ภาษาอีสาน วันละคำ

คำที่ 1 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กับไฟ

ภาษาอีสานคำว่า..กับไฟ
ความหมายตรงๆ ====>	ไม้ขีด
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 17-12-2009 05:18:31	ตัวอย่าง เอากับไฟมาให้แหน่ แปลว่า เอาไม้ขีดมาให้หน่อย เป็นภาษาเก่า ปัจจุบัน ใช้ ไม้ขีด
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 2 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กีด

ภาษาอีสานคำว่า..กีด
ความหมายตรงๆ ====>	เกะกะ หรือ ขวางทาง สถานที่ ทำให้คับแคบ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: จารคำแหว เมื่อวันที่:: 22-12-2009 10:11:20	ตัวอย่าง (กรุณาอ่านเป็นสำเนียงภูไทอำเภอนาแก) หย่ามากีดหนำหมู่นี้หนา จักหน้อยแหล่พ้อได่นิ แปลว่า อย่ามาทำเกะกะแถวนี้นะ เดี๋ยวเจอ...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 3 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิน

ภาษาอีสานคำว่า..เกิน
ความหมายตรงๆ ====>	ไม้ที่ใช้ช่วยในการปีนขึ้นที่สูง(บันไดชนิดหนึ่ง)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 19-10-2006 13:01:37	ตัวอย่าง เกิน เป็นไม้ที่ใช้ในการปีนขึ้นที่สูง เหมือนบันได แต่ เกิน จะเป็นไม้ท่อนเดียว แล้วมีขั้นสำหรับเท้าเหยียบขึ้น ส่วน บันได จะมีลักษณะเป็นขั้นๆ เกิน อาจทำมาจากไม้ไผ่บ้านลำใหญ่ๆ ที่มีกิ่งตามข้อไม้ไผ่ สำหรับเท้าเหยียบขึ้น หรือ อาจทำมาจากไม้เนื้อแข็ง แล้วเอามีดฟันหรือบาก เป็นร่อง เป็นระยะเพื่อให้เท้าเหยียบขึ้นได้ เกิน ใช้ในการ ปีนขึ้นเถียงนา ปีนขึ้นเล้าข้าว ปีนขึ้นกอไผ่ ปีนขึ้นต้นไม้ เป็นต้น ตัวอย่างประโยค -มื่อคืนมีหมอลำขอเข่ามาลำ ลำม่วนคัก ไปไปอี่นาง ไปเอา \"เกิน\" มาก่ายขึ้นเล่า ตักเข่าให่หมอลำจักกะต่าแหน่ ความหมาย -เมื่อคืนนี้มีหมอลำมาลำขอข้าว ลำสนุกไพเราะมาก ไป ไป อีหนู ไปเอา \"บันได\" มาพาดขึ้นยุ้งข้าว ตักข้าวให้หมอลำ ซักตะกร้าหน่อย พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 4 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข้าวก่ำ

ภาษาอีสานคำว่า..ข้าวก่ำ
ความหมายตรงๆ ====>	ข้าวเหนียวดำ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 27-03-2012 11:06:52	ตัวอย่าง ข้าวก่ำ แปลว่า ข้าวเหนียวดำ ข้าวที่มีเม็ดออกไปทางสีดำ หรือสีม่วง ทิดแปป ปีนี้เจ้าเฮ็ดนาข้าวก่ำจักไฮ่ แปลว่า ทิดแปบ ปีนี้ท่านทำนาข้าวเหนียวดำกี่ไร่
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 5 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี่ฝ่า

ภาษาอีสานคำว่า..ขี่ฝ่า
ความหมายตรงๆ ====>	เมฆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 19-01-2024 11:52:47	ตัวอย่าง ขี่ฝ่า,ขี้ฝ่า = เมฆ มือนี้คือสีคึ้มๆ ขี้ฝ่ามาคือเป็นสีดำๆ บ่แม่นฝนสิตกฮำบ่น้อ แปล วันนี้เมฆคลึ้ม เป็นออกสีดำๆ สงสัยฝนตกแน่เลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 6 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้เมี่ยง

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้เมี่ยง
ความหมายตรงๆ ====>	ขี้สนิม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 26-05-2006 23:05:18	ตัวอย่าง มีดเจ้าคือ มีตะขี้เหมี่ยงแท้หน้อ สิไปฟันอีหยังเข่าบ้อ เอาๆปฝนถ่าแหม แปลว่า มีดคุณ ทำไมมีแต่สนิม อย่างนี้จะไปฟันอะไรได้ เอาไปลับไป ฝน คือ ลับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 7 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึ

ภาษาอีสานคำว่า..คึ
ความหมายตรงๆ ====>	ดันออกให้ห่าง ดีดออกให้ห่าง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:54:12	ตัวอย่าง ยามเฮาจับตั๊กแตน มันสิเอาขาคึออก เคยเหยบ่ อาการจั่งซี้หล่ะ เขาเอิ้นว่า คึ คือ มันสิเอาขาดีดออก เอาขายันออกมา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 8 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดฮอดหลายแท้ๆ

ภาษาอีสานคำว่า..คึดฮอดหลายแท้ๆ
ความหมายตรงๆ ====>	คิดถีงมากจริงๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: สาวน้อย เมื่อวันที่:: 12-02-2008 11:49:59	ตัวอย่าง มื้อคืนนี้นางคีดฮอดอ้ายหลายแท้ๆ เมื่อคืนนี้น้องคิดถีงพี่มากจริงๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 9 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คูน, คูณ

ภาษาอีสานคำว่า..คูน, คูณ
ความหมายตรงๆ ====>	ถมให้สูงขึ้น, ยกระดับ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 26-03-2007 09:57:51	ตัวอย่าง คำว่า คูน หรือ คูณ เขียน ยังไง ก็อ่านให้เหมือนกันก็แล้วกันครับ ความหมายก็คือ การถมให้สูงขึ้น นั่นเอง มาดูตัวอย่างกันนะครับ เฮือนซานของพี่น้องซุมื้อนี้แฮงสิต่ำกั่วถนน ฝนตกมายามใด๋ น้ำท่วมซุปี ย่อนวาเพิ่นคูนถนนขึ้นให้มันสูงกั่วเฮือนเฮา คัน เฮาคูนดินเดิ่นเฮือนเฮาแข่งกับถนน กะสิสู่เพิ่นบ่ได้ดอก ขอยวา ทางทีดี เฮาคูนดินให้มันซ่ำถนนสิดีกั่ว บ่ต้องสูงกว่าถนนดอก แม่นบ่ เจ้าวา แปลว่า บ้านเรือนทุกวันนี้ของพี่น้องมันต่ำกว่าถนน ฝนตกมาตอนไหน น้ำท่วมบ้านถุกปี เพราะว่า ทางการท่านถมดินให้สูงกว่า บ้านของเรา หากเราถมดินบ้านเราแข่งกับถนน ก็จะสู้เขาไม่ได้ ผมว่า ทางที่ดี เรามาถมดินให้เท่ากับถนนพอดีดีกว่า ไม่ต้องสูงกว่าถนนหรอก จริงไหม คุณว่า อธิบายเพิ่มเติม ซุมื้อนี้ ==> ทุกวันนี้ สู่ ==> สู้ ซ่ำ หรือ ส่ำ ==> เท่ากัน เพียง ==> เท่ากัน (ใช่กับความสูง) วาสั่นดอก..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 10 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>	การนั่ง หรือ ยืน หรือ ตั้งอยู่ บนระดับที่สูงกว่าระดับปกติ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 20-09-2006 21:11:24	ตัวอย่าง ความหมายที่แปลให้ อาจสิบ่ตรงความเป็นจริงพอปานได๋ แต่กะ ย๋วนๆ เอากะแล้วกัน เช่น ประโยค น้องกระแต : ขอบคุณหลายๆ เด้อพี่หน่อ ที่ไปดึกบักสีดามาให้น้องกระแต บักสีดาม่ง แซ้บแซบ เนาะพี่หน่อ... บ่ให้พี่ดลกินนำดอก (น้องกระแต เบิดหน้า หันหน้าหนี) พี่ดล : น้องกระแต อย่าเคียดให้อ้ายดลเด้อหล่าเด้อ อ่วยหน้ามาพี้ อ่วยหน้ามาเว้านำอ้ายแหน่.. คันบ่อ่วยมา อ้ายไห้เด้ อ้าย แฮ่งเป็นคนขี้โงยอยู่.. อ้าย คนใจขี้โงย ...ฮือๆๆ น้องกะแต: บ่อ่วยไปดอก สิไห่กะไห่ไปโลด เขาบ่หัวซา ดอก พี่ดล : โอ๊ย ถ่าจั่งซั่น อ้ายกะเคียดแล้วหละ (แล้วอ้ายดล กะขึ่นไปนั่ง \"งอย\" โพน เฮ็ดหน่าบูดมุ่ยู่อยู่เทิงโพน) น้องกระแต : แม่นสิไปนั่ง \"งอย\" โพน อยู่จั่งซั่น เขากะบ่หัวซาดอก พี่ดล : โอ้ยเนาะ ฮ่า อ้ายมื่นตกโพน ก้นขี่ทั่ง ย่างบ่ได้ สิเฮ็ดจั่งได๋ น้องกะแต : กะซ่าง แปลว่า น้องกระแต : ขอบคุณมากนะค่ะพี่หน่อ ที่เอาไม้ค้อนไปปาลูกฝรั่งมาให้น้องกระแต ฝรั่งสุก อร้อยอร่อย เนาะพี่หน่อ... ไม่ให้พี่ดล กินด้วยหรอก (น้องกระแต เชิดหน้า หันหน้าหนี) พี่ดล : น้องกระแต อย่าโกรธพี่ดลเลยนะจ๊ะ หันหน้ามาทางนี้ หันหน้ามาพูดกับพี่หน่อย.. ถ้าไม่หันมา พี่ร้องไห้นะ พี่ยิ่งเป็นคนขี้แยอยู่.. พี่ คนใจขี้แย... ฮือๆๆๆ น้องกะแต: ไม่หันไปหรอก จะร้องไห้ก็ร้องไปเลย เขาไม่สนใจหรอก พี่ดล : โอ๊ย ถ้าอย่างงั้น พี่ก็น้อยใจแล้วจริงๆ (แล้วพี่ดล ก็ขึ้นไปนั่ง \"อยู่ข้างบน\" โพนปลวก ทำหน้าบึ้งตึงอยู่บนจอมปลวก) น้องกระแต : แม้จะไปนั่ง \"อยู่บน\" โพน อยู่อย่างนั้น เขาก็ไม่สนใจหรอก พี่ดล : หึย ถ้า ถ้าพี่ลื่นตกจอมปลวก ก้นกระแทกพื้น เดินไม่ได้ จะทำอย่างไร น้องกะแต : ก็ช่างพี่ดลสิ พะน้า พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 11 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จักเทื่อ

ภาษาอีสานคำว่า..จักเทื่อ
ความหมายตรงๆ ====>	กี่ครั้ง/กี่ที/ซักที/ซักครั้ง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 20-12-2009 23:47:56	ตัวอย่าง ไปกรุงเทพฯจักเทื่อแล้ว แปลว่า ไปกรุงเทพฯกี่ครั้งแล้ว ขอจักเทื่อแหน่ แปลว่า ขอซักทีดิ๊
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 12 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จักแล่ว

ภาษาอีสานคำว่า..จักแล่ว
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี จากคุณ:: อั้ม เมืองอุบลคนพิบูล เมื่อวันที่:: 30-05-2009 14:44:24	ตัวอย่าง พ่อ : ผู้ได๋เอามีดไปใช้บ่เอามาเก็บ แม่ : จักแล่ว . . . . = พ่อ : ใครเอามีดไปใช้แล้วไม่เอามาเก็บ แม่ : ไม่รู้สิ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 13 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จาม หรือ จ่าม

ภาษาอีสานคำว่า..จาม หรือ จ่าม
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นคำกริยา หมายถึงการฟัน หรือผ่า
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป เมื่อวันที่:: 29-08-2012 21:51:14	ตัวอย่าง อ้ายคำ(ผู้เก่านั้นหละ)เราไปจอบเบิ่งผู้สาวอาบน้ำ พ่อเขามาพ้อ เลยถืกเผิ่นเอา มีดจ่ามหัวซะ พี่คำแกไปแอบดูผู้หญิงอาบน้ำ พ่อผู้หญิงมาเจอ เลยโดนแกเอา มีดฟันหัวเข้าให้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 14 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จาวขาย

ภาษาอีสานคำว่า..จาวขาย
ความหมายตรงๆ ====>	ประกาศขาย
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 21-11-2006 13:25:57	ตัวอย่าง จาวขาย คือ จาวขาย มาเบิ่งโตอย่างกันเลย ควยบักตู่ อยู่บ้านพ่อใหญ่ดล มันบ่คูนตั๊ว ไถนากะแส่วซ้ายแส่วขัว บ่กงตามฮอยเก่าเลย แล้วกะมักแนมนำตะควยโตแม พ่อใหญ่ดลเลาจาวขายตั๊ว ถืกๆนึงดอก โตนั้นเลาวาสิขาย จัก 20 ร้อยนึง แปล ความเขาทู่ (หรือ หน้าทู่) ที่อยู่บ้านตาดล มันไม่ดี (ชอบออกนอกรีดนอกรอย) ไถนาก็เบี่ยงซ้ายบ้างเบี่ยงขวาบ้าง ไม่ตรงรอยเดิมที่เคยไถเลย แล้วก็ชอบมองตามความตัวเมีย (โดยเฉพาะสาวๆ) พ่อใหญ่ดลแกเลยประกาศขาย ถูกๆ ความตัวนั้นแกขายแค่ 2000 บาท เอง ควย = ควาย แส่ว คือ การเบี่ยง เฉไฉ กง คือ ตรง โตแม คือ ตัวแม่ หรือตัวเมีย ตรงกันข้ามกับ โตเถิก หรือ ตัวผู้ สั่นดอกหว้า...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 15 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จำปอก

ภาษาอีสานคำว่า..จำปอก
ความหมายตรงๆ ====>	มิดด้าม/สุด
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 12:28:16	ตัวอย่าง เบิ้นรถแบบจำปอก ให้มันแฮง-บีดคันเร่งแบบสุดคันเร่ง ใหม้ันแรง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 16 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจ้งโข่โหล่

ภาษาอีสานคำว่า..แจ้งโข่โหล่
ความหมายตรงๆ ====>	สว่างคาตา,สว่างถึงเช้า
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: บักต๊อก เมื่อวันที่:: 31-07-2009 22:40:10	ตัวอย่าง โตอย่างเด้อ พ่อใหญ่หน่อกับอ้ายมังกายเดียวดอนลักหนีแม่ไปเบิ่งหนังกลางแปลงจนซอดแจ้งโขโหล่เลย กลับมาบ้าน เลยถืกตีดากลายซ้ำ แปล ตาหน่อกับพี่มังกายเดียวดอนแอบหนีแม่ไปดูหนังกลางแปลง จนสว่างคาตาถึงเช้า กลับมาบ้านเลยถูกแม่ตี ก้นลาย (สมเฒ่าบ่อยู่สมเฒ่า)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 17 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โจม

ภาษาอีสานคำว่า..โจม
ความหมายตรงๆ ====>	ยก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 04-04-2007 12:53:15	ตัวอย่าง โจม หมายถึง ยก ยกวัตถุสิ่งของนะ ไม่ใช่ ยกที่หนึ่ง ยกที่สอง เหมือนการชกมวย ตัวอย่าง -น้องเป้ยขึ้นต้นบักสีดาบ่ได้ กะเลยเอิ้นอ้ายหน่อมาซ่อย \"โจมก้น\" ขึ้นให่ จั่งค่อยปีนขึ้นได้ ความหมาย -น้องเป้ยขึ้นต้นฝรั่งไม่ได้ ก็เลยเรียกให้พี่หน่อมาช่วย \"ยกก้น\" ขึ้นให้ ถึงได้ปีนขึ้นได้ หรือ บ่าวหน่อ: ป้าด...บักโมหน่วยนี่คือหน่วยใหญ่คักแท้ น้องพอลล่ามา \"โจม\" เบิ่งเกิ่นหนะว่าหนักปานได๋ หรือว่า \"โจม\" บ่แกน น้องพอลล่า: ปะสาหน่วยส่ำนี่ ใหญ่กั่วนี่น้องกะ \"โจมแกน\" แปลว่า บ่าวหน่อ: โอ้โฮ...แตงโมลูกนี้ลูกโตมากเลยนะ น้องพอลล่ามา \"ยก\" ดูหน่อยสิ ว่าหนักเท่าไหร่ หรือว่า \"ยก\" ไม่ขึ้น น้องพอลล่า: ก็แค่ลูกแค่เนี้ย ใหญ่กว่านี้น้องก็ \"ยกไหว\" พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 18 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซิด

ภาษาอีสานคำว่า..ซิด
ความหมายตรงๆ ====>	สะบัด,แกว่ง,กระตุก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 07-07-2006 13:12:05	ตัวอย่าง ซิด โดยความหมาย ก็คือ สะบัด,แกว่ง,กระตุก มาดูตัวอย่างกันครับ มื้อนี้อ้ายเห็นหมาอีด่างมันคาบกระดูกมาแต่ตลาดพู้น คันมาฮอดตะพาน มันเห็นเงามีกระดูกใหญ่กว่า มันเลยซิดกระดูกนั่นทิ้ม แล้วกระโดดลงน้ำต้าม บัดเดี๋ยวนึง แปลว่า วันนี้พี่เห็นหมาอีด่าง มันคาบกรพดูกมาจากตลาด เมื่อมาถึงสะพาน มันเห็นเงามีกระดูกใหญ่กว่า มันเลยสะบัดกระดูกนั้นทิ้ง แลเวกระโดดลงน้ำ ไปเลย หรือ อ้ายกระบี่โลหิต เลาไปขุดกะปูอยูไฮนา ขุดไปได้บ่พอคาว เลากะเอามือจกฮูกะปู กะปูเลยงับเอามือเลา เอาตกคะมะอย่างแฮง แล้วเลาซิดบักใหญ่นึง ก้ามกะปูจั่งหลุดออกจากมือเลา พอคราวนึงมือเลาใคขึ้นใคขึ้น โปลกปก แปลว่า พี่กระบี่โลหิต แกไปขุดปูอยู่ท้องนา ขุดไปได้ไม่นานเท่าไหร่ แกก็เอามือล้วงไปที่รูปู ปูมือหนีบเอามือแก แกตกใจอย่างมาก แล้วแกก็สะบัดอย่างแรง ก้ามปูจึงได้หลุดออกจากมือแก สักพัก นิ้วมือแกเริ่มบวมขึ้นบวมขึ้น บวมจนน่ากลัว คำว่า ใค คือ บวม โปลกปก คือ ใหญ่ขึ้นอย่างน่ากลัว โป คือ ใหญ่ขึ้น พองขึ้น บวมขึ้น ลกปก คือ คำขยายอาการใหญ่ บ่าวหน่อเลาวาให้ฟัง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 19 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซื่อคิ่งนิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ซื่อคิ่งนิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>	ตรงเป๊ะ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง) เมื่อวันที่:: 02-09-2010 19:14:16	ตัวอย่าง ตัวอย่าง ต้นสักทองต้นนี้คือซื่อคิ่งนิ่งดีแท้ เป็นตาเอามาเฮ็ดเสาเฮือนดีเนาะ แปล ต้นสักทองต้นดีดูแล้วตรงดีเหลือเกิน เหมาะที่จะนำมาทำเสาบ้านนะเนี่ยะ ว่าซ้าน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 20 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดอกจาน

ภาษาอีสานคำว่า..ดอกจาน
ความหมายตรงๆ ====>	ดอกทองกวาว
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: บ่าวเดช เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:48:34	ตัวอย่าง ดอกจาน เป็นดอกไม้ที่แสดงถึงความงดงามของหมู่มวลพฤกษาของภาคอีสาน เนื่องจากน้อยนักน้อยหนาที่จะมีดอกไม้บาน และออกดอกในหน้าแล้ง จนเปรียบหน้าแล้ง หรือฤดูกาลที่แห้งแล้วดั่งดอกจาน เห็นดอกจานทีไร ความแห้งแล้ง อันเป็นทุกยากของคนอีสาน ได้ทันที มีคนเขียนเพลงเกี่ยวกับดอกจานได้ไพเราะเพราะพริ้งมาก เลยเอาเนื้อเพลงมาฝากกัน ดอกจานบานสะพรั่งหน้าแล้ง สีแดงแต้มแต่งพื้นดินอีสาน ลมร้อนโชยพริ้วพัดปลิวโชยผ่าน แย้มเยือนพื้นถิ่นอีสานแดนกันดารสุดแสนไกล เสียงแคนโหยแผ่วแว่วมา พื้นนาร้องครวญดินแตกระแหง ทุกผู้คนหม่นหมองสิ้นเรี่ยวแรง ดอกจานเจ้าบานหน้าแล้ง กลีบดอกสีแดงยังหมองไหม้ ท้องทุ่งนานี้ขาดนาง น้องนางหนีบางเข้าสู่เมืองกรุงสวรรค์ ทิ้งทุ่งนาเปลี่ยวร้างลงกลางคัน มุ่งไปด้วยจิตใฝ่ฝัน หาเงินหางานเลี้ยงกาย เฝ้ารอคอยน้องจนสองปีกว่า ย่างเข้าเดือนเมษางานสงกรานต์เคยสัญญา คอยแล้วเงียบหายสูญไปดังสายลมพา หรือลืมสิ้นแล้วบ้านนา ลืมดอกจานเสียงแคน วอนวอนฝากสายลมโชยผ่าน ด้วยจิตอธิษฐานโปรดได้สงสารและเมตตา กระหน่ำเมฆฝนฝูงคนกลับคืนบ้านนา อีสานกันดารหนักหนา ลมเอ๋ยช่วยพาความสุขมาเยือน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 21 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดาด

ภาษาอีสานคำว่า..ดาด
ความหมายตรงๆ ====>	เกือบถูก,เฉียดๆ,โดนแค่ผิวๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/9/2002 5:15:26 AM	ตัวอย่าง คำว่า ดาด คือ เกือบถูก,เฉียดๆ หรือ โดนแค่ผิวๆ ตัวอย่าง มื้อวานข่อยไปยิงยก ยิงดาดซือๆ มันกะตาย แปลว่า เมื่อวาน ผมไปยิงยก ยิงเฉียดๆเกือบถูกเฉยๆ มันก็ตาย อีกตัวอย่าง มื้อเซ้าอ้ายถึกเตารีดดาดเอา เจ็บบักขนาด แปลว่า เมื่อเช้า พี่โดนเตารีดลวก เจ็บมาก เพิ่นวา.....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 22 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดึก

ภาษาอีสานคำว่า..ดึก
ความหมายตรงๆ ====>	ขว้าง ปา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 19-09-2006 08:35:25	ตัวอย่าง น้องกระแต : พี่หน่อขา น้องกระแตอยากกินหมากสีดาม่งจ้า น้องกระแตใช้พี่ดลให้ไปขึ้นมาให้แล้ว แต่พี่ดลเพิ่นขี้คร้าน... พี่หน่อ ขา.. พี่หน่อไปขึ้นหมากสีดาม่งมาให้น้องกระแตกินแหน่เด้อจ้า บ่าวหน่อ : หมากสีดาม่ง มีแต่หน่วยอยู่ม่อๆ... อ้ายบ่กล้าขึ้นไปเก็บเด้หล่า ย่านตก แต่คันอยากกินอีหลี เพื่อน้องกระแตแล้ว อ้ายหน่อ สิหาค้อนไปดึกมาสู่กินดอก แปลว่า น้องกระแต : พี่หน่อขา น้องกระแตอยากกินฝรั่งสุกค่ะ น้องกระแตวานพี่ดลให้ไปเก็บมาให้แล้ว แต่พี่ดลขี้เกียจ... พี่หน่อ ขา.. ช่วยไปเก็บฝรั่งสุกมาให้น้องกระแตกินหน่อยนะคะ บ่าวหน่อ : ฝรั่งลูกสุกๆ มีแต่อยู่ปลายๆ สูงๆ... พี่ไม่กล้าปีนไปเก็บหรอก กลัวตก แต่ถ้าอยากกินจริงๆ เพื่อน้องกระแตแล้ว พี่หน่อ จะหาไม้ค้อน ไปขว้างมาให้กินนะ หมากสีดาม่ง = ลูกฝรั่งสุก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 23 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตกขะมะ,ตกคะมะ,ตกกะมะ

ภาษาอีสานคำว่า..ตกขะมะ,ตกคะมะ,ตกกะมะ
ความหมายตรงๆ ====>	ตกใจจนขวัญหนีดีฝ่อ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/15/2002 10:43:31 PM	ตัวอย่าง ลูกข่อยตกกกไม้ มันตกขะมะเหมิด แปลว่า ลูกฉันตกต้นไม้ มันตกใจขวัญหนีดีฝ่อหมด บ่าวหน่อ ลาววา...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 24 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ต่ง
ความหมายตรงๆ ====>	1.การรอง 2.การดักสัตว์น้ำจากน้ำที่ไหลโดยใช้อวน 3.ใหญ่พอสมควร 4.ลักษณะนามของผ้าถุงหรือสะโหร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 10-06-2006 11:12:45	ตัวอย่าง 1. ต่ง แปลว่า การรอง เช่น -ฝนตกแฮงแล่ว อีหล่าเอาคุไป \"ต่ง\" น้ำฝน ไปใส่แอ่งไว่ถ่ากินแหน่ =ฝนตกหนักแล้ว หนูเอาถังไป \"รอง\" น้ำฝน ไปใส่หม้อดินไว้ดื่ม หน่อยนะ -บ่าวหน่อเห็นรูปน้องกระแตตอนถ่ายแบบแล้ว น้ำลายเหยียยโหยดๆอยู่นั่น เอามือ \"ต่ง\" ไว่แหน่เด้อ เดี๋ยวน้ำลายสิย้อยลงถ่วยป่นเด้ =บ่าวหน่อมองเห็นรูปน้องกระแตตอนถ่ายแบบแล้ว น้ำลายไหลย้อยเลยนะนั่น เอามืด \"รอง\" ใว้หน่อยนะ เดี๋ยวน้ำลายจะหยดลงถ้วยป่นนะ 2.ต่ง แปลว่า การดักสัตว์น้ำ เช่น -เวลาน้ำมาก ล้นท่างน้ำ ให้เอาดางไป \"ต่ง\" เอากุ้ง เอาซิว มาใว่เฮ็ดส้มปลาน้อยแหน่เด้อ =เวลาน้ำหลาก น้ำล้นทางน้ำไหล ให้เอาอวนไป \"ดัก\" เอากุ้ง เอาปลาซิว มาใว้ทำปลาจ่อมหน่อยนะ ** การ ต่ง จะใช้กับน้ำที่ไหลเท่านั้น อาจจะใช้คำว่า ต่งดาง ต่งปลา ต่งกุ้ง แต่ถ้าเป็นการดักสัตว์น้ำในบริเวณน้ำนิ่ง จะไม่ใช่คำว่า ต่ง 3. ต่ง แปลว่า ใหญ่พอสมควร มักจะใช้กับวัตถุที่มีลักษณะกลม เช่น ผลไม้ต่างๆ ไข่ หรือ หำ เป็นต้น เช่น -พ่อใหญ่บัติบอกเมียว่า บักสีดาอยู่ต้นหลังบ้าน มีตะหน่วย \"ต่งๆ\" แล้ว แมสูเก็บไปวัดแหน่เด้อ มื่ออื่น =คุณตาบัติบอกแก่ภรรยาว่า ฝรั่งที่อยู่ต้นหลังบ้าน ลูกมัน \"โตพอสมควร\" แล้วนะ พรุ่งนี้ให้คุณเก็บไปใส่บาตรที่วัดหน่อยนะ -พ่อใหญ่หน่อฮ่ายให่เด็กน้อยว่า เด็กน้อยหมู่นี่ หำ \"ต่ง\" ไป่หนิ สังมาดื้อแท่ เดี๋ยวสิจับไปตอนให่เหมิดเลย =คุณตาหน่อดุให้เด็กๆว่า เด็กพวกนี้ อัณทะ \"โต\" หรือยัง ทำไมซุกซนจังเลย เดี๋ยวจับไปทำหมันให้หมดเลย 4.ต่ง เป็นคำลักษณะนามของ ผ้าถุง ผ้าสะโหร่ง เช่น -สิ่นไหม 3 ต่ง -ผ่าสะโหร่ง ต่ง หนึ่ง สิ่นหมี่ 5 ต่ง เป็นต้น เป็นตอ เป็นใบ เป็นหน่วย....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 25 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต้นตุบหมุบ

ภาษาอีสานคำว่า..ต้นตุบหมุบ
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นพืชล้มลุกชนิดหนึ่งมีหัวเล็กๆเป็นพวงเหมือนกระชายไทย
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์ จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู เมื่อวันที่:: 22-10-2007 14:16:29	ตัวอย่าง ต้นตุบหมุบ...อ.ชุมพลบุรี จ.สุรินทร์ ลักษณะใบสีเขียวแบนราบติดดิน..มีประมาณ 6-8 ใบ..มีดอกสีขาว...ดอกหอมเย็นๆ...มีหัวเล็กๆเป็นพวงเหมือนกระชาย...จะหอมอ่อนๆ...สรรพคุณ...ใช้เป็นยา..ดับพิษร้อน..ถอนพิษไข้...ใช้ต้ม...หรือ...แช่น้ำเย็นก็ได้ พบทั่วๆไปในประเทศไทย...ที่ชัยนาทมีหลังเขาพลอง...เขาสารพัดดี...อ.หันคาก็มี.....เขาดินทางไปหางน้ำสาครก็มี
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 26 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตาบ่มีคนน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..ตาบ่มีคนน้อย
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่รู้จักสังเกตุ ,ไม่มีไหวพริบ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: บักต๊อก เมื่อวันที่:: 08-01-2009 13:09:42	ตัวอย่าง ตย. นางอ้อนจ่มให้อ้ายบ่าวหน่อว่า \" หาผ้าอ้อมลูกซื่อๆกะหาบ่พ้อ\" วางอยู่หัวส้วมนั่นเด้ บเห็นบ่ จั่งแม่น ตาบ่มีคนน้อยเนาะ\" อ้ายบ่าวหน่อเลยตอบว่า \" โอ้ยอย่าจ่มหลาย ป๋าทิ้มไปเอาเมียใหม่ซะเด้ละ\" พลั๊วะ ??? เสียงขวดนมลูกเวิ้นมาใสหัว แปล นางอ้อนบ่นพี่หน่อว่า \"ให้หาผ้าอ้อมลูกเฉยๆก็หาไม่เจอ ก็วางอบู่หัวเตียงห้องนอนไงละ ไม่รู้จักสังเกตุเอาซะเลย\" พี่หน่อตอบไปว่า \"อย่าขี้บ่นนัก เดี๋ยวก็ทิ้งไปหาเมียใหม่หรอก\" พลั๊วะ ??? และแล้ว ขวดนมก็ลอยมาโดนกบาลคนบ้างคน เอวัง ก็มีด้วยประการละฉะนี้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 27 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เทื่อ

ภาษาอีสานคำว่า..เทื่อ
ความหมายตรงๆ ====>	ครั้ง/ที,เท่าใด
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 00:36:56	ตัวอย่าง คำว่าเทื่อในสำเนียงหนองคาย ขีดเส้นใต้เร็วๆอีกคำมี 2 ความหมาย 1.เทื่อ ออกว่าเทื่อ คนหนองคายออกเป็น เอือ เทือ เช่นเจ้าหลายเทื่อแล้วเด้อกับข่อยฮั่น 2.เทื่อ เป็นคำสร้อย ที่ใช้สำหรับการยังไม่ได้เริ่มอะไรเท่าไหร่ หรือ การถ่อมตัว เช่น ยังบ่ได้เทื่อ ยังไม่ได้ืที/ยังไม่ได้เท่าไหร่ ยังบ่มัเทื่อ ยังไม่มีืที(ซะที) บางครั้ง-ลางเทื่อ ปล. คนหนองคายจะออก เสียงที่อีสานทั่วไปออกเป็น เอือ เช่น เฮือ-เรือ เมือ-กลับ เซื่อ-เชื่อ บักเขือ-มะเขือ(เขียว เฮือน-บ้าน(คนแกสมัยก่อนพูดกัน)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 28 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แทก

ภาษาอีสานคำว่า..แทก
ความหมายตรงๆ ====>	วัด , การวัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 21-08-2006 13:05:08	ตัวอย่าง แทก หมายถึง วัด แต่ไม่ใช่วัดที่มีพระเณรนะ ในที่นี้หมายถึง วัดขนาด อาจจะวัดความยาว หรือความกว้างก็ได้ เช่น -บ่าวหน่อลาวมาคุยว่า บักสีดาอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่บักคัก แต่บ่าวสาทมาคุยทับว่าอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่กั่ว กะเลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา พ่อใหญ่บัตินั่งฟังอยู่ กะเลยหุนหวย ฮ้องขึ้นว่า สูสิเถียงกันหาสีแตกหยังเดียวหนิ สูกะไปปิดมาคนละหน่วย เอามา \"แทก\" กันเบิ่ง ว่าของผู้ได๋ใหญ่กั่ว ท่อนั่นกะสิ้นเรื่อง แปลว่า -บ่าวหน่อแกมาคุยว่า ผลฝรั่งที่อยู่บ้านแกลูกใหญ่มาก แต่บ่าวสาทกลับมาเถียงว่าอยู่บ้านแกลูกใหญ่กว่า ก็เลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา คุณตาบัตินั่งฟังอยู่ ก็รู้สึกรำคาญ ตะโกนขึ้นว่า พวกแกจะเถียงกันหาสวรรค์วิมานอะไร ก็ไปปลิดมาคนละลูก เอามา \"วัด\" กันดู ว่าของใครใหญ่กว่า แค่นั้นก็สิ้นเรื่อง หรือ -บ่าวหน่อลาวเฮ็ดงานอยู่บริษัทเฮ็ดเลนส์ ลาวต้องกำชับกับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนสิตัดเลนส์แต่ละอัน พวกเจ้าต้อง \"แทก\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ เด้อ ยามลูกค้ามาตัดแว่น กะให่ \"แทก\" สายตาให่เพิ่นดีๆ สิบ่ได้มาเสียเวลา \"แทก\" ใหม่อีกหลายครั้ง แปลว่า -บ่าวหน่อแกทำงานอยู่บริษัทผลิตเลนส์ แกต้องกำชับกับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนจะตัดเลนส์แต่ละอัน พวกคุณต้อง \"วัด\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ นะ เวลาลูกค้ามาตัดแว่น ก็ให้ \"วัด\" สายตาให้ลูกค้าดีๆจะไม่ได้มาเสียเวลา \"วัด\" ใหม่อีกหลายครั้ง สั่นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 29 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บะ

ภาษาอีสานคำว่า..บะ
ความหมายตรงๆ ====>	พื้นที่ที่มีลักษณะดินทรายร่วน อุดมดินดี (น.) ,(ก) หมายถึงการ บนบาล ขอพร , หรือ ละเว้น ปล่อยไว้
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 25-06-2010 10:43:56	ตัวอย่าง ตัวอย่างการใช้คำว่า บะ นาแถวนี้เป็นมีบะกับกกหว้าหลาย จึงเอิ้นว่า บะหว้า วัวแม่ขาวออกลูกใหม่ แม่เลยไปบะนางธรณีไว้ ให้มันรอดถึงปี เจ้าคิดเรื่องเขียนต่อบ่ได้ ก็บะไว้จั๊กคราว กะได้ดอก คำแปล นาแถวนี้มีดินทรายร่วนซุย ดินดี และมีต้นหว้าเยอะ จึงเรียกว่า บะหว้า วัวแม่ขาวตกลูกใหม่ แม่เลยไปบนบาลศาลกล่าว บอกนางธรณีไว้ ให้รอดถึงปี คุณคิดเรื่องเขียนต่อไปไม่ได้ กะ ปล่อยไว้ สักหน่อยก็ได้นะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 30 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักสีดา

ภาษาอีสานคำว่า..บักสีดา
ความหมายตรงๆ ====>	ฝรั่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร จากคุณ:: yamasoon เมื่อวันที่:: 01-02-2010 11:40:58	ตัวอย่าง อยากกินบักสีดาเด้!!!!! \"ความหมาย\" อยากจะกินฝรั่ง(ผลไม้)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 31 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักสีดา

ภาษาอีสานคำว่า..บักสีดา
ความหมายตรงๆ ====>	ฝรั่ง
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์ จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน เมื่อวันที่:: 14-10-2010 21:54:19	ตัวอย่าง ตัวอย่าง ืหล่าๆๆๆ ไปซื้อบักสีดามาให้ครูกินจั๊กบาดแน่อยากกินคั๊กมื้อนี้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 32 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักเหล่น

ภาษาอีสานคำว่า..บักเหล่น
ความหมายตรงๆ ====>	มะเขือเทศ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 03-10-2013 22:33:24	ตัวอย่าง ขีดเส้นใต้หน่อยครับ 55+ คำนี้หนองคาย โอนลี่ึครับ แปลว่า มะเขือเทศ ถ้าฝั่งลาวจะใช้หมากแทน คือหมากเหล่น โตไปเก็บบักเหล่นอยู่ทางเทิงมาให่เฮาแหน่ ตงหม่องไฮ่พุ่นนา แปลว่า เธอไปเก็บมะเขือเทศมาให้เราหน่อยตรงแถวไร่นั่นน่ะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 33 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่าน

ภาษาอีสานคำว่า..บ่าน
ความหมายตรงๆ ====>	การบิ่น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 12/7/2001 12:23:33 AM	ตัวอย่าง มีดอีแมอยู่ในครัว มันคือบ่านแท้ ฟันหยังกะบ่เข่า แปลว่า มีดคุณแม่อยู่ในครัวทำไมมันบิ่นอบ่างนี้ ฟันอะไรก็ไม่เข้าเลย วาสั่นดอก...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 34 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บู๋

ภาษาอีสานคำว่า..บู๋
ความหมายตรงๆ ====>	ฝ่า ลุยฝ่า
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 28-10-2006 08:09:42	ตัวอย่าง บู๋ หมายถึง อาการลุยฝ่าเข้าไป ซึ่ง จะได้รับการเสียดสี หรือขีดข่วน หรือสัมผัส โดยสิ่งที่ถูกฝ่าเข้าไป เช่น บู๋กอไผ่ หมายถึง ลุยหรือฝ่ากอไผ่ บู๋ป่าหญ้าคา หมายถึง ลุยฝ่าป่าหญ้าคา บู๋ป่าอ้อย หมายถึง ลุยฝ่าป่าอ้อย พ่อใหญ่ดล ไปใส่เบ็ดกบ ได้กบเอ้บใหญ่โตหนึ่ง ปลดออกจากเบ็ดแล้ว กำลังสิหักขา กบผัดหลูดมือ เต้นลงป่าข้าว พ่อใหญ่ดล โดดนำ ไล่คุบกบ บู๋ป่าข้าวขาเจ้าหมุ่นเหมิดเอาโหลด (เป็นหยังบ่หักขาก่อนปลดจากเบ็ดน้อ?) แปลว่า พ่อใหญ่ดล ไปวางเบ็ดดักกบ ได้กบตัวบะเล่งตัวหนึ่ง ก็ปลดออกจากเบ็ด ขณะกำลังจะหักขา กบดันหลุดมือ กระโดดเข้าไปในป่าข้าว พ่อใหญ่ดล รีบกระโดด วิ่งไล่ตะครุบกบ ลุยฝ่าป่าข้าว จนต้นข้าวคนอื่นล้มเสียหายหมด (ทำไมไม่หักขากบก่อนปลดจากเบ็ดเล่า?)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 35 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แบ้

ภาษาอีสานคำว่า..แบ้
ความหมายตรงๆ ====>	แพะ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:36:19	ตัวอย่าง เป็นศัพท์ที่อีสานอื่นก็คงไม่ใช้อีกตามเคย ผมก็ไม่เข้าใจเหมือนกันมาจากไหน เช่น สมัยตะกี้บ้านข่อยเลี้ยงโตแบ้ ฮีดนมมันมากิน แซ่บบักคัก แปลว่า เมื่อก่อนบ้้านเลี้ยงแพะ รีดนมมันมากินอร่อยเหาะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 36 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ป่อน
ความหมายตรงๆ ====>	ยื่น , ยื่นให้
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 28-10-2006 10:15:31	ตัวอย่าง ป่อน หมานถึงการยื่น หรือส่งสิ่งของให้กัน ป่อน อาจมีความหมายคล้ายกับคำว่า เด่ บางทีก็ใช้แทนกันได้ แต่บางทีก็ใช้แทนกันไม่ได้ ตัวอย่าง -ป่อนมือมาอ้ายมีแนวสิให่ = เด่มือมาอ้ายมีแนวสิให่= ยื่นมือมาพี่มีอะไรจะให้ -ป่อนมีดมาให่แหน่= เด่มีดมาให่แหน่= ยื่นมีดมาให้หน่อย ตัวอย่างประโยค -บ่าวหน่อ ไปงานพาแลงอยู่ธรรมศาสตร์ พิธีกรกะเชิญลาวขึ้นไปฮ้องเพลง พอขึ้นฮ้านไปแล้ว พิธีกรกะบ่อ \"ป่อน\" ไมค์มาให่ลาวจักเทือ เฮ็ดให่ลาวยืนโสโหลเสเหลอยู่ผู้เดียว ลาวอยากอายหลายกะเลยฮ้องขึ้น กะบ่ \"ป่อน\" ไมค์มาให่กันจักเทือ คาแต่ \"ป่อน\" แก้วเหล่าให่กันอยู่นั่นหละ มันสิได้ฮ้องจักเทือติเพลง ความหมาย -บ่าวหน่อ ไปงานพาแลงที่ธรรมศาสตร์ พิธีกรก็เชิญแกขึ้นไปร้องเพลง พอขึ้นเวทีไปแล้ว พิธีกรก็ไม่ \"ยื่น\" ไมค์มาให้แกสักที ทำให้แกยืนงกๆเงิ่นๆอยู่คนเดียว แกเขินมากก็เลยตะโกนขึ้นว่า ก็ไม่ \"ยื่น\" ไมค์มาให้กันสักที มัวแต่ \"ยื่น\" แก้วเหล้าให้กันอยู่นั่น เมื่อไหร่มันจะได้ร้องเพลงสักที ปล.คำเตือน การดื่มสุราทำให้ความสามารถในการร้องเพลงเพิ่มขึ้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 37 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เปิด

ภาษาอีสานคำว่า..เปิด
ความหมายตรงๆ ====>	เบื่อ,เบื่อหน่าย,หนี
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 17-05-2006 11:42:25	ตัวอย่าง เปิด ในภาษาไทย จะมีความหมายตรงกับคำว่า เขย หรือ เผย ในภาษาอีสาน แต่ เปิด ในภาษาอีสาน กลับหมายถึง เบื่อหรือเบื่อหน่าย และอีกความหมายก็แปลว่า หนี ,วิ่งหนี เช่นประโยค - สมัยที่มหาบัติบ่ทันได้เมีย บ่มีผู้เฮ็ดแนวกินให้กิน ลาวกะเลยได้กินแต่มาม่า กินซุมื่อจน \"เปิด\" แล้ว ความหมายคือ แต่ก่อน ตอนที่คุณมหาบัติแกยังไม่ได้แต่งงาน ไม่มีคนทำอาหารให้แกกิน แกก็เลยได้กินแต่มาม่า กินทุกวันจน \"เบื่อ\" แล้ว หรือ -เมียของมหาบัติจ่มว่า ตั้งแต่ข้อยได้ผัวคนนี่มา บ่เฮ็ดเวียกเฮ็ดงาน กินตั้งแต่เหล้าซุมื่อ บ่หัวซาลูกหัวซาเมีย ข้อยกะจั่งแม่น \"เปิด\" จั่งแม่นอิ่ม ความหมาย: ภรรยาของมหาบัติบ่นว่า ตั้งแต่ดิฉันแต่งงานกับสามีคนนี้มา เขาไม่เคยทำการทำงานเลย ดื่มแต่สุราทุกวัน ไม่สนใจลูกไม่สนใจภรรยา ดิฉันชักจะ \"เบื่อหน่าย\" มากแล้ว หรือประโยค - บ่าวหน่อเพิ่นไปเล่นสาวภูไท ทางเรณูนคร พอขึ้นไปเทิงเฮือนผู้สาว พ่อผู้สาวถือมีออีโต้ ยืนถ่าอยู่ผักตูเฮือน บ่าวหน่อเพิ่นย่านหลาย ฟ่าวโตนเฮือน \"เปิด\" อาดหลาด เลย ฮอดบ่ได้เว่ากับผู้สาวจ้อย ความหมาย: หนุ่มหน่อ แกไปหาจีบสาวภูไท ที่เรณูนคร พอแกขึ้นไปบนบ้านของหญิงสาว พ่อของหญิงสาว ยืนถือมีดพร้ารออยู่ที่ประตูบ้าน หนุ่มหน่อเห็นดังนั้นก็กลัวมาก กระโดดลงจากบ้าน รีบ \"หนี\" ไป เลยไม่ได้คุยกับหญิงสาวเลย.... นี่แค่คำว่า \"เปิด\" คำเดียว ก็มีความหมายตั้งหลายอย่าง อ่านแล้วอย่าพึ่ง \"เปิด\" กันเลยนะ...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 38 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผ่านวาตั๊ว

ภาษาอีสานคำว่า..ผ่านวาตั๊ว
ความหมายตรงๆ ====>	ว่าแล้ว,เห็นมั๊ย(ถามเพื่อตอกย้ำ)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: หนุ่มเซียงขอน เมื่อวันที่:: 17-02-2009 10:35:55	ตัวอย่าง โตไปเฮ็ดหยังมามือคือมีแตเลือดว่า : เธอไปทำอะไรมาทำไมมือเปื้อนเลือด ไปจับมีดอันมันหงายอยู่หนั่นแล่ว : น่าน...ผ่านวาตั้ว..มันสิบาดมื้อว่ะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 39 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พวม

ภาษาอีสานคำว่า..พวม
ความหมายตรงๆ ====>	กำลัง , กำลังจะ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 11-01-2007 15:02:49	ตัวอย่าง พวม แปลว่า กำลัง หรือ กำลังจะ เช่น -พวมไป = กำลังไป -พวมมา = กำลังมา -พวมสิกินเข่า = กำลังจะกินข้าว ตัวอย่วง น้องพอลล่า : อ้ายหน่อ ข่อยไช้ให่เจ้าไปซักผ้า ยามได๋สิไปดัวเนี่ย คาแต่เล่นดีดยางอยู่กับเด็กน้อยนั่นหละ บ่าวหน่อ : \"พวม\" สิไปเดียวนี้หละจ้า ไสหละกาละมัง แปลว่า น้องพอลล่า : พี่หน่อ น้องใช้ให้พี่ไปซักผ้า เมื่อไหร่จะไปซักสักที มัวแต่เล่นดีดยางอยู่กับเด็กน้อยนั่นแหละ บ่าวหน่อ : \"กำลัง\" จะไปเดียวนี้แหละจ้า กาละมังซักผ้าอยู่ไหนหละ บ่าวหน่อลาวว่าถ้าลาวได้เมีย ลาวสิบ่ย่านเมีย พะนะ ย่านเฮ็ดหยังเมีย บ่แม่นผีหลอก (พญาชาญ เพิ่นว่า)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 40 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พืช-ผัก-หมากไม้

ภาษาอีสานคำว่า..พืช-ผัก-หมากไม้
ความหมายตรงๆ ====>	พืช-ผัก-ผลไม้
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 12-09-2006 11:48:38	ตัวอย่าง (บัก บางแห่งออกเสียงว่า หมาก) (หน่วย หมายถึงผลหรือลูก เช่น หน่วยบักมี่ หมายถึง ลูกขนุน) บักอึ = ฟักทอง บักแค่ง = มะเขือพวง บักเขือเคือ (ขอนแก่นออกเสียง บักเฉียเชีย) = มะเขือเทศ บักโป้งเล็น = มะเขือเทศ ผักหอมเป, ผักหอมแป = ผักชีฝรั่ง ผักซี = ผักชีลาว ผักซีจีน = ผักชี ผักอีหล่า = สะระแหน่ ผักตำนิน = ผักตำลึง ผักหม = ผักโขม บักลิ้นฟ้า = เพกา ผักกะเดา = สะเดา ผักไส่, ผักไซ = มะระขี้นก ผักขา = ชะอม หัวสิงไค = ตะไคร้ บักบก = จะบก บักอีเว่อ, บักหูด = มะกรูด ถั่วดิน = ถั่วลิสง บักน้ำ = บักน้ำเต้า บักโต่น = ฟักเขียว บักหุ่ง = มะละกอ แตงซ้าง = แตงร้าน แตงจิง = แตงไทย มันแกว = มัน (เช่นมันผิวสีแดง เป็นต้น) มันแกวตะเภา = มันแกว ผักตินโตก, ผักตบ = ผักตบชวา ผักอีฮุม = มะรุม ผักแป้น = คึ่นช่าย ผักบั่ว = ต้นหอม ผักอีตู่ = แมงลัก ผักหนอก = ใบบัวบก ยานาง = หญ้านาง เครือหมาน้อย (ขอนแก่นออกเสียง เชียหมาน้อย) = เครือพระพาย, กรุงเขมา เครือตดหมา (ขอนแก่นออกเสียง เชียตดหมา) = เครือตูดหมูตูดหมา ผักกะเสด, ผักกะถิน = กระถินบ้าน, กระถินไทย ผักปัง, ผักหมื่น = ผักปลัง ผักอีฮีน = ผักขาเขียด ผักก่าม = ผักกุ่มบก ผักกุ่ม = ผักกุ่มน้ำ ผักกูด = ผักกูดขาว ผักกาดนาด, ขะเม็กหมอ = ผักกาดนา ผักกาดดง = ผักกาดกบ ผักเสี้ยนขาว = ผักเสี้ยนผี ตำลึง, ตำลึงทอง = กะทกรก, เงาะป่า ผักกาดย่า = ช้าเสือด ขี้มิ่น, ข้าวมิ่น = ขมิ้น มันปา = กันเกรา อือทือ (ดอกแดง) = กระทือ อือทือ (ดอกเหลือง) = ไพล ผักลิ้นปี่ = หูปลาช่อน ผักปอด = แพงพวยน้ำ บักมี่,บักมี้ = ขนุน บักเขียบ (ขอนแก่น ออกเสียงว่า บักเฉียบ) = น้อยหน่า บักทัน = พุทรา บักเล็บแมว = ผลเล็บเหยี่ยว บักเฟียง = มะเฟือง บักข้าวเม่า = มะเม่า บักสีดา = ฝรั่ง ตังบี้ = ต่ายควาย, ก้อม บักต้องแล่ง = นมน้อย บักก้นคก = ตับเต่าน้อย, กล้วยเต่า บักสิลา, บักพิลา = ทับทิม บักขามแป = มะขามเทศ บักค้อ = สะคร้อ บักเหลื่อม (ขอนแก่นออกเสียง บักเหลี่ยม) = หนำเลี๊ยบ บักนัด = สัปปะรด บักโก = ตะโก บักหวดข่า, บักหวดคา = มะหวด บักผีพวน, ผีพ่วน = นมควาย บักสัง = กะสัง บักส้มมอ = สมอไทย หมากต้อง = กระท้อน บักเค็ง = เขลง บักหุ่งเทพ, บักหุ่งเทศ = ละหุ่ง สำสา, ฉำฉา = จามจุรี, ก้ามปู เสี้ยว = ชงโค ก้วยน้อย = นมแมว ส้มโมง = ชะมวง ไข่เน่า = คำมอกหลวง ท่ม = กระทุ่มโคก บักแตก = กระทงลาย ช้างน้าว = กระแจะ ค้อแลน = กรวยป่า หมากเขือบ้า = ลำโพง, ลำโพงกาสลัก ว่านขี้ = อุตพิต กากะเลา, อาเลา = อินทนิลบก สะเลเต = มหาหงส์ บักแต้ = มะค่าแต้ บักงิ้ว = ต้นนุ่น งิ้วผา = ต้นงิ้ว (มีหนาม และดอกสีแดง) ก้านของ = ปีบ, กาซะลอง ผือ = กก ผักอีตู่ไทย = กระเพรา ผักอีตู่แหล่, โหระพา = โหระพา ผักอีเลิด = ชะพลู เทา = สาหร่ายน้ำจืด (สไปโรไจร่า) ไข่ผำ, หมากไข่ผำ = ผำ, ไข่ขำ, ไข่น้ำ คันจอง = ก้านจอง แคท่ง = แคนา, แคป่า ผักกะเสดน้ำ = ผักกระเฉด
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 41 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มีดเซีย

ภาษาอีสานคำว่า..มีดเซีย
ความหมายตรงๆ ====>	กรรไกร
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ จากคุณ:: พิณพนม เมื่อวันที่:: 27-08-2006 16:04:21	ตัวอย่าง หล่าๆ เอามีดเซียมาให่อ้ายแน อ้ายสิตัดส่งมันยาวโพด หมายถึง น้องๆ เอากรรไกรมาให้พี่หน่อยพี่จะตัดกางเกง มันยาวเกินไป
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 42 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มีดเซีย

ภาษาอีสานคำว่า..มีดเซีย
ความหมายตรงๆ ====>	กรรไกร
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ จากคุณ:: บ่าวบ้านหลวง เมื่อวันที่:: 10-07-2008 13:49:19	ตัวอย่าง เจ้ามีมีดเซียบ่ ข้อยขอยืมไซ้แด่.. มีกรรไกรหรือป่าว ขอยืมใช้หน่อย..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 43 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มีดตัด, มีดตะไก

ภาษาอีสานคำว่า..มีดตัด, มีดตะไก
ความหมายตรงๆ ====>	กรรไกร
อ้างอิงจังหวัด :: ปทุมธานี จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:25:41	ตัวอย่าง มีดตัด, มีดตะไก เรียกได้ 2 อย่างครับ หทยถึง กรรไกร มาตัวตัวอย่างกันนะครับ บักต๊อก: บ่าวหน่อ ข่อยยืมมีดตัดแหน่ บ่าวหน่อ : เอาไปเฮ็ดหยัง บักต๊อก : เอามาตัดผม ย้อนวา มื้ออื้น ลูกข่อยสิไปโรงเรียน เดี๋ยวสิถืกครูหนีบ สั่นดอก แปลว่า บักต๊อก: บ่าวหน่อ ผมยืมกรรไกรหน่อยครับ บ่าวหน่อ : เอาไปทำไม บักต๊อก : เอามาตัดผม เพราะว่า พรุ่งนี้ ลูกผมจะไปโรงเรียนแล้ว เดี๋ยวครูที่โรงเรียนจะตัดผมเอา (ตัดน้อยๆ)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 44 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แมงงอด, แมงเงา

ภาษาอีสานคำว่า..แมงงอด, แมงเงา
ความหมายตรงๆ ====>	แมงป่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:46:46	ตัวอย่าง คำว่า แมงงอด ภาษาฝรั่งคือ scorpion ในภาคอีสาน จะมี 2 ชนิด คือ แมงงอดกับแมงเงา ข้อแตกต่างระหว่างแมงงอดกับแมงเงา คือ แมงงอดจะตัวเล็ก สีออกไปทางที่น้ำตาลเหลือง ตัวใหญ่สุดจะมีขนาดเท่ากับนอ้วก้อยของคนเรา เวลาตอด หรือเวลาที่ปล่อยพิษจะเอาหางที่มีเหล็กในปักเข้าไปที่ศัตรู เจ็บปวดมาก ตัวเล็กๆ ร้ายนัก ส่วนแมงเงา จะเป็นตัวที่มีสีดำ หรือที่เอาเป็น LOGO ของวง SCORPION นั่นแหละครับ ตัวใหญ่ ประมาณนิ้วโป้งเท้า คนภาคอีสาน นิยามเอามารับประทาน บ้างก็ทอด บ้างก็ดองเหล้า เขาบอกว่า หากปิ้งให้เด็กกินจะแก้โรคซางได้ ผมยังไม่เคยโดนแมงเงาตอดเลย เลยไม่รู้ว่าเจ็บยังไง ว่างๆ ใครโดนตอดแล้วมาเล่าให้ฟังหน่อยก็ดีครับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 45 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ว่าด้วยเรื่องอวัยวะ

ภาษาอีสานคำว่า..ว่าด้วยเรื่องอวัยวะ
ความหมายตรงๆ ====>	อวัยวะของร่างกาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:30:02	ตัวอย่าง ในบางคำของภาษาอีสาน ใช้คำเดียวกันกับภาษาไทยเลย แต่จะขอเล่าเฉพาะที่แตกต่างกันนะครับ ภาษากลาง ภาษาอีสาน จมูก ==> ดัง จมูกไม่มีดั้ง ==> ดังแหมบ น้ำมูก ==> ขี้มูก น้ำมูกที่แห้ง ==> ขี้ดัง จมูกรอใหญ่ ==> ฮูดังปึ่ง ฟัน ==> แข่ว ฟันหลอ ==> แข่ววอง ริมฝีปาก ==> ผีสบ คาง ==> คางกะไต ศอก ==> แขนศอก นิ้วหัวแม่มือ ==> นิ้วโป้ นิ้วเท้า ==> หัวโป้ตีน ก้น ==> ดาก เอว ==> แอว ไหล่ ==> เปี้ยง ผมหยิก ==> หัวหยอง หัวล้าน ==> หัวเถิก ส่นเท้า ==> สะนอง น่อง ==> บีแข้ง ขาอ่อน ==> ขาโต้น บ่า ==> บ่าไหล่ เดินตีนเปล่า ==> ยางอีเปิ่ม ลาววา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 46 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สัตว์ + แมงต่างๆ

ภาษาอีสานคำว่า..สัตว์ + แมงต่างๆ
ความหมายตรงๆ ====>	สัตว์ + แมลงต่างๆ
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป จากคุณ:: มังกรดียวดาย เมื่อวันที่:: 13-09-2006 10:55:17	ตัวอย่าง กะปอม, ขี้กะท่าง = กิ้งก่า ขี้เกี้ยม (ขอนแก่นออกเสียง ฉี่เจี้ยม) = จิ้งจก ขี้โกะ, ขี้โก๋ = จิ้งเหลน จิโป่ม (บางแห่งเรียก จิลอ) = จิ้งโคร่ง, จิ้งโกร่ง จิหรีด = จิ้งหรีด (จีงหรีดทองคำ) จิล่อ, จิลอ = จิงหรีดเล็ก จิโหลน = ลูกจิ้งหรีดที่ปีกยังไม่ขึ้น จินาย = จิ้งหรีดทองแดง แมงจิซอน = แมงกระชอน แมงคาม = แมงกว่าง, ด้วงกว่าง แมงแคง = แมงแกง แมงวัน = แมลงวัน แมงสาบ = แมลงสาบ แมงภู่, แมงพุ = แมลงภู่, ภมร แมงเงา = แมงป่องช้าง แมงงอด = แมงป่อง แมงย่างซิ้น = แมงมุมชนิดหนึ่ง ตัวลายเหลือง ทำรังเป็นข่ายวงกลมสำหรับดักเหยื่อ ยายอีมอม, แมงอีม่อม = แมลงไม้ แมงกะบี้, แมงกะเบื้อ = ผีเสื้อ แมงบ้ง = ตัวบุ้ง แมงง่องแง้ง = ลูกน้ำ(ลูกยุง) ขี้ไก่กือ = กิ้งกือ ขี้ไก่เดือน(ขอนแก่นออกเสียง ขี้ไก่เดียน), ขี้ดักเดือน = ไส้เดือน ขี้เข็บ = ตะขาบ แมงระงำ = ตัวอ่อนแมงปอ ก่อนที่จะลอกคราบเป็นแมลงปอ แมงเหนี่ยว = ตัวอ่อนแมลงปอคอปเตอร์ ก่อนที่จะลอกคราบ แมงโกก, แมงคันโซ่ = แมลงปอ ฮวก = ลูกอ๊อด เขียดคันคาก, ขี้คันคาก, คันคาก = คางคก เขียดตาปาด = เขียดปาด เผิ้ง, เผิ่ง = ผึ้งชนิดที่ทำรังตามโพรงไม้ มีหลายๆแพ ในรังเดียวกัน มิ้ม, มิ่ม = ผึ้ง ม้อน = ตัวไหม กับแก้ = ตุ๊กแก อีเจีย = ค้างคาว แหลว = เหยี่ยว เอี่ยน = ปลาไหล ขูลู = หนอนผีเสื้อชนิดหนึ่ง ที่อยู่ตามใบตองกล้วย แมงง่วง, แมงง้วง = หนอนผีเสื้อชนิดหนึ่ง ตัวใหญ่มาก พบได้ตามป่าโคก (เสียงร้องคล้ายเสียงงูจงอาง) แมงเหลี่ยม = แมลงทับ แมงคับ = แมลงทับ แมงช้างงอบ = แมลงงวงช้าง (แมลงปีกแข็ง มีปากเหมือนงวงช้าง ชอบกินใบพุทรา) แมงกอก = กว่างกอก แมงหินห่อย, แมงหิ่งห้อย = หิ่งห้อย ไฮ = ตัวไร (ไรเป็ด, ไรไก่) เหลียก = เหลือบ อิ้น, ฮิ่น = ริ้น จักจั่น = จักจั่น แมงอี = จักจั่น แมงหมี่ = แมลงหวี่ แมงเม่า = แมลงเม่า แมงน้อย, แมงขี้สูด = ตัวชันรง (ผึ้งตัวเล็กชนิดหนึ่ง ขี้ผึ้งชนิดนี้เรียกว่า ชันรง) กะปู, อี่ปู, ปู = ปู จินูน, กินูน, อีนูน = แมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง กินใบไม้อ่อน เช่นใบมะขามอ่อน ใบมะม่วงอ่อน กุดจี่, จุดจี่ = แมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง กินขี้วัว ขี้ควาย เป็นอาหาร แลน = ตะกวด จอนฟอน = พังพอน กะฮอก = กระรอก งัว = วัว แบ้ = แพะ หมาจอก = สุนัขจิ้งจอก เห็น, อีเห็น = ชะมด มั่ง, มัง = ละมั่ง ไก่โอก = ไก่โต้ง ไก่ยวง = ไก่งวง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 47 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนามบักจัก,รั้วหนามบักจักร

ภาษาอีสานคำว่า..หนามบักจัก,รั้วหนามบักจักร
ความหมายตรงๆ ====>	ลวดหนาม,รั้วที่ล้อมด้วยลวดหนาม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 23-03-2012 10:15:40	ตัวอย่าง หนามบักจัก,รั้วหนามบักจัก หมายถึง ลวดหนาม,รั้วที่ล้อมด้วยลวดหนาม ตัวอย่าง จารย์ใหญ่ ย้านคนไปลักกรีดยาง ยามกลางคืน เลาเลยเฮ็ดฮั้วล้มหนามบักจัก ตอนนี้ไผกะเข้าไปลักกรีดยางเลาบ่ได้แล้ว แปลว่า จารย์ใหญ่ กลัวคนไปขโมยกรีดยางตอนกลางคืน แกเลยทำรั้วด้วยลวดหนาม ตอนนี้ไม่มีใครสามารถไปขโมยกรีดยางของแกได้เลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 48 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมากไม้

ภาษาอีสานคำว่า..หมากไม้
ความหมายตรงๆ ====>	ผลไม้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/3/2002 10:48:36 PM	ตัวอย่าง หลายท่านอาจจะสงสัยว่า ผลไม้ไทยนั้น ภาษาอีสานเขาเอิ้นว่าจั่งใด๋ บักเขียบ.........น้อยหน่า บักโม..............แตงโม แตงกิง............แตงไทย แตงค้าง..........แตงกวา บักมี้...............ขนุน บักสีดา............ฝรั่ง บักทัน.............พุทรา บักเหว่อ..........มะอะไรก็ไม่รู้ผลเหมือนส้มโอ ใหญ่กว่ามะนาว รสชาดมะนาว บักหูด..............มะกรูด มื้อนี้เอาส่ำนี้ก่อนกะแล้วกัน วสั่นแหล่ว..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 49 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมาย,หมายไว้

ภาษาอีสานคำว่า..หมาย,หมายไว้
ความหมายตรงๆ ====>	จอง, จองไว้,ทำสัญลักษณ์เอาไว้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 19-05-2006 14:02:05	ตัวอย่าง สาวจ๋อม มุกดาหาร เลาไปพ้อบักเห็บตกจากฟ้าอยู่เวิงนึงเต็มเวิงไปหมด เลาเก็บมากินแล้วแซบ เลาย้านผู้อื่นมาเก็บไปหมด เลากะเลยหมายไว้โดยการขีดเส้นอ้อมเวิงบักเห็บนั่น ก๋าวามื้ออื่นเซ้าเลาจั่งสิมาเก็บต่อ พอมื้อเซ้าเลามาหม่องที่หมายไว้ ลาวบ่พ้อบีกเห็บเลากะเลยวาเจ้าที่เจ้าทาง มึงบักใด๋มาลักบักเห็บกู ให้มึงกินน้ำท้องแตกตายเลย แปลว่า สาวจ๋อม (บ้านอยู่มุกดาหาร อ.คำชะอี) แกไปเจอลูกเห็บตกจากฟ้าอยู่เต็มพื้นที่ไปหมด แกลองชิมดู มันอร่อย แกลัวคนอื่นจะมาเก็บไปหมด แกเลยจองไว้โดยทำสัญลักษณ์ขีดเส้นลอบพื้นที่นั้น กะว่าพรุ่งนี้เช้าจะมาเก็บต่อ พอตอนเช้า แกกะมาเก็บลูกเห็บที่แกจองไว้ ปรากฏว่าไม่มีลูกเห็บซักลูก แกเลยโวยวายเจ้าที่ ใครมาเก็บลูกเห็บข้าไป ขอให้กินน้ำแล้วท้องแตกตายไปเลย เลาบ่ฮุ้วามันละลายได้สั่นดอกว้า บ่าวหน่อวา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 50 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมุ่นหม่าน

ภาษาอีสานคำว่า..หมุ่นหม่าน
ความหมายตรงๆ ====>	ลมพิษ , ผื่นลมพิษ,Urticaria
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 10-10-2006 12:28:19	ตัวอย่าง หมุ่นหม่าน เป็นอาการผื่นแพ้ทางผิวหนังชนิดหนึ่ง ผื่นมีลักษณะบวมเป็นปื้น คัน อาจเกิดจากการแพ้อาหาร แพ้สารเคมี แพ้พืช แพ้แมลง หรือแพ้อากาศ หมุ่นหม่าน เกิดได้ทุกเพศ ทุกวัย เมื่อเกิดแล้วคัน ยิ่งคัน ก็ยิ่งเกา ยิ่งเกาก็ยิ่งมัน การรักษา หม่นหม่าน ต้องใช้ยาแก้แพ้ ชนิดรับประทาน หรือ ถ้าเป็นมาก อาจใช้ยาแก้แพ้ฉีดหรืออาจให้ยาสเตียรอยด์ร่วมด้วย ถ้ามีอาการคันมากก็ให้ทายาแก้คันด้วย ตัวอย่างประโยค -บ่าวสาท ดีใจหลายที่ได้ไปกินเข่าแลงเฮือนพ่อใหญ่บัติ(กินเบียร์พร้อม) พ่อใหญ่บัติเฮ็ดกุ้งเผาสู่กิน บ่าวสาทกะกินเอาบักหลาย แซบคัก เพิ่นขั่นลืมคาว ว่าเพิ่นผิดกุ้ง กินแล้วบ่พอคาว \"หมุ่นหม่าน\" ขึ้นเต็มโต เทิงคัน เทิงหันใจบ่ออก เหยียบตายกะยังว่ะ ความหมาย -หนุ่มประสาท ดีใจมากที่ได้ไปกินข้าวเย็นบ้านตาบัติ(กินเบียร์พร้อม) ตาบัตทำกุ้งเผาให้กิน หนุ่มสาทกินเอาเยอะมาก อย่างเอร็ดอร่อย แต่แกลืมนึกไปว่า แกแพ้กุ้ง กินแล้วไม่นานเท่าไหร่ \"ลมพิษ\" ขึ้นเต็มตัว ทั้งคัน ทั้งหายใจไม่ออก เกือบตายเลยแหละ ปล. หันใจ= หายใจ เหยียบ= เกือบ ผิด = แพ้ ลืมคาว = หลงลืม พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 51 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลอย

ภาษาอีสานคำว่า..หลอย
ความหมายตรงๆ ====>	แอบเอา,แอบขโมย,ลักลอบได้เสีย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/29/2002 10:17:34 PM	ตัวอย่าง มื้อคืนนี้เมียข่อยถืกหลอย พ่อใหญ่ เจ้าซอยข่อยแหน่ มันหลอยเอามีดข่อยไปนำ แปลว่า เมื่อคืนนี้ ภรรยาผมโดนขโมยมันแอบเอา (ลักลอบได้เสีย) ตาครับ ช่วยผมด้วย มันขโมยมีดผมไปด้วย วาสั่นแหล่ว...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 52 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุ่ย

ภาษาอีสานคำว่า..หลุ่ย
ความหมายตรงๆ ====>	หมดคม,ทื่อ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 04-09-2006 10:54:56	ตัวอย่าง ใช้กับของมีคม เช่นมีด ขวาน จอบ เสียม เป็นต้น โดยของที่เคยมีคมดีๆ แล้วหมดคม เราเรียกอาการหมดคมนั้นว่า หลุ่ย เช่น บ่าวหน่อ เพิ่นพ้อฮูแมงเงา แต่ว่าบ่มีเสียม กะเลยไปหล็อยมีดโต้พ่อมาก่นฮูแมงเงา จนมีดโต้พ่อหลุ่ยเหมิด แปลว่า บ่าวหน่อ แกเห็นรูแมงป่องยักษ์ แต่ว่าไม่มีเสียมขุด ก็เลยไปขโมยมีดอีโต้พ่อมาขุดรูแมงป่องยักษ์ จนมีดอีโต้พ่อหมดคม
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 53 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหีย

ภาษาอีสานคำว่า..เหีย
ความหมายตรงๆ ====>	หก หล่น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 11/10/2544 18:01:19	ตัวอย่าง ถือถ้วยดีๆเด้อ อย่าให่น้ำมันเหียใส่ข่อยเด้อ แปลว่า ถือถ้วยดีดีๆนะ อย่าให้น้ำมันหกใส่ผมนะ วาสั่นดอก....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 54 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ่วย

ภาษาอีสานคำว่า..อ่วย
ความหมายตรงๆ ====>	หัน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 20-09-2006 16:30:36	ตัวอย่าง น้องกระแต : ขอบคุณหลายๆ เด้อพี่หน่อ ที่ไปดึกบักสีดามาให้น้องกระแต บักสีดาม่ง แซ้บแซบ เนาะพี่หน่อ... บ่ให้พี่ดลกินนำดอก (น้องกระแต เบิดหน้า หันหน้าหนี) พี่ดล : น้องกระแต อย่าเคียดให้อ้ายดลเด้อหล่าเด้อ อ่วยหน้ามาพี้ อ่วยหน้ามาเว้านำอ้ายแหน่.. คันบ่อ่วยมา อ้ายไห้เด้ อ้าย แฮ่งเป็นคนขี้โงยอยู่.. อ้าย คนใจขี้โงย ...ฮือๆๆ แปลว่า น้องกระแต : ขอบคุณมากนะค่ะพี่หน่อ ที่เอาไม้ค้อนไปปาลูกฝรั่งมาให้น้องกระแต ฝรั่งสุก อร้อยอร่อย เนาะพี่หน่อ... ไม่ให้พี่ดล กินด้วยหรอก (น้องกระแต เชิดหน้า หันหน้าหนี) พี่ดล : น้องกระแต อย่าโกรธพี่ดลเลยนะจ๊ะ หันหน้ามาทางนี้ หันหน้ามาพูดกับพี่หน่อย.. ถ้าไม่หันมา พี่ร้องไห้นะ พี่ยิ่งเป็นคนขี้แยอยู่.. พี่ คนใจขี้แย... ฮือๆๆๆ บักสีดาม่ง = ลูกฝรั่งสุก เบิดหน้า = เชิดหน้า ขี้โงย = ขี้แย, สำออย, ร้องไห้ง่าย (บางจังหวัดพูดว่า ขี้โยย)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 55 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เอียบ
ความหมายตรงๆ ====>	การหมักเกลือ, การเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 10-09-2006 09:47:48	ตัวอย่าง เอียบ เป็นการเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ แล้วหมักไว้สักครู่ หรือสักคืน เพื่อให้เนื้อสัตว์ เช่น เนื้อปลา กบ เขียด เนื้อวัว มีกลิ่นคาวลดลง และมีรสชาติดีขึ้น การ \"เอียบ\" ส่วนใหญ่จะเป็นการเตรียมเนื้อสัตว์ เพื่อ ทำการ ปิ้ง ย่าง ทอด หรือนึ่ง เช่น เอียบปลา เอียบกบ เอียบซี้น เป็นต้น แต่ เอียบไค บ่แม่น เพราะ เอียบไค ต้องใช้ มีดบิน เท่านั้น ตัวอย่างประโยค เช่น -มื่อคืนนี่ฝนตก พ่อใหญ่บัติลาวไปหาไต้กบ ได้กบใหญ่มาสามสี่โต กะเลยคึดอยากกิน หนึ่งกบใส่บักหุ่งเหิ่ม จ้ำกับแจ่วบักพริกดิบ แซบๆ กะเลยบอกเมียสุดที่รักว่า เฒ่าๆ เอากบไปแบ๋ขี่ แล้วกะ \"เอียบ\" ไว่แหน่เด้อ มื่อแลงข่อยสิหนึ่งใส่บักหุ่งเหิ่มสู่กิน แต่อย่าสะ \"เอียบ\" เค็มคักหลายเด้อ คือมื่อที่ \"เอียบ\" ปลา เอามาปิ้ง กินกะสิบ่ได้ เค็มคัก ปานว่าเอาปลามาแต่ทางบรบือเอาโลด คำแปล -เมื่อคืนนี้ฝนตก คุณตาบัติแกไปหาส่องกบ ได้กบตัวใหญ่มาสามสี่ตัว ก็เลยคิดอยากกิน นึ่งกบใส่มะละกอห่าม จิ้มกับแจ่วพริกสด อร่อยๆ แกก็เลยบอกเมียสุดที่รักว่า คุณๆ เอากบไปผ่าท้องแล้วก็ \"หมักเกลือ\" ไว้หน่อยนะ เย็นนี้ฉันจะนึ่งใส่มะละกอห่ามให้กินด้วยกัน แต่อย่า \"หมักเกลือ\" เค็มมากนัก เหมือนกับวันที่ \"หมัก\" ปลา เอามาปิ้ง กินก็ไม่ได้ เค็มมาก เหมือนกับว่าเอาปลามาจากทางบรบือโน่นแหละ ปล. บรบือ แต่ก่อนเป็นแหล่งผลิตเกลือสินเธาว์ แหล่งใหญ่ อะไรที่เค็มๆ คนแถวนั้นก็จะเปรียบว่ามาจากบรบือ คนบรบืออย่าเคียดเด้อ แต่ปัจจุบัน บรบือได้เลิกผลิตเกลือแล้ว เนื่อจากว่ามีประชาชนที่เดือดร้อนจากการที่น้ำเค็มไหลลงสู่ ลำน้ำเสียว ทำให้ทำนาไม่ได้ จึงมีการเรียกร้องให้ยกเลิกสัมปทานการผลิตเกลือในเขตอำเภอบรบือเมื่อสิบกว่าปีที่ผ่านมา ปัจจุบัน ลุ่มน้ำเสียว เป็นแหล่งผลิตข้าวที่สำคัญของจังหวัดมหาสารคามและร้อยเอ็ด สั่นดอกหวา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 56 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ้ม

ภาษาอีสานคำว่า..แอ้ม
ความหมายตรงๆ ====>	ล้อมรอบ, ปิดให้มิดชิด, รอบๆ, ใกล้ๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 21-09-2007 14:34:26	ตัวอย่าง คำว่า แอ้ม คือ ล้อมรอบ, ปิดให้มิดชิด, รอบๆ ใช้กับการทำบ้าน หรือผิดผนังบ้าน และเป็นการอธิบายว่าอยู่ใกล้ๆ ตัวอย่าง บ่าวหน่อเลาเป็นคนทุกข์คนยาก เฮือนเลาสานฝากระแต๋แอ้มเฮือนตั๊ว แปลว่า บ่าวหน่อแกเป็นคนจย บ้านแกใช้ไม้ไผ่สานในทำผนังบ้าน ปล. ฝากระแต๋ คือ ไม้ไผ่สาน นิยมเอาไว้ทำฝาบ้าน อีกตัวอย่างนึงนะครับ น้องคำนาง เลาเป็นคนอัธยาศัยไมตรีดี พี่น้องบ้านอ้อมแอ้มแถวนี้เลาฮุ้จักหมด แปลว่า น้องคำนาง แกเป็นคนมีอัธยาศัยดี พี่น้องบ้านระแวกนี้ แกรู้จักหมด วาสั่นดอก
แก้ไขข้อมูล