ภาษาอีสาน วันละคำ

คำที่ 1 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่น

ภาษาอีสานคำว่า..ก่น
ความหมายตรงๆ ====>	ขุด
อ้างอิงจังหวัด :: 101 จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 12/14/2001 3:46:27 AM	ตัวอย่าง มื้อนี้ ข่อยไปก่นมันมาต้มให้เจ้ากินแก้เมื่อย เจ้าสิกินบ่ แปลว่า วันนี้ ผมจะไปขุดมัน มาต้มให้คุณกินให้หายเมื่อย คุณจะกินไหม สั่นดอกว้า...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 2 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะย่อน,กะย่อนว่า,กะญ่อนวา

ภาษาอีสานคำว่า..กะย่อน,กะย่อนว่า,กะญ่อนวา
ความหมายตรงๆ ====>	เพราะ,เป็นเพราะ,เป็นเพราะว่า
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี จากคุณ:: สีสามเดือนยี่ปีฉลู เมื่อวันที่:: 03-02-2011 14:29:05	ตัวอย่าง กะย่อนว่าอยู่ต่างม่อง กะเลยเอิ้นต่างกัน แปลว่า ก็เพราะว่าอยู่ต่างที่ก็เลยเรียกต่างกัน ปล. ม่อง แปลว่า ที่,ตำแหน่ง,พิกัด
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 3 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กัดแข่วบืน

ภาษาอีสานคำว่า..กัดแข่วบืน
ความหมายตรงๆ ====>	กัดฟันสู้
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง) เมื่อวันที่:: 02-09-2010 19:01:42	ตัวอย่าง ตัวอย่าง บ่าวรุทธิ์สิกัดแข่วบืนอีกจักปีกะสิเซาดอก เมื่อยแล้ว แปล (ผม) จะกัดฟันสู้ทำงานอีกสักปีก็คงจะหยุด เพราะเหนื่อยมากแล้วครับ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 4 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอม

ภาษาอีสานคำว่า..ขอม
ความหมายตรงๆ ====>	คลุม , ปกปิดไว้
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 22-02-2007 15:03:10	ตัวอย่าง ขอม คือ การใช้ผ้า หรือ วัสดุคล้ายผ้า เช่น ผ้ายาง พลาสติก มาคลุม หรือปกปิดวัตถุสิ่งของไว้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ ป้องกันแดด ลม ฝน หรือ อำพรางตัว ตัวอย่าง พญาชาญเพิ่นพาลูกไปเล่นน้ำทะเล เพิ่นย่านลูกดำ กะเลย เอาผ้าแพรอีโป้ \"ขอมหัว\" ให้ลูกสาวเพิ่น แปลว่า พญาชาญแกพาลูกไปเล่นน้ำทะเล แกกลัวลูกตากแดดจนตัวดำ ก็เลย เอาผ้าขาวม้า \"คลุมศีรษะ\" ให้ลูกสาวแก สั่นดอกว้า
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 5 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้ กะ เทิก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้ กะ เทิก
ความหมายตรงๆ ====>	เสมหะ หรือ เสลด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: ไบร์สไมล์ เมื่อวันที่:: 20-06-2010 11:31:36	ตัวอย่าง ขี้ กะ เทิก แปลว่า เสมหะ หรือ เสลดพันคอ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 6 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดต่อ

ภาษาอีสานคำว่า..คิดต่อ
ความหมายตรงๆ ====>	คาดหวัง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 24-10-2006 16:57:23	ตัวอย่าง คิดต่อ บางทีก็ออกเสียงเป็น คึดต่อ ก็มี อ้ายดล : พ่อใหญ่ชาญ เลาเป่าโหวดม่วน จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกะแต บ่ต้องไปคิดต่อนำเลาดอก เลามีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ อ้ายดลพี้ จั่งค่อยคิดต่อนำได้ พ่อใหญ่ชาญ : หืย อ้ายดลนั่นล่ะ แฮ่งคัก แฮงมีเทิงลูก เทิงเมีย อย่าไปเซียเลาเด้อหล่ากะแต มาหาอ้ายชาญพี้ น้องกะแต คิดต่อสิฟังโหวด อ้ายสิเป่าให้ฟัง คิดต่อสิกินข้าว อ้ายสิทอดไข่ให้กิน น้องกะแต : มัวเถียงกันอยู่หนั่นล่ะ บ่มีไผเป็นตาคิดต่อได้ดอก น้องกะแตไปหาอ้ายหน่อดีกั่ว จั่งค่อยเป็นตาได้คิดต่อ เนาะอ้ายหน่อเนาะ... ยืมเงินจักหมื่นสองหมื่นแหน่อ้ายหน่อ.... แปลว่า พี่ดล : พ่อใหญ่ชาญ แกเป่าโหวดเพราะ จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกระแต อย่าไปคาดหวังอะไรกับแกเลยนะ แกมีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ พี่ดลนี่ จึงจะคาดหวังได้ พ่อใหญ่ชาญ : เอ้อ พี่ดลนั่นแหละ ตัวดี มีทั้งลูกทั้งเมีย อย่าไปเชื่อแกนะน้องกระแต มาหาพี่ชาญดีกว่า น้องกระแตอยากฟังโหวด พี่ชาญจะเป่าให้ฟัง อยากกินข้าว พี่จะทอดไข่ให้กิน น้องกระแต : มัวแต่เถียงกันอยู่นั่นแหละ ไม่มีใครเป็นที่น่าคาดหวังได้ทั้งนั้นแหละ น้องกระแตไปหาพี่หน่อดีกว่า ค่อยเป็นที่น่าคาดหวังได้หน่อย เนาะพี่หน่อเนาะ.... ขอยืมเงินสักหมื่น สองหมื่นหน่อยนะพี่หน่อ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 7 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิก

ภาษาอีสานคำว่า..เคิก
ความหมายตรงๆ ====>	พัก หรือ หยุดการกระทำนั้น ชั่วขณะ
อ้างอิงจังหวัด :: ไซ ยา พูม จากคุณ:: นพกร เด้อครับ เมื่อวันที่:: 9/27/2001 11:51:50 AM	ตัวอย่าง ตัวอย่าง เช่น บักหำน่อย นพกร กำลังนั่งเขียน " ภาษาอีสานมื้อละคำ " เพื่อจะได้ส่งไปรวมกลุ่มกับ พ่อแม่พี่น้องชาวชมรมศิลปวัฒนธรรมอีสาน ขณะนั้นเอง อ้ายบ่าวหน่อ เดินถือลาบวัว // แซบ ๆ // มาด้วยถุงบักใหญ่หนึ่ง (ถุงใหญ่มาก ๆ) อ้ายบ่าวหน่อก็เอ่ยปากพูดกับ บักหำน่อย นพกร ว่า มามะบักหำน่อย """" เคิก """ มากินลาบวัวนำกันก่อน (ด้วยกัน) ซั่นดอกหว่า
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 8 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิก#2

ภาษาอีสานคำว่า..เคิก#2
ความหมายตรงๆ ====>	การเสียเวลา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:37:38	ตัวอย่าง ขอเสริมกับผู้บ่าว นพกร เด้อครับ เคิกบ้านข่อยแปลวาเสียเวลา อีกนำเด้อ ตัวอย่าง ฟ้าวแหน่เปี๋ยง ผู้บ่าวนพกร คาตะเคิกเวียกเคิกงานอยู่หั่น แปลว่า รีบหน่อยนะ คุณนพกร มัวแต่เสียเวลากับงานอยู่นั่นแหละ **นี่แหละครับท่านผู้อ่าน แต่ละที่แต่ละจังงหวัดยังไม่เหมือนกัน ดังนั้น เราถึงต้องงมาร่วมกันสร้างภาษาอีสาน วันละคำกัน วาสั่นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 9 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคียน

ภาษาอีสานคำว่า..เคียน
ความหมายตรงๆ ====>	พัน ห่อ หุ้ม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 25-07-2006 13:05:13	ตัวอย่าง เคียน ก็คือ การพัน การห่อหุ้ม นั่นเอง ตัวอย่าง เห็นบ่าวซิ่งเลาตกกกบักเขียบมื้อวาน แขนเลาเค่น แล้วกะมีบาดนำ แมเลากะเลยเอาผ้า เคียนมือเลาไว้ บ่ให้แขนเลากวย แปลว่า เห็นหนุ่มซิ่งตกต้นน้อยหน่าเมื่อวาน แขนแกเคล็ดขัดยอก และมีแผลด้วย แม่แกก็เลยเอาผ้าพันมือ แกไว้ ไม้ให้แขนกระดุกกระดิก หรือ งานบุญปีนี้มีการชกมวย แต่ไม่มีนวม หลวงพ่อกะเลยเอาผ้าเหลืองมาเคียนมือเป็นนวมแทน แปลว่า งานบุญปีนี้มีการชกมวย ไม่มีนวม ปลวงพ่อเลนเอาผ้าเหลืองมาพันรอบมือเป็นนวมแทน เป็นโตอย่างเด้อออ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 10 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แคะ

ภาษาอีสานคำว่า..แคะ
ความหมายตรงๆ ====>	เปรียว หรือ พยศ , ไม่เชื่อง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 31-05-2010 10:37:04	ตัวอย่าง ตัวอย่าง ไก่ผู้โอก ตัวนี้ เลี้ยงมาโดนแล้ว ยังแคะอยู่ เข้าใกล้ไม่ได้ งัวโตนี่ เลี้ยงจั่งได๋ มันกะแคะ เนาะ คำแปล ไก่โต้งตัวนี้ เลี้ยงมานานแล้ว ยังเปรียวอยู่ เข้าใกล้ก็ไม่ได้ วัวตัวนี้ ไม่ว่าจะเลี้ยงยังไง มันก็ยังพยศ ไม่เลิก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 11 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เงิก

ภาษาอีสานคำว่า..เงิก
ความหมายตรงๆ ====>	การผักออกไป หรือการดึงออกจากตำแหน่งเดิม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: หนุ่มเมืองร้อยเกิน เมื่อวันที่:: 04-10-2006 18:03:58	ตัวอย่าง กินข้าวแล้ว ก่อนเข้านอน เงิกหัวกะใด แน่เด้ออีหล้า หรือ แอ็ดอัหยังบ่อเป็น ได้แต่เงิกเทอเล่อ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 12 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อม

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อม
ความหมายตรงๆ ====>	เล็ก แคบ เรียวลง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 06-10-2006 16:49:36	ตัวอย่าง พ่อใหญ่ดล : ฮ่วย กินเบียร์ยกขวดซดแบบนี้ มันจั่งได๋สิแซบ ขวดเบียร์ปากจ้อมๆ ยกเทใส่ปาก มันกะเป็นฟองเหมิดท่อนั่นแหล่ว.. นี่ ๆ สิกินให้เบิ่ง แปลว่า พ่อใหญ่ดล : เฮ้ย กินเบียร์ยกขวดซดแบบนี้ มันจะอร่อยได้อย่างไร ขวดเบียร์ปากเล็กๆ ยกเทใส่ปาก มันก็เป็นฟองหมดสิ... นี่ ๆ จะกินให้ดู -------------------- พ่อใหญ่ดล หลังจากกินเบียร์เหมิดไปหลายขวด ยังบ่เมา พอมึนๆ หัวจักหน่อย ย่านเมียด่า กะขับรถกลับบ้าน พอไปฮอดทางแยก กะเลี้ยวซ้ายทันที ขับไปๆ หนทางผัดจ้อมเข้า จ้อมเข้า... ฮ่วย บัดทีแท้ หลงทาง เลี้ยวเข้าป่า พะน๊า.. แปลว่า พ่อใหญ่ดล หลังจากกินเบียร์หมดไปหลายขวด ยังไม่ถึงกับเมา พอมึนๆ แต่กลัวเมียด่า ก็เลยขับรถกลับบ้าน พอไปถึงทางแยก ก็เลี้ยวซ้ายทันที ขับไปๆ ทางกลับเล็กลง เล็กลง... อ้าว ที่ไหนได้ หลงทาง เลี้ยวเข้าป่า..น่ะสิ...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 13 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จัก

ภาษาอีสานคำว่า..จัก
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: ผู้สาวหนองหาน เมื่อวันที่:: 17-05-2007 23:25:39	ตัวอย่าง อิสาน: ถาม: เจ้าสิกินข้าวงายกับหยัง ตอบ: จัก ไทย : ถาม : คุณจะรับประทานข้าวเช้ากับอะไร ตอบ: ไม่ทราบ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 14 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จัว หรือ จัวน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..จัว หรือ จัวน้อย
ความหมายตรงๆ ====>	เณร,สามเณร
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 03-07-2006 13:23:04	ตัวอย่าง คำที่เกี่ยวกับการเรียกชื่อของพระภิกษุสามเณรในภาษาอีสานที่เคยกล่าวมาแล้ว ได้แก่ เจ้าหัวหมายถึงพระ ส่วน จัวน้อย หรือ จัวเฉยๆ หมายถึงสามเณร ส่วนคำอื่นๆที่เกี่ยวข้อง เช่น -แม่ออก------อุบาสิกา -พ่อออก-------อุบาสก -สังกะลี--------เด็กวัด -เซียง-------คนที่สึกออกจากการเป็นสามเณร -ทิด---------คนที่สึกจากพระ -จารย์ หรือ จาน-------คนที่สึกจากพระที่ผ่านการทำพิธีรดน้ำเป็นจารย์แล้ว -มหา--------ผู้ที่สอบได้เปรียญ ถ้าเป็นพระเรียกพระมหา ถ้าเป็น โยม เรียกมหา เฉยๆ เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 15 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จาวขาย

ภาษาอีสานคำว่า..จาวขาย
ความหมายตรงๆ ====>	ประกาศขาย
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 21-11-2006 13:25:57	ตัวอย่าง จาวขาย คือ จาวขาย มาเบิ่งโตอย่างกันเลย ควยบักตู่ อยู่บ้านพ่อใหญ่ดล มันบ่คูนตั๊ว ไถนากะแส่วซ้ายแส่วขัว บ่กงตามฮอยเก่าเลย แล้วกะมักแนมนำตะควยโตแม พ่อใหญ่ดลเลาจาวขายตั๊ว ถืกๆนึงดอก โตนั้นเลาวาสิขาย จัก 20 ร้อยนึง แปล ความเขาทู่ (หรือ หน้าทู่) ที่อยู่บ้านตาดล มันไม่ดี (ชอบออกนอกรีดนอกรอย) ไถนาก็เบี่ยงซ้ายบ้างเบี่ยงขวาบ้าง ไม่ตรงรอยเดิมที่เคยไถเลย แล้วก็ชอบมองตามความตัวเมีย (โดยเฉพาะสาวๆ) พ่อใหญ่ดลแกเลยประกาศขาย ถูกๆ ความตัวนั้นแกขายแค่ 2000 บาท เอง ควย = ควาย แส่ว คือ การเบี่ยง เฉไฉ กง คือ ตรง โตแม คือ ตัวแม่ หรือตัวเมีย ตรงกันข้ามกับ โตเถิก หรือ ตัวผู้ สั่นดอกหว้า...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 16 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้ำ

ภาษาอีสานคำว่า..จ้ำ
ความหมายตรงๆ ====>	ทำอย่างเร่งรีบ, รีบร้อน, กิริยาอาการเวลาเอาก้อนข้าวเหนียวสัมผัสกับอาหาร,รอยฟกช้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: บักต๊อก เมื่อวันที่:: 22-08-2007 16:09:20	ตัวอย่าง โตอย่าง : - อ้ายหน่อย้านบ่ทันรถ เพิ้นเลยฟ้าวย่างจ้ำเอาจะให่ไวเลย - อ้ายมังกายเดียวดอนจ่มว่าบักต๊อกจ้ำคำข้าวโป๊มโป่ม ผู้ละสิบ่ได่กินนำ - อ้ายกระบี่โลหิตถืกเมียหยิก ย้อนแอบไปจอบเบิ่งสาวสำน้อย จนแขนเป็นจ้ำๆ เลยสมบ่ละ แปล : - พี่หน่อกลัวขึ้นรถไม่ทัน เลยรีบร้อนเดินอย่างรวดเร็วเลย - พี่มังกายเดียวดอนบ่นว่า บักต๊อกเอาข้าวเหนียวกินกับข้าวคำใหญ่ เดี๋ยวคนอื่นจะไม่ได้ กินด้วย - พี่กระบี่โลหิตโดนเมียหยิก โทษฐานแอบไปดูสาววัยรุ่น จนแขนมีรอยฟกช้ำ สมควรแล้วละ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 17 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จิกหลิกจอกหลอก

ภาษาอีสานคำว่า..จิกหลิกจอกหลอก
ความหมายตรงๆ ====>	เล็กๆน้อยๆ, ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 25-10-2006 09:37:50	ตัวอย่าง จิกหลิกจอกหลอก เป็นความหมายในเชิง เปรียบเทียบ คือ เล็กๆน้อยๆ ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน เหลาะแหละ ทำนองนี้ ตัวอย่าง บ่าวโต้ง เพิ่นนี่คือจิกหลิกจอกหลอกเน๊าะ เฮ็ดอีหยังบ่เป็นชิ้นเป็นอันเลย แปลว่า บ่าวโต้ง แกเป็นคนไม่เป็นชิ้นเป็นอัน ทำอะไรก็ไม่เป็นอันสักอย่าง หรือ บ่าวหน่อ เพิ่นบ่สนใจเรื่องจิกหลิกจอกหลอกดอก เพิ่นเป็นคนหนักแน่น แปลว่า บ่าวหน่อ แกไม่สนใจเรื่องเล็กๆน้อยๆหรอก เพราะแกเป็นคนหนกแน่นพอ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 18 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จิโป่ม หรือ จิ๊โป่ม

ภาษาอีสานคำว่า..จิโป่ม หรือ จิ๊โป่ม
ความหมายตรงๆ ====>	จิ้งโคร่ง หรือ กิ้งโคร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 08-05-2006 21:18:20	ตัวอย่าง จิโป่ม หรือจิ้งโคร่ง เป็นแมลงปีกอ่อน ลำตัวขนาด เท่านิ้วมือ กินพืชเป็นอาหาร มีขาคู่หลัง แข็งแรงเพื่อตะกุยดินทำรูอยู่อาศัย (รูจิโป่มที่มีขุยดินนี้ ภาษาอีสานเรียกว่า ขวยจิโป่ม) จิโป่มจะอยู่ในรูลึกประมาณ 1-3 ฟุต ในต้นฤดูฝนจะปรากฏ ขวยจิโป่มมาก โดยสังเกตที่ผิวดินจะมี รอยตะกุยดินขึ้นมากองไว้ปิดปากรู เข้าใจว่าเมื่อขุดรูวางไข่ในดินแล้ว ตัวแก่จะหมดวงจรอายุไป ไข่ในดินจะ แตกเป็นตัวอ่อนแล้วออกมาจากรูหากิน ตามป่าที่มีใบไม้ทับถมกันพอชุ่มชื้น จิโป่ม หรือจิ้งโคร่ง ชาวอีสาน นิยมนำมาบริโภคเป็นอาหาร โดยนำมาแกงใส่หน่อไม้ดอง (ภาษาอีสานเรียกหน่อไม้ส้ม) หรือทำเป็นน้ำพริกจิ้งโคร่ง (ภาษาอีสานเรียก ป่นจิโป่ม)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 19 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จู๋ไฟ

ภาษาอีสานคำว่า..จู๋ไฟ
ความหมายตรงๆ ====>	การขยับท่อนฟืนเข้าไปในเตาไฟเพื่อให้ไฟแรงขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 22-06-2006 15:15:25	ตัวอย่าง จู๋ไฟ ไม่ใช่อันนั่นของไฟนะ อย่าคิดลึก จู๋ไฟ หมายถึง เมื่อเวลาไฟในเตาไฟไกล้ดับ เราก็ไปขยับท่อนฟืนเข้าไปในเตาให้ไฟมันแรงขึ้น ลักษณะการ\"จู๋ไฟ\" จะใช้สำหรับเตาที่ใช้ฟืน คำอื่นๆที่เกี่ยวกับกองไฟ เช่น -ดังไฟ----ก่อไฟ -มอดไฟ---ดับไฟ -ไฟมอด ---- ไฟดับ -จูดไฟ----จุดไฟ -อ่อยไฟ----การใช้วัตถุไวไฟมาช่วยให้ไฟติดง่านขึ้น -วีไฟ----การพัดลมเข้าไปในกองไฟเพื่อให้ไฟติดแรงขึ้น -จี่ไฟ----การเอาอะไรสักอย่างไปวางไว้บนถ่านไฟเพื่อให้สุก เช่น จี่ปลา จี่มันแจว -ไฟโฮง----ลักษณะถ่านไฟที่ติดไฟอย่างแรงกล้า ตัวอย่างเช่น พ่อใหญ่บัติบอกกับลูกสาวว่า \" ยามอี่หล่าเลิกโรงเรียนแล้วให่ฟ่าวไป \"ดังไฟ\" หนึ่งเข่าเด้อ คันไฟมันดังติดยากกะให่เอาฝาหม่อ \"วีไฟ\" ให่มันติด ถ่าไฟมันสิ \"มอด\" กะให่ \"จู๋\" ดู๋ๆ หนึ่งเข่าสุกแล้วกะให่เอาไฟใส่เตาถ่าน เอาถ่านใส่แล้วกะ \"วี\" ให้ไฟมัน \"โฮงๆ\" พ่อสิได้เอาปลาไป \"จี่\" แปลว่า คุณตาบัติบอกกับลูกสาวของแกว่า \" เมื่อลูกเลิกโรงเรียนแล้วให้รีบไป \"ก่อไฟ\" นึ่งข้าว ถ้าไฟมันติดยากก็ให้เอาฝาหม้อมา \"พัด\" ให้ไฟมันติด ถ้าไฟมันจะ \"ดับ\" ก็ให้เอาไฟยัดใส่บ่อยๆ พอนึ่งข้าวเสร็จแล้วก็ให้ก่อไฟที่เตาถ่าน แล้วพัดไฟให้ \"ไฟติดแรงๆ\" พ่อจะได้เอาปลาไปจี่กิน ซั่นตัว..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 20 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจ้าหัว

ภาษาอีสานคำว่า..เจ้าหัว
ความหมายตรงๆ ====>	พระภิกษุ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 03-07-2006 13:03:27	ตัวอย่าง มื่อนี่สิพาเข่าวัดเข่าวาจักหน่อย มาเรียนรู้ศัพท์ เกี่ยวกับวัดกับวา สำหรับคำว่า เจ้าหัว ความหมายก็คือ พระ หรือ พระภิกษุ เป็นคำที่เรียกพระทั่วๆไป นั่นเอง พระภิกษุ ของชาวอีสานอาจจะมีชื่อเรียกต่างๆกัน นอกจากคำว่า เจ้าหัว แล้ว เช่น -หม่อม หรือ หลวงหม่อม ใช้เรียกพระที่บวชใหม่ๆ -หลวงพี่ เป็นสรรพนามของพระอย่างหนึ่ง -หลวงพ่อ ใช้เรียก พระที่บวชมานานแล้วและมีอาวุโสรุ่นพ่อ -หลวงปู่ ใช้เรียกพระที่บชมานานมีความเป็นอาวุโสสูง มีวิชาอาคมแก่กล้า -ญาคู ใช้เรียกพระที่มีวิชาความรู้มาก เป็นต้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 21 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เชีย

ภาษาอีสานคำว่า..เชีย
ความหมายตรงๆ ====>	เถาวัลย์ เครือไม้ ไม้เลื้อย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 27-02-2006 11:20:07	ตัวอย่าง คันอยากให่ลูกเซานม ให่เอาเชียกอฮอมาทานม แล้วให่ลูกดูดเด้อ พอพันขม มันกะสิบ่อยากกินนมเองนั่นหล่ะ แปลว่า หากอยากให้ลูกเลิกกินนมแม่ ให้เอาเถาบรเพ็ดมาทานม แล้วให้ลูกดูดนะ พอเขาขม ก็จะไม่อยากกินนมเองนั่นแหละ คำว่า เชีย แปลว่า เถาวัลย์ เครือไม้ ไม้เลื้อย กอฮอ คือ บรเพ็ด เชียกอฮอ ก็คือ เถาบรเพ็ดนั่นเองหล่ะหนา ขมปิ๊ดขมปี้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 22 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซพ

ภาษาอีสานคำว่า..ซพ
ความหมายตรงๆ ====>	ถุงพลาสติก
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร จากคุณ:: โมเดอร์ เมื่อวันที่:: 09-07-2007 12:57:13	ตัวอย่าง เช่น บักหล้า ไปเอาซพมาให้แหน แปลว่า น้องชาย ไปเอาถุงพลาสติกมาให้หน่อย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 23 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซะเกิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..ซะเกิ่น
ความหมายตรงๆ ====>	ซะก่อน หรือ เสียก่อน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 27-09-2006 10:25:57	ตัวอย่าง คำว่า ซะเกิ่น บางที่กะพูดว่า สาเกิ่น = สาก่อน = เสียก่อน = ซะก่อน ความหมายเดียวกันเช่น -กินเข่านำกัน \"ซะเกิ่น\" จั่งค่อยเมือบ้าน = ทานข้าวด้วยกัน \"เสียก่อน\" ค่อยกลับบ้านนะคะ -อาบน้ำ \"ซะเกิ่น\" จั่งค่อยเข่านอน = อาบน้ำ \"ซะก่อน\" ค่อยเข้านอน หรือ ประโยค น้องพอลล่า : เฒ่าๆ เจ้าสิกินเข่าเลย ฮึสิ..\"ซะเกิ่น\" บ่าวหน่อ : \"ซะเกิ่น\" หละเว่ย..... (ประโยคนี่บ่แปล ผู้ได๋เคยฟังนิทาน เรื่อง ซะเกิ่นหละเว่ย กะสิเข่าใจ แต่ผู้ได๋บ่เคยฟังกะไปติดตามได้ ที่ช่วง นิทานก้อม)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 24 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซะซาย, ยายซะซาย

ภาษาอีสานคำว่า..ซะซาย, ยายซะซาย
ความหมายตรงๆ ====>	กระจัดกระจายไปคนละที่คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 11-12-2006 14:01:43	ตัวอย่าง ซะซาย, ยายซะซาย แปลว่า กระจัดกระจายไปคนละที่ คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ คำว่า ยาย คือ การกระจาย หรือ การทำให้แบ่งแยกออกจากกัน ซะซาย แสดงถึง ความไม่เป็นระเบียบ ตัวอย่าง ไก่โอก อยู่เฮือนข่อย มันจั่งใด๋ขึ้นมาเขี่ยบักพริกที่ข่อยตากไว้อยู่หลังคา ยายซะซายเอาโลด ข่อยสิเฮ็ดจั่งใด๋กับมันน้อ จั่งสิสาแก่ใจ แปลว่า ไก่โต้ง (ตัวผู้นะ) ที่บ้านผม มันทำไมขึ้นมาเขี่ยพริกที่ผมตากไว้อยู่บนหลังคา กระจัดกระจาย ไปคนละที่คนละทางอย่างนี้ ผมควรทำอย่างไรกับมันให้มันหนำใจ น้อ.. สาแก่ใจ คล้ายๆ กับ หนำใจ ไก่โอก คือ ไก่ตัวผู้ ไม่จำเป็นต้นเป็นไก่ชนหรือ เป็นก็ได้ แต่ถ้าไก่ชน จะเรียกว่า ไก่ตี ไก่ตีเป็น Subset ของไก่โอก นะครับ บ่าวหน่อ วา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 25 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซาซะ/เซาสา

ภาษาอีสานคำว่า..เซาซะ/เซาสา
ความหมายตรงๆ ====>	หยุดซะ/เลิกซะ/พอได้แล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 25-09-2010 11:38:37	ตัวอย่าง งานยากหลายกะเซาซะ บ่ต้องเฮ็ดหรอก แปลว่า งานมันยากมากก็เลิกซะ ไม่ต้องทำมันหรอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 26 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซียง,จาน,ทิด

ภาษาอีสานคำว่า..เซียง,จาน,ทิด
ความหมายตรงๆ ====>	ใช้กับผู้ชายที่ผ่านการบวชมาแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ จากคุณ:: เวสน์ ราษี เมื่อวันที่:: 10-07-2012 17:11:10	ตัวอย่าง เซียง ผู้ชายที่ผ่านการบวชเณรแล้วลาสิกขา(สึกจากเณร)เขาจะใช้คำว่า เซียง นำหน้าชื่อ เช่น เซียงทุย แต่เดียวไม่ค่อยใช้กัน จาน ผู้ชายที่ผ่านการบวชเป็นพระแต่ไม่ได้พรรษ(บวชไม่ได้อยู่เข้าพรรษา)เมื่อลาสิกขา(สึกแล้ว)เขาจะใช้คำว่า จาน นำหน้าชื่อเวลาเรียก เช่น จานทุย (ไม่ค่อยใช้กัน) ทิด ผู้ชายที่ผ่านการบวชอยู่เข้าพรรษา เมื่อลาสิกขา(สึกแล้ว)จะใช้คำว่า ทิด นำหน้าชื่อเวลาเรียกกัน เช่น ทิดทุย (ไม่ค่อยใช้กัน)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 27 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เซียบ
ความหมายตรงๆ ====>	นอนหลับ,การนอนหลับระยะสั้นๆ,งีบหลับ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 30-10-2006 12:50:57	ตัวอย่าง เซียบ เป็นการนอนหลับระยะสั้นๆ อาจเป็นการ งีกหลับ เผลอหลับ แอบหลับ หรือนอนกลางวัน เช่น -มื่อนั่นข่อยนอนเว่ากันกับน่องพอลล่า เว่ากันไปเว่ากันมา ขั่น \"เซียบ\" ไปเลยกะยังว่า ฮู่เมี่ย ขึ่นมา น่องพอลล่าลักหนี ไปทางได๋แล่วบุ๊ แปลว่า -วันนั้นฉันนอนคุยกันกับน้องพอลล่า คุยกันไปคุยกันมา ฉันเผลอ \"หลับ\" ไปเลย รู้สึกตัวอีกที น้องพอลล่า แอบหนีไปไหนแล้วก็ไม่รู้ หรือ -มื่อคืนบ่าวหน่อไปหาเล่นเดิกไปหน่อย พอมาเฮ็ดงานกะเลยเหงานอน อยู่งึกๆอยู่ น้องตั๊กเห็นกะเลยคึดอยากหัว กะเลยเว่าว่า ไปไป อ้ายหน่อ ไป \"เซียบ\" จักหน่อยก่อนไป มันสิได้มีแฮงเฮ็ดงานต่อ แปลว่า -เมื่อคืนนี้บ่าวหน่อไปหาเที่ยวจนดึก พอมาทำงานตอนเช้าก็เลยง่วงหงาวหาวนอน น้องตั๊กเห็นก็แอบหัวเราะอยู่ในใจ บอกพี่หน่อ ให้ไป \"งีบ\" สักตื่นก่อน จะได้มีแรงมาทำงาน เป็นจั่งซี่ดู๋บ่น๊อ บ่าวหน่อ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 28 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดังหีน

ภาษาอีสานคำว่า..ดังหีน
ความหมายตรงๆ ====>	จมูกหดตัวขึ้นไปหาระหว่างคิ้วทั้งสองข้างด้านบน
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์ จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู เมื่อวันที่:: 01-02-2009 13:27:36	ตัวอย่าง จมูกคนเราเวลาปกติก็ดูธรรมดา แต่เวลาใกล้จะตาย จมูกจะหดตัวขึ้นไปหาระหว่างคิ้วสองข้างด้านบนจะมองเห็นรูจมูกกว้างกว่าเดิม เป็นลักษณะของคนใกล้จะตาย ภาษาอีสานเรียกว่า ดังหีน คือ จมูกหงายขึ้น หรือ ดันขึ้น จะด้วยอาการปวดหรืออาการเกร็งของคนใกล้ตายก็สุดแล้วแต่ ขอให้พวกท่านทั้งหลายสังเกตดูเวลาคนใกล้ตาย ไม่ต้องกลัว ครับผม
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 29 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เดิ๋ก

ภาษาอีสานคำว่า..เดิ๋ก
ความหมายตรงๆ ====>	ดึก , ค่ำมืดแล้ว , ดึกมากแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: บักต๊อก เมื่อวันที่:: 24-07-2007 16:33:51	ตัวอย่าง โตอย่าง : เอ้าอ้ายบัติกับอ้ายดล หมู่เจ่ามาหยังเดิ๋กปานนี่ ชมรมเขาแสดงแล้วแต่โดนแล้ว เฒ่าแล้วหลงหน้าลงหลัง เนอะหมู่เจ่ากะดาย คำแปล : เอ้า พี่บัติกับพี่ดล มาทำอะไรดึกปานนี้ ชมรมเขาแสดงเสร็จนานแล้ว แก่แล้วขี้หลงขี้ลืมจริงๆ พี่ๆนี่
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 30 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เดิ๊น

ภาษาอีสานคำว่า..เดิ๊น
ความหมายตรงๆ ====>	ลาน , ที่โล่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: บักต๊อก เมื่อวันที่:: 08-01-2009 12:52:49	ตัวอย่าง ตย. พ่อใหญ่บัติกับพ่อใหญ่ดล เลารำคาญบักปอกับบักพี มาแลนหยอกกันในเฮือน เลาเลยไล่ไปเล่นอยู่เดิ๊นหน้าบ้านพู้นละ แปล ตาบัติกับตาดล สองคนรำคาญด.ช.ปอกับด.ช.พี มาวิ่งเล่นกันบนบ้าน เลยไล่ให้ไปเล่นที่ลานหน้าบ้านแทน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 31 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตอดเงา

ภาษาอีสานคำว่า..ตอดเงา
ความหมายตรงๆ ====>	สัปหงก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 08-07-2008 15:58:21	ตัวอย่าง ตอดเงา แปลว่า สัปหงกครับ มาดูตัวอย่างกันนะครับ สาวนางเลาไปเถิดเทิงมา (ร้านอาหารอีสาน แถวปิ่นเกล้า) พ้อผู้บ่าวเลาหมอลำบาดหลงคารมว่าซั่น กว่าสิกลับจากไปเที่ยวกะตี 4 มาคือเดิกคักแท้ เลามาเฮ็ดงานแล้วง่วงเหงาหาวนอนตอดเงาอยู่เหมิดมื้อเอาโลด เป็นไผกะง่วงคือกัน เพิ่นวา แปล สาวนาง (คนเก่า..อยากได้เบอร์โทรติดต่อหลังไมค์) แกไปเที่ยวเถิดเทิงมา เจอหนุ่มหมอลำคารมดีเลยหลงคารมเขา กว่าจะกลับจากเที่ยวก็ ตี 4 ซึ่งดึกมาก พอวันรุ่งขึ้นแกมาทำงานก็เกิดอาการง่วงเหงาหาวนอน นั่งสัปหงกทั้งวัน เป็นใครก็ต้องง่วงครับ สั่นดอกหวา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 32 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถืก

ภาษาอีสานคำว่า..ถืก
ความหมายตรงๆ ====>	1.ถูก,ถูกต้อง 2.โดน 3.ราคาถูก
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 26-05-2006 13:28:51	ตัวอย่าง 1.แปลว่า ถูก เช่น พอบ่าวหน่อเหลียวเห็นน้องพอลล่าย่างมาหา ลาวกะดีใจหลายจนโตสั่น เฮ็ดอีหยังกะบ่ \"ถืก\" น้องพอลล่าถามอีหยัง บ่าวหน่อกะตอบบ่ \"ถืก\" ย่อนว่าเพิ่นอยากอาย -หมายความว่า พอหนุ่มหน่อแกเห็นน้องพอลล่า เดินเข้ามาหา แกก็ดีใจมากจนตัวสั่น ทำอะไรไม่ถูก น้องพอลล่าถามอะไรแกก็ตอบไม่ถูก เพราะว่าแกเขินอาย 2.แปลว่า โดน เช่น บ่าวหน่อกับน้องพอลล่าผิดกัน ย่อนว่าน้องพอลล่า \"ถืก\" น้องตั๊กเข้ามาเป็นมือที่สาม เถียงกันไปเถียงกันมา น้องพอลล่าสูนหลาย กะเลยลาวกะเลยจับได้ค้อน ฟาดไปสิให่มัน \"ถืก\" หัวบ่าวหน่อ บ่าวหน่อเงิกหัวหลบ ค้อนกะเลยสุย ไป \"ถืก\" หัวบ่าวสาท ที่กำลังจอบเบิ่งเขาเถียงกัน -แปลว่า หนุ่มหน่อกับน้องพอลล่าทะเลาะกัน เนื่องจากว่า น้องพอลล่า ถูก น้องตั๊กเข้ามาเป็นมือที่สาม เถียงกันไปเถียงกันมา น้องพอลล่าโมโหมาก ก็เลยจับได้ค้อน ฟาดไปจะให้ โดน ศีรษะของหนุ่มหน่อ หนุ่มหน่อเบี่ยงศีรษะหลบ ค้อนก็เลยพลาดเป้าไป โดน ศีรษะขงหนุ่มสาท ที่กำลังแอบดูเขาทะเลาะกัน 3.แปลว่า ราคาถูก เช่น พ่อใหญ่บัติ ลาวเป็นคนเลี้ยงม้า มีคนมาขอซื้อม้าลาว โตละสี่พัน ลาวว่าเขาซื่อ \"ถืก\" โพด เลยบ่ขาย บัดมื่อลุนมา ม้าของลาวขั่นบ่กินเทิงน้ำบ่กินเทิงหญ่า ลาวสูนหลาย กะเลยฮ้องขึ้นว่า ม้าโตนี่บ่กินน้ำกินหญ่า กูสิขายจักสองพันห้า ขาย \"ถืกๆ\" ผู้ได๋อยากได้มาเอาไปโลด -แปลว่า คุณตาบัติ แกเป็นคนเลี้ยงม้า มีคนมาขอซื้อม้าของแกในราคาสี่พันบาท แกว่าเขาให้แก \"ราคาถูก\" เกินไป แกเลยไม่ขาย แต่พอวันหลังมา ม้าของแกไม่กินทั้งน้ำ ไม่กินทั้งหญ้า แกโมโหมากก็เลยร้องขึ้นว่า ม้าตัวนี้ไม่กินน้ำไม่กินหญ้า ฉันจะขายสักสองพันห้าร้อยบาท \"ขายถูกๆ\" ใครอยากได้มาเอาไปเลย...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 33 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ท่าว,ถ่าว

ภาษาอีสานคำว่า..ท่าว,ถ่าว
ความหมายตรงๆ ====>	ขนาดปานกลาง size M
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 26-11-2006 10:08:58	ตัวอย่าง ท่าว , ถ่าว บ่ฮู่ว่าสิเขียนว่าจั่งได๋ ให่อ่านออกเสียงเป็นภาษาอีสานเอาเด้อ ท่าว ถ่าว แปลว่า มีขนาดพอประมาณ ไม่ใหญ่มาก ไม่เล็กมาก ถ้าเป็นเสื้อผ้า ก็จะเป็น size M เช่น -ควยเถิกท่าว = ควายตัวผู้ขนาดตัวพอประมาณ ยังไม่โตเต็มที่ -ไก่ถ่าว = ไก่หนุ่มสาวขนาดปานกลาง -บักแตงโมหน่วยถ่าว = แตงโมผลขนาดปานกลาง ตัวอย่างประโยค -อีหล่า กระแตเอ้ย เอาเกินไปก่ายขึ่นเล้า ตักเข่าให่ซุมหมอลำที่มาลำมื่อคืนนี่แหน่เด้อ บ่ต้องตักให่หลายปานได๋กะได้ดอก เขาลำบ่ค่อยม่วนปานได๋ เอาจักเต็ม \"กระต่าถ่าว\" กะพอดอก หมายความว่า -นี่หนู กระแต เอาบันไดไปปีนขึ้นยุ้งข้าว ตักข้าวเปลือกให้คณะหมอลำที่มาลำเมื่อคืนนี้หน่อยนะ ไม่ต้องตักให้มากเกินไปก็ได้หรอก เขาลำไม่ค่อยเพราะเท่าไหร่ เอาสักเต็ม \"ตะกร้าขนาดกลาง\" ก็พอ โฮ้แมเฒ่าบ่าวหน่อ สังมาขี่ถี่แท้น้อ พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 34 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ทำ

ภาษาอีสานคำว่า..ทำ
ความหมายตรงๆ ====>	กระทืบ , การใช้ฝ่าเท้ากระแทก,ถีบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 21-09-2007 22:18:06	ตัวอย่าง ทำ เป็นลักษณะ ของการใช้เท้ากระทืบ กระแทก เช่น -น้องพอลล่า เคียดให่แม่ เพราะว่าแม่บ่ให่ไปเบิ่งบ่าวหน่อเล่นคอนเสิร์ต กะเลยย่าง \"ทำ\" แป้นเฮือน ดังตื้มๆปานแป้นสิหลู เอาโล้ด แปลว่า -น้องพอลล่า โกรธให้คุณแม่ที่ไม่อนุญาตให้ไปดูคอนเสิร์ตของบ่าวหน่อ ก็เลยเดิน \"กระทืบ\" ไม้กระดานบ้านประชดแม่ เสียงดังโครมๆจนเหมือนกระดานบ้านจะถล่มไปเลย หรือ -มื่อคืนมหาบัติลาวไปหาเล่น หาเที่ยวเดิก กลับมาเฮือนเมียลาวเคียดแฮง กะเลยถืกเมียใช้ตีน \"ทำ\" บักแอว จนแอวเค่น เกือบตาย พะนะ แปลว่า -เมื่อคืนที่ผ่านมา มหาบัติแกไปเที่ยวมาจนดึกดื่น กลับมาถึงบ้าน ภรรยาแกโมโหมาก ก็เลยใช้เท้า \"กระแทก\" เข้าที่เอว จนเอวเคล็ด เกือบตาย พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 35 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แนวบ่อดี อีก ความหมาย

ภาษาอีสานคำว่า..แนวบ่อดี อีก ความหมาย
ความหมายตรงๆ ====>	พันธุ์ไม่ดี ใช้สำหรับสัตว์เลี้ยง หรือพันธุ์พืช สำหรับคน หมายถึงชาติตระกูล หรือไม่ก็หมายถึงจิตใจไม่ดีไม่งาม
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี จากคุณ:: ป้าหน่อย เมื่อวันที่:: 04-07-2010 05:28:29	ตัวอย่าง เช่น ข้าวโพดหมู่นี่ ปลูกลองเบิ่งแล้ว แนวมันแข็งกินบ่อแซบ คือสิบ่อได้เอาแนวดอก หามาให้ใหม่แหน่เด้อ แปลว่า: ข้าวโพดพวกนี้ลองปลูกแล้ว เมล็ดแข็ง กินไม่อร่อย คงต้องหาเมล็ดพันธุ์ใหม่ หรืออีกตัวอย่าง บักอันนี้แนวมันบ่อดี มันขี้ค้าน เวียกงานการบ่อสร้างไผสิกล้านำแนวมันน้อ แปลว่า: หนุ่มคนนี้ตระกูล-นิสัยไม่ดี เกียจคร้านงานการไม่ทำ ไม่มีไครอยากเกี่ยวดองร่วมวงศ์ตระกูล
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 36 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไน

ภาษาอีสานคำว่า..ไน
ความหมายตรงๆ ====>	เม็ด หรือ ลักษณะนามของเชือก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: บักต๊อก เมื่อวันที่:: 06-06-2007 16:44:50	ตัวอย่าง 1. อ้ายบัติ กับอ้ายดล สองเฒ่าเถียงกันว่าแข่วไผสิดีก่อกัน เลยแข่งกันหย่ำไนบักขาม ไผหย่ำได้หลาย ก่อกันผู้นั่นชนะ 2. เชียกยาวจักไนละสู ยาว 3 ไนตั้วละ คำแปล = / พี่บัติกับพี่ดล คนมีอายุสองคนเถียงกันว่า ใครฟันดีกว่ากัน เลยแข่งกันขบเม็ดมะขาม ใครขบได้เยอะกว่าชนะ / เชือกยาวกี่เมตรละเอ็ง ยาว 3 เมตร(ซม. , ก.ม.)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 37 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่อย่า/บ่อย่าบ่เซา

ภาษาอีสานคำว่า..บ่อย่า/บ่อย่าบ่เซา
ความหมายตรงๆ ====>	ไม่เลิก ไม่หยุด ไม่ยอมเลิก ไม่ยอมหยุด
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 13-01-2012 07:54:44	ตัวอย่าง บอกแล้วบ่อย่า กะส่างเถาะ แปลว่า บอกแล้วไม่ยอมเลิก ช่างเถอะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 38 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บือ

ภาษาอีสานคำว่า..บือ
ความหมายตรงๆ ====>	ก. หยุด หรือยกเลิกการกระทำนั้นๆ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: Bios เมื่อวันที่:: 13-05-2010 12:32:24	ตัวอย่าง คำว่าบือ ในภาษาอีสานหมายความว่าหยุด หรือยกเลิก ส่วนมากเด็กๆจะใช้คำนี้ในขณะที่เล่นหยอกล้อกันในกลุ่ม ในสมัยก่อน เช่น บักจุกกับอีสิ่นเหี้ยนแล่นไล่ต้อยกัน บักจุกเป็นหนอนไล่ต้อยอีกเหี้ยน อีเหี้ยนแล่นบ่ไหว เลยบอกว่า "บือๆๆ" ข่อยบ่ไหวแล้ว เหมื่อย แปลว่า เด็กชายจุกกับเด็กหญิงเหี้ยน(เหี้ยน เป็นคำอีสาน คือลักษณะสั้นๆ นิยมใช้กับกระโปรงที่สั้นๆ อีเหี้ยน จึงหมายถึง เด็กหญิงที่ใส่กระโปรงสั้นๆ)เล่นวิ่งไล่จับกัน เด็กชายจุกเป็นคนวิ่งไล่จับเด็กหญิงเหี้ยน เด็กหญิงเหี้ยนวิ่งไม่ไหวเลยบอกเด็กชายจุกว่า "หยุดๆๆ" เพราะเหนื่อย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 39 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปะ

ภาษาอีสานคำว่า..ปะ
ความหมายตรงๆ ====>	เลิกรา/หย่าร้าง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:05:34	ตัวอย่าง ผัวเมียคู่นึง เข้ากันบ่ได้ จ่มให้กันสู่มื้อ กะเลยปะกัน แปลว่า สามีภรรยาคู่นึงทะเลาะกัน บ่นให้เกิดทุกวัน สุดท้ายก็เลิกกัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 40 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปิ้น

ภาษาอีสานคำว่า..ปิ้น
ความหมายตรงๆ ====>	การกลับด้าน, พลิก (จากคว่ำเป็นหงาย หงายเป็นคว่ำ)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/3/2002 11:04:15 PM	ตัวอย่าง บ่าวบุญโฮม เพิ่นหัวร่อ ตับปิ้นตับไป่แล้ว แปลว่า บ่าวบุญโฮม หัวเราะจนแทบตับจะพลิก เพิ่นวา....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 41 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เปิด

ภาษาอีสานคำว่า..เปิด
ความหมายตรงๆ ====>	เบื่อหน่าย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: แดน เมื่อวันที่:: 9/3/2001 1:00:04 AM	ตัวอย่าง ข่อยซะมาเปิดป่นปลาคักแถะ แปลว่า ผมเบื่ออาหารประเภทน้ำพริกปลา ป่นปลา อย่างมาก ไม่ อยากรับประทานอีก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 42 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไป่ ,ไป๊

ภาษาอีสานคำว่า..ไป่ ,ไป๊
ความหมายตรงๆ ====>	หรือยัง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 02-06-2006 12:25:25	ตัวอย่าง ไป่ หรือไป๊ (บ่อฮู้สิสะกดจั่งได๋ ออกเสียงเอาเองเด้อ) ความหมาว่า หรือยัง เป็นลักษณะแสดงคำถาม ว่าทำอะไรแล้วหรือยัง เช่น -บ่าวหน่อกินเข่าไป่---คุณหนุ่มหน่อทานข้าวหรือยัง -พระมหาบัติสิกไป่----พระมหาบัติลาสิกขาบทหรือยัง -น้องพอลล่ามีผัวไป่---น้องพอลล่าแต่งงานหรือยัง -มีเหล่าแล่ว มีกับแกล้มไป่---มีสุราพร้อมแล้ว มีกลับแกล้มหรือยัง -อ้ายกระบี่โลหิต ลาวเฒ่าไป่---บ่ ลาวบ่ทันเฒ่าดอก ลาวหองกะหนุ่มๆอยู่ (หล่อพร้อม)..... สั่นตั๊ว..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 43 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผักกะโตวา

ภาษาอีสานคำว่า..ผักกะโตวา
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นพืชน้ำชนิดหนึ่งใบก้านรับประทานได้
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์ จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู เมื่อวันที่:: 22-10-2007 14:05:45	ตัวอย่าง อ.สุวรรณภูมิ..พยัคฆฯ...พุทไธสง...เรียกผักกะโตวา....ลักษณะของผักกะโตวา...มีสีเขียว...อยู่ใต้น้ำ..ชอบขึ้นตามบึง...หนองน้ำ...แก่ง....เลิง.....กุด...ที่มีน้ำใสๆ...รับประทานเป็นอาหารได้...ทั้งก้านและใบจะกรอบ....รสชาดอร่อย..รับประทานกับน้ำพริก....รับประทานกับส้มตำจะได้รสชาดดีเยี่ยม...ทางร้อยเอ็ด อ.เสลภูมิ...บางบ้านเรียกผักโหบเหบ....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 44 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เผี่ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เผี่ยน
ความหมายตรงๆ ====>	หมด, หมดเกลี้ยง, ไม่เหลือ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 03-09-2007 16:14:32	ตัวอย่าง คำว่า เผี่ยน หมายถึง หมด, หมดเกลี้ยง, ไม่เหลือ เป็นคำวิเศษณ์ มาดูตัวอย่างกันนะครับ น้องพี่จั่งใด๋มากินเนื้อปลาเผี่ยนจั่งซี้ ก๋าวาสิบ่เหลือให้แมวจักหน่อยแหน่บ่ แปลว่า น้องพี่ทำไมมากินเนื้อปลาหมดเกลี้ยงอย่างนี้ กะว่าไม่ให้เหลือไว้ให้แมวกินบ้างหรือไร อีกตัวอย่างนะครับ อ้ายดล เลามักการบรรยาย โดยเฉพาะที่มหาลัยเอกชน เว้าบรรยายยามใด๋ เลาสิเก็บรายละเอียดจนเผี่ยนเหมิดเลย จนนักศึกษาสาวๆเหมิดควมสิถามพู้นหล่ะ สิเดิกดึ่นปานใด๋ เลากะสิเว้าเก็บเอาจนเผี่ยน แปลว่า พี่ดล แกชอบการบรรยาย โดยเฉพาะที่มหาวิทยาลัยเอกชน พูดบรรยาครั้งใด แกจะเก็ยรายละเอียดจนหมด จนนักศึกษาสาวๆ หมดคำถาม จะดึกดื่นเพียงใด แกก็จะเล่าเก็บรายละเอียดจนหมด เอาไว้ส่ำนี้ก่อน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 45 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พวม

ภาษาอีสานคำว่า..พวม
ความหมายตรงๆ ====>	กำลัง , กำลังจะ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 11-01-2007 15:02:49	ตัวอย่าง พวม แปลว่า กำลัง หรือ กำลังจะ เช่น -พวมไป = กำลังไป -พวมมา = กำลังมา -พวมสิกินเข่า = กำลังจะกินข้าว ตัวอย่วง น้องพอลล่า : อ้ายหน่อ ข่อยไช้ให่เจ้าไปซักผ้า ยามได๋สิไปดัวเนี่ย คาแต่เล่นดีดยางอยู่กับเด็กน้อยนั่นหละ บ่าวหน่อ : \"พวม\" สิไปเดียวนี้หละจ้า ไสหละกาละมัง แปลว่า น้องพอลล่า : พี่หน่อ น้องใช้ให้พี่ไปซักผ้า เมื่อไหร่จะไปซักสักที มัวแต่เล่นดีดยางอยู่กับเด็กน้อยนั่นแหละ บ่าวหน่อ : \"กำลัง\" จะไปเดียวนี้แหละจ้า กาละมังซักผ้าอยู่ไหนหละ บ่าวหน่อลาวว่าถ้าลาวได้เมีย ลาวสิบ่ย่านเมีย พะนะ ย่านเฮ็ดหยังเมีย บ่แม่นผีหลอก (พญาชาญ เพิ่นว่า)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 46 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อเฒ่า/แม่เฒ่า

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อเฒ่า/แม่เฒ่า
ความหมายตรงๆ ====>	พ่อตา/แม่ยาย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:20:56	ตัวอย่าง ลูกใภ้อย่าลืมไปยาม ไปเล่นนำพ่อเฒ่า แม่เฒ่าแน่เด้อ หลังดองกันแล้ว =ลูกสะใภ้อย่าลืมไปเล่นกับพ่อตาแม่ยายหน่อยนะ หลังผูกญาติกันแล้ว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 47 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อ

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อ
ความหมายตรงๆ ====>	พบ,เจอ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 06-06-2006 09:10:22	ตัวอย่าง พ่อ ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง บิดา นะ ส่วนคำว่าบิดาหรือพ่อในภาษากลาง ภาษาอีสาน จะเอิ้น อี่พ่อ หรือ อี่พอ สิมีคำว่า อี่ นำหน้า เช่น อี่แม เป็นเมีย อี่พอ เป็นต้น ส่วนคำว่า พ่อ ในภาษาอีสาน จะหมายถึง พบ หรือ เจอ เช่น -ลาล่า กับ ลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดอยู่ในโคก ไปตั้งแต่เซ้าจนสวย กะบ่ \"พ่อ\" เห็ดจักดอก จนทั้งสองคนหิวเข่า กะเลยสิพากันเมียบ้าน ตอนขากลับกะย่างมา \"พ่อ\" โพน โพนบักใหญ่หนึ่ง พอเหลียวลอดง่าไม่เข่าไป ลาล่าถึงกับสะเดิด เพราะว่าลาว \"พ่อ\"ว่า อยู่ข้างโพนมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิด ขาวจ้ากพากเต็มไปเหมิด เกิดมากะบ่เคยพบเคย \"พ่อ\" แปลว่า -ลาล่า กับลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดในป่า ไปกันตั้งแต่เช้าจนสาย ก็ไม่ \"พบ\" เห็ดสักดอก จนทั้งสองคนหิวข้าว ก็เลยพากันจะกลับบ้าน ระหว่างทางก็เดินมา \"เจอ\" กับโพนที่ใหญ่โพนหนึ่ง พอแกมองลอดกิ่งไม้เข้าไป ลาล่าถึงกับสะดุ้ง เพราะแก \"พบ\" ว่าอยู่ข้างโพนนั้นมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิดขาวเต็มไปหมด เกิดมาก้ไม่เคยพบเคย \"เจอ\"
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 48 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โพด

ภาษาอีสานคำว่า..โพด
ความหมายตรงๆ ====>	มากเกินไป, เกินไป, เกินพอดี
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 16-05-2006 08:39:44	ตัวอย่าง “พ่อใหญ่ดล.. เป็นจั่งได๋น้อ อยู่ทางนิวซีแลนด์ อากาศดีบ่?” “โฮ้... ดีอยู่.. แต่ว่าหนาวโพด... น้ำกะเย็นโพด เลยบ่อาบฮอดน้ำ... สิกินกาแฟฮ้อนๆ มันกะฮ้อนโพด เลยลวดลิ้นจ้อย.. ชงกาแฟกิน กะบ่แซบ ใส่น้ำตาลหลาย มันเลยหวานโพด... สรุปแล้ว มีแต่แนวโพดๆ ขนาดความหล่อของผู้เว้า กะยังหล่อโพด เด้เดียวเนี่ย...” คำแปล “พ่อเฒ่าดล.. เป็นอย่างไรบ้าง อยู่ทางนิวซีแลนด์ อากาศดีไหม?” “อือ... ก็ดีอยู่.. แต่ว่า หนาวเกินไป.. น้ำก็เย็นเกินไป เลยไม่อาบน้ำเลย... จะกินกาแฟร้อนๆ มันก็ร้อนเกินไป จึงลวกลิ้น.. ชงกาแฟกิน ก็ไม่อร่อย ใส่น้ำตาลมาก มันเลยหวานเกินไป... สรุปแล้ว มีแต่สิ่งเกินๆ แม้แต่ความหล่อของคนพูด ก็ยังหล่อเกินขนาด นะจะบอกให้...”
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 49 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มอ ,หม่อ

ภาษาอีสานคำว่า..มอ ,หม่อ
ความหมายตรงๆ ====>	ริม ,อยู่ไกล้ริม ,ชิดขอบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 17-09-2006 22:25:32	ตัวอย่าง มอ หรือ หม่อ บ่ฮู้ว่าสิเขียนจั่งได๋ ออกเสียงให้มันถืกกะแล่วกัน แปลว่า อยู่ริม หรืออยู่ชิดขอบ เช่น -พ่อใหญ่บัติ พาลูกซายไปเบิ่งน้ำมาก อยู่ฝั่งห่วย ลาวเลยบอกลูกว่า บักหล่า อย่าสะไปยืนอยู่ \"มอ\" หลายเด้อ เดี๋ยวมันสิหัวสักตกน้ำ ตายน้ำ พ่อซ่อยบ่ทันเด้ แปลว่า -คุณตาบัติ พาลูกซายไปดูน้ำหลาก ที่ริมฝั่งห้วย แกเลยบอกกับลูกว่า หนู อย่าไปยืนอยู่ \"ริมฝั่ง\" มากนักนะ เดี๋ยวจะหัวคะมำตกน้ำ จมน้ำตาย พ่อซ่วยไม่ทันนะ หรือ -ไปไป ซิ่ง โตไปขึ้นบักค้อมากินกับแจ่วแหน่ อย่าสะไต่ไป \"มอ\" หลายเด้อ เดี๋ยวง่ามันสิพาลิเด้ ตกต้นค้อ ขาหักขาห่าน เด้ แปล -ไปไป ซิ่ง ช่วยไปปีนต้นสะคร้อ เก็บลูกสะคร้อมากินกับน้ำพริกหน่อย อย่าไต่ไป \"ชิดขอบ\" เหยียบกิ่งเล็กๆ นะ เดี๋ยวมันจะฉีกขาด ตกต้นสะคร้อ ขาหัก นะ (จะบอกให้) พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 50 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มืน

ภาษาอีสานคำว่า..มืน
ความหมายตรงๆ ====>	ลืม(ตา)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย จากคุณ:: อ่อนดี เมื่อวันที่:: 04-10-2013 12:20:40	ตัวอย่าง บักพริกฟ่งใส่ตา มืนตาบ่ขึ้นเลย-พริกกระเด็นใส่ตา ลืมตาไม่ขึ้นเลย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 51 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มุน

ภาษาอีสานคำว่า..มุน
ความหมายตรงๆ ====>	ละเอียด,ชิ้นเล็กๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/15/2002 11:54:23 PM	ตัวอย่าง เจ้าเอาครกตำบักพริกบ๊อ มาคือมุนแท้ แปลว่า คุณใช้ครกตำพริกเหรอ ถึงได้ละเอียดอย่างนี้ วาแล้ว...วา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 52 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แม่ฮ้าม-แม่ม้าย

ภาษาอีสานคำว่า..แม่ฮ้าม-แม่ม้าย
ความหมายตรงๆ ====>	แม่ฮ้างผู้หยิงมีอายุที่ยังไม่แต่งงานไม่มีสามี
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ จากคุณ:: หนหวย เมื่อวันที่:: 19-08-2009 16:19:28	ตัวอย่าง แม่ม้ายผู้หญิงแต่งงานแล้วสามีตาย(หญิงม้าย )หรือเลิกลากันไป เช่น ซุ้มแม่ฮ้างแม่ม้ายมากันเต็มบ้าน เผื่อหาผู้บ่าวได้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 53 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไม้ตุมเตียก

ภาษาอีสานคำว่า..ไม้ตุมเตียก
ความหมายตรงๆ ====>	ไม้ที่ได้จากไม้ไผ่ในส่วนของด้านในกระบอกติดกับเยื้อไผ่เมื่อผ่าไผ่แบ่งเป็น2ส่วนส่วนที่ติดเปลือกนอกเรียกไม้นิ่วเอาไปทำตอกมัดของส่วนในที่ติดเยื่อไผ่จะเหลือเป็นไม้ตุมเตียก
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ จากคุณ:: พวงเพ็ชร มีบุญ เมื่อวันที่:: 09-08-2010 12:12:19	ตัวอย่าง ไม้ตุมเตียกคือไม้ได้จากไม้ไผ่ส่วนที่ติกกับเยื้อไผ่สีขาวๆด้านใน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 54 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยอม

ภาษาอีสานคำว่า..ยอม
ความหมายตรงๆ ====>	กระเบียดกระเสียน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: นายฮ้อยทมิฬ เมื่อวันที่:: 30-03-2010 14:14:18	ตัวอย่าง อ้ายกับน้องกินข้าวกับปี้งซี่น อ้ายค่อยๆบิกินยอมๆ ย่านมันเบิ๊ดก่อน น้องสิบ่ออิ่ม แปลว่า พี่กับน้องกินข้าวกับปิ้งเนื้อ พี่ค่อยๆบิกินอย่างกระเบียดกระเสียน เพราะกลัวมันหมดก่อนที่น้องจะกินอิ่ม
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 55 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลิ , ริ

ภาษาอีสานคำว่า..ลิ , ริ
ความหมายตรงๆ ====>	ฉีกหัก, ฉีกขาด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 14-09-2006 16:52:09	ตัวอย่าง ลิ คือลักษณะอาการที่ กิ่งไม้ หรือใบไม้ ปลิแตกหัก หรือฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างกิ่งกับกิ่ง หรือระหว่างก้านใบกับกิ่ง (อกรรมกิริยา) ลิ คือ ดึง ดัน เพื่อให้กิ่งไม้ ฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างกิ่งกับกิ่ง หรือเพื่อให้ใบไม้ ฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างก้านใบกับกิ่ง (สกรรมกิริยา) ตัวอย่างเช่น ไปไป ซิ่ง โตไปขึ้นบักค้อมากินกับแจ่วแหน่ อย่าสะไปเหยียบง่าน้อยเด้อ เดี๋ยวมันสิพาลิเด้ ตกเจ็บเด้ แปลว่า ไปไป ซิ่ง ช่วยไปปีนต้นสะคร้อ เก็บลูกสะคร้อมากินกับน้ำพริกหน่อย อย่าไปเหยียบกิ่งเล็กๆ นะ เดี๋ยวมันจะฉีกขาด ตกเจ็บนะ (จะบอกให้) มื้อวาน พ่อใหญ่ดล พาน้องพอลล่า ขึ้นโคก เข้าป่า หาเก็บผักหวาน น้องพอลล่า เด็ดยอดผักหวานกะบ่ขาด เก็บตั้งดน ได้บ่พอกำ... ส่วนพ่อใหญ่ดลลิเอา ลิเอา คราวเดียว ได้กำบักง่างนึง กะยังวะ (อย่าลืมเอามาแกงสู่พ่อใหญ่บัติกินเด้อล่ะ) แปลว่า เมื่อวาน พ่อใหญ่ดล พาน้องพอลล่า เข้าป่าโคก ไปหาเก็บผักหวานป่า น้องพอลล่า เด็ดกิ่งยอดผักหวานไม่ขาด เก็บอยู่ตั้งนาน ได้ไม่ถึงกำมือ... ส่วนพ่อใหญ่ดล ดึงหักเอา หักเอา แป๊บเดียว ได้กำมือใหญ่ๆ เลยทีเดียว (อย่าลืมเอามาแกงแบ่งพ่อใหญ่บัติกินด้วยนะ) ปล. มันหาคำแปลตรงๆ ไม่มีเลยนะ คำว่า ลิ เนี่ย คิดไม่ออกจริงๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 56 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เลิก

ภาษาอีสานคำว่า..เลิก
ความหมายตรงๆ ====>	เผยอ, ฉีกขาด, ถลก, ทำให้ขาดออกเป็นส่วนๆ, ทำให้หลุดออกจากกัน, เปิด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: แป้นปีก เมื่อวันที่:: 16-07-2007 10:57:08	ตัวอย่าง เลิก คือ เผยอ, ฉีกขาด, ถลก, ทำให้ขาดออกเป็นส่วนๆ, ทำให้หลุดออกจากกัน มาดูตัวอย่างกันนะครับ บ่าวหน่อ ไปเตะฟุตบอล ถืกอ้ายโรนัลดินโญ่ สกัดบอล จนบ่าวหน่อสักกะเทียมทวน กระเด็นออกไปข้างสนามถืกแผ่นป้ายโฆษณาของอีสานจุฬาฯดอทคอมเข้าอย่างจัง ขาซ้ายเหลิ่น ขาขวาหนังเลิกออกมาเป็นตาย้าน แต่บ่าวหน่อ บ่ตายดอก แปล บ่าวหน่อ ไปเตะฟุตบอล ถูกโรนัลดินโญ่ สกัดบอลจนบ่าวหน่อตีลังกา กระเด็ยออกไปข้าวสนาม โดนแผ่นป้ายโฆษณา อีสานจุฬาฯ ดอทคอมอย่างจัง ขาซ้ายถลอก ขาขวาหนังเผยอ ฉีกขาดออกมา น่ากลัวมา แต่บ่าวหน่อ ไม่ตาย อีกตัวอย่างนึงครับ สาว ป. เลาเป็นคนบ้า มักสิเลิกสิ่น เลิกเสื้อใส่ผู้บ่าว แปลว่า สาว ป. แกเป็นคนบ้า แกมันจะเปิดกระโปรง เปิดเสื้อให้หนุ่มๆดู สมมติเด้อ สมมติ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 57 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า วอง

ภาษาอีสานคำว่า..วอง
ความหมายตรงๆ ====>	หรอ (ใช้กับฟัน)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 17/1/45 23:38:58	ตัวอย่าง แข้ววองกินน้ำลองหิน ลงไปซีกินหินกับแจ่ว แปลว่า ฟันหรอกินน้ำไปกับหิน ลงไปแน่น้ำชีกินหินกับน้ำพริก วาสั่นดอก......
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 58 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ว้อ

ภาษาอีสานคำว่า..ว้อ
ความหมายตรงๆ ====>	บ้า
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 17/1/45 23:34:39	ตัวอย่าง หมอว้อโตนี้มันสิกัดเอาเด้ อย่าเข้าไปใกล้มันเด้อ แปลว่า สุนัขบ้าตัวนี้มันจะกัดเอานะ อย่าเข้าใกล้มัน วาสั่นดอก......
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 59 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ว่าด้วยเรื่องอวัยวะ

ภาษาอีสานคำว่า..ว่าด้วยเรื่องอวัยวะ
ความหมายตรงๆ ====>	อวัยวะของร่างกาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:30:02	ตัวอย่าง ในบางคำของภาษาอีสาน ใช้คำเดียวกันกับภาษาไทยเลย แต่จะขอเล่าเฉพาะที่แตกต่างกันนะครับ ภาษากลาง ภาษาอีสาน จมูก ==> ดัง จมูกไม่มีดั้ง ==> ดังแหมบ น้ำมูก ==> ขี้มูก น้ำมูกที่แห้ง ==> ขี้ดัง จมูกรอใหญ่ ==> ฮูดังปึ่ง ฟัน ==> แข่ว ฟันหลอ ==> แข่ววอง ริมฝีปาก ==> ผีสบ คาง ==> คางกะไต ศอก ==> แขนศอก นิ้วหัวแม่มือ ==> นิ้วโป้ นิ้วเท้า ==> หัวโป้ตีน ก้น ==> ดาก เอว ==> แอว ไหล่ ==> เปี้ยง ผมหยิก ==> หัวหยอง หัวล้าน ==> หัวเถิก ส่นเท้า ==> สะนอง น่อง ==> บีแข้ง ขาอ่อน ==> ขาโต้น บ่า ==> บ่าไหล่ เดินตีนเปล่า ==> ยางอีเปิ่ม ลาววา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 60 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เวียก

ภาษาอีสานคำว่า..เวียก
ความหมายตรงๆ ====>	งาน
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: เซียงโคเล เมื่อวันที่:: 20-04-2012 10:56:14	ตัวอย่าง บ่ไปกินบุญนำเขาดอกมื้อนี่ เคิกเวียก (ไม่ไปกินเลี้ยงงานบุญเพราะเสียเวลาทำงาน)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 61 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ศัพท์เกี่ยวกับร่างกาย

ภาษาอีสานคำว่า..ศัพท์เกี่ยวกับร่างกาย
ความหมายตรงๆ ====>	ศัพท์เกี่ยวกับร่างกาย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 22-09-2006 15:50:05	ตัวอย่าง ความจริง บ่าวหน่อเคยเสนอไปแล้วครั้งหนึ่ง แต่ นั่นเป็นคำแบบร้อยเอ็ด ลองมาดูคำทางขอนแก่นบ้างนะ... อีสาน<=>กลาง โป้ตีน = นิ้วหัวแม่เท้า โป้มือ = นิ้วหัวแม่มือ นิ้วโป้ = นิ้วโป้ง ตุ้มม่อง, ตุ้มค้อง = ตาตุ่ม ส้นน่อง, กะน่อง, กะนอง = ส้นเท้า บีแข้ง = ปลีแข้ง ขาโอ้ง = โคนขา แอบแอ่ขา = ขาหนีบ สะโพก, กะโพก, ตะโพก = สะโพก ดาก = ก้น ก้น = ก้น ฮูดาก = รูตูด แอว = เอว บักแอว = บั้นเอว ส่วง = บั้นเอว, ชายโครง(ตรงที่จั๊กจี้) สีส่วง = บั้นเอว, ชายโครง(ตรงที่จั๊กจี้) ไสบือ = สะดือ ขี่โผ่, ขี้โพ่ = พุง เอิก = อก ขี้ตะแร้, ขี่ตะแร่, ขี้แฮ่ = รักแร้ กะง่อน, ง่อน = ท้ายทอย คางกะไต = ขากรรไกร สีสบ, ซิสบ = ริมฝีปาก แข่ว, แข้ว = ฟัน แข่วโคบ = ฟันกราม แข่วหล่อน = ฟันโยก แข่ววอง, แข้วว่อง = ฟันหรอ ดัง = จมูก ขี้ดัง = ขี้มูก ขี้มูก = น้ำมูก ขี้มูกตันดัง = คัดจมูก หน่วยตา = ลูกตา ขี้กะเทอะ = เสลด จอม, ญ่อม, หญ่อม = ขวัญ (ที่เวียนเป็นรูปก้นหอยอยู่บนหัว) เฮี่ย = เหงื่อ ขนบั่ว = ขนอ่อน, ไรขน (เช่น ขนลูกนกที่กำลังขึ้น)
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 62 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่วยหน้า

ภาษาอีสานคำว่า..ส่วยหน้า
ความหมายตรงๆ ====>	ล้างหน้า
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 24-08-2006 14:42:05	ตัวอย่าง ส่วยหน้า =>ล้างหน้า สมมติเฉยๆนะครับ มื้อวานสาวบิวเลาเบิ่งหนังขายยาจนเดิก เลาตื่นสวยสั่นแหล่ว ฟ้าวส่วยหน้าส่วยตาไปเฮ็ดงาน แปลว่า เมื่อวาน น้องบิวแกดูหนังขายยาดึกไปหน่อย แกเลยตื่นสาย เลยรีบล้างหน้าล้างตาไปทำงาน นี่สมมติเฉยๆนะครับ ตัวจริงแกตื่นเช้ามากเลยครับ สั่นดอกหว้า
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 63 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะมัก

ภาษาอีสานคำว่า..สะมัก
ความหมายตรงๆ ====>	สำลัก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 28-12-2006 21:41:44	ตัวอย่าง สะมัก หมายถึง สำลัก เช่น สะมักเข่า หมายถึง สำลักข้าว สะมักน้ำ หมายถึง สำลักน้ำ ตัวอย่าง - น้องพอลล่า ไปเล่นน้ำทะเล แต่ว่าลอยน้ำบ่เป็น พออ้ายหน่อล่อให้ลงไปเลิกๆ น้ำไหลเข่าปากเข่าดัง \"สะมัก\" น้ำทะเลแอ้กๆ เค็มเกียบตาย กะยังหวา แปลว่า - น้องพอลล่า ไปเล่นน้ำทะเล แต่ว่ายน้ำไม่เป็น พออ้ายหน่อหลอกให้ลงไปบริเวณน้ำลึกๆ น้ำไหลเข้าปากเข้าจมูก \"สำลักน้ำ\" ทะเลเค็มอย่างมากเลย เหยียบแม่นตายน้ำบ่หละ น้องพอลล่า เอย
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 64 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะเมน

ภาษาอีสานคำว่า..สะเมน
ความหมายตรงๆ ====>	เขม่น,กระดิก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 1/16/2002 12:03:20 AM	ตัวอย่าง ตัวน้อยๆซ่ำเจ้า ข่อยบ่ย้าน ขนคิงบ่สะเมนดอก แปลว่า ตัวเล็กเท่าคุณนั้น ผมไม่กลัวเส้นขนไม่กระดุกกระดิกหรอก วาแล้ว...วา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 65 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สิเลอ

ภาษาอีสานคำว่า..สิเลอ
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นภาษาภูไทซึ่งใช้ถามกัน แปลว่า ที่ไหน , อะไร , ยังไง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: คนภูไทสกลนคร เมื่อวันที่:: 26-10-2009 18:28:38	ตัวอย่าง เฮ้ดเวกแล้วล่ะจักไป สิเลอ ซึ่งแปลว่า เลิกงานแล้วไม่รู้จะไปไหนต่อดี
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 66 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสก

ภาษาอีสานคำว่า..โสก
ความหมายตรงๆ ====>	แอ่งน้ำที่เกิดจากการกัดเซาะของน้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 22-10-2006 09:20:13	ตัวอย่าง โสก เป็นแอ่งน้ำที่เกิดจากการกัดเซาะของน้ำที่ไหลบ่า กัดเซาะดินให้เป็นหลุมลงไป โสก จะเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ส่วนสระน้ำหรือบ่อน้ำที่คนขุด จะเรียกว่า \"ส่าง\" ตัวอย่าง -ปีนี่ฝนตกแฮงคัก น้ำมากผ่านนาพ่อใหญ่บัติ น้ำไหลแฮงคัก พัดคันแทขาด หมุนตาไก่ หล่วยๆ พัดไฮ่นาของพ่อใหญ่บัติเป็น \"โสก\" บักใหญ่ เลิ๊กท่วมหัว คันสิไปหาดินมาถม \"โสก\" กะสิยากหลายเติบ พ่อใหญ่บัติกะเลย หาหมู่มาก่นให่มันเป็น \"ส่าง\" ซะเลย แปลว่า -ปีนี้ฝนตกหนักมาก น้ำหลากผ่านทุ่งนาของคุณตาบัติ น้ำไหลเชี่ยวมาก พัดคันคันนาขาด น้ำหมุนวน พัดทุ่งนาของตาบัติเป็น \"แอ่งน้ำ\" ขนาดใหญ่ ลึกท่วมหัว ถ้าจะไปหาดินมาถม \"แอ่ง\" ก็คงจะยุ่งยากพอสมควร ตาบัติก็เลย เกณฑ์คนมากขุดต่อให้มันเป็น \"บ่อน้ำ\" ซะเลย น้ำมาก=น้ำป่าไหลหลาก หมุนตาไก่= ลักษณะของน้ำที่ไหลวนเป็นเกลียว หาหมู่= การหาคนมาช่วย หรือ ลงแขก วะสั้นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 67 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมะหล่ำหมะก่อย

ภาษาอีสานคำว่า..หมะหล่ำหมะก่อย
ความหมายตรงๆ ====>	ไร้แก้นสาร, ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 14-11-2006 11:14:06	ตัวอย่าง น้องพอลล่า เห็นอ้ายต้อมเป็นคนหม่ะหล่ำหมะก่อย เลยกะเลยถิ่มอ้ายต้อมไปหาผู้บ่าวใหม่สั่นแหลว แปลว่า น้องพอลล่า เห็นพี่ต้อมเป้นคนไร้แก่นสาร ทำอะไรไม่เป็นชิ้นเป็นอัน แกก็เลยทิ้งพี่ต้องไปหาคนใหม่นั่นแล หม่ะหล่ำหมะก่อย คือ ไร้แก้นสาร, ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน จะคล้ายๆกับ จิกหลิกจอกหลอก คือ เล็กๆน้อย ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 68 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หยะ ( หญะ)

ภาษาอีสานคำว่า..หยะ ( หญะ)
ความหมายตรงๆ ====>	รู้สึก สาก ๆ , หยาบ ๆ ( เอามือลูบกระดาษทราย จะรู้ความหมาย )
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 20-06-2010 18:27:22	ตัวอย่าง ตัวอย่าง ทิดมี : เล่นน้ำห้วยแล้ว พอเซาเล่น มันเป็นสี หยะ ๆ จารย์ใหญ่ : เอาหญ้าไปให้งัวกิน ลิ้นมันเลียถืกมือ หยะ คาก ๆ คำแปล ทิดมี : เล่นน้ำในห้วยแล้ว พอเลิกรู้สึก สากๆ ยังไงไม่รู้ จารย์ใหญ่ : เอาหญ้าไปให้วัว ลิ้นวัวมันเลียโดนมือ สากๆ หยาบๆไปหมด
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 69 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หล่อน

ภาษาอีสานคำว่า..หล่อน
ความหมายตรงๆ ====>	ทำให้เหลือแต่เม็ด, เกลี้ยง,ทำให้เกลี้ยง,สะอาด, ทำให้สะอาด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 21-10-2006 14:29:15	ตัวอย่าง คำว่า หล่อน ให้อ่านออกเสียงยาวๆจะได้ถูกหลักภาษา แปลโดยรวมก็คือ เกลี้ยง,ทำให้เกลี้ยง,สะอาด, ทำให้สะอาด นั่นแหละครับ ตัวอย่าง พ่อใหญ่ดลเลามีลูกแล้ว พอดีลูกเลาอยากกินคั่วในบักขาม แต่เพิ่นมีแตบักขามสุก เพิ่นเลยเว้ากับลูกเพิ่นมา อีหล่า เอาบักขามหมานี่ พ่อสิหล่อนให่ พ่อหล่อนให่แล้ว เอาไปคั่วมาสู่พ่อกินเด้อ แปลว่า ลูก (คนสุดท้อง) เอามะขามมาเร็ว พ่อจะทำให้เหลือแต่เม็ด (ในที่นี้คือ กินเนื้อมะขาม) หากพ่อทำให้แล้วก็เอาไปคั่วมาให้พ่อกินด้วยนะ หรือ ความหมายในเชิงสะอาด พ่อใหญ่บัติ เลากะมีลูกแล้วคือกัน พอดีเมียเลาบ่อยู่เลากะเลยเลี้ยงลูกผู้เดียว มื้อนั่นลูกเลาขี้ใส่ส่ง เลากะเลยต้องเอาไปซักให่มนันหล่อน สั่นแหลว แล้วกะล้างมือนำให่มันหล่อน คันบ่ล้างมันสิเหม็น แปลว่า ตาบัติก็มีลูกเหมือนกัน วันนั้นภรรยาแกไม่อยู่บ้าน ก็เลยให้แกเลี้ยงลูกคนเดียว วันนั้นลูกแกก็อุจจาระใส่กางเกง แกเลยต้องเอาไปซักให้มันสะอาด แล้วแกก็ต้องล้างมือด้วย หากไม่ล้างมันจะเหม็น บ่าวหน่อ เลาวา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 70 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หิวนอน

ภาษาอีสานคำว่า..หิวนอน
ความหมายตรงๆ ====>	ง่วงนอน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: จารย์เขียว เมื่อวันที่:: 13-06-2019 00:09:08	ตัวอย่าง ตอนน้ีกะเดิกแล้ว ข่อยหละหิวนอนเด้ แปลว่า ตอนนี้ดึกแล้ว ฉันละง่วงนอนจริงๆ <a href="http://www.isan.clubs.chula.ac.th/lang/index.php">เดิก</a>
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 71 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหน็ก

ภาษาอีสานคำว่า..เหน็ก
ความหมายตรงๆ ====>	กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 31-07-2006 09:27:57	ตัวอย่าง เหน็ก คือ กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว มีลักษณะคล้ายๆ "เต็ง" แต่จะมากกว่า คือ กดแล้ว สิ่งที่กดต้องไม่เคลื่อนไหว เต็ง จะเคลื่อนไหวได้ มาดูตัวอย่างกันนะครับ บ่าวสนกับบ่าวเหลื่อม ซกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมตีเข่าเข้าบักแอวบ่าวสน แล้วย้านบ่าวสนสวนคืน กะเลยเอาเข้าเหน็กไว้บักแอว บ่าวสนบ่ฮู้สิเฮ็ดจั่งใด กะเลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อมปิ้นท้องหลายเงิบ บัดเดียวนึง แปลว่า บ่าวสน กับ บ่าวเหลื่อม ชกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมแทงเข่าเข้าไปที่เอวของบ่าวสน แล้วกลัวว่า บ่าวสนจะสวนคืนบ้าง ก็เลยเอาเข่ากดไว้ที่เอวไม่ให้บ่าวสนเขยื้อน บ่าวสนไม่รู้จะทำอย่างไร ก็เลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อม หงายท้อง เลยทีเดียว บักแอว ==> เอวกิ่ว เพราะมีบักด้วย บัก ก็คือ รอยหยัก รอยหยักที่อยู่เอวก็คือ ส่วนที่กิ่วที่สุด ปิ้น==> กลับ หรือ พลิกกลับ กลับด้าน เป็นการกลับจากล่างขึ้นบนเท่านั้น หงายเงิบ ==> คือ หงายหลังแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัว เงิบ เป็นคำขยาย หงายทวน ก็คล้ายๆหงายเงิบนั่นแหละ (เดี๋ยวจะมาเล่าให้ฟังอีกที) ตีเข่า ==> แทงเข่า บ่าวหน่อ ลาววา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 72 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหนี่ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เหนี่ยน
ความหมายตรงๆ ====>	การบีบเค้นเคล้าคลึง/บีบเล่นคลึงเล่น/บีบคั้นให้เข้ากัน/วิธีการประกอบอาหารชนิดหนึ่ง/อาหารอีสานรูปแบบหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร จากคุณ:: จารย์ใหญ่ เมื่อวันที่:: 23-12-2009 03:47:47	ตัวอย่าง มื้อแลงสิเหนี่ยนหมากเขือสู่กิน แปลว่า ตอนเย็นจะซุปมะเขือให้กิน คำว่า ซุปหรือเหนี่ยน เรียกต่างกันตามแต่ละท้องที่ แต่คำว่า เหนี่ยน ใช้เฉาะกับมะเขือเท่านั้น นอกนั้นเรียกซุปเหมือนกันหมด... ที่แปลว่า บีบเล่น เช่น เหนี่ยนเล่นอยู่นั่นล่ะ ข้าวนั้น สิกินกะบ่กิน แปลว่า ข้าวน่ะบีบเล่นอยู่นั่นล่ะ จะกินก็ไม่กิน....
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 73 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลิ่น, เลิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..เหลิ่น, เลิ่น
ความหมายตรงๆ ====>	ถลอก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: มังกรเดียวดาย เมื่อวันที่:: 01-06-2006 12:53:20	ตัวอย่าง ต่อไปนี้ขอเสนอข่าวประจำหมู่บ้าน... ทิดไหว เลาพาผู้สาวไปหัดจักรยานอยู่ทางหินแฮ่ ผู้สาวเป็นคนถีบ เลาเป็นคนซ้อนท้าย พอดีจักรยานลงมอ เสียหลัก พาล้ม เป็นผลให้ผู้สาวหัวเข่าเหลิ่น ศอกเหลิ่น ส่วนทิดไหวขาหลด ข้อมือเช่น ต้องย่างโหล่ยจ๊ก โหล่ยจ๊ก ไปหาแม่ใหญ่ลี ให้เลาจกเส้น ดึงเส้นให้... จบข่าว แปลว่า ต่อไปนี้ ขอเสนอข่าวประจำหมู่บ้าน... ทิดไหว แกพาแฟนไปหัดจักรยานอยู่ถนนลูกรัง แฟนเป็นคนถีบ ส่วนแกเป็นคนนั่งซ้อนท้าย พอดีถึงทางลงเนิน จักรยานเสียหลักล้ม เป็นผลให้ผู้หญิงเข่าถลอก ข้อศอกก็ถลอก ส่วนทิดไหว ข้อเท้าแพลง เส้นข้อมือพลิก ต้องเดินกระเผก กระเผก ไปหาแม่ใหญ่ลี วานให้แกช่วยนวดช่วยดึงเส้นให้... จบข่าว หมายเหตุ : ทางหินแฮ่ = ทางลูกรัง มอ = ทางลาด, ที่ลาดชัน หลด = แพลง, เส้นพลิก เช่น = เส้นพลิก โหล่ยจ๊ก = กระเผก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 74 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลือโตน,ลุโตน

ภาษาอีสานคำว่า..เหลือโตน,ลุโตน
ความหมายตรงๆ ====>	สงสาร
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ จากคุณ:: หนหวย เมื่อวันที่:: 28-05-2009 17:13:22	ตัวอย่าง เป็นตาเหลือโตนแท้เมียป๋า ความหมาย น่าสงสารจังเมียขอเลิก ลุโตนซาตเด้ ความหมาย โธ่ น่าสงสาร เมียป๋า ความหมาย เมียขอเลิก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 75 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหิ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..เหิ่ม
ความหมายตรงๆ ====>	ห่าม
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี จากคุณ:: อั้ม เมืองอุบลคนพิบูล เมื่อวันที่:: 28-05-2009 15:14:19	ตัวอย่าง บักหุ่งหน่วยนิกำลังเหิ่ม อีกสองสามมื้อกะกินได้แล้ว = มะละกอลูกนี้กำลังห่ามอีกสองสามวันก็สุกแล้ว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 76 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหล่

ภาษาอีสานคำว่า..แหล่
ความหมายตรงๆ ====>	ดำ, คล้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม จากคุณ:: Bumpkin เมื่อวันที่:: 11-02-2008 09:11:54	ตัวอย่าง สูเบิ่งอ้ายจอนสัน มริกันนิโก ผู้นั้นแหม่ เราคือมาแหล่แป๊ดๆแท้น้อ คำแปล พวกเราดูพี่จอนสัน นิโกชาวอเมริกา คนนั้นสิ ทำไมพี่แกถึงดำมิหมี๋อย่างนี้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 77 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไหลฮาด

ภาษาอีสานคำว่า..ไหลฮาด
ความหมายตรงๆ ====>	พฤติกรรมที่ทำติดต่อกันจากคนหนึ่งสู่อีกคนหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี จากคุณ:: เจ้าหญิงท้องนา เมื่อวันที่:: 08-04-2009 09:23:33	ตัวอย่าง น้องนกเป็นคนขี้เกียจไหลฮาดมาถึงน้องไก่ *นิสัยพฤติกรรมที่ลอกเลียนกัน
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 78 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อย่าอ่งหลาย

ภาษาอีสานคำว่า..อย่าอ่งหลาย
ความหมายตรงๆ ====>	เป็นคำตำหนิผู้อื่นที่แกล้งทำตัวเป็นผู้ดี
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์ จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู เมื่อวันที่:: 25-09-2007 12:43:46	ตัวอย่าง อาทิเช่น...บักกึม....อยู่บ้านหนองรังกา...ไปเรียนหนังสือที่กรุงเทพช่วงปิดเทอม..ก็กลับบ้าน..แม่หาข้าวให้กิน...ในโต๊ะอาหาร...มีปลาร้าดิบ...พริกสด...ยอดกระถิน..ของโปรดบักกึมทั้งนั้น...บักกึมมันเปลี่ยนชื่อเป็น สันติชัย ก็เลยพูดว่า แม่ครับสันติชัยทานไม่ได้นะฮะ แม่บักกึมจึงพูดว่า \"อย่าอ่งหลาย..มักสันติชัย ใหญ่ แต่ก่อนมึงแดกอันนี่ละมึงจังคอยใหญ่มา\"
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 79 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เอียบ
ความหมายตรงๆ ====>	การหมักเกลือ, การเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 10-09-2006 09:47:48	ตัวอย่าง เอียบ เป็นการเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ แล้วหมักไว้สักครู่ หรือสักคืน เพื่อให้เนื้อสัตว์ เช่น เนื้อปลา กบ เขียด เนื้อวัว มีกลิ่นคาวลดลง และมีรสชาติดีขึ้น การ \"เอียบ\" ส่วนใหญ่จะเป็นการเตรียมเนื้อสัตว์ เพื่อ ทำการ ปิ้ง ย่าง ทอด หรือนึ่ง เช่น เอียบปลา เอียบกบ เอียบซี้น เป็นต้น แต่ เอียบไค บ่แม่น เพราะ เอียบไค ต้องใช้ มีดบิน เท่านั้น ตัวอย่างประโยค เช่น -มื่อคืนนี่ฝนตก พ่อใหญ่บัติลาวไปหาไต้กบ ได้กบใหญ่มาสามสี่โต กะเลยคึดอยากกิน หนึ่งกบใส่บักหุ่งเหิ่ม จ้ำกับแจ่วบักพริกดิบ แซบๆ กะเลยบอกเมียสุดที่รักว่า เฒ่าๆ เอากบไปแบ๋ขี่ แล้วกะ \"เอียบ\" ไว่แหน่เด้อ มื่อแลงข่อยสิหนึ่งใส่บักหุ่งเหิ่มสู่กิน แต่อย่าสะ \"เอียบ\" เค็มคักหลายเด้อ คือมื่อที่ \"เอียบ\" ปลา เอามาปิ้ง กินกะสิบ่ได้ เค็มคัก ปานว่าเอาปลามาแต่ทางบรบือเอาโลด คำแปล -เมื่อคืนนี้ฝนตก คุณตาบัติแกไปหาส่องกบ ได้กบตัวใหญ่มาสามสี่ตัว ก็เลยคิดอยากกิน นึ่งกบใส่มะละกอห่าม จิ้มกับแจ่วพริกสด อร่อยๆ แกก็เลยบอกเมียสุดที่รักว่า คุณๆ เอากบไปผ่าท้องแล้วก็ \"หมักเกลือ\" ไว้หน่อยนะ เย็นนี้ฉันจะนึ่งใส่มะละกอห่ามให้กินด้วยกัน แต่อย่า \"หมักเกลือ\" เค็มมากนัก เหมือนกับวันที่ \"หมัก\" ปลา เอามาปิ้ง กินก็ไม่ได้ เค็มมาก เหมือนกับว่าเอาปลามาจากทางบรบือโน่นแหละ ปล. บรบือ แต่ก่อนเป็นแหล่งผลิตเกลือสินเธาว์ แหล่งใหญ่ อะไรที่เค็มๆ คนแถวนั้นก็จะเปรียบว่ามาจากบรบือ คนบรบืออย่าเคียดเด้อ แต่ปัจจุบัน บรบือได้เลิกผลิตเกลือแล้ว เนื่อจากว่ามีประชาชนที่เดือดร้อนจากการที่น้ำเค็มไหลลงสู่ ลำน้ำเสียว ทำให้ทำนาไม่ได้ จึงมีการเรียกร้องให้ยกเลิกสัมปทานการผลิตเกลือในเขตอำเภอบรบือเมื่อสิบกว่าปีที่ผ่านมา ปัจจุบัน ลุ่มน้ำเสียว เป็นแหล่งผลิตข้าวที่สำคัญของจังหวัดมหาสารคามและร้อยเอ็ด สั่นดอกหวา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 80 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอี้ยม

ภาษาอีสานคำว่า..เอี้ยม
ความหมายตรงๆ ====>	เรอ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 22-10-2006 10:46:49	ตัวอย่าง เอี้ยม หมายถึง เรอ หรือ การผายลมออกทางปาก ตัวอย่าง -มื่อแลงวานนี่ เฮ็ดงานมาเมื่อยๆ เมียฮอดเฮียน เปิดตู้เย็นหาเบียร์เย็นๆมาเปิดกิน กินเหมิดกระป๋องหนึ่ง \"เอี้ยม\" เอิ้กๆ มีแฮงคัก กะยังวา ความหมาย -เย็นเมื่อวาน ทำงานมาเหนื่อยๆเพลียๆ กลับถึงบ้าน เปิดตู้เย็นหาเบียร์เย็นๆมาเปิดกิน กินหมดไปกระป๋องหนึ่ง \"เรอ\" ออกมา สบายท้อง สบายตัวมากเลย ปล.ถ้าเป็นผู้หญิงเวลา เอี้ยม หรือเรอ ให้เอี้ยมเบาๆนะ โดยเฉพาะผู้สาว ถ้าเอี้ยมเสียงดัง คือจั่งตอนมหาบัติกินเบียร์ มันสิดูบ่งาม แม่ไม่ปลื้ม จบ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 81 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮ็อก..!

ภาษาอีสานคำว่า..ฮ็อก..!
ความหมายตรงๆ ====>	กลิ่นเตะจมูก
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 23-04-2010 23:27:12	ตัวอย่าง อาวสอน : บึยย..แมงดาโตนี่ ฮ็อก คัก จี่ตำใส่ป่นกบ เบิ่งเด้.. คำแปล อาสอน : บรือ..แมงดาตัวนี้ กลิ่นเตะจมูกจริง ย่างไฟตำใส่น้ำพริกกบ หละก็ น่าดูเชียว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 82 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮะ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮะ
ความหมายตรงๆ ====>	ถู, ถูไถ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 01-06-2007 21:09:02	ตัวอย่าง -บ่าวหน่อเพิ่นถืกยุงกัดหลัง เกากะบ่เถิง เพิ่นคันหลายกะเลยเอาหลังไป \"ฮะ\" กับเสาปูน จนว่าหลังเหลิ่นเหมิด แปลว่า -บ่าวหน่อแกโดนยุงกัดที่หลัง เกาก็ไม่ถึง แกคันมากก็เลยเอาหลังไป \"ถูไถ\" กับเสาปูน จนหลังถลอกปอกเปิกไปหมด หรือ -มังกรเดียวดายเพิ่นถือเซียกงัว \"ฮะ\" ขา เป็นบาด จากหวาก กะเลยไปหาหมอ หมอกะเลยถามว่า หมอ:เอ้า เป็นอะไรมา มังกรเดียวดาย:เชือกวัวฮะ (เพิ่นถือเชือกงัวมานำให้หมอเบิ่งว่ามันสกปรก) หมอ:หมอไม่ได้ถามว่าถืออะไรมา หมอถามว่า ขาโดนอะไรมา มังกรเดียวดาย:ก็ยังว่า เชือกวัวฮะ เชือกวัวฮะ ไม่เห็นรึไง หมอ:เอ๊ะเด็กคนนี้ พูดไม่เข้าใจอะไรเลยนะ ถามว่าขาโดนอะไรมา มังกรเดียวดาย:หมอนั่นหละพูดไม่รู้เรื่อง กะยังว่า เซียกงัวฮะขา จนบาดบักใหญ่นี่เด..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 83 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮำฮอน

ภาษาอีสานคำว่า..ฮำฮอน
ความหมายตรงๆ ====>	การอาลัยอาวรณ์,การห่วงหาอาวรณ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 9/27/2001 4:49:58 AM	ตัวอย่าง ฮำฮอน นะครับ ภาษาอังกฤษก็ HAM HON ผู้บ่าวเจ้าไปเฮ็ดงานอยู่กรุงเทพ กะอย่าสิฮำฮอนนำมันหลาย ถ่าอีก 2 เดือนเขากะสิกลับมาแล้ว แปลว่า คนรักของท่านไปทำงานที่กรุงเทพฯ ก็อย่าอาลัยอาวรณ์ รอ(ถ่า) อีก 2 เดือน เขาก็กลับมาแล้ว นะ วาสันดอก...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 84 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮิ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮิ
ความหมายตรงๆ ====>	ช่างเลือกมาก, เรื่องมาก, ไม่ถูกใจ, ไม่พอใจ, ไม่ชอบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 02-06-2006 12:02:57	ตัวอย่าง ฮิ คำนี้ความหมายจะออกในเชิงลบ คือ ใช้กับคนที่เรื่องมาก ไม่เอาอะไรสักอย่าง หรือ ไม่พอใจทำนองนี้ ตัวอย่างเช่น พ่อใหญ่ดล นี้เลาเป็นคนกินง่าย อยู่ง่าย เอาหยังให้เลากินเลากะบ่ฮิดอก เลากินได้หมด แปลว่า พ่อเฒ่าดล แกเป็นคนกินง่าย เอาอะไรให้กินแกก็ไม่เรื่องมาก หรอก แกกินได้หมด หรือ สาวพอลล่า เลาฮิปลาแดก เลากินบ่ได้ เลากะเลยป๋ากันกับบ่าวหน่อ ย้อนวาบ่าวหน่อ ตำแจ่วปลาแดกบอกสู่เลากินซุมื้อ แปลว่า น้องพอลล่า แกไม่ชอบปลาร้า แกกินไม่ได แกก็เลยเลิกกันกับบ่าวหน่อ เพราะว่า บ่าวหน่อ ตำน้ำพริกปลาร้าสับให้แกกินทุกวัน ป๋า== เลิกรากันไป สั่นดอก...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 85 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮู้เมือ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮู้เมือ
ความหมายตรงๆ ====>	รู้สึกตัว, รู้ตัว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:48:11	ตัวอย่าง ฮู้เมือ คือ รู้สึกตัว, รู้ตัว ฮู้ คือ รู้ รับรู้ เมือ คือ ความระลึกได้ทุกเมื่อ ฮู้เมือ คือ รู้ทุกเมื่อ ก็คือ การรู้สึกตัวนั่นเอง ตัวอย่าง เมื่อคืนมีโจรขโมยมาขึ้นเฮือน พอดี บ่าวหน่อ เลาฮู่เมือขึ้นมา เต๋โจรปิ้นบั๊บ แข่วหล่อนไป 2 ซีก แปลว่า เมื่อคืน มีโจรมาขึ้นบ้าน พอดี บ่าวหน่อแกรู้สึกตัวขึ้นมา เตะโจรหมุน 20 ตลบ (เดาเอา เพราะปิ้นบั๊บ คือ พลิกคว่ำ) ฟันหลุดไป 2 ซี่ สั่นดอกวา..
แก้ไขข้อมูล