายตรงๆ ====>
กำไล
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: สาวน้อยน่ารัก
เมื่อวันที่:: 03-03-2010 11:10:49

ตัวอย่าง

อีหล่าไปก่นมันให้แม่แหน่
ก่นหมายถึง ขุด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 2 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กองอ้อกยอก

ภาษาอีสานคำว่า..กองอ้อกยอก
ความหมายตรงๆ ====>
กองเต็มพื้น
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:03:46

ตัวอย่าง

ข่อยแนมไปเห็นเด็กน้อยปาหำเล่นน้ำ ส่งในกองออกยอกนึง
แปลว่า-ผมมองไปเห็นเด็กๆแก้ผ้า เล่นน้ำกางเกงกองเต็มพื้นอยู่เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 3 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้อนเส่า

ภาษาอีสานคำว่า..ก้อนเส่า
ความหมายตรงๆ ====>
ก้อนเส่า คือนำก้อนหิน 3 ก้อน วางไว้เพื่อตั้งหม้อทำกับข้าว
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร
เมื่อวันที่:: 27-01-2010 11:36:54

ตัวอย่าง

สมัยโบราณเวลาจะทำกับข้าวเขาจะนำ ก้อนหินขนาดพอเหมาะสมมาวางไว้เป็นสามมุมพอวางหม้อแกงได้พอดีๆกับก้นหม้อ แล้ก่อไฟทำกับข้าว เขาจึงเรียกหินสามก้อนว่าก้อนเส่า แต่ถ้าวางก้อนหินวางไว้คนละทิศละทางเขาก็จะเรียกก้อนหินเหล่านั้นเป็นก้อนหินธรรมดาๆ แต่ถ้านำมาวางไว้ ทั้ง 3 มุม ใกล้กันพอวางหม้อแกงได้พอเหมาะเขาจะเรียกว่าก้อนเส่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 4 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้อม

ภาษาอีสานคำว่า..ก้อม
ความหมายตรงๆ ====>
สั้น, ไม่ยาว, เตี้ย, หด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 02-06-2006 13:11:15

ตัวอย่าง

ชมรมอีสาน มีผู้เว้านิทานก้อมเก่งๆ กะแมนอ้ายประสาทเด้อ แต่เลาหั่งโตก้อมจะหน่อยนึง
แปลว่า
ชมรมอีสาน มีคนที่เล่านิทานสั้นๆเก่ง ก็คือ พี่ประสาทนะ แต่แกจะตัวเตี้ยสักหน่อย

นิทานก้อม ก็คือ นิทานที่เล่าจบและปล่อยมุขตลกภายในเวลาไม่นาน รีบเล่า รีบขำ ว่าอย่างนั้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 5 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้อ

ภาษาอีสานคำว่า..ก้อ
ความหมายตรงๆ ====>
ม้วน ,พัน, การพันม้วนเข้าหากัน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-12-2006 20:46:34

ตัวอย่าง

-ก้อ หมายถึงการม้วนเข้าหากัน หรือ เป็นลักษณะนามของสิ่งที่เป็นม้วนๆ เช่น ก้อด้าย หมายถึง ม้วนของเชือกเส้นเล็กๆ
-ก้อสาด หมายถึง ม้วนเสื่อ การเก็บม้วนเสื่อ
-ก้อเซียกว่าว หมายถึง การม้วนเชือกที่ใช้ผูกว่าวเข้าใว้เพื่อเก็บไว้
-ก้อกอกยา หมายถึง การพันยาเส้น เพื่อให้เป็นยาสูบ
- ก้อแขนเสี่ย หมายถึง การพันแขนเสื้อขึ้น

สรุปแล้ว \"ก้อ\"หมายถึง การม้วน หรือ การพัน นั่นเอง พะน้า พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 6 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก๋อ

ภาษาอีสานคำว่า..ก๋อ
ความหมายตรงๆ ====>
เกี่ยว , เกาะเกี่ยว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: ต้องแล่ง
เมื่อวันที่:: 22-03-2010 08:01:19

ตัวอย่าง

เช่น ข่อยบ่มักขึ้นต้นพ้าว มันบ่มีง่าให้ก๋อ ย้านตกซั่นดอก

หรืออย่างเช่น

จารย์ใหญ่ : อีหล่ามึงเป็นหยังจั่งมานั่งให้อยู่แถวน้ำส่างนี่
สาวส่า : คุข่อยตกส่างเอาขึ้นบ่ได้
จารย์ใหญ่ : มึงคือบ่หาไม้่คันก๋อ
สาวส่า : อ้ายบ่าวหน่อลาวเอาไปเสี่ยง
จารย์ใหญ่ : มันไปไสล่ะ
สาวส่า : ลาวถือไม้คันก๋อขึ้นโคกไปแล้ว ลาวว่าคันอยากได้ให้นำไปเอา
จารย์ใหญ่ : มึงคือบ่ไปล่ะ
สาวส่า : ฮื่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 7 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะซาง

ภาษาอีสานคำว่า..กะซาง
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่แคร์ ไม่สนใจใยดี แล้วแต่คุณ ไม่มีความรู้สึกร่วม
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: แคน
เมื่อวันที่:: 04-06-2009 15:03:06

ตัวอย่าง


แม่: \"อีเหี่ยนถ่ามึงบ่กลับมาอยู่บ้าน มึงอย่าหวังว่าสิได้เด้อมูลมัง ฮั่ว ไฮ่ นา สวน กูนี่\"
ลูก: \"กะซ่างเจ้าตี๋ล่า ข่อยสิอยู่กุงเทพ ข่อยซิหผัวฟะหลั่งกะได้\"
ความหมายคล้าย \'บ่ออนซอน\'

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 8 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะญอน

ภาษาอีสานคำว่า..กะญอน
ความหมายตรงๆ ====>
มิน่าหล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: L.A. boy
เมื่อวันที่:: 23-07-2008 11:32:21

ตัวอย่าง

กะญอน! ตำบักหุ่งครกนี้เป็นหยังคือบ่แซ่บ เป็นย้อนบ่ได้ใส่ปลาแดกตั้วนี่
มิน่าหล่ะ! ส้มตำครกนี้ทำไมถึงไม่อร่อย เป็นเพราะไม่ได้ใส่ปลาร้านี่เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 9 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะโพก

ภาษาอีสานคำว่า..กะโพก
ความหมายตรงๆ ====>
ประทัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 12-09-2006 13:18:22

ตัวอย่าง

ช่วงนี่ไกล้สิฮอดเดือนสิบเอ็ดแล้ว ไกล้สิออกพรรษา ยามมื่อแลงกะสิได้ยินเสียงเด็กน้อย จูด \"กะโพก\" ดังตู้มต้ามตู้มต้ามอยู่ หรือบางคนกะปล่อยโคมไฟขึ้นฟ้า ผู้ใหญ่กะให่บอกลูกบอกหลาน ว่าให่เล่น \"กะโพก\" อย่างระมัดระวัง อย่าสะดึกใส่กัน โดยเฉพาะ \"กะโพก\" สามเหลี่ยม มันแตกแฮงคัก

หมายความว่า
ช่วงนี้ก็ไกล้จะถึงเดือนสิบเอ็ดแล้ว ไกล้จะออกพรรษา ยามเวลาเย็นก็จะได้ยินเสียงเด็กๆ จุด \"ประทัด\" ดังตู้มต้ามตู้มต้ามอยู่ หรือบางคนก็ปล่อยโคมไฟขึ้นฟ้า ผู้ใหญ่ก็ให้บอกลูกบอกหลานหน่อนนะ ว่าให้เล่น \"ประทัด\" อย่างระมัดระวัง อย่าโยนใส่กัน โดยเฉพาะ \"ประทัด\" สามเหลี่ยม มันแตกรุนแรงมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 10 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะหยอน

ภาษาอีสานคำว่า..กะหยอน
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงว่าสิ/มิน่าล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: สาวสกล คนวาริช(ภูมิ)
เมื่อวันที่:: 27-08-2010 01:23:56

ตัวอย่าง

A อ้ายๆ คืออารมณ์ดีแท้น้อ ? = พีๆ ทำไมอารมณ์ดีจัง?
B อ๋อ บ่มีหยังดอก ถืกเลข ตั้ว = อ๋อไม่มีอะไรหรอก ถูกหวยน่ะ
A กะหยอน เจ้ายิ้มเบิ่ดมื้อ = ถึงว่าสิ (มิน่าล่ะ) ยิ้มทั้งวัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 11 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะหยอน,กะหยอนว่า

ภาษาอีสานคำว่า..กะหยอน,กะหยอนว่า
ความหมายตรงๆ ====>
มิน่า, มิน่าล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด-สาเกตนคร
จากคุณ:: อ้ายโอ๊ต
เมื่อวันที่:: 31-01-2011 18:47:34

ตัวอย่าง

อีสาน : กะหยอนว่าอ้ายเพิ่นเก่งเนาะ
แปล : มิน่าล่ะพี่ถึงได้เก่งเนาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 12 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กับบาด

ภาษาอีสานคำว่า..กับบาด
ความหมายตรงๆ ====>
ทันทีทันได
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ป้าหน่อย
เมื่อวันที่:: 17-05-2010 20:59:00

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง : มื้อคืนฝนตกแฮง หลังคากะฮั่ว พอไปฮอดโกดัง
เห็นแล้ว เจ็บหัวกับบาด เครื่องของลูกค้าลอยน้ำ เปียกคับทีบ
จักสิแก้แนวได๋

แปลว่า : เมื่อคืนฝนตกหนัก หลังคาโกดังรั่ว
ไปถึงเห็นของเท่านั้นแหละ ปวดหัวจิ๊ด ขึ้นมาทันที่
ข้าวของลูกค้า เปียกน้ำเสียหายหมด ปัญหาใหญ่ล่ะทีนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 13 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่าน

ภาษาอีสานคำว่า..ก่าน
ความหมายตรงๆ ====>
ด่าง , มีรอยเปื้อนเป็นแห่ง ๆ, กระด่างกระดำ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 03-06-2010 14:58:49

ตัวอย่าง

คำว่า ด่าง เป็นภาษาภาคกลาง
ส่วนอีสานแต่ก่อน ใช้คำว่า "ก่าน" แทนคำว่า "ด่าง"
ปัจุบัน คำว่า " ก่าน " จึงค่อยๆ หายไป กลายเป็นคำว่า "ด่าง" แทน

ตัวอย่าง
หมาก่าน แปลว่า หมาด่าง
ขี้ตมถืกเสื้อ เป็นฮอยก่าน เบิ๊ด แปลว่า ขี้ตมถูกเสื้อเป็นรอยกระด่างกระดำหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 14 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่ำก่า

ภาษาอีสานคำว่า..ก่ำก่า
ความหมายตรงๆ ====>
ก่ำก่า หมายถึง ทำอะไรเป็นได้แค่พอทำได้ ไม่ชำนาญ หรือรู้แบบงู ๆ ปลา
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: บ่าวน้ำดำ
เมื่อวันที่:: 03-08-2008 12:04:47

ตัวอย่าง

คำที่มักได้ยินบ่อย ๆ เช่น บักหมานพอก่ำก่า หมายถึง คุณหมานเป็นคนที่ทำอะไร หรือรู้อะไร แบบงู ๆ ปลา ๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 15 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่ำก่า

ภาษาอีสานคำว่า..ก่ำก่า
ความหมายตรงๆ ====>
ยังไม่ชำนาญในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: เจ้าหญิงท้องนา
เมื่อวันที่:: 08-04-2009 09:25:27

ตัวอย่าง

น้องปูเรียนหนังสือพอก่ำก่า
หมายถึงยังไม่เก่งพอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 16 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่ำก่า

ภาษาอีสานคำว่า..ก่ำก่า
ความหมายตรงๆ ====>
นิดหน่อย , นิดเดียว , รู้นิดเดียว , รู้บ้างไม่รู้บ้าง, มีบ้างไม่บ้าง ,
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หยัด พยุห์
เมื่อวันที่:: 08-04-2009 14:27:23

ตัวอย่าง

ประสาเฮ็นงานพอ ก่ำก่า กะบอกว่าจะของเก่ง เฮาเฮ็ดมาจักปีแล้ว เฮายังบ่ ปากเลย

เฮา คือ ตัวเราเอง , ตัวข่อยเอง ,

ข่อย คือ ตัวเราเอง, ฉัน , ตัวฉัน ,

ฉัน แปลว่า กิน ( ขั้นต่อมันกะยาว ขั้นสาวมันกะยืด ) สาว หมายถึงึง ได๋บาดนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 17 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กินดอง

ภาษาอีสานคำว่า..กินดอง
ความหมายตรงๆ ====>
แต่งงาน/การแต่งงาน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-12-2009 02:17:24

ตัวอย่าง

กินดองมื้อได๋ล่ะ
แปลว่า แต่งงานวันไหนล่ะ
ไปกินดอง หมายถึง ไปงานแต่ง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 18 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กึง

ภาษาอีสานคำว่า..กึง
ความหมายตรงๆ ====>
เกร็ง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 10:47:24

ตัวอย่าง

เช่น อย่าซุกึงหลาย มันสิเปนแป้ว

แปลว่าอย่าเกร็งมากสิ เดี๋ยวจมันเป็นแผลเป็น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 19 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กุย

ภาษาอีสานคำว่า..กุย
ความหมายตรงๆ ====>
กลิ่นเหม็นซุนเหม็มมาก
อ้างอิงจังหวัด :: หนองบัวลำภู
จากคุณ:: ชายยงค์คนนอนนา
เมื่อวันที่:: 24-09-2008 13:45:32

ตัวอย่าง

บักสีเป็นเด็กดมกาวน้ำบ่เคยอาบจักเทื่อ ย่างกายคนพอจะเป็นลม ทิดมากะเลยทักว่า
บักสีมึงคือกุยแท้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 20 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เกิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 16-07-2007 09:58:19

ตัวอย่าง

คำว่า เกิ่ง โดยรวมๆจะหมายถึง เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ
มาดูตัวอย่างกันครับ

มื้อวานเพิ่นมาเว้าความกันอยู่เฮือนผู้ใหญ่บ้าน เรื่อง เกี่ยวกับบักต๊อกไปหลอยเมียไทบ้านเพิ่น
เพื่อความเกิ่งกัน เพิ่นเลยให้ตัวแทนผุ้เสียหายกับโตแทนผู้ซาย มีเกิ่งกันนำ คือ มีท่อๆ กัน
สิเฮ็ดให้การเว้าเทือนี้ เป็นกลางที่สุด

แปลว่า

เมื่อวานนี้ มีการเรียกคนมาว่าความกันที่บ้านผู้ใหญ่บ้าน เรื่องที่บักต๊อก ไปแอบคบชู้กับเมียชาวบ้าน
เพื่อความเท่าเทียมกัน ผู้ใหญ่ได้แบ่งให้มีตัวแทนผู้เสียหาย เท่ากันกับ ผู้ชาย

ท่อ, ท่อๆ คือ เท่า, เท่าๆกัน

มาดูอีกตัวอย่างนึงนะครับ

ตะกี้สิมีตาชั่งแบบเป็นคาน เรียกว่า คานซั่ง คือ สิมีลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับของที่นำมาซั่ง หากว่า ของมีน้ำหนักท่อกัน หรือ เกิ่งกัน คานกะสิขนานกับพื้นดิน

แปล
เมื่อก่อนตาชั่งแบบเป็นคาน จะมีลักษณะเป็นลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับสิ่งของที่นำมาชั่ง หากของมีน้ำหนักเท่ากัน คานจะขนานกับพื้น

เอาซ่ำนี้ก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 21 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกี่ยวกินตีน

ภาษาอีสานคำว่า..เกี่ยวกินตีน
ความหมายตรงๆ ====>
เหน็บกินเท้า , เป็นเหน็บที่เท้า
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-12-2006 20:59:28

ตัวอย่าง

เกี่ยวกิน หมายถึง เป็นเหน็บ
ถ้า เป็นเหน็บที่เท้า เรียก เกี่ยวกินตีน แต่ อวัยวะอื่นก็สามารถโดนเกี่ยวกินหรือเป็นเหน็บได้เช่นกัน เช่น เกี่ยวกินมือ เกี่ยวกินแขน เกี่ยวกินขา เป็นต้น

ตัวอย่าง

-บ่าวหน่อเพิ่นพาน้องเป้ยไปวัดไปจังหัน ตอนเพิ่นพาน้องเป้ยไปยามบ้านทางร้อยเอ็ด พอดีมื่อนั่นเป็นมื่อวันศีล ญาคูเลยสวดมนต์ โดนจักหน่อย พอสิลุกเมือบ้าน น้องเป้ยขั่นลุกบ่ขึ้น ขาเพิ่นจังไปเหมิด ย่อนว่า \"เกี่ยวกินตีน\" เพิ่น

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกพาน้องเป้ยไปวัดไปถวายภัตราหารเช้า ตอนแกพาน้องเป้ยไปเยี่ยมบ้านที่ร้อยเอ็ด พอดีวันนั้นเป็นวันพระ พระครูเลยสวดมนต์ นานสักหน่อย พอจะลุกกลับบ้าน น้องเป้ยลุกไม่ขึ้น เท้าแกเกร็งไปหมด ก็เพราะว่า \"เหน็บกินเท้า\" แก

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 22 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกือ

ภาษาอีสานคำว่า..เกือ
ความหมายตรงๆ ====>
การให้อาหารสัตว์/การเลี้ยงดู(ใช้กับสัตว์)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 20-12-2009 22:47:02

ตัวอย่าง

ไปเอาข้าวไปเกือหมาให้หน่อย
แปลว่า ไปเอาข้าวไปให้หมากินหน่อย
คำว่า เกือ จะใช้กับสัตว์เลี้ยง ไม่ใช้กับคน ถ้าใช้กับคนจะพูดในเชิงดูถูก เช่น
พ่อแม่มึงบ่เลี้ยงบ่เกือบ้อ
แปลว่า พ่อแม่มึงไม่ดูแลเลี้ยงดูหรือ
แต่ถ้าพูดว่า เลี้ยงเหลือ เกืออิ่ม หมายถึง การเลี้ยงดูเป็นอย่างดี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 23 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แกน

ภาษาอีสานคำว่า..แกน
ความหมายตรงๆ ====>
ไหว
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 04-04-2007 13:11:06

ตัวอย่าง

แกน หมายถึง ไหว ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง การสั่นหรือแกว่งนะ แต่หมายถึง ไหว ที่แปลว่า ทำได้

แกน มักจะใช้กับการยก การแบก เช่น

-ถงปุ๋ย ถงนี่ คือมาหนักคักแท้ บ่าวหน่อ กับบ่าวปอ แบกซ่อยกันสองคนกะยังแบกบ่ \"แกน\"
แปลว่า
-กระสอบปุ๋ย ใบนี้ หนักมากเลยนะ บ่าวหน่อกับบ่าวปอ ช่วยกันแบกตั้งสองคน ก็ยังแบกไม่ \"ไหว\"

หรือ
บ่าวหน่อ: ป้าด...บักโมหน่วยนี่คือหน่วยใหญ่คักแท้ น้องพอลล่ามา โจม เบิ่งเกิ่นหนะว่าหนักปานได๋ หรือว่า โจม บ่ \"แกน\"
น้องพอลล่า: ปะสาหน่วยส่ำนี่ ใหญ่กั่วนี่น้องกะ โจม \"แกน\"
แปลว่า
บ่าวหน่อ: โอ้โฮ...แตงโมลูกนี้ลูกโตมากเลยนะ น้องพอลล่ามา ยกดูหน่อยสิ ว่าหนักเท่าไหร่ หรือว่า ยกไม่ \"ขึ้น \"
น้องพอลล่า: ก็แค่ลูกแค่เนี้ย ใหญ่กว่านี้น้องก็ ยก \"ไหว\"
พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 24 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แก่น(แซมอีกจักหน่อยเด้อ)

ภาษาอีสานคำว่า..แก่น(แซมอีกจักหน่อยเด้อ)
ความหมายตรงๆ ====>
แกน กลางของต้นไม้ หรือ แข็ง และหรือแปลกว่า เก่ง ดื้อ ฉลาดแกมโกง เวลาเว้าถึงคน ขึ้นอยู่กับประโยคที่ใช้
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: เวสน์ ราษี
เมื่อวันที่:: 09-07-2012 17:22:16

ตัวอย่าง

เช่น ถ้าพูดว่้าแก่นไม่บักขาม หมายถึง แกนกลางของต้นมะขาม หรือถ้าเราพูดว่้า ไม่บักขามคือแก่่นแท้ คือไม้มะขามเนื้อแข็ง แต่ถ้าเว้าถึงคน อย่าไปเล่นกับบักหำน้อยมันแก่นแท้ๆ คือ เล่นกับเด็กคนนั้นไม่ได้หรอกเขาดื้อ ฉลาดแกมโกง เราสู้เขา ไม่ได้ด้วย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 25 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แก่

ภาษาอีสานคำว่า..แก่
ความหมายตรงๆ ====>
การดึง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 17:57:40

ตัวอย่าง

มื้อฮือ..ข่อยสิไปแก่กวดหาปลาให้อีพ่อ
แปลว่า
มันมะรืนนี้ ผมจะไปดึงอวน เพื่อหาปลาให้ท่านพ่อ
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 26 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โกน

ภาษาอีสานคำว่า..โกน
ความหมายตรงๆ ====>
โพรงไม้ , รูตามต้นไม้ หรือ โพรง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 06-06-2010 13:05:53

ตัวอย่าง

คำๆนี้ ความหมายแตกต่างจากทางภาคกลาง
ซึ่งเราเข้าใจว่า เป็นการโกนหัว ไม่ใช่นะครับ
" โกน " ในภาษาอีสาน หมายถึง"โพรง"
ส่วนการ "โกน" ภาษาอีสาน ใช้คำว่า " แถ " เด้อ

ตัวอย่าง
โกนไม้ โกนห้วย โกนหลักฮั้ว
คำแปล
โพรงไม้ โพรงห้วยตรงก้นห้วยที่แห้ง เสาไม้ที่ปักเป็นรั้วมีโพรง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 27 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขวง

ภาษาอีสานคำว่า..ขวง
ความหมายตรงๆ ====>
เลว
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: ปังปอนด์
เมื่อวันที่:: 27-12-2007 12:53:28

ตัวอย่าง

บักอันนี้มึงคือมาขวงแท้น้อ
ไอ้นี้มึงเลวจังเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 28 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขวย

ภาษาอีสานคำว่า..ขวย
ความหมายตรงๆ ====>
ขุยรังหรือขุยรูของสัตว์ประเภทอยู่ในรู
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 08-05-2006 21:05:00

ตัวอย่าง

เช่น
ขวยจิโป่ม... หมายถึง รังจิโป่ม อันมีขุยดินกลบหรืออยู่รอบรู

ขวยกุดจี่... หมายถึง ขุยดินที่กุดจี่ขุดรูแล้วดินกลบด้ายบนเป็นขุยๆ

ขวยแมงจินูน... เหมือนขวยกุดจี่

ขวยอึ่ง... หมายถึง ขุยดินที่อึ่งขุดรูแล้วมีขุยดินนั้นอยู่บนรู

ขวยมด... หมายถึง ขุยดินที่มดขุดดินขึ้นมา เพื่อทำรัง แล้วขุยดินนั้นอยู่ปากรัง
........................................
สรุปว่า คำว่าขวย เป็นคำบ่งบอกถึงลักษณะขุยดิน อันเป็นที่อยู่ของสัตว์ที่ขุดรูอยู่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 29 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ของ,แม่ของ

ภาษาอีสานคำว่า..ของ,แม่ของ
ความหมายตรงๆ ====>
แม่น้ำโขง
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: Bumpkin
เมื่อวันที่:: 09-05-2008 11:00:32

ตัวอย่าง

ึงไกลกันคนละฝั่ง/ของ/ ต่างหมายปรองดองมุ่งหวังทั้งสองจนได้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 30 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข้องลอย

ภาษาอีสานคำว่า..ข้องลอย
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นพาชนะใส่ปลาจักสานด้วยไม้ไผ่มีรูปร่างคล้ายๆเป็ด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 27-03-2009 13:05:29

ตัวอย่าง

เป็นพาชนะใส่ปลาจักสานด้วยไม้ไผ่มีรูปร่างคล้ายๆนกเป็ดน้ำ มีลำโสนหมัดติดรอบๆ ข้องลอย หรือ ตะข้อง ก็เรียก ที่จับจะทำเป็นลายกนก หรือรูปพญานาค แล้วแต่ช่างที่ทำ มีเชื่อกผูกติดเอว เวลาคนทอดแห หรือ หาปลา ตามห้วย หนอง คลอง บึง ลำโสนจะทำให้ \"ตะข้อง\" มันลอยน้ำไปตามก้นคนทอดแหหาปลา อีสานจึงเรียกว่า \"ข้องลอย\" ครับผม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 31 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอด

ภาษาอีสานคำว่า..ขอด
ความหมายตรงๆ ====>
มัดให้เป็นปม
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-08-2006 23:04:17

ตัวอย่าง

ขอด ในที่นี้ไม่ได้หมายถึงแห้งขอดนะ แต่หมายถึงการม้วนเข้ามามัดให้เป็นปม เช่น

-ยามพ่อใหญ่บัติเป่าลูกโป่งให้ลูกเล่น ลาวหายางมามัดปากลูกโป่งบ่ได้ ลาวกะเลยใช้วิธีหยืดลูกโป่ง \"ขอด\" ปากเอาเลย ง่ายดี

แปลว่า

-เวลาที่คุณตาบัติแกเป่าลูกโป่งให้ลูกเล่น แกหายางสะติ๊กมามัดปากลูกโป่งไม่เจอ แกก็เลยใช้วิธียืดลูกโป่งออกแล้วก็ \"ผูกมัดให้เป็นปม\" เอาเลย ง่ายดี

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 32 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอนดอก

ภาษาอีสานคำว่า..ขอนดอก
ความหมายตรงๆ ====>
ขอนไม้ท่อนไม้ที่เน่าผุหรือกำลังผุ/ไม้ผุ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-12-2009 00:14:16

ตัวอย่าง

เห็ดบดมักเกิดนำขอนดอก
แปลว่า เห็ดกระด้างมักจะเกิดตามขอนไม้ที่กำลังผุ
คำว่า ขอน ตัวเดียว อาจหมายถึงบ้านที่ยังมีศพตั้งอยู่หรือโลงศพ เช่น ขอนคาเฮือน หมายถึง ศพยังตั้งอยู่ที่บ้าน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 33 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขะเจ้า

ภาษาอีสานคำว่า..ขะเจ้า
ความหมายตรงๆ ====>
พวกเขา
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:16:03

ตัวอย่าง

เป็นคำที่ใช้อย่างทางการมากในอีสาน แปลว่ากลุ่มที่เราพูดถึงสองคนขึ้นไป

บักเท่โตสิไปแก่เข่าส่อยขะเจ้าบ่

แปลว่า เท่แกจะไปขนข้าวช่วยพวกเขามั้ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 34 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขะหยอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขะหยอน
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงว่า, มิน่าหล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 09-03-2006 16:30:46

ตัวอย่าง

ขะหยอนวา บ่าวหน่อ เป็นหยังลาวจั่งหล่อ
เป็นย้อนวา ลาวกินข้าวเหนี่ยวนี่เอง
แปลว่า
มิน่าหล่ะ บ่าวหน่อ ทำไมแกถึงหล่อ ก็เพราะว่า แกกินข้าวหนียวนี่เอง

ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 35 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัดพาเข่า

ภาษาอีสานคำว่า..ขัดพาเข่า
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ยอมกินข้าว ลักษณะออกอาการน้อยใจ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:35:14

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง น้องจีจ้าเคียดหยั๋งน้อ คือจั่งขัดพาเข่าจั่งซี้ฮึ๊

แปล น้องจีจ้าน้อยใจเรื่องอะไรเนี่ยะ ถึงไม่ยอมมาทานข้าว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 36 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>
1.ขุด คุ้ย (v) 2.สะพานเล็กๆแคบ (n) 3.หลุด ลอก (adv) 4.ขวา (n)
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: เหลา อุบลครับ
เมื่อวันที่:: 14-02-2007 21:21:24

ตัวอย่าง

1. วันนี้เราจะไปขัวหอยหรือไม่ก็ขัวเขียดทรายที่แก่งสะพือกัน

2. วันก่อนน้องเอมี่เดินไต่ขัวไม่ระวังเลยตกน้ำ เสื้อผ้าขาดรุ่งริ่งหมด จนคนที่มางานประกวดสุพรรณหงษ์ทักกันใหญ่ ว่าทำไมถึงใส่กระโปรงขาดมา

3.เมื่อวานผมเดินเล่นแถวดรงเรียนเก่า เห็นสีข้างกำแพงขัวออกจนเกือบหมดแล้ว

4.พอครูสั่งให้ทุกคนขัวหัน เราก็วิ่งออกจากแถวได้ทันที

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 37 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>
สะพาน (bridge)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: อ้ายโอ๊ต
เมื่อวันที่:: 27-10-2009 22:26:40

ตัวอย่าง

คนไทย: น้องคะสะพานข้ามโขงไปทางไหนคะ

บักปังคุง: อ๋อ....ขัวข้ามของ ก็อยู่ทางขัวมือ เลี้ยวขัวไปนั่นละ กะฮอดขัวแล้วเอื้อย
(อ๋อ...สะพานข้ามโขง ก็อยู่ทางขวามือ เลี้ยวขวาไปทางนั้นแหล่ะ ก็ถึงสะพานแล้วพี่สาว)

คนไทย: .....!?!?...... (ตรูถามผิดคนป่าวฟ่ะ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 38 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>
สะพาน
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ศรัญญู (หนุ่มบ้านป่า)
เมื่อวันที่:: 08-01-2010 15:03:54

ตัวอย่าง

คำว่า ขัว เป็นคำนามตัวอย่างเช่น ข้วมขัว หมายถึง ข้ามสะพาน ครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 39 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว,ข่วม

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว,ข่วม
ความหมายตรงๆ ====>
ขัว=สะพานเล็กๆที่ไว้เดินข้ามคลองหรือห้วยที่ไม่กว้านัก,ข่วม=ข้าม
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: นิวาตะ
เมื่อวันที่:: 28-05-2009 11:40:37

ตัวอย่าง

ขัว=สะพานเล็กๆที่ไว้เดินข้ามคลองหรือห้วยที่ไม่กว้านัก,
ข่วม=ข้าม
เช่น \"คั่นสิไปน้าข่อยกะย่างข่วมขัวไปกะถึงแล้ว\" คำแปลก็คือ \"ถ้าจะเดินไปนาฉัน(เรา,ข้า,ตู)ก็ข้ามสะพานเล็กๆก็ถึงแล้ว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 40 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวจากพาก

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวจากพาก
ความหมายตรงๆ ====>
ขาวพราวละลานตา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 03-11-2006 08:42:33

ตัวอย่าง

ขาวจากพาก คือลักษณะที่วัตถุสีขาวๆ มีมากมายเกลื่อนกลาด ดารดาษตา เช่น
ดอกอ้อขาวจากพาก หมายถึง ดอกอ้อขาวพราวละลานตา
ดอกบัวในบึงขาวจากพาก หมายถึง ดอกบัวในบึงขาวละลานตา

บ่าวหน่อ พาน้องกะแตไปเที่ยวสวนฝ้ายเมืองเลย เห็นปุยฝ้ายขาวจากพาก เต็มสวน พอเหลียวขึ้นฟ้า กะเห็นก้อนขี้ฝ่าขาวจากพาก คือกัน

แปลว่า
บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปเที่ยวสวนฝ้ายเมืองเลย เห็นปุยฝ้ายขาวพราวละลานตาเต็มสวน พอมองขึ้นท้องฟ้า ก็เห็นก้อนเมฆขาวพราวพร่างฟ้า เช่นกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 41 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวจ่านผ่าน

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวจ่านผ่าน
ความหมายตรงๆ ====>
ขาวละลานตา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 03-11-2006 10:20:35

ตัวอย่าง

ขาวจ่านผ่าน คือขาวแบบละลานตา ขาวบาดตาบาดใจ เช่น

ย่างลงท่ง เห็นเห็ดต้อป้อ ขาวจ่านผ่านเต็มท่ง หมายถึง เดินตามทุ่งนา เห็นเห็ดตะเผาะ ขึ้นเต็มท้องทุ่ง ขาวละลานตา

กระดาษขาววางอยู่กลางสนามหญ้า ถืกแสงตาเว็น ขาวจ่านผ่าน หมายถึง กระดาษขาววางอยู่กลางสนามหญ้า ยามต้องแสงอาทิตย์ ขาวละลานตา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 42 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวจุ่นผุ่น

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวจุ่นผุ่น
ความหมายตรงๆ ====>
ขาวนวล
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 08-11-2006 09:47:43

ตัวอย่าง

ขาวจุ่นผุ่น หรือขาวจู่นผู่น คือสีขาวนวล ดูสบายตา เย็นตา ไม่แสบตา เช่น

หน้าขาวจุ่นผุ่น หมายถึง หน้าขาวนวล

ผิวขาวจุ่นผุ่น หมายถึง ผิวขาวนวล

ดอกมะลิบานขาวจุ่นผุ่น ดอกมะลิบานขาวนวล

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 43 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวออกลอก

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวออกลอก
ความหมายตรงๆ ====>
ขาววอก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 08-11-2006 09:45:03

ตัวอย่าง

ขาวออกลอก คือขาวเหมือนไปเปื้อนฝุ่นผง แป้งขาวๆ จนดูขาววอก ซึ่งก็คล้ายๆ กับขาวโอกโลก แต่ขาวออกลอก จะให้ความรู้สึกที่เปื้อนขาวน้อยกว่า เช่น

ลิเก ทาหน้าขาวออกลอก หมายถึง ลิเก ทาหน้าขาววอก

บ่าวหน่อ อยากขาว ไปนอนเกียกลานมัน จนโตขาวออกลอก หมายถึง บ่าวหน่อ อยากผิวขาว จึงไปนอกคลุกลานมันสำปะหลัง จนตัวขาววอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 44 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวโอกโลก

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวโอกโลก
ความหมายตรงๆ ====>
ขาววอก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 08-11-2006 09:43:59

ตัวอย่าง

ขาวโอกโลก คือขาวเหมือนไปเปื้อนฝุ่นผงแป้งขาวๆ จนดูขาววอก เช่น

เจ๊กเล่นงิ้ว ทาหน้าขาวโอกโลก หมายถึง เจ๊กเล่นงิ้ว ทาหน้าขาววอก

บ่าวหน่อเอาแป้งสิงคโปร์ทาหน้า ขาวโอกโลก จนจำบ่ได้ หมายถึง บ่าวหน่อใช้แป้งสิงคโปร์ทาหน้าขาววอก จนจำไม่ได้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 45 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขิว หรือ ฉิ๋ว

ภาษาอีสานคำว่า..ขิว หรือ ฉิ๋ว
ความหมายตรงๆ ====>
หมั่นไส้
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 11:06:29

ตัวอย่าง

ขิว หรือ ฉิ๋ว นอกจากจะเป็นลักษณะของกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์แล้ว อีกนัยหนึ่ง ขิว หรือ ฉิ๋ว แปลว่า หมั่นไส้ เช่น
-\"บักเสื้อลายๆ เต้นเยาะๆแยะๆอยู่หน้าฮ้านหมอลำ คือเป็นตาซังแท้วะ กูจั่งแม่น \"ฉิ๋ว\" บักห่านี่หลายแท้\" แปลว่า ไอ้คนที่ใส่เสื้อลายที่เต้นอยูหน้าเวทีหมอลำนั่น มันช่างเคืองหูเคืองตาจริงๆ ฉันชักจะ \"หมั่นไส้\" มันแล้วจริงๆ....

ปล.อย่าขิวกันบ่อยนักนะ เดี๋ยวมันจะมีเรื่องกัน....


แก้ไขข้อมูล
คำที่ 46 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้ค้าน

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้ค้าน
ความหมายตรงๆ ====>
ขี้เกียจ
อ้างอิงจังหวัด :: จันทบูรนคร
จากคุณ:: โอปปอติกะ
เมื่อวันที่:: 28-07-2007 18:12:21

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง: เป็นหยังเด็กน้อยคือขี้ค้านเฮ็ดการบ้าน

คำแปล: ทำไมเด็กๆจึงขี้เกียจทำการบ้าน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 47 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้ตะโหลก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้ตะโหลก
ความหมายตรงๆ ====>
พื้นดินที่ไม่เรียบ ตะปุ่มตะป่ำ ก้อนดินที่เกิดจากการไถนา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 17-09-2007 14:21:36

ตัวอย่าง

ขี้ตะโหลก หมายถึง พื้นดินที่ไม่เรียบ ตะปุ่มตะป่ำ ก้อนดินที่เกิดจากการไถนา

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

นาเจ้าคือมีตะก้อนขี้ตะโหลกแท้ คือบ่เอาคราดมาคราดลงหล่ะ มันสิได้เรียบๆ ต้นข้าวจั่งสิได้เกิดส่ำๆกัน บ่มีต้นใด๋ใหญ่กว่ากัน
แปลว่า
ที่นาของคุณ มีแต่ก้อนดินที่ไม่เรียบ ทำไมไม่เอาคราดมาคราดลงซะหล่ะ จะได้ เรียบๆเสมอกัน ต้นข้าวก็จะได้เกิดเสมอกันด้วย ไม่มีต้นใดต้นหนึ่งใหญ่กว่ากัน

อีกความหมายหนึ่ง ใช้ในการเปรียบเทียบ อะไรก็ตามที่ไม่เรียบ
เช่น
หน้าเจ้าคือเป็นขี้ตะโหลกจั่งซี้ บ่เบิ่งแยงหน้าตาจะของบ๊อ
แปลว่า
ใบหน้าคุณทำไม่เรียบอย่างนี้ ไม่ดูแลรักษาหน้าตาหรือไง

สั่นดอกหว้า....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 48 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เข่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เข่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ขึง/ตึง/ทำให้ตึง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 13-01-2010 02:50:57

ตัวอย่าง

ึงเชือกให้เข่งๆเด้อ
แปลว่า ดึงเชือกให้ตึงๆนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 49 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เขญ

ภาษาอีสานคำว่า..เขญ
ความหมายตรงๆ ====>
คือการเปิดสิ่งของต่างๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: สาวนางน้อย
เมื่อวันที่:: 05-08-2008 21:03:56

ตัวอย่าง

เช่นคำว่านางน้อยเขญประตูให้แม่ดู หรือเขญขนมห่อนั้นเบิ่งดู หรือการได้รับของขัวญจากเพื่อนๆมาถึงบ้านพี่สาวก็บอกว่า\"หล้าเขญเบิ่งเขญเบิ่ง\"ความหมายก็คือว่า นางน้อยเปิดประตูให้แม่แน่ หรือเปิดขนมห่อนั้นดู หรือน้องเปิดดูของขัวญ


แก้ไขข้อมูล
คำที่ 50 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แข่งฝน

ภาษาอีสานคำว่า..แข่งฝน
ความหมายตรงๆ ====>
ตากฝน/ลุยฝน/เดินตากฝน
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: บ่าวน้อย
เมื่อวันที่:: 08-10-2010 14:25:43

ตัวอย่าง

มื้อวานย่างแข่งฝนมาแต่นา

หมายถึง เมื่อวานเดินตากฝนกลับจากนา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 51 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไข

ภาษาอีสานคำว่า..ไข
ความหมายตรงๆ ====>
ถ้าเป็นคำกริยา หมายถึง การแกะออก หรือเปิดออก
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 21-08-2009 08:04:55

ตัวอย่าง

ถ้าเป็นคำนามก็หมายถึงไขสัตว์ต่างๆ ที่บางทีชอบเก็บไว้ถูเลื่อยเวลาเลื่อยไม้เพื่อให้ลื่น หรือทำเทียน

เช่น \"ได้ห่อยังลองไขออกมาเบิง่แน่\"
ความหมาย \"ได้ห่ออะไรแกะออกดูหน่อย\"
หรือ\" ไปหาไขมาถูเลื่อยแน่มันฝืน ถูให้มันมอนๆ\"
ความหมา\"ไปหาไขมาถูเลื่อยหน่อยมันฝืด ถูให้มันลื่นๆ\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 52 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ควย

ภาษาอีสานคำว่า..ควย
ความหมายตรงๆ ====>
โยก,โยกเยก,โคลงเคลง,
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-10-2006 14:27:38

ตัวอย่าง

ควย ถ้าเป็นคำนาม จะหมายถึง ควาย หรือ กระบือ

แต่ในที่นี้ ควย หมายถึง โยก โยกเยก โคลงเคลง
เช่น

-แข่วควย หมายถึง ฟันโยก
-ลมพัดแฮงจนเสาเฮียนควย หมายถึง ลมพัดแรงจนทำให้เสาบ้านโยก
-หัวควย หมายถึง หัวโยกหัวคลอน

ตัวอย่างประโยค

-บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปต่อยบักขามแป แต่ต้นบักขามแปมันสูงใช่ไม่คันก๋อต่อยบ่เถิง กะเลยพากันหาเกินไปก่ายขึ้น น้องกระแตเป็นคนจับ อ้ายหน่อเป็นผู้ขึ้น แต่อ้ายหน่อเลาย่านตก กะเลยบอกน้องกระแตจับเกินให่แน่นๆอย่าสะให่มัน \"ควย\" เด้อ เดี๋ยวอ้ายสิตก พะนะ

แปลว่า

-บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปเก็บมะขามเทศ แต่ต้นมะขามเทศมันสูง ใช้ไม้ตะขอสอยไม่ถึง ก็เลยพากันหาไม้มาทำเป็นบันไดพาดปีนขึ้น ให้น้องกระแตเป็นคนจับ อ้ายหน่อเป็นผู้ปีน แต่อ้ายหน่อแกกลัวตก ก็เลยบอกน้องกระแตให้จับกระไดให้แน่นๆอย่าให้มัน \"โยก\" นะ เดี๋ยวอ้ายหน่อจะตก พะนะ

หรือ -อ้ายซาญพาน้องตั๊กไปขี่รถสักกะยานเล่น อ้ายชาญเป็นคนถีบให่น้องตั๊กซ่อน สองคนมีแต่คนใหญ่ๆหนักหลายจนล่อสักกะยานลูกปืนแตก ล้อ \"ควย\" ก๊อกแล่ก ก๊อกแล่ก ไป

หมายถึง

-พี่ชาญพาน้องตั๊กไปขี่จักรยานเล่น พี่ชาญเป็นคนถีบให้น้องตั๊กเป็นคนซ้อนท้าย ทั้งสองคนมีแต่คนตัวใหญ่ๆน้ำหนักมากจนล้อจักรยานรับน้ำหนักไม่ไหวจนลูกปืนล้อแตก จนล้อ \"โคลงเคลง\" ไปมา

( ควย ในภาษาอีสาน เป็นคำสุภาพ แต่ในภาษาไทยกลาง มิทราบว่าแปลว่าอะไร)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 53 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ควย

ภาษาอีสานคำว่า..ควย
ความหมายตรงๆ ====>
ควาย
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: เท็ดดี้แบร์
เมื่อวันที่:: 12-02-2007 19:49:21

ตัวอย่าง

ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย

สั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 54 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คัว

ภาษาอีสานคำว่า..คัว
ความหมายตรงๆ ====>
การชำแหละ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10-02-2006 11:49:00

ตัวอย่าง

มื้อนี้ บ่าวหน่อ เพิ่นได้เอี่ยนมาโตบักใหญ่นึง บ่าวบุญโฮม มาเอาไปคัวถะแหม สิได้กินต้มเอี่ยน
แปลว่า
วันนี้ บ่าวหน่อ ได้ปลาไหล (เอี่ยน คือ ปลาไหล) ตัวใหญ่มาตัวนึง บ่าวบุญโฮมมาเอาปลาปลาไหลไปชำแหละเร็ว จะได้กินต้มปลาไหล

คำว่า ถะแหม ดป็นการบอกให้รีบทำ หรือย้ำให้ทำ หรือ การบอกอาการย้ำๆ

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 55 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คาด ลาดไปคาดลาดมา

ภาษาอีสานคำว่า..คาด ลาดไปคาดลาดมา
ความหมายตรงๆ ====>
คนอยู่ไม่เป็นสุขเดี๋ยวไปเดี๋ยวมาบางครั้งจนเป็นที่ลำคาญ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร
เมื่อวันที่:: 29-12-2009 21:02:45

ตัวอย่าง

คำว่า คาดลาดไป คาดลาดมา มีความหมายว่า นิสัยของคน ๆ นั้นวอกแวก อยู่ไม่เป็นสุข
เดี๋ยวไป เดี๋ยวมา ตัวอย่างเช่นในขณะที่มีผู้คนมากมายกำลังนั่งชมหมอลำอยู่นั้นมีกะชายนายคนหนึ่งนั่งไม่เป็นสุขเดี๋ยวเดินเข้าเดินออกจนเป็นที่น่าลำคาญของผู้คนที่เขามีความสุขในขณะที่ชมหมอลำอยู่นั้น จึงมีคำบ่นออกมาว่า ฮ่วยมันคือคาดไปคาดลาดมาแท้หนอบักหานี่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 56 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คาดลาด

ภาษาอีสานคำว่า..คาดลาด
ความหมายตรงๆ ====>
ยื่นออกมา , โผล่ออกมา , เกิดขึ้นโดนมันตั้งใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: คนฮักถิ่น
เมื่อวันที่:: 15-09-2006 09:40:27

ตัวอย่าง

เช่นว่า

1. เจ้าเบิ่งนี่ดุบ่าวเอก จั้งใด๋ ส่นไม่ฮางเจ้าคือจั๋งมาหยืน คาดลาด เข้ามาในเฮียนข่อยหลายแท้
แปลว่า
- นี่คุณเอก ดูนี่สิ ทำไมปลายไม้ซางของคุณถึงได้ยื้นเข้ามาในบ้านผมเยอะแยะขนาดนี้ล่ะ


2. บ๊ะ ! .... บักอั่นนี่แหม ขับรถนำก้นกันมาดี ๆ จั้งใด๋มา คาดลาด เบรกจ่อ ๆ จั้งซี่
แปลว่า
โอ้ะ ! .... เจ้าคนนี้ ขับตามกันมาดี ๆ ไงถึงได้อยู่ดี ๆ ก็เบรก ซะกระชั้นอย่างนี้


เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 57 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คาวเดียว

ภาษาอีสานคำว่า..คาวเดียว
ความหมายตรงๆ ====>
แป๊บเดียว,สักครู่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 12/18/2001 2:00:59 AM

ตัวอย่าง

ถ่าอ้ายอยู่นี่เด้อนางเด้อ อ้ายไปซ้อขอวคาวเดียว
แปลว่า
รอพี่อยู่ที่นี่นะ พี่ไปซื้อของแป็บหนึง(สักครู่)

วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 58 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คำแพง

ภาษาอีสานคำว่า..คำแพง
ความหมายตรงๆ ====>
คำแพง แปลว่า ผู้ซึ่งเป็นที่รักหรือ แก้วตาดวงใจของพ่อแม่
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: พีคนันยา
เมื่อวันที่:: 20-10-2009 09:45:20

ตัวอย่าง

เป็นหยัง คือเส่า คือโสก แท้ คำแพง ของแม
แปลว่า ทำไมถึงเศร้าโศกอย่างงี้ สุดที่รักของแม่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 59 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิ่งนิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..คิ่งนิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่เคลื่อนไหว, หยุดนิ่ง, หยุดชะงัก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 08-07-2008 14:53:54

ตัวอย่าง

คำว่า คิ่งนิ่ง คือ ไม่เคลื่อนไหว, หยุดนิ่ง

ส่วนใหญ่ใช้กับคำว่า หยุด



สาวนางเป็นสาวมาโดนแล้ว บ่ฮุ้สิไปไส ย้อนเลาบ่มีผู้บ่าวมาโดนแล้ว พอตะมาพ้อบ่าวก๊อฟแล้ว เลาจั่งเฮ้ดตาคิ่งนิ่งบัดเดียวนึง



แปลว่า สาวนางแกเป็นสาวมานานแล้ว ไม่รู้จะไปทางไหน เพราะไม่มีแฟนหนุ่มมานาน พอแกมาเจอบ่าวก๊อฟแล้วก็ก็หยุดชะงัก ไม่ไหวติง



อีกตัวอย่าง

บ่าวหน่อขับรถเบนซ์คันงามมาอย่างแฮง พอตะพ้อหมานอนแลนตัดหน้ารถเลา เพิ่นเหยียบเบรค จึก อยู่บักคิ่งนิ่ง

แปลว่า

บ่าวหน่อขับรถเบนซ์คันงามมาอย่างเร็ว พอมาเจอหมาวิ่งตัดหน้ารถ แกเหยียบเบรคทันทัน รถหยุดไม่เคลื่อนไหวเลย



สั่นดอกหว้า..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 60 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดต่อ

ภาษาอีสานคำว่า..คิดต่อ
ความหมายตรงๆ ====>
คาดหวัง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 24-10-2006 16:57:23

ตัวอย่าง

คิดต่อ บางทีก็ออกเสียงเป็น คึดต่อ ก็มี

อ้ายดล : พ่อใหญ่ชาญ เลาเป่าโหวดม่วน จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกะแต บ่ต้องไปคิดต่อนำเลาดอก เลามีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ อ้ายดลพี้ จั่งค่อยคิดต่อนำได้
พ่อใหญ่ชาญ : หืย อ้ายดลนั่นล่ะ แฮ่งคัก แฮงมีเทิงลูก เทิงเมีย อย่าไปเซียเลาเด้อหล่ากะแต มาหาอ้ายชาญพี้ น้องกะแต คิดต่อสิฟังโหวด อ้ายสิเป่าให้ฟัง คิดต่อสิกินข้าว อ้ายสิทอดไข่ให้กิน
น้องกะแต : มัวเถียงกันอยู่หนั่นล่ะ บ่มีไผเป็นตาคิดต่อได้ดอก น้องกะแตไปหาอ้ายหน่อดีกั่ว จั่งค่อยเป็นตาได้คิดต่อ เนาะอ้ายหน่อเนาะ... ยืมเงินจักหมื่นสองหมื่นแหน่อ้ายหน่อ....

แปลว่า
พี่ดล : พ่อใหญ่ชาญ แกเป่าโหวดเพราะ จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกระแต อย่าไปคาดหวังอะไรกับแกเลยนะ แกมีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ พี่ดลนี่ จึงจะคาดหวังได้
พ่อใหญ่ชาญ : เอ้อ พี่ดลนั่นแหละ ตัวดี มีทั้งลูกทั้งเมีย อย่าไปเชื่อแกนะน้องกระแต มาหาพี่ชาญดีกว่า น้องกระแตอยากฟังโหวด พี่ชาญจะเป่าให้ฟัง อยากกินข้าว พี่จะทอดไข่ให้กิน
น้องกระแต : มัวแต่เถียงกันอยู่นั่นแหละ ไม่มีใครเป็นที่น่าคาดหวังได้ทั้งนั้นแหละ น้องกระแตไปหาพี่หน่อดีกว่า ค่อยเป็นที่น่าคาดหวังได้หน่อย เนาะพี่หน่อเนาะ.... ขอยืมเงินสักหมื่น สองหมื่นหน่อยนะพี่หน่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 61 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดฮอด

ภาษาอีสานคำว่า..คิดฮอด
ความหมายตรงๆ ====>
คิดถึง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: มด
เมื่อวันที่:: 12-02-2010 17:25:44

ตัวอย่าง

คิดฮอด แปลว่า คิดถึง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 62 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดฮอด, คึดฮอด

ภาษาอีสานคำว่า..คิดฮอด, คึดฮอด
ความหมายตรงๆ ====>
คิดถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: น่ารัก
เมื่อวันที่:: 25-11-2006 12:15:04

ตัวอย่าง

หล่านางเอย อ้ายนี่คึดฮอดเจ้าบักหล๊ายหลาย กินข้าวกะบ่ได้ นอนกะบ่หลับ
แปลว่า
น้องนางเอย พี่นี่คิดถึงเจ้าเหลือเกิน กินข้าวก็ไม่ลง นอนก็ไม่หลับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 63 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดบ่ซอด

ภาษาอีสานคำว่า..คึดบ่ซอด
ความหมายตรงๆ ====>
คิดไม่ถึง/คิดไม่ออก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 08-11-2010 00:35:39

ตัวอย่าง

เรื่องง่ายๆส่ำนี้ ข้อยคือคึดบ่ซอด

แปลว่า เรื่องง่ายๆแค่นี้ ทำไมผมถึงคิดไม่ออก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 64 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดมึ

ภาษาอีสานคำว่า..คึดมึ
ความหมายตรงๆ ====>
คิดแปลกต่างจากปกติ/คิดได้ไง/ คิดยังไง ความหมาย ประมาณว่า ความคิดที่ไม่ใช่ปกติวิสัย เช่น ปกติจะไม่ค่อยทำหรือปฏิบัติ แต่วันนี้คิดอยากจะทำ เช่น ไม่เคยกลับบ้านหรือโทรศัพท์ไปหาใครก็ตาม แต่วันนี้ก็โทรไป เพื่อนก็จะถามว่า คึดมึจั่งใด๋จั่งโทรมา หมายความว่า คิดยัง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 28-11-2010 22:32:52

ตัวอย่าง

มื้อนี้คึดมึจั่งใด๋จั่งมาหาล่ะ

แปลว่า วันนี้ คิดยังไงถึงได้มาหาล่ะ

(ถามประมาณว่า แปลกใจเพราะปกติจะไม่มาหา)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 65 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดฮอด

ภาษาอีสานคำว่า..คึดฮอด
ความหมายตรงๆ ====>
คิดถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ทั่วไป
จากคุณ:: ว.เมืองดอกบัว
เมื่อวันที่:: 9/3/2001 5:22:23 AM

ตัวอย่าง

คึดฮอดเจ้าหลายเด้ หมายถึง คึดถึงคุณมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 66 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดฮอด

ภาษาอีสานคำว่า..คึดฮอด
ความหมายตรงๆ ====>
คิดถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: เจนจิรา ยโสธร
เมื่อวันที่:: 27-06-2009 09:34:39

ตัวอย่าง

ข่อยคึดฮอดเจ้าล๊ายหลาย..ฮู้บ่อ แปลว่าฉันคิดถึงคุณมากมายรู้มั๊ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 67 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เค่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เค่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ตึง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: tigerphitsanu
เมื่อวันที่:: 12-08-2009 11:06:02

ตัวอย่าง

คือโซ่บ่เค่ง จั่งซี่มันต้องถอน

เหมือนโซ่ไม่ตึง แบบนี้มันต้องถอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 68 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิก#2

ภาษาอีสานคำว่า..เคิก#2
ความหมายตรงๆ ====>
การเสียเวลา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:37:38

ตัวอย่าง

ขอเสริมกับผู้บ่าว นพกร เด้อครับ
เคิกบ้านข่อยแปลวาเสียเวลา อีกนำเด้อ
ตัวอย่าง
ฟ้าวแหน่เปี๋ยง ผู้บ่าวนพกร คาตะเคิกเวียกเคิกงานอยู่หั่น
แปลว่า
รีบหน่อยนะ คุณนพกร มัวแต่เสียเวลากับงานอยู่นั่นแหละ

**นี่แหละครับท่านผู้อ่าน แต่ละที่แต่ละจังงหวัดยังไม่เหมือนกัน ดังนั้น เราถึงต้องงมาร่วมกันสร้างภาษาอีสาน วันละคำกัน

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 69 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิ้น

ภาษาอีสานคำว่า..เคิ้น
ความหมายตรงๆ ====>
ครึกครื้น อารมณ์ดี มีชีวิตชีวา
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 09-06-2010 14:50:08

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
อ้ายหน่อพ้อพุสาว คือเคิ้นคัก แท้น้อ
อ้ายจารย์ ถืกเลขมาบ่น้อ..คือสี เคิ้นๆ แถะ มื้อนี่
คำแปล
พี่หน่อ คงพบหน้าสาวๆมา จึงครึกครื้นอารมณ์ดี จังนะ
พี่จารย์ คงถูกหวยมารึเปล่า วันนี้ดูมีชีวิตชีวาจัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 70 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โคราชบ้านเอ็ง

ภาษาอีสานคำว่า..โคราชบ้านเอ็ง
ความหมายตรงๆ ====>
โคราชบ้านเรา
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: เอลฟิน
เมื่อวันที่:: 24-08-2009 19:40:37

ตัวอย่าง

คิดถึงโคราชบ้านเอ็ง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 71 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไคเติบ

ภาษาอีสานคำว่า..ไคเติบ
ความหมายตรงๆ ====>
ดีมาก/ดีขึ้นมาก/ค่อยยังชั่ว หมายถึง อะไรที่ดีขึ้นกว่าเดิม
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 25-09-2010 11:59:41

ตัวอย่าง

ขายของมื้อนี้ ไคเติบกว่ามื้อวานอยู่

แปลว่า วันนี้ขายของดีขึ้นกว่าเมื่อวานหน่อย

ไคแหน่ หมายถึง ดีขึ้น ค่อยยังชั่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 72 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งมงัว

ภาษาอีสานคำว่า..งมงัว
ความหมายตรงๆ ====>
อยู่กับที่,รออยู่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: ไอตาดอน
เมื่อวันที่:: 10-10-2008 16:36:21

ตัวอย่าง

บักสี มึงมางมงัวเฮ็ดหยัง
แปล คุณสี คุณมารออยู่ทำอะร

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 73 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>
การนั่ง หรือ ยืน หรือ ตั้งอยู่ บนระดับที่สูงกว่าระดับปกติ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-09-2006 21:11:24

ตัวอย่าง

ความหมายที่แปลให้ อาจสิบ่ตรงความเป็นจริงพอปานได๋ แต่กะ ย๋วนๆ เอากะแล้วกัน เช่น ประโยค

น้องกระแต : ขอบคุณหลายๆ เด้อพี่หน่อ ที่ไปดึกบักสีดามาให้น้องกระแต บักสีดาม่ง แซ้บแซบ เนาะพี่หน่อ... บ่ให้พี่ดลกินนำดอก (น้องกระแต เบิดหน้า หันหน้าหนี)
พี่ดล : น้องกระแต อย่าเคียดให้อ้ายดลเด้อหล่าเด้อ อ่วยหน้ามาพี้ อ่วยหน้ามาเว้านำอ้ายแหน่.. คันบ่อ่วยมา อ้ายไห้เด้ อ้าย แฮ่งเป็นคนขี้โงยอยู่.. อ้าย คนใจขี้โงย ...ฮือๆๆ
น้องกะแต: บ่อ่วยไปดอก สิไห่กะไห่ไปโลด เขาบ่หัวซา ดอก
พี่ดล : โอ๊ย ถ่าจั่งซั่น อ้ายกะเคียดแล้วหละ (แล้วอ้ายดล กะขึ่นไปนั่ง \"งอย\" โพน เฮ็ดหน่าบูดมุ่ยู่อยู่เทิงโพน)
น้องกระแต : แม่นสิไปนั่ง \"งอย\" โพน อยู่จั่งซั่น เขากะบ่หัวซาดอก
พี่ดล : โอ้ยเนาะ ฮ่า อ้ายมื่นตกโพน ก้นขี่ทั่ง ย่างบ่ได้ สิเฮ็ดจั่งได๋
น้องกะแต : กะซ่าง

แปลว่า

น้องกระแต : ขอบคุณมากนะค่ะพี่หน่อ ที่เอาไม้ค้อนไปปาลูกฝรั่งมาให้น้องกระแต ฝรั่งสุก อร้อยอร่อย เนาะพี่หน่อ... ไม่ให้พี่ดล กินด้วยหรอก (น้องกระแต เชิดหน้า หันหน้าหนี)
พี่ดล : น้องกระแต อย่าโกรธพี่ดลเลยนะจ๊ะ หันหน้ามาทางนี้ หันหน้ามาพูดกับพี่หน่อย.. ถ้าไม่หันมา พี่ร้องไห้นะ พี่ยิ่งเป็นคนขี้แยอยู่.. พี่ คนใจขี้แย... ฮือๆๆๆ
น้องกะแต: ไม่หันไปหรอก จะร้องไห้ก็ร้องไปเลย เขาไม่สนใจหรอก
พี่ดล : โอ๊ย ถ้าอย่างงั้น พี่ก็น้อยใจแล้วจริงๆ (แล้วพี่ดล ก็ขึ้นไปนั่ง \"อยู่ข้างบน\" โพนปลวก ทำหน้าบึ้งตึงอยู่บนจอมปลวก)
น้องกระแต : แม้จะไปนั่ง \"อยู่บน\" โพน อยู่อย่างนั้น เขาก็ไม่สนใจหรอก
พี่ดล : หึย ถ้า ถ้าพี่ลื่นตกจอมปลวก ก้นกระแทกพื้น เดินไม่ได้ จะทำอย่างไร
น้องกะแต : ก็ช่างพี่ดลสิ

พะน้า พะนะ




แก้ไขข้อมูล
คำที่ 74 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>
ขื้นยืนอยู่บนสิ่งของเพื่อยื้อเอาของที่สูงขึ้นไปอีก
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: ป.อีสาน
เมื่อวันที่:: 24-08-2010 16:23:27

ตัวอย่าง

กระตาห่อยอยู่หั่นถ้าเอาบ่ถึงให้้หาแนวมางอยเอา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 75 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งัน

ภาษาอีสานคำว่า..งัน
ความหมายตรงๆ ====>
เสียงดัง, มหรสพ, งานที่มีคนเยอะๆ, งานฉลอง, การชุมนุมคน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 23-07-2007 11:00:44

ตัวอย่าง

คำว่า งัน ความหมาย คือ เสียงดัง, มหรสพ, งานที่มีคนเยอะๆ, งานฉลอง
และใช้งันกันเพื่อการชุมนมคน

เช่น งันเฮือนดี คือ งานรวมคนในงานศพ
ตัวอย่าง พ่อใหญ่ Steve เลาอาการบ่ดี เร็วๆนี้อาจสิได้ไปงันเฮือนดีเลา
แปลว่า คุณตา Steve แกออกอาการไม่ดี เร็วๆ อาจจะได้ไปวานศพแกก็เป็นได้

บางอย่างก็หมายถึง มหรสพ
เช่น
บ่าวหน่อ : งานบุญบวชบักต๊อกปีนี้ ได้ยังมางันหล่ะพ่อใหญ่
พ่อใหญ่ดล : เห็นเด็กน้อยวัยรุ่นมันตีกันซุปี กะเลยวาสิจ้างหนัง ซอดแจ้ง พู้นหล่ะ

แปลว่า
บ่าวหน่อ : งานบวชบักต๊อกปีนี้ ได้อะไรมาเป็นมหรสพหล่ะ คุณตา
ตาดล : เห็นเด็กวัยรุ่นตีกันทุกปี ก็เลยว่าจะจ้างภาพยนต์ เอาแบบสว่างดวงอาทิตย์ขึ้นเลยก็แล้วกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 76 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งุบปาก

ภาษาอีสานคำว่า..งุบปาก
ความหมายตรงๆ ====>
หุบปาก
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: pokky
เมื่อวันที่:: 15-08-2009 20:56:06

ตัวอย่าง

ึงงุบปางดิ
ึงหุบปากดิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 77 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งุม

ภาษาอีสานคำว่า..งุม
ความหมายตรงๆ ====>
1.ครอบ 2.คว่ำ 3.งม
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-05-2006 14:13:12

ตัวอย่าง

คำว่า \"งุม\" คำเดียว อาจจะแปลความหมายได้หลายอย่าง ขึ้นกับว่าใช้ในลักษณะไหน ในที่นี้ขอแปลความหมายเป็น 3 ความหมาย คือ

1.งุม หมายถึง \"ครอบ\" เช่น
\"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน \"งุม\" ถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มันเยาสาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\"
หมายความว่า \" กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน \"ครอบ\" ถ้วยไว้ก่อน ให้มันร่อแร่ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\"
หรืออีกประโยค \"นี่หละน้อ เขาว่า ควมมัก ควมฮัก มาแล่นกุ้ม มันคือสุ่ม \"งุม\" หัว ควมฮักมาพอๆปานกะทอ \"งุม\"ไว่\" ความหมายคือ \"นี่หละหนอความรัก เมื่อมีความรัก มันเหมือนมีอะไรมาครอบงำจิตใจเรา ทำให้เหมือนกับเป็นคนตาบอด\"

2.งุม แปลว่า \"คว่ำ\" เช่น
หลวงพ่อมหาบอกจัวน่อยว่า \"น้อย น้อย ยามเจ้าสันอิ่มแล้ว กะให่เอาบาตรไปล่าง ล่างแล่ว กะเอาไป \"งุม\"ไว่เทิงโต๊ะสาก่อน ให่มันแห่งก่อนจั่งค่อยเอาไปเก็บ บาตรจั่งค่อยสิบ่เข่าขี่เหมี่ยง\"
หมาความว่า หลางพ่อมหา บอกกับเณรว่า \"เณร เณร เมื่อตอนเธอฉันอาหารเสร็จแล้ว ให้เธอเอาบาตรไปล้าง เมื่อล้างแล้วก็เอาไป \"ค่ำไว้บนโต๊ะให้บาตรแห้งเสียก่อน ค่อยเอาไปเก็บ บาตรถึงจะไม่เข้าสนิม\"
หรือเวลาเล่นไพ่ เจ้ามือสิบอกว่า \"ผู้ได๋ป๊อกให่หงานขึ้น ผู้ได๋บ่ป๊อก ให่ \"งุม\" ไว่ \" เป็นต้น

3.งุม แปลว่า งม หมายถึง การคลำหาอะไรบางอย่างในน้ำ เช่น ไปงุมหอย หมายถึง ไปงมหอย /ไปงุมปลา คือ ไปงมปลา/งุมเข็มในหนองน้ำใหญ่ คือ งมเข็มในมหาสมุทร/ เป็นต้น
ตัวอย่างประโยคเช่น \"บ่าวหน่อ ยามเจ้าเอาแหไปตึกปลาอยู่ในหนองนาพ่อใหญ่บัติ ให่เจ้าตึกแล้ว \"งุม\" เอาเด้อ เพราะว่าปลามันมีแต่โตใหญ่ๆ คันเจ้าตึกแหแล่วห้าวเอา ปลามันสิปิ้นเพาออกเหมิด สิบ่ได้จักโตเด้\"
ความหมายก็คือ \"หนุ่มหน่อครับ เวลาคุณจะไปทอดแหหาปลา ที่สระน้ำของคุณตาบัติ ให้คุณทอดแห แล้ว \"งม\" หาปลานะ เพราะมีแต่ปลาตัวโตๆ ถ้าคุณทอดแหแล้วลากเข้าฝั่งเลย ปลามันจะดิ้นหลุดออกจากแหหมด จะไม่ได้ปลาสักตัว นะครับ\"

(ยาวหลายเติบเน๊าะ แค่คำว่า \"งุม\" คำเดียว)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 78 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เงี่ยน,เงื่อน,เงียน,เงือน

ภาษาอีสานคำว่า..เงี่ยน,เงื่อน,เงียน,เงือน
ความหมายตรงๆ ====>
อาหารที่เหลือจากการกิน,สิ่งที่เหลืออยู่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 04-08-2008 14:58:15

ตัวอย่าง

คือว่า เงียน บางที่เอิ้นว่า เงือน หรือเงียน
แปลว่า เศษอาหาร หรือ อาหารที่เหลือจากการกินแล้ว

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
ในฮีตสิบสองคองสิบสี่ คองสิบสี่สำหรับฆราวาส ข้อนึงที่พึงปฏิบัติสำหรับภรรยา เพิ่นวา
\"อย่าเอาอาหารเงื่อนกินตนแล้วไปทานให้แก่พระสังฆะเจ้า และเอาไว้ให้ผัวกินจะ กายเป็นบาปได้ อันใดในชาติหน้าก็มีแต่แนวบ่ดี \"

คือ อย่าเอาอาหารที่เฮากินแล้วไปถวายพระและให้ผัวกิน มันสิบาป เกิดชาติหน้ามีแต่สิ่งไม่ดีเข้ามาในชีวิต

มาเบิ่งอีกตัวอย่างนึงนะครับ
ปรกติแล้ว งัวน้อยสิบ่กินน้ำที่เป็นเงียนงัวโตอื่น เด้ คันบ่หิวอีหลี
แปลว่า
ปรกติแล้วลูกวัวจะไม่กินน้ำที่เหลือจากตัวอื่น ถ้าไม่หิวจริงๆ

คำว่าเงียน สิคล้ายๆกันกับคำว่า\"เดน\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 79 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จบเจือ

ภาษาอีสานคำว่า..จบเจือ
ความหมายตรงๆ ====>
งาม/งามมาก/สวยงามมาก/พอดี
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 21-12-2009 00:46:39

ตัวอย่าง

มื้อนั้น เด็กน้อยกำลังจมน้ำมีคนช่อยทันจบเจือ
แปลว่า วันนั้ เด็กกำลังจมน้ำมีคนมาช่วยทันพอดี
เป็นคนจบคนงาม
แปลว่า เป็นคนสวยคนงาม

ผู้สาวบ้านนั้นจบหลาย
แปลว่า สาวบ้านนั้นสวยงามหลาย

คำว่า จบ อาจหมายถึง ความเพรียบพร้อมสมบูรณ์ เช่น คนจบ ก็หมายถึงคนที่เพรียบพร้อมไปหมด ทั้งรูปร่างหน้าตา กิริยามารยาท

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 80 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..จ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
การบ่น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองงพลาญ
เมื่อวันที่:: 8/29/2001 2:13:50 PM

ตัวอย่าง

เฒ่าเอย...มื้อนี้เจ้ามาคือจ่มดีแท้ มื้อคืนกินยาบ่ถึงขวดเบาะเฒ่า
แปลว่า
ที่รักเอ๋ย (เฒ่า ในความหมายนี้คือคำที่ใช้เรียกคู่สามีภรรยา) ..วันนี้ทำไมบ่นตลอดเลย หรือว่าเมื่อคืนกินบาไม่ถึงขวดหรือ
...วาสั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 81 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ่อง

ภาษาอีสานคำว่า..จ่อง
ความหมายตรงๆ ====>
ดึง/ดึงไว้/ดึงน้าว/ดึงแบบห้อยโหน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 20-12-2009 03:41:36

ตัวอย่าง

จ่องหง่าไม้ไว้
แปลว่า ดึงกิ่งไม้ไว้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 82 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอด

ภาษาอีสานคำว่า..จอด
ความหมายตรงๆ ====>
ติดกัน, ชิดกัน ,จรด,เชื่อมต่อ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-10-2006 13:12:50

ตัวอย่าง

จอด หมายถึง การเชื่อมต่อ ติด จรด ติด ชิด เช่น

-บ่าวหน่อกับพ่อเฒ่า พากันไปปั้นคันแท กะเลยแบ่งเคิ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาแต่ทางตะเว็นออก พ่อเฒ่าปั้นมาแต่ทางตะเว็นตก ให่ปั้นมา \"จอด\" กันหม่องเคิ่งๆ แต่บ่าวหน่อคาแต่นอนเว็น พ่อเฒ่าปั้นคันแทจนว่าเมื่อยกะบ่ \"จอด\" กันจักเทือ

แปลว่า

บ่าวหน่อกับพ่อตา พากันไปปั้นคันนา ก็เลยแบ่งครึ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาจากทางทิศตะวันออก พ่อตาปั้นมาจากทางทิศตะวันตก ให้ปั้นมา \"ติดต่อ\" กันตรงครึ่งพอดี แต่บ่าวหน่อเอาแต่นอนกลางวัน พ่อตาปั้นคันนาจนว่าเมื่อยล้าก็ยังไม่ \"จรด\" กันสักที

หรือ

-จังหวัดสารคาม มีซายแดนทางเทิง \"จอด\" กับกาฬสินธุ์ ทางตาเว็นตก \"จอด\" กับขอนแจ่น ทางไต้ \"จอด\" กับบุรีรัมย์ ทางตาเว็นออก \"จอด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด

แปลว่า

-จังหวัดมหาสารคาม มีชายแดนทางทิศเหนือ \"ติด\" กับกาฬสินธุ์ ทางทิศตะวันตก \"ติด\" กับขอนแก่น ทางทิศไต้ \"ติด\" กับบุรีรัมย์ ทางตะวันออก \"ติด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 83 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อม

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อม
ความหมายตรงๆ ====>
เล็ก แคบ เรียวลง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-10-2006 16:49:36

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล : ฮ่วย กินเบียร์ยกขวดซดแบบนี้ มันจั่งได๋สิแซบ ขวดเบียร์ปากจ้อมๆ ยกเทใส่ปาก มันกะเป็นฟองเหมิดท่อนั่นแหล่ว.. นี่ ๆ สิกินให้เบิ่ง

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล : เฮ้ย กินเบียร์ยกขวดซดแบบนี้ มันจะอร่อยได้อย่างไร ขวดเบียร์ปากเล็กๆ ยกเทใส่ปาก มันก็เป็นฟองหมดสิ... นี่ ๆ จะกินให้ดู
--------------------

พ่อใหญ่ดล หลังจากกินเบียร์เหมิดไปหลายขวด ยังบ่เมา พอมึนๆ หัวจักหน่อย ย่านเมียด่า กะขับรถกลับบ้าน พอไปฮอดทางแยก กะเลี้ยวซ้ายทันที ขับไปๆ หนทางผัดจ้อมเข้า จ้อมเข้า... ฮ่วย บัดทีแท้ หลงทาง เลี้ยวเข้าป่า พะน๊า..

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล หลังจากกินเบียร์หมดไปหลายขวด ยังไม่ถึงกับเมา พอมึนๆ แต่กลัวเมียด่า ก็เลยขับรถกลับบ้าน พอไปถึงทางแยก ก็เลี้ยวซ้ายทันที ขับไปๆ ทางกลับเล็กลง เล็กลง... อ้าว ที่ไหนได้ หลงทาง เลี้ยวเข้าป่า..น่ะสิ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 84 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ่อย

ภาษาอีสานคำว่า..จ่อย
ความหมายตรงๆ ====>
ผอม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 19:03:36

ตัวอย่าง

นางเอย... คือมาจ่อยมาน้อยคักแท้ บ่ได้กินเข่าบ่หน้อ
แปลว่า
น้องนางเอ๋ย...ทำไมถึงได้ผอมอย่างนี้ ไม่ได้กินข้าวหรือไร
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 85 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอลอหรือจอล่อ

ภาษาอีสานคำว่า..จอลอหรือจอล่อ
ความหมายตรงๆ ====>
พร้อมที่จะออก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: หนุ่มสารคาม
เมื่อวันที่:: 05-06-2012 04:03:30

ตัวอย่าง

ดอกจอลอ หมายถึง ดอกกำลังผลิ
แค้นคอจอลอ หมายถึง แค้นอยู่ต้อคอ
โอ้ยแค้นคอจอลอแท่น้อ เอากำลังตีกลางหลังให้แนสู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 86 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อ

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อ
ความหมายตรงๆ ====>
ไกล้,กระชั้นชิด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 06-08-2006 13:37:08

ตัวอย่าง

ในความหมายของ จ้อ อาจหมายถึง ระยะทาง หรือระยะเวลา ก็ได้ หรือ อาจจะใช้การเล่นคำ เพื่อให้ความหมายมากขึ้น เช่น จ้อๆ ,จั้นจ้อ ตัวอย่างประโยค เช่น

-บ่าวหน่อขับรถนำก้นรถแท๊กซี่ เข่าไปในซอย อยู่ดีๆรถแท๊กซี่กะเบรค เฮ็ดให้บ่าวหน่อต้องเหยียบเบรคอย่างแฮง จนน้องกระแตที่นั่งมานำหัวดวนไปข้างหน้า บ่าวหน่อลาวสูนหลาย กะเลยลงรถไปฮ้ายให่คนขับแท๊กซี่ว่า
\"ขับรถภาษาอีหยังวะ ขับอยู่ดีๆกะมาเบรคเอา \"จ้อๆ\" ไคแหน่ตั๊ว ข่อยเบรคทัน คันจั่งสั้นรถได้ตำดากกันแล้ว\"
คนขับแท๊กซี่กะลงมาเถียงว่า
\"เจ้ากะคือกันนั่นหละ ขับรถมา \"จ้อ\" ดากรถข่อยปานนี่ มันกะกดดัน สั่นตั๊ว\"
แปลว่า
-บ่าวหน่อแกขับรถตามก้นรถแท๊กซี่ เข้าไปในซอย อยู่ดีๆรถแท๊กซี่ก็เบรค ทำให้บ่าวหน่อต้องเหยียบเบรคอย่างแรง จนน้องกระแตที่นั่งมาด้วยหัวคะมำไปข้างหน้า บ่าวหน่อแกโมโหมาก ก็เลยลงรถไปด่าให้คนขับแท๊กซี่ว่า
\"ขับรถภาษาอะไรวะ ขับอยู่ดีๆกะมาเบรคอย่าง \"กระชั้นชิด\" นี่ดีนะที่เราเบรคทัน ไม่งั้นรถได้ชนตูดกันแล้ว\"
คนขับแท๊กซี่ก็ลงมาเถียงว่า
\"คุณก็เหมือนกันนั่นหละ ขับรถมา \"ชิด\" ก้นรถฉันขนาดนี้ มันกดดัน รู้ไหม\"

หรือ

-บ่าวหน่อลาวมานั่งจ่มเรื่องผู้สาว ว่า ออกพรรษานี่ น้องกระแตกะสิให่ไปขอไปแต่งให้มันเรียบร้อย ลาวกะเลยคึดยากว่า มาบอกกัน \"จ้อๆ\" จั่งซี่ สิไปหาเงินค่าดองทันบ่น๊อ เวลากะ \"จั้นจ้อ\" เข่ามาซุมื่อ เทิงหมู่พวกกะสิว่าให่ ว่าบอกข่าวงานกินดอง \"จ้อ\" โพด ตัดชุดใหม่ใส่บ่ทัน
แปลว่า
-บ่าวหน่อแกมานั่งบ่นเรื่องแฟนสาวให้ฟังว่า ออกพรรษานี้ น้องกระแต ก็จะให้ไปสู่ขอ ไปแต่งงานให้มันเรียบร้อย แกก็เลยหนักใจว่า มาบอกกัน \"ไกล้ๆ\" อย่างนี้จะไปหาเงินค่าสินสอดทันไหม เวลาก็ \"กระชั้นชิด\" เข้ามาทุกที ทั้งเพื่อนฝูงก็จะว่าให้ ว่า มาบอกข่าวงานแต่งงาน \"กระชั้นชิด\" เกินไป ทำให้ตัดชุดใส่ไปงานไม่ทันเลย

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 87 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อ

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อ
ความหมายตรงๆ ====>
กระชั้นชิด,ใกล้ๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: พอกะเทิน
เมื่อวันที่:: 28-06-2008 00:50:15

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
มื่องานบุญบ้านเฮากะจ้อเข้ามาแล่ว

นัดประชุมก็นัดแบบจ้อ

คำแปล
วันงานบุญบ้านเราก็ใกล้จะมาถึงแล้ว

นัดประชุมก็นัดแบบกระทันหัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 88 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จั๊กมื้อ

ภาษาอีสานคำว่า..จั๊กมื้อ
ความหมายตรงๆ ====>
สักวัน
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: ไอ้เด็กริมทางเล่นโปงลางไฮโซพะนะ
เมื่อวันที่:: 07-11-2010 00:57:49

ตัวอย่าง

จำไว้จั๊กมื้อรางวัลเวทีนี้สิเป็นของเฮา
ห่าเฮาตั้งใจ..สู้เต็มที่..ซักซ้อมดี..ตรงต่อเวลา..บ่โดดซ้อม
สามัคคีกัน..ถ้าเป็นจั๊งสิ..แข่งเวทีได๋เฮากะได้..แล้วอีกอย่างนึงอย่าประมาด
จั๊กมื้อเฮาอาจสิได้เป็นศิลปินกะได้จงจำคำครูไว้เด้อ..สู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 89 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังแม่นเป็นก้าว

ภาษาอีสานคำว่า..จังแม่นเป็นก้าว
ความหมายตรงๆ ====>
ทำเป็นยิ่ง,ลืมพื้นเพของตัวเอง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 18-01-2010 12:05:45

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง บักหำน้อยไปเรียนหนังสืออยู่กรุงเทพ เรียนจบนิติศาสตร์ กลับไปบ้านอีสาน กะยังพูดคุยกับคนอื่นบ้าง แต่พอบักหำน้อย เรียนจบเนติฯ แล้ว กลับไปบ้านเลยไม่พูดไม่คุยกับใคร มองเห็นคนอื่นด้อยกว่าตัวเอง (แต่ยังไม่ถึงกับชั่ว ยังพอคบได้) ภาษาบ้านผมเรียกว่า \"จังแม่นมันเป็นก้าว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 90 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จั่งสิ

ภาษาอีสานคำว่า..จั่งสิ
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงจะ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์
เมื่อวันที่:: 24-07-2016 02:46:39

ตัวอย่าง


บักหล่า:แม่ตู้ ไข่อันนี่ต้องปิ้งโดนปานใด๋ มันจั่งสิได้
แม่ตู้:ถ่าจั๊กบึ๊ดกะได้ละ ถ่าจั๊กหน่อย
แปล
หนุ่มน้อย:ยาย ไข่นี่ต้องปิ้งนานขนาดไหนมันถึงจะตาย
ยาย:รอซักแปปก็ได้แล้ว รอซักนิดนึง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 91 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จัว หรือ จัวน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..จัว หรือ จัวน้อย
ความหมายตรงๆ ====>
เณร,สามเณร
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 03-07-2006 13:23:04

ตัวอย่าง

คำที่เกี่ยวกับการเรียกชื่อของพระภิกษุสามเณรในภาษาอีสานที่เคยกล่าวมาแล้ว ได้แก่ เจ้าหัวหมายถึงพระ ส่วน จัวน้อย หรือ จัวเฉยๆ หมายถึงสามเณร ส่วนคำอื่นๆที่เกี่ยวข้อง เช่น
-แม่ออก------อุบาสิกา
-พ่อออก-------อุบาสก
-สังกะลี--------เด็กวัด
-เซียง-------คนที่สึกออกจากการเป็นสามเณร
-ทิด---------คนที่สึกจากพระ
-จารย์ หรือ จาน-------คนที่สึกจากพระที่ผ่านการทำพิธีรดน้ำเป็นจารย์แล้ว
-มหา--------ผู้ที่สอบได้เปรียญ ถ้าเป็นพระเรียกพระมหา ถ้าเป็น โยม เรียกมหา เฉยๆ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 92 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จาวขาย

ภาษาอีสานคำว่า..จาวขาย
ความหมายตรงๆ ====>
ประกาศขาย
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 13:25:57

ตัวอย่าง

จาวขาย คือ จาวขาย

มาเบิ่งโตอย่างกันเลย
ควยบักตู่ อยู่บ้านพ่อใหญ่ดล มันบ่คูนตั๊ว ไถนากะแส่วซ้ายแส่วขัว บ่กงตามฮอยเก่าเลย แล้วกะมักแนมนำตะควยโตแม พ่อใหญ่ดลเลาจาวขายตั๊ว ถืกๆนึงดอก โตนั้นเลาวาสิขาย จัก 20 ร้อยนึง
แปล
ความเขาทู่ (หรือ หน้าทู่) ที่อยู่บ้านตาดล มันไม่ดี (ชอบออกนอกรีดนอกรอย) ไถนาก็เบี่ยงซ้ายบ้างเบี่ยงขวาบ้าง ไม่ตรงรอยเดิมที่เคยไถเลย แล้วก็ชอบมองตามความตัวเมีย (โดยเฉพาะสาวๆ) พ่อใหญ่ดลแกเลยประกาศขาย ถูกๆ ความตัวนั้นแกขายแค่ 2000 บาท เอง

ควย = ควาย
แส่ว คือ การเบี่ยง เฉไฉ
กง คือ ตรง
โตแม คือ ตัวแม่ หรือตัวเมีย ตรงกันข้ามกับ โตเถิก หรือ ตัวผู้

สั่นดอกหว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 93 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จู๋ไฟ

ภาษาอีสานคำว่า..จู๋ไฟ
ความหมายตรงๆ ====>
การขยับท่อนฟืนเข้าไปในเตาไฟเพื่อให้ไฟแรงขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-06-2006 15:15:25

ตัวอย่าง

จู๋ไฟ ไม่ใช่อันนั่นของไฟนะ อย่าคิดลึก

จู๋ไฟ หมายถึง เมื่อเวลาไฟในเตาไฟไกล้ดับ เราก็ไปขยับท่อนฟืนเข้าไปในเตาให้ไฟมันแรงขึ้น ลักษณะการ\"จู๋ไฟ\" จะใช้สำหรับเตาที่ใช้ฟืน คำอื่นๆที่เกี่ยวกับกองไฟ เช่น
-ดังไฟ----ก่อไฟ
-มอดไฟ---ดับไฟ
-ไฟมอด ---- ไฟดับ
-จูดไฟ----จุดไฟ
-อ่อยไฟ----การใช้วัตถุไวไฟมาช่วยให้ไฟติดง่านขึ้น
-วีไฟ----การพัดลมเข้าไปในกองไฟเพื่อให้ไฟติดแรงขึ้น
-จี่ไฟ----การเอาอะไรสักอย่างไปวางไว้บนถ่านไฟเพื่อให้สุก เช่น จี่ปลา จี่มันแจว
-ไฟโฮง----ลักษณะถ่านไฟที่ติดไฟอย่างแรงกล้า

ตัวอย่างเช่น

พ่อใหญ่บัติบอกกับลูกสาวว่า \" ยามอี่หล่าเลิกโรงเรียนแล้วให่ฟ่าวไป \"ดังไฟ\" หนึ่งเข่าเด้อ คันไฟมันดังติดยากกะให่เอาฝาหม่อ \"วีไฟ\" ให่มันติด ถ่าไฟมันสิ \"มอด\" กะให่ \"จู๋\" ดู๋ๆ หนึ่งเข่าสุกแล้วกะให่เอาไฟใส่เตาถ่าน เอาถ่านใส่แล้วกะ \"วี\" ให้ไฟมัน \"โฮงๆ\" พ่อสิได้เอาปลาไป \"จี่\"

แปลว่า คุณตาบัติบอกกับลูกสาวของแกว่า \" เมื่อลูกเลิกโรงเรียนแล้วให้รีบไป \"ก่อไฟ\" นึ่งข้าว ถ้าไฟมันติดยากก็ให้เอาฝาหม้อมา \"พัด\" ให้ไฟมันติด ถ้าไฟมันจะ \"ดับ\" ก็ให้เอาไฟยัดใส่บ่อยๆ พอนึ่งข้าวเสร็จแล้วก็ให้ก่อไฟที่เตาถ่าน แล้วพัดไฟให้ \"ไฟติดแรงๆ\" พ่อจะได้เอาปลาไปจี่กิน

ซั่นตัว..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 94 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จู้

ภาษาอีสานคำว่า..จู้
ความหมายตรงๆ ====>
นม/หัวนม(เป็นคำเก่า พบในกลอนผญา)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-12-2009 04:55:30

ตัวอย่าง

คือสิลูกน้อยกินจู้จ่องนม
แปลว่า เหมือนจะมีลูกน้อยน้าวดึงกินนม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 95 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจ้งโข่โหล่

ภาษาอีสานคำว่า..แจ้งโข่โหล่
ความหมายตรงๆ ====>
สว่างคาตา,สว่างถึงเช้า
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 31-07-2009 22:40:10

ตัวอย่าง

โตอย่างเด้อ พ่อใหญ่หน่อกับอ้ายมังกายเดียวดอนลักหนีแม่ไปเบิ่งหนังกลางแปลงจนซอดแจ้งโขโหล่เลย กลับมาบ้าน เลยถืกตีดากลายซ้ำ

แปล ตาหน่อกับพี่มังกายเดียวดอนแอบหนีแม่ไปดูหนังกลางแปลง จนสว่างคาตาถึงเช้า กลับมาบ้านเลยถูกแม่ตี ก้นลาย (สมเฒ่าบ่อยู่สมเฒ่า)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 96 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจบใจ

ภาษาอีสานคำว่า..แจบใจ
ความหมายตรงๆ ====>
มั่นใจ, เชื่อใจ, สนิทใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 13:36:51

ตัวอย่าง

แจบใจ คือ มั่นใจ, เชื่อใจ, สนิทใจ
คำว่า แจบ คือ สนิท, มิดชิด, ไม่มีรอยรั่ว
แจบใจ ก็คือ สนิทใจ นั่นเอง

ตัวอย่างนะครับ
อ้ายต้อมเลาตกลงปลงใจกับสาวกระแต เรียบร้อยแล้ว สัญญากันเป็นมั่นเป็นเหมาะ จนบ่าวต้อมแจบใจน้องกระแต แล้วเหตุการณ์กะเหลี่ยนแปลงไป ย้อนวา สาวกระแต เห็นอ้ายบ่าวหน่อ มาคือหล่อคักแท้ กะเลยแลนนำอ้ายบ่หน่อ สั่นแหลว

แปลว่า
พี่ต้อมได้ตกลงปลงใจกับน้องกระแตเรียบร้อยแล้ว สัญญากันเป็นมั่นเป็นเหมาะ จนพี่ต้อมสนิทใจ เชื่อใจมาตลอด แล้วเหตุการณ์ก้เปลี่ยนไป เมื่อน้องกระแต ได้พบกับพี่บ่าวหน่อ เพราะว่า น้องกระแต เห็นพี่บ่าวหน่อ หล่อกว่า จึงได้หนีตามกันไป

โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน 5555

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 97 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โจม

ภาษาอีสานคำว่า..โจม
ความหมายตรงๆ ====>
ยก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 04-04-2007 12:53:15

ตัวอย่าง

โจม หมายถึง ยก ยกวัตถุสิ่งของนะ ไม่ใช่ ยกที่หนึ่ง ยกที่สอง เหมือนการชกมวย

ตัวอย่าง

-น้องเป้ยขึ้นต้นบักสีดาบ่ได้ กะเลยเอิ้นอ้ายหน่อมาซ่อย \"โจมก้น\" ขึ้นให่ จั่งค่อยปีนขึ้นได้

ความหมาย
-น้องเป้ยขึ้นต้นฝรั่งไม่ได้ ก็เลยเรียกให้พี่หน่อมาช่วย \"ยกก้น\" ขึ้นให้ ถึงได้ปีนขึ้นได้

หรือ

บ่าวหน่อ: ป้าด...บักโมหน่วยนี่คือหน่วยใหญ่คักแท้ น้องพอลล่ามา \"โจม\" เบิ่งเกิ่นหนะว่าหนักปานได๋ หรือว่า \"โจม\" บ่แกน
น้องพอลล่า: ปะสาหน่วยส่ำนี่ ใหญ่กั่วนี่น้องกะ \"โจมแกน\"
แปลว่า
บ่าวหน่อ: โอ้โฮ...แตงโมลูกนี้ลูกโตมากเลยนะ น้องพอลล่ามา \"ยก\" ดูหน่อยสิ ว่าหนักเท่าไหร่ หรือว่า \"ยก\" ไม่ขึ้น
น้องพอลล่า: ก็แค่ลูกแค่เนี้ย ใหญ่กว่านี้น้องก็ \"ยกไหว\"
พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 98 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใจออก

ภาษาอีสานคำว่า..ใจออก
ความหมายตรงๆ ====>
ถอดใจ, ใจไม่เอาแล้ว, ใจไม่สู้แล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 11-12-2006 13:53:38

ตัวอย่าง

ใจออก หมายถึง ถอดใจ, ใจไม่เอาแล้ว, ใจไม่สู้แล้ว

พอดีเห็นกีฬาเอเชี่ยนเกมส์ที่ประเทศการ์ต้า มีการแข่งขันกีฬา เลยเอาคำศัพท์เกี่ยวกับการต่อสู้มาฝากกัน

ตัวอย่าง
อ้ายเห็นนักกีฬาซกมวยของประเทศ เจ้าภาพ ถึกเขาตีเซซัดเซซ้าย หมุนติ้วลิ่ว อยู่กลางเวที เห็นคะแนนนำก้นเขาอยู่ตั้ง 10 หมัด บืนไล่ตีเขาปานใด๋กะบ่ถืกจักเทีย เลากะเลยใจออก บ่เอาอีกแล้ว ตีไปกะบ่ซะนะดอก เลากะเลย ขอยอมแพ้ สั่นดอกหว้า
แปลว่า
พี่เห็นนักกีฬาชกมวยของประเมศเจ้าภาพ ถูกเขาต่อยเซซ้ายเซขวา หมุนอยู่กลางเวที เห็นคะแนนตามหลังเขาอีกตั้ง 10 หมัด พยายามไล่ตีเขาแทบตาย ก็ไม่ถูกสักที ก็เลยถอดใจ ไม่เอาแล้ว ยอใชกไปก้ไม่ชนะ ก็เลยขอยอมแพ้ เลย

บ่าวหน่อ เลาวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 99 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เช็ง (เค็ง)

ภาษาอีสานคำว่า..เช็ง (เค็ง)
ความหมายตรงๆ ====>
ตึง, ขึงตึง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 25-01-2007 15:55:36

ตัวอย่าง

เค็ง ขอนแก่นออกเสียงว่า เช็ง หมายถึงึง หรือทำให้ตึง เช่น
บ่เช็ง หมายถึง ไม่ตึง หรือหย่อน หรือ ยาน

ตัวอย่างประโยค

เสียงพิณเส้นที่หนึ่ง มันต่ำโพด เช็งขึ้นอีกจักหน่อยแหน่

แปลว่า
เสียงพิณสายเส้นที่หนึ่ง มันต่ำเกินไป ปรับให้ตึงขึ้นอีกหน่อยนะ

กลองมันยานโพด เช็งหนังกลองขึ้นอีกแหน่

แปลว่า
กลองมันหย่อนเกินไป ขึงหนังกลองให้ตึงขึ้นอีกหน่อยนะ

(ปล. หน้าพ่อใหญ่ดล บ่ต้องไปเช็งมันดอกเด้อ ป่อยไว้จั่งซั่นล่ะ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 100 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซง , ทรง

ภาษาอีสานคำว่า..ซง , ทรง
ความหมายตรงๆ ====>
ท่าทาง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-11-2006 11:39:41

ตัวอย่าง

ซง อาจหมายถึง ชง ก็ได้
แต่ ซง หรือ ทรง ในที่นี้ ท่าทาง ที่แสดงออก เช่น

-ทรงคือสิเมื่อยหลายเนาะ= ท่าทางจะเหนื่อยมากนะ
-บ่าวหน่อนี่ทรงคือสิฮ้องเพลงม่วนเนาะ = บ่าวหน่อนี่ท่าทางจะร้องเพลงเพราะนะ
-ได้ยินแต่เสียงหวานๆของน้องกระแต แล้ว ทรงคือสิผู้ดีคัก= ได้ยินแต่เสียงหวานๆของน้องกระแตแล้ว ท่าทางจะเป็นคนสวยมากเลย

คำอื่นๆที่เกี่ยวข้องเช่น
-ทรงคือ = เข้าท่า หมายถึง ดูดี ถูกใจ
-กินทรง = เข้ารูปทรง หมายถึง เหมาะสมกับตัว เช่น น้องพอลล่ายามลาวนุ่งสิ่นเหี่ยนๆเบิ่งแล้ว \"กินทรง\" คัก บัดยามเพิ่นนุ่งสิ่นล่ามๆ เป็นทรงบ่อคือ หมายความว่า น้องพอลล่าเวลาแกใส่กระโปรงสั้นๆดูแล้ว \"เหมาะกับแก\" มากเลย แต่เวลาน้องแกใส่กระโปรงยาวๆ ดูแล้วไม่เข้าท่าเลย

พะนะ เพิ่นอยากเห็นขาอ่อนน้องพอลล่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 101 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซ่งหรั่ง,ซ่งหลั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ซ่งหรั่ง,ซ่งหลั่ง
ความหมายตรงๆ ====>
กางเกงยีนส์
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 30-05-2006 12:53:16

ตัวอย่าง

ทิดหน่อเลาไปหาซื้อซ่งอยู่ตลาดนัดจตุจักร ได้ซ่งหรั่งดากขาดมาโตหนึ่ง เลามักหลาย นุ่งซ่งหรั่งดากขาดโตนั้นกลับไปยามบ้าน เด็กน้อยเห็นเลานุ่งซ่งหรั่งเท่อย่างคัก พากันย่างนำก้นเลาเป็นล่ะหุย (หรือแม่นย่างนำถ่าบายดากเลาบุล่ะ?)

แปลว่า...
ทิดหน่อ แกไปหาซื้อกางเกงอยู่ตลาดนัดจตุจักร ได้กางเกงยีนส์ตูดขาดมาหนึ่งตัว แกชอบมาก นุ่งกางเกงยีนส์ตูดขาดตัวนั้นกลับไปเยี่ยมบ้าน พวกเด็กๆเห็นว่าทิดหน่อใส่กางเกงยีนส์เท่มาก จึงพากันเดินตามหลังแกไป เป็นขบวน (หรือว่าเดินตามรอจับก้นแกก็ไม่รู้?)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 102 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซวย

ภาษาอีสานคำว่า..ซวย
ความหมายตรงๆ ====>
โชคไม่ดี
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: ดอกไม้เหล็ก
เมื่อวันที่:: 3/27/2002 4:52:48 AM

ตัวอย่าง

มื้อนี้เป็นยังคือซวยแท้
วันนี้ทำไหมถึงโชคไม่ดีเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 103 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซอดแจ้ง

ภาษาอีสานคำว่า..ซอดแจ้ง
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงสว่าง/จนสว่าง
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: บ่าวน้อย
เมื่อวันที่:: 04-10-2010 00:00:05

ตัวอย่าง

มื้อคืนไปเที่ยวงาน ซอดแจ้ง

แปลว่า เมื่อคืนไปเที่ยวงาน จนสว่าง

ซอด หมายถึงึง / จนกระทั่ง อีกความหมายหนึ่งคือ ทะลุ เช่น ถืกแทงซอดหลัง แปลว่า ถูกแทงทะลุหลัง

แจ้ง หมายถึง สว่าง / บอกกล่าว บอกให้รู้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 104 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซะซาย, ยายซะซาย

ภาษาอีสานคำว่า..ซะซาย, ยายซะซาย
ความหมายตรงๆ ====>
กระจัดกระจายไปคนละที่คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 11-12-2006 14:01:43

ตัวอย่าง

ซะซาย, ยายซะซาย แปลว่า กระจัดกระจายไปคนละที่ คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ

คำว่า ยาย คือ การกระจาย หรือ การทำให้แบ่งแยกออกจากกัน
ซะซาย แสดงถึง ความไม่เป็นระเบียบ

ตัวอย่าง
ไก่โอก อยู่เฮือนข่อย มันจั่งใด๋ขึ้นมาเขี่ยบักพริกที่ข่อยตากไว้อยู่หลังคา ยายซะซายเอาโลด ข่อยสิเฮ็ดจั่งใด๋กับมันน้อ จั่งสิสาแก่ใจ
แปลว่า
ไก่โต้ง (ตัวผู้นะ) ที่บ้านผม มันทำไมขึ้นมาเขี่ยพริกที่ผมตากไว้อยู่บนหลังคา กระจัดกระจาย ไปคนละที่คนละทางอย่างนี้ ผมควรทำอย่างไรกับมันให้มันหนำใจ น้อ..

สาแก่ใจ คล้ายๆ กับ หนำใจ
ไก่โอก คือ ไก่ตัวผู้ ไม่จำเป็นต้นเป็นไก่ชนหรือ เป็นก็ได้ แต่ถ้าไก่ชน จะเรียกว่า ไก่ตี
ไก่ตีเป็น Subset ของไก่โอก นะครับ

บ่าวหน่อ วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 105 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซัง

ภาษาอีสานคำว่า..ซัง
ความหมายตรงๆ ====>
เกียจ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: หนูหิ่น
เมื่อวันที่:: 02-09-2007 16:36:15

ตัวอย่าง

แดง..มื่นี่ไปเล่นกับอีจ่อยบ่
ดำ..กูบ่ไปกูซังมันมึงไปผู้เดียวโลด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 106 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซางมาเป็นตะฮักแท้

ภาษาอีสานคำว่า..ซางมาเป็นตะฮักแท้
ความหมายตรงๆ ====>
ทำไมถึงน่ารักอย่างนี้เนี่ย
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ตั๊กกี้
เมื่อวันที่:: 20-11-2006 19:09:09

ตัวอย่าง

อีหล่าเจ้าซางมาเป็นตะฮักแท้ ...คือ... น้องทำไมถึงน่ารักอย่างนี้เนี่ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 107 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซาม

ภาษาอีสานคำว่า..ซาม
ความหมายตรงๆ ====>
ในขณะที่ , ระหว่างที่รอ(เวลา)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 11-01-2007 14:49:26

ตัวอย่าง

ซาม แปลว่า ในระหว่างที่ , ในขณะที่ หรือ ก่อนที่จะถึงเวลา

ตัวอย่าง

-บ่าวหน่อเอ้ย ให่เจ้าฟ่าวเอาลูกเอาเมีย เด้อ \"ซาม\" บ่ทันเฒ่า บัดห่าโดนกว่านี่ เป็นผู้บ่าวเฒ่า สิหาเมียยากเด้

แปลว่า
-บ่าวหน่อ ให้คุณรีบแต่งการแต่งงาน ซะนะ \"ในระหว่างที่\" ยังไม่แก่ ถ้าปล่อยให้เนิ่นนานไปกว่านี้ เป็นผู้บ่าวเฒ่า จะหาสาวมาทำเมียยากนะ

หรือ

-พ่อใหญ่บัติลาวไปนั่งถ่าเมียอยู่หน้าปากซอย กะเลยสั่งเบียร์มานั่งกินถ่า \"ซาม\" เมียมาพะนะ ซั่วว่าเมียมาฮอด พ่อใหญ่บัติเมาเบียร์ฟ้อนแอ๋ฟ้อนแอ่น ลืมไปเลยว่ามานั่งถ่าเมีย

แปลว่า
-พ่อใหญ่บัติแกไปนั่งรอภรรยาอยู่หน้าปากซอย ก็เลยสั่งเบียร์มานั่งดื่มรอ \"ในระหว่างที่\" ภรรยาจะมา กว่าภรรยาแกจะมาถึง พ่อใหญ่บัติเมาเบียร์จนฟ้อนรำปร๋อ ลืมไปเลยว่ามานั่งคอยภรรยา

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 108 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซำพอ

ภาษาอีสานคำว่า..ซำพอ
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงว่า
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:47:05

ตัวอย่าง

โตอย่าง
ซำพอหมอนี้มันผู้สาวหลายเดิ๊ก..บาดใด๋มันผู้ดีตั๊วหนิ

แปลเป็นไทย
ึงว่าหนุ่มคนนี้ทำไมสาวเยอะจัง..เป็นเพราะว่าเขารูปหล่อนี่เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 109 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซิด

ภาษาอีสานคำว่า..ซิด
ความหมายตรงๆ ====>
สะบัด,แกว่ง,กระตุก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-07-2006 13:12:05

ตัวอย่าง

ซิด โดยความหมาย ก็คือ สะบัด,แกว่ง,กระตุก

มาดูตัวอย่างกันครับ

มื้อนี้อ้ายเห็นหมาอีด่างมันคาบกระดูกมาแต่ตลาดพู้น คันมาฮอดตะพาน มันเห็นเงามีกระดูกใหญ่กว่า มันเลยซิดกระดูกนั่นทิ้ม แล้วกระโดดลงน้ำต้าม บัดเดี๋ยวนึง
แปลว่า
วันนี้พี่เห็นหมาอีด่าง มันคาบกรพดูกมาจากตลาด เมื่อมาถึงสะพาน มันเห็นเงามีกระดูกใหญ่กว่า มันเลยสะบัดกระดูกนั้นทิ้ง แลเวกระโดดลงน้ำ ไปเลย

หรือ
อ้ายกระบี่โลหิต เลาไปขุดกะปูอยูไฮนา ขุดไปได้บ่พอคาว เลากะเอามือจกฮูกะปู กะปูเลยงับเอามือเลา เอาตกคะมะอย่างแฮง แล้วเลาซิดบักใหญ่นึง ก้ามกะปูจั่งหลุดออกจากมือเลา พอคราวนึงมือเลาใคขึ้นใคขึ้น โปลกปก
แปลว่า
พี่กระบี่โลหิต แกไปขุดปูอยู่ท้องนา ขุดไปได้ไม่นานเท่าไหร่ แกก็เอามือล้วงไปที่รูปู ปูมือหนีบเอามือแก แกตกใจอย่างมาก แล้วแกก็สะบัดอย่างแรง ก้ามปูจึงได้หลุดออกจากมือแก สักพัก นิ้วมือแกเริ่มบวมขึ้นบวมขึ้น บวมจนน่ากลัว

คำว่า ใค คือ บวม
โปลกปก คือ ใหญ่ขึ้นอย่างน่ากลัว
โป คือ ใหญ่ขึ้น พองขึ้น บวมขึ้น
ลกปก คือ คำขยายอาการใหญ่


บ่าวหน่อเลาวาให้ฟัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 110 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซือลือ , ซื่อลื่อ, ซื่อๆ

ภาษาอีสานคำว่า..ซือลือ , ซื่อลื่อ, ซื่อๆ
ความหมายตรงๆ ====>
เฉยๆ,เฉื่อยชา,ไม่มีรสชาติ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-11-2006 12:43:57

ตัวอย่าง

ซือลือ เป็นลักษณะที่เฉยๆ ไม่เคลื่อนไหว หรือ ไม่ได้สนใจอะไร หรืออาจจะแสดงความรู้สึก ไม่ยินดียินร้าย ไม่รักไม่ชัง ไม่มีรสชาติอะไรเลย เช่น

-อ้ายหน่อนี่จั่งแม่นเป็นตาซังเนาะ น้องเป้ยซวนไปเบิ่งหมอลำเสียงอีสาน กะบ่ว่าจั่งได๋ มีแต่นั่ง \"ซื่อลื่อ\" อยู่บ่ปากบ่ตีง บ่ฮู่ว่านั่งคึดฮอดผู้ได๋

แปลว่า

-อ้ายหน่อนี่ช่างน่าโกรธให้จริงๆ น้องเป้ยชวนไปดูหมอลำเสียงอีสาน ก็ไม่พูดไม่จามีแต่นั่ง \"เฉยๆ\" ไม่พูด ไม่รู้ว่านั่งคิดถึงใคร

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 111 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซู้ด

ภาษาอีสานคำว่า..ซู้ด
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำกริยา แปลว่าผลัก หรือดัน เป็นคำ อกรรมกริยา หมายถึง สิง หรือเข้า
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป
เมื่อวันที่:: 13-08-2012 23:30:17

ตัวอย่าง

1 บักหำ ซู้ดพาเข้ามาใก้ลๆ พ่อโตแน่ ลาว เด่ มือบ่เถิง ความหมายคือ ไอ้หนูช่วยผลัก (ดัน)สำรับอาหารมาใกล้ๆ พ่อแกหน่อย แกยื่นมือไม่ถึง (หำ เป็นคำเรียก เด็กผู้ชาย) 2 เอ้าๆ แม่ไหย่อันนี้ มาซง บ่คือเก่า บ่แม่น ผ๊ซู้ด ลาวตี้ ความหมายคือ อ้าวยายคนนี้ ไม่ใช่ ผีเข้า หรือสิง แกเหรอ ทำไม แกไม่เหมือนเดิม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 112 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซูนคีง

ภาษาอีสานคำว่า..ซูนคีง
ความหมายตรงๆ ====>
ถูกเนื้อต้องตัว
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: ทิดแหล่
เมื่อวันที่:: 13-12-2007 16:19:25

ตัวอย่าง

ผู้สาวเมื่อเห็นผู้บ่าวขยับเข้าไปใกล้จึงพูดว่า \"เฒ่าอันนี่เจ่าอย่ามาซูนคีงข่อยได๋ บักกอกใส่หัวเดะ\"

คำแปล : นี่ตะเองอย่ามาถูกเนื้อต้องตัวเขานะ ไม่งั้นโดนมะเหงกแน่ๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 113 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใซ้หัว,ใช้หัว

ภาษาอีสานคำว่า..ใซ้หัว,ใช้หัว
ความหมายตรงๆ ====>
ออกอุบาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-10-2009 17:43:15

ตัวอย่าง

คำว่า ใซ้หัว ใช้กับ พวกที่ขี้โกง ออกอุบาย ให้คนอื่นเสียประโยชน์

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อ เลาขี้คร้านขุดส่าง เลากะเลยใซ้หัวเอิ้นหมู่ๆชมรมอีสาน ว่าเพิ่นเซียงเหล่าโทไว้ใต้ดิน ต้องขุดลงไปจักสิพ้อ
แปลว่า
บ่าวหน่อ ขี้เกียจขุดบ่อน้ำ แกก็เลยออกอุบายเรียกเพื่อนๆชมรมอีสาน บอกว่า แกซ่อนสาโทไว้ใต่ดิน ต้องขุดลงไปถึงจะเจอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 114 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใญ้,เอื๊อย

ภาษาอีสานคำว่า..ใญ้,เอื๊อย
ความหมายตรงๆ ====>
พี่สาว
อ้างอิงจังหวัด :: เพชรบูรณ์
จากคุณ:: เมืองหล่ม
เมื่อวันที่:: 29-02-2008 13:30:35

ตัวอย่าง

ใญ้ส้ม มาฮอดแล้วก่อ
พี่ส้ม มาถึงแล้วนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 115 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดอกจาน

ภาษาอีสานคำว่า..ดอกจาน
ความหมายตรงๆ ====>
ดอกทองกวาว
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: บ่าวเดช
เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:48:34

ตัวอย่าง

ดอกจาน เป็นดอกไม้ที่แสดงถึงความงดงามของหมู่มวลพฤกษาของภาคอีสาน เนื่องจากน้อยนักน้อยหนาที่จะมีดอกไม้บาน และออกดอกในหน้าแล้ง จนเปรียบหน้าแล้ง หรือฤดูกาลที่แห้งแล้วดั่งดอกจาน เห็นดอกจานทีไร ความแห้งแล้ง อันเป็นทุกยากของคนอีสาน ได้ทันที

มีคนเขียนเพลงเกี่ยวกับดอกจานได้ไพเราะเพราะพริ้งมาก เลยเอาเนื้อเพลงมาฝากกัน

ดอกจานบานสะพรั่งหน้าแล้ง สีแดงแต้มแต่งพื้นดินอีสาน ลมร้อนโชยพริ้วพัดปลิวโชยผ่าน แย้มเยือนพื้นถิ่นอีสานแดนกันดารสุดแสนไกล
เสียงแคนโหยแผ่วแว่วมา พื้นนาร้องครวญดินแตกระแหง ทุกผู้คนหม่นหมองสิ้นเรี่ยวแรง ดอกจานเจ้าบานหน้าแล้ง กลีบดอกสีแดงยังหมองไหม้

ท้องทุ่งนานี้ขาดนาง น้องนางหนีบางเข้าสู่เมืองกรุงสวรรค์ ทิ้งทุ่งนาเปลี่ยวร้างลงกลางคัน มุ่งไปด้วยจิตใฝ่ฝัน หาเงินหางานเลี้ยงกาย

เฝ้ารอคอยน้องจนสองปีกว่า ย่างเข้าเดือนเมษางานสงกรานต์เคยสัญญา คอยแล้วเงียบหายสูญไปดังสายลมพา หรือลืมสิ้นแล้วบ้านนา ลืมดอกจานเสียงแคน
วอนวอนฝากสายลมโชยผ่าน ด้วยจิตอธิษฐานโปรดได้สงสารและเมตตา กระหน่ำเมฆฝนฝูงคนกลับคืนบ้านนา อีสานกันดารหนักหนา ลมเอ๋ยช่วยพาความสุขมาเยือน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 116 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดุด

ภาษาอีสานคำว่า..ดุด
ความหมายตรงๆ ====>
ดันยกขึ้นด้วยปากหรือหัว
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 30-10-2006 08:22:16

ตัวอย่าง

ดุด คืออาการที่ใช้ปาก หรือหัว ดัน ชอนไช เช่น

หมูดุดขี้ดิน หมายถึง หมูใช้ปากดันดิน เพื่อขุดคุ้ยดิน

กุดจี่ดุดขี้ หมายถึง แมลงกุดจี่ ใช้ปากและหัว ดันขี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 117 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เดิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..เดิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
บริเวณ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: สายลมในเงามืด
เมื่อวันที่:: 27-02-2010 00:28:24

ตัวอย่าง

บักหำฝ้าวไปกวดเดิ่นบ้านแน่
ฝ้าวหมายถึงรีบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 118 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดก

ภาษาอีสานคำว่า..แดก
ความหมายตรงๆ ====>
กิน
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: ณ หนองบัว
เมื่อวันที่:: 28-03-2009 11:51:59

ตัวอย่าง

ปลาแดก มื้อนี้ มาต่วงคักแท้

แปลว่า
ปลาร้าวันนี้ กลิ่นแรงเตะจมูกจังเลย

คำว่าต่วง หมายถึงกลิ่นแรง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 119 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดงจ่ายหว่าย

ภาษาอีสานคำว่า..แดงจ่ายหว่าย
ความหมายตรงๆ ====>
แดงสดใส แดงสุก แดงแจ๋
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-11-2006 08:55:04

ตัวอย่าง

แดงจ่ายหว่าย คือลักษณะของสีแดง ที่แดงแบบสดใส ซึ่งเป็นสีแดงที่น่าประทับใจ หากเป็นของกินก็แดงน่ากิน เช่น

แตงโมงสุก แดงจ่ายหว่าย หมายถึง แตงโมสุก แดงฉ่ำน่ากิน

เสื้อสีแดงจ่ายหว่าย หมายถึงเสื้อสีแดงสดใส

ตาเว็นกำลังตกดิน สีแดงจ่ายหว่าย งามเป็นตาหน่าย หมายถึง ดวงอาทิตย์ กำลังตกดิน สีแดงสดใสสวยงามมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 120 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดงจื่งขื่ง

ภาษาอีสานคำว่า..แดงจื่งขื่ง
ความหมายตรงๆ ====>
แดงละลานตา แดงฉาน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-11-2006 08:57:32

ตัวอย่าง


แดงจื่งขื่ง หรือ แดงจึ่งขึ่ง คือลักษณะที่ วัตถุสีแดง มีมากมาย ละลานตา หรือยั้วเยี้ย (ซึ่งมักแฝงความน่าสะพรึงกลัวเข้าไว้ด้วย) เช่น

มดแดง แดงจึ่งขึ่ง หมายถึง มดแดง แดงยั้วเยี้ย เต็มไปหมด

เลือดแดงจึ่งขึ่ง หมายถึง เลือดแดงฉาน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 121 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดงป่ายหล่าย

ภาษาอีสานคำว่า..แดงป่ายหล่าย
ความหมายตรงๆ ====>
แดงแจ่ม แดงแจ๋ แดงผ่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 07-11-2006 08:46:59

ตัวอย่าง

แดงป่ายหล่าย คือ แดงแบบแจ่มตา แดงแจ๋ ซึ่งเป็นแดงที่น่าพึงใจ เช่น

ทาปากแดงป่ายหล่าย หมายถึง ทาปากแดงแจ๋

ดอกจานแดงป่ายหล่ายเต็มต้น หมายถึง ดอกจาน สีแดงแจ๋ เต็มต้น

บ่าวหน่อทัดดอกชบาแดงป่ายหล่าย หมายถึง บ่าวหน่อทัดดอกชบาแดงแจ๋

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 122 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดงเป๊ดเล๊ด

ภาษาอีสานคำว่า..แดงเป๊ดเล๊ด
ความหมายตรงๆ ====>
แดงแป๊ด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-11-2006 08:58:50

ตัวอย่าง

แดงเป๊ดเล๊ด คือสีแดง ที่แดงแบบบาดตาดใจ แดงสะดุดตา เช่น

เสื้อสีแดงเป๊ดเล๊ด หมายถึง เสื้อสีแดงแป๊ด

รถเก๋งสีแดงเป๊ดเล๊ด หมายถึง รถเก๋งสีแดงแป๊ด

ทาปากแดงเป๊ดเล๊ด หมายถึง ทาปากแดงแป๊ด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 123 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดงฮูนฮูน

ภาษาอีสานคำว่า..แดงฮูนฮูน
ความหมายตรงๆ ====>
แดงจ้า แดงเพลิง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-11-2006 16:37:01

ตัวอย่าง

แดงฮูนฮูน หรือบางทีออกเสียงว่า แดงฮวนฮวน คือแดงจ้า แดงเพลิง หรือแดงแบบมีประกาย เช่น

ถ่านไม้แดงฮงดีคัก ไฟแดงฮูนฮูนเลย หมายถึง ถ่านไม้แดงไฟกล้าดีมาก ไฟแดงจ้าเลย

ตาเว็นกำลังตกดิน สีแดงฮูนฮูน หมายถึง ดวงอาทิตย์กำลังตกดิน สีแดงจ้า

ไปไต้อึ่ง แยงไฟไปถืกตางูเห่า ตาแดงฮูนฮูน เป็นตาย่าน หมายถึง ไปส่องอึ่ง ส่องไฟไปโดนตางูเห่า ตาแดงเพลิง น่ากลัว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 124 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่อย

ภาษาอีสานคำว่า..ต่อย
ความหมายตรงๆ ====>
สอย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 18-09-2006 11:15:54

ตัวอย่าง

ต่อย คือการใช้ปลายไม้ที่มีแง่งหรือไม่มีก็ตาม สอยผลไม้ เป็นต้น ที่อยู่สูงๆ ให้หล่นลงมา จะด้วยการ ตี ฟาด เกี่ยวดึง หรือดัน ก็ตาม
เช่น

บ่าวหน่อ : น้องพอลล่าจ๊ะ... นั่งถ่าอ้ายหน่ออยู่นี่ล่ะหล่า เดี๋ยวอ้ายหน่อ สิไปต่อยบักค้อมาสู่กินแซบๆ

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องพอลล่าจ๊ะ... นั่งรอพี่หน่ออยู่นี่นะจ๊ะ เดี๋ยวพี่หน่อ จะไปสอยลูกสะคร้อมาให้กินอร่อยๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 125 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตาบ

ภาษาอีสานคำว่า..ตาบ
ความหมายตรงๆ ====>
ปะ, เย็บ, ชุน, ซ่อมแซม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 14:44:29

ตัวอย่าง

คำว่า ตาบ แปลว่า ปะ, เย็บ, ชุน, ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอหรือขาด
มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวหน่อ : น้องเป้ย...เอาเสื้ออ้ายไปตาบให่แหน่หนา อ้ายแลนบู๋ป่าบักเล็บแมว เสื้ออ้ายเป็นฮูจ่างป่างอยู่
น้องเป้ย : โอ๋ย อ้าย ฮอยบักใหญ่นึง คือสิมาตาบได้ ซื้อใหม่โลดเปี๋ยง

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องเป้น เอาเสื้อของพี่ ไปเย็บปะ ให้หน่อยนะ พี่วิ่งฝ่าต้นเล็บแมว เสื้อพี่เลยขาดรอยมเริ่มเทิ่มเลย
น้องเป้ย : พี่....รอยใหญ่มากเลย สงสัยคงปะซ่อมให้พี่ไม่ได้ ซื้อใหม่เลยเถิด

บ่าวหน่อเว่าให้ฟัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 126 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตาบซวง

ภาษาอีสานคำว่า..ตาบซวง
ความหมายตรงๆ ====>
ด้านข้างบริเวณชายโครงช้ายหรือขวาภาษาอีสานเรียกว่าตาบซวง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 01-02-2009 13:20:00

ตัวอย่าง

ในส่วนของร่างกายคนเราภาษาอีสานเรียกได้อัศจรรย์ที่สุดในภาษาที่สื่อสารกันบนโลกใบนี้ ดังคำว่า ตาบซวง เช่น นักมวยต่อยกัน ฝ่ายแดงเต๊ะตาบซวงฝ่ายน้ำเงินจนแดงเป็นผื่น หรือจะกล่าวว่า \"ระวังเด้อกูสิเต๊ะตาบซวงมึงให้ตายคาแข้งเด้อ\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 127 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตายคาป้อ

ภาษาอีสานคำว่า..ตายคาป้อ
ความหมายตรงๆ ====>
อาการของไข่ที่เป็นตัวสมบูรณ์แล้ว แต่ฟักไม่ออก ตายอยู่ในไข่
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 11-10-2010 10:33:05

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ทิดมี เลือกเอาไข่ไก่จ้างฮัง และลักหลอยเอาเฉพาะ ไข่ตายคาป้อ
เนื่องจากเอาไปต้มสุกแล้ว แกะออกมาเป็นโต โม่มโลด แซบ
คำแปล
ทิดมี เลือกเอาไข่ที่แม่ไก่ฟักไม่ออก และแอบซ่อนเอาเฉพาะ
ไข่ที่เป็นตัวสมบูรณ์แล้วแต่ฟักไม่ออก เนื่องจากเอาไปต้มแล้ว
แกะเปลือกออกมา จะเป็นตัวไก่น้อยเลย จากนั้นก็กลืนเลย อร่อย

อีกอย่าง คำว่า " ตายคาป้อ" ใช้เป็นสำนวนคำ เปรียบเทียบ
หมายถึง หมดสิทธิ์ตั้งแต่ต้น หรือ แพ้ตั้งแต่ในมุ้ง เช่น

ตัวอย่าง
จารย์ใหญ่เอ้ย..อย่ามาท้าแข่งยิงหนังสติ๊ก กันถ่อน
ฝีมือคือเจ้า กะ ตายคาป้อ พุ้นแหล่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 128 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่าว

ภาษาอีสานคำว่า..ต่าว
ความหมายตรงๆ ====>
การกลับมา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:59:14

ตัวอย่าง

นางเอย คันวาใจประสงค์นางแล้วอยู่ใสกะคิดฮอด แม่นไปกรุงเทพ เมืองหลวง อ้ายกะสิฟ้าวต่าวมาหาเด้อนางเอ๋ย
แปลว่า
น้องเอ๋ย หากใจประสงค์แล้วอยู่ที่ไหนก็คิดถึงึงไปกรุงเทพ พี่ก็จะรีบกลับมาหากเจ้านะ นางเอย
วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 129 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ติ่งตั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ติ่งตั่ง
ความหมายตรงๆ ====>
รถเร่ขายของตามบ้าน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-05-2006 15:44:33

ตัวอย่าง

อธิบายเสริม : ในอดีต คนเร่ขายของตามบ้าน มักใช้ วัวต่าง คือใช้วัวบรรทุกสินค้า ภาษาอีสาน เรียกว่า งัวติ่งตั่ง หมายถึง วัวต่าง, แต่ปัจจุบัน ไม่ใช้วัวกันแล้ว ใช้รถแทน เรียกว่ารถติ่งตั่ง แปลว่า รถต่าง.. ซึ่งหมายถึง รถมอเตอร์ไซค์ บรรทุกของไว้ท้ายรถ เช่น ไข่ ผัก เนื้อวัว เนื้อหมู เป็นต้นไปเร่ขายตามบ้าน... ดังนั้น ความหมาย ในปัจจุบัน จึงเป็น รถเร่ขายของตามบ้าน

ตัวอย่างการใช้...

บ่าวหน่อ : มื้อนี้ สิได้หยังกินกับข้าวน้อ... ติ่งตั่ง ซัมมะนานมาแท้น้อ สิได้ซื้อปลาดุกมาลาบกินนี่หนา

บักจ้อย : คันติ่งตั่งมา เบิ่งปลาอีฮือ ให้ข่อยนำแหน่เด้อ... ข้อยอยากกินปลาอีฮือ

คำแปล....
บ่าวหน่อ : วันนี้จะกินข้าวกับอะไรน๊า ... รถเร่ขายของ เมื่อไหร่จะมาซะที จะได้ซื้อปลาดุกมาทำลาบปลาดุก

บักจ้อย : ถ้ารถเร่ขายของมา ฝากดูปลาหมึกตากแห้งให้หน่อยนะ... จ้อยอยากกินปลาหมึกย่าง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 130 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตีง หรือ ติง

ภาษาอีสานคำว่า..ตีง หรือ ติง
ความหมายตรงๆ ====>
ขยับ , เคลื่อนไหว
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 11-10-2006 14:04:10

ตัวอย่าง

ตีง หรือ ติง หมายถึง การขยับขยื้น หรือ เคลื่อนไหว หรือ การเคลื่อนที่ เช่น ตีงคีง แปลว่า ขยับตัว

ตัวอย่าง

โจร : หยุด นี่คือการปุ้น ยกมือขึ่น คันบ่อยากตาย อย่า \"ตีงคีง\" มีเงินท่อได๋เอามาให่เหมิด
บ่าวหน่อ : ข่อยย่านแล้ว อย่าเมี่ยนข่อยเด้อ เอ๋า เอาเงินไปเหมิดโลด แต่ข่อยขอ \"ตีง\" จักหน่อยได้บ่ ข่อยยืนทับขวยมดแดง เอ๊อะๆ

ความหมาย

โจร : หยุด นี่คือการปล้น ยกมือขึ้น ถ้าไม่อยากตาย อย่า \"ขยับตัว\" มีเงินเท่าไหร่เอามาให้หมด
บ่าวหน่อ : ฉันกลัวแล้ว อย่าฆ่าฉันเลยนะ นี่ เอาเงินไปหมดเลย แต่ฉันขอ \"ขยับ\" สักหน่อยได้ไหม ฉันยืนทับรังมดแดง เอ๊อะๆ

เป็นตาเจ็บเนาะ เทิงเสียเงิน เทิงถืกมดแดงกัด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 131 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตี่

ภาษาอีสานคำว่า..ตี่
ความหมายตรงๆ ====>
ขยายออก , การทำให้ขยายขึ้น กว้างขึ้น ,ถ่างออก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 27-06-2007 21:40:05

ตัวอย่าง

ตี่ อาจมีความหมายได้หลายๆแบบ แต่โดยรวมแล้วก็หมายถึง กว้างขึ้น หรือ การทำให้กว้างขึ้น เช่น

- ตี่ถง หมายถึง คลี่ถุงออกให้กว้างขึ้น
-ตี่ตาเบิ่งแหน่ หมายถึง ถ่างตาดูให้ดีๆ
-ตี่ขา หมายถึง ถ่างขา

ตัวอย่างประโยค

-สองขาก้าวขึ้นขี่ สองมือ \"ตี่\" สุบปั๊บ... แม่นหยัง
แปลว่า
-สองเท้าก้าวขึ้นคร่อม สองมือ \"ถ่างออก\" สวมทันที่... คืออะไร

ตอบว่า...เกิบโบก... พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 132 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตื่มควม

ภาษาอีสานคำว่า..ตื่มควม
ความหมายตรงๆ ====>
ใส่สีตีไข่/แต่งเติม
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 22:21:47

ตัวอย่าง

เปนหยังเจ้าคือมักเว้าตื่มควมเว้าแท้ ม่วนหลายหวาเขาผิดกัน

แปลว่า ทำไมนายถึงชอบใส่ไฟ ใส่สีจัง สนุกนักเหรอเค้าผิดกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 133 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู้ดลูด

ภาษาอีสานคำว่า..ตู้ดลูด
ความหมายตรงๆ ====>
การเคลื่อนที่จากที่หนึ่งไปยังที่หนึ่งโดยใช้ตูดหรือดากพาไป(ลื่นไถลโดยมีก้นเป็นตัวลื่นไถล)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 07-06-2006 21:40:41

ตัวอย่าง

ตู้ดลูดเป็นการเคลื่อนที่ชนิดหนึ่งโดยใช้ก้นหรือตูดเป็นตัวสัมผัสกับพื้น ลักษณะอาจคล้ายๆกับการต้อด แต่ก็มีลักษณะที่แตกต่างกัน
การ \"ตู้ดลูด\" จะเป็นการเคลื่อนที่ที่มีความเร็วพอสมควร และบางครั้งอาจจะมีความเร่งด้วย วนใหญ่จะเป็นการเคลื่อนที่ในแนวเฉียง หรืออาจเคลื่อนที่ในแนวนอนบนพื้นที่ลื่นแต่ต้องมีแรงส่ง ถึงจะสามารถตู้ดลูดไ ส่วนการ \"ต้อด\" ส่วนใหญ่จะความเร็วคงที่ และต้องใช้แรงจากมือหรือแขนช่วยด้วย

ตัวอย่างเช่น

บ่าวเล็ก เพิ่นแอบมักสาวเชอรี่ กะเลยสิไปจีบสาวเชอรี่ ยาามเพิ่นไปแก่น้ำอยู่หนองสาประจำหมู่บ้าน ไปใหม่ๆเพิ่นกะนั่งอยู่ไกลๆ เว่าไปเว่ามา บ่าวเล็กกะค่อยๆ \"ต้อด\"เข่าไปหาสาวเชอรี่ไกล้ๆ บัดพอบ่าวเล็ก \"ต้อด\" เข่าไปไกล้ สาวเชอรี่กะ \"ต้อด\"หนี บ่าวเล็กกะต้อดนำไป บัดคูหนองขั่นซั้น ซัน ซัน ต่งหลิ่ง บ่าวเล็กกะเลย หมื่น \"ตู้ดลูด\" ลงคูหนอง ตกน้ำ ต้าม...

แปลว่า

หนุ่มเล็ก แกแอบไปชอบสาวเชอรี่ ก็เลยจะไปจีบสาวเชอรี่เวลาแกไปตักน้ำ ที่สระน้ำประจำหมู่บ้าน ตอนแรกๆแกก็นั่งอยู่ห่างๆ แต่พอพูดไปพูดมา หนุ่มเล็กก็ค่อยๆขยับเข้าไปหาน้องเชอรี่ไกล้ๆแต่พอหนุ่มเล็ก \"ขยับ\" เข้าไปไกล้ น้องเชอรี่ก็ขยับหนี หนุ่มเล็กก็ขยับตามไป แต่คันของสระน้ำกลับชัน ชันมาก หนุ่มเล็ก แกก็เลย ลื่น \"ไถล\" ลงสระน้ำ ตกน้ำ ต้าม....

สั่นดอกว้า สั่ดอกว่า....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 134 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู๊ดลูด

ภาษาอีสานคำว่า..ตู๊ดลูด
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นกริยา ลักษณะถูไถไปกับพื้น (เลื่อนไปตามพื้น)
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ
จากคุณ:: คุณสั้น (สำราญ โคตรสีหา)
เมื่อวันที่:: 06-11-2009 09:32:42

ตัวอย่าง

เช่น อีหล่าอย่ามานังเบียดแม่ตู๊ดลูดไปอีกจักนอยแน
แปลว่านังหนูอย่ามานั่งเบียดแม่มากกระเถิบ(เลื่อนก้น)ไปอีกนิดนึง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 135 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู้ด

ภาษาอีสานคำว่า..ตู้ด
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะของการขยับเคลื่อนที่ของวัตถุโดยบ่ต้องยกไห่ลอยขึ้นจากพื้น
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: แคน
เมื่อวันที่:: 04-06-2009 14:36:44

ตัวอย่าง

\"โอ้ย..กะติ๋บเข่าจั๋งแม่นอยู่ไกล ข้อยจ๊กบ่เถิง ตู้ดมา ไก้ๆ ข่อยแหน่\"
หรือถ่าใช้กับคน กะมักไซ้ในสำนวนที่ว่าคนที่ไป๋ซอยงานบุญงานแต่งแล้วกิ๋นบ่ฮู้จักพอ
\"เหว๋ย จั๋งแม่นเจ้าบ่อายเจ้าภาพน้อ อ้ายเซียงโหล ซอยงาน ซาวบาท (ยี่สิบ) ตู้ดกิ๋นจน กางเกงขาดดาก\"
หมายถึง การขยับเคลื่อนที่จากวงหนึ่งไปอีกวงหนึ่ง โดยบ่ต้องลุกขึ้น ลักษณะการเคลื่อนที่ในแนวราบ สิได่บ่เป็นที่สังเกตุของคนอื่น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 136 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถอกทิ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..ถอกทิ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
เททิ้ง.เทออกให้หมด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 18-01-2010 11:45:10

ตัวอย่าง

ถอก เป็นภาษาอีสาน แปลว่า เท, ตัวอย่าง พ่อใหญ่หนู นั่งดื่มกาแฟ คาปูชิโน กับ บ่าวหน่ออยู่ พอดีบักต๊อกผ่านมาร่วมวงด้วย...แต่ไม่มีถ้วยให้..พ่อใหญ่หนูก็เลยขอให้..บ่าวหน่อ...ใช้ถ้วยกาแฟเก่า แต่ว่ายังมีกาแฟเหลืออยู่ จึงต้องเททิ้งก่อน..ภาษาบ้านผมเรียกว่า..\"ถอกทิ่ม\" คือ เททิ้งก่อน...คือทำให้ของเหลวเช่นน้ำออกจากถ้วยหรือกระบอก,คือ ถอกทิ่ม,ถอกออกให้หมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 137 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถ้าจักคราว

ภาษาอีสานคำว่า..ถ้าจักคราว
ความหมายตรงๆ ====>
รอสักครู่
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 05-10-2010 20:29:58

ตัวอย่าง

ถ้าจักคราวเด้อ อาบน้ำก่อน

แปลว่า รอสักครู่นะ อาบน้ำก่อน

จักคราว หมายถึง ชั่วครู่ สักพัก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 138 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถือพา

ภาษาอีสานคำว่า..ถือพา
ความหมายตรงๆ ====>
ตั้งท้อง,ตั้งครรภ์
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 12-06-2009 11:38:18

ตัวอย่าง

แม่ยาย \"บักทิด (ผู้ชายที่บวชสึกจากการเป็นพระ)บ่อแม่นเมียมึงถือพาบ้อ มันจั่งค่อยฮาก\"(อวก อาเจียน)= นี่ลูก ไม่ใช่เมียแกท้องเหรอ ถึงอวกแบบนี้


ถือพาได้จักเดือนละหล่า=ท้องได้กี่เดือนละหนู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 139 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ทำ

ภาษาอีสานคำว่า..ทำ
ความหมายตรงๆ ====>
กระทืบ , การใช้ฝ่าเท้ากระแทก,ถีบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 22:18:06

ตัวอย่าง

ทำ เป็นลักษณะ ของการใช้เท้ากระทืบ กระแทก เช่น

-น้องพอลล่า เคียดให่แม่ เพราะว่าแม่บ่ให่ไปเบิ่งบ่าวหน่อเล่นคอนเสิร์ต กะเลยย่าง \"ทำ\" แป้นเฮือน ดังตื้มๆปานแป้นสิหลู เอาโล้ด

แปลว่า

-น้องพอลล่า โกรธให้คุณแม่ที่ไม่อนุญาตให้ไปดูคอนเสิร์ตของบ่าวหน่อ ก็เลยเดิน \"กระทืบ\" ไม้กระดานบ้านประชดแม่ เสียงดังโครมๆจนเหมือนกระดานบ้านจะถล่มไปเลย

หรือ

-มื่อคืนมหาบัติลาวไปหาเล่น หาเที่ยวเดิก กลับมาเฮือนเมียลาวเคียดแฮง กะเลยถืกเมียใช้ตีน \"ทำ\" บักแอว จนแอวเค่น เกือบตาย พะนะ
แปลว่า
-เมื่อคืนที่ผ่านมา มหาบัติแกไปเที่ยวมาจนดึกดื่น กลับมาถึงบ้าน ภรรยาแกโมโหมาก ก็เลยใช้เท้า \"กระแทก\" เข้าที่เอว จนเอวเคล็ด เกือบตาย พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 140 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เทิง

ภาษาอีสานคำว่า..เทิง
ความหมายตรงๆ ====>
1.บน,ข้างบน 2.ทั้ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 01-07-2006 10:45:47

ตัวอย่าง

เทิง แปลว่า บน หรือข้างบน เช่น
-เทิงเฮือน-------บนบ้าน
-อยู่เทิงโพน--------อยู่บนโพน
-อยู่เทิงหัว--------อยู่ข้างบนหัว หมายถึง อยู่เหนือศีรษะขึ้นไป
-เทิงกกไม้--------บนต้นไม้

เทิง แปลว่า ทั้ง เช่น
-กินป่นกุ้งเทิงเผ็ดเทิงเค็ม-------กินป่นกุ้งทั้งเผ็ดทั้งเค็ม
-ยานี่ใซ่ได้เทิงเด็กน้อยเทิงผู้ใหญ่-------ยานี้ใช้ได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่

ตัวอย่างประโยค เช่น
มื่อนั่นข่อยขึ้นไปเล่น \"เทิง\" ชมรมอีสาน ชมรมอีสานจุฬาฯที่อยู่ \"เทิง\" ชั้น 4 ตึกจุลฯนั่นหละ ขึ้นไปแล้วกะมีแต่แนวม่วนๆ มี \"เทิง\" การเล่นคนตรี มี \"เทิง\" ฮ้องเพลง แล้วกะยังมีการกินเข่าอีกเด้ แนวกินกะมีแต่แนวแซบๆ \"เทิง\" ต้มปลา \"เทิง\" ตำบักหุ่ง แซบบักคัก พอน้องเขาเอามาวาง \"เทิง\" พาเข่าท่อนั่นหละ ข่อยกะอดใจบ่ไหว \"เทิง\" ซด \"เทิง\" คุ่ย เอาโลด
แปลว่า
วันนั้นที่ฉันขึ้นไปเล่น \"บน\" ชมรมอีสาน ชมรมอีสานจุฬาฯที่อยู่ \"บน\" ชั้นสี่ตึกจุลฯนั่นแหละ ขึ้นไปแล้วก็พบแต่สิ่งสนุกสนาน มี \"ทั้ง\" การเล่นดนตรี มี \"ทั้ง\" การร้องเพลง แล้วก็ยังมีการกินข้าวด้วยนะ อาหารก็มีแต่ของอร่อยๆ \"ทั้ง\" ต้มปลา \"ทั้ง\" ส้มตำ อร่อยจริงๆ พอน้องเขาเอากับข้าวมาวางลง \"บน\" ถาดกับข้าวแค่นั้นแหละ ฉันก็อดใจไม่ไหว \"ทั้ง\" ซด \"ทั้ง\" คุ่ย เลยหละ

เป็นตาแซ๊บ..เป็นตาแซบ..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 141 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แทก

ภาษาอีสานคำว่า..แทก
ความหมายตรงๆ ====>
วัด , การวัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-08-2006 13:05:08

ตัวอย่าง

แทก หมายถึง วัด แต่ไม่ใช่วัดที่มีพระเณรนะ ในที่นี้หมายถึง วัดขนาด อาจจะวัดความยาว หรือความกว้างก็ได้ เช่น

-บ่าวหน่อลาวมาคุยว่า บักสีดาอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่บักคัก แต่บ่าวสาทมาคุยทับว่าอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่กั่ว กะเลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา พ่อใหญ่บัตินั่งฟังอยู่ กะเลยหุนหวย ฮ้องขึ้นว่า สูสิเถียงกันหาสีแตกหยังเดียวหนิ สูกะไปปิดมาคนละหน่วย เอามา \"แทก\" กันเบิ่ง ว่าของผู้ได๋ใหญ่กั่ว ท่อนั่นกะสิ้นเรื่อง

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกมาคุยว่า ผลฝรั่งที่อยู่บ้านแกลูกใหญ่มาก แต่บ่าวสาทกลับมาเถียงว่าอยู่บ้านแกลูกใหญ่กว่า ก็เลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา คุณตาบัตินั่งฟังอยู่ ก็รู้สึกรำคาญ ตะโกนขึ้นว่า พวกแกจะเถียงกันหาสวรรค์วิมานอะไร ก็ไปปลิดมาคนละลูก เอามา \"วัด\" กันดู ว่าของใครใหญ่กว่า แค่นั้นก็สิ้นเรื่อง

หรือ

-บ่าวหน่อลาวเฮ็ดงานอยู่บริษัทเฮ็ดเลนส์ ลาวต้องกำชับกับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนสิตัดเลนส์แต่ละอัน พวกเจ้าต้อง \"แทก\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ เด้อ ยามลูกค้ามาตัดแว่น กะให่ \"แทก\" สายตาให่เพิ่นดีๆ สิบ่ได้มาเสียเวลา \"แทก\" ใหม่อีกหลายครั้ง

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกทำงานอยู่บริษัทผลิตเลนส์ แกต้องกำชับกับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนจะตัดเลนส์แต่ละอัน พวกคุณต้อง \"วัด\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ นะ เวลาลูกค้ามาตัดแว่น ก็ให้ \"วัด\" สายตาให้ลูกค้าดีๆจะไม่ได้มาเสียเวลา \"วัด\" ใหม่อีกหลายครั้ง

สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 142 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โทม

ภาษาอีสานคำว่า..โทม
ความหมายตรงๆ ====>
ได้จังหวะ,ประจวบเหมาะ,มารวมกันพอดี
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 23-01-2007 22:03:44

ตัวอย่าง

ไม่รู้จะแปลว่าอะไรดี เอาดูตัวอย่างก็แล้วกัน

- บ่าวหน่อไปหาเล่นสาวกระแตฮอดเฮือนยามมื่อแลง ไปฮอดเฮือนผู้สาว \"โทม\" พาเข่าแลงพอดี พ่อผู้สาวกะเลยเว่าว่า \"มาแหมะบ่าวหน่อ พอดีมา \"โทม\" พาเข่าแลงพอดี มา มา มากินเข่าแลงนำกัน มาแก้นำพ่อจักเป๊กแหน่เนี่ย\"

แปลว่า

- บ่าวหน่อไปจีบสาวกระแตถึงบ้านตอนเย็น พอไปถึงบ้านน้องกระแต \"ประจวบเหมาะ\" กับที่บ้านน้องกระแตทานข้าวเย็นพอดี พ่อของน้องกระแตก็เลยชักชวนว่า \"มาสิบ่าวหน่อ พอดีมา \"มาได้จังหวะ\" ข้าวเย็นพอดี มา มา มาทานข้าวเย็นด้วยกัน มาดื่มกับพ่อสักกรึ๊บหน่อยสิ\"

บ่าวหน่อกะกำลังส้มปากอยู่พอดี กะเลยเว่าว่า เอาหลายๆเป๊กกะได้ ครับพ่อ พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 143 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นวล, นวน

ภาษาอีสานคำว่า..นวล, นวน
ความหมายตรงๆ ====>
เนื้อของผลไม้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 27-03-2007 09:26:27

ตัวอย่าง

คำว่า นวน หรือ นวล จะหมายถึง เนื้อของผลไม้ ส่วนเมล็ด จะเรียกว่า ใน หรือ นัย แล้วแต่จะเขียน
มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บักทัน อยู่หน้าเฮือนข่อยหนวยมันด๊ก ดก แต่วา มันเป็นบักทันน้อย มีตะใน บ่ค่อยมีนวล ส้มคือจั่งหยังนี่ เอาไว้ตำใส่หำบักมี้ แซบขนาด
แปลว่า
พุทรา (บักทัน) ที่อยู่หน้าบ้านผม มันลูกดกมาก แต่ว่า มันเป็นพันธุ์เล็ก มีแต่เมล็ด ไม่ค่อยมีเนื้อ เปรี้ยวยังกะอะไรดี เอาไว้ตำใส้ลูกขนุนอ่อน อร่อยนัก

หำบักมี้ คือ ลูกขนุนอ่อน ก่อนที่จะพัฒนาไปเป็นขนุน จะอยู่ในช่วงที่ลูกขุนมีขนที่นุ่ม ไม่เป็นหนามตะปุ่ม หำบักมี้ บางลูกจะไม่สามารถพัฒนาไปเป็นขนุนลูกใหญ่ได้ ก็เอามันมาตำซะ

สั่นแหล่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 144 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นวลป่ายหล่าย

ภาษาอีสานคำว่า..นวลป่ายหล่าย
ความหมายตรงๆ ====>
นวลผ่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-11-2006 16:13:11

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ : น้องกะแต สิไปเที่ยวไสน้อ คือจั่งทาแป้งแต่งโต หน้านวลป่ายหล่าย เป็นตาฮักแท้
น้องกะแต : กะแต สิไปลอยกะทงกับอ้ายดลตั้ว แล้วอ้ายหน่อ ไปเฮ็ดหยังมา คือมาหน้าหม่นโอกโลกแท้
บ่าวหน่อ : อ้าย ไปหม่นป่ากล้วย ตัดใบตองกล้วย สิมาเฮ็ดกะทงไปลอยกับน้องกะแตนี่ล่ะ กะเลยเอาใบตองทาหน้า พอสิได้ปุ่ยหลุ่ยป่ายหล่าย แหน่ซั่นดอก เป็นจั่งได๋ ทรงคือบ่?
น้องกะแต : อั๊วะ...

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องกระแต จะไปเที่ยวไหนเหรอ จึงทาแป้งแต่งตัว หน้านวลผ่อง น่ารักจัง
น้องกระแต : กระแต จะไปลอยกระทงกับพี่ดลน่ะสิ แล้วพี่หน่อ ไปทำอะไรมา ทำไมหน้ายังกะไปคลุกฝุ่นที่ไหนมา
บ่าวหน่อ : พี่ลุยเข้าไปในสวยกล้วย ตัดใบตอง ว่าจะมาทำกระทงไปลอยกับน้องกระแตนี่แหละ ก็เลยเอาใบตองทาหน้า เผื่อจะได้หน้าขาวนวลเนียนผ่อง น่ะสิ เป็นไง เข้าท่ามั๊ย?
น้องกระแต : แหวะ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 145 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นาลปุ่ยหลุ่ย

ภาษาอีสานคำว่า..นาลปุ่ยหลุ่ย
ความหมายตรงๆ ====>
นวลเนียน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-11-2006 16:10:42

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ : น้องกะแต สิไปเที่ยวไสน้อ คือจั่งทาแป้งแต่งโต หน้านวลปุ่ยหลุ่ย เป็นตาฮักแท้
น้องกะแต : กะแต สิไปลอยกะทงกับอ้ายดลตั้ว แล้วอ้ายหน่อ ไปเฮ็ดหยังมา คือมาหน้าหม่นโอกโลกแท้
บ่าวหน่อ : อ้าย ไปหม่นป่ากล้วย ตัดใบตองกล้วย สิมาเฮ็ดกะทงไปลอยกับน้องกะแตนี่ล่ะ กะเลยเอาใบตองทาหน้า พอสิได้หน้าขาวนวลปุ่ยหลุ่ย ซั่นดอก เป็นจั่งได๋ หล่อบ่?
น้องกะแต : อั๊วะ...

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องกะแต จะไปเที่ยวไหนเหรอ จึงทาแป้งแต่งตัว หน้านวลเนียน น่ารักจัง
น้องกระแต : กระแต จะไปลอยกระทงกับพี่ดลน่ะสิ แล้วพี่หน่อ ไปทำอะไรมา ทำไมหน้ายังกะไปคลุกฝุ่นที่ไหนมา
บ่าวหน่อ : พี่ลุยเข้าไปในสวยกล้วย ตัดใบตอง ว่าจะมาทำกระทงไปลอยกับน้องกระแตนี่แหละ ก็เลยเอาใบตองทาหน้า เพื่อจะได้หน้าขาวนวลเนียน น่ะสิ เป็นไง หล่อมั๊ย?
น้องกระแต : แหวะ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 146 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นาเหี้ย

ภาษาอีสานคำว่า..นาเหี้ย
ความหมายตรงๆ ====>
นาร้าง , ที่นาที่ปล่อยทิ้งไว้ ไม่ได้ทำนา จนดินแข็งตัว มีหญ้าขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 30-06-2010 13:46:13

ตัวอย่าง

นาเหี้ย ไม่ใช่คำด่าหรือคำหยาบ แต่หมายถึงนาที่ ไม่ได้ไถพรวน ทำนาแล้ว

หรือที่นาปล่อยปะละเลยทิ้งไว้ อาจจะเพราะเจ้าของไม่อยู่ หรือ ทำนาไม่ทัน

เพราะน้ำขาดก่อน จึงทิ้งไว้อย่างนั้น

ตัวอย่างการใช้คำ

สาวส่า ไล่งัวไปเลี้ยงทางนาเหี้ย

คำแปล

สาวส่า ไล่วัวไปเลี้ยงด้าน นาร้างที่เจ้าของปล่อยทิ้งไว้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 147 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แนม

ภาษาอีสานคำว่า..แนม
ความหมายตรงๆ ====>
มอง/มองดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 19-07-2010 03:21:54

ตัวอย่าง

แนมเบิ่งคักๆ

แปลว่า มองดูให้ดีๆ

แนมเบิ่ง หมายถึง มองดู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 148 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่จัก

ภาษาอีสานคำว่า..บ่จัก
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ทราบ,ไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: กนกวรรณ
เมื่อวันที่:: 3/15/2002 9:45:47 AM

ตัวอย่าง

ถาม เห็นหนังสือข่อยบ่, ตอบ ข้าน้อยบ่จักเด้อ
แปลว่า เห็นหนังสือผม(ฉัน)ไหม ผู้ถูกถามจึงตอบว่า ไม่ทราบ( ข้าน้อยเป็นคำสรรพนามแทนตัวเองที่สุภาพและอ่อนน้อมของคนอีสานเทียบเท่าคำว่ากระผมหรือฉัน ดิฉัน)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 149 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตาเบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตาเบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่น่าดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 08-10-2010 21:32:27

ตัวอย่าง

หนังเรื่องนี้ บ่เป็นตาเบิ่ง

แปลว่า หนังเรื่องนี้ ไม่น่าดู

บ่เป็นตา หมายถึง ไม่ได้เรื่อง ไม่น่า เช่น บ่เป็นตาฟัง หมายถึง ไม่น่าฟัง บ่เป็นตากิน หมายถึง ไม่น่ากิน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 150 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตาสิแตก

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตาสิแตก
ความหมายตรงๆ ====>
ทำอะไรไม่เป็น,ไม่ดี,พึ่งพาอาศัยไม่ได้,ขาดความจริงใจ,หาความแน่นอนอะไรไม่ได้เลย.
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: เซียงโอก เขยชัยนาท
เมื่อวันที่:: 22-09-2007 12:20:18

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง ทิดกึ่ม คนบ้านหนองรังกา เป็นหนุ่มใหญ่เสียเปล่า ไม่รู้จักศึกษาหาความรู้ให้กับตัวเอง ..ไม่รู้จักทำมาหากิน ..เป็นคนไม่เอาไหน...ไม่เอาอะไรเลย..ทำอะไรไม่จริงไม่จัง....ทำอะไรก็ครึ่งๆกลาง...โลเล...ตัดสินใจอะไรไม่ได้...พึ่งหาอาศัยไม่ได้......ชาวบ้านทั้งหลายจึงเรียกทิดกึ่มว่า...เป็นคนเสียเปล่า....แต่.... \"บ่เป็นตาสิแตก\" แปลได้ว่า...เป็นคำพูดในเชิงลบ ดูถูกเหยียดหยามทำให้เสียหาย....แต่ไม่ถึงขั้นหมิ่นประมาท ตาม ป.อ.มาตรา 326 ครับท่าน..เพราะเป็นเพียงคำพูดที่ตัดพ้อต่อว่าแบบน้อยเนื้อต่ำใจธรรมดา...เป็นเพียงคำในเชิงลบ......เซียงโอก เขยชัยนาท

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 151 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่วง

ภาษาอีสานคำว่า..บ่วง
ความหมายตรงๆ ====>
ช้อน
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: คีย์
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 15:38:05

ตัวอย่าง

อีหล้าไปเอาบ่วงมาให้อ้ายแหน่

หมายถึง น้องสาวไปเอาช้อนให้พี่หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 152 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ให้แล้ว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ให้แล้ว
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ยอม และก็ยอมไม่ได้ เป็นไงเป็นกัน จะเอาเรื่องให้ถึงที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 13-02-2009 17:06:02

ตัวอย่าง

บ่ให้แล้ว แปลว่า ยอมไม่ได้เด็ดขาด ไม่ยอมเป็นไงเป็นกัน จะเอาเรื่องให้ถึงที่สุด เช่น นายดำ ไปหอมแก้ม นางสาวขาว ฝ่ายพ่อแม่ของนางสาวขาวบอกว่า งานนี้ข่อยบ่ให้แล้ว ต้องมีการปรับไหมกัน ต้องเสียผีกัน หรือฟัองร้องเอาผิดทางอาญากัน คือความหมาย \"บ่ให้แล้ว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 153 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่อนเข็ด

ภาษาอีสานคำว่า..บ่อนเข็ด
ความหมายตรงๆ ====>
สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ หรือเป็นที่น่ายำเกรง หรือเป็นที่เคารพนับถือ/ ที่สูงควรแก่การเคารพ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-11-2010 16:10:32

ตัวอย่าง

เจ้าไปอยู่ต่างบ้าน บ่อนเข็ดให้ยำ บ่อนขะลำให้ย้านเด้อ

แปลว่า ไปอยู่ต่างบ้าน สถานที่สำคัญให้ยำเกรง ให้รู้จักกลัวในกฎระเบียบ

(สอนให้รู้จักที่ต่ำที่สูง รู้จักกฎระเบียบ มีสัมมาคารวะ)

คนที่รู้จักประพฤติตามนี้ย่อมอยู่เป็นสุข ดังคำว่า

เจียมผีเฒ่า เจียมเจ้ายืน ความหมายคือให้รู้จักเจียมพึงระวังตัวเกี่ยวกับสิ่งเหล่านี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 154 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่อึด

ภาษาอีสานคำว่า..บ่อึด
ความหมายตรงๆ ====>
มีเยอะแยะ/มีมากมาย/ไม่ขาดแคลน (ถ้าแปลตรงตัว คือ ไม่อึด หมายไม่ทน)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 28-07-2010 07:52:59

ตัวอย่าง

ข้าวบ่อึด คือบ่กิน

แปลว่า ข้าวเยอะแยะ ทำไมไม่กิน

ถ้า คำว่า บ่อึด บ่อยาก หมายถึง มีมากมายเยอะแยะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 155 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่อึด

ภาษาอีสานคำว่า..บ่อึด
ความหมายตรงๆ ====>
มีเยอะแยะ/ ไม่ขาดเหลือ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 28-09-2010 21:25:13

ตัวอย่าง

ไปบ้านบ่าวปิ่น บ่อึดแนวกิน

แปลว่า ไปบ้านบ่าวปิ่น อาหารการกินเยอะแยะ ไม่ขาดเหลือ

ถ้าคำว่า บ่อึดบ่อยาก หมายถึง มีเยอะมาก ถ้าเป็นอาหารก็กินอิ่มจนไม่อยากจะกิน ความหมายก็คือ ไม่อดไม่อยาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 156 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ฮู้เมื่อ

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ฮู้เมื่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่รู้สึก/ไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 25-09-2010 11:27:36

ตัวอย่าง

เมื่อคืนเมาหลาย หมู่เขาพากลับห้องตอนใด๋กะบ่ฮู้เมื่อ

แปลว่า เมื่อคืนเมามาก เพื่อนเขาพากลับห้องตอนไหนก็ไม่รู้

ฮู้เมื่อคีง หมายถึง รู้สึกตัว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 157 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บะ

ภาษาอีสานคำว่า..บะ
ความหมายตรงๆ ====>
พื้นที่ที่มีลักษณะดินทรายร่วน อุดมดินดี (น.) ,(ก) หมายถึงการ บนบาล ขอพร , หรือ ละเว้น ปล่อยไว้
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 25-06-2010 10:43:56

ตัวอย่าง

ตัวอย่างการใช้คำว่า บะ

นาแถวนี้เป็นมีบะกับกกหว้าหลาย จึงเอิ้นว่า บะหว้า
วัวแม่ขาวออกลูกใหม่ แม่เลยไปบะนางธรณีไว้ ให้มันรอดถึงปี
เจ้าคิดเรื่องเขียนต่อบ่ได้ ก็บะไว้จั๊กคราว กะได้ดอก

คำแปล
นาแถวนี้มีดินทรายร่วนซุย ดินดี และมีต้นหว้าเยอะ จึงเรียกว่า บะหว้า
วัวแม่ขาวตกลูกใหม่ แม่เลยไปบนบาลศาลกล่าว บอกนางธรณีไว้ ให้รอดถึงปี
คุณคิดเรื่องเขียนต่อไปไม่ได้ กะ ปล่อยไว้ สักหน่อยก็ได้นะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 158 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บืน

ภาษาอีสานคำว่า..บืน
ความหมายตรงๆ ====>
ดันทุรัง, ตะเกียกตะกาย, พยายาม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-11-2006 10:53:13

ตัวอย่าง

บืน คือ ดันทุรัง, ตะเกียกตะกาย, พยายาม

คำนี้เพื่อให้เข้าใจง่าย ขอยกตัวอย่างปลาค้อ หรือ ปลาคอ
ปลาคอ อยู่นาข่อย ยามหนาวมา มันบืนข้ามคันแท เห็นตาฮอยมัน มาเบิ่งแน่ติ ฮอยบักใหญ่นึง
แปลว่า
ปลาช่อน ที่อยู่ที่นาผม ตอนหน้าหนาว มันตะเกียกตะกายข้ามคันนา เห็นแต่รอยมัน มาดูสิ รอยใหญ่มาก

ยกตัวอย่างคนดีกว่าครับ
เด็กน้อยชมรมอีสาน จุฬาฯ ถึงสิฮู้ว่า เฮียนจุฬาฯ มันยากส่ำใด อ้ายกะเห็นซุคนบืนเอาปริญญามาจนได้ซุคน ซางมาเก่งแท้น้อ
แปลว่า
เด็กชมรมอีสานจุฬาฯ ถึงจะรู้ว่า เรียนจุฬาฯมันยากแค่ไหน พี่ก็เห็นทุกคนพยายาม สู้สุดชีวิต เพื่อเอาปริญญามาได้ทุกคน ช่างเก่งเหลือเกิน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 159 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บือ

ภาษาอีสานคำว่า..บือ
ความหมายตรงๆ ====>
ก. หยุด หรือยกเลิกการกระทำนั้นๆ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: Bios
เมื่อวันที่:: 13-05-2010 12:32:24

ตัวอย่าง

คำว่าบือ ในภาษาอีสานหมายความว่าหยุด หรือยกเลิก ส่วนมากเด็กๆจะใช้คำนี้ในขณะที่เล่นหยอกล้อกันในกลุ่ม ในสมัยก่อน

เช่น บักจุกกับอีสิ่นเหี้ยนแล่นไล่ต้อยกัน บักจุกเป็นหนอนไล่ต้อยอีกเหี้ยน อีเหี้ยนแล่นบ่ไหว เลยบอกว่า "บือๆๆ" ข่อยบ่ไหวแล้ว เหมื่อย
แปลว่า เด็กชายจุกกับเด็กหญิงเหี้ยน(เหี้ยน เป็นคำอีสาน คือลักษณะสั้นๆ นิยมใช้กับกระโปรงที่สั้นๆ อีเหี้ยน จึงหมายถึง เด็กหญิงที่ใส่กระโปรงสั้นๆ)เล่นวิ่งไล่จับกัน เด็กชายจุกเป็นคนวิ่งไล่จับเด็กหญิงเหี้ยน เด็กหญิงเหี้ยนวิ่งไม่ไหวเลยบอกเด็กชายจุกว่า "หยุดๆๆ" เพราะเหนื่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 160 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บู๋

ภาษาอีสานคำว่า..บู๋
ความหมายตรงๆ ====>
ฝ่า ลุยฝ่า
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 28-10-2006 08:09:42

ตัวอย่าง

บู๋ หมายถึง อาการลุยฝ่าเข้าไป ซึ่ง จะได้รับการเสียดสี หรือขีดข่วน หรือสัมผัส โดยสิ่งที่ถูกฝ่าเข้าไป เช่น
บู๋กอไผ่ หมายถึง ลุยหรือฝ่ากอไผ่
บู๋ป่าหญ้าคา หมายถึง ลุยฝ่าป่าหญ้าคา
บู๋ป่าอ้อย หมายถึง ลุยฝ่าป่าอ้อย

พ่อใหญ่ดล ไปใส่เบ็ดกบ ได้กบเอ้บใหญ่โตหนึ่ง ปลดออกจากเบ็ดแล้ว กำลังสิหักขา กบผัดหลูดมือ เต้นลงป่าข้าว พ่อใหญ่ดล โดดนำ ไล่คุบกบ บู๋ป่าข้าวขาเจ้าหมุ่นเหมิดเอาโหลด (เป็นหยังบ่หักขาก่อนปลดจากเบ็ดน้อ?)

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล ไปวางเบ็ดดักกบ ได้กบตัวบะเล่งตัวหนึ่ง ก็ปลดออกจากเบ็ด ขณะกำลังจะหักขา กบดันหลุดมือ กระโดดเข้าไปในป่าข้าว พ่อใหญ่ดล รีบกระโดด วิ่งไล่ตะครุบกบ ลุยฝ่าป่าข้าว จนต้นข้าวคนอื่นล้มเสียหายหมด (ทำไมไม่หักขากบก่อนปลดจากเบ็ดเล่า?)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 161 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิ่งคักคัก

ภาษาอีสานคำว่า..เบิ่งคักคัก
ความหมายตรงๆ ====>
ดูดีดี/ ดูแล้ว / สังเกตดีดี / พิจารณาให้ดี / ดูให้แน่
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 04-10-2010 15:37:16

ตัวอย่าง

เบิ่งคักคักสาก่อน ก่อนสิซื้อมันจั่งบ่ถืกเขาตั๋ว

แปลว่า ดูให้ดีก่อน ก่อนที่จะซื้อ จะได้ไม่ถูกเขาหลอก

เบิ่ง หมายถึง ดู

คัก หมายถึง ดีแล้ว เข้าท่า ได้การ สนุกสนาน

คักคัก ใช้ขยายคำอื่น เช่น ถืกคักคัก แปลว่า โดนแน่ๆ ตายคักคัก แปลว่า ตายแน่ๆ บ่อยู่คักคัก แปลว่า ไม่อยู่แน่นอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 162 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิ่งแยง

ภาษาอีสานคำว่า..เบิ่งแยง
ความหมายตรงๆ ====>
ดูแล/ดู/สอดส่องดูแล
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 21-12-2009 00:09:16

ตัวอย่าง

ไปเบิ่งแยงพ่อแหน่เด้อ
แปลว่า ไปดูแลพ่อหน่อยนะ

เบิ่ง หมายถึง ดู
แยง หมายถึง สอดส่องหรือเพ่งส่องดู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 163 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ดู
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: 007
เมื่อวันที่:: 20-01-2007 08:26:27

ตัวอย่าง

ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย

สั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 164 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไบ้

ภาษาอีสานคำว่า..ไบ้
ความหมายตรงๆ ====>
คลี่,คลี่ออก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 15-08-2006 21:27:05

ตัวอย่าง

ไบ้ เป็นคำ กริยา แสดงการใช้นิ้วมือคลี่ อะไรสักอย่าง ตัวอย่างเช่น

-ยามพ่อใหญ่บัติ ลาวปิ้งปลาให้เมียป้อนเข่าลูก ลาวย่านก้างปลาสิคาคอลูกซายเพิ่น เพิ่นเลยบอกเมียว่า ให้ \"ไบ้\" เอาก้างปลาออกดีๆก่อนจั่งป้อนลูก เดี๋ยวก้างสิคาคอลูกเด้

แปลว่า

-เวลาที่คุณตาบัติแกปิ้งปลาให้ภรรยาป้อนข้างลูก แกกลัวว่าก้างปลาจะติดคอลูกชาย แกจึงบอกภรรยาว่าให้ \"คลี่\" เอาก้างปลาออกให้หมดก่อนค่อยป้อนลูก เดี๋ยวก้างจะคิดคอลูกนะ

หรือ

-บ่าวหน่อไปเล่นไฮโล ยามงันเฮือนดี เล่นได้เงินบักหลาย กำจนเหี่ยมือเปียกม้อดยอด พอเซาเล่น เอาเงินมา \"ไบ้\" ออกเบิ่ง นึกว่าจะของเล่นได้หลาย \"ไบ้\" ออกมามีแต่ใบซาว บ่พอสามร้อยจ้อย

แปลว่า

-บ่าวหน่อไปเล่นไฮโลในงานศพ เล่นได้เงินเป็นจำนวนมาก กำไว้ในมือจนมือเปียกแฉะ พอแกหยุดเล่น เอาเงินมา \"คลี่\" นับดู นึกว่าตัวเองเล่นได้เยอะ \"คลี่\" ออกมามีแต่แบงค์ยี่สิบ รวมกันไม่ถึงสามร้อยบาทด้วยซ้ำ

คำเตือน การเล่นการพนันเป็นสิ่งผิดกฎหมาย ผู้ปกครองควรพิจารณา

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 165 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปง

ภาษาอีสานคำว่า..ปง
ความหมายตรงๆ ====>
1.วาง,วางลง 2.ยกลง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-06-2006 15:53:29

ตัวอย่าง

ปง ไม่ใช่ ปลง นะ แต่ความหมายก็อาจจะคล้ายๆกัน ปง หมายถึง วาง วางลง หรือยกลงก็ได้ เช่น

-บ่าวหน่อแบกกลองลงจากรถ เทิงหนัก เทิงฮ้อน เป็นหยังแกคือบ่ฟ่าว ปงลง
หมายความว่า บ่าวหน่อแบกกลองลงจากรถ ทั้งหนักทั้งร้อน ทำไมแกไม่รีบ \"วางลง\" หละ

-หม่อต้มอึ่งมันสุกแล้ว \"ปง\" มาตักกินถ่าแม
หมายความว่า หม้อต้มอึ่งมันสุกแล้วนะ \"ยกลง\" มาตักกินกันเถอะ

ปง ส่วนใหญ่จะแปลว่า วางลง ส่วน \"ปง\" ที่แปลว่า \"ยกลง\" ส่วนใหย่จ่ใช้กับหม้อ หรือกะทะ ตั๊วหละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 166 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ป่อง
ความหมายตรงๆ ====>
ช่อง, รู, hole
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-12-2006 16:33:52

ตัวอย่าง

คำว่า ป่อง นอกจากจะแปลว่า ฉลาดหลักแหมแล้ว ยังแปลว่า ช่อง หรือ รู ด้วย
มีคำโบราณบางคำ หรือ บางที่ก็ยังใช้ อยู่เช่น ป่องเอี้ยม หรือ หน้าต่าง เป็นต้น

มาดูตัวอย่างป่องกันนะครับ
ยามฮ้อนมายามใด๋ อ้ายดลเพิ่นสิบ่ลืม เจาะป่องเฮือนเลาไว้ให้ลมเข้า ยามลมพัดมายามใด๋ สิได้ฮู้สึกว่า เย็นซวยซวย สั่นดอก
แปลว่า
หน้าร้อนตอนใด พี่ดล แกจะไม่ลืม เจาะช่องที่บ้านแกไว้ให้ลมเข้า ลมพัดมาตอนไหน จะได้รู้สุกว่า เย็นสบาย สบาย เลย

* เย็นซวยๆ ไม่ใช่ เย็นแล้วโชคไม่ดีนะครับ ซวยๆ คือ ผ่านเข้ามาถึงอนูเล็กๆให้เย็นสบาย ต่างหาก

มาอีกตัวอย่างนะครับ
ท้าวประสาท เลาเป็นคนบ่รอบคอบ เข้าห้องน้ำยามใด๋ เลาสิลืมฮูดซิบส่ง ออกมาแล้ว ผู้สาวสิบอกเลาวา \"อ้ายๆ คือสิเย็นเน๊าะ เจาะป่องส่งจะของ เห็นแต่ส่งลิง\" สั่นดอกหว้า
แปลว่า
คุรประสาท แกเป้นคนไม่รอบคอบ เข้าห้องน้ำทีไร แกลืมรูดซิบกางเกงประจำ ออกมาแล้ว สาวๆ จะบอกแกว่า \"พี่ๆ ท่าทางจะเย็นนะ เห็นกางเกงมีรู เห็นแต่กางเกงใน\"

ขอโทษเด้อ ท้าวประสาท

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 167 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ป่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ยื่น , ยื่นให้
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-10-2006 10:15:31

ตัวอย่าง

ป่อน หมานถึงการยื่น หรือส่งสิ่งของให้กัน ป่อน อาจมีความหมายคล้ายกับคำว่า เด่ บางทีก็ใช้แทนกันได้ แต่บางทีก็ใช้แทนกันไม่ได้
ตัวอย่าง

-ป่อนมือมาอ้ายมีแนวสิให่ = เด่มือมาอ้ายมีแนวสิให่= ยื่นมือมาพี่มีอะไรจะให้
-ป่อนมีดมาให่แหน่= เด่มีดมาให่แหน่= ยื่นมีดมาให้หน่อย

ตัวอย่างประโยค

-บ่าวหน่อ ไปงานพาแลงอยู่ธรรมศาสตร์ พิธีกรกะเชิญลาวขึ้นไปฮ้องเพลง พอขึ้นฮ้านไปแล้ว พิธีกรกะบ่อ \"ป่อน\" ไมค์มาให่ลาวจักเทือ เฮ็ดให่ลาวยืนโสโหลเสเหลอยู่ผู้เดียว ลาวอยากอายหลายกะเลยฮ้องขึ้น กะบ่ \"ป่อน\" ไมค์มาให่กันจักเทือ คาแต่ \"ป่อน\" แก้วเหล่าให่กันอยู่นั่นหละ มันสิได้ฮ้องจักเทือติเพลง

ความหมาย

-บ่าวหน่อ ไปงานพาแลงที่ธรรมศาสตร์ พิธีกรก็เชิญแกขึ้นไปร้องเพลง พอขึ้นเวทีไปแล้ว พิธีกรก็ไม่ \"ยื่น\" ไมค์มาให้แกสักที ทำให้แกยืนงกๆเงิ่นๆอยู่คนเดียว แกเขินมากก็เลยตะโกนขึ้นว่า ก็ไม่ \"ยื่น\" ไมค์มาให้กันสักที มัวแต่ \"ยื่น\" แก้วเหล้าให้กันอยู่นั่น เมื่อไหร่มันจะได้ร้องเพลงสักที

ปล.คำเตือน การดื่มสุราทำให้ความสามารถในการร้องเพลงเพิ่มขึ้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 168 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป้อย

ภาษาอีสานคำว่า..ป้อย
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำด่าที่รุนแรงมาก,ด่าด้วยความโกรธจัด,ด่าขณะที่กำลังโมโหอยู่
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 30-11-2007 19:51:51

ตัวอย่าง

ป้อย...แปลว่า ด่าอย่างรุนแรงและต่อเนื่อง เป็นภาษาอีสานโดยแท้ทุกๆจังหวัดในอีสานจะเข้าใจคำว่า \"ป้อย\" เช่น บักห่าตำตับตำปอดตำใส่ตำหน่อตำแนวตำโคตรตำเชื้อมึงเอ้ยจังแม่นกูเคียดคัก...คำเหล่านี้เรียกโดยรวมว่า \"คำป้อย\" ถ้าเป็นจริงอย่างคำป้อยคน..คนนั้นจะไม่มีวันเจริญเลย...ครับผม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 169 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปะ

ภาษาอีสานคำว่า..ปะ
ความหมายตรงๆ ====>
เลิกรา/หย่าร้าง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:05:34

ตัวอย่าง

ผัวเมียคู่นึง เข้ากันบ่ได้ จ่มให้กันสู่มื้อ กะเลยปะกัน
แปลว่า สามีภรรยาคู่นึงทะเลาะกัน บ่นให้เกิดทุกวัน สุดท้ายก็เลิกกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 170 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปี้

ภาษาอีสานคำว่า..ปี้
ความหมายตรงๆ ====>
ตั๋ว, กระดาษใบน้อย, (สำนวน)โพยข้อสอบขนาดจิ๋ว
อ้างอิงจังหวัด :: _มณฑลเทศาภิบาลอุดร_
จากคุณ:: ปังคุง
เมื่อวันที่:: 20-08-2010 04:41:55

ตัวอย่าง

ปังคุงกำลังสอบวิชาภาษาอังกฤษอยู่แต่ดันทำไม่ได้ก็เลยรำพึงกับเจ้าของว่า

"จดปี้เข้าห้องสอบก่อน" (แอบลอกโพยข้อสอบน้อย ๆ เข้าห้องสอบดีกว่า)

ในระหว่างที่ปังคุงสอบเสร็จ กำลังจะเดินออกจากห้อง เพื่อนด้านหลังก็ซิบมาเบา ๆ
"ส่งปี้ให้กูก่อน" (เอาโพยข้อสอบให้ก่อนสิ)

จั่งซี้เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 171 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปืด

ภาษาอีสานคำว่า..ปืด
ความหมายตรงๆ ====>
แง้ม หรือ ค่อยๆเปิด
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 06-12-2010 12:44:30

ตัวอย่าง

เป็นคำกิริยา ความหมาย คล้ายกับ คำว่า "เปิด" แง้ม
แต่ในทางอีสาน " ปืด" หมายถึงการ แง้ม หรือ ไข(เปิด)
การกระทำ ที่ใช้คำว้า "ปืด" คือการค่อยๆ แง้ม

ตัวอย่าง
เซียงน้อย กำลังหาเลาะ ปืดเขียด

คำแปล
เซียงน้อยกำลังเสาะหา แง้มเปิดหาเขียด

ตัวอย่าง
แม่ใหญ่สอง บอกให้จันเพ็ญ หาปืดเอากระเป๋าเงิน อยู่กองซิ่น

คำแปล
ยายสองให้จันเพ็ญ หาเปิดหากระเป๋าเงิน ที่กองผ้าถุง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 172 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปุ้ม

ภาษาอีสานคำว่า..ปุ้ม
ความหมายตรงๆ ====>
กลุ่มก้อน, พวง, ทลาย (หน่วยในการนับ)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-12-2006 16:14:16

ตัวอย่าง

ปุ้ม หมายถึง กล่มก้อน หรือ พวง หรือ อะไรก็ได้ที่อยู่รวมกัน
ส่วนใหญ่ใช้กับผลไม้ที่ออกลูกเป็นพวง เช่น มะขาม, มะขามเทศ (บักขามแป หรือ บักขามเปีย), บักไฟ, บักหวดข่า, บักผีผ่วน, บักแงว
ส่วนผลไม้ที่ออกลูกเป็นผลเดี่ยวๆ ไม่มีปุ้ม เช่น บักเขียบ, บักโต่น, บักหุ่ง (บางพันธุ์ก็ออกลูกเป็นปุ้ม), บักอื๋อ

ง่ายๆนะครับ หากอยู่เดี่ยวๆ ให้เรียกว่า หน่วย หาก อยู่รวมกัน ให้เรียกว่า ปุ้ม เช่น บักม่วงหน่วยนึง หรือ รวมกัน ก็ บักม่วงปุ้มนึง

** คำว่า ปุ้ม หากไปด้วยกันก็เรียก เป็นปุ้มเป็นโงน เช่น ไปเป็นปุ้ทเป็นโงน แปลว่า ไปเป็นกลุ่มเป็นก้อน นั่นเอง

มาดูตัวอย่างบทสนทนากันนะครับ

สองสามมื้อมานี่ มันจั่งมาส้มปากแท้น้อ บักเซียงน้อย ไปต่อยบักขามมาให้อ้ายจักปุ้มแหน่น้า... เอาปุ่มที่มีหน่วยเหิ่มๆเด้อ มันจั่งสิบ่เข็ดแข่ว

แปลว่า
2-3 วันมานี่ รู้สึกเปรี้ยวปากจังเลย เซียงน้อย (เพิ่งสึกจากบวชเณร) ไปสอยมะขามมาให้พี่สักพวงหน่อยนะ เอาพวงที่มีลูกใกล้จะสุกนะ มันจะได้ไม่เข็ดฟัน

ต่อย หาก ใช้กับผลไม้ จะหมายถึง สอยผลไม่นั้นๆ
เหิ่ม ใกล้สุกแล้ว

สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 173 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เปิด

ภาษาอีสานคำว่า..เปิด
ความหมายตรงๆ ====>
เบื่อ,เบื่อหน่าย,หนี
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 17-05-2006 11:42:25

ตัวอย่าง

เปิด ในภาษาไทย จะมีความหมายตรงกับคำว่า เขย หรือ เผย ในภาษาอีสาน แต่ เปิด ในภาษาอีสาน กลับหมายถึง เบื่อหรือเบื่อหน่าย และอีกความหมายก็แปลว่า หนี ,วิ่งหนี เช่นประโยค

- สมัยที่มหาบัติบ่ทันได้เมีย บ่มีผู้เฮ็ดแนวกินให้กิน ลาวกะเลยได้กินแต่มาม่า กินซุมื่อจน \"เปิด\" แล้ว
ความหมายคือ แต่ก่อน ตอนที่คุณมหาบัติแกยังไม่ได้แต่งงาน ไม่มีคนทำอาหารให้แกกิน แกก็เลยได้กินแต่มาม่า กินทุกวันจน \"เบื่อ\" แล้ว

หรือ -เมียของมหาบัติจ่มว่า ตั้งแต่ข้อยได้ผัวคนนี่มา บ่เฮ็ดเวียกเฮ็ดงาน กินตั้งแต่เหล้าซุมื่อ บ่หัวซาลูกหัวซาเมีย ข้อยกะจั่งแม่น \"เปิด\" จั่งแม่นอิ่ม
ความหมาย: ภรรยาของมหาบัติบ่นว่า ตั้งแต่ดิฉันแต่งงานกับสามีคนนี้มา เขาไม่เคยทำการทำงานเลย ดื่มแต่สุราทุกวัน ไม่สนใจลูกไม่สนใจภรรยา ดิฉันชักจะ \"เบื่อหน่าย\" มากแล้ว

หรือประโยค - บ่าวหน่อเพิ่นไปเล่นสาวภูไท ทางเรณูนคร พอขึ้นไปเทิงเฮือนผู้สาว พ่อผู้สาวถือมีออีโต้ ยืนถ่าอยู่ผักตูเฮือน บ่าวหน่อเพิ่นย่านหลาย ฟ่าวโตนเฮือน \"เปิด\" อาดหลาด เลย ฮอดบ่ได้เว่ากับผู้สาวจ้อย
ความหมาย: หนุ่มหน่อ แกไปหาจีบสาวภูไท ที่เรณูนคร พอแกขึ้นไปบนบ้านของหญิงสาว พ่อของหญิงสาว ยืนถือมีดพร้ารออยู่ที่ประตูบ้าน หนุ่มหน่อเห็นดังนั้นก็กลัวมาก กระโดดลงจากบ้าน รีบ \"หนี\" ไป เลยไม่ได้คุยกับหญิงสาวเลย....

นี่แค่คำว่า \"เปิด\" คำเดียว ก็มีความหมายตั้งหลายอย่าง อ่านแล้วอย่าพึ่ง \"เปิด\" กันเลยนะ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 174 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เปิ่นออก

ภาษาอีสานคำว่า..เปิ่นออก
ความหมายตรงๆ ====>
คลาดกัน ไม่เป็นไปดังตั้งใจ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:34:31

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
เฮาหวังว่าสิได้แต่งกับสาวบ้านนี้ จั่งใด๋คือจั่งเปิ่นออกแบบซี้น้อ

แปล
เราหวังว่าจะได้แต่งงานกับสาวบ้านนี้ ทำไมถึงเป็นแบบนี้ไปได้ ไม่เป็นไปดังตั้งใจเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 175 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แป

ภาษาอีสานคำว่า..แป
ความหมายตรงๆ ====>
แบน, แบนราบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 11:47:15

ตัวอย่าง

แป หมายถึง แบน แบนราบ เป็นลักษณะรูปทรงอย่างหนึ่ง
แต่ถ้า เป็นของที่มีลักษณะ แบน แต่ชิ้นใหญ่ๆและหนากว่า จะเรียกว่า เป

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ : น้องพอลล่า หน่าตากะเป็นตาฮักอยู่ดอก แต่เหลียวเบิ่งอีกที คือจั่ง \"แป\" แลบแซบ จั่งซั่น
น้องพอลล่า: หึย อ้ายหน่อ นี่จั่งแม่นเป็นตาซังเนาะ มาว่าของเขา \"แป\" ไผสิคือสาวตั๊กน้อ เพิ่นจั่งค่อยอวบอั๋น
บ่าวหน่อ: โอ๋ น้องพอลล่า อย่าฟ่าวเคียดเด้อ ที่อ้ายว่า \"แป\" อ้ายบ่ได้ว่าอั่นนั่นน้องพอลล่า \"แป\" ดอก อ้ายหมายถึง ยางรถจักรยานที่น้องขี่มา ยางมันฮั่ว \"แป\" แหล่มแป่ม อยู่นั่นหนา
น้องพอลล่า: จั่งซั่นดอกติอ้าย นึกว่า อ้ายว่า อั่นนั่น น้อง \"แป\" สิได้ไปเสริมขึ้นอีกจักหน่อย

ความหมาย

บ่าวหน่อ : น้องพอลล่า หน้าตาก็น่ารักดีนะ แต่มองดูอีกที ทำไมถึง \"แบน\" แต๊ดแต๋ อย่างนั้น
น้องพอลล่า: จะบ้าเหรอ พี่หน่อ มาหาว่าของน้องพอลล่า \"แบน\" ใครจะไปเหมือนสาวตั๊กหละ เธอช่างอวบอั๋นเสียจริงๆ
บ่าวหน่อ: โอ๋ น้องพอลล่า อย่าเพิ่งโกรธนะ ที่พี่ว่า \"แบน\" พี่ไม่ได้ว่าอันนั้นน้องพอลล่า \"แบน\" หรอก พี่หมายถึง ยางรถจักรยานที่น้องขี่มา ยางมันรั่ว \"แบน\" แต๊ดแต๋ อยู่นั่น
น้องพอลล่า: อย่างนั้นหรอกหรือพี่ น้องนึกว่า พี่ว่า อันนั้น น้อง \"แบน\" จะได้ไปเสริมขึ้นอีกสักหน่อย

คำที่ใช้ขยายคำว่าแป เช่น แปแหล่มแป่ม แปแลบแซบ แปแต๊บแซบ เป็นต้น
คำที่ใช้ขยายาคำว่า เป เช่น เปเต๊บเซบ เปเลบเป๊บ เป็นต้น

ว่าสี่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 176 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แป่ด

ภาษาอีสานคำว่า..แป่ด
ความหมายตรงๆ ====>
โผล่นิดหน่อย,แหลมออกมานิดหน่อย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-12-2006 11:25:13

ตัวอย่าง

แป่ด คือลักษณะที่อะไรบางอย่างโผล่ออกให้เห็น นิดหน่อย เช่น
หำแป่ด หมายถึง ไข่โผล่ให้เห็นนิดหน่อย

ผู้บ่าวดล โกนหนวดโกนเคราออกเรียบร้อย ปะแป้งแต่งโตปลอมเป็นผู้ญิง ใส่ชุดเกาะเอิ่ก เท่อย่างคัก เบิ่งบ่ออกเลยล่ะว่าเป็นผู้ซาย มีอยู่ช่วงนึง เลายกแก้วน้ำขึ้นกินน้ำ ขนขี้ตะแร้เลาแป่ด กะยังว้ากะยังว่า

แปลว่า
หนุ่มดล โกนหนวดโกนเคราออกเกลี้ยงเกลา ปะแป้งแต่งตัวปลอมเป็นผู้หญิง ใส่ชุดเกาะอก เท่มาก ดูไม่ออกเลยล่ะว่าเป็นผู้ชาย มีอยู่ช่วงหนึ่ง แกยกแก้วน้ำขึ้นดื่มน้ำ ขนรักแร้แกโผล่พลอมแพลมออกมา น่ะสิ???

(อย่าไปเฮ็ดอีกจักเทื่อเด้อแนวนี่)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 177 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปน

ภาษาอีสานคำว่า..แปน
ความหมายตรงๆ ====>
หมดเกลี้ยง, สะอาด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 7/28/01 10:49:51 PM

ตัวอย่าง

เว้าแบบแปนๆ ถึงอ้ายมีแฟนก็ยังคึดฮอด

แปลว่า พูดจนหมดเปลือกเลยว่าถึงพี่จะมีแผนแล้วน้องก็ยังคิดถึงพี่อยู่

อีกอันนะครับ
มาฮอดเฮือนเจ้า คือแปนดีแท้ สงสัยลูกสาวถึกสั่งสอนมาดี
แปลว่า มาถึงบ้านคุณ ทำไมสะอาดจัง สงสัยเลี้ยงสั่งสอนลูกสาวมาดี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 178 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปว

ภาษาอีสานคำว่า..แปว
ความหมายตรงๆ ====>
ทางออกของสัตว์ที่อาศัยในรู ใช้เป็นทางออกสำรองยามฉุกเฉิน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 04-06-2010 09:35:38

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง แปวแย้ แปวจิโป่ม แปวหนู แปวตุ่น
อีกอย่าง แปว อาจใช้หมายถึง ทางออกสำรอง
เนื่องจากสัตว์ที่อาศัยอยู่ในรูใต้ดิน จะไม่ทำรู ทางออกแค่ทางเดียว
มักจะมีสำรองไว้หลบภัยเสมอ ภาษาอีสานเรียก รูเหล่านั้น สั้นๆ ว่า แปว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 179 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แป้ว

ภาษาอีสานคำว่า..แป้ว
ความหมายตรงๆ ====>
แผลเป็น
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 11:24:29

ตัวอย่าง

แป้ว หมายถึง แผลเป็น คือรอยของผิวหนังที่เคยมีบาดแผล เมื่อแผลหายแล้ว ยังมีรอยเหลืออยู่ เรียกว่า แป้ว

ตัวอย่าง

-น้องแตงโม ตั้งแต่น้อยๆ คือสิเป็นตาขี่ดื้อเนาะ นำแข้งนำขา มีต๊ะ \"แป้ว\" ขาลาย อำอ่ายอยู่
หมายถึง
-น้องแตงโม สมัยตอนเด็กๆท่าทางจะซุกซนน่าดูนะ ตามขามีแต่รอย \"แผลเป็น\" เต็มไปหมด ขาลายยังกะม้าลายแหนะ

(จำมาจากโฆษณา ดอกว้า)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 180 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แป้ว

ภาษาอีสานคำว่า..แป้ว
ความหมายตรงๆ ====>
แผลเป็น
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 10:48:12

ตัวอย่าง

เป็นหยังเจ้าคือแป้วเต็มคิงเต็มโตไปเบิด

แปลว่า ทำไมแกถึงแผลเป็นเต็มตัวไปหมดอย่างเนี้ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 181 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผวยเป็นเผียง / ไผเป็นหยัง

ภาษาอีสานคำว่า..ผวยเป็นเผียง / ไผเป็นหยัง
ความหมายตรงๆ ====>
ใครเป็นอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 13-01-2012 08:19:11

ตัวอย่าง

ผวย มาจากคำว่า ไผผู้ใด๋ หรือผู้ใด๋ เวลาพูดเร็วๆออกเสียงเป็น ผวย

เผียง มาจากคำว่า พิสัง (อิหยัง ซึ่งมีความหมายเดียวกัน) พูดเร็วกลายเป็น เผียง

ผวย หมายถึง ใคร

เผียง หมายถึง อะไร

อิหยัง อิสัง พิสัง หมายถึง อะไร



เช่น มื้อคืน ผวยเป็นเผียง คือเสียงดังเเท้

แปลว่า เมื่อคืนใครเป็นอะไร ทำไมเสียงดังจัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 182 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผักกะโตวา

ภาษาอีสานคำว่า..ผักกะโตวา
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นพืชน้ำชนิดหนึ่งใบก้านรับประทานได้
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 22-10-2007 14:05:45

ตัวอย่าง

อ.สุวรรณภูมิ..พยัคฆฯ...พุทไธสง...เรียกผักกะโตวา....ลักษณะของผักกะโตวา...มีสีเขียว...อยู่ใต้น้ำ..ชอบขึ้นตามบึง...หนองน้ำ...แก่ง....เลิง.....กุด...ที่มีน้ำใสๆ...รับประทานเป็นอาหารได้...ทั้งก้านและใบจะกรอบ....รสชาดอร่อย..รับประทานกับน้ำพริก....รับประทานกับส้มตำจะได้รสชาดดีเยี่ยม...ทางร้อยเอ็ด อ.เสลภูมิ...บางบ้านเรียกผักโหบเหบ....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 183 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เผี่ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เผี่ยน
ความหมายตรงๆ ====>
หมด, หมดเกลี้ยง, ไม่เหลือ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 03-09-2007 16:14:32

ตัวอย่าง

คำว่า เผี่ยน หมายถึง หมด, หมดเกลี้ยง, ไม่เหลือ

เป็นคำวิเศษณ์



มาดูตัวอย่างกันนะครับ

น้องพี่จั่งใด๋มากินเนื้อปลาเผี่ยนจั่งซี้ ก๋าวาสิบ่เหลือให้แมวจักหน่อยแหน่บ่

แปลว่า

น้องพี่ทำไมมากินเนื้อปลาหมดเกลี้ยงอย่างนี้ กะว่าไม่ให้เหลือไว้ให้แมวกินบ้างหรือไร



อีกตัวอย่างนะครับ

อ้ายดล เลามักการบรรยาย โดยเฉพาะที่มหาลัยเอกชน เว้าบรรยายยามใด๋ เลาสิเก็บรายละเอียดจนเผี่ยนเหมิดเลย จนนักศึกษาสาวๆเหมิดควมสิถามพู้นหล่ะ สิเดิกดึ่นปานใด๋ เลากะสิเว้าเก็บเอาจนเผี่ยน

แปลว่า

พี่ดล แกชอบการบรรยาย โดยเฉพาะที่มหาวิทยาลัยเอกชน พูดบรรยาครั้งใด แกจะเก็ยรายละเอียดจนหมด จนนักศึกษาสาวๆ หมดคำถาม จะดึกดื่นเพียงใด แกก็จะเล่าเก็บรายละเอียดจนหมด



เอาไว้ส่ำนี้ก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 184 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฝน (ลักษณะของฝน)

ภาษาอีสานคำว่า..ฝน (ลักษณะของฝน)
ความหมายตรงๆ ====>
แสดงลักษณะของฝน เกี่ยวกับฝน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-10-2006 13:34:41

ตัวอย่าง

ฝน ในที่นี้ ไม่ได้แปลว่า ลับคม ฝนที่แปลว่า ลับคม ได้มีการนำเสนอไปแล้ว

ในที่นี้จะขอเสนอคำที่เกี่ยวข้องกับฝน เช่น

-ฝนริน หมายถึง ฝนตกปรอยๆ หรือ ฝนพรำ

-ฝนเอี้ยน ,ฝนเซา หมายถึง ฝนหยุดตก

-ฝนตกฮำ ,ฝนฮำ หมายถึง ฝนตกใส่ หรือ เปียกฝน

-ฝนแฮง หมายถึง ฝนตกหนัก (จริงนะเธอ โอ๊ะ)

-ฝนหวิด หมายถึง ฝนหมดฤดู หรือ สิ้นหน้าฝน

-ฝนตกหัวปี หมายถึง ฝนตกเร็วก่อนที่ฤดูฝนปกติ

-ฝนหล่า หมายถึง ฝนมาช้ากว่าฤดูฝนปกติ

-ฝนแล่น หมายถึง ฝนที่ตกๆหยุดๆ เหมือนฝนวิ่งผ่านไป

-ฝนฮึม หมายถึง ฝนตกทั้งวันทั้งคืน ทำให้ชื้นแฉะไปหมด

-ฝนตกแฮงจนฟ้าสิหลู หมายถึง ฝนตกหนักปานฟ้าจะถล่ม

-ฝน ธนสุนทร หมายถึง ฝน ธนสุนทร

เอ๋า เอาสำนี่ก่อนเนาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 185 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฝนฮึม

ภาษาอีสานคำว่า..ฝนฮึม
ความหมายตรงๆ ====>
ฝนตกชุก,ฝนตกบ่อย,ตกทั้งวันทั้งคืน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-08-2006 23:26:40

ตัวอย่าง

ช่วงนี้ เดือนสิงหาคม ช่วงพายุฝนเข้า มักจะได้ยินผู้เฒ่าผู้แก่ พูดคำว่า \"ฝนฮึม\" บ่อยๆ เช่น

-ฮอดยามไกล้บุญข้าวสากมายามได๋ \"ฝนกะฮึม\" อยู่ตลอด พ่องตกแฮงพ่องตกริน อยู่เหมิดมื่อ ถนนหนทางกะเปียกกะจื้น แต่กะยังไคกว่าหว่างเดือนที่แล้วอยู่ตี๊ จั่งแม่นแล้งคัก พากันดำนาผง สักหลุ่งอยู่วะสั่น ไคแหน่ ดำนาผงไว้แล้ว มาฮอดเดือนนี้ มี \"ฝนฮึม\" มาใส่ พอต้นข้าวได้ซื่น ได้แตกกออยู่

แปลว่า

-พอถึงไกล้ช่วงบุญข้าวสากมาเมื่อได \"ฝนก็ตกชุกทั้งวัน\" ทั้งตกหนักสลับกับตกปรอยๆอยู่ทั้งวัน ถนนหนทางก็เปียกแฉะ แต่ก็ยังดีกว่าเดือนที่ผ่านมาอยู่หรอก มันแห้งแล้งมาก ได้แต่ดำนาที่ไม่มีน้ำ ใช้ไม้จิ้มผืนนา แล้วก็ดำเอา ก็ยังดีนะที่ดำนาแบบแห้งๆไว้ พอมาถึงเดือนนี้มี \"ฝนตกชุก\" ลงมาใส่ พอต้นข้าวได้ชุ่มชื้น ได้แตกกอบ้าง

วะสั้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 186 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พอกระเทิน

ภาษาอีสานคำว่า..พอกระเทิน
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ถึงกับว่าใช่เลยที่เดียว
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: วา
เมื่อวันที่:: 14-06-2010 09:09:14

ตัวอย่าง

เว้าไทยพอกระเทิน
พูดไทยกึงอีสาน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 187 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พอกะจา

ภาษาอีสานคำว่า..พอกะจา
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ได้เรื่อง/รู้ไม่จริง/รู้เล็กๆน้อย/ไม่ชำนาญ(มีความหมายเดียวกันกับคำว่า พอก่ำกา )
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-12-2009 05:02:48

ตัวอย่าง

บักขาว มันสิเฮ็ดหยังได้ มันกะฮู้พอกะจานี้
แปลว่า ไอ้ขาว มันจะทำอะไรได้ มันก็รู้เล็กๆน้อยเอง

ถ้าคำว่า บ่กะจา หมายถึง ไม่รู้เรื่อง/ไม่ถนัดหรือชำนาญ หรือไม่ชัดเจน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 188 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อ

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อ
ความหมายตรงๆ ====>
พบ,เจอ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 06-06-2006 09:10:22

ตัวอย่าง

พ่อ ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง บิดา นะ ส่วนคำว่าบิดาหรือพ่อในภาษากลาง ภาษาอีสาน จะเอิ้น อี่พ่อ หรือ อี่พอ สิมีคำว่า อี่ นำหน้า เช่น อี่แม เป็นเมีย อี่พอ เป็นต้น

ส่วนคำว่า พ่อ ในภาษาอีสาน จะหมายถึง พบ หรือ เจอ เช่น
-ลาล่า กับ ลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดอยู่ในโคก ไปตั้งแต่เซ้าจนสวย กะบ่ \"พ่อ\" เห็ดจักดอก จนทั้งสองคนหิวเข่า กะเลยสิพากันเมียบ้าน ตอนขากลับกะย่างมา \"พ่อ\" โพน โพนบักใหญ่หนึ่ง พอเหลียวลอดง่าไม่เข่าไป ลาล่าถึงกับสะเดิด เพราะว่าลาว \"พ่อ\"ว่า อยู่ข้างโพนมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิด ขาวจ้ากพากเต็มไปเหมิด เกิดมากะบ่เคยพบเคย \"พ่อ\"

แปลว่า -ลาล่า กับลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดในป่า ไปกันตั้งแต่เช้าจนสาย ก็ไม่ \"พบ\" เห็ดสักดอก จนทั้งสองคนหิวข้าว ก็เลยพากันจะกลับบ้าน ระหว่างทางก็เดินมา \"เจอ\" กับโพนที่ใหญ่โพนหนึ่ง พอแกมองลอดกิ่งไม้เข้าไป ลาล่าถึงกับสะดุ้ง เพราะแก \"พบ\" ว่าอยู่ข้างโพนนั้นมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิดขาวเต็มไปหมด เกิดมาก้ไม่เคยพบเคย \"เจอ\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 189 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พืช-ผัก-หมากไม้

ภาษาอีสานคำว่า..พืช-ผัก-หมากไม้
ความหมายตรงๆ ====>
พืช-ผัก-ผลไม้
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 12-09-2006 11:48:38

ตัวอย่าง

(บัก บางแห่งออกเสียงว่า หมาก)
(หน่วย หมายถึงผลหรือลูก เช่น หน่วยบักมี่ หมายถึง ลูกขนุน)

บักอึ = ฟักทอง
บักแค่ง = มะเขือพวง
บักเขือเคือ (ขอนแก่นออกเสียง บักเฉียเชีย) = มะเขือเทศ
บักโป้งเล็น = มะเขือเทศ
ผักหอมเป, ผักหอมแป = ผักชีฝรั่ง
ผักซี = ผักชีลาว
ผักซีจีน = ผักชี
ผักอีหล่า = สะระแหน่
ผักตำนิน = ผักตำลึง
ผักหม = ผักโขม
บักลิ้นฟ้า = เพกา
ผักกะเดา = สะเดา
ผักไส่, ผักไซ = มะระขี้นก
ผักขา = ชะอม
หัวสิงไค = ตะไคร้
บักบก = จะบก
บักอีเว่อ, บักหูด = มะกรูด
ถั่วดิน = ถั่วลิสง
บักน้ำ = บักน้ำเต้า
บักโต่น = ฟักเขียว
บักหุ่ง = มะละกอ
แตงซ้าง = แตงร้าน
แตงจิง = แตงไทย
มันแกว = มัน (เช่นมันผิวสีแดง เป็นต้น)
มันแกวตะเภา = มันแกว
ผักตินโตก, ผักตบ = ผักตบชวา
ผักอีฮุม = มะรุม
ผักแป้น = คึ่นช่าย
ผักบั่ว = ต้นหอม
ผักอีตู่ = แมงลัก
ผักหนอก = ใบบัวบก
ยานาง = หญ้านาง
เครือหมาน้อย (ขอนแก่นออกเสียง เชียหมาน้อย) = เครือพระพาย, กรุงเขมา
เครือตดหมา (ขอนแก่นออกเสียง เชียตดหมา) = เครือตูดหมูตูดหมา
ผักกะเสด, ผักกะถิน = กระถินบ้าน, กระถินไทย
ผักปัง, ผักหมื่น = ผักปลัง
ผักอีฮีน = ผักขาเขียด
ผักก่าม = ผักกุ่มบก
ผักกุ่ม = ผักกุ่มน้ำ
ผักกูด = ผักกูดขาว
ผักกาดนาด, ขะเม็กหมอ = ผักกาดนา
ผักกาดดง = ผักกาดกบ
ผักเสี้ยนขาว = ผักเสี้ยนผี
ตำลึง, ตำลึงทอง = กะทกรก, เงาะป่า
ผักกาดย่า = ช้าเสือด
ขี้มิ่น, ข้าวมิ่น = ขมิ้น
มันปา = กันเกรา
อือทือ (ดอกแดง) = กระทือ
อือทือ (ดอกเหลือง) = ไพล
ผักลิ้นปี่ = หูปลาช่อน
ผักปอด = แพงพวยน้ำ

บักมี่,บักมี้ = ขนุน
บักเขียบ (ขอนแก่น ออกเสียงว่า บักเฉียบ) = น้อยหน่า
บักทัน = พุทรา
บักเล็บแมว = ผลเล็บเหยี่ยว
บักเฟียง = มะเฟือง
บักข้าวเม่า = มะเม่า
บักสีดา = ฝรั่ง
ตังบี้ = ต่ายควาย, ก้อม
บักต้องแล่ง = นมน้อย
บักก้นคก = ตับเต่าน้อย, กล้วยเต่า
บักสิลา, บักพิลา = ทับทิม
บักขามแป = มะขามเทศ
บักค้อ = สะคร้อ
บักเหลื่อม (ขอนแก่นออกเสียง บักเหลี่ยม) = หนำเลี๊ยบ
บักนัด = สัปปะรด
บักโก = ตะโก
บักหวดข่า, บักหวดคา = มะหวด
บักผีพวน, ผีพ่วน = นมควาย
บักสัง = กะสัง
บักส้มมอ = สมอไทย
หมากต้อง = กระท้อน
บักเค็ง = เขลง

บักหุ่งเทพ, บักหุ่งเทศ = ละหุ่ง
สำสา, ฉำฉา = จามจุรี, ก้ามปู
เสี้ยว = ชงโค
ก้วยน้อย = นมแมว
ส้มโมง = ชะมวง
ไข่เน่า = คำมอกหลวง
ท่ม = กระทุ่มโคก
บักแตก = กระทงลาย
ช้างน้าว = กระแจะ
ค้อแลน = กรวยป่า
หมากเขือบ้า = ลำโพง, ลำโพงกาสลัก
ว่านขี้ = อุตพิต
กากะเลา, อาเลา = อินทนิลบก
สะเลเต = มหาหงส์
บักแต้ = มะค่าแต้
บักงิ้ว = ต้นนุ่น
งิ้วผา = ต้นงิ้ว (มีหนาม และดอกสีแดง)
ก้านของ = ปีบ, กาซะลอง
ผือ = กก
ผักอีตู่ไทย = กระเพรา
ผักอีตู่แหล่, โหระพา = โหระพา
ผักอีเลิด = ชะพลู
เทา = สาหร่ายน้ำจืด (สไปโรไจร่า)
ไข่ผำ, หมากไข่ผำ = ผำ, ไข่ขำ, ไข่น้ำ
คันจอง = ก้านจอง
แคท่ง = แคนา, แคป่า
ผักกะเสดน้ำ = ผักกระเฉด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 190 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เพิง

ภาษาอีสานคำว่า..เพิง
ความหมายตรงๆ ====>
เผยอ, เผยอขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 19-01-2007 11:40:29

ตัวอย่าง

เพิง ในที่นี้เป็นคำกิริยา หมายถึงลักษณะที่สิ่งของแบนๆ เช่นสังกะสี หรือกระดาษเป็นต้น เปิดเผยอออก แง้มเผยอออก แต่ยังไม่หลุดออก เช่น

สังกะสีเพิง หมายถึง สังกะสีมุงหลังคา เผยอขึ้น อาจจะเพราะตะปูหลุดตรงขอบ แล้วลมพัดให้สีงกะสีเผยอขึ้น

ตัวอย่างประโยค
มื้อคืนลมพัดแฮงคัก จนสังกะสีเพิง
แปลว่า เมื่อคืน ลมพัดแรงมาก จนสังกะสี(มุงหลังคา) เผยอขึ้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 191 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โพด

ภาษาอีสานคำว่า..โพด
ความหมายตรงๆ ====>
มากเกินไป, เกินไป, เกินพอดี
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 16-05-2006 08:39:44

ตัวอย่าง

“พ่อใหญ่ดล.. เป็นจั่งได๋น้อ อยู่ทางนิวซีแลนด์ อากาศดีบ่?”

“โฮ้... ดีอยู่.. แต่ว่าหนาวโพด... น้ำกะเย็นโพด เลยบ่อาบฮอดน้ำ... สิกินกาแฟฮ้อนๆ มันกะฮ้อนโพด เลยลวดลิ้นจ้อย.. ชงกาแฟกิน กะบ่แซบ ใส่น้ำตาลหลาย มันเลยหวานโพด... สรุปแล้ว มีแต่แนวโพดๆ ขนาดความหล่อของผู้เว้า กะยังหล่อโพด เด้เดียวเนี่ย...”


คำแปล

“พ่อเฒ่าดล.. เป็นอย่างไรบ้าง อยู่ทางนิวซีแลนด์ อากาศดีไหม?”

“อือ... ก็ดีอยู่.. แต่ว่า หนาวเกินไป.. น้ำก็เย็นเกินไป เลยไม่อาบน้ำเลย... จะกินกาแฟร้อนๆ มันก็ร้อนเกินไป จึงลวกลิ้น.. ชงกาแฟกิน ก็ไม่อร่อย ใส่น้ำตาลมาก มันเลยหวานเกินไป... สรุปแล้ว มีแต่สิ่งเกินๆ แม้แต่ความหล่อของคนพูด ก็ยังหล่อเกินขนาด นะจะบอกให้...”

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 192 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โพ่โว่

ภาษาอีสานคำว่า..โพ่โว่
ความหมายตรงๆ ====>
โผล่ออกมา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บุญกี้ บานพะลึง
เมื่อวันที่:: 05-06-2006 12:53:58

ตัวอย่าง

มื่อนั่น ขากลับจากไปแสดงอยู่เขาใหญ่ ก่อนฮอดรังสิต รถคันที่เฮานั่งอยู่กำลังแล่นด้วยควมเร็วเติบ กะมีรถสิบล้อคันหนึ่งโพ่โว่ออกมาจากเลนตรงข้าม เหยียบแมนตำกัน ดีตั้วที่คนขับหักหลบทัน

แปลว่า...

วันนั้น ขากลับจากการแสดงที่เขาใหญ่ ก่อนถึงรังสิต รถคันที่เรานั่งอยู่กำลังวิ่งด้วยความเร็วสูงมาก ก็มีรถสิบล้อคันหนึ่งโผล่หัวออกมาจากเลนตรงข้าม เกือบชนกัน ดีที่คนขับหักหลบทัน

คำที่มีความหมายคล้ายกัน; สวด (ใช้ด้วยกันก็ได้ เป็น \"สวดโพ่โว่\")

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 193 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฟ้ง

ภาษาอีสานคำว่า..ฟ้ง
ความหมายตรงๆ ====>
กระเด็น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 29-05-2006 17:01:10

ตัวอย่าง

ทิดหน่อสึกใหม่ๆ ไปยามผู้สาว ผู้สาวกะเอาข้าวปุ้นสู่กิน ทิดหน่อกะกินอย่างอะเหร็ดอะหร่อย พอดี เลาผัดจาม ต่อนข้าวปุ้น กะเลยฟ้งจากปากเลาไปถืกแก้มผู้สาวปั๊บ วะนึง

แปล...
ทิดหน่อ สึกใหม่ๆ ไปเยี่ยมแฟน แฟนก็นำขนมจีนมาให้กิน ทิดหน่อก็กินอย่างเอร็ดอร่อย พอดี แกจาม ทำให้เศษขนมจีน กระเด็นไปโดนแก้มแฟน ฟั๊ฟ เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 194 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฟอย

ภาษาอีสานคำว่า..ฟอย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้กวาด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-05-2006 15:06:29

ตัวอย่าง

พอหลวงตามหากลับมาฮอดวัด เห็นศาลามีแต่ขี่ดิน ขี่หยังเหยี่ย ฮกเต็มไปเหมิด กะเลย ฮ้องใส่จัวน้อยว่า น้อยๆเป็นหยังศาลา คือจั่งฮกปานนี้ ไปหา \"ฟอย\" มากวาดออกถ่าแม

แปลว่า
พอหลวงตามหากลับมาที่วัด เห็นศาลาวัดมีแต่ฝุ่น มีแต่ขยะมูลฝอยรกรุงรัง ก็เลยตะโกนหาเณรน้อยว่า นี่เฌรทำไมศาลาวัดมันถึงได้สกปรกอย่างนี้ ไปเอา \"ไม้กวาด\" มากวาดออกหน่อยสิ....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 195 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ภายลุน

ภาษาอีสานคำว่า..ภายลุน
ความหมายตรงๆ ====>
ภายหลัง/ทีหลัง/ทีต่อไป/ทีหลัง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 01:27:31

ตัวอย่าง

ลุน แปลว่า ทีหลัง เช่น มาลุนหลัง หมายถึง มาทีหลัง

เฮ็ดเป็นตัวอย่างไว้ ภายลุนเขาสิได้ฮู้จัก

แปลว่า ทำเป็นตัวอย่างไว้ ภายหลังเขาจะได้รู้จัก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 196 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ม้ม

ภาษาอีสานคำว่า..ม้ม
ความหมายตรงๆ ====>
การหลุดพ้น,ตลอดรอดฝั่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 10:04:07 PM

ตัวอย่าง

เจ้าคือสิอยู่ม้มปีเน๊าะ ข่อยคือสิอยู่บ่ม้มดอก บักนายลูกซายข่อย มันเอาตัวจะของบ่ม้ม
แปลว่า
คุณคงจะอยู่รอดตลอดปีนะ ผมคงอยู่ไม่ถึง เพราะบักนาย (บัก ไว้เรียกผู้ชาย) มันเอาตัวไม่รอด

บ่าวหน่อ เพิ่นวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 197 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ม๊วนหลาย

ภาษาอีสานคำว่า..ม๊วนหลาย
ความหมายตรงๆ ====>
ไพเราะมาก
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: สิงห์เมาภูเขียว
เมื่อวันที่:: 24-02-2010 15:19:45

ตัวอย่าง

ไปเบิ่งหมอลำซิ่ง ม๊วนหลาย คนตีกัน ข่างฮ้าน
ม๊วน.....หมายถึง ไพเราะ ส่วน คำว่า หลาย
เว้าอยู่แถว อีสาน แปว๊า มาก นั้นหละเด้อ
ครับ.....พี่น้อง.....เอิ้ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 198 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มักคัก

ภาษาอีสานคำว่า..มักคัก
ความหมายตรงๆ ====>
ชอบมาก/ชอบใจมาก/ถูกอกถูกใจมาก/ชอบจริงๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 04-10-2010 16:02:16

ตัวอย่าง

มักคักน้อ อีสานจุฬานั้น

แปลว่า ชอบจริงๆนะ อีสานจุฬา (หมายถึง ชมรมอีสานจุฬา)

มัก หมายถึง ความชอบพอ/ รัก / พอใจ / ถูกใจ
คัก เป็นคำขยาย แปลว่า มากกว่าปกติ มากหลาย เช่น แซบคัก หมายถึง อร่อยมาก
ถ้าเพิ่มเป็น แซบคักคัก แปลว่า อร่อยแน่ๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 199 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มานทาง

ภาษาอีสานคำว่า..มานทาง
ความหมายตรงๆ ====>
ผู้หญิงทีตั้งท้องก่อนแต่งหรือไม่รู้แน่ว่าใครเป็นพ่อของลูกในท้อง (เป็นภาษาเก่า บางแห่งก็ไม่ใช้แล้ว)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 16-12-2009 03:28:03

ตัวอย่าง

แม่ต่อว่าลูกว่า = กูส่งให้ไปเรียนหนังสือ มึงมานทางกลับมาน้อ

แปลว่า กูส่งให้ไปเรียนหนังสือ มึงก็ท้องไม่มีพ่อกลับมา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 200 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มาลุนหมู่

ภาษาอีสานคำว่า..มาลุนหมู่
ความหมายตรงๆ ====>
มาทีหลังเพื่อน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 18:29:30

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง บ่าวหน่อคือมาฮอดลุนหมู่ มัวเฮ็ดหยั๋งอยู่น้อ

แปล บ่าวหน่อทำไมมาถึงทีหลังเพื่อนๆเขาหล่ะ มัวทำอะไรอยู่เหรอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 201 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มีดเซีย

ภาษาอีสานคำว่า..มีดเซีย
ความหมายตรงๆ ====>
กรรไกร
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: พิณพนม
เมื่อวันที่:: 27-08-2006 16:04:21

ตัวอย่าง

หล่าๆ เอามีดเซียมาให่อ้ายแน อ้ายสิตัดส่งมันยาวโพด
หมายถึง น้องๆ เอากรรไกรมาให้พี่หน่อยพี่จะตัดกางเกง มันยาวเกินไป

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 202 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มีดตัด, มีดตะไก

ภาษาอีสานคำว่า..มีดตัด, มีดตะไก
ความหมายตรงๆ ====>
กรรไกร
อ้างอิงจังหวัด :: ปทุมธานี
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:25:41

ตัวอย่าง

มีดตัด, มีดตะไก เรียกได้ 2 อย่างครับ หทยถึง กรรไกร

มาตัวตัวอย่างกันนะครับ

บักต๊อก: บ่าวหน่อ ข่อยยืมมีดตัดแหน่
บ่าวหน่อ : เอาไปเฮ็ดหยัง
บักต๊อก : เอามาตัดผม ย้อนวา มื้ออื้น ลูกข่อยสิไปโรงเรียน เดี๋ยวสิถืกครูหนีบ สั่นดอก

แปลว่า
บักต๊อก: บ่าวหน่อ ผมยืมกรรไกรหน่อยครับ
บ่าวหน่อ : เอาไปทำไม
บักต๊อก : เอามาตัดผม เพราะว่า พรุ่งนี้ ลูกผมจะไปโรงเรียนแล้ว เดี๋ยวครูที่โรงเรียนจะตัดผมเอา (ตัดน้อยๆ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 203 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มืน

ภาษาอีสานคำว่า..มืน
ความหมายตรงๆ ====>
ลื่น ไถล
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 14-02-2006 16:21:18

ตัวอย่าง

ไปจับปลา สาพ่อใหญ่บัติ จับเอี่ยนได้โตบักใหญ่นึง
เสียดาย มันมืนมือลงไปในน้ำ เลยอดเอามาต้มเลย
แปลว่า
ไปจับปลา ที่บ่อ ตาบัติ (สา = บ่อ, พ่อใหญ่= ตา) จับปลาไหล (เอี่ยน = ปลาไหล) ได้ตัวนึง เสียดายที่มันลื่นจากมือ หลุดลงไปในน้ำ เลยอดเอาต้มเลย

วาสั่นแหล่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 204 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มืนตา

ภาษาอีสานคำว่า..มืนตา
ความหมายตรงๆ ====>
ลืมตา
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 28-09-2010 21:17:53

ตัวอย่าง

มืนตาเบิ่งแหน่ ว่าเขาเฮ็ดหยังกัน

แปลว่า ลืมตาดูหน่อย ว่าเขาทำอะไรกัน (ความหมายแฝง)

ความหมายตรงๆ หมายถึง ลืมตา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 205 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มื่อเพ็ง

ภาษาอีสานคำว่า..มื่อเพ็ง
ความหมายตรงๆ ====>
วันเพ็ญ , วันขึ้น 15 ค่ำ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-11-2006 11:11:55

ตัวอย่าง

พอดีวันที่เขียนนี้ ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 12 ตรงกับวันลอยกระทงพอดี ก็เลยจะเสนอคำที่ใช้เรียกวันของชาวอีสาน

-มื่อเพ็ง หมายถึง วันเพ็ญ ซึ่งก็คือ วันขึ้น 15 ค่ำ ของทุกเดือน เช่น เดือนสิบสองเพ็ง หมายถึง วันขึ้น สิบห้าค่ำเดือนสิบสอง เดือนสามเพ็ง หมายถึง วันขึ้นสิบห้าค่ำเดือนสาม

-มื่อดับ หมายถึง วันที่ไม่มีพระจันทร์ในท้องฟ้าเลย ซึ่งก็คือวันสุดท้ายของแต่ละเดือน คือ วันแรมสิบห้าค่ำ หรือ แรมสิบสี่ค่ำในบางเดือนที่สิ้นสุดเดือนที่แรมสิบสี่ค่ำ เช่น เดือนสี่ดับ หมายถึง วันแรมสิบห้าค่ำเดือนสี่

-ออกใหม่ หมายถึง ช่วงต้นเดือน ซึ่งก็หมายถึง ข้างขึ้น เช่น เดือนหกออกใหม่ หมายถึง ต้นเดือนหก เดือนสามออกใหม่สามค่ำ หมายถึง วันขึ้น สามค่ำเดือนสาม เป็นต้น
จะสังเกตุได้ว่าภาษาอีสานจะเรียกเดือนขึ้นก่อนวันเสมอ

ตัวอย่างประโยค

-มื่อนี่กะฮอดเดือนสิบสองเพ็งแล้ว อ้ายหน่อกะได้แต่ถ่าว่ายามได๋สิฮอดเดือนสามเดือนสี่จักเทือ เพราะว่า มื่อเดือนสี่ออกใหม่หกค่ำ กะจั่งค่อยสิได้มื่อดีไปขอน้องพอลล่า

แปลว่า

-วันนี้ก็วันเพ็ญเดือนสิบสองแล้ว อ้ายหน่อก็ได้แต่ตั้งตาคอยว่าเมื่อไหร่จะถึงเดือนสามเดือนสี่สักทีเพราะว่า วันขึ้นหกค่ำเดือนสี่ ถึงจะเป็นวันดีไปสู่ขอน้องพอลล่าแต่งงาน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 206 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มุน

ภาษาอีสานคำว่า..มุน
ความหมายตรงๆ ====>
ละเอียด,ชิ้นเล็กๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 11:54:23 PM

ตัวอย่าง

เจ้าเอาครกตำบักพริกบ๊อ มาคือมุนแท้
แปลว่า
คุณใช้ครกตำพริกเหรอ ถึงได้ละเอียดอย่างนี้


วาแล้ว...วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 207 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มู่

ภาษาอีสานคำว่า..มู่
ความหมายตรงๆ ====>
บูด,เน่า หรือ ขึ้นรา
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 02-09-2006 09:16:02

ตัวอย่าง

มู่ เป็นคำโบราณแล้วหละ เดี๋ยวนี้บ่ค่อยมีคนไซ่แล้ว มู่ แสดงถึงสิ่งที่ ทิ้งไว้โดน จนขึ้นราบูดเน่า เช่น

-เข่าเหม่าเฮ็ดไว้โดนหลายบ่มีคนกิน มันเลย \"มู่\" เหมิด
แปลว่า
-ข้าวเม่า ทำไว้นานมากแล้วไม่มีคนกิน มันเลย \"ขึ้นรา\" หมด

หรือ ตัวอย่างประโยค

บ่าวหน่อ: น้องพอลล่า เป็นหยังมื่อนี่สังมานั่ง \"หน้ามู่บูดหยูด\" อยู่จั่งซั่น
น้องพอลล่า: กะสิบ่ให้น้องพอลล่า หน้ามู่บูดหยูด ได้จั่งได๋ละคะ กะอ้ายหน่อนั่นหละ มื่อๆบ่เฮ็ดหยัง เอาแต่ส่งอีเมลไปหาสาว หม้อหุงเข่า กะบ่ล้างจักเทือ จนเข่า \"มู่\" เหม็นหึ่ง เหมิดแล้ว เสื่อผ่าที่นุ่งแล้วกะบ่ซัก กองไว่จนมัน \"มู่\" เกิดเห็ด จนสิได้เก็บไปแกงแล้ว
บ่าหน่อ:@@@@@@@
ความหมาย=

บ่าวหน่อ: น้องพอลล่า ทำไมวันนี้ถึงมานั่ง \"หน้าบูดหน้าบึ้ง\" อยู่อย่างนั้น
น้องพอลล่า: ก็จะไม่ให้น้องพอลล่า หน้าบูดหน้าบึ้ง ได้ยังไงละคะก็พี่หน่อนั่นแหละ วันๆไม่ทำอะไร เอาแต่ส่งอีเมลไปหาสาว หม้อหุงข้าว กะไม่ล้างสักที จนข้าว \"เน่า\" เหม็นหึ่ง หมดแล้ว เสื้อผ้าที่นุ่งแล้วกะไม่ซัก กองไว้จนมัน \"ขึ้นรา\" เกิดเห็ด จนจะได้เก็บไปแกงแล้ว

อย่าเฮ็ดจั่งซี่อีกจักเทือเด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 208 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมี่ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เมี่ยน
ความหมายตรงๆ ====>
เก็บ ,จัดเก็บ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 14-07-2006 11:46:02

ตัวอย่าง

เมี่ยน ความหมายตรงๆก็คือ เก็บ หรือ จัดเก็บ และอาจหมายถึงการทำความสะอาดก็ได้ เช่น

-มื่อนี่บ่าวหน่อ โทรไปบอกน้องพอลล่า ว่าสิไปกินเข่าแลงนำ น้องพอลล่าดีใจหลายว่าผู้บ่าวสิมาเล่นเฮือน กะฟ่าว \"เมี่ยน\" เฮือน \"เมี่ยน\" ซาน ให้มันแปน
แปลว่า
-วันนี้บ่าวหน่อโทรไปบอกน้องพอลล่า ว่าจะไปทานข้าวเย็นด้วย น้องพอลล่าดีใจมากว่าแฟนหนุ่มจะมาที่บ้าน ก็รีบ \"เก็บ\" รีบ กวาด บ้านเรือนให้มันสะอาดตา

หรือ เมี่ยน ที่แปลว่า เก็บ ในความหมายหนึ่ง เช่น
-เจ้าพ่อหน่อ ได้ยินว่า สิมีผู้บ่าวมาจีบน้องเบเบ้ ลาวสูนหลาย กะเลยสั่งลูกน้องว่า \"บักได๋ ซ่างมาบังอาจสิมาเล่นกิ๊กกูว่ะ ไป้ ไป \"เมี่ยน\" มันเดียวนี่
แปลว่า
-จ้าวพ่อหน่อ ได้ยินข่าวมาว่า จะมีชายหนุ่มมาจีบน้องเบเบ้ แกโมโหมาก ก็เลยสั่งลูกน้องว่า ไอ้หน้าไหน มันช่างบังอาจมาจีบกิ๊กข้าวะ ไป แก ไป \"เก็บ\" มันเดียวนี้

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 209 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมี้ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เมี้ยน
ความหมายตรงๆ ====>
เก็บให้เรียบร้อย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 25-07-2008 10:24:59

ตัวอย่าง

คำว่า เมี้ยน เป็นคำอีสาน ที่ประเทศลาวก็ยังใช้

หมายถึง การเก็บให้เรียบร้อย ซึ่งเป็น 1 ใน 5 ข้อ ของ 5 ส.



มาดูตัวอย่างกันนะครับ



พอตะผัดน้องนางเลาใหญ่เป็นสาวมา เลากะฮู้จักเมี้ยนเฮียนเมี้ยนซาน จนเฮียนเลาซุมื้อนี้ สะอาดสะอ้าน เป็นตาอยู่ แขกไปไทมามีแต่คนย่องว่านางนี้เป็นตาฮักหลาย



แปลว่า

ตั้งแต่น้องนางโตเป็นสาว แกก็รู้จักเก็บบ้านให้เรียบร้อย จนบ้านแกทุกวันนี้สะอาดสะอ้านน่าอยู่ แขกที่มาบ้านก็ยกย่องชมเชยว่าน่ารักมาก



คำอื่นๆที่ขอแปลเพิ่มครับ

พอตะผัด หรือ ตาผัด แปลว่า ตั้งแต่ หรือ เริ่มตั้งแต่ ส่วนหใญ่ใช้ในเงื่อนเวลา

ซุมื้อ คือ ทุกวัน

ย่อง คือ ชม,ให้คำชม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 210 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมี้ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เมี้ยน
ความหมายตรงๆ ====>
การจัดเก็บหรือเก็บกวาด/การทำให้เรียบร้อยดูดี/ตายไปแล้ว/จัดการ(เป็นคำเก่า
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 20-12-2009 05:15:53

ตัวอย่าง

ไปเมี้ยนให้เรียบร้อย
แปลว่า ไปจัดเก็บให้เรียบร้อย
ที่แปลว่า ตายหรือตายไปแล้ว ก็จะมีกล่าวถึงในผญาหรือกลอนอีสาน เช่น ละคาบเมี้ยนเมือฟ้าสู่สวรรค์ หรือ มรมิ่งเมี้ยนตายแท้แต่ดน หรือ มุดมอดเมี้ยนบ่คาค้างอยู่ยัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 211 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมื่อลาง

ภาษาอีสานคำว่า..เมื่อลาง
ความหมายตรงๆ ====>
สมัยที่ยังมีชีวิตอยู่(ใช้กล่าวกับคนที่ตายไปแลเ้ว)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 30-10-2013 16:51:19

ตัวอย่าง

ใช้พูดถึงอดีตที่เคยทำของคนที่ล่วงลับไปแล้ว

เมื่อลาง ตู้ไลเลาเคยเเฮ็ดแนวดีให่บ้านเฮา

แปลว่า สมัยที่ลุงไลแกยังมีชีวิตอยู่ แกเคยทำแต่สิ่งดีให้หมู่บ้านเรา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 212 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมื่อเหิง

ภาษาอีสานคำว่า..เมื่อเหิง
ความหมายตรงๆ ====>
เมื่อไร / ตั้งแต่เมื่อไร / ตอนไหนเวลาไหน บางทีใช้คำว่า มื้อเหิง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 15-11-2010 20:50:43

ตัวอย่าง

ไปแต่เมื่อเหิง

แปลว่า ไปตั้งแต่เมื่อไร

คำที่คล้ายกัน เช่น ไปแต่เหิง/ไปตะเหิง หมายถึง ไปเมื่อไร

ไปแต่เหิงแล้ว แปลว่า ไปนานแล้ว

เหิง แปลว่า นาน นานแล้ว ความหมายเดียวกับคำว่า โดน/ดน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 213 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แม่โป่

ภาษาอีสานคำว่า..แม่โป่
ความหมายตรงๆ ====>
หัวโจก , หัวหน้า, ผู้นำ,หรือ นางพญาแมลง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 06-07-2010 10:57:03

ตัวอย่าง

หากกล่าวถึงคน หมายถึง หัวโจก หรือ ผู้นำ
กล่าวถึงแมลงหมายถึง นางพญา
ตัวอย่าง
สาวส่า เป็นแม่โป่ ในการพาเด้กน้อยเล่นน้ำในหนอง
การหาแมงมัน ต้องเอาแต่ แม่โป่มันเด้อ
คำแปล
สาวส่า เป็นหัวโจก ในการพาเด็กน้อยเล่นน้ำในหนอง
การหา มดแมงมัน ต้องเอาแต่นางพญามัน นะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 214 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แม่ยิง(แม่หญิง)

ภาษาอีสานคำว่า..แม่ยิง(แม่หญิง)
ความหมายตรงๆ ====>
ผู้หญิง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 22:25:38

ตัวอย่าง

เป็นคำเก่าที่นิยมใช้ในฝั่งลาวด้วย

ปล.อีนางหรือใช้กับเด็กสาวที่กำลังโต แต่แม่หญิงหมายถึง ผู้หญิงทั่วไป

อย่าไปซูนคิงเขา มันบ่คือเด๊ะ เฮ็ดจังซี่นำแม่ยิง มันสิขะลำเด๊ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 215 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไม้คันหลาว

ภาษาอีสานคำว่า..ไม้คันหลาว
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้สำหรับหาบข้าวที่เกี่ยวแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10-02-2006 11:53:25

ตัวอย่าง

เกี่ยวเข่าแล้ว อย่าลืมเฮ็ดไม้คันหลาวให่จักอันแหน่เด้อ บ่าวหน่อ สิได้เอาไปหาบเข่า
แปลว่า
เกี่ยวข้าวเสร็จแล้ว อย่าลืมทำไม้สำหรับหาบข้าวให้สักอันนะ บ่าวหน่อ จะได้นะไปหาบข้าว

แล้ว แปลว่า ผ่านมาแล้ว เสร็จแล้ว
เป็นคำที่แสดงเรื่องราวที่เป็นอดีต เดี๋ยวจะอธิบายการใช้อีกครั้งนึง

สั้นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 216 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย้อนหยัง/ย้อนอิหยัง/เป็นย้อนหยัง

ภาษาอีสานคำว่า..ย้อนหยัง/ย้อนอิหยัง/เป็นย้อนหยัง
ความหมายตรงๆ ====>
เพราะอะไร/เป็นเพราะอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 05-10-2010 20:39:13

ตัวอย่าง

มันเป็นย้อนหยัง จั่งบ่เมือบ้าน

แปลว่า มันเป็นเพราะอะไร ถึงไม่กลับบ้าน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 217 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย้อน

ภาษาอีสานคำว่า..ย้อน
ความหมายตรงๆ ====>
เพราะว่า,การเต้น และมีประโยชน์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10/10/2001 3:12:01 PM

ตัวอย่าง

เป็นย้อนว่ากินเหล่านั้นหละ ข่อยจั่งได้ย้อนด้าวๆจั่งซี้
แปลว่า
เป็นเพราะว่ากินสุรานั่นแหละ ผมถึงได้เต้นแร้งเต้นกาอย่างนี้

**เสริม คำว่า "ได้ย้อน" หากเขียนโดดๆ จะแปลว่า มีประโยชน์
เช่น มื้อนี้บ่าวหน่อคือมาได้ย้อนแท้หน้อ...
วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 218 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยะ

ภาษาอีสานคำว่า..ยะ
ความหมายตรงๆ ====>
เผยอ แตกออก ผละออกจากัน แตกออก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 10-11-2008 15:27:24

ตัวอย่าง

คำว่า ยะ มีความหมายถึง เผยอ แตกออก ผละออกจากัน

ตัวอย่าง
บักเขียบหน่วยนั้นแก่แล้วตามันสิตี่ และกะยะออกจากกัน พวกเฮาให้ฟ้าวบิดไปบ่มเด้อ อย่าให้สันสุกคาต้น เดี๋ยวสิเสร็จอีเกียดังวีกเด้อ..
แปลว่า
น้อยหน่อผลนั้นแก่แล้ว ผิวที่เปลือกมันจะขยายออก แยกแตกออกจากกัน พวกเราให้รีบเก็บไปบ่มนะ เดี๋ยวค้างคางจมูกแหว่งมันจะเอาไปกิน

บักเขียบ--น้อยหน่า
ตี่ -- ขยาย ทำให้ขยาย
ยะ -- แตกออกจากกัน
เกีย,อีเกีย -- ค้างคาว
ดัง -- จมูก
วีก -- แหว่ง
ดังวีก -- จมูกแหว่ง

ขอบคุณหลาย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 219 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย่างเลาะบ้าน

ภาษาอีสานคำว่า..ย่างเลาะบ้าน
ความหมายตรงๆ ====>
เดินตระเวนรอบหมู่บ้าน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 18:32:33

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง บ่าวปิ่นค่ำแลงมาบ่เฮ็ดหยั๋ง หาย่างเลาะแต่บ้าน

แปล บ่าวปิ่นเมื่อถึงเวลาค่ำมือทีไร ชอบเดินเที่ยวตระเวนรอบบ้านทุกที ไม่รู้เดินทำไม (สงสัยไปหาแก้เหล้า พะนะ ฮ่าๆๆ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 220 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย้านบ่ยัง

ภาษาอีสานคำว่า..ย้านบ่ยัง
ความหมายตรงๆ ====>
ย้าน=กลัว บ่ยัง=ไม่เหลือ รวมกัน หมายถึง กลัวจะไม่เหลือ / กลัวจะไม่รอด
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: บ่าวน้อย
เมื่อวันที่:: 08-10-2010 14:41:10

ตัวอย่าง

ย้านบ่ยังเป็นคนอยู่หรอก

หมายถึง กลัวจะไม่เหลือรอดเป็นคนอยู่หรอก (อาการหนัก ไม่น่ารอด)

ย้านบ่ยังหยังให้กินอยู่หรอก มาช้าปานนี้

แปลว่า มาช้าขนาดนี้กลัวจะไม่เหลืออะไรให้กินแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 221 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย่าน

ภาษาอีสานคำว่า..ย่าน
ความหมายตรงๆ ====>
กลัว
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: ยุ้ย
เมื่อวันที่:: 09-01-2007 19:20:17

ตัวอย่าง

คำว่า ย่าน หรือ ย้าน แปลว่ากลัว
มาดูตัวอย่างกันนะคะ

พี่อ้าย ข่อยมาคือย้านปิงแท้หล่ะอ้าย เข้ามาซอยดึงปิงออกจากขาโต้น ข่อยแหน่
แปลว่า
พี่เขย ฉันกลัวปลิงจังเลย ช่วยมาดึงปลิงออกจากขา (ท่อนบน) ให้ฉันหน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 222 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย้าน

ภาษาอีสานคำว่า..ย้าน
ความหมายตรงๆ ====>
การกลัว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10/10/2001 3:14:03 PM

ตัวอย่าง

ย้านเด้... ย้านบุญอ้ายบ่สมเจ้า นางหล่า
แปลว่า กลัวมากเลย กลัวว่าพี่ชายจะมีบุญวาสนาไม่ถึงน้องนาง

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 223 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยึก

ภาษาอีสานคำว่า..ยึก
ความหมายตรงๆ ====>
กระตุก
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 22:15:15

ตัวอย่าง

เปนหยังเจ้าคือยึกจังซั่น ตื่นเบาะ
แปลว่า ทำไมนายถึงกระตุกอย่างงั้น ตกใจเหรอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 224 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า รัง

ภาษาอีสานคำว่า..รัง
ความหมายตรงๆ ====>
งอแง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: คอยอู้
เมื่อวันที่:: 25-07-2009 18:45:45

ตัวอย่าง

ในที่นี้ใช้กับเด็กที่มีอารการง่วงนอนจึงมีกริขาอาการงอแง ภาษาอีสานเรียกว่า รัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 225 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ล้มคุบหนู

ภาษาอีสานคำว่า..ล้มคุบหนู
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำเปรียบเทียบเพื่อปลอบใจเวลาล้ม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 21-03-2007 16:37:47

ตัวอย่าง

ล้มคุบหนู
เป็นคำเปรียบเทียบเพื่อปลอบใจเวลาล้ม

คำว่า ล้มคุบหนู ใช้ปลอบใจเวลาล้ม เพื่อไม่ให้ คนล้มรู้สึกว่าเสียหน้า หรือ เจ็บ ที่ล้มเป็นเพราะต้องการจะตะครุบหนูต่างหาก

ภาคอีสานถือว่ามีหนูนาเยอะ และหนูนาก็จะกินข้าวเปลือกที่หล่นตามท้องนาเป็นอาหาร ดังนั้น หนูนาจึงสะอาด ไม่เหมือนหนูในกรุงเทพฯ และเด็กๆ หรือว่าคนภาคอีสาน ขช่วงหน้าร้อนจะไปหาหนูมาทำอาหารกัน
และจะมีการไล่หนูนาที่ออกมาจากรู ซึ่งก็ต้องตะครุบจึงจะอยู่ และล้มตะครุบด้วย ดังนั้น หากมีการพลาดท่าล้มลงจะโดยไม่ตั้งใจก็แล้วแต่ ก็จะให้กำลังใจว่า ที่ล้มลงไปเพราะ ล้มไปตะครุบหนูต่างหาก ไม่ได้ล้มเพราะว่าสะดุดอะไร

คำว่า คุบ ก็คือ ตะปบ ตะครุบนั่นเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 226 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ล่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ล่อน
ความหมายตรงๆ ====>
วุ้นเส้น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 24-09-2006 12:40:03

ตัวอย่าง

ล่อน หรือ เส้นล่อน หมายถึง วุ้นเส้น วุ้นเส้นที่เอามาทำอาหารนี่แหละ
ล่อน คนอีสานบ้อนเฮา มักสิเอามาแกง ใส่ เนื้อสัตว์ เช่น แกงล่อนใส่ไก่ แกงปลาไส่ล่อน แกงปลากระป๋องใส่ล่อน

ตัวอย่าง ตอนที่บ่าวหน่อพาน้องพอลล่า ไปยามบ้าน ทางร้อยเอ็ด ไปฮอดบ้านกะเห็นแม่ใหญ่นั่งกินเข่ากับแกงล่อนใส่ปลาอยู่พอดี น้องพอลล่า กะเลยถามเพื่อทักทาย

น้องพอลล่า : (พูดไทย) คุณยายคะ ทานข้าวกับอะไรคะ
คุณยาย : (คุณยายกลัวว่าถ้าพูดอีสานแล้วน้องพอลล่าจะไม่เข้าใจก็เลยพูดไทยตอบไป) ไม่ได้ทานข้าวหรอก กำลังกินข้าว กับ แกงล้อน
น้องพอลล่า: ถ้าแกงมันร้อน ทำไมคุณยายไม่ทิ้งไว้ให้เย็นก่อนค่อยกินหละคะ
คุณยาย : มันก็เย็นแล้วหละ แต่มันเป็นแกงล้อน แกงล้อน หนะ เคยกินไหม
น้องพอลล่า: เอ๊ะ คุณยายนี่พูดไม่รู้เรื่องเลยนะ เดี๋ยวแกงก็เย็น เดี๋ยวแกงก็ร้อน งงไปหมดแล้ว
บ่าวหน่อ : (พูดแบบสูนๆ) แหล่วโตสิไปงงเฮ็ดหยัง แม่ใหญ่กะยังบอกแล้วเด ว่า แกงล่อน แกงล่อน บ่แม่นแกงฮ้อน แกงล่อนใส่ไก่ นั่นหนะ จั่งแม่นปึก

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 227 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลายต่าง

ภาษาอีสานคำว่า..ลายต่าง
ความหมายตรงๆ ====>
เปลี่ยนไปจากเดิม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 17-02-2006 16:56:48

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ มื้อนี้ลาวคือเป็นไปลายต่างจั่งซี้ บ่แม่นลาวกินยาผิดซองบ้อ
แปลว่า
บ่าวหน่อ วันนี้แกเปลียนไป หรือว่าแกกินยาผิดซองเหรอ

บ่แมน แปลตรงๆก็คือ ไม่ใช่
หากนำมารวมเป็นคำถาม จะเป็นคำถามปลายปิด
ในที่นี้หมายถึง หรือว่า... ใช่ไหม

บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 228 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลิ , ริ

ภาษาอีสานคำว่า..ลิ , ริ
ความหมายตรงๆ ====>
ฉีกหัก, ฉีกขาด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 14-09-2006 16:52:09

ตัวอย่าง

ลิ คือลักษณะอาการที่ กิ่งไม้ หรือใบไม้ ปลิแตกหัก หรือฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างกิ่งกับกิ่ง หรือระหว่างก้านใบกับกิ่ง (อกรรมกิริยา)

ลิ คือ ดึง ดัน เพื่อให้กิ่งไม้ ฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างกิ่งกับกิ่ง หรือเพื่อให้ใบไม้ ฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างก้านใบกับกิ่ง (สกรรมกิริยา)

ตัวอย่างเช่น
ไปไป ซิ่ง โตไปขึ้นบักค้อมากินกับแจ่วแหน่ อย่าสะไปเหยียบง่าน้อยเด้อ เดี๋ยวมันสิพาลิเด้ ตกเจ็บเด้

แปลว่า
ไปไป ซิ่ง ช่วยไปปีนต้นสะคร้อ เก็บลูกสะคร้อมากินกับน้ำพริกหน่อย อย่าไปเหยียบกิ่งเล็กๆ นะ เดี๋ยวมันจะฉีกขาด ตกเจ็บนะ (จะบอกให้)

มื้อวาน พ่อใหญ่ดล พาน้องพอลล่า ขึ้นโคก เข้าป่า หาเก็บผักหวาน น้องพอลล่า เด็ดยอดผักหวานกะบ่ขาด เก็บตั้งดน ได้บ่พอกำ... ส่วนพ่อใหญ่ดลลิเอา ลิเอา คราวเดียว ได้กำบักง่างนึง กะยังวะ (อย่าลืมเอามาแกงสู่พ่อใหญ่บัติกินเด้อล่ะ)

แปลว่า
เมื่อวาน พ่อใหญ่ดล พาน้องพอลล่า เข้าป่าโคก ไปหาเก็บผักหวานป่า น้องพอลล่า เด็ดกิ่งยอดผักหวานไม่ขาด เก็บอยู่ตั้งนาน ได้ไม่ถึงกำมือ... ส่วนพ่อใหญ่ดล ดึงหักเอา หักเอา แป๊บเดียว ได้กำมือใหญ่ๆ เลยทีเดียว (อย่าลืมเอามาแกงแบ่งพ่อใหญ่บัติกินด้วยนะ)

ปล. มันหาคำแปลตรงๆ ไม่มีเลยนะ คำว่า ลิ เนี่ย คิดไม่ออกจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 229 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลึ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ลึ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
สนิท คุ้นเคย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 13-08-2009 11:57:23

ตัวอย่าง

คำว่าลึ่ง หมายความรวมๆ คือ สนิท คุ้นเคย ไม่ใช่คนแปลกหน้า กล้าหยอกเล่นกัน

ตัวอย่าง
พี่ๆน้องๆชมรมอีสานจุฬาฯเฮ็ดกิจกรรมนำกันหลายจนลึ่งกัน น้องๆจั่งกล้าใช้พี่ไปเฮ็ดนั่นเฮ็ดนี่

แปลว่า
พี่ๆน้องๆชมรมอีสานจุฬาฯ ทำกิจกรรมร่วมกันหลายอย่างจนสนิทกัน น้องๆถึงได้กล้าวานพี่ไปทำโน้นทำนี่ได้

ซะละหล้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 230 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลื่น

ภาษาอีสานคำว่า..ลื่น
ความหมายตรงๆ ====>
เกิน,เกินเลย,มากกว่า
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 29-10-2006 10:06:57

ตัวอย่าง

ลื่น ในภาษาอีสานแปลว่า เกิน เกินกว่า ส่วนคำที่แปลว่า ลื่น (ลื่นไถล) ภาษาอีสานใช้คำว่า หมื่น

ลื่น หมายถึง เกินกว่าปกติ เกินกว่ามาตรฐาน เช่น

---บ่าวหน่อคือหล่อ \"ลื่น\" หมู่ แท้ แปลว่า -ทำไมบ่าวหน่อถึงได้หล่อ \"เกิน\" พวกพ้องจังเลย
-เข่าในนาพ่อใหญ่บัติคือฮวงใหญ่ \"ลื่น\" บ้านลื่นเมืองเขาแท้ แปลว่า ข้าวในนาตาบัติทำไมถึงได้ออกรวงโต \"เกิน\" ของชาวบ้านเขา
-พญาชาญลาวร้องเพลงม่วนคัก บ่มีไผ \"ลื่น\" แปลว่า พญาชาญร้องเพลงเพราะมาก ไม่มีใครร้องได้เพราะ \"เกิน\"

สำนวนอื่นๆที่เกี่ยวกับคำว่าลื่น เช่น

-ย่านแต่คนอื่นสิได้ลื่น = กลัวแต่คนอื่นจะได้เกิน
-ลื่นความคน = ไม่เชื่อคำสั่งสอน ไม่ทำตามคำสั่ง
-หัวล้านลื่นครู = คนที่ทำอะไรเกินเลย ไม่เชื่อคำสอน ทำอะไรแผลงๆ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 231 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เลิก

ภาษาอีสานคำว่า..เลิก
ความหมายตรงๆ ====>
เผยอ, ฉีกขาด, ถลก, ทำให้ขาดออกเป็นส่วนๆ, ทำให้หลุดออกจากกัน, เปิด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 16-07-2007 10:57:08

ตัวอย่าง

เลิก คือ เผยอ, ฉีกขาด, ถลก, ทำให้ขาดออกเป็นส่วนๆ, ทำให้หลุดออกจากกัน
มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวหน่อ ไปเตะฟุตบอล ถืกอ้ายโรนัลดินโญ่ สกัดบอล จนบ่าวหน่อสักกะเทียมทวน กระเด็นออกไปข้างสนามถืกแผ่นป้ายโฆษณาของอีสานจุฬาฯดอทคอมเข้าอย่างจัง ขาซ้ายเหลิ่น ขาขวาหนังเลิกออกมาเป็นตาย้าน แต่บ่าวหน่อ บ่ตายดอก
แปล
บ่าวหน่อ ไปเตะฟุตบอล ถูกโรนัลดินโญ่ สกัดบอลจนบ่าวหน่อตีลังกา กระเด็ยออกไปข้าวสนาม โดนแผ่นป้ายโฆษณา อีสานจุฬาฯ ดอทคอมอย่างจัง ขาซ้ายถลอก ขาขวาหนังเผยอ ฉีกขาดออกมา น่ากลัวมา แต่บ่าวหน่อ ไม่ตาย

อีกตัวอย่างนึงครับ
สาว ป. เลาเป็นคนบ้า มักสิเลิกสิ่น เลิกเสื้อใส่ผู้บ่าว
แปลว่า
สาว ป. แกเป็นคนบ้า แกมันจะเปิดกระโปรง เปิดเสื้อให้หนุ่มๆดู


สมมติเด้อ สมมติ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 232 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แลน

ภาษาอีสานคำว่า..แลน
ความหมายตรงๆ ====>
วิ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: สายลมในเงามืด(อีกแล้ว)
เมื่อวันที่:: 27-02-2010 00:30:55

ตัวอย่าง

มาเฮามาแลนแข่งกัน
เฮาหมายถึงเรา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 233 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ว่าด้วยเรื่องสรรพนาม

ภาษาอีสานคำว่า..ว่าด้วยเรื่องสรรพนาม
ความหมายตรงๆ ====>
ว่าด้วยเรื่องสรรพนาม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 09-03-2006 16:36:03

ตัวอย่าง

ว่าด้วยเรื่องสรรพนาม
บุรุษที่ 1 ===> ข่อย, อีสัน,อีฉัน,ขะน้อย,นาง, เฮา,กู
บุรุษที่ 2 ===> เจ้า,โต,มึง,สู
บุรุษที่ 3 ===> เพิ่น,ลาว,ขะเจ้า, ซุมเพิ่น, หมู่เพิ่น

ลาววา ก็คือ เขาว่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 234 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ว่าติ ติ๊ ตี้ / บ้อ เบาะ ซั่นบ้อ ซั่นเบาะ

ภาษาอีสานคำว่า..ว่าติ ติ๊ ตี้ / บ้อ เบาะ ซั่นบ้อ ซั่นเบาะ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำสร้อยท้ายประโยค ประมาณว่าใช้ในเวลาถาม หรือไม่เข้าใจ ความหมายคือ ใช่หรือ จริงหรือ ยังงั้นหรือ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 11-01-2012 08:05:44

ตัวอย่าง

เขาเว้าจั่งซี้ว่าติ
แปลว่า เขาพูดยังงี้หรือ

บ่ไปตี้
แปลว่า ไม่ไปหรือ

ซั่นติ แปลว่า ยังงี้นี้เอง เป็นเช่นนั้นเอง เช่น เป็นคนจั่งซั่นติ แปลว่า เป็นคนยังงั้นหรือ

บ้อ ใช้ในเวลาถาม เช่น บ่มาบ้อ บ่ไปบ้อ เเปลว่า ไม่ไปหรือ ไม่มาหรือ

ซั่นเบาะ หมายถึง งั้นหรือ อย่างงั้นหรือ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 235 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้าโพด

ภาษาอีสานคำว่า..เว้าโพด
ความหมายตรงๆ ====>
พูดเกินความเป็นจริง,เรื่องจริงแค่ศอกแต่เวลาไปพูดเป็นวา,เป็นคำในทางลบพูดแล้วคนไม่เชื่อถือไม่ศรัทธา
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 07-10-2007 09:47:07

ตัวอย่าง

อาทิเช่น...ยายขาว...แห่งบ้านหนองรังกา...ได้ยินข่าวว่า....หลานสาวยายแดงซึ่งเรียนอยู่ที่กรุงเทพฯ...มีแฟนตามธรรมดาของคนหนุ่มสาวทั่วๆไป...แต่ยายขาวจะเป็นคน \"เว้าโพด\" คือ พูดมากเกินความเป็นจริง...จึงไปบอกคนทั้งหลายว่า...หลานยายแดงไปเรียนที่กรุงเทพนะ.มันเรียนไม่จบหรอก...มันมีผัวไปแล้ว....แถมยังมีลูกด้วย.............นี่แหละที่คนอีสานเอิ้นว่า....คนเว้าโพด.....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 236 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่น

ภาษาอีสานคำว่า..ส่น
ความหมายตรงๆ ====>
ท้ายที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: อีเกียแดง {แห่งรัตติกาล}
เมื่อวันที่:: 22-07-2012 20:44:31

ตัวอย่าง

หมายถึงสิ่งที่อยู่ท้าย ส่วนมากจะใช้กับเชือก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 237 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่วง

ภาษาอีสานคำว่า..ส่วง
ความหมายตรงๆ ====>
สร่าง/แข่งขัน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 00:34:19

ตัวอย่าง

ถอนแล้วจั่งสิส่วง

แปลว่า ถอนก่อนถึงจะสร่าง(เมา)

ไปเที่ยวงานส่วงเฮือ

แปลว่า ไปเที่ยวงานแข่งเรือ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 238 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สวบ

ภาษาอีสานคำว่า..สวบ
ความหมายตรงๆ ====>
กัด
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: มินตรา
เมื่อวันที่:: 19-05-2007 05:25:31

ตัวอย่าง

ตัวอย่างประโยค \" สวบ \"เป็น คำกริยาในภาษาอีสาณซึ่งหมายถึง \" กัด \"

ก . ฮ่วยย..พ่อใหญ่เอ้ยเบิ่งหมาไห่แหน่เด้อข้อยย่านมันเเล่นมา\" สวบ \"ข้อย
( พ่อใหญ่ช่วยดูหมาให้หน่อยครับ ผมกลัวมันวิ่งมา \" กัด \"
ข. เอ้อๆ..จับไว้อยู่มันบ่ \" สวบ \"ดอก
(ครับๆ จับไว้มันไว้อยู่มันไม่ \"กัด \"หรอก)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 239 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สวบ

ภาษาอีสานคำว่า..สวบ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นกริยาหมายถึงการกิน(เปรียบเทียบคนกินมูมมามหรือตะกละ)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป
เมื่อวันที่:: 25-02-2012 00:31:25

ตัวอย่าง

เช่น กินซ้าๆกะได้ดอก นี้หละ สวบเอาสวบเอาคือหมาสวบขี้นี้แหม คำแปลคือ กินช้าๆก็ได้หรอก นี้กินเอากินเอาเหมือนหมากินขี้เลย (สวบมีเคยเขียนไว้แล้วท่านหมายถึงกัด)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 240 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สวย

ภาษาอีสานคำว่า..สวย
ความหมายตรงๆ ====>
สาย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดน
เมื่อวันที่:: 9/3/2001 1:49:46 AM

ตัวอย่าง

ลูกซายเจ้าคือนอนตื่นสวยแท้
แปลว่า ลูกชายของคุณทำไมจึงนอนตื่นสาย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 241 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สอย,สุย

ภาษาอีสานคำว่า..สอย,สุย
ความหมายตรงๆ ====>
การเกือบถูก,การพูดเกือบถูก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 3/5/2002 11:05:23 PM

ตัวอย่าง

ในการแสดงหมอลำกลอนมักมีการสอยเป็นประจำ เนื่องจากการสอยจะออกในลักษณะ ๒ แง่ ๒ง่าม เป็นเหตุให้เกือบที่จะถูกไอ้นั่น (คิดเอาเอง) จึงเรียกว่าการสอย

ตัวอย่างการสอย
สอย สอย พี่น้องฟังสอย ผู้สาวสำน้อยบฮู้จักบ่าวหน่อ บัดเขาพาไปเอาอันนั้นจ่อ บ่าวหน่อมาแซบแท้หล่ะน้อ........
หรือ
สอยสอย พี่น้องฟังสอย น้ำท่วมข้าวเห็นแต่ปลายวีวี่ บัดวาน้ำท่วม.........




โรงสีเห็นแต่ท่อขี้แกลบ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 242 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะเด็ด

ภาษาอีสานคำว่า..สะเด็ด
ความหมายตรงๆ ====>
แห้งหมาด ๆ , ความชื้นออกหมดแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 23-11-2010 20:10:07

ตัวอย่าง

การใช้คำว่า สะเด็ด ในภาคอีสาน หมายถึง น้ำออกหมดแล้ว
หรือแห้งพอหมาด ๆ เช่น
ตัวอย่าง
บักเซียงล้างผักกาดในน้ำแล้ว ญอผักขึ้นมาจากน้ำ รอให้มันสะเด็ดน้ำก่อน จึงเอามาใส่จาน

คำแปล
เซียง ล้างผักกาดในน้ำแล้ว ยกผักขึ้นมาจากน้ำ รอให้แห้งน้ำหมาด ๆ
แล้วจึงเอามาใส่จาน

ตัวอย่าง
นางน้อยปั้นผ้าที่ซักเสร็จแล้ว จนสะเด็ดน้ำแล้ว จึงเอาไปตาก

คำแปล
นางน้อยบิดผ้า ที่ซักเสร็จแล้ว จนพอหมาดๆ จึงเอาไปตาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 243 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะตี้

ภาษาอีสานคำว่า..สะตี้
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำปฏิเสธ,ว่าไม่จริงอย่างที่คนอื่นพูด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 28-09-2007 09:01:19

ตัวอย่าง

เช่นอาทิ....บักจิหลัน...บ้านหนองประดู....มาหา... อ้ายทองทัศน์ฯ บ้านธวัชดินแดง....พออ้ายทองทัศน์ฯ เห็นหน้า..บักจิหลัน...กะเลยเว้าว่า...บักจิหลัน..มึงไปลักกินหัวน้ำหวานเหล้าโท...พ่อใหญ่มังกร..ซันบ่?...บักจิหลันรีบปฏิเสธ...ทันที...ว่า... \"สะตี้\"...คำว่า สะตี้ แปลว่า ไม่ได้ทำอย่างที่เขาพูด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 244 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะมัก

ภาษาอีสานคำว่า..สะมัก
ความหมายตรงๆ ====>
สำลัก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-12-2006 21:41:44

ตัวอย่าง

สะมัก หมายถึง สำลัก
เช่น
สะมักเข่า หมายถึง สำลักข้าว
สะมักน้ำ หมายถึง สำลักน้ำ

ตัวอย่าง

- น้องพอลล่า ไปเล่นน้ำทะเล แต่ว่าลอยน้ำบ่เป็น พออ้ายหน่อล่อให้ลงไปเลิกๆ น้ำไหลเข่าปากเข่าดัง \"สะมัก\" น้ำทะเลแอ้กๆ เค็มเกียบตาย กะยังหวา

แปลว่า

- น้องพอลล่า ไปเล่นน้ำทะเล แต่ว่ายน้ำไม่เป็น พออ้ายหน่อหลอกให้ลงไปบริเวณน้ำลึกๆ น้ำไหลเข้าปากเข้าจมูก \"สำลักน้ำ\" ทะเลเค็มอย่างมากเลย

เหยียบแม่นตายน้ำบ่หละ น้องพอลล่า เอย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 245 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะหวาสะหวาง หรือ สวาสวาง

ภาษาอีสานคำว่า..สะหวาสะหวาง หรือ สวาสวาง
ความหมายตรงๆ ====>
โล่ง, ปลอดโปร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 06-10-2006 11:57:33

ตัวอย่าง

-ช่วงที่มีพายุดีเปรสชั่นเข่ามา ฝนตก ฟ้าครึ้มเหมิดมื่อ เทิงจื้น เทิงเมียก ถ้าแดดออกจักหน่อยกะสิพอ \"สะหวาสะหวาง\" ขึ้น

ความหมาย

-ช่วงที่มีพายุดีเปรสชั่นเข้ามา ฝนตก ฟ้าครึ้มทั้งวัน ทั้งชื้น ทั้งแฉะ ถ้ามีแดดออกสักหน่อยก็น่าจะ \"ปรอดโปร่ง\" ขึ้น

หรือ

-มื่อนี่เฮ็ดเวียกอยู่เหมิดมื่อ เทิงล้า เทิงเมื่อย มื่อแลงว่าสิไปหาเบียร์เย็นๆ กินจักสองสามขวด ให่มัน \"สะหวาสะหวาง\" จักหน่อย คือสิดี

หมายถึง

-วันนี้ทำงานหนักทั้งวัน ทั้งเหนื่อย ทั้งล้า ตอนเย็นว่าจะไปหาเบียร์เย็นๆ ดื่มสักสองสามขวด ให้มัน \"ปลอดโปร่ง โล่งใจ\" สักหน่อย น่าจะดี

พะนะ

คำเตือน การดื่มสุราทำให้ความสามารถในการขับขี่ ลดลง


แก้ไขข้อมูล
คำที่ 246 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะออน

ภาษาอีสานคำว่า..สะออน
ความหมายตรงๆ ====>
การเหลือใจ การทึ่งแบบหลงไหล
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 9/27/2001 4:53:55 AM

ตัวอย่าง

มื้อนี้เบ่ง ชมรมอีสาน เล่นโปงลางแล้ว แม่มาคือสะออนแท้น้อ
แปลว่า วันนี้ ได้มาดูชมรมอีสานเล่นโปงลางแล้วรู้สึกหลงไหลคิถึงบ้านมาก
อะไรทำนองนี้
วาสันดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 247 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่าม

ภาษาอีสานคำว่า..ส่าม
ความหมายตรงๆ ====>
เสริม, เพิ่มเติม, เติมเต็ม, เพิ่ม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 01-08-2006 13:01:31

ตัวอย่าง

ส่าม มีวามหมายว่า เสริม, เพิ่มเติม, เติมเต็ม, เพิ่ม

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
ตอนนี้ทางชมรมอีสาน มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์กำลังเฮ็ดนา เพิ่นย้านกล้าบ่พอกะเลยดำบักอย่างห่าง พอตะดำแล้วๆ กล้าเหลืออยู่ 10 กว่ามัด กะเลยให้บ่าวหน่อ ไปดำส่ามให่ จั่งเป็นตาเบิ่งแล้วกล้ากะบ่เหลือ
แปลว่า
ตอนนี้ทางชมรมอีสาน หมาวอทยาลัยธรรมศาสตร์ กำลังทำนา เขากลัวว่าต้นกล้า (ข้าว)จะไม่พอก็เลยปักดำแต่ละต้นห่างกันมาก พอปักดำเสร็จปรากฏว่า กล้าเหลืออยู่ 10 มัด ก็เลยให้บ่าวหน่อ ไปดำเพิ่มเติมให้ถี่ขึ้น จึงน่าดูชม และกล้าก็ไม่เหลือ

หรือ
พ่อใหญ่ดลเลาเว้าเรื่องเฮ็ดเหล้าโทให่บ่าวหน่อฟัง เว้าละเอียดทุกขั้นตอน จนพ่อใหญ่บัติบ่มีหม่องส่ามเลย
แปลว่า
คุณตาดลเล่าเรื่องเกี่ยวกับการทำสาโทให้บ่าวหน่อฟัง แกเล่าละเอียดมาก จนตาบัติไม่ต้องเล่าเสริมเพิ่มอีกเลย

บ่าวหน่อเลาวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 248 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่ำพอ, สำพอ

ภาษาอีสานคำว่า..ส่ำพอ, สำพอ
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงว่า, มิน่าหล่ะ, เป็นอย่างนี้นี่เอง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-11-2006 10:31:07

ตัวอย่าง

ส่ำพอ หรือ สำพอ แปลว่า ถึงว่า, หรือ มิน่าหล่ะ เป็นคนที่แสดงอาการอ๋ออออ เป็นอย่างนี้นี่เอง

ตัวอย่าง

ส่ำพอ บ่าวหน่อ เลาบ่เว้ากับผู้ใด๋ บ่แมนเลาอ่ง ฮึวา เลาเซียงน้องพอลล่าไว้หม่องใด๋ดอก เลาบ่เว้านำไผ ย้อนว่า เลาปวดแข่วสั่นดอก

แปลว่า
เป็นอย่างนี้นี่เอง ที่บ่าวหน่อ แกไม่พูดกับใคร ไม่ใช่ว่าแกทนงตัว หรือ ว่า แกซ่อนน้องพอลล่าไว้ที่ใด แกไม่พูดกับใคร ก็เพราะว่า แกปวดฟันนั่นเอง

ฮึวา แปลว่า หรือว่า
อ่ง คือ ทนงตัว ถือตัว
เซียง คือ ซ่อน
ย้อนวา คือ เพราะว่า
ปวดแข่ว คือ ปวดฟัน

การพูดส่ำพอ หากพูดลากเสียงพอยาวๆ จะได้อารมณ์ของการมิน่าหล่ะชัดเจนมากขึ้น เหมือนถึง บางอ้อ นั่นเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 249 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่ำพอ

ภาษาอีสานคำว่า..ส่ำพอ
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงว่า/มิหน้าล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:59:59

ตัวอย่าง

ส่ำพอเปนหยังเขาคือซังมึง ย้อนมึงเปนจังซี่-ถึงว่าทำเค้าถึงพากันเกลียดแก เพราะแกเป็นงี้นี่เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 250 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สีแหล่

ภาษาอีสานคำว่า..สีแหล่
ความหมายตรงๆ ====>
สีน้ำเงินอมม่วง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-11-2006 12:26:29

ตัวอย่าง

พูดถึงเรื่อง สี ภาคอีสาน ก็มีหลายสี วันนี้มาดูสีนึงนะครับ
สีนั้นก็คือ สีแหล่ คือ สีน้ำเงินอมม่วง นั่นเอง

หากเคยเห็นดอกอัญชัญ นั่นคือ สีแหล่
อยากรู้เป็นอย่างไรก็ดูสีตัวอักษร ข้างล่างนะครับ
สีแหล่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 251 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สุย

ภาษาอีสานคำว่า..สุย
ความหมายตรงๆ ====>
เฉียด
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: น้าเท
เมื่อวันที่:: 24-06-2010 12:08:05

ตัวอย่าง

รถสุยดากข่อยหน่อยนึง
หมายถึง รถเฉียดก้นฉันไปนิดเดียว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 252 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เสีย

ภาษาอีสานคำว่า..เสีย
ความหมายตรงๆ ====>
ขุดรากถอนโคน , รื้อเอาออกไปทิ้ง
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 09-05-2006 14:01:19

ตัวอย่าง

อันนี่บ่กล้าเขียนความหมายตรงๆ แต่ขอเทียบเคียงประโยค ก็แล้วกัน
เช่น \" ป่ามันเฮา มันคือหญ่าฮกคักแท้ มื่ออื่น พวกโตพากันไป เสียหญ่า ออกแหน่เด้อ \"
ความหมาย \" ไร่มันสำปะหรังของเรา ทำไมมีหญ้าขึ้นรก อย่างนี้ พรุ่งนี้ พวกคุณเอาหญ้าออกหน่อยนะ\"
\"เสียหญ่า\" ในประโยคนี้ หมายถึง การใช้ เสียมหรือจอบไปขุดรากถอนโคนเอาหญ้าออกไปที้ง ไม่ให้เหลือแม้แต่รากหญ้า

อีกประโยค คำว่า \"เสียขี่\" เช่น \" ม่อน ที่เฮาเลี่ยงไว่ มันนอนใหญ่ลุกแล่ว ให่เจ้า เสียขี่ม่อนออกก่อนเด้อ จั่งค่อยเอาใบมอนไปเกียมัน\"
หมายความว่า \"ตัวไหมที่เราเลี้ยงไว้ มันลอกคราบครั้งที่สี่เสร็จแล้ว ให้คุณ รื้อเอาขี้มันออกไปทิ้งเสียก่อน แล้วค่อยเอาใบหม่อน ไปให้อาหารมัน\"
คำว่า \"เสียขี่\" น่าจะมีความหมายว่า \"รื้อเอาขี้มันออกไปทิ้ง\"
กะยังว้า กะยังวะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 253 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสด

ภาษาอีสานคำว่า..โสด
ความหมายตรงๆ ====>
เปื่อยร่วง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-10-2006 16:55:21

ตัวอย่าง

โสด คือลักษณะที่อะไรบางอย่างซึ่งแขวนลอยอยู่กลางอากาศ เปื่อยขาดร่วงลงมาโดยแรงโน้มถ่วง เช่นน้อยหน่าสุกโสด รังผึ้งโสด เป็นต้น...

มื้อคืน พ่อใหญ่ดล เลากินเบียร์หลาย ตื่นเซ้ามา ท้องเสีย ปวดถ่าย กะเลยฟ้าวแล่นเข้าป่ามอน ไปนั่งขี้ พอขี้ใกล้สิสุด เลากะเลยหยับหาไม้แก้งก้น จนไปฮอดใต้ต้นบักเขียบ เลากะเห็นบักเขียบสุก “โสด” ลงมา เลาเสียดายวะสั่น คิดว่า คันแม่นมาขี้แต่มื้อแลงวาน กะสิบ่ทันได้โสด กะสิได้กินบักเขียบสุกคาต้น หวานๆ แซบๆ สะล่ะล่ะ

แปลว่า
เมื่อคืน พ่อใหญ่ดล แกกินเบียร์มาก ตื่นเช้ามา ท้องเสีย ปวดอึ ก็เลยรีบวิ่งเข้าสวนหม่อน ไปนั่งอึอยู่ พออึใกล้จะสุด แกก็พยายามขยับหาไม้เช็ดก้น จนไปถึงใต้ต้นน้อยหน่า แกก็เห็นน้อยหน่าสุก “เปื่อยขาดร่วงลงมา” แกเสียดายมาก คิดว่า ถ้ามาอึกตั้งแต่เมื่อเย็นวาน น้อยหน่าก็จะไม่ทันได้เปื่อยร่วง ก็จะได้กินน้อยหน่าสุกคาต้น หวานๆ อร่อยๆ น้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 254 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสตาย

ภาษาอีสานคำว่า..โสตาย
ความหมายตรงๆ ====>
สู้ไม่กลัวตาย สู้ถวายหัว เอาจนตายไปข้างนึง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-06-2006 09:00:57

ตัวอย่าง

เป็นความหมายในเชิงเปรียบเทียบนะครับ

สู้ไม่กลัวตาย สู้ถวายหัว เอาจนตายไปข้างนึง

ช่วงนี้บอลโลกกำลังมาแรงขอเอาตัวอย่างแบบบอลโลกนะครับ

นักขุ๊ดบอล ประเทศกาน่า ปีนี้เป็นปีแรกที่ได้เข้ารอบมาเตะขุ๊ดบอล มื้อนี้ได้แข่งกันกับ ประเมศบลาซิล เพิ่นวาสิเล่นโสตายเลย บ่ย้านดอกบลาซิล
แปลว่า
นักฟุตบอลประเทศกาน่า ปีนี้เป็นปีแรกที่ได้เข้ารอบมาเตะฟุตบอล วันนี้ได้ลงแข่งขันกับบลาซิล เขาบอกว่าจะสู้แบบถวายชีวิตเลย ไม่กลัวหรอกประเทศบลาซิล


สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 255 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสเหล่

ภาษาอีสานคำว่า..โสเหล่
ความหมายตรงๆ ====>
พูดคุยกัน, วิพากษ์ วิจารณ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-11-2006 12:18:59

ตัวอย่าง

โสเหล่ คือ พูดคุยกัน, วิพากษ์ วิจารณ์

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
ชมรมอีสานเพิ่นมีกระดานข่าวอยู่ใน เวบไซต์ อย่างดีเลย เอาสิได้มีหม่องมาโสเหล่กัน ดีคักๆ
แปลว่า
ชมรมอีสาน มีกระดานข่าวใน Website อย่างดีเลย เราจะได้มีที่สำหรับมาพบปะคุยกัน วิพากษ์วิจารณ์ ดีจริงๆนะ

อีกตัวอย่างนึง
ผู้ใหญ่บ้าน บ้านโนนหินแห่ ตีกอลอเอิ้นลูกบ้านมานั่งโสเหล่กัน เรื่องงานบุญแจกข้าว หาเจ้าของ สั่นแหล่ว
แปลว่า
ผู้ใหญ่บ้าน บ้านโนนหินแห่ (หากแปลไปไทยก็คือ หินลูกรัง) ตีเกราะเรียกลูกบ้านมานั่งประชุมคุยกัน เรื่องงานบุญอุทิศส่วนกุศลหาตัวเอง ซะงั้น

บุญแจกข้าว คือ งานบุญอุทิศส่วนกุศล

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 256 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ห่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ห่ง
ความหมายตรงๆ ====>
น้ำขังเจิ่งนอง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:45:58

ตัวอย่าง

ฝนตกกลางเดือนสี่ บ่พอห่ง สิได้พากันเฮ็ดนา
แปลว่า
ฝนตกลงมากลางเดือนสี่ ไม่ถึงกรัทั่งขังน้ำได้ พอที่จะทำนา

น้ำห่ง ก็คือ น้ำขัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 257 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนักขี้ไก่เดียม

ภาษาอีสานคำว่า..หนักขี้ไก่เดียม
ความหมายตรงๆ ====>
บ้าจี้, จั๊กกะจี๋
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 11-09-2006 08:56:38

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล เลาไปเล่นสาวสำน้อย คุยไปคุยมา ถืกสาวสำน้อยเอามือนิงส่วง เลาหนักขี้ไก่เดียม คะลาดโดดด่ง วะนึง

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล แกไปคุยจีบสาวๆ วัยรุ่น คุยไปคุยมา โดนสาววัยรุ่นเอามือจี้เอว แกจั๊กกะจี๋ เลยกระโดดโผลงขึ้น

สาวสำน้อย = สาววัยรุ่น
นิงส่วง = จี้เอว
คะลาด = ทำโดยไม่ตั้งใจ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 258 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนามบักจัก,รั้วหนามบักจักร

ภาษาอีสานคำว่า..หนามบักจัก,รั้วหนามบักจักร
ความหมายตรงๆ ====>
ลวดหนาม,รั้วที่ล้อมด้วยลวดหนาม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 23-03-2012 10:15:40

ตัวอย่าง

หนามบักจัก,รั้วหนามบักจัก หมายถึง ลวดหนาม,รั้วที่ล้อมด้วยลวดหนาม

ตัวอย่าง
จารย์ใหญ่ ย้านคนไปลักกรีดยาง ยามกลางคืน เลาเลยเฮ็ดฮั้วล้มหนามบักจัก ตอนนี้ไผกะเข้าไปลักกรีดยางเลาบ่ได้แล้ว

แปลว่า จารย์ใหญ่ กลัวคนไปขโมยกรีดยางตอนกลางคืน แกเลยทำรั้วด้วยลวดหนาม ตอนนี้ไม่มีใครสามารถไปขโมยกรีดยางของแกได้เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 259 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หน้ายาก

ภาษาอีสานคำว่า..หน้ายาก
ความหมายตรงๆ ====>
ทำหน้ายุ่ง, หน้าไม่รับแขก, หน้าบูด, หน้าอารมณ์ไม่ดี
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 26-12-2006 16:01:40

ตัวอย่าง

หน้ายาก โดยรวมก็คือ ทำหน้ายุ่ง, หน้าไม่รับแขก, หน้าบูด, หน้าอารมณ์ไม่ดี

ตัวอย่าง
บ่าวต้อม แห่งอีสานจุฬาฯ ถืกน้องกระแตป๋าถิ่ม ยางเข้ามาเฮ้ดหน้ายากใส่อ้ายบ่าวหน่อ อ้ายบ่าวหน่อ กะเลยบอกว่า บ่เป็นหยัง น้องกระแตถิ่มไปแล้วยังเหลือน้องพอลล่าอยู่
แปลว่า
หนุ่มต้อมแห่งอีสาน จุฬาฯ โดนน้องกระแตทิ้งเดินเข้ามาทำหน้ายุ่ง ใส่พี่บ่าวหน่อ พี่บ่าวหน่อ เลยบอกว่า ไม่เป็นไร ถึงแม้น้องกระแตทิ้งเราไป ก็ยังเหลือ น้องพอลล่า อยู่นะ


สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 260 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนำ

ภาษาอีสานคำว่า..หนำ
ความหมายตรงๆ ====>
อวบอิ่ม
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 22:27:08

ตัวอย่าง

เปนหยังคือหนำแท้ บักหล่า พ่อแม่เลี้ยงมาดีหวา

แปลว่า ทำไมถึงอวบอิ่นจังพ่อหนุ่ม พ่อแม่เลี้ยงมาดีเหรอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 261 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หม่น,บู๋

ภาษาอีสานคำว่า..หม่น,บู๋
ความหมายตรงๆ ====>
อาการลอดทะลุทะลวง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 11:51:44 PM

ตัวอย่าง

เจ้าไปหม่น(ใช้บู่ก็ได้)ป่ามาบ่ มาคือเสื้อขาดจั่งซี้
แปลว่า
คุณไปมุดเข้าป่ามาเหรอ เสื้อผ้าถึงได้ขาดอย่างนี้


วาแล้ว...วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 262 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หม่อง

ภาษาอีสานคำว่า..หม่อง
ความหมายตรงๆ ====>
ที่,สถานที่
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 23-06-2006 11:37:11

ตัวอย่าง

-บ่าวหน่อบอกกับน้องพอลล่าว่า \" อ้านฮักเจ้าหลาย แม่นเจ้าสิหนีอ้ายไปอยู่ \"หม่องได๋\" อ้ายกะสินำเจ้าไป \"หม่องนั่น\" อ้ายสิไปเฮ็ด \"หม่อง\" อ่องถ่อง นอนขดอยู่ในหัวใจของน้องพอลล่าผู้เดียว\"
-แปลว่า บ่าวหน่อบอกกับน้องพอลล่าว่า \" พี่รักน้องพอลล่ามาก ถึงน้องจะหลบหนีพี่ไปอยู่ \"ที่ได\" พี่ก็จะตามน้องไป \"ที่นั่น\" พี่จะเข้าไปนอนขดอยู่ในหัวใจน้องพอลล่าคนเดียว\"

คำว่า \"หม่อง\" ส่วนใหญ่จะแปลว่า \"ที่\" แต่อีกความหมายหนึ่ง จะเป็นชื่อเรียก สถานที่ที่เป็นหลุมแอ่งเล็กๆที่เป็นที่อยู่ของสัตว์บางชนิด เช่น หม่องกบ หม่องอึ่ง เช่น
-หม่องหั่น คือจั่งเป็นฮอยกบมานอนนี่หละ ฮอยมันนอนดุด เป็น \"หม่องอ่องถ่อง\" อยู่นั่น
แปลว่า ที่นั่น เหมือนกับเป็นที่ที่กบมานอน รอยมันนอนดัน เป็นหลุมแอ่งอยู่นั่น

ลักษณะของหม่อง เช่น หม่องต่องหล่อง หม่องแต่งแหล่ง หม่องอ่องถ่อง หม่องแอ่งแถ่ง เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 263 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมากไม้

ภาษาอีสานคำว่า..หมากไม้
ความหมายตรงๆ ====>
ผลไม้/ชื่อของไข้ชนิดหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 11-07-2010 04:24:43

ตัวอย่าง

ไปเอาหมากไม้มากินแหน่

แปลว่า ไปเอาผลไม้มากินหน่อย (หมายถึง ผลไม้หลายๆชนิด)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 264 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมาย,หมายไว้

ภาษาอีสานคำว่า..หมาย,หมายไว้
ความหมายตรงๆ ====>
จอง, จองไว้,ทำสัญลักษณ์เอาไว้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 19-05-2006 14:02:05

ตัวอย่าง

สาวจ๋อม มุกดาหาร เลาไปพ้อบักเห็บตกจากฟ้าอยู่เวิงนึงเต็มเวิงไปหมด เลาเก็บมากินแล้วแซบ เลาย้านผู้อื่นมาเก็บไปหมด เลากะเลยหมายไว้โดยการขีดเส้นอ้อมเวิงบักเห็บนั่น ก๋าวามื้ออื่นเซ้าเลาจั่งสิมาเก็บต่อ
พอมื้อเซ้าเลามาหม่องที่หมายไว้ ลาวบ่พ้อบีกเห็บเลากะเลยวาเจ้าที่เจ้าทาง มึงบักใด๋มาลักบักเห็บกู ให้มึงกินน้ำท้องแตกตายเลย

แปลว่า

สาวจ๋อม (บ้านอยู่มุกดาหาร อ.คำชะอี) แกไปเจอลูกเห็บตกจากฟ้าอยู่เต็มพื้นที่ไปหมด แกลองชิมดู มันอร่อย

แกลัวคนอื่นจะมาเก็บไปหมด แกเลยจองไว้โดยทำสัญลักษณ์ขีดเส้นลอบพื้นที่นั้น กะว่าพรุ่งนี้เช้าจะมาเก็บต่อ

พอตอนเช้า แกกะมาเก็บลูกเห็บที่แกจองไว้ ปรากฏว่าไม่มีลูกเห็บซักลูก แกเลยโวยวายเจ้าที่ ใครมาเก็บลูกเห็บข้าไป ขอให้กินน้ำแล้วท้องแตกตายไปเลย


เลาบ่ฮุ้วามันละลายได้สั่นดอกว้า


บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 265 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมืน/หืน

ภาษาอีสานคำว่า..หมืน/หืน
ความหมายตรงๆ ====>
โกรธ/โมโหหรือไม่พอใจ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 19-12-2009 03:11:01

ตัวอย่าง

หืนหลาย
แปลว่า โกรธมาก
คำว่า หมืนหรือหืน คือมีอาการโกรธ ไม่พอใจ แต่ไม่รุนแรง เท่ากับ สูน ซึ่งจะหมายถึงโกรธโมโหอย่างมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 266 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมื่น

ภาษาอีสานคำว่า..หมื่น
ความหมายตรงๆ ====>
สิบสอง กิโลกรัม, 12 กิโลกรัม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 22-01-2007 17:59:01

ตัวอย่าง

คำว่า หมื่น เป็นคำโบราณ ซึ่งปัจจุบัน ก็ยังใช้อยู่ หมายถึง สิบสอง ใช้ในมาตราตวงวัด และนับ
1 หมื่น = 12 กิโลกรัม

ตัวอย่างที่เราเห็นมีการใช้ในปัจจุบัน ก็ เช่น บั้งไฟหมื่น ก็คือ บั้งไฟที่มีน้ำหนัก ดินประสิวรวมกัน หนัก 12 กิโลกรัม

ส่วนบั้งไฟแสนก็คือ บั้งไฟที่มีขนาด 120 กิโลกรัม นั่นเอง

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
พ่อใหญ่ดลเลาสาปลา มาซังกิโลได้ปลาค้อใหญ่ 5 หมื่น ได้ปลาเข็ง 3 หมื่น ได้เอี่ยน เคิงหมื่น นอกนั้นเป็นปลาหลด 2 หมื่น

แปลว่า
พ่อใหญ่ดลแกได้ทำการวิดบ่อปลา (สาปลา) ได้ปลาช่อน (ปลาค้อ) 60 กิโลกรัม ได้ปลาหมอ (ปลาเข็ง) 36 กิโลกรัม ได้ปลาไหล (เอี่ยน) 6 กิโลกรัม ที่เหลือเป็นปลาหลด 24 กิโลกรัม

ตอนนี้บ่าวหน่อ หนัก 5 หมื่น อ้ายดลหนัก 5 หมื่นเคิง อ้ายบัติหนัก 6 หมื่น ลองหาเบิ่งเด้อครับ ว่าผู้ใด๋หนักท่อใด๋


สั่นดอกหว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 267 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมื่น

ภาษาอีสานคำว่า..หมื่น
ความหมายตรงๆ ====>
ลื่น/ลื่นล้ม
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 26-12-2009 04:01:49

ตัวอย่าง

ระวังหมื่นน้ำมันเด้อ
แปลว่า ระวังลื่นน้ำมันนะ
อีกความหมายหนึ่ง หมายถึงจำนวนน้ำหนัก 12 กิโลกรัม เรียกว่า หนักหมื่นหนึ่ง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 268 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมู่

ภาษาอีสานคำว่า..หมู่
ความหมายตรงๆ ====>
เพื่อน/หมู่พวก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 01:12:18

ตัวอย่าง

มันเป็นคนมีหมู่หลาย

แปลว่า มันเป็นคนที่มีเพื่อนมาก

หมู่ฮัก หมายถึง เพื่อนรัก

เสี่ยว หมายถึง เพื่อนรักเพื่อนตาย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 269 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่อง

ภาษาอีสานคำว่า..หย่อง
ความหมายตรงๆ ====>
คั้น/ขยี้/ลุยเข้าไป/เอาเข้าไป
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 22-08-2010 19:37:37

ตัวอย่าง

หย่องเอาน้ำย่านางมาแกงหน่อไม้

แปลว่า คั้นเอาน้ำย่านางมาทำแกงหน่อไม้

เอาเลย หย่องเข้าไป

แปลว่า เอาเลย ลุยเข้าไป (ประมาณว่า เอาอีก)

....หย่องบ่าง เป็นสำนวน หมายถึง ลุยให้แหลก หรือเอาเข้าไป ลุยมันเลย ลุยเลย

ถืกหย่องบ่าง หมายถึง โดนยำมาซะเละไปหมด โดนรุม โดนถูกกระทำมา

(อธิบายยากครับ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 270 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่าง

ภาษาอีสานคำว่า..หย่าง
ความหมายตรงๆ ====>
เดิน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: สาวน้อยน่ารัก
เมื่อวันที่:: 03-03-2010 11:02:26

ตัวอย่าง

อี่แม่ขี่ไก๋เดีอนไต่ตีนข่อย
ขี่ไก๋เดือนหมายถึงใส้เดือน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 271 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลงส่าว

ภาษาอีสานคำว่า..หลงส่าว
ความหมายตรงๆ ====>
หลงทาง นอกประเด็น ใจไม่อยู่กับเนื้อกกับตัว
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: หำ กาฬสินธ์
เมื่อวันที่:: 26-01-2010 17:21:52

ตัวอย่าง

เช่น กำลังพูดอยู่เรื่องหนึงแต่ข้ามไปอีกเรื่อง หรือเผลอเรอเดินไม่ไปทางที่หมาย

เช่นโอ้ยพ่อใหญ่หลงส่าวแล้วหละวังหั่นเว้าฮอดใสแล้ว หรือ ยางไปหยังทางพู้นหลงส่าวแล้วเบาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 272 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หล่า

ภาษาอีสานคำว่า..หล่า
ความหมายตรงๆ ====>
ช้า, ล่าช้า
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: นายฮ้อยทมิฬ
เมื่อวันที่:: 17-03-2010 21:03:45

ตัวอย่าง

น้องหล่า แปลว่า น้องคนเล็ก หมายถึงน้องที่เกิดมาล่าช้ากว่าพี่ๆ
เฮ็ดนาหล่า แปลว่า ทำนาล่าช้ากว่าปกติของฤดูกาลนั้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 273 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลืบ

ภาษาอีสานคำว่า..หลืบ
ความหมายตรงๆ ====>
ที่ลึก,ที่ยากจะเข้าถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18/1/45 14:15:10

ตัวอย่าง

เขาวาสมบัติอี่ปุ่นอยู่ในหลืบพู้น หาบ่พ้อดอก
แปลว่า
เขาว่าสมบัติญี่ปุ่นอยู่ในที่ลึกลับโน้น ยากจะเข้าถึง คงหาไม่เจอหรอก

วาสั้น....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 274 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุด

ภาษาอีสานคำว่า..หลุด
ความหมายตรงๆ ====>
ลดราคา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ฟ้าหลังฝน
เมื่อวันที่:: 21-06-2007 14:42:01

ตัวอย่าง

ทงทง:กางเกงหลุดได้บ่ จักหน่อยได้บ่
น้อย:หลุดได้หน่อยนึง
ทงทง:จักบาท
น้อย:ซาวนึง
ทงทง:เอาโตนี้ล่ะนาง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 275 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุบทุน, หลุดทุน

ภาษาอีสานคำว่า..หลุบทุน, หลุดทุน
ความหมายตรงๆ ====>
ขาดทุน, ไม่ได้ดังหวัง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 22-12-2006 11:39:13

ตัวอย่าง

คำว่า หลุบทุน หรือ หลุดทุน แล้วแต่จะเรียกครับ มีความหมายว่า ขาดทุน
หลุบ แปลว่า ยุบลงไป, ยุบ
ทุน ก็คือ ทุนนั่นแหละ สรุปก็คือ ทุนยุบ หรือ ขาดทุนนั่นเอง

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อซื้อเลขงวดนี้ ไปซาวนึง ยามเลขออกมาแล้วสุยหน้าสุยหลัง บ่ถืกจักบาท เป็นอันวา งวดนี้หลุบทุน กะยังวา
แปลว่า
บ่าวหน่อ ซื้อหวยงวดนี้ (เล่นหวยไม่ดีนะครับ) ไป 20 ยาท ตอนหวยออก เฉียดหน้าเฉียดหลัง ไปถูกซักบาท เป็นอันว่า งวดนี้ บ่าวหน่อ ขาดทุน

ซื้อเลข => ซื้อหวย
สุย => เฉียด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 276 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลู

ภาษาอีสานคำว่า..หลู
ความหมายตรงๆ ====>
ทะลุหลุดลง ทะลุร่วงลง รูดตก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 20-10-2006 11:19:50

ตัวอย่าง

หลู หมายถึงลักษณะที่สิ่งของ ทะลุอะไรบางอย่าง แล้วร่วง หลุด ตกลงมา เช่น
หลูลูก หมายถึง ลูกซึ่งอยู่ในท้องเสียชีวิตและหลุดออกจากท้อง หรือ แท้งลูก
หลังคาพาหลู หมายถึง หลังคาเมื่อโดนคนเหยียบ ขาดทะลุทำให้คนตกลงมา

บ่าวบั้งไฟ ปีนกอไผ่บง สิไปโพนเอามิ้มขวางตาเว็น โพนไปโพนมา มิ้มยังบ่ทันเมาจ้อย เจ้าของเมายาก่อน มิ้มกะบินมาตอดเลา วีปั่ง วะนึง.. เลาตกใจเทิงเมายา คะลาดหลบ หลูตกกอบง ก้นขี้ทั่ง จุกน้อยเลยแหล่วเว่ย

แปลว่า
ชายหนุ่มนามว่าบ่าวบั้งไฟ ปีนขึ้นกอไผ่ที่ไม่มีหนาม เพื่อจะเอารังผึ้งชนิดขวางดวงอาทิตย์โดยการใช้ยาฉุนพ่น พ่นไปพ่นมา ผึ้งยังไม่เมาเลย ตัวเองเมายาก่อน ผึ้งก็เลยบินมาต่อยแก ตั๊บ เลย.. แกตกใจ ทั้งเมายา รีบหลบ เลยพลัดตกเสียดสีกิ่งไผ่ ก้นกระแทกพื้น จุกพอสมควร เลยน่ะนะ

หมายเหตุ: ผึ้งชนิดรังขวางดวงอาทิตย์ เป็นผึ้งที่ค่อยข้างดุร้าย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 277 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลู , หลููลูก

ภาษาอีสานคำว่า..หลู , หลููลูก
ความหมายตรงๆ ====>
เป็น กริยา หลู = ทะลุ หลูลูก = แท้งลูก
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: krating105@yahoo.co.th
เมื่อวันที่:: 19-05-2008 16:20:22

ตัวอย่าง

สาวท้องใหม่ ไม่ค่อยระมัดระวังในการเคลื่อนไหว เธออจึงหลูลูก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 278 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูด

ภาษาอีสานคำว่า..หลูด
ความหมายตรงๆ ====>
หลุด คลายออก
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 17-10-2006 17:00:49

ตัวอย่าง

หลูด หมายถึง ลักษณะที่เชือกซึ่งมัดไว้ คลายออกจนหลุด หรือ สิ่งที่ถูกล่ามไว้ หลุดจากการลามไปได้

พ่อใหญ่ดล เอาควายไปล่ามไว้เทิงโนน จากนั้น กะมานั่งโอ่นโหล่นซาเล่นกับน้องพอลล่าอยู่ใต้ต้นบักขาม เลาผูกเชือกบ่ดี เชือกกะเลยหลูด น้องพอลล่า กะเลยตกโอ่นโหล่นซา ก้นขี้ทั่ง... ขณะที่พ่อใหญ่ดลกำลังออยน้องพอลล่าอยู่นั้น ควายที่เลาล่ามไว้ กะหลูดไปกินกล้าขาเจ้า แค้นเกือบตาย กะยังว่า

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล เอาควายไปล่ามไว้ที่ดอน จากนั้น ก็มานั่งชิงช้าเล่นกับน้องพอลล่าอยู่ใต้ต้นมะขาม แกผูกเชือกไม่ดี เชือกก็เลยหลุด ทำให้น้องพอลล่าตกชิงช้า ก้นกระแทกพื้น... ขณะที่พ่อใหญ่ดลกำลังโอ๋น้องพอลล่าอยู่นั้น ควายที่แกล่ามไว้ ก็หลุดไปกินข้าวกล้าคนอื่น ข้าวกล้าติดคอ เกือบตาย น้อ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 279 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูด หลุด

ภาษาอีสานคำว่า..หลูด หลุด
ความหมายตรงๆ ====>
หลูด หรือ หลุด
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ
จากคุณ:: มาร์ค
เมื่อวันที่:: 31-12-2007 07:33:59

ตัวอย่าง

หลูดหรือหลุด นอกจากสิแปลว่าคลายออก กะยังแปลว่าลด
โตอย่างเช่นการลดราคา เวลาไปซื้อของ แม่ใหญ่มักเว้าว่าหลูดอีกจักหน่อยบ่ได้บ่?
แต่ว่าเด็กน้อยสุ่มื้อนี้ใช้คำว่าลดกันเบิดแล้ว

อีกอย่างนึงขอแนะว่า คำที่ออกเสียงสระเอียทั้งหลาย บ้านผู้ข้าออกเป็นสระเอือเบิ๊ดเลย
แต่ว่าบ้านแถวใกล้เพิ่นกะออกเสียงสระเอียหลายคือกันเช่นคำว่า บักเขีย บักเขือ เฮีย เฮือ เป็นต้น

หวังว่าสิเป็นประโยชน์เด้อคับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 280 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หวานเย็น

ภาษาอีสานคำว่า..หวานเย็น
ความหมายตรงๆ ====>
ช้า อืดอาด เอื่อยเฉื่อย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 25-10-2006 11:28:52

ตัวอย่าง

หวานเย็น เป็นคำเปรียบเทียบ ซึ่งมีที่มาจากรถจักรยานขายหวานเย็น ค่อยๆ ถีบไปเรื่อยๆ ขายไปเรื่อยๆ ไม่ทันใจคนกิน ไม่ทันใจ ก็คือ ช้า อืดอาด เช่น
รถหวานเย็น หมายถึงรถขายหวานเย็นจริงๆ และอีกความหมายหนึ่งหมายถึง รถที่วิ่งช้ามากๆ เช่นรถโดยสารบางสาย บางคัน
คนหวานเย็น หมายถึง คนที่ชักช้า อืดอาด เอื่อยเฉื่อย

บ่าวซิ่ง : นั่นๆ เสียงรถหวานเย็นมาแล้ว ไป ไป บักเจ้ย ไปซื้อหวานเย็นมาแจกผู้สาวไป
(หายไปดนเติบ ยังบ่กลับมา)
บ่าวบั้งไฟ : โฮย ใช้ไผบ่ใช้ ไปใช้บักเจ้ย หวานเย็น ซัวสิได้กิน สงสัย หวานเย็นละลายเหมิดก่อนล่ะมั้ง

แปลว่า
บ่าวซิ่ง : นั่น รถขายหวานเย็นมาแล้ว ไป ไป น้องเจ้ย ไปซื้อหวานเย็นมาแจกสาวๆ ไป
(หายไปนานพอสมควร ยังไม่กลับมา)
บ่าวบั้งไฟ : เฮ้ย ใช้ใครไม่ใช้ ไปใช้น้องเจ้ย อืดอาด กว่าจะได้กิน สงสัยหวานเย็นละลายหมดก่อนซะล่ะมั้ง

ปล. หวานเย็น ทำจากน้ำหวานใส่สีบ้าง ไม่ใส่บ้าง ใส่ลอดช่องด้วยก็มี แล้วบรรจุถุงมัดปากถุงให้แน่น แช่เย็นจนเป็นน้ำแข็ง เด็กๆ ชอบกิน โดยกัดก้นถุง ค่อยๆ ดูดกินน้ำหวาน หวานๆ เย็นๆ อร่อยดีสำหรับเด็กๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 281 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัว

ภาษาอีสานคำว่า..หัว
ความหมายตรงๆ ====>
1.ศีรษะ 2.สมอง 3.หัวเราะ 4.เพิ่งจะ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 17-05-2006 11:27:19

ตัวอย่าง

1. พ่อใหญ่ดล เลามักคักอีหลีตั้ว หัวปลาค่อนี่กะดาย..

2. พ่อใหญ่ดล หัวดีคัก เลาฟังเพลงแค่รอบสองรอบ กะจำได้เหมิดแล้ว

3. พ่อใหญ่หน่อ กะหัวดีคือกัน เห็นงูตกต้นไม้ กะหัว

4. พ่อใหญ่บูลย์ เลาหัวตะมาฮอด.. บ่าวสาท กะหัวตะตื่น


คำแปล

1. พ่อเฒ่าดล แกชอบมากเลยนะ หัว(ศีรษะ)ปลาช่อนเนี่ย...

2. พ่อเฒ่าดล หัว(สมอง)ดีมาก แกฟังเพลงแค่รอบสองรอบ ก็จำได้หมดแล้ว

3. พ่อเฒ่าหน่อ ก็หัวเราะง่ายเช่นกัน เห็นงูตกต้นไม้ ก็หัวเราะ

4. พ่อเฒ่าบูลย์ แกเพิ่งจะมาถึง... หนุ่มสาท ก็เพิ่งจะตื่นนอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 282 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวขวน

ภาษาอีสานคำว่า..หัวขวน
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำกิริยา หัวเราะแบบเยาะเย้ยถากถาง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู แม่เหรียญ
เมื่อวันที่:: 25-09-2007 10:15:16

ตัวอย่าง

ยกตัวอย่างอาทิเช่น....บักหำน้อย...หัดขี่จักรยาน ความที่กำลังหัดขี่ ไม่เป็นมาก่อน..จึงเกิดล้มระหว่างหัดขี่จักรยานนั้น...พอทิดบุญมีมาเห็นเข้า....แล้วนำเรื่องไปเล่าให้...บักโจกฟัง.....บักโจกจึงบอกว่า \"เป็นตาหัวขวน เนาะทิดบุญมี\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 283 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวซา,ซา

ภาษาอีสานคำว่า..หัวซา,ซา
ความหมายตรงๆ ====>
สนใจ , ใส่ใจ , ถือสา
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 10:14:34

ตัวอย่าง

-หัว แปลว่า ศีรษะ หรือ หัวเราะ หรือ พึ่งจะ (ตามที่ท่านมังกรเดียวดายกล่าวมาแล้วก่อนหน้านี้)
-ซา อาจหมายถึง กัญชา และ อาจจะแปลว่า คู่ หรือ เป็นคู่กัน เช่น \" นี่กะเพลาสาย พอกินงายแล้ว เมียของบ่าวหน่อ กะฟ่าว เอาลูกใส่ในกะต่า แล้วกะหาบ \"ซา\" กันกับกะต่าก่องเข่า ฟ่าวไปส่งเข่าผัวที่กำลังไถนาอยู่ท่งนา\" แปลว่า \" นี่ก็เป็นเวลาสายมากแล้ว ได้เวลาที่จะกินข้าวเช้าแล้ว ภรรยาของหนุ่มหน่อ ก็รีบจับลูกใส่ในตะกร้า แล้วก็เอาหาบ \"คู่กัน\" กับตะกร้าใส่กับข้าว รีบเอาข้าวไปให้สามีที่กำลังไถนาอยู่ที่ทุ่งนา\"

มาถึงคำว่า \"หัวซา\" ซะที ความหมายคือ สนใจ,ใส่ใจ หรือ ถือซา เช่น

-เมียของบ่าวหน่อจ่มให่ผัวว่า เถ่าอันนี่ เจ้ากะจั่งแม่นกินแต่เหล่าเมาได้ซุมื่อซุเว็น บ่มาหัวซาลูกซาเมีย เล้ย เจ้าเนี่ย แปลว่า \" ภรรยาของหนุ่มหน่อบ่นให้สามีว่า นี่คุณ คุณก็ช่างดื่มแต่สุรา เมาได้ทุกวันทุกคืน ไม่มาสนใจลูกสนใจภรรยาเลยนะ คุณเนี่ย\"

-หรือที่แปลว่า \"ใส่ใจ\" เช่นประโยคที่ว่า \" น้องพอลล่านั่งฮ้องให่อยู่เทิงเถียงนาแล้วกะจ่มว่า ตั้งแต่อ้ายดล เพิ่นไปมักกันกับสาวตั๊กบงกช เพิ่นกะไปหัวซาแต่สาวตั๊ก บ่มาหัวซาน้องพอลล่า อีกเลย\" แปลว่า \"น้องพอลล่า นั่งร้องให้อยู่ที่กระท่อมปลายนา แล้วก็รำพึงรำพันว่า ตั่งแต่พี่ดลแกไปชอบพอกับสาวตั๊กบงกช แกก็ไป \"ใส่ใจ\" แต่สาวตั๊ก ไม่มา \"สนใจ\" น้องพอลล่า อีกเลย...\" วะสั้นเถาะ

-หัวซา หรือ ซา ที่แปลว่า \"ถือสา\" เช่น \"บ่าวหน่อ เวลาเพิ่นกินเหล่าเมาแล้ว เพิ่นกะมักเว่าว่า น้องพอลล่า เป็นผู้สาวเพิ่น อยู่ตลอด แต่กะอย่าไป \"หัวซา\" เพิ่นเถาะ ลาวเป็นคนบ่พอ ตามที่ผู้เฒ่าเพิ่นว่าไว่นั่นหละว่า อย่าไปถือคนบ้า อย่าไปซาคนเมา\" แปลว่า \" หนุ่มหน่อ เวลาแกดื่มสุราเมาแล้ว แกชอบพูดว่า น้องพอลล่า เป็นแฟนกับแก อยู่ตลอด แต่ก็อย่าไป \"ถือสา\" แกนะ แกเป็นคนไม่เต็มบาท(บาตร) ตามคำคนแก่ท่านพูดไว้ว่า อย่าไปสนใจคนบ้า อย่าไป \"ถือสา\" คนเมา...\"

พะน้า พะนะ เพิ่นว่า สั่นดอกว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 284 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวซิงไค

ภาษาอีสานคำว่า..หัวซิงไค
ความหมายตรงๆ ====>
ตะไคร้
อ้างอิงจังหวัด :: หนองบัวลำภู
จากคุณ:: พล
เมื่อวันที่:: 21-01-2007 16:54:40

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง....
สาวสั้นเผิ่นย่างกลับจากนาคอนกะต่าพอฮอดบ้านกะฟ้าวเข้าคัวดังไฟเอ็ดกับข้าวคือต้มปลาพอดีเครื่องใส่ต้มปลายังบ่ครบนางกะเลยเอิ้นให้อ้ายทิดยาวให้ไปเอา/หัวซิงไค/มาใส่ต้มปลาให้แหน่
แปล.....
น้องสั้นได้เดินกลับจากท้องนาพร้อมกับหาบตะกร้าพอถึงบ้านก็รีบเข้าครัวเพื่อติดเตาก่อไฟทำกับข้าว
คือต้มปยำปลาช่อนแต่ว่าเครื่องต้มยำยังใส่ไม่ครบจึร้องเรียกทิดยาวซึ่งเป็นพี่ชายให้ไปเอาตะไคร้มาใส่ต้มยำให้หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 285 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวสัก

ภาษาอีสานคำว่า..หัวสัก
ความหมายตรงๆ ====>
หัวปัก, เอาหัวลง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 15-05-2006 17:03:13

ตัวอย่าง

บ่าวสาท เลานั่งคุยสาวอยู่เตียงหน้าบ้านผู้สาว กิ้นกอกยาเลาตกลงดิน เลาเสียดาย เลยก้มหัวลงสิหยิบกิ้นกอกยา เลาจับบ่ดี หัวสักกะเทียม จิ่น วะนึง

แปลว่า
หนุ่มสาท แกนั่งคุยกับหญิงสาวอยู่เตียงหน้าบ้านหญิงสาว ก้นยาสูบของแกหล่นลงดิน แกเสียดาย เลยก้มหัวลงจะหยิบก้นยาสูบ แกจับไม่ดี เลยล้มหัวปัก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 286 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หาก็/หาสิ

ภาษาอีสานคำว่า..หาก็/หาสิ
ความหมายตรงๆ ====>
เพิ่งจะ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 19:02:25

ตัวอย่าง

พ่อตู้แบ้เลาหาก็มานึง

แปลว่า ตาแบ้แกเพิ่งจะมาเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 287 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ห่ากิ๋ตับกิ๋นปอด

ภาษาอีสานคำว่า..ห่ากิ๋ตับกิ๋นปอด
ความหมายตรงๆ ====>
เหี้ยกินตับกินปอด
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: ป๋าเซม
เมื่อวันที่:: 22-09-2008 13:50:27

ตัวอย่าง

บักห่าห่ากิ๋ตับกิ๋นปอดมึงเอย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 288 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหน็ก

ภาษาอีสานคำว่า..เหน็ก
ความหมายตรงๆ ====>
กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 31-07-2006 09:27:57

ตัวอย่าง

เหน็ก คือ กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว
มีลักษณะคล้ายๆ "เต็ง" แต่จะมากกว่า คือ กดแล้ว สิ่งที่กดต้องไม่เคลื่อนไหว

เต็ง จะเคลื่อนไหวได้

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวสนกับบ่าวเหลื่อม ซกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมตีเข่าเข้าบักแอวบ่าวสน แล้วย้านบ่าวสนสวนคืน กะเลยเอาเข้าเหน็กไว้บักแอว บ่าวสนบ่ฮู้สิเฮ็ดจั่งใด กะเลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อมปิ้นท้องหลายเงิบ บัดเดียวนึง

แปลว่า
บ่าวสน กับ บ่าวเหลื่อม ชกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมแทงเข่าเข้าไปที่เอวของบ่าวสน แล้วกลัวว่า บ่าวสนจะสวนคืนบ้าง ก็เลยเอาเข่ากดไว้ที่เอวไม่ให้บ่าวสนเขยื้อน บ่าวสนไม่รู้จะทำอย่างไร ก็เลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อม หงายท้อง เลยทีเดียว

บักแอว ==> เอวกิ่ว เพราะมีบักด้วย
บัก ก็คือ รอยหยัก รอยหยักที่อยู่เอวก็คือ ส่วนที่กิ่วที่สุด
ปิ้น==> กลับ หรือ พลิกกลับ กลับด้าน เป็นการกลับจากล่างขึ้นบนเท่านั้น
หงายเงิบ ==> คือ หงายหลังแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัว เงิบ เป็นคำขยาย
หงายทวน ก็คล้ายๆหงายเงิบนั่นแหละ (เดี๋ยวจะมาเล่าให้ฟังอีกที)
ตีเข่า ==> แทงเข่า

บ่าวหน่อ ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 289 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลิ่น, เลิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..เหลิ่น, เลิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
ถลอก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 01-06-2006 12:53:20

ตัวอย่าง

ต่อไปนี้ขอเสนอข่าวประจำหมู่บ้าน... ทิดไหว เลาพาผู้สาวไปหัดจักรยานอยู่ทางหินแฮ่ ผู้สาวเป็นคนถีบ เลาเป็นคนซ้อนท้าย พอดีจักรยานลงมอ เสียหลัก พาล้ม เป็นผลให้ผู้สาวหัวเข่าเหลิ่น ศอกเหลิ่น ส่วนทิดไหวขาหลด ข้อมือเช่น ต้องย่างโหล่ยจ๊ก โหล่ยจ๊ก ไปหาแม่ใหญ่ลี ให้เลาจกเส้น ดึงเส้นให้... จบข่าว

แปลว่า
ต่อไปนี้ ขอเสนอข่าวประจำหมู่บ้าน... ทิดไหว แกพาแฟนไปหัดจักรยานอยู่ถนนลูกรัง แฟนเป็นคนถีบ ส่วนแกเป็นคนนั่งซ้อนท้าย พอดีถึงทางลงเนิน จักรยานเสียหลักล้ม เป็นผลให้ผู้หญิงเข่าถลอก ข้อศอกก็ถลอก ส่วนทิดไหว ข้อเท้าแพลง เส้นข้อมือพลิก ต้องเดินกระเผก กระเผก ไปหาแม่ใหญ่ลี วานให้แกช่วยนวดช่วยดึงเส้นให้... จบข่าว

หมายเหตุ :
ทางหินแฮ่ = ทางลูกรัง
มอ = ทางลาด, ที่ลาดชัน
หลด = แพลง, เส้นพลิก
เช่น = เส้นพลิก
โหล่ยจ๊ก = กระเผก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 290 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลืองอ่อยห่อย

ภาษาอีสานคำว่า..เหลืองอ่อยห่อย
ความหมายตรงๆ ====>
เหลืองอ๋อย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 15-11-2006 15:12:48

ตัวอย่าง

เหลืองอ่อยห่อย คือสีเหลืองอ่อน เหลืองอ๋อย ให้ความรู้สึกแบบยังไม่เต็มที่ เช่น

นกขมิ้น สีเหลืองอ่อยห่อย หมายถึง นกขมิ้น สีเหลืองอ๋อย (หากคนพูดรู้สึกว่าเหลืองเต็มที่พอแล้ว ก็อาจบอกว่า นกขมิ้นเหลืองอุ่ยหุ่ย )

ปลาดุกย่าง สุกเหลืองอ่อยห่อย หมายถึง ปลาดุกย่างสุกเหลืองอ๋อย

เสื้อเหลืองอ่อยห่อย หมายถึง เสื้อเหลืองอ๋อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 291 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลืองอ่อยฮ่อย

ภาษาอีสานคำว่า..เหลืองอ่อยฮ่อย
ความหมายตรงๆ ====>
เหลืองไปหมด
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: ป้าแดง
เมื่อวันที่:: 19-06-2011 01:46:08

ตัวอย่าง

1)สาวสีโซหน้าเหลืองอ่อยฮ่อย หมายความว่า น้าสีป่วยหน้าตาดูเหลืองไปหมด
2)ข่อยอยากงามทาขี่หมิ่นเหลืองอ่อยฮ่อย หมายความว่า ฉันอยากสวยจึงทาขมิ้นเหลืองไปหมด(ทั้งตัว)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 292 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลืองอ่ายห่าย

ภาษาอีสานคำว่า..เหลืองอ่ายห่าย
ความหมายตรงๆ ====>
เหลืองอร่าม
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 15-11-2006 15:11:46

ตัวอย่าง

เหลืองอ่ายห่าย คือเหลืองอร่าม ที่ให้ความรู้สึกแบบสุดๆ ยิ่งกว่าเหลืองอุ่ยหุ่ย เช่น

ดอกคูนบานเต็มต้น เหลืองอ่ายห่าย หมายถึงดอกคูนบานเต็มต้น เหลืองอร่าม

ทองคำเต็มหีบ เหลืองอ่ายห่าย หมายถึง ทองคำเต็มหีบ เหลืองอร่าม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 293 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลืองอุ่ยหุ่ย

ภาษาอีสานคำว่า..เหลืองอุ่ยหุ่ย
ความหมายตรงๆ ====>
เหลืองสุก เหลืองอร่าม
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 15-11-2006 15:10:40

ตัวอย่าง

เหลืองอุ่ยหุ่ย คือสีเหลืองสุก เหลืองอร่ามตา ให้ความรู้สึกแบบเต็มที่ เหลืองพอแล้ว เช่น

กล้วยสุก สีเหลืองอุ่ยหุ่ย หมายถึง กล้วยสุกสีเหลืองน่ากิน

ปลาดุกย่างสุกเหลืองอุ่ยหุ่ย หมายถึง ปลาดุกย่างเหลืองอร่าม

ดอกคูนบานสะพรั่ง เหลืองอุ่ยหุ่ย หมายถึง ดอกคูนบานสะพรั่ง เหลืองอร่าม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 294 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลืองเอ่อเฮ่อ

ภาษาอีสานคำว่า..เหลืองเอ่อเฮ่อ
ความหมายตรงๆ ====>
เหลืองสะพรั่ง, เหลืองเกลื่อนตา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-12-2006 16:11:47

ตัวอย่าง

เหลืองเอ่อเฮ่อ หมายถึง สิ่งของสีเหลืองมีมากมาย ดารดาษ เกลื่อนกล่น เช่น

ดอกคูนเหลืองเอ่อเฮ่อ หมายถึงดอกคูนเหลืองสะพรั่ง (เต็มต้น)

5 ธันวา คนพากันใส่เสื้อสีเหลือง ไปไสกะเห็นแต่เหลืองเอ่อเฮ่อเอาโลด หมายถึง 5 ธันวา คนพากันใส่เสื้อสีเหลือง ไปไหนก็เห็นแต่สีเหลืองเต็มไปหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 295 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหิ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..เหิ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
ห่ามๆ ใกล้สุกแล้วแต่ยังไม่สุก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 09-10-2006 14:49:45

ตัวอย่าง

เหิ่ม แปลว่า ห่ามๆ ใกล้สุกแล้วแต่ยังไม่สุก

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
บักเขียบหนังอยู่ในสวนของพ่อใหญ่ดลยังเหิ่มๆอยู่ บ่าวหน่อถ่าบักเขียบหน่วยนั่นบ่ไหวแล้ว กะเลยปิดเอามาซะหน่วยหนึ่ง ปิดมาแล้ว บ่อยากถ่าสั่นแหล่ว อยากให้มันสุกเร็วๆ กะเลยเนียนเอาสั่นแหลว

สุดท้าย เนียนไปเนียนมา บักเขียบหน่วยนั่นกะเลยเทียะ สั่นดอกหว้า...

แปลว่า
น้อยหน่าพันธ์หนังที่อยู่ในสวนของตาดลนั้นกำลังจะสุก (ยังไม่สุกดี) บ่าวหน่อ รอไม่ไหวก็เลยเก็บเอาลงมาลูกนึง เก็บมาแล้วอยากกินก็กินไม่ได้ อยากให้มันสุกเร็วๆ ก็เลยเอามาคลึง (บีบไปบีบมา.. อย่าคิดลึก) คลึงไปคลึงมา จนมันเหมือนจะสุก สุดท้ายน้อยหน่าลูกนั่นก็เลยสุก

เอวัง ด้วยประการ ฉะนี้

เนียน=>คลึง หรือ บีบบ่อยๆจนที่มันแก่นจนแหลว (ที่แข็งจนนิ่ม)

บ่าวหน่อ วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 296 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แห่น

ภาษาอีสานคำว่า..แห่น
ความหมายตรงๆ ====>
แทะ กัดแทะ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 13-02-2007 15:29:42

ตัวอย่าง

แห่น หมายถึง แทะ แทะกิน ส่วนใหญ่จะใช้ฟันหน้า แห่น

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อ : อีหล่าพอลล่าเอ้ย ไปหักเข่าโคดมาจี่สู่พ่อใหญ่บัติ \"แห่น\" แหน่
พ่อใหญ่บัติ : เลือกเอาแต่ฝักอ่อนๆแหน่หละ คันเอาเข่าโคดแก่มาจี่ \"แห่น\" ไป \"แห่น\" มา แข่วสิหล่อนออกเหมิดท่อนั่นแหล่ว

แปลว่า

บ่าวหน่อ : น้องพอลล่าจ๊ะ ไปหักฝักข้าวโพดมาเผาให้พ่อใหญ่บัติ \"แทะกิน\" หน่อยสิ
พ่อใหญ่บัติ : เลือกเอาแต่ฝักอ่อนๆหน่อยนะ ถ้าเอาข้าวโพดฝักแก่มาเผา \"แทะ\" ไป \"แทะ\" มา ฟันก็ร่วงออกหมดเท่านั้นแหละ

คนแฮงเฒ่าหลายแล่วเนาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 297 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหบ

ภาษาอีสานคำว่า..แหบ
ความหมายตรงๆ ====>
ใช้จะงอยปากชอนไช, ได้แดก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 31-10-2006 08:37:04

ตัวอย่าง

1. แหบ คือลักษณะอาการที่สัตว์ซึ่งมีจะงอยปากแบนๆ เช่น เป็ด เป็นต้น ใช้จะงอยปากชอนไชหาอาหารตามดินที่เฉอะแฉะ โดยในขณะที่ชอนไช ก็จะทำปาก จั๊บๆๆๆๆๆ ไปด้วย อาการที่ทำปากจั๊บๆๆๆๆๆ ของเป็ด นี่แหละ เรียกว่า แหบ

2. แหบ อีกความหมายถึง คือ ได้แดก หรือ ได้มา หรือ หาได้ เช่น

โฮ้ กะปอมมันอยู่สูงปานนี้ ถ้ายิงบ่แม่น บ่ได้แหบดอก
แปลว่า โฮ้ กิ่งก่าอยู่สูงขนาดนี้ ถ้ายิงไม่แม่น ไม่ได้แดกหรอก

มักผู้สาว กะกล้าๆ แหน่จักหน่อยตี้ล่ะ มัวแต่อายจั่งซี้ บอกได้เลย บ่ได้แหบดอก
แปลว่า ชอบผู้หญิง ก็กล้าๆ หน่อยสิ มัวแต่อายแบบนี้ บอกได้เลย ไม่ได้แดกหรอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 298 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหล่ง, ลูกแหล่ง

ภาษาอีสานคำว่า..แหล่ง, ลูกแหล่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ลูกน้อง, คนที่คอยรับใช้
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 27-11-2006 10:41:44

ตัวอย่าง

แหล่ง หรือ ลูกแหล่ง หมายถึง ลูกน้อง, หรือ คนที่คอยรับใช้

บ่าวโอ๊ค ลูกซายกำนัน เป็นคนอันทพาลแล้วกะมีเงินหลาย ไปไสมาไสมีลูกแหล่งอ้อมข้างอ้อมแอว เพิ่นย้านคนมาจอบตัวหัวเพิ่น กะเลยต้องเอาลูกแหล่งยางนำก้นซุ๊มื้อ

แปลว่า
บ่าวโอ๊ค ลูกชายกำนัน เป็นคนอันทพาล และมีเงินเยอะ ไปไหนมาไหน มีลูกน้องข้างกาย แกกลัวคนแอบมาตัวหัว ก็เลยต้องเอาลูกน้องเดินตามก้นต้อยๆทุกวัน

อ้อมข้างอ้อมแอว เป็นสำนวนอีสาน แปลว่า ล้อมรอบข้างกาย
ไปไสมาไส คือ ไปไหนมาไหน (ไส คือ ที่ไหน)
ยางนำก้น คือ เดินตามก้น
ต้อยๆ คือ อาการเดินไม่ให้ห่าง

บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 299 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหล่น

ภาษาอีสานคำว่า..แหล่น
ความหมายตรงๆ ====>
วิ่ง ตามติด
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: บ่บอกดอก
เมื่อวันที่:: 19-05-2006 12:09:24

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง

1.พ่อใหญ่หน่อมักแหล่นนำผู้สาวยามเมียลาวบ่อยู่เฮือน

2.อ้ายหน่อฟ้าวแหล่นเอาควายเข้าห่มยามมันถืกแดด

3.ข้อยย้านไปเบิ่งโปงลางสะออนบ่ทัน ข้อยกะเลยแหล่นไป ผัดไปซนผูนึง จังแมนว่าหล่อคัก

คำแปล

1 .ลุงหน่อมักจะตามติดสาวๆ เวลาเมียแกไม่อยู่บ้าน

2.พี่หน่อรีบวิ่งเอาควายเข้าที่ร่มเวลามันโดนแดด

3.ฉันกลัวว่าจะไปดูการแสดงโปงลางสะออนไม่ทัน ฉันจึงวิ่งไปแต่ไปชนเขา ซึ่งเป็นคนหล่อมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 300 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหล่

ภาษาอีสานคำว่า..แหล่
ความหมายตรงๆ ====>
ดำ, คล้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: Bumpkin
เมื่อวันที่:: 11-02-2008 09:11:54

ตัวอย่าง

สูเบิ่งอ้ายจอนสัน มริกันนิโก ผู้นั้นแหม่ เราคือมาแหล่แป๊ดๆแท้น้อ
คำแปล พวกเราดูพี่จอนสัน นิโกชาวอเมริกา คนนั้นสิ ทำไมพี่แกถึงดำมิหมี๋อย่างนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 301 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไหลฮาด

ภาษาอีสานคำว่า..ไหลฮาด
ความหมายตรงๆ ====>
พฤติกรรมที่ทำติดต่อกันจากคนหนึ่งสู่อีกคนหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: เจ้าหญิงท้องนา
เมื่อวันที่:: 08-04-2009 09:23:33

ตัวอย่าง

น้องนกเป็นคนขี้เกียจไหลฮาดมาถึงน้องไก่
*นิสัยพฤติกรรมที่ลอกเลียนกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 302 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ่งต่ง

ภาษาอีสานคำว่า..อ่งต่ง
ความหมายตรงๆ ====>
เต่งตึง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: tigerphitsanu
เมื่อวันที่:: 09-08-2009 09:48:37

ตัวอย่าง

อีนางแก้มอ่งต่ง
อีหนูแก้มเต่งตึง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 303 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อดสา

ภาษาอีสานคำว่า..อดสา
ความหมายตรงๆ ====>
ทนไว้ก่อน/ทนรอไปก่อน/อดไว้/อดทน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 20-12-2009 04:30:25

ตัวอย่าง

อดสาหิวไว้ก่อน ไปฮอดบ้านจั่งค่อยกิน
แปลว่า ทนไว้ก่อน ไปถึงบ้านค่อยกิน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 304 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อย่าอ่งหลาย

ภาษาอีสานคำว่า..อย่าอ่งหลาย
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำตำหนิผู้อื่นที่แกล้งทำตัวเป็นผู้ดี
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 25-09-2007 12:43:46

ตัวอย่าง

อาทิเช่น...บักกึม....อยู่บ้านหนองรังกา...ไปเรียนหนังสือที่กรุงเทพช่วงปิดเทอม..ก็กลับบ้าน..แม่หาข้าวให้กิน...ในโต๊ะอาหาร...มีปลาร้าดิบ...พริกสด...ยอดกระถิน..ของโปรดบักกึมทั้งนั้น...บักกึมมันเปลี่ยนชื่อเป็น สันติชัย ก็เลยพูดว่า แม่ครับสันติชัยทานไม่ได้นะฮะ แม่บักกึมจึงพูดว่า \"อย่าอ่งหลาย..มักสันติชัย ใหญ่ แต่ก่อนมึงแดกอันนี่ละมึงจังคอยใหญ่มา\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 305 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..อั่ง
ความหมายตรงๆ ====>
แน่น,เต็ม,แออัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 04-09-2006 21:29:50

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ:น้องพิงค์กี้ เป็นหยังมานั่งเฮ็ดหน้าอุกอั่งอยู่จั่งซั่น
น้องพิงค์กี้:โอ้ย บ่แม่นอุกอั่งแต่หน้าเด้เดียวหนิ ท้องกะ \"อั่ง\" คือกัน
บ่าวหน่อ:เอ๋า ท้องกะ \"อั่ง\" เป็นหยังคือเป็นจั่งซั่นหละหล่า
น้องพิงค์กี้:กะย่อนว่าอ้ายบัตินั่นหละ ว่าสิพาน้องพิงค์กี้ไปกินสะเต็กอยู่ร้านสิบสามเหรียญ พอไปฮอด คนกะ \"อั๊ง อั่ง\" เพิ่นกะเลยพาไปกินลาบก้อยซอยแซ่ อยู่สิบสี่เหรียญแทน พอไปฮอด คนกะแฮ่ง \"อั่ง\" กั่วเก่า แต่กะจำเป็นต้องกินเพราะมันหิวคักแล้ว แต่ว่า ลาบก้อยอยู่สิบสี่เหรียญกะ แซ๊บ แซบ น้องพิงค์กี้กะเลยสั่งมาจน \"อั่ง\" โต๊ะ กินจนเหมิด มันกะเลย \"อั่ง\" ท้อง พื่อลื่อ อยู่จั่งซี่หละ

ความหมาย

บ่าวหน่อ:น้องพิงค์กี้ ทำไมมานั่งทำหน้าคับแค้นแน่นอกอยู่อย่างนั้นหละ
น้องพิงค์กี้:โอ้ย ไม่ใช่แน่นอกอย่างเดียวนะคะ ท้องก็ \"แน่น\" เหมือนกัน
บ่าวหน่อ:อ้าว ท้องก็ \"แน่น\" ทำไมถึงเป็นอย่างนั้นหละน้อง
น้องพิงค์กี้:ก็เพราะว่าพี่บัตินั่นแหละ ว่าจะพาน้องพิงค์กี้ไปกินสะเต็กอยู่ร้านสิบสามเหรียญ พอไปถึง คน \"แน๊น แน่น\" แกก็เลยพาไปกินลาบก้อยซอยแซ่ อยู่สิบสี่เหรียญแทน พอไปถึง คนก็ยิ่ง \"แออัด\" กว่าเดิมอีก แต่ก็จำเป็นต้องกินเพราะมันหิวมากแล้ว แต่ว่า ลาบก้อยอยู่สิบสี่เหรียญช่าง อร่อยเหลือเกินน้องพิงค์กี้ก็เลยสั่งมาจน \"เต็มแน่น\" โต๊ะ กินจนหมด มันก็เลย \"แน่น\" ท้อง พื่อลื่อ อยู่จั่งซี่ จั่งซี่หละ สิบอกให่

ปล.โตอย่างจั่งแม่นยาวเนาะ ซั่ววะฉายหนังหัวม้วนจบ เด็กน้อยกะนอนหลับพอดี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 306 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ้ำ

ภาษาอีสานคำว่า..อ้ำ
ความหมายตรงๆ ====>
อับ ,ทึบ ,แคบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-10-2006 13:03:36

ตัวอย่าง

อ้ำ ในที่นี้ ไม่ใช่ อั้ม พัชราภา นะ แต่หมายถึง ที่ที่อับ ทึบ หรือแสดงที่แคบๆทำให้อับชื้น

เช่น

-คออ้ำ หมายถึง คนที่มีคอสั้นๆ ทำให้เหงื่อออกอับทึบได้ง่าย

-เฮียนอ้ำ หมายถึง บ้านที่มีลักษณะอับทึบ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 307 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อิตนชาติ

ภาษาอีสานคำว่า..อิตนชาติ
ความหมายตรงๆ ====>
น่าสงสารน่าเวทนา
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 17-12-2009 05:42:03

ตัวอย่าง

ยายเลาไห้คิดฮอดลูกที่ตายแล้ว เบิ่งแล้วกะเป็นตาอิตนชาติอีหลี
แปลว่า ยายแกร้องไห้คิดถึงลูกที่ตายแล้ว ดูแล้วน่าเวทนาจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 308 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อึง

ภาษาอีสานคำว่า..อึง
ความหมายตรงๆ ====>
ดื้อมาก/ดื้อรั้น/สอนยาก/คนมึน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 26-12-2009 04:27:18

ตัวอย่าง

หมอนี้ อึงหลาย
แปลว่า ไอ้นี่ มันมึนจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 309 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อึด

ภาษาอีสานคำว่า..อึด
ความหมายตรงๆ ====>
หายาก, ขาดแคลน, อดอยาก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18-08-2006 09:23:26

ตัวอย่าง

ทุกมื้อนี้เงินมันคืออึดหยากแท้น้อ เฮ้ดงานจนเหื่อแตกเหื่อแตน ยังบ่มีเงินค่าแนวอยากแนวกินเลย
แปลว่า
ทุกวันนี้เงินมันทำไมหายากจังเลย ทำงานตนเหงื่อไหลไคย้อย ยังไม่มีเงินค่ากับข้าวกับปลาเลย

เหื่อแตกเหือแตน==> เหงื่อไหลไคย้อย
เหื่อ==>เหงื่อ, หยาดเหงื่อ

แนวกิน==> อาหาร

คำว่า แนว คือ สิ่งที่ใช้สำหรับ เช่น
แนวกิน (แนวอยาก) คือ สิ่งที่ใช้สำหรับกิน (ปากท้อง)
แนวนอน คือ สิ่งที่ใช้สำหรับนอน
เฮ็ดแนว คือ สิ่งที่ใช้สำหรับทำพ่อพันธุ์
แนวเขียน คือ สิ่งที่ใช้สำหรับ เขียน

มาดูอีกตัวอย่างนะครับ
เถิงบ่าวหน่อ เลาเป็นคนทุกข์คนยาก แต่เลากะบ่อึดอยาก ย้อนวา เลาดู๋เลาหมั่น เฮ้ดการเฮ้ดงาน
แปลว่า
ึงแม้ว่าบ่าวหน่อ แกจะเป็นคนจน แต่แกก็ไม่อดอยาก เพราะว่า แกเป็นคนขยันทำการทำงาน

มาดูอีกตัวอย่างนะครับ
ซุ๊มื้อนี้บ้านเฮามีแต่คนเฮียนจบสูงๆ ไปเฮ้ดงานอยู่กรุงเทพ บ้านเฮาเลยอึดผู้หนุ่มผู้สาว ผู้บ่าวผู้แพว คือจั่งหยังนี่ บุญซวงเฮือปีนี้เลยบ่มีคนมาซอยพายเฮือเลย
แปลว่า
ทุกวันนี้บ้านเรามีแต่คนเรียนจบสูงๆ ไปทำงานอยู่กรุงเทพ บ้านเราเลยขาดแคลนคนหนุ่มคนสาวยังกะไรนี่ ประเพณีแข่งเรือยาวปีนี้ เลยไม่มีคนมาช่วยพายเรือเลย

สั่นดอกหว้า.....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 310 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อุ้มลุ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..อุ้มลุ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
รอบล้อม(ลักษณะกลมๆ) ถนุถนอม ฟูมฟัก
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 21-08-2009 08:19:06

ตัวอย่าง

เช่น \"นกเอี้ยงเฮ็ดฮังอุ้มลุ่มอยู่เทิงหง่าไม้\"
ความมหมาย\"นกเอี้ยงทำรังใหญ่ๆ(บ่งบอกถึงลักษณะกลมๆ)อยู่บนกิ่งไม้

\"อุ้มลุ่มตุ้มไข่เน่า\" สำนวนเปรียบเปรย ลักษณะของของนกเอี้ยง
หรือ ปาด...โธ่ใส่ชุดนี้เฮ็ดอุ้มลุ่มแท้\"
ความหมาย \"ใส่ชุดนี้กลมบล๊อกเลย\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 311 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อูด

ภาษาอีสานคำว่า..อูด
ความหมายตรงๆ ====>
การใช้ควันไฟรม ,การใช้ควันไล่สัตว์หรือแมลง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 19-01-2007 23:20:02

ตัวอย่าง

อูด คือ การใช้ควันจากการจุดไฟ เพื่อรม เพื่อไล่สัตว์หรือแมลง

ตัวอย่างการอูด เช่น อูดยุง อูดแมงวัน

ตัวอย่างประโยค

- บ่าวหน่อลาวไปก่นหนู ก่นไปก่นมาหนูพุกใหญ่แล่นคาดลาดออกแปว ไปเข่าโกนไม้ บ่าวหน่อกะเลยหาเฟียงมาจูดเอาควน \"อูด\" ไล่มันออกจากโกน แล่วจั่งไล่คุบเอา

แปล

- บ่าวหน่อแกไปขุดหาหนู ขุดไปขุดมาหนูพุกตัวโตวิ่งพราดพราดออกทางรูหลบภัย ไปเข้าโพรงไม้ บ่าวหน่อก็เลยหาฟางข้าวมาจุดไฟ \"รมควัน\" ไล่หนูออกจากโพรงไม้ แล่วจึงไล่ตะครุบเอา

หรือ

-มื่อนี่มันอากาศเอ้าแฮง ยุงกะล้าย หลาย พอลล่าเอ้ย หาเฟียง หาขี้ฝอยไปสุมไฟ \"อูด\" ยุงให่ควยอี่ตู้เฮาแหน่เปี๋ยง (บ่าวหน่อว่าเด้หนิ)

แปลว่า

-วันนี้อากาศช่างร้อนอบอ้าวเสียจริงๆ ยุงก็เยอะมากเลย น้องพอลล่าจ๊ะ หาฟางข้าว หามูลฝอยไปสุมไฟ \"ไล่\" ยุงให้ควายอี่ตู้เขาเลของเราหน่อนะจ๊ะ (บ่าวหน่อว่าเด้หนิ)


ปล.คาดลาด=พรวดพราด
โกนไม้=โพรงไม้
เฟียง=ฟางข้าว
ควน=ควัน
เอ้า=ร้อนอบอ้าว
แหน่เปี๋ยง=แหน่เป็นหยัง=สักหน่อยจะเป็นไร พะน้าพะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 312 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอง ผม (ภาซากูย)

ภาษาอีสานคำว่า..เอง ผม (ภาซากูย)
ความหมายตรงๆ ====>
หนู ,ผม
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: กอนกูยโซาะโก
เมื่อวันที่:: 8/21/2001 4:29:10 AM

ตัวอย่าง

เองจาโดย=หมายถึง หนูกินข้าว
เองจีโหลงหลีน หมายึง ผมไปโรงเรียน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 313 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เออะ,เอ๋อะ

ภาษาอีสานคำว่า..เออะ,เอ๋อะ
ความหมายตรงๆ ====>
คำอุทานที่แสดงว่าเจ็บ เช่น โอ้ย...
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 02-06-2006 12:07:26

ตัวอย่าง

พ่อใหญาซิ่ง เลาตกกกบักทัน เลาฮ้องเออะ บัดเดียวนึง
แปลว่า
พ่อเฒ่าซิ่ง แกตกจากต้นพุทรา แกร้อง โอ้ย ครั้งนึง

ภาคอื่นจะมีคำอุทานอย่างอื่น แต่ภาคอีสาน เกือบ 100% จะร้อง เออะ หรือ เอ๋อะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 314 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เอียบ
ความหมายตรงๆ ====>
การหมักเกลือ, การเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-09-2006 09:47:48

ตัวอย่าง

เอียบ เป็นการเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ แล้วหมักไว้สักครู่ หรือสักคืน เพื่อให้เนื้อสัตว์ เช่น เนื้อปลา กบ เขียด เนื้อวัว มีกลิ่นคาวลดลง และมีรสชาติดีขึ้น การ \"เอียบ\" ส่วนใหญ่จะเป็นการเตรียมเนื้อสัตว์ เพื่อ ทำการ ปิ้ง ย่าง ทอด หรือนึ่ง เช่น เอียบปลา เอียบกบ เอียบซี้น เป็นต้น แต่ เอียบไค บ่แม่น เพราะ เอียบไค ต้องใช้ มีดบิน เท่านั้น

ตัวอย่างประโยค เช่น

-มื่อคืนนี่ฝนตก พ่อใหญ่บัติลาวไปหาไต้กบ ได้กบใหญ่มาสามสี่โต กะเลยคึดอยากกิน หนึ่งกบใส่บักหุ่งเหิ่ม จ้ำกับแจ่วบักพริกดิบ แซบๆ กะเลยบอกเมียสุดที่รักว่า เฒ่าๆ เอากบไปแบ๋ขี่ แล้วกะ \"เอียบ\" ไว่แหน่เด้อ มื่อแลงข่อยสิหนึ่งใส่บักหุ่งเหิ่มสู่กิน แต่อย่าสะ \"เอียบ\" เค็มคักหลายเด้อ คือมื่อที่ \"เอียบ\" ปลา เอามาปิ้ง กินกะสิบ่ได้ เค็มคัก ปานว่าเอาปลามาแต่ทางบรบือเอาโลด

คำแปล

-เมื่อคืนนี้ฝนตก คุณตาบัติแกไปหาส่องกบ ได้กบตัวใหญ่มาสามสี่ตัว ก็เลยคิดอยากกิน นึ่งกบใส่มะละกอห่าม จิ้มกับแจ่วพริกสด อร่อยๆ แกก็เลยบอกเมียสุดที่รักว่า คุณๆ เอากบไปผ่าท้องแล้วก็ \"หมักเกลือ\" ไว้หน่อยนะ เย็นนี้ฉันจะนึ่งใส่มะละกอห่ามให้กินด้วยกัน แต่อย่า \"หมักเกลือ\" เค็มมากนัก เหมือนกับวันที่ \"หมัก\" ปลา เอามาปิ้ง กินก็ไม่ได้ เค็มมาก เหมือนกับว่าเอาปลามาจากทางบรบือโน่นแหละ

ปล. บรบือ แต่ก่อนเป็นแหล่งผลิตเกลือสินเธาว์ แหล่งใหญ่ อะไรที่เค็มๆ คนแถวนั้นก็จะเปรียบว่ามาจากบรบือ คนบรบืออย่าเคียดเด้อ แต่ปัจจุบัน บรบือได้เลิกผลิตเกลือแล้ว เนื่อจากว่ามีประชาชนที่เดือดร้อนจากการที่น้ำเค็มไหลลงสู่ ลำน้ำเสียว ทำให้ทำนาไม่ได้ จึงมีการเรียกร้องให้ยกเลิกสัมปทานการผลิตเกลือในเขตอำเภอบรบือเมื่อสิบกว่าปีที่ผ่านมา ปัจจุบัน ลุ่มน้ำเสียว เป็นแหล่งผลิตข้าวที่สำคัญของจังหวัดมหาสารคามและร้อยเอ็ด สั่นดอกหวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 315 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอี้ยม

ภาษาอีสานคำว่า..เอี้ยม
ความหมายตรงๆ ====>
เรอ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-10-2006 10:46:49

ตัวอย่าง

เอี้ยม หมายถึง เรอ หรือ การผายลมออกทางปาก

ตัวอย่าง

-มื่อแลงวานนี่ เฮ็ดงานมาเมื่อยๆ เมียฮอดเฮียน เปิดตู้เย็นหาเบียร์เย็นๆมาเปิดกิน กินเหมิดกระป๋องหนึ่ง \"เอี้ยม\" เอิ้กๆ มีแฮงคัก กะยังวา

ความหมาย

-เย็นเมื่อวาน ทำงานมาเหนื่อยๆเพลียๆ กลับถึงบ้าน เปิดตู้เย็นหาเบียร์เย็นๆมาเปิดกิน กินหมดไปกระป๋องหนึ่ง \"เรอ\" ออกมา สบายท้อง สบายตัวมากเลย

ปล.ถ้าเป็นผู้หญิงเวลา เอี้ยม หรือเรอ ให้เอี้ยมเบาๆนะ โดยเฉพาะผู้สาว ถ้าเอี้ยมเสียงดัง คือจั่งตอนมหาบัติกินเบียร์ มันสิดูบ่งาม แม่ไม่ปลื้ม จบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 316 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ้มแป๋

ภาษาอีสานคำว่า..แอ้มแป๋
ความหมายตรงๆ ====>
พึ่งพาอาศัย, รับฟรี, กินฟรี
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 26-10-2006 12:54:59

ตัวอย่าง

แอ้มแป๋ ไม่รู้จะแปลเป็นภาษาไทยที่มีความหมายตรงๆ ว่าอย่างไรดี
แอ้มแป๋ คือลักษณะการเกาะติดกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง หรือบุคคลใดบุคคลหนึ่ง เพื่อพึ่งอาศัย เหมือนกับ กาฝากเกาะติดกับต้นไม้เพื่อดูดกินอาหาร ฉันใดฉันนั้น ดังนั้น จึงนำมาใช้เปรียบเทียบกับลักษณะที่คนรับของ กินฟรี หรือขอแบ่งของจากผู้อื่น เช่นประโยคว่า

มื้อนี้ อ้ายหน่อไปงานพาแลงบ่อคับ... ว่าสิขอแอ้มแป๋ จักหน่อย นั่นหนา

แปลว่า
วันนี้ พี่หน่อจะไปงานพาแลงไหมครับ... ว่าจะฝากท้องกับพี่หน่อ สักหน่อย ( หรือหมายถึง ว่าจะขอติดรถไปด้วย ก็ได้)

หมอนี้แมะ เงินกะมีหลาย ถ่าแต่แอ้มแป๋ผู้อื่น ฮู้จักซื้อกินเองแหน่แหม

แปลว่า
ไอ้หมอนี่ เงินก็มีมาก คอยแต่ขอกินกับคนอื่น รู้จักซื้อกินเองบ้างสิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 317 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ้ม

ภาษาอีสานคำว่า..แอ้ม
ความหมายตรงๆ ====>
ล้อมรอบ, ปิดให้มิดชิด, รอบๆ, ใกล้ๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 14:34:26

ตัวอย่าง

คำว่า แอ้ม คือ ล้อมรอบ, ปิดให้มิดชิด, รอบๆ ใช้กับการทำบ้าน หรือผิดผนังบ้าน และเป็นการอธิบายว่าอยู่ใกล้ๆ

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อเลาเป็นคนทุกข์คนยาก เฮือนเลาสานฝากระแต๋แอ้มเฮือนตั๊ว
แปลว่า
บ่าวหน่อแกเป็นคนจย บ้านแกใช้ไม้ไผ่สานในทำผนังบ้าน

ปล. ฝากระแต๋ คือ ไม้ไผ่สาน นิยมเอาไว้ทำฝาบ้าน

อีกตัวอย่างนึงนะครับ
น้องคำนาง เลาเป็นคนอัธยาศัยไมตรีดี พี่น้องบ้านอ้อมแอ้มแถวนี้เลาฮุ้จักหมด
แปลว่า
น้องคำนาง แกเป็นคนมีอัธยาศัยดี พี่น้องบ้านระแวกนี้ แกรู้จักหมด

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 318 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไอ่ยะ

ภาษาอีสานคำว่า..ไอ่ยะ
ความหมายตรงๆ ====>
อะไรว่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: ทิดแหล่
เมื่อวันที่:: 17-04-2007 01:11:51

ตัวอย่าง

ไอ่ยะ!มันคือเป็นจั๋งซี่
อะไรว่ะ!ทำไมมันถึงเป็นอย่างนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 319 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮด

ภาษาอีสานคำว่า..ฮด
ความหมายตรงๆ ====>
รด ถ้าอีสาน พูดออกเสียงเป็น หด /รดน้ำ สาดน้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-12-2009 05:26:55

ตัวอย่าง

มื้อนี้ ไปฮดผักเด้อ
แปลว่า วันนี้ ไปรดน้ำผักนะ

ถ้าคำว่า ฮดสรง หมายถึง การสรงน้ำ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 320 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮบ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮบ
ความหมายตรงๆ ====>
การต่อสู้,สู้รบ(ใช้เรียกการต่อสู้ของสัตว์ปีก)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-09-2006 13:44:53

ตัวอย่าง

ฮบ อาจจะเป็นคำเดียวกับคำว่า รบ หมายถึงการต่อสู้ แต่ส่วนใหญ่จะใช้เรียกกราต่อสู้ของสัตว์ปีก เช่น ไก่ หรือนก เช่น
-ไก่น้อย \"ฮบ\"กัน หมายถึง ลูกไก่ \"ตี\" กัน
-เอาไก่ตีไป \"ฮบ\" กัน หมายถึง เอาไก่ชนไป \"ชน\" กัน

ตัวอย่างประโยค

หลวงพ่อมหาฮ่ายให่จัวน้อยว่า น้อยๆเจ้าเป็นหยังจั่งค่อยอึดเวียกคักแท้ พาตะเด็กน้อย เอาไก่ไป \"ฮบ\" กันเล่นอยู่เหมิดมื่อ จนไก่มันตาตูมเหงาเหมิดแล้ว มันบาปเด้ ฮู่บ่

ความหมาย

หลวงพ่อมหาดุให้สามเณรว่า นี่เณรไม่มีอะไรทำมากนักหรือไร พาแต่เด็กน้อย เอาไก่ไป \"ชน\" กันเล่นอยู่ทั้งวัน จนไก่มันตาปูด หงอยหมดแล้ว มันบาปนะ รู้ไหม

หรือ

บ่าวหน่อมาคุยว่า ถ้าผู้ได๋อยากกินลาบนกขุ่ม ให่ไปหาอยู่บ้านลาวโลด นกขุ่ม บ่อึดบ่อยาก \"ไล่ฮบกัน\" แตกซวดๆอยู่นำท่งนา

ความหมาย

บ่าวหน่อมาคุยโม้ว่า ถ้าใครอยากกินลาบนกคุ่ม ให้ไปหาที่บ้านแกได้เลย นกคุ่ม มีเยอะมาก \"ไล่ตีกัน\" เต็มไปหมดตามทุ่งนา

สั่นตั๊ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 321 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮ่วย

ภาษาอีสานคำว่า..ฮ่วย
ความหมายตรงๆ ====>
คำอุทานแสดงความไม่พอใจ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ผู้สาวหนองหาน
เมื่อวันที่:: 17-05-2007 23:22:11

ตัวอย่าง

ฮ่วย มันคือเป็นแนวนี้ แปล อ้าว ทำไมถึงเป็นเช่นนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 322 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮอกะ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮอกะ
ความหมายตรงๆ ====>
เพิ่งจะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: พอกะเทิน
เมื่อวันที่:: 28-06-2008 00:28:37

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
อ้ายมังกรเดียวดายฮอกะมาฮอดวังหั่นนี่

คำแปล
พี่มังกรเดียวดายเพิ่งจะมาถึงเมื่อกี๊นี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 323 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮ่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ฮ่อง
ความหมายตรงๆ ====>
คลองเล็กๆที่คนสร้างขึ้นมาหรือร่องน้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 20-08-2009 10:03:56

ตัวอย่าง

เด็กน้อยมักไปเล่นน้ำในฮ่องนา
คำแปล เด็กๆชอบไปเล่นน้ำในร่องนา (นาสมัยก่อนใช้ควายลากไถ)เวลาไถนาฮุด (นาฮุดหมายถึงไถนากลบหญ้าช่วงเริ่มฤดูฝนทิ้งไว้ จนถึงหน้าฝนเดือนห้า ก็เริ่มไถนาดำ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 324 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮอด

ภาษาอีสานคำว่า..ฮอด
ความหมายตรงๆ ====>
ถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 17-02-2006 16:49:42

ตัวอย่าง

สาวกระโปรงเหี่ยน มือนี้ไปเรียนแล้วบ้อ ไปฮอดโรงเรียนบ่น้อ หรือวาไปพ้อผู้บ่าว
แปลว่า
สาวกระโปรงสั้น วันนี้ไปเรียนแล้วเหรอ ไไปถึงโรงเรียนไหมหนอ หรือว่าไปพบชายหนุ่ม

พีสะเดิด ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 325 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮอด

ภาษาอีสานคำว่า..ฮอด
ความหมายตรงๆ ====>
ถึง
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 06-10-2010 23:39:13

ตัวอย่าง

ป๊าดๆดนแล้วเด้นี่บ่ได้พ่อบักสามารถคึดฮอดมันเนาะ

แปลว่า โอ้โห นานแล้วนะที่เราไม่ได้เจอนายสามารถคิดถึงเขาจังเลย


....................

จดหมายมาฮอดแล้วคร้าบ

แปลว่า จดหมายมาถึงแล้วครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 326 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮอดไสแล้ว

ภาษาอีสานคำว่า..ฮอดไสแล้ว
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงไหนแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 25-09-2010 11:46:46

ตัวอย่าง

พวกมันมาฮอดไสแล้ว

แปลว่า พวกมันมาถึงไหนแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 327 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮะ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮะ
ความหมายตรงๆ ====>
ถู, ถูไถ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 01-06-2007 21:09:02

ตัวอย่าง

-บ่าวหน่อเพิ่นถืกยุงกัดหลัง เกากะบ่เถิง เพิ่นคันหลายกะเลยเอาหลังไป \"ฮะ\" กับเสาปูน จนว่าหลังเหลิ่นเหมิด

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกโดนยุงกัดที่หลัง เกาก็ไม่ถึง แกคันมากก็เลยเอาหลังไป \"ถูไถ\" กับเสาปูน จนหลังถลอกปอกเปิกไปหมด
หรือ
-มังกรเดียวดายเพิ่นถือเซียกงัว \"ฮะ\" ขา เป็นบาด จากหวาก กะเลยไปหาหมอ หมอกะเลยถามว่า
หมอ:เอ้า เป็นอะไรมา
มังกรเดียวดาย:เชือกวัวฮะ (เพิ่นถือเชือกงัวมานำให้หมอเบิ่งว่ามันสกปรก)
หมอ:หมอไม่ได้ถามว่าถืออะไรมา หมอถามว่า ขาโดนอะไรมา
มังกรเดียวดาย:ก็ยังว่า เชือกวัวฮะ เชือกวัวฮะ ไม่เห็นรึไง
หมอ:เอ๊ะเด็กคนนี้ พูดไม่เข้าใจอะไรเลยนะ ถามว่าขาโดนอะไรมา
มังกรเดียวดาย:หมอนั่นหละพูดไม่รู้เรื่อง กะยังว่า เซียกงัวฮะขา จนบาดบักใหญ่นี่เด..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 328 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮักผิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ฮักผิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ลำเอียง
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:38:37

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง เจ้าแบ่งขนมให่หลานคือจั่งฮักผิ่งแท้ ให่กะบ่ส่ำกัน

แปล คุณแบ่งขนมให้หลานทำไมถึงลำเอียงจัง แบ่งก็ไม่เท่าเทียมกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 329 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮ่ำฮี่ ฮ่ำฮอน

ภาษาอีสานคำว่า..ฮ่ำฮี่ ฮ่ำฮอน
ความหมายตรงๆ ====>
รำพึง รำพัน
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: สิงห์ยาดอง
เมื่อวันที่:: 28-08-2010 14:31:35

ตัวอย่าง

เขาบ่อฮักเฮาแล้ว โตสิไปฮ่ำฮี ฮำฮอน นำเขาเฮ็ดหยั่ง =เขาไม่รักเราแล้ว เธอจะไปรำพึงรำพันกับเขาทำไม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 330 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮีบ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮีบ
ความหมายตรงๆ ====>
สูดควัน/เข้าไป
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:58:32

ตัวอย่าง

ึง สูบยา ฮีบเป็นบ่ ฮีบยาเปนบ่
-สูบบุหรี่ มึงดูดควันเข้าไปเป็นมั้ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 331 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮ็ดเวียก

ภาษาอีสานคำว่า..เฮ็ดเวียก
ความหมายตรงๆ ====>
ทำงาน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: ..................
เมื่อวันที่:: 02-09-2007 16:32:33

ตัวอย่าง

...มึงไปตลาดกับกูบ่
....เดี๋ยวนำไปกูสิไปเฮ็ดเวียกก่อนเดี๋ยวอีแม่ด่ากู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 332 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮ็ดหยัง

ภาษาอีสานคำว่า..เฮ็ดหยัง
ความหมายตรงๆ ====>
ทำอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 25-11-2006 14:56:54

ตัวอย่าง

เฮ็ดหยังอยู่น้อ ฮู้บ่ ว่าไผคิดฮอด
สายตาพออยากส่องซอด เห็นตลอดว่าน้องอยู่ไส
กินข้าวหรือยัง อยากรู้จังว่าทำอะไร
ตอนนี้เจ้าอยู่กับไผ ว่าละไป หรือยุ่งกับงาน......

แปลว่า
ทำอะไรอยู่หนอ รู้ไหมว่าใครคิดถึง
อยากตาทิพย์ เพื่อให้รู้ตลอดเวลาว่า เจ้าอยู่ใหน
กินข้าวหรือยัง อยากรู้จังว่าทำอะไรอยู่
ตอนนี้เจ้าอยู่กับใคร หรือว่า ยุ่งอยู่กับงาน

สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 333 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮือนดี

ภาษาอีสานคำว่า..เฮือนดี
ความหมายตรงๆ ====>
เรือนที่มีคนเสียชีวิต ศพยังอยู่ที่บ้านหรืออยู่ในระหว่างการทำพิธีเกี่ยวกับการตาย(คนอีสานนิยมเก็บศพไว้ที่บ้าน จากนั้นก็นำไปฌาปนกิจที่ป่าช้าหรือวัด)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 20-12-2009 01:23:54

ตัวอย่าง

ลุงทองเผิ่นไปเฮือนดี
แปลว่า ลุงทองแกไปงานศพ (หมายถึงบ้านที่มีการตาย)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 334 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โฮม

ภาษาอีสานคำว่า..โฮม
ความหมายตรงๆ ====>
รวมกัน, บวก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:56:59

ตัวอย่าง

ต่อไปสิเป็นการโฮมเลข
สิบเอ็ดกับเก้า
ตั้งโตเลขสิโฮมไว้คนละบันทัด
สิบเอ็ด คือ นึงกับนึง
ึง โฮมเก้า ได้สิบ ใส่ ศูนย์ จื่อ นึง
ึงอีกโต บ่มีโตโฮมซักลงมา โฮมกับนึงที่จื่อไว้ ได้ สอง
เขียนสอง ตอบ ซาว

แปลครับ
ต่อไปจะเป็นการบวกเลข 11 + 9
เขียนตัวเลขที่จะบวกคนละบันทัด
1+9 ได้ 10 ใส่ 0 ทด 1
1 อีกตัวไม่มีตัวบวก ชักลงมา บวกกับตัวทดคือ 1 ได้ 2 รวมแล้วได้ ตอบ 20

โฮมก็คือ การรวมกัน การบวก
ซาว คือ 20
จื่อ คือ จำ

สั่นดอกหว้า..

แก้ไขข้อมูล


กลับไปยังหน้าหลัก


ใช้เวลาในการประมวลผล 0.0143 วินาที  
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... ภาษาอีสาน วันละคำ