ภาษาอีสาน วันละคำ

คำที่ 1 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กาย

ภาษาอีสานคำว่า..กาย
ความหมายตรงๆ ====>	ผ่าน
อ้างอิงจังหวัด :: 101 จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 12/14/2001 3:59:18 AM	ตัวอย่าง มื้อก่อน บ่าวหน่อ ขี่รถจักรยานกายหน้าเฮือนข่อย แปลว่า วันก่อน บ่าวหน่อ ขี่รถจัรยานผ่านหน้าบ้านผม วาสั่นดอก..
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 2 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกีย

ภาษาอีสานคำว่า..เกีย
ความหมายตรงๆ ====>	เลี้ยง ให้อาหาร ใช้กับสัตว์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เจ้าเก่า เมื่อวันที่:: 08-02-2006 14:14:17	ตัวอย่าง คันเจ้าอยู่เฮือน ให้เกียหมูนำแหน่เด้อ ข่อยสิไปเอาบุญแอว แปลว่า หากคุณอยู่บ้าน ให้เอาอาหารให้หมูด้วยนะ ฉันจะไปงานแต่งงาน (แอว) คือ เอว (บุญแอว) คือ งานแต่งงาน คงจะเป็นเพราะหลังจากงานนี้ไปแล้ว จะมีการใช้เอวเยอะขึ้น ฉลองการใช้เอว ว่าอย่างนั้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 3 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอนต่อ

ภาษาอีสานคำว่า..งอนต่อ
ความหมายตรงๆ ====>	ท้ายทอย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 10-02-2006 11:15:35	ตัวอย่าง บ่าวโต้ง มาเฮ็ดจั่งซี้มันบ่ดีเด้ จังใด๋มาจอบบ้อน ผู้สาวบ่าวสัน เดี๋ยวกะโดนเตะ เข้างอนต่อสั่นดอก แปลว่า หนุ่มโต้ง มาทำอย่างนี้มันไม่ดีนะ มาแอบลักลอบแผนของหนุ่มสัน เดี๋ยวจะโดนเตะเข้าท้ายทอยนะ จอบบ้อน => การแอบคบชู้สู่ชาย (ความหมายแสลง) จอบบ้อน ความหมายตรงๆก็มาจาก การที่บ่าวหน่อเอาแหไปตึกปลา ต้องรอให้ปลามันบ้อนก่อน (ตึกปลา คือ หารทอดแห) ต้องรอให้ปลามาบ้อนก่อน (บ้อน คือ อาการที่ปลาโผล่ขึ้นมาผิวน้ำ เพื่อหันใจ (หายใจ) ๗ส่วนคำว่าจอบ คือ การแอบ วาสั่นดอก
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 4 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซีน

ภาษาอีสานคำว่า..ซีน
ความหมายตรงๆ ====>	เนื้อ ต่างๆ เนื้อหมู ,เนื้อวัว,เนื้อควาย
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ จากคุณ:: หนหวย เมื่อวันที่:: 28-05-2009 17:01:39	ตัวอย่าง ซีน2ต่อน คำแปล ก็คือ เนื้อคู่กัน สิพาไปกินซีนย่าง คำแปลจะพาไปทานเนื้อย่าง
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 5 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซา

ภาษาอีสานคำว่า..เซา
ความหมายตรงๆ ====>	หยุด พักผ่อน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: แดนอังคาร เมื่อวันที่:: 8/15/2001 3:49:57 AM	ตัวอย่าง มานั่งเซามีแฮงก่อน ค่อยเดินต่อ แปลว่า มานั่งพักเหนื่อยก่อน แล้วค่อยเดินทางต่อไป
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 6 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต้อม

ภาษาอีสานคำว่า..ต้อม
ความหมายตรงๆ ====>	รวมกันเข้า, เอามารวมกัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 20-05-2006 15:34:49	ตัวอย่าง พ่อใหญ่ดล กับพ่อใหญ่บัติ สองเฒ่าไปซอยกันต้อมข้าวที่เกี่ยวแล้วซอยกันยามมื้อเซ้า คันสวยมา แดดออกมันสิฮ้อน ต้องฟ้าวต้อม แปลว่า พ่อใหญ่ดล (คุณตาดล) กับ พี่อใหญ่บัติ สองคนไปช่วยกันเก็บข้าวที่เกี่ยวแล้วมารวมกันตอนเช้า เพราะถ้าสายมาแล้ว แดดออกมันจะร้อน ต้องรีบเก็บมารวมกัน บ่าวหน่อนั่งเบิ่งสั่นแล๋วววว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 7 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตายคาป้อ

ภาษาอีสานคำว่า..ตายคาป้อ
ความหมายตรงๆ ====>	อาการของไข่ที่เป็นตัวสมบูรณ์แล้ว แต่ฟักไม่ออก ตายอยู่ในไข่
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 11-10-2010 10:33:05	ตัวอย่าง ตัวอย่าง ทิดมี เลือกเอาไข่ไก่จ้างฮัง และลักหลอยเอาเฉพาะ ไข่ตายคาป้อ เนื่องจากเอาไปต้มสุกแล้ว แกะออกมาเป็นโต โม่มโลด แซบ คำแปล ทิดมี เลือกเอาไข่ที่แม่ไก่ฟักไม่ออก และแอบซ่อนเอาเฉพาะ ไข่ที่เป็นตัวสมบูรณ์แล้วแต่ฟักไม่ออก เนื่องจากเอาไปต้มแล้ว แกะเปลือกออกมา จะเป็นตัวไก่น้อยเลย จากนั้นก็กลืนเลย อร่อย อีกอย่าง คำว่า " ตายคาป้อ" ใช้เป็นสำนวนคำ เปรียบเทียบ หมายถึง หมดสิทธิ์ตั้งแต่ต้น หรือ แพ้ตั้งแต่ในมุ้ง เช่น ตัวอย่าง จารย์ใหญ่เอ้ย..อย่ามาท้าแข่งยิงหนังสติ๊ก กันถ่อน ฝีมือคือเจ้า กะ ตายคาป้อ พุ้นแหล่ว
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 8 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นาเหี้ย

ภาษาอีสานคำว่า..นาเหี้ย
ความหมายตรงๆ ====>	นาร้าง , ที่นาที่ปล่อยทิ้งไว้ ไม่ได้ทำนา จนดินแข็งตัว มีหญ้าขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 30-06-2010 13:46:13	ตัวอย่าง นาเหี้ย ไม่ใช่คำด่าหรือคำหยาบ แต่หมายถึงนาที่ ไม่ได้ไถพรวน ทำนาแล้ว หรือที่นาปล่อยปะละเลยทิ้งไว้ อาจจะเพราะเจ้าของไม่อยู่ หรือ ทำนาไม่ทัน เพราะน้ำขาดก่อน จึงทิ้งไว้อย่างนั้น ตัวอย่างการใช้คำ สาวส่า ไล่งัวไปเลี้ยงทางนาเหี้ย คำแปล สาวส่า ไล่วัวไปเลี้ยงด้าน นาร้างที่เจ้าของปล่อยทิ้งไว้
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 9 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไนดอก

ภาษาอีสานคำว่า..ไนดอก
ความหมายตรงๆ ====>	เปล่า เปล่า ( ไม่มีกับ ) ( ไม่มีอะไรแกล้ม ) เพียวๆ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร จากคุณ:: ปิ่นลม เมื่อวันที่:: 29-04-2010 11:46:57	ตัวอย่าง เป็นคำ ขยายกิริยา ตัวอย่าง อาวสอน : กินข้าวกับหยังน้อ..ลุงคำ ลุงคำ : กินข้าวไนดอก คำแปล อาสอน : กินข้าวกับอะไรหละ ลุงคำ ลุงคำ : กินข้าวเปล่า เปล่า วะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 10 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ายข้าว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ายข้าว
ความหมายตรงๆ ====>	การนำข้าวเหนียวและกับข้าวคลุกกัน แล้วเดินกิน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 20-02-2006 13:41:36	ตัวอย่าง การบ่ายข้าว คือ การนำข้าวเหนียวและกับข้าวคลุกกัน แล้วเดินกิน วัตถุกระสงค์ คือ สมัยก่อน การที่จะไปทำไร่ทำนา ต้องออกแต่เช้า ไม่มีเวลามานั่งล้อมลงกินรวมกันดีๆ จำเป็นต้องห่อข้าวไปกินพร้อมกับการเดินทาง วิธีการที่ง่ายที่สุด และสะดวกต่อการกิน ก็คือ การบ่ายข้าว ซึ่งกับข้าวจะเป็นอะไรนั้นก็ได้ เช่น ข้าวบ่ายไข่ คือ ข้าวเหนียวกับไข่ต้ม มาคลุกกันจนเป็นนื้อเดียวกัน ข้าวบ่ายกบ คือ ข้าวหนียวกับกบย่าง ข้าวบ่ายบักขาม คือ ข้าวเหนียวคลุกเคล้ากับมะขามหวาน จนเป็นเนื้อเดียวกัน . . . จะบ้ายอะไรก็แล้วแต่ สุดท้ายต้องเป็นปั้น แล้วเดินกิน นั่นเอง หล่านางเอ้ย ผู้ขี่ร้ายจั่งเอย กินข้าวบ่ายกบตั้วหละนาง แปลว่า น้องนางเอย คนรูปไม่หล่ออย่างพี่ กินข้าวกับกบนะน้องนาง ขี้ร้าย, ผู้ฮ้าย, ผู้ร้าย ==> คนหน้าตาไม่ดี สั่นดอกวา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 11 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปลาข่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ปลาข่อน
ความหมายตรงๆ ====>	ปลาตกกระตามนา,ปลาตามนาที่น้ำมันแห้งแล้วจะมารวมกันอยู่
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์ จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู เมื่อวันที่:: 29-04-2009 22:27:40	ตัวอย่าง ปลาข่อน หมายความว่า ปลาตกกะตามนาเมื่อเวลาน้ำแห้งแล้วปลาในนาจะมารวมกันอยู่ในที่เดียวกัน ภาคกลางทางชัยนาท สิงห์บุรี อ่างทอง เรียกว่า ปลาตกกะในบ่อกลางนา แต่อีสานเรียกว่า \"ปลาข่อน\"
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 12 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฟ้าว

ภาษาอีสานคำว่า..ฟ้าว
ความหมายตรงๆ ====>	รีบด่วน รีบมากๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: แดนอังคาร เมื่อวันที่:: 8/22/2001 8:46:05 PM	ตัวอย่าง ถอยไป ข่อยฟ้าวหลาย แปลว่า หลีกทางให้ผม ไปก่อน ผมรีบมากๆ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 13 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยาน

ภาษาอีสานคำว่า..ยาน
ความหมายตรงๆ ====>	การหย่อน การเหี่ยว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 3/5/2002 11:21:21 PM	ตัวอย่าง จั่งซี้หละพ่อใหญ่ เฒ่ามาแล้วมีต่แนวยานๆ หนังกะยาน นมกะยาน แปลว่า เป็นแบบนี้แหละตา แก่มาแล้วก็มีแต่อันที่หย่อนๆยานๆเหี่ยวๆ หนังก็หย่อน นมก็ยาน(หย่อน) วาสั่น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 14 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ล่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ล่อน
ความหมายตรงๆ ====>	วุ้นเส้น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม จากคุณ:: กระบี่โลหิต เมื่อวันที่:: 24-09-2006 12:40:03	ตัวอย่าง ล่อน หรือ เส้นล่อน หมายถึง วุ้นเส้น วุ้นเส้นที่เอามาทำอาหารนี่แหละ ล่อน คนอีสานบ้อนเฮา มักสิเอามาแกง ใส่ เนื้อสัตว์ เช่น แกงล่อนใส่ไก่ แกงปลาไส่ล่อน แกงปลากระป๋องใส่ล่อน ตัวอย่าง ตอนที่บ่าวหน่อพาน้องพอลล่า ไปยามบ้าน ทางร้อยเอ็ด ไปฮอดบ้านกะเห็นแม่ใหญ่นั่งกินเข่ากับแกงล่อนใส่ปลาอยู่พอดี น้องพอลล่า กะเลยถามเพื่อทักทาย น้องพอลล่า : (พูดไทย) คุณยายคะ ทานข้าวกับอะไรคะ คุณยาย : (คุณยายกลัวว่าถ้าพูดอีสานแล้วน้องพอลล่าจะไม่เข้าใจก็เลยพูดไทยตอบไป) ไม่ได้ทานข้าวหรอก กำลังกินข้าว กับ แกงล้อน น้องพอลล่า: ถ้าแกงมันร้อน ทำไมคุณยายไม่ทิ้งไว้ให้เย็นก่อนค่อยกินหละคะ คุณยาย : มันก็เย็นแล้วหละ แต่มันเป็นแกงล้อน แกงล้อน หนะ เคยกินไหม น้องพอลล่า: เอ๊ะ คุณยายนี่พูดไม่รู้เรื่องเลยนะ เดี๋ยวแกงก็เย็น เดี๋ยวแกงก็ร้อน งงไปหมดแล้ว บ่าวหน่อ : (พูดแบบสูนๆ) แหล่วโตสิไปงงเฮ็ดหยัง แม่ใหญ่กะยังบอกแล้วเด ว่า แกงล่อน แกงล่อน บ่แม่นแกงฮ้อน แกงล่อนใส่ไก่ นั่นหนะ จั่งแม่นปึก พะนะ
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 15 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไส่ขี่

ภาษาอีสานคำว่า..ไส่ขี่
ความหมายตรงๆ ====>	เอาขี้ออกจากพุงสัตว์เล็ก (โดยการเอานิ้วโป้งดันห้องให้แตก)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น จากคุณ:: ต้องแล่ง เมื่อวันที่:: 27-07-2010 20:02:05	ตัวอย่าง ไส่ขี่ฮวก - เอาขี้ลูกอ๊อดออก ไส่ขี่ปลาซิว - เอาขี้ปลาซิวออก ปล. สัตว์ใหญ่ไม่นิยมใช้คำว่า "ไส่ขี่" เช่น ไส่ขี่ซ้าง ไม่เคยปรากฎมาก่อน แต่อาจใช้ได้ถ้ายักษ์จะกินอาจใช้คำว่า "ไส่ขี้ซ้าง" ได้ ตัวอย่าง (แต่งเอง) กุมภัณฑ์ท้าวโขโนยักษ์ใหญ่ ไซใส่ซ้างจับได้สิม่มกิน จับบีบท้องมือดันพุงแตก ไส่ขี่พร้อมสาแล้วค่อยกิน แปลความ ยักษ์จับได้ช้าง เอาขี้ออกแล้วค่อยรับประทาน ...
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 16 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหน็ก

ภาษาอีสานคำว่า..เหน็ก
ความหมายตรงๆ ====>	กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 31-07-2006 09:27:57	ตัวอย่าง เหน็ก คือ กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว มีลักษณะคล้ายๆ "เต็ง" แต่จะมากกว่า คือ กดแล้ว สิ่งที่กดต้องไม่เคลื่อนไหว เต็ง จะเคลื่อนไหวได้ มาดูตัวอย่างกันนะครับ บ่าวสนกับบ่าวเหลื่อม ซกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมตีเข่าเข้าบักแอวบ่าวสน แล้วย้านบ่าวสนสวนคืน กะเลยเอาเข้าเหน็กไว้บักแอว บ่าวสนบ่ฮู้สิเฮ็ดจั่งใด กะเลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อมปิ้นท้องหลายเงิบ บัดเดียวนึง แปลว่า บ่าวสน กับ บ่าวเหลื่อม ชกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมแทงเข่าเข้าไปที่เอวของบ่าวสน แล้วกลัวว่า บ่าวสนจะสวนคืนบ้าง ก็เลยเอาเข่ากดไว้ที่เอวไม่ให้บ่าวสนเขยื้อน บ่าวสนไม่รู้จะทำอย่างไร ก็เลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อม หงายท้อง เลยทีเดียว บักแอว ==> เอวกิ่ว เพราะมีบักด้วย บัก ก็คือ รอยหยัก รอยหยักที่อยู่เอวก็คือ ส่วนที่กิ่วที่สุด ปิ้น==> กลับ หรือ พลิกกลับ กลับด้าน เป็นการกลับจากล่างขึ้นบนเท่านั้น หงายเงิบ ==> คือ หงายหลังแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัว เงิบ เป็นคำขยาย หงายทวน ก็คล้ายๆหงายเงิบนั่นแหละ (เดี๋ยวจะมาเล่าให้ฟังอีกที) ตีเข่า ==> แทงเข่า บ่าวหน่อ ลาววา
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 17 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอาผัว

ภาษาอีสานคำว่า..เอาผัว
ความหมายตรงๆ ====>	แต่งงาน, อยู่กินกันฉันสามีภรรยา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 02-06-2006 13:21:55	ตัวอย่าง มีเรื่องตลก มาเว้าให่ฟัง มื้อหนึ่ง แม่ใหญ่สี เลาขึ้นเครื่องบินเป็นเทือแรก เลาเห็น แอร์โฮสเตส มาคืองามแท้ กะเลยถาม แอร์โฮสเตส ว่า \" อีนาง มาคืองามเอาหลายแท้หล่ะหล่า เจ้าเอาผัวแล้วไป่\" ฝ่าย แอร์โฮสเตส ได้ยินจั่งสั่น กะบอกความจริงแม่ใหญ่สี เป็นภาษาไทย วา \" อ๋อ ยายหนูเอาแล้วหล่ะค่ะ เมื่อเช้านี่เอง \" แม่ใหญ่สี กะแปลกใจ วา คือ เอาผัวแล้วเร็วแท้ เอามื้อเซ้าวานี่แหมะ เลากะเลยถามแอร์โฮสเตสสาวอีกวา \"อีนาง เอาผัวแล้ว คือบ่อยู่รับแขกไปไทยมาก่อน จั่งใด๋มาเฮ้ดงานไวแท้\" แอร์โฮศเตสกะตอบวา \"ยาย หนูเอาผัวคนเดียวก็แย่แล้ว อย่าให้เอาญาติพี่น้องเลย\" สั่นดอกหว้า แอร์โฮศเตส เลาบ่ฮุ้วา เอาผัว คือ การแต่งงานกัน การกินอยู่ฉันสามีภรรยา นั่นแหมะ เลาคิดไปฮอดแนวอื่นพู้น
แก้ไขข้อมูล

คำที่ 18 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮำฮอน

ภาษาอีสานคำว่า..ฮำฮอน
ความหมายตรงๆ ====>	การอาลัยอาวรณ์,การห่วงหาอาวรณ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ เมื่อวันที่:: 9/27/2001 4:49:58 AM	ตัวอย่าง ฮำฮอน นะครับ ภาษาอังกฤษก็ HAM HON ผู้บ่าวเจ้าไปเฮ็ดงานอยู่กรุงเทพ กะอย่าสิฮำฮอนนำมันหลาย ถ่าอีก 2 เดือนเขากะสิกลับมาแล้ว แปลว่า คนรักของท่านไปทำงานที่กรุงเทพฯ ก็อย่าอาลัยอาวรณ์ รอ(ถ่า) อีก 2 เดือน เขาก็กลับมาแล้ว นะ วาสันดอก...
แก้ไขข้อมูล