ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
คันได้ขึ้นนั่งบ้านเป็นเอกสูงศักดิ์ อย่าได้โวๆ เสียงลื่นคนทั้งค่าย แปลว่า หากได้เป็นใหญ่ปกครองคน อย่าได้หลงอำนาจ ไม่ฟังความเห็นคนอื่น หมายถึง เป็นผู้นำ ควรรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น

ภาษาอีสาน วันละคำ  

ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาภาษาอีสานความหมายภาษาไทย /ภาษาอีสาน::
เรียนรู้ภาษาอีสาน คำต่อคำ ทั้งหมด คลิ๊กที่นี่ || 10 ข้อมูลที่เข้ามาใหม่ || ดัชนีคำศัพท์

จากการค้นหาอันสุดยอดของเรา คำว่า อง เราพบว่ามี 692 ข้อมูล ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับคำนี่
คำที่ 1 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กก

ภาษาอีสานคำว่า..กก
ความหมายตรงๆ ====>
ต้น,ลำดับแรก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/3/2002 10:25:25 PM

ตัวอย่าง

ข่อยสิไห้เจ้าไปขึ้นกกไม้ เอาไข่มดแดงมาต้มให้ลูกกกของแม่ใหญ่คำเพิ่นกินแก้ผิดกระบูน
แปลว่า
ฉันจะให้เธอไปปีนต้นไม้ เอาไข่มดแดงมาต้มให้ลูกคนแรกของยายคำกิน เพื่อแก้การผิดสำแดง

วาสั่นแหล่ว..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 2 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กระซางเถาะ

ภาษาอีสานคำว่า..กระซางเถาะ
ความหมายตรงๆ ====>
ก็ช่างเถอะ
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: แค๊ป,49
เมื่อวันที่:: 19-10-2008 14:32:29

ตัวอย่าง

ไผบ่สนใจกะซางเถาะบ่ต้องไปง่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 3 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กอง จู่น พูน

ภาษาอีสานคำว่า..กอง จู่น พูน
ความหมายตรงๆ ====>
ทำให้เป็นกอง , นำมารวมกันให้เป็นกอง , รวมกันมากๆ ,
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หยัด พยุห์
เมื่อวันที่:: 08-04-2009 14:07:27

ตัวอย่าง

อยู่ท่งนาเอาเฟืองมากองกันไว้อยู่เทองโพน กอง จุ่น พูน ( คำว่า โพน คือ จอมปลวก ) เด้
( เทอง คือ ชั้นบน )

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 4 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้องแขน

ภาษาอีสานคำว่า..ก้องแขน
ความหมายตรงๆ ====>
กำไล
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: บ่าวเดช
เมื่อวันที่:: 23-07-2007 15:55:00

ตัวอย่าง

โตอย่าง : สาวแหล่ดีใจหลายผู้บ่าวซื้อก้องแขนมาให่

คำแปล : สาวแหล่ดีใจมากหนุ่มคนรักซื้อกำไลมือมาให้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 5 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่องจ่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ก่องจ่อง
ความหมายตรงๆ ====>
กริยา การกระทำที่ดูแล้วไม่เข้าท่า หรือว่ายังไม่ชำนาญ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: โสตายลูกบ้านต้อน
เมื่อวันที่:: 19-01-2013 10:42:26

ตัวอย่าง

เช่น อย่าไปเต้นก่องจ่องเลาะนั่นเดี๋ยวกะถืกขวดฟาดหัว แปลว่า อย่าไปเต้นท่าทีกวนๆดูแล้วไม่เข้าตา เดี๋ยวจะมีเรื่อง

หรือเซาเฮ็ดเด็กน้อยพอก่องจ่องให้ผู้ใหญ่เขาเฮ็ด แปลว่า เป็นเด็กยังไม่ชำนาญให้ผู้ใหญ่ที่ชำนาญกว่าเขาทำ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 6 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กองดาก

ภาษาอีสานคำว่า..กองดาก
ความหมายตรงๆ ====>
นั่งยองๆก้น
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:32:15

ตัวอย่าง

เด็กน้อย ซุมนี้ คือมักนั่งกองดากแท้ หาแนวมาแหย่ดากมันซั่นดอกว่ะ
-เด็กพวกนี้ทำไมชอบนั่งยองก้นจัง หาไรมาแหย่ มาจิ้มก้นมันซะหรอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 7 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กองเฟือง

ภาษาอีสานคำว่า..กองเฟือง
ความหมายตรงๆ ====>
กองฟาง
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: บ่าวเดช
เมื่อวันที่:: 26-11-2007 21:59:22

ตัวอย่าง

เด้กน้อยมักไปเล่นอยู่กองเฟือง

แปลว่า เด็กๆชอบไปเล่นอยู่ตามกองฟาง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 8 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กองอ้อกยอก

ภาษาอีสานคำว่า..กองอ้อกยอก
ความหมายตรงๆ ====>
กองเต็มพื้น
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:03:46

ตัวอย่าง

ข่อยแนมไปเห็นเด็กน้อยปาหำเล่นน้ำ ส่งในกองออกยอกนึง
แปลว่า-ผมมองไปเห็นเด็กๆแก้ผ้า เล่นน้ำกางเกงกองเต็มพื้นอยู่เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 9 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้อง

ภาษาอีสานคำว่า..ก้อง
ความหมายตรงๆ ====>
ใต้หรืออยู่ใต้
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 18-12-2009 06:06:31

ตัวอย่าง

ก้องโต๊ะ
แปลว่า ใต้โต๊ะ
เป็นภาษาเก่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 10 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้อง

ภาษาอีสานคำว่า..ก้อง
ความหมายตรงๆ ====>
ใต้(ข้างใต้)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 00:29:17

ตัวอย่าง

เป็นศัพท์ที่คนในภาคอีสานค่อนข้างใช้น้อย

เช่น อาจารย์:นายซัย โตฟ้าวเมี้ยนก้องโต๊ะโตไวๆ มันหมุ่นโพดนา

แปลว่า นายชัย เธอช่วยเก็บของใต้โต๊เร็ว มันเละเทะเกิน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 11 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้อ

ภาษาอีสานคำว่า..ก้อ
ความหมายตรงๆ ====>
ม้วน ,พัน, การพันม้วนเข้าหากัน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-12-2006 20:46:34

ตัวอย่าง

-ก้อ หมายถึงการม้วนเข้าหากัน หรือ เป็นลักษณะนามของสิ่งที่เป็นม้วนๆ เช่น ก้อด้าย หมายถึง ม้วนของเชือกเส้นเล็กๆ
-ก้อสาด หมายถึง ม้วนเสื่อ การเก็บม้วนเสื่อ
-ก้อเซียกว่าว หมายถึง การม้วนเชือกที่ใช้ผูกว่าวเข้าใว้เพื่อเก็บไว้
-ก้อกอกยา หมายถึง การพันยาเส้น เพื่อให้เป็นยาสูบ
- ก้อแขนเสี่ย หมายถึง การพันแขนเสื้อขึ้น

สรุปแล้ว \"ก้อ\"หมายถึง การม้วน หรือ การพัน นั่นเอง พะน้า พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 12 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะญอน

ภาษาอีสานคำว่า..กะญอน
ความหมายตรงๆ ====>
มิน่าหล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: L.A. boy
เมื่อวันที่:: 23-07-2008 11:32:21

ตัวอย่าง

กะญอน! ตำบักหุ่งครกนี้เป็นหยังคือบ่แซ่บ เป็นย้อนบ่ได้ใส่ปลาแดกตั้วนี่
มิน่าหล่ะ! ส้มตำครกนี้ทำไมถึงไม่อร่อย เป็นเพราะไม่ได้ใส่ปลาร้านี่เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 13 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะเบียน

ภาษาอีสานคำว่า..กะเบียน
ความหมายตรงๆ ====>
ถาดสำหรับทำข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วให้เย็นก่อนที่จะเก็บเข้าภาชนะบรรจุ
อ้างอิงจังหวัด :: ปทุมธานี
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:34:23

ตัวอย่าง

กระเบียน เป็น ถาดสำหรับทำข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วให้เย็นก่อนที่จะเก็บเข้าภาชนะบรรจุ มีลักษณะคล้ายๆกระด้ง แต่ทำจากไม้อันใหญ่ๆ

กระเบียน หรือ กะเบียน หากพูดเป็นภาษาอีสานก็เอาไว้ส่ายข้าว (ทำให้ไอความร้อนออกจากข้าว) ก่อนที่สิเอาใส่ก่องข้าว หรือ กระติบข้าว

คำว่า ก่องข้าว กับกระติบข้าว ต่างกันดังนี้
ก่องข้าว จะมีลักษณะ ฝาปิดเฉพาะด้านบนของตัวก่อง
ส่วนกระติบ หรือ กระติ๊บข้าว จะสานฝาปิดมาจะเกือบมิดตัวกระติบ

ว่างๆเดี๋ยวจะหารูปมาให้ดูกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 14 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะย่อน,กะย่อนว่า,กะญ่อนวา

ภาษาอีสานคำว่า..กะย่อน,กะย่อนว่า,กะญ่อนวา
ความหมายตรงๆ ====>
เพราะ,เป็นเพราะ,เป็นเพราะว่า
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: สีสามเดือนยี่ปีฉลู
เมื่อวันที่:: 03-02-2011 14:29:05

ตัวอย่าง

กะย่อนว่าอยู่ต่างม่อง กะเลยเอิ้นต่างกัน
แปลว่า ก็เพราะว่าอยู่ต่างที่ก็เลยเรียกต่างกัน
ปล. ม่อง แปลว่า ที่,ตำแหน่ง,พิกัด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 15 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะลุม

ภาษาอีสานคำว่า..กะลุม
ความหมายตรงๆ ====>
กล่อง/ลังกระดาษ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-12-2009 03:35:04

ตัวอย่าง

เอากะลุมมาใส่ของแหน่เด้อ
แปลว่า เอากล่องมาใส่ของหน่อยนะ
เป็นภาษาเก่า..ปัจจุบันเรียก กล่องหรือ ลัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 16 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กั้งโกบ

ภาษาอีสานคำว่า..กั้งโกบ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นอาการของมือป้อง สายตามอง ยกมือข้างหนึ่งวางไว้เหนือคิ้ว เพื่อบังแสง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-12-2023 17:54:56

ตัวอย่าง

เป็นอาการของมือป้อง สายตามอง ยกมือข้างหนึ่งวางไว้เหนือคิ้ว เพื่อบังแสง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 17 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กับบาด

ภาษาอีสานคำว่า..กับบาด
ความหมายตรงๆ ====>
ทันทีทันได
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ป้าหน่อย
เมื่อวันที่:: 17-05-2010 20:59:00

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง : มื้อคืนฝนตกแฮง หลังคากะฮั่ว พอไปฮอดโกดัง
เห็นแล้ว เจ็บหัวกับบาด เครื่ององลูกค้าลอยน้ำ เปียกคับทีบ
จักสิแก้แนวได๋

แปลว่า : เมื่อคืนฝนตกหนัก หลังคาโกดังรั่ว
ไปถึงเห็นของเท่านั้นแหละ ปวดหัวจิ๊ด ขึ้นมาทันที่
ข้าวของลูกค้า เปียกน้ำเสียหายหมด ปัญหาใหญ่ล่ะทีนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 18 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้าน (คำกิริยา)

ภาษาอีสานคำว่า..ก้าน (คำกิริยา)
ความหมายตรงๆ ====>
ส่องสัตว์
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 25-04-2010 10:32:41

ตัวอย่าง

อีสานตอนบน ใช้คำว่า"ก้าน" อีสานตอนล่าง ใช้คำว่า "ไต้"
ความเดียวกัน คือการส่องสัตว์
เช่น ก้านกบ ก้านเขียด ก้านหนู
คำแปล
ส่องกบ ส่องเขียด ส่องหนู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 19 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่ำก่า

ภาษาอีสานคำว่า..ก่ำก่า
ความหมายตรงๆ ====>
ยังไม่ชำนาญในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: เจ้าหญิงท้องนา
เมื่อวันที่:: 08-04-2009 09:25:27

ตัวอย่าง

น้องปูเรียนหนังสือพอก่ำก่า
หมายถึงยังไม่เก่งพอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 20 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่ำก่า

ภาษาอีสานคำว่า..ก่ำก่า
ความหมายตรงๆ ====>
นิดหน่อย , นิดเดียว , รู้นิดเดียว , รู้บ้างไม่รู้บ้าง, มีบ้างไม่บ้าง ,
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หยัด พยุห์
เมื่อวันที่:: 08-04-2009 14:27:23

ตัวอย่าง

ประสาเฮ็นงานพอ ก่ำก่า กะบอกว่าจะของเก่ง เฮาเฮ็ดมาจักปีแล้ว เฮายังบ่ ปากเลย

เฮา คือ ตัวเราเอง , ตัวข่อยเอง ,

ข่อย คือ ตัวเราเอง, ฉัน , ตัวฉัน ,

ฉัน แปลว่า กิน ( ขั้นต่อมันกะยาว ขั้นสาวมันกะยืด ) สาว หมายถึง ดึง ได๋บาดนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 21 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กินดอง

ภาษาอีสานคำว่า..กินดอง
ความหมายตรงๆ ====>
แต่งงาน/การแต่งงาน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-12-2009 02:17:24

ตัวอย่าง

กินดองมื้อได๋ล่ะ
แปลว่า แต่งงานวันไหนล่ะ
ไปกินดอง หมายถึง ไปงานแต่ง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 22 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เกิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 16-07-2007 09:58:19

ตัวอย่าง

คำว่า เกิ่ง โดยรวมๆจะหมายถึง เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ
มาดูตัวอย่างกันครับ

มื้อวานเพิ่นมาเว้าความกันอยู่เฮือนผู้ใหญ่บ้าน เรื่อง เกี่ยวกับบักต๊อกไปหลอยเมียไทบ้านเพิ่น
เพื่อความเกิ่งกัน เพิ่นเลยให้ตัวแทนผุ้เสียหายกับโตแทนผู้ซาย มีเกิ่งกันนำ คือ มีท่อๆ กัน
สิเฮ็ดให้การเว้าเทือนี้ เป็นกลางที่สุด

แปลว่า

เมื่อวานนี้ มีการเรียกคนมาว่าความกันที่บ้านผู้ใหญ่บ้าน เรื่องที่บักต๊อก ไปแอบคบชู้กับเมียชาวบ้าน
เพื่อความเท่าเทียมกัน ผู้ใหญ่ได้แบ่งให้มีตัวแทนผู้เสียหาย เท่ากันกับ ผู้ชาย

ท่อ, ท่อๆ คือ เท่า, เท่าๆกัน

มาดูอีกตัวอย่างนึงนะครับ

ตะกี้สิมีตาชั่งแบบเป็นคาน เรียกว่า คานซั่ง คือ สิมีลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับของที่นำมาซั่ง หากว่า ของมีน้ำหนักท่อกัน หรือ เกิ่งกัน คานกะสิขนานกับพื้นดิน

แปล
เมื่อก่อนตาชั่งแบบเป็นคาน จะมีลักษณะเป็นลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับสิ่งของที่นำมาชั่ง หากของมีน้ำหนักเท่ากัน คานจะขนานกับพื้น

เอาซ่ำนี้ก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 23 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เกิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ได้สมดุล
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: นายฮ้อยทมิฬ
เมื่อวันที่:: 09-05-2010 11:09:01

ตัวอย่าง

บรรทุกของใส่รถให้ "เกิ่ง"กัน
แปล บรรทุกของใส่รถให้ "ได้สมดุล"กัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 24 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิน

ภาษาอีสานคำว่า..เกิน
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้ที่ใช้ช่วยในการปีนขึ้นที่สูง(บันไดชนิดหนึ่ง)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 19-10-2006 13:01:37

ตัวอย่าง

เกิน เป็นไม้ที่ใช้ในการปีนขึ้นที่สูง เหมือนบันได
แต่ เกิน จะเป็นไม้ท่อนเดียว แล้วมีขั้นสำหรับเท้าเหยียบขึ้น ส่วน บันได จะมีลักษณะเป็นขั้นๆ

เกิน อาจทำมาจากไม้ไผ่บ้านลำใหญ่ๆ ที่มีกิ่งตามข้อไม้ไผ่ สำหรับเท้าเหยียบขึ้น หรือ อาจทำมาจากไม้เนื้อแข็ง แล้วเอามีดฟันหรือบาก เป็นร่อง เป็นระยะเพื่อให้เท้าเหยียบขึ้นได้

เกิน ใช้ในการ ปีนขึ้นเถียงนา ปีนขึ้นเล้าข้าว ปีนขึ้นกอไผ่ ปีนขึ้นต้นไม้ เป็นต้น

ตัวอย่างประโยค

-มื่อคืนมีหมอลำขอเข่ามาลำ ลำม่วนคัก ไปไปอี่นาง ไปเอา \"เกิน\" มาก่ายขึ้นเล่า ตักเข่าให่หมอลำจักกะต่าแหน่

ความหมาย

-เมื่อคืนนี้มีหมอลำมาลำขอข้าว ลำสนุกไพเราะมาก ไป ไป อีหนู ไปเอา \"บันได\" มาพาดขึ้นยุ้งข้าว ตักข้าวให้หมอลำ ซักตะกร้าหน่อย

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 25 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิบ

ภาษาอีสานคำว่า..เกิบ
ความหมายตรงๆ ====>
รองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: อี่แข่ว
เมื่อวันที่:: 16-11-2006 11:24:57

ตัวอย่าง

เชิบ เชิบ หมาคาบเกิบเข่าป่าบักนัด ผู้หญิงแลนไล ผู้ซายแลนลัด หมาแลนเข้าวัดเลยบ่ได้ไส่เกิบ

แปลว่า
เชิบๆ สุนัขคาบรองเท้าเข้าป่าสัปปะรด ผู้หญิงวิ่งไล่ ผู้ชายวิ่งไปลัด สุนัขวิ่งเข้าวัดเลยไม่ได้ใส่รองเท้า

วาสันดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 26 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิบ

ภาษาอีสานคำว่า..เกิบ
ความหมายตรงๆ ====>
อีเเตะ
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: นามวา
เมื่อวันที่:: 25-11-2006 15:14:56

ตัวอย่าง

เฮาใส่เกิบ = ฉันใส่รองเท้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 27 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิบ

ภาษาอีสานคำว่า..เกิบ
ความหมายตรงๆ ====>
รองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: สามสาวแฟนซี
เมื่อวันที่:: 10-02-2008 13:53:54

ตัวอย่าง

สูๆเห็นเกิบข่อยถอดไว้นี้บ่
พวกเธอเห็นรองเท้าฉันถอดไว้ตรงนี้ไหม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 28 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิบ

ภาษาอีสานคำว่า..เกิบ
ความหมายตรงๆ ====>
รองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: king yamasoon
เมื่อวันที่:: 01-02-2010 11:37:25

ตัวอย่าง

ยาไซเกิบเข่าฮ่อง(อย่าใส่รองเท้าเข้าห้อง)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 29 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิบ

ภาษาอีสานคำว่า..เกิบ
ความหมายตรงๆ ====>
รองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 07-10-2010 23:38:09

ตัวอย่าง

ปั๊ดโท๊ะ มื้อนี้ปกรณ์ใส่เกิบสีแดงง้ามงาม

แปลว่า โห! วันนี้คุณปกรณ์ใส่รองเท้าสีแดงสวยมากเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 30 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกีย

ภาษาอีสานคำว่า..เกีย
ความหมายตรงๆ ====>
เลี้ยง ให้อาหาร ใช้กับสัตว์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เจ้าเก่า
เมื่อวันที่:: 08-02-2006 14:14:17

ตัวอย่าง

คันเจ้าอยู่เฮือน ให้เกียหมูนำแหน่เด้อ ข่อยสิไปเอาบุญแอว
แปลว่า
หากคุณอยู่บ้าน ให้เอาอาหารให้หมูด้วยนะ ฉันจะไปงานแต่งงาน

(แอว) คือ เอว
(บุญแอว) คือ งานแต่งงาน คงจะเป็นเพราะหลังจากงานนี้ไปแล้ว จะมีการใช้เอวเยอะขึ้น ฉลองการใช้เอว ว่าอย่างนั้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 31 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกี้ยงตั๊บ

ภาษาอีสานคำว่า..เกี้ยงตั๊บ
ความหมายตรงๆ ====>
หมดเกลี้ยง
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:27:01

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง มื้อนี้ขายของดีขนาด เกี้ยงตั๊บเลย

แปล วันนี้ขายสินค้าดีเหมือนเทน้ำเทท่าจนหมดเกลี้ยงเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 32 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกี่ยวกินตีน

ภาษาอีสานคำว่า..เกี่ยวกินตีน
ความหมายตรงๆ ====>
เหน็บกินเท้า , เป็นเหน็บที่เท้า
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-12-2006 20:59:28

ตัวอย่าง

เกี่ยวกิน หมายถึง เป็นเหน็บ
ถ้า เป็นเหน็บที่เท้า เรียก เกี่ยวกินตีน แต่ อวัยวะอื่นก็สามารถโดนเกี่ยวกินหรือเป็นเหน็บได้เช่นกัน เช่น เกี่ยวกินมือ เกี่ยวกินแขน เกี่ยวกินขา เป็นต้น

ตัวอย่าง

-บ่าวหน่อเพิ่นพาน้องเป้ยไปวัดไปจังหัน ตอนเพิ่นพาน้องเป้ยไปยามบ้านทางร้อยเอ็ด พอดีมื่อนั่นเป็นมื่อวันศีล ญาคูเลยสวดมนต์ โดนจักหน่อย พอสิลุกเมือบ้าน น้องเป้ยขั่นลุกบ่ขึ้น ขาเพิ่นจังไปเหมิด ย่อนว่า \"เกี่ยวกินตีน\" เพิ่น

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกพาน้องเป้ยไปวัดไปถวายภัตราหารเช้า ตอนแกพาน้องเป้ยไปเยี่ยมบ้านที่ร้อยเอ็ด พอดีวันนั้นเป็นวันพระ พระครูเลยสวดมนต์ นานสักหน่อย พอจะลุกกลับบ้าน น้องเป้ยลุกไม่ขึ้น เท้าแกเกร็งไปหมด ก็เพราะว่า \"เหน็บกินเท้า\" แก

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 33 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แกน

ภาษาอีสานคำว่า..แกน
ความหมายตรงๆ ====>
ไหว
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 04-04-2007 13:11:06

ตัวอย่าง

แกน หมายถึง ไหว ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง การสั่นหรือแกว่งนะ แต่หมายถึง ไหว ที่แปลว่า ทำได้

แกน มักจะใช้กับการยก การแบก เช่น

-ถงปุ๋ย ถงนี่ คือมาหนักคักแท้ บ่าวหน่อ กับบ่าวปอ แบกซ่อยกันสองคนกะยังแบกบ่ \"แกน\"
แปลว่า
-กระสอบปุ๋ย ใบนี้ หนักมากเลยนะ บ่าวหน่อกับบ่าวปอ ช่วยกันแบกตั้งสองคน ก็ยังแบกไม่ \"ไหว\"

หรือ
บ่าวหน่อ: ป้าด...บักโมหน่วยนี่คือหน่วยใหญ่คักแท้ น้องพอลล่ามา โจม เบิ่งเกิ่นหนะว่าหนักปานได๋ หรือว่า โจม บ่ \"แกน\"
น้องพอลล่า: ปะสาหน่วยส่ำนี่ ใหญ่กั่วนี่น้องกะ โจม \"แกน\"
แปลว่า
บ่าวหน่อ: โอ้โฮ...แตงโมลูกนี้ลูกโตมากเลยนะ น้องพอลล่ามา ยกดูหน่อยสิ ว่าหนักเท่าไหร่ หรือว่า ยกไม่ \"ขึ้น \"
น้องพอลล่า: ก็แค่ลูกแค่เนี้ย ใหญ่กว่านี้น้องก็ ยก \"ไหว\"
พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 34 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แกน

ภาษาอีสานคำว่า..แกน
ความหมายตรงๆ ====>
แข็ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: พอกะเทิน
เมื่อวันที่:: 28-06-2008 00:37:32

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ดินหม่องนี่แกนแฮง

คำแปล
ดินบริเวณนี้แข็งมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 35 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แก่น(แซมอีกจักหน่อยเด้อ)

ภาษาอีสานคำว่า..แก่น(แซมอีกจักหน่อยเด้อ)
ความหมายตรงๆ ====>
แกน กลางของต้นไม้ หรือ แข็ง และหรือแปลกว่า เก่ง ดื้อ ฉลาดแกมโกง เวลาเว้าถึงคน ขึ้นอยู่กับประโยคที่ใช้
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: เวสน์ ราษี
เมื่อวันที่:: 09-07-2012 17:22:16

ตัวอย่าง

เช่น ถ้าพูดว่้าแก่นไม่บักขาม หมายถึง แกนกลางของต้นมะขาม หรือถ้าเราพูดว่้า ไม่บักขามคือแก่่นแท้ คือไม้มะขามเนื้อแข็ง แต่ถ้าเว้าถึงคน อย่าไปเล่นกับบักหำน้อยมันแก่นแท้ๆ คือ เล่นกับเด็กคนนั้นไม่ได้หรอกเขาดื้อ ฉลาดแกมโกง เราสู้เขา ไม่ได้ด้วย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 36 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แก่น

ภาษาอีสานคำว่า..แก่น
ความหมายตรงๆ ====>
คือ แข็ง..แน่น เป็นคำนาม อีกความหมายคือ ติด หรือชอบ เป็นคำกริยา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป
เมื่อวันที่:: 30-03-2012 22:35:14

ตัวอย่าง

เช่น ไม้อีหยังนอ มาแก่นแท้ ตีตาปู กะบ่เข้า แปล.ไม้อะไรแข็งจังตอกตะปูก็ไม่เข้า ้หรือ บ่าวหน่อ ลาวบ่แก่นดอกเฮือนเจ้าของ ลาวไปแก่นอยู่เฮือนผู้สาว พู้น แปล บ่าวหน่อ แกไม่ชอบ(หรือไม่ติด)บ้านตัวเองหรอก แกไปติด(หรือไปชอบ)บ้านแฟนแกโน้น.

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 37 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แก่

ภาษาอีสานคำว่า..แก่
ความหมายตรงๆ ====>
ลากหรือเคลื่อนย้ายสิ่งของ
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ
จากคุณ:: Num Toy
เมื่อวันที่:: 12-04-2007 12:28:15

ตัวอย่าง

เด็ก....เอ้าๆๆๆ..พ่อใหญ่มื้อนี่แก่อิหยังเข้ามาบ้านเฮา
พ่อใหญ่... แก่เฟืองแห่งเอาไปให้งัว-ค.... มันกินบักหล่า
เด็ก.... แก่เฟืองสั้นตี้
พ่อใหญ่...เอ้อ..เอ้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 38 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โกบ,โอบ

ภาษาอีสานคำว่า..โกบ,โอบ
ความหมายตรงๆ ====>
ก. การจับหรือถือสิ่งของโดยใช้สองมือ, จับ, ถือ, กำ
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 16:21:19

ตัวอย่าง

การโกบในภาษาอีสานคือ การใช้มือสองข้างจับถือสิ่งของเล็ก ๆ โดยกวาดให้สิ่งของนั้นเข้ามาอยู่ในฝ่ามือและเลื่อนมือเข้าเรื่อย ๆ จนนิ้วก้อยของมือทั้งสองข้างติดกัน เช่น

บักลมสีแหล่กับบักกุ้นน้องชาย *โกบ*ขี้ตมมาป้ายหน้ากัน

แปลว่า น้องลมกับน้องกุ้นกำเอาโคลนมาโปะหน้ากัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 39 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขนคิงลุก

ภาษาอีสานคำว่า..ขนคิงลุก
ความหมายตรงๆ ====>
อาการกลัว ขนลุกชัน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 19:20:25

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
บ่าวรุทธิ์กับน้องจีจ้าพากันย่างผ่านป่าซ้าเผาผีหลอก น้องจีจ้าบอกว่าย้านหลาย บรึ๊ยย ขนคิงลุกพะนะ อ้ายรุทธิ์ถ่าจีจ้าแน

แปล
หนุ่มรุทธิ์และน้องจีจ้าเดินมาด้วยกัน ผ่านป่าช้าที่เขาใช้เผาศพ น้องจีจ้าบอกว่ากลัวมาก ขนลุกตั้งหมดแล้ว พี่รุทธิ์เดินรอจีจ้าด้วยนะ จีจ้ากลัว ว่าซ้าน เหอะๆๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 40 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขบ

ภาษาอีสานคำว่า..ขบ
ความหมายตรงๆ ====>
กัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดน
เมื่อวันที่:: 9/4/2001 5:59:56 AM

ตัวอย่าง

ระวังยุงกัดลูกสูเด้อ
แปลว่า ระวังยุงจะกัดลูกของคุณนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 41 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขวย

ภาษาอีสานคำว่า..ขวย
ความหมายตรงๆ ====>
ขุยรังหรือขุยรูของสัตว์ประเภทอยู่ในรู
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 08-05-2006 21:05:00

ตัวอย่าง

เช่น
ขวยจิโป่ม... หมายถึง รังจิโป่ม อันมีขุยดินกลบหรืออยู่รอบรู

ขวยกุดจี่... หมายถึง ขุยดินที่กุดจี่ขุดรูแล้วดินกลบด้ายบนเป็นขุยๆ

ขวยแมงจินูน... เหมือนขวยกุดจี่

ขวยอึ่ง... หมายถึง ขุยดินที่อึ่งขุดรูแล้วมีขุยดินนั้นอยู่บนรู

ขวยมด... หมายถึง ขุยดินที่มดขุดดินขึ้นมา เพื่อทำรัง แล้วขุยดินนั้นอยู่ปากรัง
........................................
สรุปว่า คำว่าขวย เป็นคำบ่งบอกถึงลักษณะขุยดิน อันเป็นที่อยู่ของสัตว์ที่ขุดรูอยู่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 42 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอขะมา

ภาษาอีสานคำว่า..ขอขะมา
ความหมายตรงๆ ====>
ขอโทษ , ขออภัย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-09-2006 13:01:01

ตัวอย่าง

การ ขอขะมา เป็นการขอโทษ ขออภัย บางครั้ง อาจจะต้องทำเป็นพิธีการ มีการใช้ขัน 5 ขัน 8 มา ขอขะมาด้วย เช่น

บ่าวหน่อ: น้องแพนเค้ก เฮามาเก็บเสื่อผ่า หนีไปอยู่นำกัน เถาะหล่า พ่อ กับแม่ของน้องแพนเค้ก เอิ้นค่าดอง แพงโพด ตั้งว่า 5 แสน อ้ายสิไปหาเงินมาแต่ไส กะด้อกะเดี้ย มาแต่งนาง
น้องแพนเค้ก: คันเฮาเฮ็ดจั่งซั่น อี่พ่อหล่า สิบ่นำเมี่ยน เฮาบ่อ้าย
บ่าวหน่อ: เฮากะพากันหนีไปไกลๆ ไปมีลูกนำกันจักคน ตั้งใจเฮ็ดงาน ตั้งหลักตั้งฐาน แล้วกะจั่งค่อย พาหลานมา \"ขอขะมา\" พ่อ \"ขอขะมา\" แม่ เฮ็ดพิธี \"ขอขะมา ลาโทษ\" เพิ่นเห็นหน้าหลานน้อยแล้ว คงสิใจอ่อนอยู่ดอก
น้องแพนเค้ก: คันอ้ายว่าจั่งซั่น เฮากะไปกันเถาะ แป๊ะ...

แปลว่า

บ่าวหน่อ: น้องแพนเค้กจ๊ะ เรามาเก็บเสื้อเก็บผ้า หนีไปอยู่ด้วยกัน เถอะ พ่อ กับแม่ของน้องแพนเค้ก เรียกสินสอด แพงมากเลย ตั้ง 5 แสน พี่จะไปหาเงินมาจากไหน มากมายก่ายกอง ขนาดนั้น มาเป็นค่าสินสอดแต่งงานกับน้อง
น้องแพนเค้ก: ถ้าเราทำอย่างนั้น คุณพ่อของน้อง จะไม่ตามไปฆ่า พวกเราหรือจ๊ะพี่
บ่าวหน่อ: พวกเราก็หนีไปไกลๆสิ ไปมีลูกด้วยกันสักคน ตั้งใจทำการทำงาน สร้างเนื้อสร้างตัว แล้วค่อย พาหลานมา \"ขอโทษ\" พ่อ \"ขออภัย\" แม่ ทำพิธี \"ขออภัยอย่างเป้นทางการ\" ท่านเห็นหน้าหลานน้อยแล้ว คงใจอ่อนให้อภัยพวกเรา
น้องแพนเค้ก: ถ้าพี่ว่าอย่างนั้น เราก็ไปกันเถอะ แป๊ะ...

เหอ เหอ บ่าวหน่อ อย่าสะไปซวน น้องเขาอีหลีเด้อหละ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 43 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ของ,แม่ของ

ภาษาอีสานคำว่า..ของ,แม่ของ
ความหมายตรงๆ ====>
แม่น้ำโขง
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: Bumpkin
เมื่อวันที่:: 09-05-2008 11:00:32

ตัวอย่าง

ถึงไกลกันคนละฝั่ง/ของ/ ต่างหมายปรององมุ่งหวังทั้งสองจนได้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 44 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข้องลอย

ภาษาอีสานคำว่า..ข้องลอย
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นพาชนะใส่ปลาจักสานด้วยไม้ไผ่มีรูปร่างคล้ายๆเป็ด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 27-03-2009 13:05:29

ตัวอย่าง

เป็นพาชนะใส่ปลาจักสานด้วยไม้ไผ่มีรูปร่างคล้ายๆนกเป็ดน้ำ มีลำโสนหมัดติดรอบๆ ข้องลอย หรือ ตะข้อง ก็เรียก ที่จับจะทำเป็นลายกนก หรือรูปพญานาค แล้วแต่ช่างที่ทำ มีเชื่อกผูกติดเอว เวลาคนทอดแห หรือ หาปลา ตามห้วย หนอง คลอง บึง ลำโสนจะทำให้ \"ตะข้อง\" มันลอยน้ำไปตามก้นคนทอดแหหาปลา อีสานจึงเรียกว่า \"ข้องลอย\" ครับผม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 45 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ข่อง
ความหมายตรงๆ ====>
1.ภาชนะสำหรับใส่ปลา 2. เกี่ยว หรือ สะดุด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-07-2006 12:15:57

ตัวอย่าง

1. ข่อง ที่แปลว่า ภาชนะอย่างหนึ่งที่ใช้ใส่ปลา เวลาไปหาปลา ในภาษาไทยอาจเรียกว่า ข้อง

2.ข่อง ในความหมายว่า เกี่ยว แต่ไม่ใช่เก็บเกี่ยว นะ เป็นการ เกี่ยว หรือ สะดุด เช่น

-เวลาไปหาเก็บเห็ดอยู่ในโคก ให่เจ้าย่างระวังๆแหน่เด้อ เดี๋ยวขาสิ \"ข่อง\" เคียไม้ ล้มปากคาบขี่ดินเด้
-แปลว่า เวลาไปหาเก็บเห็ดในป่า ให้เดินระมัดระวังหน่อยนะ เดี๋ยวจะขาจะไป \"เกี่ยว\" เถาวัลย์ ล้มปากแตกนะ

หรือ

-มื่อนั่นบ่าวหน่อลาวเมาเหล่าหลาย ย่างเซไปเซมา ขา \"ข่อง\" กัน ล้มหัวสักตกน้ำ ต้าม
-แปลว่า วันนั้นบ่าวหน่อ แกเมาสุราอย่างหนัก เดินเซไปเซมา \"สะดุด\" ขาตัวเอง ล้มหัวคะมำ ตกน้ำ ตู้ม

สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 46 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอแซมคำของคุณ อีเกียแดง

ภาษาอีสานคำว่า..ขอแซมคำของคุณ อีเกียแดง
ความหมายตรงๆ ====>
หันกุ่นหลุ่น หันกิ่นหลิ่น หลงส่น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป
เมื่อวันที่:: 22-07-2012 22:56:33

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่อีเกียแดงเราเมาเหล้า ย่างเมือบ้าน ย้อนความเมาโลดล้มลง กลิ้งกุ่นหลุ่นๆๆไป (อันนี้แปลในโตเด้อ) พอฮอดเฮือน ย้านแม่เด็กน้อยด่า พยายามย่างให้ตรง ย้อนความเมา เฮ็ดให้เราเซ หมุนกิ่นหลิ่นๆๆไป ล้มพับอยู่หน้าเฮือน เมียเราเห็น ฮ้องด่าเราว่า ไสว่าสิไปประซุม บ่มีเหล้ากิน ปาดโท..มาเซียงส่น คักแท้ ปาดๆๆ เจ้าว่าค่อยสิ หลงส่นเจ้าตี้ วั่นดอก ว้า.

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 47 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขอน
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะนามขอนรองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: 55+
เมื่อวันที่:: 16-02-2009 20:47:29

ตัวอย่าง

องเท้า1คู่ เท่ากับ เกือก2ขอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 48 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขอน
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะนามขอนรองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: 55+
เมื่อวันที่:: 16-02-2009 20:48:17

ตัวอย่าง

องเท้า1คู่ เท่ากับ เกือก2ขอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 49 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขอน
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะนามขอนรองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: 55+
เมื่อวันที่:: 16-02-2009 20:54:46

ตัวอย่าง

องเท้า1คู่ เท่ากับ เกือก2ขอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 50 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอม

ภาษาอีสานคำว่า..ขอม
ความหมายตรงๆ ====>
คลุม , ปกปิดไว้
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-02-2007 15:03:10

ตัวอย่าง

ขอม คือ การใช้ผ้า หรือ วัสดุคล้ายผ้า เช่น ผ้ายาง พลาสติก มาคลุม หรือปกปิดวัตถุสิ่งของไว้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ ป้องกันแดด ลม ฝน หรือ อำพรางตัว

ตัวอย่าง

พญาชาญเพิ่นพาลูกไปเล่นน้ำทะเล เพิ่นย่านลูกดำ กะเลย เอาผ้าแพรอีโป้ \"ขอมหัว\" ให้ลูกสาวเพิ่น

แปลว่า

พญาชาญแกพาลูกไปเล่นน้ำทะเล แกกลัวลูกตากแดดจนตัวดำ ก็เลย เอาผ้าขาวม้า \"คลุมศีรษะ\" ให้ลูกสาวแก

สั่นดอกว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 51 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอมหัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขอมหัว
ความหมายตรงๆ ====>
คลุมหัว
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:27:42

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องจีจ้าออกแดดกะขอมหัวแนเด้อ อ้ายรุทธิ์ย้านเจ้าดำสั่นดอกว๊า

แปล
น้องจีจ้าเวลาออกกลางแดดคลุมหัวด้วยนะ พี่รุทธิ์เป็นห่วงกลัวจะดำ พุ้นแหล่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 52 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข่อยฮักเจ้า

ภาษาอีสานคำว่า..ข่อยฮักเจ้า
ความหมายตรงๆ ====>
ฉันรักเธอ
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: .....แก่นจัน
เมื่อวันที่:: 05-09-2010 15:37:13

ตัวอย่าง

น้องนา...ข่อยฮักเจ้าหลาย

แปล

น้องนาฉันรักเธอมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 53 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขะเจ้า

ภาษาอีสานคำว่า..ขะเจ้า
ความหมายตรงๆ ====>
พวกเขา
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:16:03

ตัวอย่าง

เป็นคำที่ใช้อย่างทางการมากในอีสาน แปลว่ากลุ่มที่เราพูดถึงสองคนขึ้นไป

บักเท่โตสิไปแก่เข่าส่อยขะเจ้าบ่

แปลว่า เท่แกจะไปขนข้าวช่วยพวกเขามั้ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 54 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขะลำ, คะลำ

ภาษาอีสานคำว่า..ขะลำ, คะลำ
ความหมายตรงๆ ====>
ข้อห้ามที่ผิดแปลกแหกประเพณี
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ดและอื่นๆ
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 8/22/2001 12:30:54 AM

ตัวอย่าง

เจ้าจั่งใด๋มานั่งอยู่หัวบันไดจั่งสิ๊ ฮุ้บ่ เฮ้ดจั่งสิ๊มันขำละฮู้บ่

แปลว่า ทำไมคุณมานั่งที่หัวบันไดอย่างนี้ รู้ไหม การทำแบบนี้เป็นการทำผิดผีบ้านผีเรือนรู้ไหม

...สั่นดอกหว๊า..........…

คำว่าคะลำ หรือ ขะลำคือ ข้อห้ามที่ผิดแปลกแหกประเพณี เป็นภูมิปัญญาที่บรรพบุรุษสร้างไว้เพื่อป้องกันอันตรายในอนาคต

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 55 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขะหยอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขะหยอน
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงว่า, มิน่าหล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 09-03-2006 16:30:46

ตัวอย่าง

ขะหยอนวา บ่าวหน่อ เป็นหยังลาวจั่งหล่อ
เป็นย้อนวา ลาวกินข้าวเหนี่ยวนี่เอง
แปลว่า
มิน่าหล่ะ บ่าวหน่อ ทำไมแกถึงหล่อ ก็เพราะว่า แกกินข้าวหนียวนี่เอง

ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 56 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัดพาเข่า

ภาษาอีสานคำว่า..ขัดพาเข่า
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ยอมกินข้าว ลักษณะออกอาการน้อยใจ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:35:14

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง น้องจีจ้าเคียดหยั๋งน้อ คือจั่งขัดพาเข่าจั่งซี้ฮึ๊

แปล น้องจีจ้าน้อยใจเรื่องอะไรเนี่ยะ ถึงไม่ยอมมาทานข้าว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 57 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขั่นสั่น,คั่นสั่น

ภาษาอีสานคำว่า..ขั่นสั่น,คั่นสั่น
ความหมายตรงๆ ====>
ถ้าอย่างนั้น
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ปังคุง
เมื่อวันที่:: 21-04-2009 20:47:44

ตัวอย่าง


การบ้านของข่อยหายไปไสแล่ว?
: การบ้านของฉันหายไปไหนแล้ว

ข้อยลอกอยู่
:ฉันกำลังลอกอยู่

คั่นสั่นเอาไปส่งครูให้นำแหน่เด้อ
:ถ้าอย่างนั้นเอาไปส่งครูให้ด้วยนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 58 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขันหย่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ขันหย่อง
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นภาชนะที่สานด้วยไม้ไผ่มีขาสำหรับใส่ข้าวพระพุทธ
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 01-10-2007 14:19:00

ตัวอย่าง

ลักษณะขันหย่อง....เหมือนขันโตก...แต่จะเล็กกว่ามาก...ส่วนขาของขันหย่อง...ก็คือส่วนของไม้ไผ่ที่สานนั้นแหละ...หักพับกลับมาอีกด้าน...เพื่อสานขา...แต่ส่วนขาจะทำห่างๆ เขต อ.สุวรรณภูมิ อ.เสลภูมิ อ.พุทไธสง อ.ชุมพลบุรี อ.พยัคฆฯ ท่านที่ไปทำบุญให้สังเกตดู...มีแทนทุกวัด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 59 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>
การใช้เสียมขุดดินเบาๆเพื่อหาอะไรสักอย่าง
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 09-05-2006 15:53:28

ตัวอย่าง

คำว่า \"ขัว\" นอกจากจะแปลว่า \"สะพาน\" แล้ว
ยังเป็นคำกริยา ที่แสดงลักษณะที่เป็นการใช้เสียมขุดดินเบาๆในลักษณะทำมุมจากพื้นดินไม่เกิน 30 องศา เป็นการขุดดินเบาๆเป็นบริเวณกว้าง ไม่เน้นความลึก ซึ่งจะแตกต่างจากคำว่า \"ก่น\" มีเราจะขุดให้ลึก โดยให้เสียมทำมุม กับพื้น ตั้งแต่ 45-90 องศา

ตัวอย่างการขัว เช่น
-ขัวหอย
-ขัวเขียดจินา
เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 60 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>
1.ขุด คุ้ย (v) 2.สะพานเล็กๆแคบ (n) 3.หลุด ลอก (adv) 4.ขวา (n)
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: เหลา อุบลครับ
เมื่อวันที่:: 14-02-2007 21:21:24

ตัวอย่าง

1. วันนี้เราจะไปขัวหอยหรือไม่ก็ขัวเขียดทรายที่แก่งสะพือกัน

2. วันก่อนน้องเอมี่เดินไต่ขัวไม่ระวังเลยตกน้ำ เสื้อผ้าขาดรุ่งริ่งหมด จนคนที่มางานประกวดสุพรรณหงษ์ทักกันใหญ่ ว่าทำไมถึงใส่กระโปรงขาดมา

3.เมื่อวานผมเดินเล่นแถวดรงเรียนเก่า เห็นสีข้างกำแพงขัวออกจนเกือบหมดแล้ว

4.พอครูสั่งให้ทุกคนขัวหัน เราก็วิ่งออกจากแถวได้ทันที

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 61 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>
สะพาน (bridge)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: อ้ายโอ๊ต
เมื่อวันที่:: 27-10-2009 22:26:40

ตัวอย่าง

คนไทย: น้องคะสะพานข้ามโขงไปทางไหนคะ

บักปังคุง: อ๋อ....ขัวข้ามของ ก็อยู่ทางขัวมือ เลี้ยวขัวไปนั่นละ กะฮอดขัวแล้วเอื้อย
(อ๋อ...สะพานข้ามโขง ก็อยู่ทางขวามือ เลี้ยวขวาไปทางนั้นแหล่ะ ก็ถึงสะพานแล้วพี่สาว)

คนไทย: .....!?!?...... (ตรูถามผิดคนป่าวฟ่ะ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 62 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว,ข่วม

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว,ข่วม
ความหมายตรงๆ ====>
ขัว=สะพานเล็กๆที่ไว้เดินข้ามคลองหรือห้วยที่ไม่กว้านัก,ข่วม=ข้าม
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: นิวาตะ
เมื่อวันที่:: 28-05-2009 11:40:37

ตัวอย่าง

ขัว=สะพานเล็กๆที่ไว้เดินข้ามคลองหรือห้วยที่ไม่กว้านัก,
ข่วม=ข้าม
เช่น \"คั่นสิไปน้าข่อยกะย่างข่วมขัวไปกะถึงแล้ว\" คำแปลก็คือ \"ถ้าจะเดินไปนาฉัน(เรา,ข้า,ตู)ก็ข้ามสะพานเล็กๆก็ถึงแล้ว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 63 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาโขง

ภาษาอีสานคำว่า..ขาโขง
ความหมายตรงๆ ====>
ขางอ ขาโค้ง ช่วงเข่าโค้งออกจากกัน
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: ขันติ คูนาแก
เมื่อวันที่:: 16-04-2009 18:54:54

ตัวอย่าง

เด็กคนนี้ขาโขง เวลาเขายืนตรงช่วงเข่าของเขาจะโค้งออกจากกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 64 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวจากพาก

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวจากพาก
ความหมายตรงๆ ====>
ขาวพราวละลานตา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 03-11-2006 08:42:33

ตัวอย่าง

ขาวจากพาก คือลักษณะที่วัตถุสีขาวๆ มีมากมายเกลื่อนกลาด ดารดาษตา เช่น
ดอกอ้อขาวจากพาก หมายถึง ดอกอ้อขาวพราวละลานตา
ดอกบัวในบึงขาวจากพาก หมายถึง ดอกบัวในบึงขาวละลานตา

บ่าวหน่อ พาน้องกะแตไปเที่ยวสวนฝ้ายเมืองเลย เห็นปุยฝ้ายขาวจากพาก เต็มสวน พอเหลียวขึ้นฟ้า กะเห็นก้อนขี้ฝ่าขาวจากพาก คือกัน

แปลว่า
บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปเที่ยวสวนฝ้ายเมืองเลย เห็นปุยฝ้ายขาวพราวละลานตาเต็มสวน พอมองขึ้นท้องฟ้า ก็เห็นก้อนเมฆขาวพราวพร่างฟ้า เช่นกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 65 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวจ่านผ่าน

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวจ่านผ่าน
ความหมายตรงๆ ====>
ขาวละลานตา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 03-11-2006 10:20:35

ตัวอย่าง

ขาวจ่านผ่าน คือขาวแบบละลานตา ขาวบาดตาบาดใจ เช่น

ย่างลงท่ง เห็นเห็ดต้อป้อ ขาวจ่านผ่านเต็มท่ง หมายถึง เดินตามทุ่งนา เห็นเห็ดตะเผาะ ขึ้นเต็มท้องทุ่ง ขาวละลานตา

กระดาษขาววางอยู่กลางสนามหญ้า ถืกแสงตาเว็น ขาวจ่านผ่าน หมายถึง กระดาษขาววางอยู่กลางสนามหญ้า ยามต้องแสงอาทิตย์ ขาวละลานตา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 66 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข้าวดอ

ภาษาอีสานคำว่า..ข้าวดอ
ความหมายตรงๆ ====>
ข้าวพันธุ์เบา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 13-06-2006 13:42:31

ตัวอย่าง

อธิบายก่อนนะครับ
ข้าวดอ หรือ ข้าวพันธุ์เบา จะมีลักษณะทั่วไปเหมือนพันธุ์ข้าวทั่วไป แต่จะมีลักษณะเด่นดังนี้
1. น้ำหนักเบากว่า ในปริมาณที่เท่ากัน
2. จะใช้เวลาในการออกดอกออกผลเร็วกว่าข้าวพันธ์ปรกติ (ข้าวใหญ่) ประมาณ 1 -2 เดือน ดังนั้นต้องรีบเกี่ยวข้าว หากปล่อยไว้นาน ข้าวจะขอบ (เม็ดจะหลุดออกจากรวงข้าวง่าย หรือ ก้านเมล็ดข้าวจะเปราะ ขอบ คาดว่า จะมาจาก กรอบ นั่นแหละ)
3. มีทั้งข้าวเหนียวและข้าวจ้าว
4. ไม่นิยมนำมาขาย เพราะมันให้น้ำหนักน้อยกว่า ส่วนใหญ่นิยมปลูกรับประทานมากกว่า

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
บ่าวหน่อ เลาปลูกข้าวดอไว้ถ่าต้อนพี่ต้อนน้องชมรมอีสานจุฬาฯ เลาอยากให่พี่น้องชมรมได้กินข้าวก่อนซาวบ้านเพิ่น
แปลว่า
บ่าวหน่อ แกปลูกข้าวพันธ์เบา ที่สามารถเก็บเกี่ยวได้เร็ว ไว้ต้อนรับพี่น้องชมรมอีสาน จุฬาฯ แกอยากให้พี่น้องชมรม ได้รับประทานข้าวก่อนชาวบ้านเขา


สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 67 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขิว หรือ ฉิ๋ว

ภาษาอีสานคำว่า..ขิว หรือ ฉิ๋ว
ความหมายตรงๆ ====>
หมั่นไส้
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 11:06:29

ตัวอย่าง

ขิว หรือ ฉิ๋ว นอกจากจะเป็นลักษณะของกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์แล้ว อีกนัยหนึ่ง ขิว หรือ ฉิ๋ว แปลว่า หมั่นไส้ เช่น
-\"บักเสื้อลายๆ เต้นเยาะๆแยะๆอยู่หน้าฮ้านหมอลำ คือเป็นตาซังแท้วะ กูจั่งแม่น \"ฉิ๋ว\" บักห่านี่หลายแท้\" แปลว่า ไอ้คนที่ใส่เสื้อลายที่เต้นอยูหน้าเวทีหมอลำนั่น มันช่างเคืองหูเคืองตาจริงๆ ฉันชักจะ \"หมั่นไส้\" มันแล้วจริงๆ....

ปล.อย่าขิวกันบ่อยนักนะ เดี๋ยวมันจะมีเรื่องกัน....


แก้ไขข้อมูล
คำที่ 68 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี่กระบอง

ภาษาอีสานคำว่า..ขี่กระบอง
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้ผุผสมกับน้ำมันยางธรรมชาติใช้จุดไฟแทนตะเกียงน้ำมัน,ภาคกลางชัยนาท,สิงห์บุรี,อ่างทองเรียกขี้ไต้,
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 13-10-2007 09:02:27

ตัวอย่าง

ให้ไปดูวิธีทำขี่กระบอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 69 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้กะตืก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้กะตืก
ความหมายตรงๆ ====>
พยาธิ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 31-05-2006 11:52:57

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล เลามักกินแต่ของดิบ โดยเฉพาะก้อยงัว กินดีคัก ซางบ่ย่านเป็นขี้กะตืกเนาะ…

แปลว่า... พ่อเฒ่าดล แกชอบกินของดิบ โดยเฉพาะลาบเนื้อวัวดิบๆ ชอบกินมาก ไม่กลัวเป็นโรคพยาธิบ้างเลย...

เพิ่มเติม...
ขี้กะตืกแป = พยาธิตัวแบน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 70 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้กะยือ

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้กะยือ
ความหมายตรงๆ ====>
โรคหอบหืด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:43:55

ตัวอย่าง

คำว่า ขี้กะยือ เป็นอาการของโรคหอบหืด หรือ โรคภูมิแพ้ ลักษณะคือ จะมีอาการจาม และมี ขี้กะเทอ (สะเหลด) ติดคอ

สาเหตุหลักๆ ที่บ้านผมจะมาจาก แมว คือ ขนแมวนั่นเอง

ตัวอย่างบทสนทนา
อย่าไปใกล้บักต๊อกเด้อ เลาเป็นขี้กะยือ ขี้กะเทอเลาสิมาติดเอา
แปลว่า
อย่าเข้าใกล้บักต๊อกนะ แกเป็นโรคหอบหืด เดี๋ยวสะเหลดจะมาติดเอา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 71 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้คันคาก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้คันคาก
ความหมายตรงๆ ====>
คางคก
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: มงคล
เมื่อวันที่:: 04-12-2007 19:34:00

ตัวอย่าง

หน้าเจ้านี่ ซะมางามเท้.. ว่าแม่นขี้คันคาก

หน้าของคุณสวยดีนะ เหมือนคางคกเลยว่ะ 555++

ปล.ตั๊กกะตู่ แปลว่า คางคกจริงง่ะ ไม่เคยได้ยิน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 72 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้เดียด

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้เดียด
ความหมายตรงๆ ====>
รังเกียจ ,ขยะแขยง
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: พ่อตู้แดง เมืองอุดร
เมื่อวันที่:: 01-05-2010 13:11:44

ตัวอย่าง

โอ๊ย...กูขี้เดียดเด้ หมายความว่า ...โอ๊ย...ข้าขยะแขยง เองมาก หรือ..ข้าเกียจมากทีสด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 73 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้ตะโหลก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้ตะโหลก
ความหมายตรงๆ ====>
พื้นดินที่ไม่เรียบ ตะปุ่มตะป่ำ ก้อนดินที่เกิดจากการไถนา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 17-09-2007 14:21:36

ตัวอย่าง

ขี้ตะโหลก หมายถึง พื้นดินที่ไม่เรียบ ตะปุ่มตะป่ำ ก้อนดินที่เกิดจากการไถนา

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

นาเจ้าคือมีตะก้อนขี้ตะโหลกแท้ คือบ่เอาคราดมาคราดลงหล่ะ มันสิได้เรียบๆ ต้นข้าวจั่งสิได้เกิดส่ำๆกัน บ่มีต้นใด๋ใหญ่กว่ากัน
แปลว่า
ที่นาของคุณ มีแต่ก้อนดินที่ไม่เรียบ ทำไมไม่เอาคราดมาคราดลงซะหล่ะ จะได้ เรียบๆเสมอกัน ต้นข้าวก็จะได้เกิดเสมอกันด้วย ไม่มีต้นใดต้นหนึ่งใหญ่กว่ากัน

อีกความหมายหนึ่ง ใช้ในการเปรียบเทียบ อะไรก็ตามที่ไม่เรียบ
เช่น
หน้าเจ้าคือเป็นขี้ตะโหลกจั่งซี้ บ่เบิ่งแยงหน้าตาจะของบ๊อ
แปลว่า
ใบหน้าคุณทำไม่เรียบอย่างนี้ ไม่ดูแลรักษาหน้าตาหรือไง

สั่นดอกหว้า....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 74 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี่ถืกป๊อง,ขี่สบป๊อง

ภาษาอีสานคำว่า..ขี่ถืกป๊อง,ขี่สบป๊อง
ความหมายตรงๆ ====>
เลือกสุ่มๆแต่ก็ได้ของดี,เดาสุ่มๆก็เดาถูก, ฟลุ๊ค
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: สืบ ห้วยแถลง
เมื่อวันที่:: 11-10-2008 13:39:33

ตัวอย่าง

ขุดฮูใด๋กะได้แต่กบน้อ..คือขี่ถืกป๊องแท้..
ขุดรูไหนก็ได้กบ..ทำไมฟลุ๊คจัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 75 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขีนขัด

ภาษาอีสานคำว่า..ขีนขัด
ความหมายตรงๆ ====>
ขัดของ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: เสือน้อย
เมื่อวันที่:: 15-08-2009 09:23:15

ตัวอย่าง

บ่ขีนขัด

ไม่ขัดข้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 76 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้พื้น

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้พื้น
ความหมายตรงๆ ====>
สันดาน/นิสัยใจคอ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์(อ่อนดี(เดิม)
เมื่อวันที่:: 27-08-2016 19:42:52

ตัวอย่าง

คนเฮาหั่นสิฮักสิแพงกันคือจั่งหมู่พวกคือจั่งเสี่ยว ละก่ะเปนซู้กัน กะเปนตาสิฮู้ขี้พื้นกัน

ความหมาย


คนเรานั้นการที่จะรักใคร่ผูกพันธุ์ซึ่งกันและกันฉันท์มิตร สหาย เพื่อนสนิท หรือแม้แต่คู่รัก จำเป็นที่จะต้องรู้พื้นเพ นิสัยใจคอซึ่งกันและกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 77 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้มักย้อง

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้มักย้อง
ความหมายตรงๆ ====>
้บ้ายอ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 12:27:15

ตัวอย่าง

จังแม่นขี้มักย้องแท้หล่ะ ย้องยิ้มเป้ยเสย-บ้ายอจริง ชมแล้วยิ้มแฉ่งหน้าตาเฉย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 78 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้โยย

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้โยย
ความหมายตรงๆ ====>
สำออย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:24:42

ตัวอย่าง

ลูกสาวหล่าผู้ใดหน้อ มาคือขี้โยยแท้ ฮ้องไห่เหมิดมื้อ เหมิดเวน
แปลว่า
ลูกสาวสุดท้องใครหนอ มาสำออยอย่างนี้ ร้องไห้ทั้งวันทั้งคืน

บ่าวหน่อ วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 79 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขู

ภาษาอีสานคำว่า..ขู
ความหมายตรงๆ ====>
ตกหล่น ร่วงหล่นโปรยปราย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 12-10-2006 16:14:20

ตัวอย่าง

ขู คือลักษณะที่สิ่งของตกหล่นกระจัดกระจายจากที่สูง เป็นจำนวนมากมาย โดยมากนิยมใช้กับของเล็กๆ เช่น

ขี้ฝุ่นขู = ฝุ่นตก
มดแดงขูจากรัง = มดแดง(จำนวนมาก)ตกจากรัง
ไข่มดแดงขูจากรัง = ไข่มดแดง(จำนวนมาก) ตกจากรัง
ขูโผ่ๆ = ตกลงมาต่อเนื่องกันเป็นจำนวนมาก

พ่อใหญ่ดลขึ้นไปซ่อมหลังคาสังกะสี เลาย่างเหยียบสังกะสี จนขี้หลักเหยี่ยขูโผ่ๆ เต็มหัวน้องพอลล่า
แปล
พ่อใหญ่ดลขึ้นไปซ่อมหลังคาสังกะสี แกเดินเหยียบสังกะสี จนฝุ่นตกกระจัดกระจายลงมา เต็มหัวน้องพอลล่า

บ่าวพนมไพร เลาไปแหย่ไข่มดแดง ปากกะต่ายังบ่ทันซื่อฮังมดแดงจ้อย แหย่เอาๆ ไข่มดแดงขูถิ่มเหมิด จั่งแม่นฟ้าวคักน้อ ซั้นดอก

แปล
บ่าวพนมไพร แกไปแหย่ไข่มดแดง ปากตระกร้ายังเข้าไม่ตรงรังมดแดงเลย ก็แหย่เอาๆ ไข่มดแดงหล่นเสียหายหมด ไม่รู้จะรีบไปไหน เนาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 80 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เขญ

ภาษาอีสานคำว่า..เขญ
ความหมายตรงๆ ====>
คือการเปิดสิ่งของต่างๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: สาวนางน้อย
เมื่อวันที่:: 05-08-2008 21:03:56

ตัวอย่าง

เช่นคำว่านางน้อยเขญประตูให้แม่ดู หรือเขญขนมห่อนั้นเบิ่งดู หรือการได้รับของขัวญจากเพื่อนๆมาถึงบ้านพี่สาวก็บอกว่า\"หล้าเขญเบิ่งเขญเบิ่ง\"ความหมายก็คือว่า นางน้อยเปิดประตูให้แม่แน่ หรือเปิดขนมห่อนั้นดู หรือน้องเปิดดูของขัวญ


แก้ไขข้อมูล
คำที่ 81 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เขย

ภาษาอีสานคำว่า..เขย
ความหมายตรงๆ ====>
การแกะ การเปิด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดนอังคาร ราชแสง
เมื่อวันที่:: 8/14/2001 9:35:15 PM

ตัวอย่าง

เขยก่องข้าวออก พ่อจะกินข้าว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 82 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เขา

ภาษาอีสานคำว่า..เขา
ความหมายตรงๆ ====>
เขา(พวกเขา) บุรุษที่3/เรา เค้า ฉัน บุรุษที่1
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 00:55:44

ตัวอย่าง

เช่น 1. โตสิไปยากหยังนำเขา
แปลว่า ตัวเองจะไปวุ่นวายไรกับเค้าล่ะ
2.ใช้แทนตัวเอง ให้ฟังดูใกล้ชิดซึ่งส่วนตัวผมว่าคนพูดพูดแล้วดูน่ารักดี แปลประมาณ เค้า(ตะเอง) เรา เช่น เจ้าของไปเที่ยวนำเขาบ่ แปลว่าตะัเองไปเที่ยวกับเค้ามั้ยง่ะั

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 83 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เข่าบ่อน

ภาษาอีสานคำว่า..เข่าบ่อน
ความหมายตรงๆ ====>
เข้าห้องนอน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:16:07

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง โอยหิวนอนคัก น้องจีจ้าเข่าบ่อนเถาะป๊ะ

แปล โอยไม่ไหวแล้ว ง่วงนอนจังเลย น้องจีจ้าจ๋าเข้าห้องนอนเราดีกว่าจ้า อิอิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 84 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไข

ภาษาอีสานคำว่า..ไข
ความหมายตรงๆ ====>
ถ้าเป็นคำกริยา หมายถึง การแกะออก หรือเปิดออก
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 21-08-2009 08:04:55

ตัวอย่าง

ถ้าเป็นคำนามก็หมายถึงไขสัตว์ต่างๆ ที่บางทีชอบเก็บไว้ถูเลื่อยเวลาเลื่อยไม้เพื่อให้ลื่น หรือทำเทียน

เช่น \"ได้ห่อยังลองไขออกมาเบิง่แน่\"
ความหมาย \"ได้ห่ออะไรแกะออกดูหน่อย\"
หรือ\" ไปหาไขมาถูเลื่อยแน่มันฝืน ถูให้มันมอนๆ\"
ความหมา\"ไปหาไขมาถูเลื่อยหน่อยมันฝืด ถูให้มันลื่นๆ\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 85 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คกมอง

ภาษาอีสานคำว่า..คกมอง
ความหมายตรงๆ ====>
ครกกระเดื่อง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: เสือน้อย
เมื่อวันที่:: 22-08-2009 20:36:51

ตัวอย่าง

ครกกระเดื่องที่ชาวบ้านใช้ตำข้าวสมัยก่อนนั่นแหละครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 86 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คนผู้ห่าย, คนผู้ฮ้าย

ภาษาอีสานคำว่า..คนผู้ห่าย, คนผู้ฮ้าย
ความหมายตรงๆ ====>
คนขี้เหล่, คนหน้าตาไม่ดี, คนไม่หล่อ, คนไม่สวย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: กอล์ฟ จันทรุเบกษาอนุสรณ์
เมื่อวันที่:: 17-11-2006 16:57:09

ตัวอย่าง

คนผู้ฮ้าย คือ คนขี้เหล่, คนหน้าตาไม่ดี, คนไม่หล่อ, คนไม่สวย

ตัวอย่าง
หล่านางเอย คนผูฮ้ายคืออ้าย กินข้าบ่ายกบตัวหล่ะนาง
แปลว่า
น้องนางเอย คนหน้าตาไม่ดี รูปไม่หล่ออย่างพี่ กินข่าวกับกบนะครับ

บ่าย คือ การปั้นข่าว แล้วมีอุปกรณ์บ่าย หรือ กับข้าว แล้วเดินกิน ไม่ได้นั่งกินอย่างเป็นกิจลักษณะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 87 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คนฮู้ผู้ดี

ภาษาอีสานคำว่า..คนฮู้ผู้ดี
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคนที่นิสัยดี,เรียบร้อย
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 11-01-2010 19:53:01

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง) น้องจีจ้าเลาเป็นคนฮู้ผู้ดีคือหยั๋งนี่

(แปล) น้องจีจ้าเขาเป็นคนที่นิสัยดี เรียบร้อยมากเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 88 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ควย

ภาษาอีสานคำว่า..ควย
ความหมายตรงๆ ====>
โยก,โยกเยก,โคลงเคลง,
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-10-2006 14:27:38

ตัวอย่าง

ควย ถ้าเป็นคำนาม จะหมายถึง ควาย หรือ กระบือ

แต่ในที่นี้ ควย หมายถึง โยก โยกเยก โคลงเคลง
เช่น

-แข่วควย หมายถึง ฟันโยก
-ลมพัดแฮงจนเสาเฮียนควย หมายถึง ลมพัดแรงจนทำให้เสาบ้านโยก
-หัวควย หมายถึง หัวโยกหัวคลอน

ตัวอย่างประโยค

-บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปต่อยบักขามแป แต่ต้นบักขามแปมันสูงใช่ไม่คันก๋อต่อยบ่เถิง กะเลยพากันหาเกินไปก่ายขึ้น น้องกระแตเป็นคนจับ อ้ายหน่อเป็นผู้ขึ้น แต่อ้ายหน่อเลาย่านตก กะเลยบอกน้องกระแตจับเกินให่แน่นๆอย่าสะให่มัน \"ควย\" เด้อ เดี๋ยวอ้ายสิตก พะนะ

แปลว่า

-บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปเก็บมะขามเทศ แต่ต้นมะขามเทศมันสูง ใช้ไม้ตะขอสอยไม่ถึง ก็เลยพากันหาไม้มาทำเป็นบันไดพาดปีนขึ้น ให้น้องกระแตเป็นคนจับ อ้ายหน่อเป็นผู้ปีน แต่อ้ายหน่อแกกลัวตก ก็เลยบอกน้องกระแตให้จับกระไดให้แน่นๆอย่าให้มัน \"โยก\" นะ เดี๋ยวอ้ายหน่อจะตก พะนะ

หรือ -อ้ายซาญพาน้องตั๊กไปขี่รถสักกะยานเล่น อ้ายชาญเป็นคนถีบให่น้องตั๊กซ่อน สองคนมีแต่คนใหญ่ๆหนักหลายจนล่อสักกะยานลูกปืนแตก ล้อ \"ควย\" ก๊อกแล่ก ก๊อกแล่ก ไป

หมายถึง

-พี่ชาญพาน้องตั๊กไปขี่จักรยานเล่น พี่ชาญเป็นคนถีบให้น้องตั๊กเป็นคนซ้อนท้าย ทั้งสองคนมีแต่คนตัวใหญ่ๆน้ำหนักมากจนล้อจักรยานรับน้ำหนักไม่ไหวจนลูกปืนล้อแตก จนล้อ \"โคลงเคลง\" ไปมา

( ควย ในภาษาอีสาน เป็นคำสุภาพ แต่ในภาษาไทยกลาง มิทราบว่าแปลว่าอะไร)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 89 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ควย

ภาษาอีสานคำว่า..ควย
ความหมายตรงๆ ====>
ควาย
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: เท็ดดี้แบร์
เมื่อวันที่:: 12-02-2007 19:49:21

ตัวอย่าง

ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย

สั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 90 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ควยตู้

ภาษาอีสานคำว่า..ควยตู้
ความหมายตรงๆ ====>
ควายทุยเขาสั้น
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ปิ่นหยก
เมื่อวันที่:: 23-02-2007 18:27:11

ตัวอย่าง

\"ควยตู้มักซน คนจนมักเว้า\" หมายความว่า ควายทุยมีเขาสั้นแต่ชอบขวิดนู่นขวิดนี่ชอบชนควายตัวอื่นแม้เขาจะยาวกว่าเป็นนิสัย แต่ควายที่เขายาวเป็นนักชนระดับชาติ จะไม่แสดงท่าทางคึกคะนอง เช่นเดียวกับคนพูดจ้อทั้งหลาย มักจะเป็นคนจนชอบคุยโม้โอ้อวด แต่คนรวยจริงเขาไม่แสดงออก คนเก่งจริงไม่ขี้คุย เขา\"คมในฝัก\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 91 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คอง

ภาษาอีสานคำว่า..คอง
ความหมายตรงๆ ====>
(ว) รอ,ตั้งหน้าตั้งตารอ,คอย
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 16-10-2009 17:08:20

ตัวอย่าง

\"อ้ายบ่าวรุทธิ์สิมาหาน้องบ่มื้ออื่น
ถ้าบ่มา น้องกะสิบ่คองทาง\"

พี่รุทธิ์ จะมาหาน้องไหม พรุ่งนี้
ถ้าไม่มา น้องจะได้ไม่ตั้งหน้าตั้งตารอ

อ้ายบ่าวหน่อ คือย่างที่ลี่ ๆ แท้น้อ
บ่คองไผเลยตั๊วนิ

พี่หน่อ เดินลิ่ว ๆ เลย
ไม่รอใครเลยนะเนี่ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 92 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คองคอย

ภาษาอีสานคำว่า..คองคอย
ความหมายตรงๆ ====>
รอคอย/รอถ้า / คอย (พบมากในผญา)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 11-07-2010 05:10:00

ตัวอย่าง

องคอยถ้า หลายเวลาได้พ้นผ่าน

แปลว่า รอคอย จนวันเวลาเนิ่นนานผ่านไป

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 93 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ค้อย,ข้อย

ภาษาอีสานคำว่า..ค้อย,ข้อย
ความหมายตรงๆ ====>
เอียง ลาดขัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:37:59

ตัวอย่าง

มื้อคืน ข่อยขับรถขึ้นค้อย(ข้อย) รถข่อยข้นบ่ได้ซุกกันเมิดคืนกั่วสิขึ้น
แปลว่า
เมื่อคืน ผมขับรถขึ้นทางลาดชัน รถขึ้นไม่ได้เลยต้องผลักทั้งคืนเลยกว่าจะขึ้น
ซุก = ผลัก
....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 94 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คะลาด

ภาษาอีสานคำว่า..คะลาด
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นอากับกริยา แปลว่า พรวดพราด
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ป้าหน่อย
เมื่อวันที่:: 28-03-2010 16:31:26

ตัวอย่าง

ตัวอย่างเช่น: ลูกเขยเห็นในบักกอกในน้ำต้มไก่ว่าแม่นไข่อ่อนตักไส่ปาก
พอเข้าปากท่อนั่นแหล่ว คะลาดลุกขึ้นคายถิ่ม อย่างไว

แปลว่า: ลูกเขยมองเม็ดมะกอกในถ้วยต้มไก่ นึกว่าเป็นไข่อ่อน
ตักใส่ปาก ทันไดนั้นก็ลุกพรวดพราด ออกไปคายทิ้งทันที

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 95 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คักน้อ

ภาษาอีสานคำว่า..คักน้อ
ความหมายตรงๆ ====>
ดูดี แบบเว่อๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: อีสานไอโซ
เมื่อวันที่:: 29-11-2006 14:47:18

ตัวอย่าง

ดูสิ..ผู้หญิงคนนั้นทำทรงผมนั้นแปลกนะ.....คือสิว่าตัวเองคักน้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 96 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คักแน่

ภาษาอีสานคำว่า..คักแน่
ความหมายตรงๆ ====>
ที่สุด ของที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดนอังคาร
เมื่อวันที่:: 8/17/2001 1:39:53 AM

ตัวอย่าง

ลูกซายเจ้า มันคือหน้ามึนคักแน่ แปลว่า ลูกชายของท่านเกเร หน้าด้านที่สุดไม่มีใครเปรียบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 97 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คักแล้ว

ภาษาอีสานคำว่า..คักแล้ว
ความหมายตรงๆ ====>
ดีแล้ว / เข้าท่าแล้ว /
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 04-10-2010 15:50:03

ตัวอย่าง

เซียงรุทธิ์ ร้องเพลงคักแล้ว

แปลว่า เซียงรุทธิ์ ร้องเพลงเข้าท่าแล้ว

คำว่า คักแล้ว บางทีก็แปลว่า เกินไป มากไป มากแล้ว ใช้ขยายคำอื่น เช่น หิวคักแล้ว แปลว่า หิวมากแล้ว อิ่มคักแล้ว แปลว่า อิ่มมากแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 98 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คางกะไต

ภาษาอีสานคำว่า..คางกะไต
ความหมายตรงๆ ====>
คาง, ส่วนปลายของคาง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 08-07-2008 15:01:14

ตัวอย่าง

คำว่า คางกะไต คือ คาง, ส่วนปลายของคาง

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

สาวนางคนเก่า

ปรกติแล้วเลาอาบน้ำอุ่นทุกมื้อ พอดีมื้อนี้เลาไปเที่ยวเชียงใหม่นั่นหนา หนาวกะหนาว น้ำอุ่นกะบ่มี เลยได้อาบตก พอตะอาบออกมาแล้ว เลาหนาวแฮงเห็นตะคางตะไกสั่น ง๊อกๆๆๆๆ เอาโลด



แปล

สาวนาง ปรกติแล้วแกเป็นคนรักสะอาด อาบน้ำอุ่นทุกวัน พอดีวันนี้แกไปเที่ยวเชียงใหม่ หนาวก็หนาว น้ำอุ่นก็ไม่มี เลยได้อาบน้ำตก พออาบเสร็จแล้วแกหนาวมากเห็นแต่ปลายคาง สั่น เสียงดัง ง๊อกๆๆๆๆ เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 99 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คาด ลาดไปคาดลาดมา

ภาษาอีสานคำว่า..คาด ลาดไปคาดลาดมา
ความหมายตรงๆ ====>
คนอยู่ไม่เป็นสุขเดี๋ยวไปเดี๋ยวมาบางครั้งจนเป็นที่ลำคาญ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร
เมื่อวันที่:: 29-12-2009 21:02:45

ตัวอย่าง

คำว่า คาดลาดไป คาดลาดมา มีความหมายว่า นิสัยของคน ๆ นั้นวอกแวก อยู่ไม่เป็นสุข
เดี๋ยวไป เดี๋ยวมา ตัวอย่างเช่นในขณะที่มีผู้คนมากมายกำลังนั่งชมหมอลำอยู่นั้นมีกะชายนายคนหนึ่งนั่งไม่เป็นสุขเดี๋ยวเดินเข้าเดินออกจนเป็นที่น่าลำคาญของผู้คนที่เขามีความสุขในขณะที่ชมหมอลำอยู่นั้น จึงมีคำบ่นออกมาว่า ฮ่วยมันคือคาดไปคาดลาดมาแท้หนอบักหานี่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 100 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คาดลาด

ภาษาอีสานคำว่า..คาดลาด
ความหมายตรงๆ ====>
ยื่นออกมา , โผล่ออกมา , เกิดขึ้นโดนมันตั้งใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: คนฮักถิ่น
เมื่อวันที่:: 15-09-2006 09:40:27

ตัวอย่าง

เช่นว่า

1. เจ้าเบิ่งนี่ดุบ่าวเอก จั้งใด๋ ส่นไม่ฮางเจ้าคือจั๋งมาหยืน คาดลาด เข้ามาในเฮียนข่อยหลายแท้
แปลว่า
- นี่คุณเอก ดูนี่สิ ทำไมปลายไม้ซางของคุณถึงได้ยื้นเข้ามาในบ้านผมเยอะแยะขนาดนี้ล่ะ


2. บ๊ะ ! .... บักอั่นนี่แหม ขับรถนำก้นกันมาดี ๆ จั้งใด๋มา คาดลาด เบรกจ่อ ๆ จั้งซี่
แปลว่า
โอ้ะ ! .... เจ้าคนนี้ ขับตามกันมาดี ๆ ไงถึงได้อยู่ดี ๆ ก็เบรก ซะกระชั้นอย่างนี้


เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 101 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คาวเดียว

ภาษาอีสานคำว่า..คาวเดียว
ความหมายตรงๆ ====>
แป๊บเดียว,สักครู่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 12/18/2001 2:00:59 AM

ตัวอย่าง

ถ่าอ้ายอยู่นี่เด้อนางเด้อ อ้ายไปซ้อขอวคาวเดียว
แปลว่า
รอพี่อยู่ที่นี่นะ พี่ไปซื้อของแป็บหนึง(สักครู่)

วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 102 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คำ

ภาษาอีสานคำว่า..คำ
ความหมายตรงๆ ====>
ทอง
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: Bumpkin
เมื่อวันที่:: 04-02-2008 15:41:28

ตัวอย่าง

เมื้อนี้หนุ่มนานครพนมเป็นผู้โซดดี ได้ฮับสร้อยคำ หนัก 2 บาท เอ้ซวดๆกันแน่พี่น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 103 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คำที่ใช้ในการไล่สัตว์

ภาษาอีสานคำว่า..คำที่ใช้ในการไล่สัตว์
ความหมายตรงๆ ====>
คำที่ใช้ในการไล่สัตว์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-06-2008 15:13:32

ตัวอย่าง

ภาษาอีสานจะมีคำแปลกๆสำหรับการไล่สัตว์ดังนี้

เส่ๆๆ ไล่หมา
ฮึ้ยๆๆ อันนี้ไล่ควาย ไล่วัว
โซวๆๆ อันนี้ไล่ไก่
แม๊วๆๆ อันนี้ไล่แมว (ไม่ต้องบอกก็รู้)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 104 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คำแพง

ภาษาอีสานคำว่า..คำแพง
ความหมายตรงๆ ====>
คำแพง แปลว่า ผู้ซึ่งเป็นที่รักหรือ แก้วตาดวงใจของพ่อแม่
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: พีคนันยา
เมื่อวันที่:: 20-10-2009 09:45:20

ตัวอย่าง

เป็นหยัง คือเส่า คือโสก แท้ คำแพง ของแม
แปลว่า ทำไมถึงเศร้าโศกอย่างงี้ สุดที่รักของแม่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 105 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิง

ภาษาอีสานคำว่า..คิง
ความหมายตรงๆ ====>
ร่างกาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 18:12:55

ตัวอย่าง

อย่าเด้ออ้าย อย่ามาซูนคิงน้อง มันสิขะลำเด้อ้าย
แปลว่า
อยานะพี่ อย่ามาสัมผัสร่างกายน้องนะ มันไม่ควรเดี๋ยวผิดประเพณี
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 106 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิงฮ้อน

ภาษาอีสานคำว่า..คิงฮ้อน
ความหมายตรงๆ ====>
ตัวร้อน มีไข้
อ้างอิงจังหวัด :: เพชรบูรณ์
จากคุณ:: เมืองหล่ม
เมื่อวันที่:: 29-02-2008 13:17:22

ตัวอย่าง

หล้าคิงฮ้อนติ มื้อนี้บ่ต๊องไปเฮียนเด๋อ
คำแปล หนูตัวร้อนเหรอ วันนี้ไม่ต้องไปเรียนหนังสือนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 107 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดต่อ

ภาษาอีสานคำว่า..คิดต่อ
ความหมายตรงๆ ====>
คาดหวัง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 24-10-2006 16:57:23

ตัวอย่าง

คิดต่อ บางทีก็ออกเสียงเป็น คึดต่อ ก็มี

อ้ายดล : พ่อใหญ่ชาญ เลาเป่าโหวดม่วน จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกะแต บ่ต้องไปคิดต่อนำเลาดอก เลามีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ อ้ายดลพี้ จั่งค่อยคิดต่อนำได้
พ่อใหญ่ชาญ : หืย อ้ายดลนั่นล่ะ แฮ่งคัก แฮงมีเทิงลูก เทิงเมีย อย่าไปเซียเลาเด้อหล่ากะแต มาหาอ้ายชาญพี้ น้องกะแต คิดต่อสิฟังโหวด อ้ายสิเป่าให้ฟัง คิดต่อสิกินข้าว อ้ายสิทอดไข่ให้กิน
น้องกะแต : มัวเถียงกันอยู่หนั่นล่ะ บ่มีไผเป็นตาคิดต่อได้ดอก น้องกะแตไปหาอ้ายหน่อดีกั่ว จั่งค่อยเป็นตาได้คิดต่อ เนาะอ้ายหน่อเนาะ... ยืมเงินจักหมื่นสองหมื่นแหน่อ้ายหน่อ....

แปลว่า
พี่ดล : พ่อใหญ่ชาญ แกเป่าโหวดเพราะ จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกระแต อย่าไปคาดหวังอะไรกับแกเลยนะ แกมีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ พี่ดลนี่ จึงจะคาดหวังได้
พ่อใหญ่ชาญ : เอ้อ พี่ดลนั่นแหละ ตัวดี มีทั้งลูกทั้งเมีย อย่าไปเชื่อแกนะน้องกระแต มาหาพี่ชาญดีกว่า น้องกระแตอยากฟังโหวด พี่ชาญจะเป่าให้ฟัง อยากกินข้าว พี่จะทอดไข่ให้กิน
น้องกระแต : มัวแต่เถียงกันอยู่นั่นแหละ ไม่มีใครเป็นที่น่าคาดหวังได้ทั้งนั้นแหละ น้องกระแตไปหาพี่หน่อดีกว่า ค่อยเป็นที่น่าคาดหวังได้หน่อย เนาะพี่หน่อเนาะ.... ขอยืมเงินสักหมื่น สองหมื่นหน่อยนะพี่หน่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 108 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดฮอด, คึดฮอด

ภาษาอีสานคำว่า..คิดฮอด, คึดฮอด
ความหมายตรงๆ ====>
คิดถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: น่ารัก
เมื่อวันที่:: 25-11-2006 12:15:04

ตัวอย่าง

หล่านางเอย อ้ายนี่คึดฮอดเจ้าบักหล๊ายหลาย กินข้าวกะบ่ได้ นอนกะบ่หลับ
แปลว่า
น้องนางเอย พี่นี่คิดถึงเจ้าเหลือเกิน กินข้าวก็ไม่ลง นอนก็ไม่หลับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 109 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิ่วแล่นแค่น, ผมเพกาง

ภาษาอีสานคำว่า..คิ่วแล่นแค่น, ผมเพกาง
ความหมายตรงๆ ====>
แปลบ่เป็นเด้อ
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: ศีลห้า
เมื่อวันที่:: 29-07-2009 13:11:17

ตัวอย่าง

มีอยู่ในกลอนลำ \"เบิ่งนครพนม\" ของ ต่าย อรทัย จักแปลว่าแนวใด๋ ซ่อยแปลแหน่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 110 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดบ่ซอด

ภาษาอีสานคำว่า..คึดบ่ซอด
ความหมายตรงๆ ====>
คิดไม่ถึง/คิดไม่ออก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 08-11-2010 00:35:39

ตัวอย่าง

เรื่องง่ายๆส่ำนี้ ข้อยคือคึดบ่ซอด

แปลว่า เรื่องง่ายๆแค่นี้ ทำไมผมถึงคิดไม่ออก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 111 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดพ้อ

ภาษาอีสานคำว่า..คึดพ้อ
ความหมายตรงๆ ====>
นึกขึ้นได้/ฉุกคิด
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:24:40

ตัวอย่าง

เฮาหาก็คิดพ้อเวียกเจ้าของได้มื้อนี้ล่ะ
แปลว่าเราก็เพิ่งนึกขึ้นได้เรื่องงานได้ก็วันนี้แหละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 112 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดฮอดหลายแท้ๆ

ภาษาอีสานคำว่า..คึดฮอดหลายแท้ๆ
ความหมายตรงๆ ====>
คิดถีงมากจริงๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: สาวน้อย
เมื่อวันที่:: 12-02-2008 11:49:59

ตัวอย่าง

มื้อคืนนี้นางคีดฮอดอ้ายหลายแท้ๆ
เมื่อคืนนี้น้องคิดถีงพี่มากจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 113 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คือจั่ง/คือจั่งว่า

ภาษาอีสานคำว่า..คือจั่ง/คือจั่งว่า
ความหมายตรงๆ ====>
ทำไม/เหมือนดั่ง/เหมือนดังว่า/
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 05-10-2010 20:59:14

ตัวอย่าง

บ่าวปิ่นคือจั่งบ่มา

แปลว่า ทำไมบ่าวปิ่นไม่มา

เฮ็ดคือจั่งคนบ่ได้กินข้าวแท้

แปลว่า ทำเหมือนคนไม่ได้กินข้าวจัง

เรื่องทั้งหมด กะคือจั่งที่ข้อยเว้ามานี่ล่ะ

แปลว่า เรื่องทั้งหมด ก็เหมือนดังที่ผมพูดมานี่ล่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 114 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คูน, คูณ

ภาษาอีสานคำว่า..คูน, คูณ
ความหมายตรงๆ ====>
ถมให้สูงขึ้น, ยกระดับ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 26-03-2007 09:57:51

ตัวอย่าง

คำว่า คูน หรือ คูณ เขียน ยังไง ก็อ่านให้เหมือนกันก็แล้วกันครับ
ความหมายก็คือ การถมให้สูงขึ้น นั่นเอง มาดูตัวอย่างกันนะครับ

เฮือนซานของพี่น้องซุมื้อนี้แฮงสิต่ำกั่วถนน ฝนตกมายามใด๋ น้ำท่วมซุปี ย่อนวาเพิ่นคูนถนนขึ้นให้มันสูงกั่วเฮือนเฮา
คัน เฮาคูนดินเดิ่นเฮือนเฮาแข่งกับถนน กะสิสู่เพิ่นบ่ได้ดอก ขอยวา ทางทีดี เฮาคูนดินให้มันซ่ำถนนสิดีกั่ว บ่ต้องสูงกว่าถนนดอก แม่นบ่ เจ้าวา
แปลว่า
บ้านเรือนทุกวันนี้ของพี่น้องมันต่ำกว่าถนน ฝนตกมาตอนไหน น้ำท่วมบ้านถุกปี เพราะว่า ทางการท่านถมดินให้สูงกว่า บ้านของเรา
หากเราถมดินบ้านเราแข่งกับถนน ก็จะสู้เขาไม่ได้ ผมว่า ทางที่ดี เรามาถมดินให้เท่ากับถนนพอดีดีกว่า ไม่ต้องสูงกว่าถนนหรอก จริงไหม คุณว่า

อธิบายเพิ่มเติม
ซุมื้อนี้ ==> ทุกวันนี้
สู่ ==> สู้
ซ่ำ หรือ ส่ำ ==> เท่ากัน
เพียง ==> เท่ากัน (ใช่กับความสูง)

วาสั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 115 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เค่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เค่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ตึง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: tigerphitsanu
เมื่อวันที่:: 12-08-2009 11:06:02

ตัวอย่าง

คือโซ่บ่เค่ง จั่งซี่มันต้องถอน

เหมือนโซ่ไม่ตึง แบบนี้มันต้องถอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 116 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เครื่องเอ้

ภาษาอีสานคำว่า..เครื่องเอ้
ความหมายตรงๆ ====>
เครื่องประดับประดา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บอยเมืองขอน
เมื่อวันที่:: 06-08-2009 08:47:23

ตัวอย่าง

นั้นพวกเฮาพากันเบิ่งผู้นั้นเขาจังมาเท่แท้แถมเครื่องเอ้กะซางงามหลาย
แปลว่าพวกเราดูผู้ชาย(หรือผู้หญิง)คนนั้นเขาคนนั้นสง่างามแถมการแต่งตัวก็สวยงาม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 117 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิก

ภาษาอีสานคำว่า..เคิก
ความหมายตรงๆ ====>
พัก หรือ หยุดการกระทำนั้น ชั่วขณะ
อ้างอิงจังหวัด :: ไซ ยา พูม
จากคุณ:: นพกร เด้อครับ
เมื่อวันที่:: 9/27/2001 11:51:50 AM

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง เช่น บักหำน่อย นพกร กำลังนั่งเขียน " ภาษาอีสานมื้อละคำ " เพื่อจะได้ส่งไปรวมกลุ่มกับ พ่อแม่พี่น้องชาวชมรมศิลปวัฒนธรรมอีสาน ขณะนั้นเอง อ้ายบ่าวหน่อ เดินถือลาบวัว // แซบ ๆ // มาด้วยถุงบักใหญ่หนึ่ง (ถุงใหญ่มาก ๆ) อ้ายบ่าวหน่อก็เอ่ยปากพูดกับ บักหำน่อย นพกร ว่า มามะบักหำน่อย """" เคิก """ มากินลาบวัวนำกันก่อน (ด้วยกัน) ซั่นดอกหว่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 118 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิก#2

ภาษาอีสานคำว่า..เคิก#2
ความหมายตรงๆ ====>
การเสียเวลา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:37:38

ตัวอย่าง

ขอเสริมกับผู้บ่าว นพกร เด้อครับ
เคิกบ้านข่อยแปลวาเสียเวลา อีกนำเด้อ
ตัวอย่าง
ฟ้าวแหน่เปี๋ยง ผู้บ่าวนพกร คาตะเคิกเวียกเคิกงานอยู่หั่น
แปลว่า
รีบหน่อยนะ คุณนพกร มัวแต่เสียเวลากับงานอยู่นั่นแหละ

**นี่แหละครับท่านผู้อ่าน แต่ละที่แต่ละจังงหวัดยังไม่เหมือนกัน ดังนั้น เราถึงต้องงมาร่วมกันสร้างภาษาอีสาน วันละคำกัน

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 119 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคียน

ภาษาอีสานคำว่า..เคียน
ความหมายตรงๆ ====>
พัน ห่อ หุ้ม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 25-07-2006 13:05:13

ตัวอย่าง

เคียน ก็คือ การพัน การห่อหุ้ม นั่นเอง

ตัวอย่าง

เห็นบ่าวซิ่งเลาตกกกบักเขียบมื้อวาน แขนเลาเค่น แล้วกะมีบาดนำ แมเลากะเลยเอาผ้า เคียนมือเลาไว้ บ่ให้แขนเลากวย
แปลว่า
เห็นหนุ่มซิ่งตกต้นน้อยหน่าเมื่อวาน แขนแกเคล็ดขัดยอก และมีแผลด้วย แม่แกก็เลยเอาผ้าพันมือ แกไว้ ไม้ให้แขนกระดุกกระดิก

หรือ

งานบุญปีนี้มีการชกมวย แต่ไม่มีนวม หลวงพ่อกะเลยเอาผ้าเหลืองมาเคียนมือเป็นนวมแทน
แปลว่า
งานบุญปีนี้มีการชกมวย ไม่มีนวม ปลวงพ่อเลนเอาผ้าเหลืองมาพันรอบมือเป็นนวมแทน

เป็นโตอย่างเด้อออ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 120 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แคดแลด

ภาษาอีสานคำว่า..แคดแลด
ความหมายตรงๆ ====>
โผล่ออกมา,แพมออกมา,ส่วนเกินที่ยื่นออกมา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18-07-2006 13:44:07

ตัวอย่าง

คำว่า แคดแลด เป็นคำขยายหรือ คำวิเศษน์ ใช้ขยายอาการ โผล่ออกมา,แพมออกมา,ส่วนเกินที่ยื่นออกมา

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

มื้อวานอ้ายบ่าวหน่อไปเที่ยวบุญบั้งไฟ เห็นพ่อใหญ่ดลไปเที่ยวงานใส่ส่งยีนส์ลีวายอย่างดี พอดีส่งเลาขาดดาก เลาบ่แนมเบิ่งของจะของ เห็นส่งลิงเลาตะโผล่แคดแลด ออกมา บ่าวหน่อเห็นแล้วแลน คุบนำกะบ่ทัน ย้านมันแคดแลดหลายกั่วนี่

แปลว่า

เมื่อวานบ่าวหน่อไปเที่ยวงานประเพณีบุญบั้งไป เจอคุณตาดลไปเที่ยวงานใส่กางเกงยีนส์ลีวาย อย่างดี พอดีกางเกงแกมีรอยขาดตรงก้น แกไม่ได้มองดูตัวเอง เห็นกางเกงในสีแดงโผล่ออกมา บ่าวหน่อเห็นเลยวิ่งตะคุบกลัวไม่ทัน กลัวมันจะโผล่มามากกว่านี้


สั่นดอกว้า......

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 121 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แค้น

ภาษาอีสานคำว่า..แค้น
ความหมายตรงๆ ====>
ติดคอ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 15-08-2007 14:34:18

ตัวอย่าง

มื้อวานกินบักขามแป ฝาดคักฝาดแหน่ แค้นบักขนาด โชคดีเด้นี้ได้น้ำมาล่องอคอทัน

แปลว่า
เมื่อวานนี้กินมะขามเทศฝาดมาก โชคดีที่มีน้ำหวานดื่มตามลงไปทัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 122 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แคะ

ภาษาอีสานคำว่า..แคะ
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่เชื่อง(ไม่เชื่องในลักษณะเข้าไกล้ไม่ได้จะวิ่งหนี)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: ตัวโน้ต
เมื่อวันที่:: 10-09-2010 14:43:32

ตัวอย่าง

ไก่ของเจ้าโตนี่คึแคะแถะ
ไก่ของคุณตัวนี้ทำไมมันไม่เชื่องเอาซะเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 123 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โคเล ( cole )

ภาษาอีสานคำว่า..โคเล ( cole )
ความหมายตรงๆ ====>
กวนให้ผสมปนเป , หรือคนให้เข้ากัน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 17-08-2012 10:18:40

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง )ลาบปลาตอง ต้องเอาเข๋าคั่วลง โคเล
(คำแปล) ลาบปลากราย ต้องเอาข้าวคั่วลง คนให้เข้ากัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 124 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไคเติบ

ภาษาอีสานคำว่า..ไคเติบ
ความหมายตรงๆ ====>
ดีมาก/ดีขึ้นมาก/ค่อยยังชั่ว หมายถึง อะไรที่ดีขึ้นกว่าเดิม
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 25-09-2010 11:59:41

ตัวอย่าง

ขายของมื้อนี้ ไคเติบกว่ามื้อวานอยู่

แปลว่า วันนี้ขายของดีขึ้นกว่าเมื่อวานหน่อย

ไคแหน่ หมายถึง ดีขึ้น ค่อยยังชั่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 125 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไคแน

ภาษาอีสานคำว่า..ไคแน
ความหมายตรงๆ ====>
ดีขึ้น ค่อนข้างดี
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดน
เมื่อวันที่:: 9/3/2001 1:54:08 AM

ตัวอย่าง

อาการป่วยของแม่เจ้าไคแน แล้วบ้อ?
แปลว่า อาการป่วยแม่ของคุณดีขึ้นหรือยัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 126 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งวกเบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..งวกเบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
เหลียวมองตาม
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 18:57:28

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง ป๊าดผู้สาวมางามคักแท้ ย่างกายไปจนได้งวกเบิ่งอีกแหมะ


แปล โอ้โห สาวคนนี้ช่างสวยเหลือเกิน เธเดินผ่านเลยไปตัวเรายังต้ององเหลียวกลับมามองเธออีกแหน่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 127 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอนต่อ

ภาษาอีสานคำว่า..งอนต่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ท้ายทอย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10-02-2006 11:15:35

ตัวอย่าง

บ่าวโต้ง มาเฮ็ดจั่งซี้มันบ่ดีเด้ จังใด๋มาจอบบ้อน ผู้สาวบ่าวสัน เดี๋ยวกะโดนเตะ เข้างอนต่อสั่นดอก
แปลว่า
หนุ่มโต้ง มาทำอย่างนี้มันไม่ดีนะ มาแอบลักลอบแผนของหนุ่มสัน เดี๋ยวจะโดนเตะเข้าท้ายทอยนะ

จอบบ้อน => การแอบคบชู้สู่ชาย (ความหมายแสลง)
จอบบ้อน ความหมายตรงๆก็มาจาก การที่บ่าวหน่อเอาแหไปตึกปลา ต้องรอให้ปลามันบ้อนก่อน
(ตึกปลา คือ หารทอดแห) ต้องรอให้ปลามาบ้อนก่อน (บ้อน คือ อาการที่ปลาโผล่ขึ้นมาผิวน้ำ เพื่อหันใจ (หายใจ) ๗ส่วนคำว่าจอบ คือ การแอบ

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 128 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอนต่ิอ

ภาษาอีสานคำว่า..งอนต่ิอ
ความหมายตรงๆ ====>
ท้ายทอย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:17:38

ตัวอย่าง

ยามตีกัน คันว่าหน่ำใส่ง่อนต่อ แฮงสิเจ็บแฮง ย้อนเป็นหม่องตาย

แปลว่า เวลาตีกัน ถ้ากระแทกเข้าท้ายทอย จะเจ็บหนัก เพราะเป็นจุดตาย/จุดสำคัญเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 129 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>
การนั่ง หรือ ยืน หรือ ตั้งอยู่ บนระดับที่สูงกว่าระดับปกติ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-09-2006 21:11:24

ตัวอย่าง

ความหมายที่แปลให้ อาจสิบ่ตรงความเป็นจริงพอปานได๋ แต่กะ ย๋วนๆ เอากะแล้วกัน เช่น ประโยค

น้องกระแต : ขอบคุณหลายๆ เด้อพี่หน่อ ที่ไปดึกบักสีดามาให้น้องกระแต บักสีดาม่ง แซ้บแซบ เนาะพี่หน่อ... บ่ให้พี่ดลกินนำดอก (น้องกระแต เบิดหน้า หันหน้าหนี)
พี่ดล : น้องกระแต อย่าเคียดให้อ้ายดลเด้อหล่าเด้อ อ่วยหน้ามาพี้ อ่วยหน้ามาเว้านำอ้ายแหน่.. คันบ่อ่วยมา อ้ายไห้เด้ อ้าย แฮ่งเป็นคนขี้โงยอยู่.. อ้าย คนใจขี้โงย ...ฮือๆๆ
น้องกะแต: บ่อ่วยไปดอก สิไห่กะไห่ไปโลด เขาบ่หัวซา ดอก
พี่ดล : โอ๊ย ถ่าจั่งซั่น อ้ายกะเคียดแล้วหละ (แล้วอ้ายดล กะขึ่นไปนั่ง \"งอย\" โพน เฮ็ดหน่าบูดมุ่ยู่อยู่เทิงโพน)
น้องกระแต : แม่นสิไปนั่ง \"งอย\" โพน อยู่จั่งซั่น เขากะบ่หัวซาดอก
พี่ดล : โอ้ยเนาะ ฮ่า อ้ายมื่นตกโพน ก้นขี่ทั่ง ย่างบ่ได้ สิเฮ็ดจั่งได๋
น้องกะแต : กะซ่าง

แปลว่า

น้องกระแต : ขอบคุณมากนะค่ะพี่หน่อ ที่เอาไม้ค้อนไปปาลูกฝรั่งมาให้น้องกระแต ฝรั่งสุก อร้อยอร่อย เนาะพี่หน่อ... ไม่ให้พี่ดล กินด้วยหรอก (น้องกระแต เชิดหน้า หันหน้าหนี)
พี่ดล : น้องกระแต อย่าโกรธพี่ดลเลยนะจ๊ะ หันหน้ามาทางนี้ หันหน้ามาพูดกับพี่หน่อย.. ถ้าไม่หันมา พี่ร้องไห้นะ พี่ยิ่งเป็นคนขี้แยอยู่.. พี่ คนใจขี้แย... ฮือๆๆๆ
น้องกะแต: ไม่หันไปหรอก จะร้องไห้ก็ร้องไปเลย เขาไม่สนใจหรอก
พี่ดล : โอ๊ย ถ้าอย่างงั้น พี่ก็น้อยใจแล้วจริงๆ (แล้วพี่ดล ก็ขึ้นไปนั่ง \"อยู่ข้างบน\" โพนปลวก ทำหน้าบึ้งตึงอยู่บนจอมปลวก)
น้องกระแต : แม้จะไปนั่ง \"อยู่บน\" โพน อยู่อย่างนั้น เขาก็ไม่สนใจหรอก
พี่ดล : หึย ถ้า ถ้าพี่ลื่นตกจอมปลวก ก้นกระแทกพื้น เดินไม่ได้ จะทำอย่างไร
น้องกะแต : ก็ช่างพี่ดลสิ

พะน้า พะนะ




แก้ไขข้อมูล
คำที่ 130 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>
อยู่บนที่สูง ๆ ในลักษณะหมิ่นเหม่ไม่ปลอดภัย
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 25-12-2009 15:01:09

ตัวอย่าง

บ่าวรุทธิ์ไปยามสาวส่าอยู่เฮือน บักมังรายหมาอยู่บ้านบ่คุ้นหน้าเลยไล่ฟัด
บ่าวรุทธิ์เลยต้องแล่นหนีหมาขึ้นไปนั่ง *งอย *ต๊อดป๊อดอยู่เทิงกำแพง

บ่าวรุทธิ์ ไปเยี่ยมสาวส่าที่บ้าน เผอิญไปเจอกับเจ้ามังรายหมาที่บ้าน หมาเจอคนแปลกหน้าก็ไล่กัด บ่าวรุทธิ์เลยต้องหนีขึ้นไปนั่งอยู่บนกำแพง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 131 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งะขา ( หง่างขาก็ได้ )

ภาษาอีสานคำว่า..งะขา ( หง่างขาก็ได้ )
ความหมายตรงๆ ====>
ถ่างขา เป็นกริยา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป
เมื่อวันที่:: 12-06-2012 23:34:11

ตัวอย่าง

นั่งดีๆแน อย่า งะขา หลายเขาสิเห็นอี-ปิ-ดอก ความหมายคือ นั่งดีๆหน่อย อย่านั่งถ่างขา เดี๋ยวเขาก็เห็นของหวงหรอก
อย่านั่ง งะขา หลาย หุบเข้าให้ผู้อื่นนั่งนำแนที่แห่งหน่อย ความหมาย อย่านั่ง ถ่างขา มาก หุบขาเข้าให้คนอื่นได้นั่งบ้างที่มันยิ่งเล็ก (กรณี งะขาออก ให้เฮานั่งนำแน เป็นการนั่งที่ตักหรือ หว่างขา )

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 132 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งัน

ภาษาอีสานคำว่า..งัน
ความหมายตรงๆ ====>
เสียงดัง, มหรสพ, งานที่มีคนเยอะๆ, งานฉลอง, การชุมนุมคน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 23-07-2007 11:00:44

ตัวอย่าง

คำว่า งัน ความหมาย คือ เสียงดัง, มหรสพ, งานที่มีคนเยอะๆ, งานฉลอง
และใช้งันกันเพื่อการชุมนมคน

เช่น งันเฮือนดี คือ งานรวมคนในงานศพ
ตัวอย่าง พ่อใหญ่ Steve เลาอาการบ่ดี เร็วๆนี้อาจสิได้ไปงันเฮือนดีเลา
แปลว่า คุณตา Steve แกออกอาการไม่ดี เร็วๆ อาจจะได้ไปวานศพแกก็เป็นได้

บางอย่างก็หมายถึง มหรสพ
เช่น
บ่าวหน่อ : งานบุญบวชบักต๊อกปีนี้ ได้ยังมางันหล่ะพ่อใหญ่
พ่อใหญ่ดล : เห็นเด็กน้อยวัยรุ่นมันตีกันซุปี กะเลยวาสิจ้างหนัง ซอดแจ้ง พู้นหล่ะ

แปลว่า
บ่าวหน่อ : งานบวชบักต๊อกปีนี้ ได้อะไรมาเป็นมหรสพหล่ะ คุณตา
ตาดล : เห็นเด็กวัยรุ่นตีกันทุกปี ก็เลยว่าจะจ้างภาพยนต์ เอาแบบสว่างดวงอาทิตย์ขึ้นเลยก็แล้วกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 133 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งามโพ้ดงามเหลือ

ภาษาอีสานคำว่า..งามโพ้ดงามเหลือ
ความหมายตรงๆ ====>
สวยจริงๆ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 19:01:58

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องจีจ้านี้แฮ่งต๊ะเบิ่งแฮ่งฮู้สึกว่าสิงามโพ้ดงามเหลือกะด้อน้อ แบบซี้สิบ่ให่มักได้จั่งได๋เนาะ


แปล
น้องจี้จ้าดูแล้วรู้สึกว่ายิ่งมองแล้วยิ่งสวยขึ้นแทบทุกวัน แล้วอย่างนี้จะไม่ให้หลงรักได้อย่างไรกัน อิอิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 134 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งิงแข่ว

ภาษาอีสานคำว่า..งิงแข่ว
ความหมายตรงๆ ====>
อ้าปากแยกฟันใหดู
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: อาจารย์หนุ่มสารคาม
เมื่อวันที่:: 17-09-2010 12:51:22

ตัวอย่าง

หมอคนอีสาน: อีหล่าลองงิงแข่วให้หมอเบิ่งก่อนนา
หมอ : น้อง ไหนลองอ้าปากแยกฟันให้หมอดูซิ
คนไข้อีสาน : ข่อยงิงแข่วแล้วคุณหมอ( ฉันแยกฟันให้ดูแล้วจ้า)
หมอคนอิสาน : ปาดติโธ้ แข่วเจ้ายังเบิดทุกเล่มเนาะ เซางิงแข่วซะ
หมอ: โอ้โฮ้ ฟันเหลือทุกซี่นะ ปิดปากซะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 135 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งึด

ภาษาอีสานคำว่า..งึด
ความหมายตรงๆ ====>
เหลือเชื่อ,ไม่น่าเป็นไปได้แต่ก็เป็นไปแล้ว,สิ่งที่คิดไม่ถึง,ไม่คิดว่าจะเป็นเช่นนั้น,เหลือเชื่อในสิ่งนั้น
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: เซียงโอก หนองรังกา
เมื่อวันที่:: 22-06-2007 06:32:12

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง....รถวิ่งบนถนนแต่ดันตกถนนไปชนเรือในคลองน้ำ
.....เครื่องบินอยู่บนฟ้าดันลงมาชนกับรถบนถนน
.....เด็กวิ่งเล่นหน้าสนามโรงเรียนเวลากลางวันฝนก็ไม่ตกแต่ถูกฟ้าผ่าตาย
....มหาเศรษฐีของโลกมานั่งขายขนมครกอยู่ที่จังหวัดสุรินทร์...เหล่านี้ร่วมๆเรืยกว่า \"งึด\"
แถมผะหย่า....อัศจรรย์ใจกุ้ง...กุ่มกินปลาบึกใหญ่....ปลาซิงไล่สวบแข้..หนีไปซ่นอยู่เหลือบหิน...อัศจรรย์ใจแข้...หางยาว ๆ คือบ่ใดฮองนั่ง...บาดกระต่ายหางก้อม ๆ คือจังใดนั่งฮอง...อันนี่กะงึดคือกันเด้อพี่น้อง....เซียงโอก หนองรังกา....เป็นคนใจดีที่สุดในหมู่บ้านหนองฮังกาเด้อพี่น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 136 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งึดตาย

ภาษาอีสานคำว่า..งึดตาย
ความหมายตรงๆ ====>
งึด หมายถึง อัศจรรย์ แปลกประหลาด แปลกใจ เรื่องนาแปลก งึดรวมกับว่าตาย หมายถึง แปลก อัศจรรย์มาก ใช้ในเรื่องที่เหลือเชื่อมาก ไม่น่าเป็นไปได้
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-11-2010 17:21:25

ตัวอย่าง

หมาหางกุดแล้ว หางป่งใหม่ เว้าให้งึดตายหลาย

แปลว่า หมาหางด้วน แล้วมีหางงอกขึ้นใหม่ พูดให้ตายก็ใม่มีใครเชื่อ (ประมาณว่าเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้ ถ้างอกใหม่ได้ก็ต้อง เป็นเรื่องที่น่างึดมาก )

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 137 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งุม

ภาษาอีสานคำว่า..งุม
ความหมายตรงๆ ====>
1.ครอบ 2.คว่ำ 3.งม
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-05-2006 14:13:12

ตัวอย่าง

คำว่า \"งุม\" คำเดียว อาจจะแปลความหมายได้หลายอย่าง ขึ้นกับว่าใช้ในลักษณะไหน ในที่นี้ขอแปลความหมายเป็น 3 ความหมาย คือ

1.งุม หมายถึง \"ครอบ\" เช่น
\"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน \"งุม\" ถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มันเยาสาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\"
หมายความว่า \" กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน \"ครอบ\" ถ้วยไว้ก่อน ให้มันร่อแร่ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\"
หรืออีกประโยค \"นี่หละน้อ เขาว่า ควมมัก ควมฮัก มาแล่นกุ้ม มันคือสุ่ม \"งุม\" หัว ควมฮักมาพอๆปานกะทอ \"งุม\"ไว่\" ความหมายคือ \"นี่หละหนอความรัก เมื่อมีความรัก มันเหมือนมีอะไรมาครอบงำจิตใจเรา ทำให้เหมือนกับเป็นคนตาบอด\"

2.งุม แปลว่า \"คว่ำ\" เช่น
หลวงพ่อมหาบอกจัวน่อยว่า \"น้อย น้อย ยามเจ้าสันอิ่มแล้ว กะให่เอาบาตรไปล่าง ล่างแล่ว กะเอาไป \"งุม\"ไว่เทิงโต๊ะสาก่อน ให่มันแห่งก่อนจั่งค่อยเอาไปเก็บ บาตรจั่งค่อยสิบ่เข่าขี่เหมี่ยง\"
หมาความว่า หลางพ่อมหา บอกกับเณรว่า \"เณร เณร เมื่อตอนเธอฉันอาหารเสร็จแล้ว ให้เธอเอาบาตรไปล้าง เมื่อล้างแล้วก็เอาไป \"ค่ำไว้บนโต๊ะให้บาตรแห้งเสียก่อน ค่อยเอาไปเก็บ บาตรถึงจะไม่เข้าสนิม\"
หรือเวลาเล่นไพ่ เจ้ามือสิบอกว่า \"ผู้ได๋ป๊อกให่หงานขึ้น ผู้ได๋บ่ป๊อก ให่ \"งุม\" ไว่ \" เป็นต้น

3.งุม แปลว่า งม หมายถึง การคลำหาอะไรบางอย่างในน้ำ เช่น ไปงุมหอย หมายถึง ไปงมหอย /ไปงุมปลา คือ ไปงมปลา/งุมเข็มในหนองน้ำใหญ่ คือ งมเข็มในมหาสมุทร/ เป็นต้น
ตัวอย่างประโยคเช่น \"บ่าวหน่อ ยามเจ้าเอาแหไปตึกปลาอยู่ในหนองนาพ่อใหญ่บัติ ให่เจ้าตึกแล้ว \"งุม\" เอาเด้อ เพราะว่าปลามันมีแต่โตใหญ่ๆ คันเจ้าตึกแหแล่วห้าวเอา ปลามันสิปิ้นเพาออกเหมิด สิบ่ได้จักโตเด้\"
ความหมายก็คือ \"หนุ่มหน่อครับ เวลาคุณจะไปทอดแหหาปลา ที่สระน้ำของคุณตาบัติ ให้คุณทอดแห แล้ว \"งม\" หาปลานะ เพราะมีแต่ปลาตัวโตๆ ถ้าคุณทอดแหแล้วลากเข้าฝั่งเลย ปลามันจะดิ้นหลุดออกจากแหหมด จะไม่ได้ปลาสักตัว นะครับ\"

(ยาวหลายเติบเน๊าะ แค่คำว่า \"งุม\" คำเดียว)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 138 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เงิง

ภาษาอีสานคำว่า..เงิง
ความหมายตรงๆ ====>
แหงน, เชิด. หน้าสูงกว่าท้าย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 16-07-2007 11:12:02

ตัวอย่าง

คำว่า เงิง จะมีคำขยายที่ใช้กันบ่อยๆ คือ เงิงเกิ่งเดิง แปลว่า แหงน, เชิด. หน้าสูงกว่าท้าย
คำว่า เกิ่งเดิ่ง ก็ คือ คำขยาย เพื่อให้รู้ว่า มันไม่เท่ากัน

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

รถฮับเด็กน้อยนักเรียน มีเด็กน้อยขึ้นเต็มคันเอาโลด แนมไปเห็นตะหน้ารถ เงิงเกิ่งเดิ่ง ล้อหน้าแทบสิบ่ได้แล่นขี้ดิน
แปลว่า รถรับเด็กนักเรียน บรรทุกเด็กมาต็มคันรถ มองไปเห็นแต่หน้ารถแหงนขึ้นฟ้า ล้อหน้าแทบไม่ได้แตะพื้นดินเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 139 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เงี่ยน,เงื่อน,เงียน,เงือน

ภาษาอีสานคำว่า..เงี่ยน,เงื่อน,เงียน,เงือน
ความหมายตรงๆ ====>
อาหารที่เหลือจากการกิน,สิ่งที่เหลืออยู่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 04-08-2008 14:58:15

ตัวอย่าง

คือว่า เงียน บางที่เอิ้นว่า เงือน หรือเงียน
แปลว่า เศษอาหาร หรือ อาหารที่เหลือจากการกินแล้ว

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
ในฮีตสิบสององสิบสี่ คองสิบสี่สำหรับฆราวาส ข้อนึงที่พึงปฏิบัติสำหรับภรรยา เพิ่นวา
\"อย่าเอาอาหารเงื่อนกินตนแล้วไปทานให้แก่พระสังฆะเจ้า และเอาไว้ให้ผัวกินจะ กายเป็นบาปได้ อันใดในชาติหน้าก็มีแต่แนวบ่ดี \"

คือ อย่าเอาอาหารที่เฮากินแล้วไปถวายพระและให้ผัวกิน มันสิบาป เกิดชาติหน้ามีแต่สิ่งไม่ดีเข้ามาในชีวิต

มาเบิ่งอีกตัวอย่างนึงนะครับ
ปรกติแล้ว งัวน้อยสิบ่กินน้ำที่เป็นเงียนงัวโตอื่น เด้ คันบ่หิวอีหลี
แปลว่า
ปรกติแล้วลูกวัวจะไม่กินน้ำที่เหลือจากตัวอื่น ถ้าไม่หิวจริงๆ

คำว่าเงียน สิคล้ายๆกันกับคำว่า\"เดน\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 140 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แงง เบิ่งแงง

ภาษาอีสานคำว่า..แงง เบิ่งแงง
ความหมายตรงๆ ====>
ดู ดูอย่างพินิจ พิจารณา เบิ่งแงง = ดูแล
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: krating105@yahoo.co.th
เมื่อวันที่:: 19-05-2008 16:07:01

ตัวอย่าง

คำว่า แงง แปลตรงๆก็คือ ดู ดูอย่างพินิจ พิจารณา เบิ่งแงง = ดูแล

ฝากยาเอื้อยยาอ้ายซอยกันเบิ่งแงงชมรมอีสานจุฬาฯนำแหน่เด้อ
แปลว่า
ฝากพี่น้องช่วยกันดูแลชมรมอีสานจุฬาฯด้วยนะ

เพิ่นวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 141 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โง

ภาษาอีสานคำว่า..โง
ความหมายตรงๆ ====>
เลี้ยว
อ้างอิงจังหวัด :: ปัตตานี
จากคุณ:: เกรฟ
เมื่อวันที่:: 22-08-2009 21:40:24

ตัวอย่าง

ไป๋ผิดทางเลยโงรถกลับคืน/ไปผิดทางต้องเลี้ยวรถกลับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 142 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไง

ภาษาอีสานคำว่า..ไง
ความหมายตรงๆ ====>
ฝุ่นตลบ(กริยา),ที่อยู่ของกบ (นาม)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/3/2002 10:42:38 PM

ตัวอย่าง

หมอลำอยู่บ้านคนเต้น ขี่ดินนี่ไงง่องเลยเน๊าะ
แปลว่า
หมอลำที่บ้านคนฟ้อนรำนี่ ฝุ่นตะลบเลย

หรือ
เจ้าเห็นไงกบบ่ นี่มันสิเป็นจั่งสิ
แปลว่า
คุณเห็น ที่อยู่ของกบไหม เป็นอย่างนี้แหละ

วสั่นแหล่ว..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 143 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอง

ภาษาอีสานคำว่า..จอง
ความหมายตรงๆ ====>
ทัพพี/
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 14-01-2010 07:06:07

ตัวอย่าง

เอาจองมาตักแกงแหน่
แปลว่า เอาทัพพีมาตักแกงหน่อย
เป็นคำเก่า ปัจจุบันใช้ ทัพพี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 144 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ่อง

ภาษาอีสานคำว่า..จ่อง
ความหมายตรงๆ ====>
ดึง/ดึงไว้/ดึงน้าว/ดึงแบบห้อยโหน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 20-12-2009 03:41:36

ตัวอย่าง

จ่องหง่าไม้ไว้
แปลว่า ดึงกิ่งไม้ไว้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 145 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ๋อง

ภาษาอีสานคำว่า..จ๋อง
ความหมายตรงๆ ====>
ตัวงอ จุก ขดตัว หรือ อาการห่อตัวด้วยความกลัวเกรง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 22-02-2012 16:23:38

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ไก่น้อยตาตูม เป็นโรคห่า ยืนจ๋องตากแดด
คำแปล
ลูกไก่อายุประมาณ 5 เดือน เป็นโรคห่า ยืนตัวงอ ตากแดด

ตัวอย่าง
นักมวยฝ่ายแดงเตะเข้าดูกซ่วง จนฝ่ายน้ำเงินจ๋องไป
คำแปล
นักมวยฝ่ายแดงเตะที่สีข้าง จนฝ่ายน้ำเงิน จุกตัวงอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 146 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอด

ภาษาอีสานคำว่า..จอด
ความหมายตรงๆ ====>
ติดกัน, ชิดกัน ,จรด,เชื่อมต่อ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-10-2006 13:12:50

ตัวอย่าง

จอด หมายถึง การเชื่อมต่อ ติด จรด ติด ชิด เช่น

-บ่าวหน่อกับพ่อเฒ่า พากันไปปั้นคันแท กะเลยแบ่งเคิ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาแต่ทางตะเว็นออก พ่อเฒ่าปั้นมาแต่ทางตะเว็นตก ให่ปั้นมา \"จอด\" กันหม่องเคิ่งๆ แต่บ่าวหน่อคาแต่นอนเว็น พ่อเฒ่าปั้นคันแทจนว่าเมื่อยกะบ่ \"จอด\" กันจักเทือ

แปลว่า

บ่าวหน่อกับพ่อตา พากันไปปั้นคันนา ก็เลยแบ่งครึ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาจากทางทิศตะวันออก พ่อตาปั้นมาจากทางทิศตะวันตก ให้ปั้นมา \"ติดต่อ\" กันตรงครึ่งพอดี แต่บ่าวหน่อเอาแต่นอนกลางวัน พ่อตาปั้นคันนาจนว่าเมื่อยล้าก็ยังไม่ \"จรด\" กันสักที

หรือ

-จังหวัดสารคาม มีซายแดนทางเทิง \"จอด\" กับกาฬสินธุ์ ทางตาเว็นตก \"จอด\" กับขอนแจ่น ทางไต้ \"จอด\" กับบุรีรัมย์ ทางตาเว็นออก \"จอด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด

แปลว่า

-จังหวัดมหาสารคาม มีชายแดนทางทิศเหนือ \"ติด\" กับกาฬสินธุ์ ทางทิศตะวันตก \"ติด\" กับขอนแก่น ทางทิศไต้ \"ติด\" กับบุรีรัมย์ ทางตะวันออก \"ติด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 147 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอบบ้อน

ภาษาอีสานคำว่า..จอบบ้อน
ความหมายตรงๆ ====>
รอจังหวะที่ปลาจะผุดขึ้นจากใต้น้ำมาหายใจ หรือเป็นสำนวนซึ่งหมายถึงการรอคอยสิ่งใดสิ่งหนึ่งอย่างใจจดใจจ่อ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: หนุ่มร้อนเกิน
เมื่อวันที่:: 04-10-2006 17:59:31

ตัวอย่าง

ชายวัยรุ่นคนหนึ่ง ได้ถือแห ขึ้นไปยืนบนตอไม้กลางหนองน่ำ เพื่อจอบบ้อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 148 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอบเบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..จอบเบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
แอบมอง,ถ้ำมอง,แอบดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: ชัยวัฒ
เมื่อวันที่:: 03-09-2008 09:43:04

ตัวอย่าง

บักซีเด๋อ ไปเล่นยู่ข้างๆ ส่วม เพิ่นหละได้งิน เสียงอาบน่ำ เพิ่นคึดว่าเป้นผู้สาวกะเลยเข้าไปจอบเบิ่ง บัดแม้นแท้ เป้นผู้เถ่าซ่ำ
คำแปล นายซีเด๋อ เล่นอยู่ใกล้ๆ ห้องน้ำ และได้ยินเสียงอาบน้ำ ก็เลยคิดว่าเป็นสาววัยรุ่นอาบน้ำ ก้เลยเข้าไปแอบดู แต่แล้วกับเป็นคนแก่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 149 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอบเบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..จอบเบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
แอบมอง,ดู
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: ลูกอีสาน
เมื่อวันที่:: 31-05-2010 21:10:57

ตัวอย่าง

บักโตจอบเบิ่งลูกสาวพ่อใหญ่บ้านอย่างม่วนตา

..........................................

นายโตแอบมองลูกสาวผู้ใหญ่บ้านอย่างมันส์ตา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 150 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อม

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อม
ความหมายตรงๆ ====>
เล็ก แคบ เรียวลง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-10-2006 16:49:36

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล : ฮ่วย กินเบียร์ยกขวดซดแบบนี้ มันจั่งได๋สิแซบ ขวดเบียร์ปากจ้อมๆ ยกเทใส่ปาก มันกะเป็นฟองเหมิดท่อนั่นแหล่ว.. นี่ ๆ สิกินให้เบิ่ง

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล : เฮ้ย กินเบียร์ยกขวดซดแบบนี้ มันจะอร่อยได้อย่างไร ขวดเบียร์ปากเล็กๆ ยกเทใส่ปาก มันก็เป็นฟองหมดสิ... นี่ ๆ จะกินให้ดู
--------------------

พ่อใหญ่ดล หลังจากกินเบียร์เหมิดไปหลายขวด ยังบ่เมา พอมึนๆ หัวจักหน่อย ย่านเมียด่า กะขับรถกลับบ้าน พอไปฮอดทางแยก กะเลี้ยวซ้ายทันที ขับไปๆ หนทางผัดจ้อมเข้า จ้อมเข้า... ฮ่วย บัดทีแท้ หลงทาง เลี้ยวเข้าป่า พะน๊า..

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล หลังจากกินเบียร์หมดไปหลายขวด ยังไม่ถึงกับเมา พอมึนๆ แต่กลัวเมียด่า ก็เลยขับรถกลับบ้าน พอไปถึงทางแยก ก็เลี้ยวซ้ายทันที ขับไปๆ ทางกลับเล็กลง เล็กลง... อ้าว ที่ไหนได้ หลงทาง เลี้ยวเข้าป่า..น่ะสิ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 151 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ่อย

ภาษาอีสานคำว่า..จ่อย
ความหมายตรงๆ ====>
ผอม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 19:03:36

ตัวอย่าง

นางเอย... คือมาจ่อยมาน้อยคักแท้ บ่ได้กินเข่าบ่หน้อ
แปลว่า
น้องนางเอ๋ย...ทำไมถึงได้ผอมอย่างนี้ ไม่ได้กินข้าวหรือไร
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 152 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อ

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อ
ความหมายตรงๆ ====>
ไกล้,กระชั้นชิด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 06-08-2006 13:37:08

ตัวอย่าง

ในความหมายของ จ้อ อาจหมายถึง ระยะทาง หรือระยะเวลา ก็ได้ หรือ อาจจะใช้การเล่นคำ เพื่อให้ความหมายมากขึ้น เช่น จ้อๆ ,จั้นจ้อ ตัวอย่างประโยค เช่น

-บ่าวหน่อขับรถนำก้นรถแท๊กซี่ เข่าไปในซอย อยู่ดีๆรถแท๊กซี่กะเบรค เฮ็ดให้บ่าวหน่อต้องเหยียบเบรคอย่างแฮง จนน้องกระแตที่นั่งมานำหัวดวนไปข้างหน้า บ่าวหน่อลาวสูนหลาย กะเลยลงรถไปฮ้ายให่คนขับแท๊กซี่ว่า
\"ขับรถภาษาอีหยังวะ ขับอยู่ดีๆกะมาเบรคเอา \"จ้อๆ\" ไคแหน่ตั๊ว ข่อยเบรคทัน คันจั่งสั้นรถได้ตำดากกันแล้ว\"
คนขับแท๊กซี่กะลงมาเถียงว่า
\"เจ้ากะคือกันนั่นหละ ขับรถมา \"จ้อ\" ดากรถข่อยปานนี่ มันกะกดดัน สั่นตั๊ว\"
แปลว่า
-บ่าวหน่อแกขับรถตามก้นรถแท๊กซี่ เข้าไปในซอย อยู่ดีๆรถแท๊กซี่ก็เบรค ทำให้บ่าวหน่อต้องเหยียบเบรคอย่างแรง จนน้องกระแตที่นั่งมาด้วยหัวคะมำไปข้างหน้า บ่าวหน่อแกโมโหมาก ก็เลยลงรถไปด่าให้คนขับแท๊กซี่ว่า
\"ขับรถภาษาอะไรวะ ขับอยู่ดีๆกะมาเบรคอย่าง \"กระชั้นชิด\" นี่ดีนะที่เราเบรคทัน ไม่งั้นรถได้ชนตูดกันแล้ว\"
คนขับแท๊กซี่ก็ลงมาเถียงว่า
\"คุณก็เหมือนกันนั่นหละ ขับรถมา \"ชิด\" ก้นรถฉันขนาดนี้ มันกดดัน รู้ไหม\"

หรือ

-บ่าวหน่อลาวมานั่งจ่มเรื่องผู้สาว ว่า ออกพรรษานี่ น้องกระแตกะสิให่ไปขอไปแต่งให้มันเรียบร้อย ลาวกะเลยคึดยากว่า มาบอกกัน \"จ้อๆ\" จั่งซี่ สิไปหาเงินค่าดองทันบ่น๊อ เวลากะ \"จั้นจ้อ\" เข่ามาซุมื่อ เทิงหมู่พวกกะสิว่าให่ ว่าบอกข่าวงานกินดอง \"จ้อ\" โพด ตัดชุดใหม่ใส่บ่ทัน
แปลว่า
-บ่าวหน่อแกมานั่งบ่นเรื่องแฟนสาวให้ฟังว่า ออกพรรษานี้ น้องกระแต ก็จะให้ไปสู่ขอ ไปแต่งงานให้มันเรียบร้อย แกก็เลยหนักใจว่า มาบอกกัน \"ไกล้ๆ\" อย่างนี้จะไปหาเงินค่าสินสอดทันไหม เวลาก็ \"กระชั้นชิด\" เข้ามาทุกที ทั้งเพื่อนฝูงก็จะว่าให้ ว่า มาบอกข่าวงานแต่งงาน \"กระชั้นชิด\" เกินไป ทำให้ตัดชุดใส่ไปงานไม่ทันเลย

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 153 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อ

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อ
ความหมายตรงๆ ====>
กระชั้นชิด,ใกล้ๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: พอกะเทิน
เมื่อวันที่:: 28-06-2008 00:50:15

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
มื่องานบุญบ้านเฮากะจ้อเข้ามาแล่ว

นัดประชุมก็นัดแบบจ้อ

คำแปล
วันงานบุญบ้านเราก็ใกล้จะมาถึงแล้ว

นัดประชุมก็นัดแบบกระทันหัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 154 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จั๊กมื้อ

ภาษาอีสานคำว่า..จั๊กมื้อ
ความหมายตรงๆ ====>
สักวัน
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: ไอ้เด็กริมทางเล่นโปงลางไฮโซพะนะ
เมื่อวันที่:: 07-11-2010 00:57:49

ตัวอย่าง

จำไว้จั๊กมื้อรางวัลเวทีนี้สิเป็นของเฮา
ห่าเฮาตั้งใจ..สู้เต็มที่..ซักซ้อมดี..ตรงต่อเวลา..บ่โดดซ้อม
สามัคคีกัน..ถ้าเป็นจั๊งสิ..แข่งเวทีได๋เฮากะได้..แล้วอีกอย่างนึงอย่าประมาด
จั๊กมื้อเฮาอาจสิได้เป็นศิลปินกะได้จงจำคำครูไว้เด้อ..สู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 155 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จั๊กอิหยั๋งบุ๊

ภาษาอีสานคำว่า..จั๊กอิหยั๋งบุ๊
ความหมายตรงๆ ====>
อะไรก็ไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:51:15

ตัวอย่าง

โตอย่าง
บักนี่จักอิหยั๋งบุ๊ย่างไปดีๆกะบ่

แปลเป็นไทย
เจ้านี่อะไรของมันก็ไม่รู้ จะเดินไปดีๆไม่ได้หรือไง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 156 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังซี่กะได้

ภาษาอีสานคำว่า..จังซี่กะได้
ความหมายตรงๆ ====>
อย่างนี้ก็ได้
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: สิงห์เมาภูเขียว
เมื่อวันที่:: 11-01-2010 15:21:43

ตัวอย่าง

เอาจั๊งซี่กะได้ คำว่าจั่งซี่ หมายความว่า อย่างนี้ ส่วนคำว่ากะได้ หมายความว่า ก็ได้ นั่นหละเด้อครับพี่น้อง............เอิ้ย .....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 157 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังแม่นเป็นก้าว

ภาษาอีสานคำว่า..จังแม่นเป็นก้าว
ความหมายตรงๆ ====>
ทำเป็นยิ่ง,ลืมพื้นเพของตัวเอง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 18-01-2010 12:05:45

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง บักหำน้อยไปเรียนหนังสืออยู่กรุงเทพ เรียนจบนิติศาสตร์ กลับไปบ้านอีสาน กะยังพูดคุยกับคนอื่นบ้าง แต่พอบักหำน้อย เรียนจบเนติฯ แล้ว กลับไปบ้านเลยไม่พูดไม่คุยกับใคร มองเห็นคนอื่นด้อยกว่าตัวเอง (แต่ยังไม่ถึงกับชั่ว ยังพอคบได้) ภาษาบ้านผมเรียกว่า \"จังแม่นมันเป็นก้าว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 158 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จั่งสิ

ภาษาอีสานคำว่า..จั่งสิ
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงจะ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์
เมื่อวันที่:: 24-07-2016 02:46:39

ตัวอย่าง


บักหล่า:แม่ตู้ ไข่อันนี่ต้องปิ้งโดนปานใด๋ มันจั่งสิได้
แม่ตู้:ถ่าจั๊กบึ๊ดกะได้ละ ถ่าจั๊กหน่อย
แปล
หนุ่มน้อย:ยาย ไข่นี่ต้องปิ้งนานขนาดไหนมันถึงจะตาย
ยาย:รอซักแปปก็ได้แล้ว รอซักนิดนึง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 159 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังหันเฮือน

ภาษาอีสานคำว่า..จังหันเฮือน
ความหมายตรงๆ ====>
งานทำพิธีร้อยไหว้ของไทหนองคาย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:25:48

ตัวอย่าง

จังหันเฮือน คือพิธีทำบุญร้อยวันผู้ล่วงลับโดยนิมนต์เพราะมาฉันที่บ้าน โดยเฮือนมาจากบ้านของคนสมัยก่อนพูด *คนหนองคายไม่ออกเป็นสระเอีย เช่นเฮียน เซีย เป็นเซือ เฮือน เซื่อง แืทน

บนบ้าน-ก็เทิงเฮือน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 160 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จัว หรือ จัวน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..จัว หรือ จัวน้อย
ความหมายตรงๆ ====>
เณร,สามเณร
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 03-07-2006 13:23:04

ตัวอย่าง

คำที่เกี่ยวกับการเรียกชื่อของพระภิกษุสามเณรในภาษาอีสานที่เคยกล่าวมาแล้ว ได้แก่ เจ้าหัวหมายถึงพระ ส่วน จัวน้อย หรือ จัวเฉยๆ หมายถึงสามเณร ส่วนคำอื่นๆที่เกี่ยวข้อง เช่น
-แม่ออก------อุบาสิกา
-พ่อออก-------อุบาสก
-สังกะลี--------เด็กวัด
-เซียง-------คนที่สึกออกจากการเป็นสามเณร
-ทิด---------คนที่สึกจากพระ
-จารย์ หรือ จาน-------คนที่สึกจากพระที่ผ่านการทำพิธีรดน้ำเป็นจารย์แล้ว
-มหา--------ผู้ที่สอบได้เปรียญ ถ้าเป็นพระเรียกพระมหา ถ้าเป็น โยม เรียกมหา เฉยๆ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 161 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ่างจ๊ะ

ภาษาอีสานคำว่า..จ่างจ๊ะ
ความหมายตรงๆ ====>
กางออกเต็มเหยียด , เห็นเต็มตา ,คาอยู่กับที่
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 24-11-2010 08:33:50

ตัวอย่าง

เป็นคำเฉพาะ คล้ายคัพท์ทางเทคนิค พะนะ

ตัวอย่าง
บักลุน ขี่รถจักรยานตำเสาฮั้ว ค้ำอยู่ จ่างจ๊ะ

คำแปล
นายลุน ขี่รถจักรยาน ชนเสารั้ว รถค้ำเสาคาอยู่กับที่

ตัวอย่าง
อ้ายต้องแล่ง ยืนค้ำแอว จ่างจ๊ะ อยู่ทางเข้าวัด

คำแปล
พี่ต้องแล่ง ยืนท้าวสะเอว ให้เห็นเต็มตา อยู่ที่ทางเข้าวัด

ตัวอย่าง
จารย์ใหญ่ เฮ็ดผีหลอก ลัดทางสาวส่า ฯ ยืนจ่างจ๊ะอยู่ทางไปนา

คำแปล
จารย์ใหญ่ ทำเป็นผี เพื่อดักหลอกสาวส่า อยู่ทางไปนา ยืนกางแขนขาเต็มเหยียด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 162 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จาด

ภาษาอีสานคำว่า..จาด
ความหมายตรงๆ ====>
ทำให้ตกใจโดยการใช้เสียง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: ตัวโน้ต
เมื่อวันที่:: 10-09-2010 15:20:00

ตัวอย่าง

ยามเว่าเรื่องผีอย่ามาจาดกันเด้อ
เวลาเล่าเรื่องผีห้ามทำให้ตกใจนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 163 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จาวขาย

ภาษาอีสานคำว่า..จาวขาย
ความหมายตรงๆ ====>
ประกาศขาย
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 13:25:57

ตัวอย่าง

จาวขาย คือ จาวขาย

มาเบิ่งโตอย่างกันเลย
ควยบักตู่ อยู่บ้านพ่อใหญ่ดล มันบ่คูนตั๊ว ไถนากะแส่วซ้ายแส่วขัว บ่กงตามฮอยเก่าเลย แล้วกะมักแนมนำตะควยโตแม พ่อใหญ่ดลเลาจาวขายตั๊ว ถืกๆนึงดอก โตนั้นเลาวาสิขาย จัก 20 ร้อยนึง
แปล
ความเขาทู่ (หรือ หน้าทู่) ที่อยู่บ้านตาดล มันไม่ดี (ชอบออกนอกรีดนอกรอย) ไถนาก็เบี่ยงซ้ายบ้างเบี่ยงขวาบ้าง ไม่ตรงรอยเดิมที่เคยไถเลย แล้วก็ชอบมองตามความตัวเมีย (โดยเฉพาะสาวๆ) พ่อใหญ่ดลแกเลยประกาศขาย ถูกๆ ความตัวนั้นแกขายแค่ 2000 บาท เอง

ควย = ควาย
แส่ว คือ การเบี่ยง เฉไฉ
กง คือ ตรง
โตแม คือ ตัวแม่ หรือตัวเมีย ตรงกันข้ามกับ โตเถิก หรือ ตัวผู้

สั่นดอกหว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 164 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จิ๊กลิ๊ก จอกหลอก

ภาษาอีสานคำว่า..จิ๊กลิ๊ก จอกหลอก
ความหมายตรงๆ ====>
พิเรน ซอกแซก
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ป้าหน่อย
เมื่อวันที่:: 31-03-2011 19:49:11

ตัวอย่าง

เด็กน้อย สงสัยถามพ่อว่า พ่อๆ ห่านคือฮ้องเสียงดังแท้
พ่อบอก มันคอยาว กะเลยฮ้องเสียงดัง
อ้าว แล้วอึ่งคอสั้น กะคืฮ้องเสียงดัง คะซั้น
พ่อ \"ฮื้ย สูนี่ ถามหยัง จิ๊กหลิ๊ก จอกหลอก หลายเว่ย

แปลว่า ถามอะไรพิเรน ๆ ทำนองนั้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 165 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จิกหลิกจอกหลอก

ภาษาอีสานคำว่า..จิกหลิกจอกหลอก
ความหมายตรงๆ ====>
เล็กๆน้อยๆ, ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 25-10-2006 09:37:50

ตัวอย่าง

จิกหลิกจอกหลอก เป็นความหมายในเชิง เปรียบเทียบ คือ เล็กๆน้อยๆ ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน เหลาะแหละ ทำนองนี้

ตัวอย่าง

บ่าวโต้ง เพิ่นนี่คือจิกหลิกจอกหลอกเน๊าะ เฮ็ดอีหยังบ่เป็นชิ้นเป็นอันเลย
แปลว่า
บ่าวโต้ง แกเป็นคนไม่เป็นชิ้นเป็นอัน ทำอะไรก็ไม่เป็นอันสักอย่าง

หรือ
บ่าวหน่อ เพิ่นบ่สนใจเรื่องจิกหลิกจอกหลอกดอก เพิ่นเป็นคนหนักแน่น
แปลว่า
บ่าวหน่อ แกไม่สนใจเรื่องเล็กๆน้อยๆหรอก เพราะแกเป็นคนหนกแน่นพอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 166 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จิโป่ม หรือ จิ๊โป่ม

ภาษาอีสานคำว่า..จิโป่ม หรือ จิ๊โป่ม
ความหมายตรงๆ ====>
จิ้งโคร่ง หรือ กิ้งโคร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 08-05-2006 21:18:20

ตัวอย่าง

จิโป่ม หรือจิ้งโคร่ง เป็นแมลงปีกอ่อน ลำตัวขนาด เท่านิ้วมือ กินพืชเป็นอาหาร มีขาคู่หลัง แข็งแรงเพื่อตะกุยดินทำรูอยู่อาศัย (รูจิโป่มที่มีขุยดินนี้ ภาษาอีสานเรียกว่า ขวยจิโป่ม) จิโป่มจะอยู่ในรูลึกประมาณ 1-3 ฟุต ในต้นฤดูฝนจะปรากฏ ขวยจิโป่มมาก โดยสังเกตที่ผิวดินจะมี รอยตะกุยดินขึ้นมากองไว้ปิดปากรู เข้าใจว่าเมื่อขุดรูวางไข่ในดินแล้ว ตัวแก่จะหมดวงจรอายุไป ไข่ในดินจะ แตกเป็นตัวอ่อนแล้วออกมาจากรูหากิน ตามป่าที่มีใบไม้ทับถมกันพอชุ่มชื้น

จิโป่ม หรือจิ้งโคร่ง ชาวอีสาน นิยมนำมาบริโภคเป็นอาหาร โดยนำมาแกงใส่หน่อไม้ดอง (ภาษาอีสานเรียกหน่อไม้ส้ม) หรือทำเป็นน้ำพริกจิ้งโคร่ง (ภาษาอีสานเรียก ป่นจิโป่ม)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 167 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จื้น

ภาษาอีสานคำว่า..จื้น
ความหมายตรงๆ ====>
แฉะ,ชื้นแฉะ
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-05-2006 10:17:21

ตัวอย่าง

1.มื่อวานฝนตกรินอยู่เหมิดมื่อ ย่างไปหม่องได๋ หนทางกะมีแต่ \"จื้นๆ\" ไปมาลำบากคัก
แปลว่า เมื่อวานนี้ฝนตกปรอยๆอยู่ทั้งวัน เดินไปที่ไหน ถนนก็ ชื้นแฉะ ไปหมด ไปไหนมาไหนก็ลำบาก

2.น้องเป้ยปานวาด ลาวอกหัก ย่อนว่าอ้ายประสาทถิ่มลาวไปมักกับน้องปูไปรยา ลาวเสียใจหลาย ฮ้องไห่อยู่เหมิดมื่อ จนตาเปียกตา \"จื้น\" เหมิด
แปลว่า น้องเป้ยปานวาดแกอกหัก เนื่องจากว่าพี่ประสาททิ้งแกไปชอบพอกับน้องปูไปรยา แกเสียใจมาก ร้องให้อยูทั้งวัน จนตาเปียกตาแฉะ ไปหมด...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 168 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จู๋ไฟ

ภาษาอีสานคำว่า..จู๋ไฟ
ความหมายตรงๆ ====>
การขยับท่อนฟืนเข้าไปในเตาไฟเพื่อให้ไฟแรงขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-06-2006 15:15:25

ตัวอย่าง

จู๋ไฟ ไม่ใช่อันนั่นของไฟนะ อย่าคิดลึก

จู๋ไฟ หมายถึง เมื่อเวลาไฟในเตาไฟไกล้ดับ เราก็ไปขยับท่อนฟืนเข้าไปในเตาให้ไฟมันแรงขึ้น ลักษณะการ\"จู๋ไฟ\" จะใช้สำหรับเตาที่ใช้ฟืน คำอื่นๆที่เกี่ยวกับกองไฟ เช่น
-ดังไฟ----ก่อไฟ
-มอดไฟ---ดับไฟ
-ไฟมอด ---- ไฟดับ
-จูดไฟ----จุดไฟ
-อ่อยไฟ----การใช้วัตถุไวไฟมาช่วยให้ไฟติดง่านขึ้น
-วีไฟ----การพัดลมเข้าไปในกองไฟเพื่อให้ไฟติดแรงขึ้น
-จี่ไฟ----การเอาอะไรสักอย่างไปวางไว้บนถ่านไฟเพื่อให้สุก เช่น จี่ปลา จี่มันแจว
-ไฟโฮง----ลักษณะถ่านไฟที่ติดไฟอย่างแรงกล้า

ตัวอย่างเช่น

พ่อใหญ่บัติบอกกับลูกสาวว่า \" ยามอี่หล่าเลิกโรงเรียนแล้วให่ฟ่าวไป \"ดังไฟ\" หนึ่งเข่าเด้อ คันไฟมันดังติดยากกะให่เอาฝาหม่อ \"วีไฟ\" ให่มันติด ถ่าไฟมันสิ \"มอด\" กะให่ \"จู๋\" ดู๋ๆ หนึ่งเข่าสุกแล้วกะให่เอาไฟใส่เตาถ่าน เอาถ่านใส่แล้วกะ \"วี\" ให้ไฟมัน \"โฮงๆ\" พ่อสิได้เอาปลาไป \"จี่\"

แปลว่า คุณตาบัติบอกกับลูกสาวของแกว่า \" เมื่อลูกเลิกโรงเรียนแล้วให้รีบไป \"ก่อไฟ\" นึ่งข้าว ถ้าไฟมันติดยากก็ให้เอาฝาหม้อมา \"พัด\" ให้ไฟมันติด ถ้าไฟมันจะ \"ดับ\" ก็ให้เอาไฟยัดใส่บ่อยๆ พอนึ่งข้าวเสร็จแล้วก็ให้ก่อไฟที่เตาถ่าน แล้วพัดไฟให้ \"ไฟติดแรงๆ\" พ่อจะได้เอาปลาไปจี่กิน

ซั่นตัว..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 169 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จู้

ภาษาอีสานคำว่า..จู้
ความหมายตรงๆ ====>
นม/หัวนม(เป็นคำเก่า พบในกลอนผญา)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-12-2009 04:55:30

ตัวอย่าง

คือสิลูกน้อยกินจู้จ่องนม
แปลว่า เหมือนจะมีลูกน้อยน้าวดึงกินนม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 170 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจ๊ะ

ภาษาอีสานคำว่า..เจ๊ะ
ความหมายตรงๆ ====>
อุ้มสะพาย (ด้านข้าง), หรือ อุ้มกระเตง กระเตง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 09-02-2011 15:05:21

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อ เจ๊ะน้องไปเล่นวัด

คำแปล
บ่าวหน่อ อุ้มสะพายน้อง ไปเล่นในวัด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 171 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจ้าสิไปไส

ภาษาอีสานคำว่า..เจ้าสิไปไส
ความหมายตรงๆ ====>
คุณจะไปไหน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: จารย์เขียว
เมื่อวันที่:: 08-11-2018 15:35:30

ตัวอย่าง

เจ้าสิไปไสเกาะว่า คือบ่อยู่เฮือนจั๊กเทื่อแหน่
เจ้าสิไปไส <a href="https://esan108.com/dict/" title="ภาษาอีสาน">ภาษาอีสาน</a>แปลได้ว่า คุณจะไปไหน นั่นเองครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 172 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจ้าหัว

ภาษาอีสานคำว่า..เจ้าหัว
ความหมายตรงๆ ====>
พระภิกษุ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 03-07-2006 13:03:27

ตัวอย่าง

มื่อนี่สิพาเข่าวัดเข่าวาจักหน่อย มาเรียนรู้ศัพท์ เกี่ยวกับวัดกับวา
สำหรับคำว่า เจ้าหัว ความหมายก็คือ พระ หรือ พระภิกษุ เป็นคำที่เรียกพระทั่วๆไป นั่นเอง
พระภิกษุ ของชาวอีสานอาจจะมีชื่อเรียกต่างๆกัน นอกจากคำว่า เจ้าหัว แล้ว เช่น
-หม่อม หรือ หลวงหม่อม ใช้เรียกพระที่บวชใหม่ๆ
-หลวงพี่ เป็นสรรพนามของพระอย่างหนึ่ง
-หลวงพ่อ ใช้เรียก พระที่บวชมานานแล้วและมีอาวุโสรุ่นพ่อ
-หลวงปู่ ใช้เรียกพระที่บชมานานมีความเป็นอาวุโสสูง มีวิชาอาคมแก่กล้า
-ญาคู ใช้เรียกพระที่มีวิชาความรู้มาก
เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 173 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจิดเกิบ

ภาษาอีสานคำว่า..เจิดเกิบ
ความหมายตรงๆ ====>
ปาร้องเท้า,ร่อนร้องเท้า,การละเล่นอย่างหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด(อาจสามารถ)
จากคุณ:: อำเภอ
เมื่อวันที่:: 08-05-2006 23:05:14

ตัวอย่าง

เจิดเกิบ= ปารองเท้า (เป็นการละเล่นอย่างหนึ่ง เอาหนังยางพนันกัน แล้วใช้ร้องท้าแตะ(ตราดาวเทียม) ปาให้หนังยางแตกออกไม่จับกันตัวที่หลุดออกเป็นอิสระ คนที่ปาจะได้ 55555)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 174 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจีย

ภาษาอีสานคำว่า..เจีย
ความหมายตรงๆ ====>
ให้อาหาร(สัตว์)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 11-09-2006 11:13:00

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ เลาไปเบิ่งหมอลำ จนซอดแจ้งจ่างป่างกลับมาบ้านนอนเว็น บ่ลุกกินฮอดข้าว แม่หลูโตน กำลังว่าสิไปปลุกมากินข้าว พ่อกะเลยฮ้องบอกว่า <-- ม้อนนอน ขาเจ้าบ่เจีย บ่ต้องไปปลุกมันดอก-->

แปลว่า
หนุ่มหน่อ แกไปดูหมอลำ ยันสว่าง กลับบ้าน นอนกลางวัน ไม่ลุกกินกระทั่งข้าว แม่สงสาร กำลังจะปลุกมากินข้าว พ่อก็เลยร้องบอกว่า <--ตัวไหมนอนหลับ เขาไม่ให้อาหารกันหรอก ไม่ต้องไปปลุกมัน-->

เจียไก่ = ให้อาหารไก่
เจียม้อน = ให้อาหารตัวไหม
เจียหมา = ให้อาหารหมา
เจียแมว = ให้อาหารแมว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 175 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจื่อน

ภาษาอีสานคำว่า..เจื่อน
ความหมายตรงๆ ====>
การพังทะลายของดินริมฝั่งหรือตลิ่งริมแม่น้ำ ริมคลอง หรือห้วยหนอง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 28-07-2010 00:08:49

ตัวอย่าง

ดินแคมของมันเจื่อนหลาย เขาเลยสร้างเขื่อนกั้นไว้

แปลว่า ดินริมฝั่งแม่น้ำโขงพังทะลายเยอะ เขาเลยสร้างเขื่อนกั้นไว้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 176 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจบใจ

ภาษาอีสานคำว่า..แจบใจ
ความหมายตรงๆ ====>
มั่นใจ, เชื่อใจ, สนิทใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 13:36:51

ตัวอย่าง

แจบใจ คือ มั่นใจ, เชื่อใจ, สนิทใจ
คำว่า แจบ คือ สนิท, มิดชิด, ไม่มีรอยรั่ว
แจบใจ ก็คือ สนิทใจ นั่นเอง

ตัวอย่างนะครับ
อ้ายต้อมเลาตกลงปลงใจกับสาวกระแต เรียบร้อยแล้ว สัญญากันเป็นมั่นเป็นเหมาะ จนบ่าวต้อมแจบใจน้องกระแต แล้วเหตุการณ์กะเหลี่ยนแปลงไป ย้อนวา สาวกระแต เห็นอ้ายบ่าวหน่อ มาคือหล่อคักแท้ กะเลยแลนนำอ้ายบ่หน่อ สั่นแหลว

แปลว่า
พี่ต้อมได้ตกลงปลงใจกับน้องกระแตเรียบร้อยแล้ว สัญญากันเป็นมั่นเป็นเหมาะ จนพี่ต้อมสนิทใจ เชื่อใจมาตลอด แล้วเหตุการณ์ก้เปลี่ยนไป เมื่อน้องกระแต ได้พบกับพี่บ่าวหน่อ เพราะว่า น้องกระแต เห็นพี่บ่าวหน่อ หล่อกว่า จึงได้หนีตามกันไป

โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน 5555

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 177 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โจกโหลกฟ่า ? (โผ่งฟ่า - ท้องฟ้า)

ภาษาอีสานคำว่า..โจกโหลกฟ่า ? (โผ่งฟ่า - ท้องฟ้า)
ความหมายตรงๆ ====>
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: ท่าวสุบัน (นายบัญญญญญัติ สีสม)
เมื่อวันที่:: 14-09-2007 22:27:24

ตัวอย่าง

เหมือนหุบเหวทั้งสิ้นของฟ้าที่เป็นอยู่นี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 178 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โจ้โก้

ภาษาอีสานคำว่า..โจ้โก้
ความหมายตรงๆ ====>
มีมากมาย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดนอังคาร
เมื่อวันที่:: 8/30/2001 8:49:12 PM

ตัวอย่าง

ปีนี้ทำนาได้ข้าวกองโจ้โก้
แปลว่า ปีนี้ชาวนา ได้ข้าวกองใหญ่ เยอะมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 179 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โจม

ภาษาอีสานคำว่า..โจม
ความหมายตรงๆ ====>
ยก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 04-04-2007 12:53:15

ตัวอย่าง

โจม หมายถึง ยก ยกวัตถุสิ่งของนะ ไม่ใช่ ยกที่หนึ่ง ยกที่สอง เหมือนการชกมวย

ตัวอย่าง

-น้องเป้ยขึ้นต้นบักสีดาบ่ได้ กะเลยเอิ้นอ้ายหน่อมาซ่อย \"โจมก้น\" ขึ้นให่ จั่งค่อยปีนขึ้นได้

ความหมาย
-น้องเป้ยขึ้นต้นฝรั่งไม่ได้ ก็เลยเรียกให้พี่หน่อมาช่วย \"ยกก้น\" ขึ้นให้ ถึงได้ปีนขึ้นได้

หรือ

บ่าวหน่อ: ป้าด...บักโมหน่วยนี่คือหน่วยใหญ่คักแท้ น้องพอลล่ามา \"โจม\" เบิ่งเกิ่นหนะว่าหนักปานได๋ หรือว่า \"โจม\" บ่แกน
น้องพอลล่า: ปะสาหน่วยส่ำนี่ ใหญ่กั่วนี่น้องกะ \"โจมแกน\"
แปลว่า
บ่าวหน่อ: โอ้โฮ...แตงโมลูกนี้ลูกโตมากเลยนะ น้องพอลล่ามา \"ยก\" ดูหน่อยสิ ว่าหนักเท่าไหร่ หรือว่า \"ยก\" ไม่ขึ้น
น้องพอลล่า: ก็แค่ลูกแค่เนี้ย ใหญ่กว่านี้น้องก็ \"ยกไหว\"
พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 180 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใจออก

ภาษาอีสานคำว่า..ใจออก
ความหมายตรงๆ ====>
ถอดใจ, ใจไม่เอาแล้ว, ใจไม่สู้แล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 11-12-2006 13:53:38

ตัวอย่าง

ใจออก หมายถึง ถอดใจ, ใจไม่เอาแล้ว, ใจไม่สู้แล้ว

พอดีเห็นกีฬาเอเชี่ยนเกมส์ที่ประเทศการ์ต้า มีการแข่งขันกีฬา เลยเอาคำศัพท์เกี่ยวกับการต่อสู้มาฝากกัน

ตัวอย่าง
อ้ายเห็นนักกีฬาซกมวยของประเทศ เจ้าภาพ ถึกเขาตีเซซัดเซซ้าย หมุนติ้วลิ่ว อยู่กลางเวที เห็นคะแนนนำก้นเขาอยู่ตั้ง 10 หมัด บืนไล่ตีเขาปานใด๋กะบ่ถืกจักเทีย เลากะเลยใจออก บ่เอาอีกแล้ว ตีไปกะบ่ซะนะดอก เลากะเลย ขอยอมแพ้ สั่นดอกหว้า
แปลว่า
พี่เห็นนักกีฬาชกมวยของประเมศเจ้าภาพ ถูกเขาต่อยเซซ้ายเซขวา หมุนอยู่กลางเวที เห็นคะแนนตามหลังเขาอีกตั้ง 10 หมัด พยายามไล่ตีเขาแทบตาย ก็ไม่ถูกสักที ก็เลยถอดใจ ไม่เอาแล้ว ยอใชกไปก้ไม่ชนะ ก็เลยขอยอมแพ้ เลย

บ่าวหน่อ เลาวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 181 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ชักฮูป

ภาษาอีสานคำว่า..ชักฮูป
ความหมายตรงๆ ====>
ถ่ายรูป
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-12-2009 03:21:21

ตัวอย่าง

เอากล้อง มาชักฮูปให้แหน่
แปลว่า เอากล้อง มาถ่ายรูปให้หน่อย
(เป็นภาษาลาว อีสานว่า ถ่ายรูป)
ฮูปเงา แปลว่า หนัง,ภาพยนตร์

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 182 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เช็ง (เค็ง)

ภาษาอีสานคำว่า..เช็ง (เค็ง)
ความหมายตรงๆ ====>
ตึง, ขึงตึง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 25-01-2007 15:55:36

ตัวอย่าง

เค็ง ขอนแก่นออกเสียงว่า เช็ง หมายถึง ตึง หรือทำให้ตึง เช่น
บ่เช็ง หมายถึง ไม่ตึง หรือหย่อน หรือ ยาน

ตัวอย่างประโยค

เสียงพิณเส้นที่หนึ่ง มันต่ำโพด เช็งขึ้นอีกจักหน่อยแหน่

แปลว่า
เสียงพิณสายเส้นที่หนึ่ง มันต่ำเกินไป ปรับให้ตึงขึ้นอีกหน่อยนะ

กลองมันยานโพด เช็งหนังกลองขึ้นอีกแหน่

แปลว่า
กลองมันหย่อนเกินไป ขึงหนังกลองให้ตึงขึ้นอีกหน่อยนะ

(ปล. หน้าพ่อใหญ่ดล บ่ต้องไปเช็งมันดอกเด้อ ป่อยไว้จั่งซั่นล่ะ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 183 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เชีย

ภาษาอีสานคำว่า..เชีย
ความหมายตรงๆ ====>
เถาวัลย์ เครือไม้ ไม้เลื้อย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 27-02-2006 11:20:07

ตัวอย่าง

คันอยากให่ลูกเซานม ให่เอาเชียกอฮอมาทานม แล้วให่ลูกดูดเด้อ พอพันขม มันกะสิบ่อยากกินนมเองนั่นหล่ะ
แปลว่า
หากอยากให้ลูกเลิกกินนมแม่ ให้เอาเถาบรเพ็ดมาทานม แล้วให้ลูกดูดนะ พอเขาขม ก็จะไม่อยากกินนมเองนั่นแหละ

คำว่า เชีย แปลว่า เถาวัลย์ เครือไม้ ไม้เลื้อย
กอฮอ คือ บรเพ็ด
เชียกอฮอ ก็คือ เถาบรเพ็ดนั่นเองหล่ะหนา

ขมปิ๊ดขมปี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 184 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เชียง

ภาษาอีสานคำว่า..เชียง
ความหมายตรงๆ ====>
ผู้ที่เคยบวขเป็นสามเณรแต่สึกแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 10:22:55 PM

ตัวอย่าง

บักเซียงจ่อย มานี่ พ่อใหญ่สิเว้านิทาน เรื่อง เซียงเมี่ยง ให่ฟัง
แปลว่า
ไอ้คุณจ่อย(บวชสามเณรมาแล้ว) มานี่ ตาจะเล่านิทานเรื่อง
เซียงเมี่ยง (นิทานพื้นบ้านอีสาน คล้ายๆ เรื่องศรีธนญชัย นั่นแหละ) ให้ฟัง

ลาววา...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 185 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซกเล็ก

ภาษาอีสานคำว่า..ซกเล็ก
ความหมายตรงๆ ====>
ลาบเนื้อวัวดิบๆ หั่นบางๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 10:25:31 PM

ตัวอย่าง

มื้อนี้งานกินดอง บ่าวหน่อ ไปกินซกเล็กนำกันเด้อ
แปลว่า
วันนี้งานแต่งงานบ่าวหน่อ ไปกินลาบเนื้อวัวดิบๆด้วยกันนะ

นำกัน---- ด้วยกัน
ลาววา...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 186 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซง , ทรง

ภาษาอีสานคำว่า..ซง , ทรง
ความหมายตรงๆ ====>
ท่าทาง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-11-2006 11:39:41

ตัวอย่าง

ซง อาจหมายถึง ชง ก็ได้
แต่ ซง หรือ ทรง ในที่นี้ ท่าทาง ที่แสดงออก เช่น

-ทรงคือสิเมื่อยหลายเนาะ= ท่าทางจะเหนื่อยมากนะ
-บ่าวหน่อนี่ทรงคือสิฮ้องเพลงม่วนเนาะ = บ่าวหน่อนี่ท่าทางจะร้องเพลงเพราะนะ
-ได้ยินแต่เสียงหวานๆของน้องกระแต แล้ว ทรงคือสิผู้ดีคัก= ได้ยินแต่เสียงหวานๆของน้องกระแตแล้ว ท่าทางจะเป็นคนสวยมากเลย

คำอื่นๆที่เกี่ยวข้องเช่น
-ทรงคือ = เข้าท่า หมายถึง ดูดี ถูกใจ
-กินทรง = เข้ารูปทรง หมายถึง เหมาะสมกับตัว เช่น น้องพอลล่ายามลาวนุ่งสิ่นเหี่ยนๆเบิ่งแล้ว \"กินทรง\" คัก บัดยามเพิ่นนุ่งสิ่นล่ามๆ เป็นทรงบ่อคือ หมายความว่า น้องพอลล่าเวลาแกใส่กระโปรงสั้นๆดูแล้ว \"เหมาะกับแก\" มากเลย แต่เวลาน้องแกใส่กระโปรงยาวๆ ดูแล้วไม่เข้าท่าเลย

พะนะ เพิ่นอยากเห็นขาอ่อนน้องพอลล่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 187 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซงคือ

ภาษาอีสานคำว่า..ซงคือ
ความหมายตรงๆ ====>
ท่าดีทีเหลว/เหมือนจะได้เรื่อง/ท่าทางเหมือนจะได้
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 01:32:52

ตัวอย่าง

อย่ามาเฮ็ดซงคือหลาย บาดให้เฮ็ดแล้วบ่ได้เรื่อง

ความหมาย อย่าทำเป็นท่าดี พอให้ทำแล้วไม่ได้เรื่อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 188 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซพ

ภาษาอีสานคำว่า..ซพ
ความหมายตรงๆ ====>
ถุงพลาสติก
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: โมเดอร์
เมื่อวันที่:: 09-07-2007 12:57:13

ตัวอย่าง

เช่น บักหล้า ไปเอาซพมาให้แหน

แปลว่า น้องชาย ไปเอาถุงพลาสติกมาให้หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 189 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซวดลวด

ภาษาอีสานคำว่า..ซวดลวด
ความหมายตรงๆ ====>
แย่งของผู้อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาตอย่างน่าเกลียด, การกระทำที่น่าเกลียด, แย่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:24:54

ตัวอย่าง

ซวดลวด คือ แย่งของผู้อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาตอย่างน่าเกลียด, การกระทำที่น่าเกลียด, แย่
ซวดลวด ต่างจาด ยาด หรือ ย๊าด คือ ความน่าเกลียด ย๊าด จะน่าเกลียดน้อยกว่า ซวดลวด

มาดูตัวอย่างกัน
ลิงโตนั่นมันคือ ซวดลวดแท้เน๊าะ ย๊าดบักแตงโมหน่วยบักใหญ่ไปกินบ่แบ่งหมู่เลย
แปลว่า
ลิงตัวนั้นแย่จังเลย แย่งแตงโมลูกใหญ่ๆ ไปไม่แบ่งให้ใครเลย

เลาวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 190 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซวดลวด

ภาษาอีสานคำว่า..ซวดลวด
ความหมายตรงๆ ====>
ตะกละ เห็นของอร่อยไม่ได้อยากกิน
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: จำปา
เมื่อวันที่:: 15-07-2009 10:50:33

ตัวอย่าง

ซวดลวด แปลว่า ตะกละ เห็นของอร่อยไม่ได้อยากกิน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 191 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซอก

ภาษาอีสานคำว่า..ซอก
ความหมายตรงๆ ====>
ค้น รื้อค้น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 19-10-2006 12:51:54

ตัวอย่าง

บ่ว่าสิเอาไหหมักเหล้าโทไปเซี่ยงไว้ดีปานได๋ บ่าวหน่อเลา สินำไปซอกหาจนพ้อ แล้วกะลักกินน้ำหยั่น

แปลว่า
ไม่ว่าจะเอาไหหมักสาโทไปซ่อนไว้ดีแค่ไหนก็ตาม หนุ่มหน่อ จะตามไปค้นหาจนพบ แล้วแอบกินน้ำต้อย

พ่อใหญ่ซาน เก็บเมี่ยนของเลาไว้อย่างดีเป็นระเบียบเรียบร้อย แล้วกะนอนหลับ ลูกสาวเลา ผัดไปซอกออกมาเล่นเหมิดเอาโหลด

แปลว่า
พ่อใหญ่ชาญ เก็บข้าวของไว้อย่างเป็นระเบียบเรียบร้อยดี จากนั้นก็หลับ ลูกสาวแก กลับไปรื้อค้นออกมาเล่นกระจัดกระจายหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 192 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซองลอง

ภาษาอีสานคำว่า..ซองลอง
ความหมายตรงๆ ====>
เรียงอย่างเป็นระเบียบ, เรียงกันอย่างสวยงาม, เรียงกันอย่างน่ารัก
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:29:30

ตัวอย่าง

ององ เป็นคำขยายการจัดวาง การเรียง เพื่อทำให้ เรียงอย่างเป็นระเบียบ, เรียงกันอย่างสวยงาม, เรียงกันอย่างน่ารัก

มาดูตัวอย่างกัน
กระต่าย 2 ตัวมาคือนั่งเฮียงกันอยู่ซององดีแท้ เบิ่งแล้วเป็นตาฮัก
แปลว่า
กระต่าย 2 ตัวมานั่งเรียงกันน่ารักจังเลย

เอาซ่ำนี้หละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 193 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซะเกิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..ซะเกิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
ซะก่อน หรือ เสียก่อน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 27-09-2006 10:25:57

ตัวอย่าง

คำว่า ซะเกิ่น บางที่กะพูดว่า สาเกิ่น = สาก่อน = เสียก่อน = ซะก่อน ความหมายเดียวกันเช่น

-กินเข่านำกัน \"ซะเกิ่น\" จั่งค่อยเมือบ้าน = ทานข้าวด้วยกัน \"เสียก่อน\" ค่อยกลับบ้านนะคะ

-อาบน้ำ \"ซะเกิ่น\" จั่งค่อยเข่านอน = อาบน้ำ \"ซะก่อน\" ค่อยเข้านอน

หรือ ประโยค

น้องพอลล่า : เฒ่าๆ เจ้าสิกินเข่าเลย ฮึสิ..\"ซะเกิ่น\"
บ่าวหน่อ : \"ซะเกิ่น\" หละเว่ย.....

(ประโยคนี่บ่แปล ผู้ได๋เคยฟังนิทาน เรื่อง ซะเกิ่นหละเว่ย กะสิเข่าใจ แต่ผู้ได๋บ่เคยฟังกะไปติดตามได้ ที่ช่วง นิทานก้อม)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 194 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซะซาย, ยายซะซาย

ภาษาอีสานคำว่า..ซะซาย, ยายซะซาย
ความหมายตรงๆ ====>
กระจัดกระจายไปคนละที่คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 11-12-2006 14:01:43

ตัวอย่าง

ซะซาย, ยายซะซาย แปลว่า กระจัดกระจายไปคนละที่ คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ

คำว่า ยาย คือ การกระจาย หรือ การทำให้แบ่งแยกออกจากกัน
ซะซาย แสดงถึง ความไม่เป็นระเบียบ

ตัวอย่าง
ไก่โอก อยู่เฮือนข่อย มันจั่งใด๋ขึ้นมาเขี่ยบักพริกที่ข่อยตากไว้อยู่หลังคา ยายซะซายเอาโลด ข่อยสิเฮ็ดจั่งใด๋กับมันน้อ จั่งสิสาแก่ใจ
แปลว่า
ไก่โต้ง (ตัวผู้นะ) ที่บ้านผม มันทำไมขึ้นมาเขี่ยพริกที่ผมตากไว้อยู่บนหลังคา กระจัดกระจาย ไปคนละที่คนละทางอย่างนี้ ผมควรทำอย่างไรกับมันให้มันหนำใจ น้อ..

สาแก่ใจ คล้ายๆ กับ หนำใจ
ไก่โอก คือ ไก่ตัวผู้ ไม่จำเป็นต้นเป็นไก่ชนหรือ เป็นก็ได้ แต่ถ้าไก่ชน จะเรียกว่า ไก่ตี
ไก่ตีเป็น Subset ของไก่โอก นะครับ

บ่าวหน่อ วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 195 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซะซูดซะซาย

ภาษาอีสานคำว่า..ซะซูดซะซาย
ความหมายตรงๆ ====>
กระจัดกระจาย, ระเกะระกะ
อ้างอิงจังหวัด :: _มณฑลเทศาภิบาลอุดร_
จากคุณ:: ปังคุง
เมื่อวันที่:: 20-08-2010 04:45:51

ตัวอย่าง

ฮื้อกองหนังสือจนซะซูดซะซาย
=รื้อกองหนังสือจนกระจัดกระจายไปหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 196 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซางมาเป็นตะฮักแท้

ภาษาอีสานคำว่า..ซางมาเป็นตะฮักแท้
ความหมายตรงๆ ====>
ทำไมถึงน่ารักอย่างนี้เนี่ย
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ตั๊กกี้
เมื่อวันที่:: 20-11-2006 19:09:09

ตัวอย่าง

อีหล่าเจ้าซางมาเป็นตะฮักแท้ ...คือ... น้องทำไมถึงน่ารักอย่างนี้เนี่ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 197 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซ่าว

ภาษาอีสานคำว่า..ซ่าว
ความหมายตรงๆ ====>
บุกเบิก , แผ้วถาง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 31-05-2010 10:31:46

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ฮ่อง ซ่าวโคกให้เป็นไฮ่นา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 198 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซำพอ

ภาษาอีสานคำว่า..ซำพอ
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงว่า
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:47:05

ตัวอย่าง

โตอย่าง
ซำพอหมอนี้มันผู้สาวหลายเดิ๊ก..บาดใด๋มันผู้ดีตั๊วหนิ

แปลเป็นไทย
ถึงว่าหนุ่มคนนี้ทำไมสาวเยอะจัง..เป็นเพราะว่าเขารูปหล่อนี่เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 199 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ซิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
มอง
อ้างอิงจังหวัด :: เลย
จากคุณ:: SaLaWan
เมื่อวันที่:: 25-09-2009 14:58:13

ตัวอย่าง

ซิ่งเบิ่งนกตัวนั้นแม้
องดูนกตัวนั้นซิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 200 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซิด

ภาษาอีสานคำว่า..ซิด
ความหมายตรงๆ ====>
สะบัด,แกว่ง,กระตุก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-07-2006 13:12:05

ตัวอย่าง

ซิด โดยความหมาย ก็คือ สะบัด,แกว่ง,กระตุก

มาดูตัวอย่างกันครับ

มื้อนี้อ้ายเห็นหมาอีด่างมันคาบกระดูกมาแต่ตลาดพู้น คันมาฮอดตะพาน มันเห็นเงามีกระดูกใหญ่กว่า มันเลยซิดกระดูกนั่นทิ้ม แล้วกระโดดลงน้ำต้าม บัดเดี๋ยวนึง
แปลว่า
วันนี้พี่เห็นหมาอีด่าง มันคาบกรพดูกมาจากตลาด เมื่อมาถึงสะพาน มันเห็นเงามีกระดูกใหญ่กว่า มันเลยสะบัดกระดูกนั้นทิ้ง แลเวกระโดดลงน้ำ ไปเลย

หรือ
อ้ายกระบี่โลหิต เลาไปขุดกะปูอยูไฮนา ขุดไปได้บ่พอคาว เลากะเอามือจกฮูกะปู กะปูเลยงับเอามือเลา เอาตกคะมะอย่างแฮง แล้วเลาซิดบักใหญ่นึง ก้ามกะปูจั่งหลุดออกจากมือเลา พอคราวนึงมือเลาใคขึ้นใคขึ้น โปลกปก
แปลว่า
พี่กระบี่โลหิต แกไปขุดปูอยู่ท้องนา ขุดไปได้ไม่นานเท่าไหร่ แกก็เอามือล้วงไปที่รูปู ปูมือหนีบเอามือแก แกตกใจอย่างมาก แล้วแกก็สะบัดอย่างแรง ก้ามปูจึงได้หลุดออกจากมือแก สักพัก นิ้วมือแกเริ่มบวมขึ้นบวมขึ้น บวมจนน่ากลัว

คำว่า ใค คือ บวม
โปลกปก คือ ใหญ่ขึ้นอย่างน่ากลัว
โป คือ ใหญ่ขึ้น พองขึ้น บวมขึ้น
ลกปก คือ คำขยายอาการใหญ่


บ่าวหน่อเลาวาให้ฟัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 201 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซื่อคิ่งนิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ซื่อคิ่งนิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ตรงเป๊ะ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 19:14:16

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ต้นสักทองต้นนี้คือซื่อคิ่งนิ่งดีแท้ เป็นตาเอามาเฮ็ดเสาเฮือนดีเนาะ

แปล
ต้นสักทองต้นดีดูแล้วตรงดีเหลือเกิน เหมาะที่จะนำมาทำเสาบ้านนะเนี่ยะ ว่าซ้าน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 202 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซือลือ , ซื่อลื่อ, ซื่อๆ

ภาษาอีสานคำว่า..ซือลือ , ซื่อลื่อ, ซื่อๆ
ความหมายตรงๆ ====>
เฉยๆ,เฉื่อยชา,ไม่มีรสชาติ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-11-2006 12:43:57

ตัวอย่าง

ซือลือ เป็นลักษณะที่เฉยๆ ไม่เคลื่อนไหว หรือ ไม่ได้สนใจอะไร หรืออาจจะแสดงความรู้สึก ไม่ยินดียินร้าย ไม่รักไม่ชัง ไม่มีรสชาติอะไรเลย เช่น

-อ้ายหน่อนี่จั่งแม่นเป็นตาซังเนาะ น้องเป้ยซวนไปเบิ่งหมอลำเสียงอีสาน กะบ่ว่าจั่งได๋ มีแต่นั่ง \"ซื่อลื่อ\" อยู่บ่ปากบ่ตีง บ่ฮู่ว่านั่งคึดฮอดผู้ได๋

แปลว่า

-อ้ายหน่อนี่ช่างน่าโกรธให้จริงๆ น้องเป้ยชวนไปดูหมอลำเสียงอีสาน ก็ไม่พูดไม่จามีแต่นั่ง \"เฉยๆ\" ไม่พูด ไม่รู้ว่านั่งคิดถึงใคร

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 203 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซุม

ภาษาอีสานคำว่า..ซุม
ความหมายตรงๆ ====>
พวก/กลุ่ม
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:27:42

ตัวอย่าง

เช่น ซุมผู้เต่า=พวกคนแก่
ซุมเฮา-พวกเรา
-ซุมสู-พวกแก,พวกเอ็ง แต่ส่วนใหญ่เค้าใช้ สู กันอย่างเดียว
ซุมไทหนองคาย-กลุ่มคนหนองคาย-พวกคนหนองคาย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 204 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซูซี

ภาษาอีสานคำว่า..ซูซี
ความหมายตรงๆ ====>
เซ้าซี้
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์
เมื่อวันที่:: 27-07-2016 02:04:15

ตัวอย่าง

อ้อนแอ้น:อ้ายบอสกะยังบ่มักแนวจั่งซี่ อย่าซึมาซูซีหลายฮือ มันบ่แม่นแนวเด๊ะหนิ
อ้ายบ่าวบอส:อ้ายผิดไปละ อ้ายสิบ่เฮ็ดอีก

แปล
อ้อนแอ้น:พี่บอสก็ยังบอกอยู่ว่าไม่ชอบอะไรแบบนี้ อย่ามาเซ้าซี้ให้มันมากนักนะโอ้ยย มันไม่ใช่อ่ะ ไม่ใช่เรื่องโว้ยย
พี่ทูนหัวบอส:พี่ผิดไปแล้ว พี่จะไม่ทำอีก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 205 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซูนคีง

ภาษาอีสานคำว่า..ซูนคีง
ความหมายตรงๆ ====>
ถูกเนื้อต้องตัว
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: ทิดแหล่
เมื่อวันที่:: 13-12-2007 16:19:25

ตัวอย่าง

ผู้สาวเมื่อเห็นผู้บ่าวขยับเข้าไปใกล้จึงพูดว่า \"เฒ่าอันนี่เจ่าอย่ามาซูนคีงข่อยได๋ บักกอกใส่หัวเดะ\"

คำแปล : นี่ตะเองอย่ามาถูกเนื้อต้องตัวเขานะ ไม่งั้นโดนมะเหงกแน่ๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 206 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซา

ภาษาอีสานคำว่า..เซา
ความหมายตรงๆ ====>
หยุด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 10-05-2006 12:41:34

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล เลาย่างไปนา เห็นซุมเด็กน้อย กำลังเล่นกองขี้ควายอยู่ (ย่อนเลาเสียดายกองขี้ควาย ย่านบ่มีขี้ควายให้ขัวกุดจี่) กะเลยฮ้องจาดเด็กน้อยว่า
“เด็กน้อยซุมนี้ มาเล่นอีหยังบ่แม่นหน่อแม่นแนว เซา เซา”

คำแปล :
ผู้เฒ่าดล ท่านเดินไปนา เห็นกลุ่มเด็ก ๆ กำลังเล่นกองขี้ควายอยู่ (เพราะท่านเสียดายกองขี้ควาย กลัวไม่มีขี้ควายให้ได้ขุดหาตัวกุดจี่ ก็เลยร้องตะโกนเอ็ดตะโรเด็กๆ ว่า
“เด็ก ๆ พวกนี้ มาเล่นอะไรกัน ไม่รู้เรื่องรู้ราว หยุด หยุด”

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 207 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซาซะ/เซาสา

ภาษาอีสานคำว่า..เซาซะ/เซาสา
ความหมายตรงๆ ====>
หยุดซะ/เลิกซะ/พอได้แล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 25-09-2010 11:38:37

ตัวอย่าง

งานยากหลายกะเซาซะ บ่ต้องเฮ็ดหรอก

แปลว่า งานมันยากมากก็เลิกซะ ไม่ต้องทำมันหรอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 208 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เซียบ
ความหมายตรงๆ ====>
นอนหลับ,การนอนหลับระยะสั้นๆ,งีบหลับ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-10-2006 12:50:57

ตัวอย่าง

เซียบ เป็นการนอนหลับระยะสั้นๆ อาจเป็นการ งีกหลับ เผลอหลับ แอบหลับ หรือนอนกลางวัน

เช่น

-มื่อนั่นข่อยนอนเว่ากันกับน่องพอลล่า เว่ากันไปเว่ากันมา ขั่น \"เซียบ\" ไปเลยกะยังว่า ฮู่เมี่ย ขึ่นมา น่องพอลล่าลักหนี ไปทางได๋แล่วบุ๊

แปลว่า

-วันนั้นฉันนอนคุยกันกับน้องพอลล่า คุยกันไปคุยกันมา ฉันเผลอ \"หลับ\" ไปเลย รู้สึกตัวอีกที น้องพอลล่า แอบหนีไปไหนแล้วก็ไม่รู้

หรือ

-มื่อคืนบ่าวหน่อไปหาเล่นเดิกไปหน่อย พอมาเฮ็ดงานกะเลยเหงานอน อยู่งึกๆอยู่ น้องตั๊กเห็นกะเลยคึดอยากหัว กะเลยเว่าว่า ไปไป อ้ายหน่อ ไป \"เซียบ\" จักหน่อยก่อนไป มันสิได้มีแฮงเฮ็ดงานต่อ

แปลว่า

-เมื่อคืนนี้บ่าวหน่อไปหาเที่ยวจนดึก พอมาทำงานตอนเช้าก็เลยง่วงหงาวหาวนอน น้องตั๊กเห็นก็แอบหัวเราะอยู่ในใจ บอกพี่หน่อ ให้ไป \"งีบ\" สักตื่นก่อน จะได้มีแรงมาทำงาน

เป็นจั่งซี่ดู๋บ่น๊อ บ่าวหน่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 209 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซื่อง

ภาษาอีสานคำว่า..เซื่อง
ความหมายตรงๆ ====>
ซ่อน
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 10:53:42

ตัวอย่าง

ปากกาข่อยเสียไปไส ไผมันเอาไปเซื่องวะ
-แปลว่าปากกาฉันหายไปไหน ใครมันเอาไปซ่อนวะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 210 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใซ้หัว,ใช้หัว

ภาษาอีสานคำว่า..ใซ้หัว,ใช้หัว
ความหมายตรงๆ ====>
ออกอุบาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-10-2009 17:43:15

ตัวอย่าง

คำว่า ใซ้หัว ใช้กับ พวกที่ขี้โกง ออกอุบาย ให้คนอื่นเสียประโยชน์

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อ เลาขี้คร้านขุดส่าง เลากะเลยใซ้หัวเอิ้นหมู่ๆชมรมอีสาน ว่าเพิ่นเซียงเหล่าโทไว้ใต้ดิน ต้องขุดลงไปจักสิพ้อ
แปลว่า
บ่าวหน่อ ขี้เกียจขุดบ่อน้ำ แกก็เลยออกอุบายเรียกเพื่อนๆชมรมอีสาน บอกว่า แกซ่อนสาโทไว้ใต่ดิน ต้องขุดลงไปถึงจะเจอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 211 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ญา

ภาษาอีสานคำว่า..ญา
ความหมายตรงๆ ====>
ท่าน/เจ้า(พ่อ,แม่)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์
เมื่อวันที่:: 27-07-2016 02:08:33

ตัวอย่าง

มื้ออื้นเฮาสิไปบ๋าญาพ่อแถวผาตั้งให้ได้ผู้สาวไวๆ กะสิบ่ได้นอนคองจั่งซี่
แปล
พรุ่งนี้ข้าจะไปบนเจ้าพ่อแถวบ้านผาตั้งให้ได้สาวเร็วๆ ก็จะไม่ได้นอนคอยท่าแบบนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 212 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โญ่น

ภาษาอีสานคำว่า..โญ่น
ความหมายตรงๆ ====>
ไกว
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: zing
เมื่อวันที่:: 06-03-2007 20:40:02

ตัวอย่าง

เว้าเป็นภาษาอีสาน
แม่ : ซิ่งเอ้ย เอาน้องไปนอนอู่แหน่หล่า มันอยากนอนแล้วหนิ
ซิ่ง : ครับแม่
แม่ : อย่าลืม โญ่นอู่นำเด้อหล่า น้องจั๋งหลับเร็ว

แปล
แม่ : ซิ่ง เอาน้องไปนอนเปลหน่อยซิลูก น้องง่วงแล้ว
ซิ่ง : ครับแม่
แม่ : อย่าลืมไกวเปล ด้วยนะลูกน้องจะได้หลับเร็ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 213 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดอกจาน

ภาษาอีสานคำว่า..ดอกจาน
ความหมายตรงๆ ====>
ดอกทองกวาว
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: บ่าวเดช
เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:48:34

ตัวอย่าง

ดอกจาน เป็นดอกไม้ที่แสดงถึงความงดงามของหมู่มวลพฤกษาของภาคอีสาน เนื่องจากน้อยนักน้อยหนาที่จะมีดอกไม้บาน และออกดอกในหน้าแล้ง จนเปรียบหน้าแล้ง หรือฤดูกาลที่แห้งแล้วดั่งดอกจาน เห็นดอกจานทีไร ความแห้งแล้ง อันเป็นทุกยากของคนอีสาน ได้ทันที

มีคนเขียนเพลงเกี่ยวกับดอกจานได้ไพเราะเพราะพริ้งมาก เลยเอาเนื้อเพลงมาฝากกัน

ดอกจานบานสะพรั่งหน้าแล้ง สีแดงแต้มแต่งพื้นดินอีสาน ลมร้อนโชยพริ้วพัดปลิวโชยผ่าน แย้มเยือนพื้นถิ่นอีสานแดนกันดารสุดแสนไกล
เสียงแคนโหยแผ่วแว่วมา พื้นนาร้องครวญดินแตกระแหง ทุกผู้คนหม่นหมองสิ้นเรี่ยวแรง ดอกจานเจ้าบานหน้าแล้ง กลีบดอกสีแดงยังหมองไหม้

ท้องทุ่งนานี้ขาดนาง น้องนางหนีบางเข้าสู่เมืองกรุงสวรรค์ ทิ้งทุ่งนาเปลี่ยวร้างลงกลางคัน มุ่งไปด้วยจิตใฝ่ฝัน หาเงินหางานเลี้ยงกาย

เฝ้ารอคอยน้องจนสองปีกว่า ย่างเข้าเดือนเมษางานสงกรานต์เคยสัญญา คอยแล้วเงียบหายสูญไปดังสายลมพา หรือลืมสิ้นแล้วบ้านนา ลืมดอกจานเสียงแคน
วอนวอนฝากสายลมโชยผ่าน ด้วยจิตอธิษฐานโปรดได้สงสารและเมตตา กระหน่ำเมฆฝนฝูงคนกลับคืนบ้านนา อีสานกันดารหนักหนา ลมเอ๋ยช่วยพาความสุขมาเยือน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 214 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดอง

ภาษาอีสานคำว่า..ดอง
ความหมายตรงๆ ====>
การเกี่ยวพันกัน การเกี่ยวดอง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10/25/2001 6:00:42 AM

ตัวอย่าง

เจ้าบ่ไปกินดองท้าวประสาทบ๊อ... มื้อนี่ลูกสาวเพิ่นสิเอาผัว
แปลว่า
ท่านไม่ไปกินเลียงงานแต่งงานของลูกสาวท้าวประสาทเหรอ

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 215 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดังหีน

ภาษาอีสานคำว่า..ดังหีน
ความหมายตรงๆ ====>
จมูกหดตัวขึ้นไปหาระหว่างคิ้วทั้งสองข้างด้านบน
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 01-02-2009 13:27:36

ตัวอย่าง

จมูกคนเราเวลาปกติก็ดูธรรมดา แต่เวลาใกล้จะตาย จมูกจะหดตัวขึ้นไปหาระหว่างคิ้วสองข้างด้านบนจะมองเห็นรูจมูกกว้างกว่าเดิม เป็นลักษณะของคนใกล้จะตาย ภาษาอีสานเรียกว่า ดังหีน คือ จมูกหงายขึ้น หรือ ดันขึ้น จะด้วยอาการปวดหรืออาการเกร็งของคนใกล้ตายก็สุดแล้วแต่ ขอให้พวกท่านทั้งหลายสังเกตดูเวลาคนใกล้ตาย ไม่ต้องกลัว ครับผม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 216 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดับแนว

ภาษาอีสานคำว่า..ดับแนว
ความหมายตรงๆ ====>
สูญพันธุ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-04-2010 09:10:28

ตัวอย่าง

คำว่าดับแนว ใช้บ่อยมาก เมื่อเห็นสิ่งนั้นหายสาบสูญไปจากโลก จะเป็นความต้องการหรือไม่ก็ตาม

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
สาวส่า : แม่ๆซุมื้อนี้ คือบ่ค่อยเห็นกบฮ้องโอ๊บๆคือจั่งแต่ก่อน
แม่ : ซุมื้อนี้กบมันตายดับแนวไปเหมิดแล้ว ย้อนว่า มีน้ำโห่งกะพากันไปส่อนฮวก ส่อนเขียดน้อย ยามมีนำ้แหน่กะพากันไปใส่เบ็ดกบ ยามฮ้อนยามแห้งกะไปหากบไปขุดกบ สิให้มันบ่ดับแนวได้จั่งใด๋ ซุมื้อนี้คนแฮงหลาย หามาขายพร้อม
สาวส่า : แม่นหละแม่ เห็นตะเขาขายกบเลี้ยงอยู่ตลาด ข่อยแหล่วคาวว่าสั่น

แปลครับแปล
สาวส่า : แม่ๆๆ ทำไมทุกวันนี้ไม่เห็นได้ยินเสียงกบร้อบ โอ๊บๆๆๆ เหมือนแต่ก่อน
แม่ : ทุกวันนี้กบได้ตายสูญพันธุ์ไปแล้ว เพราะว่า ตอนมีน้ององก็ไปช้อนหาลูกอ๊อดทั้งกบและเขียด ตอนมีน้ำก็ไปใส่เบ็ด ตอนหน้าร้อนก็ไปขุดกบ ไม่ให้สูญพันธุ์ได้ยังไง ทุกวันนี้คนมากขึ้น มีการหามาขายด้วย
สาวส่า : ใช่แล้วแม่ เห็นเขาขายกบเลี้ยงที่ตลาด หนูรู้สึกว่ามีกลิ่นคาวๆค่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 217 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดำขื่อหมื่อ

ภาษาอีสานคำว่า..ดำขื่อหมื่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ดำเหมือนถ่านไฟ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:12:25

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องหล่าอย่าไปตากแดดหลาย เบิ่งแนหล่ะ ดำขื่อหมื่อแล้ว

แปล
น้องสาวอย่าออกไปยืนตากแดดมากเกินไป ดูสิครับดำเหมือนถ่านไฟแล้ว พะนะบุ๊ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 218 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดึก

ภาษาอีสานคำว่า..ดึก
ความหมายตรงๆ ====>
ขว้าง ปา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 19-09-2006 08:35:25

ตัวอย่าง

น้องกระแต : พี่หน่อขา น้องกระแตอยากกินหมากสีดาม่งจ้า น้องกระแตใช้พี่ดลให้ไปขึ้นมาให้แล้ว แต่พี่ดลเพิ่นขี้คร้าน... พี่หน่อ ขา.. พี่หน่อไปขึ้นหมากสีดาม่งมาให้น้องกระแตกินแหน่เด้อจ้า

บ่าวหน่อ : หมากสีดาม่ง มีแต่หน่วยอยู่ม่อๆ... อ้ายบ่กล้าขึ้นไปเก็บเด้หล่า ย่านตก แต่คันอยากกินอีหลี เพื่อน้องกระแตแล้ว อ้ายหน่อ สิหาค้อนไปดึกมาสู่กินดอก

แปลว่า
น้องกระแต : พี่หน่อขา น้องกระแตอยากกินฝรั่งสุกค่ะ น้องกระแตวานพี่ดลให้ไปเก็บมาให้แล้ว แต่พี่ดลขี้เกียจ... พี่หน่อ ขา.. ช่วยไปเก็บฝรั่งสุกมาให้น้องกระแตกินหน่อยนะคะ

บ่าวหน่อ : ฝรั่งลูกสุกๆ มีแต่อยู่ปลายๆ สูงๆ... พี่ไม่กล้าปีนไปเก็บหรอก กลัวตก แต่ถ้าอยากกินจริงๆ เพื่อน้องกระแตแล้ว พี่หน่อ จะหาไม้ค้อน ไปขว้างมาให้กินนะ

หมากสีดาม่ง = ลูกฝรั่งสุก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 219 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดู๋

ภาษาอีสานคำว่า..ดู๋
ความหมายตรงๆ ====>
ขยัน ทำบ่อยๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดน
เมื่อวันที่:: 9/10/2001 8:59:19 PM

ตัวอย่าง

ลูกซายเจ้าซะมาคือดู๋เวียกดู๋งานคักแถ้
แปลว่า ลูกชายของท่านขยันทำการทำงานจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 220 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เดอะ

ภาษาอีสานคำว่า..เดอะ
ความหมายตรงๆ ====>
งัด, กระดก , ยกขึ้นเล็กน้อย
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 08-06-2010 16:43:16

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
เซียงป่องเอาไม้เดอะขอนขึ้น
ทิดมีเดอะลิ้นเล่น เกิดเป็นเสียง
คำแปล
เซียงป่องเอาไม้งัดขอนให้ยกขึ้นเล็กน้อย
ทิดมี กระดกลิ้นเล่นจนเกิดเป็นเสียง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 221 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เดิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เดิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
เอียง ไม่สมดุล สูงข้าง ต่ำข้าง
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: พวงเพ็ชร มีบุญ
เมื่อวันที่:: 09-08-2010 12:43:24

ตัวอย่าง

เช่น เอาขององสิ่งน้ำหนักไม่เท่ากันมาชั่งจะเกิดการเอียงข้างใดข้างหนึ่ง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 222 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เดิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..เดิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
สนาม,พื้นที่โล่งกว้าง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 10:39:46 PM

ตัวอย่าง

เจ้าเห็นนาข่อยบ่ มีแต่เดิ่นเอียด (เอือด) เต็มอยู่ปลูกข้าวกะบ่งามเลย
แปลว่า
คุณเห็นไหม ที่นาผมมีแต่พื้นที่โล่งเค็ม(ดินเปรี้ยว) เต็มไปหมด ปลูกข้าวก็ไม่งอกงามเลย

เอียด หรือ เดิ่นเอียดจะทำนาแล้วข้าวจะไม่ขึ้น เพราะ ดินเปรี้ยวหรือ ดินที่มีความเป็นกรดสูง จะเป็นลักณะดินทราย ชิมดูดินจะเปรี้ยวๆ บางที่ก็สามารถเอาดินนี้ไปต้มทำเป็นกลือสินเทาได้
วิธีแก้ ดินเปรี้ยว ต้องโรยด้วยความเป็นด่าง ซึ่งก็คือ ปูนขาวนั่นเอง (CaCO3)

บ่าวหน่อ ลาววา...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 223 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เดิ๊น

ภาษาอีสานคำว่า..เดิ๊น
ความหมายตรงๆ ====>
ลาน , ที่โล่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 08-01-2009 12:52:49

ตัวอย่าง

ตย. พ่อใหญ่บัติกับพ่อใหญ่ดล เลารำคาญบักปอกับบักพี
มาแลนหยอกกันในเฮือน เลาเลยไล่ไปเล่นอยู่เดิ๊นหน้าบ้านพู้นละ

แปล ตาบัติกับตาดล สองคนรำคาญด.ช.ปอกับด.ช.พี
มาวิ่งเล่นกันบนบ้าน เลยไล่ให้ไปเล่นที่ลานหน้าบ้านแทน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 224 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดงจ่ายหว่าย

ภาษาอีสานคำว่า..แดงจ่ายหว่าย
ความหมายตรงๆ ====>
แดงสดใส แดงสุก แดงแจ๋
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-11-2006 08:55:04

ตัวอย่าง

แดงจ่ายหว่าย คือลักษณะของสีแดง ที่แดงแบบสดใส ซึ่งเป็นสีแดงที่น่าประทับใจ หากเป็นของกินก็แดงน่ากิน เช่น

แตงโมงสุก แดงจ่ายหว่าย หมายถึง แตงโมสุก แดงฉ่ำน่ากิน

เสื้อสีแดงจ่ายหว่าย หมายถึงเสื้อสีแดงสดใส

ตาเว็นกำลังตกดิน สีแดงจ่ายหว่าย งามเป็นตาหน่าย หมายถึง ดวงอาทิตย์ กำลังตกดิน สีแดงสดใสสวยงามมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 225 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดงฮูนฮูน

ภาษาอีสานคำว่า..แดงฮูนฮูน
ความหมายตรงๆ ====>
แดงจ้า แดงเพลิง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-11-2006 16:37:01

ตัวอย่าง

แดงฮูนฮูน หรือบางทีออกเสียงว่า แดงฮวนฮวน คือแดงจ้า แดงเพลิง หรือแดงแบบมีประกาย เช่น

ถ่านไม้แดงฮงดีคัก ไฟแดงฮูนฮูนเลย หมายถึง ถ่านไม้แดงไฟกล้าดีมาก ไฟแดงจ้าเลย

ตาเว็นกำลังตกดิน สีแดงฮูนฮูน หมายถึง ดวงอาทิตย์กำลังตกดิน สีแดงจ้า

ไปไต้อึ่ง แยงไฟไปถืกตางูเห่า ตาแดงฮูนฮูน เป็นตาย่าน หมายถึง ไปส่องอึ่ง ส่องไฟไปโดนตางูเห่า ตาแดงเพลิง น่ากลัว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 226 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ต่ง
ความหมายตรงๆ ====>
1.การรอง 2.การดักสัตว์น้ำจากน้ำที่ไหลโดยใช้อวน 3.ใหญ่พอสมควร 4.ลักษณะนามของผ้าถุงหรือสะโหร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-06-2006 11:12:45

ตัวอย่าง

1. ต่ง แปลว่า การรอง เช่น
-ฝนตกแฮงแล่ว อีหล่าเอาคุไป \"ต่ง\" น้ำฝน ไปใส่แอ่งไว่ถ่ากินแหน่
=ฝนตกหนักแล้ว หนูเอาถังไป \"รอง\" น้ำฝน ไปใส่หม้อดินไว้ดื่ม หน่อยนะ

-บ่าวหน่อเห็นรูปน้องกระแตตอนถ่ายแบบแล้ว น้ำลายเหยียยโหยดๆอยู่นั่น เอามือ \"ต่ง\" ไว่แหน่เด้อ เดี๋ยวน้ำลายสิย้อยลงถ่วยป่นเด้
=บ่าวหน่อมองเห็นรูปน้องกระแตตอนถ่ายแบบแล้ว น้ำลายไหลย้อยเลยนะนั่น เอามืด \"รอง\" ใว้หน่อยนะ เดี๋ยวน้ำลายจะหยดลงถ้วยป่นนะ

2.ต่ง แปลว่า การดักสัตว์น้ำ เช่น
-เวลาน้ำมาก ล้นท่างน้ำ ให้เอาดางไป \"ต่ง\" เอากุ้ง เอาซิว มาใว่เฮ็ดส้มปลาน้อยแหน่เด้อ
=เวลาน้ำหลาก น้ำล้นทางน้ำไหล ให้เอาอวนไป \"ดัก\" เอากุ้ง เอาปลาซิว มาใว้ทำปลาจ่อมหน่อยนะ
** การ ต่ง จะใช้กับน้ำที่ไหลเท่านั้น อาจจะใช้คำว่า ต่งดาง ต่งปลา ต่งกุ้ง แต่ถ้าเป็นการดักสัตว์น้ำในบริเวณน้ำนิ่ง จะไม่ใช่คำว่า ต่ง

3. ต่ง แปลว่า ใหญ่พอสมควร มักจะใช้กับวัตถุที่มีลักษณะกลม เช่น ผลไม้ต่างๆ ไข่ หรือ หำ เป็นต้น เช่น
-พ่อใหญ่บัติบอกเมียว่า บักสีดาอยู่ต้นหลังบ้าน มีตะหน่วย \"ต่งๆ\" แล้ว แมสูเก็บไปวัดแหน่เด้อ มื่ออื่น
=คุณตาบัติบอกแก่ภรรยาว่า ฝรั่งที่อยู่ต้นหลังบ้าน ลูกมัน \"โตพอสมควร\" แล้วนะ พรุ่งนี้ให้คุณเก็บไปใส่บาตรที่วัดหน่อยนะ

-พ่อใหญ่หน่อฮ่ายให่เด็กน้อยว่า เด็กน้อยหมู่นี่ หำ \"ต่ง\" ไป่หนิ สังมาดื้อแท่ เดี๋ยวสิจับไปตอนให่เหมิดเลย
=คุณตาหน่อดุให้เด็กๆว่า เด็กพวกนี้ อัณทะ \"โต\" หรือยัง ทำไมซุกซนจังเลย เดี๋ยวจับไปทำหมันให้หมดเลย

4.ต่ง เป็นคำลักษณะนามของ ผ้าถุง ผ้าสะโหร่ง เช่น
-สิ่นไหม 3 ต่ง
-ผ่าสะโหร่ง ต่ง หนึ่ง
สิ่นหมี่ 5 ต่ง

เป็นต้น เป็นตอ เป็นใบ เป็นหน่วย....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 227 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต้นตุบหมุบ

ภาษาอีสานคำว่า..ต้นตุบหมุบ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นพืชล้มลุกชนิดหนึ่งมีหัวเล็กๆเป็นพวงเหมือนกระชายไทย
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 22-10-2007 14:16:29

ตัวอย่าง

ต้นตุบหมุบ...อ.ชุมพลบุรี จ.สุรินทร์ ลักษณะใบสีเขียวแบนราบติดดิน..มีประมาณ 6-8 ใบ..มีดอกสีขาว...ดอกหอมเย็นๆ...มีหัวเล็กๆเป็นพวงเหมือนกระชาย...จะหอมอ่อนๆ...สรรพคุณ...ใช้เป็นยา..ดับพิษร้อน..ถอนพิษไข้...ใช้ต้ม...หรือ...แช่น้ำเย็นก็ได้ พบทั่วๆไปในประเทศไทย...ที่ชัยนาทมีหลังเขาพลอง...เขาสารพัดดี...อ.หันคาก็มี.....เขาดินทางไปหางน้ำสาครก็มี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 228 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตอด,ต้อด,ตู้ด

ภาษาอีสานคำว่า..ตอด,ต้อด,ตู้ด
ความหมายตรงๆ ====>
การเลื่อนไถล,การขยับ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 12/18/2001 1:58:01 AM

ตัวอย่าง

มื้อนี้พาเข้าแลงคนหลายเติบ ตอดเอากันแหน่เด้อ
แปลว่า
วันนี้สำรับข้าวของเรา คนกินมากพอสมควร ขยับเอากันหน่อยนะ

ตอด,ต้อด,ตู้ด มีความหมายเหมือนกัน
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 229 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต๊อดเข่ามา

ภาษาอีสานคำว่า..ต๊อดเข่ามา
ความหมายตรงๆ ====>
ขยับเข้ามา
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 18:46:32

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง น้องจีจ้าต๊อดเข่ามานั่งเลาะอ้ายรุทธิ์พี้มา

แปล น้องจีจ้าจ๋า ขยับเข้ามานั่งไกล้ๆกับพี่รุทธิ์ตรงนี้สิครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 230 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตอดเงา

ภาษาอีสานคำว่า..ตอดเงา
ความหมายตรงๆ ====>
สัปหงก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 08-07-2008 15:58:21

ตัวอย่าง

ตอดเงา แปลว่า สัปหงกครับ

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
สาวนางเลาไปเถิดเทิงมา (ร้านอาหารอีสาน แถวปิ่นเกล้า) พ้อผู้บ่าวเลาหมอลำบาดหลงคารมว่าซั่น
กว่าสิกลับจากไปเที่ยวกะตี 4 มาคือเดิกคักแท้ เลามาเฮ็ดงานแล้วง่วงเหงาหาวนอนตอดเงาอยู่เหมิดมื้อเอาโลด เป็นไผกะง่วงคือกัน เพิ่นวา

แปล
สาวนาง (คนเก่า..อยากได้เบอร์โทรติดต่อหลังไมค์) แกไปเที่ยวเถิดเทิงมา เจอหนุ่มหมอลำคารมดีเลยหลงคารมเขา
กว่าจะกลับจากเที่ยวก็ ตี 4 ซึ่งดึกมาก พอวันรุ่งขึ้นแกมาทำงานก็เกิดอาการง่วงเหงาหาวนอน นั่งสัปหงกทั้งวัน เป็นใครก็ต้องง่วงครับ

สั่นดอกหวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 231 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตอน

ภาษาอีสานคำว่า..ตอน
ความหมายตรงๆ ====>
ถ้าเป็นคำกริยา หมายถึงการตัดให้ขาดหรือเฉือนให้เป็นแผล
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 20-08-2009 10:14:56

ตัวอย่าง

เช่น \"ไปให้พ่อใหญ่เผิ่นมาตอนงัวให้แน่มันติดเซิง\"
\"ตอนหำมันก่อนนาบักน้อยๆนิ\" คนแก่จะชอบพูดแกล้งเด็ก
หรือแม้กระทั้งข้าวมันไก่ตอน


บางคั่งตอน ก็ใช้ระบุช่วของเวลา เช่น ตอนเช้า ตอนแลง ตอนเที่ยง ตอนเพลน

หรือแม้กระทั้ง \"ตอนโตเมื่อบ้านเห็นหมู่เก่าๆบ่\" แปลก็คือ ช่วงที่กลับบ้านเจอเพื่อเก่าไหม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 232 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ต่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ชิ้น, เนื้อ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 24-08-2006 14:48:44

ตัวอย่าง

ต่อน => ชิ้น, เนื้อ

ปีนี้แกงของค่ายหน่วย กินตะผักหาต่อนซี้นย๊ากยาก เลยต้องกินตะผักจนขี้เขียวปานแมงบ้งเอาโลดนี่แหม๋ คันเป็นจั่งซี้ ชาวค่ายกะเลยไปหายิงกะปอมมาใส่แกง มันจั่งสิได้มีต่อนหลายๆ
แปลว่า
ปีนี้แกงของค่ายหน่วย มีแต่ผัก หาเนื้อยากมา เลยต้องกินแต่ผักจนขี้เขียวยังกะหนอน (ที่กินใบไม้ใบหญ้า) เลย หากเป็นอย่างนี้ ชาวค่ายเลยไปล่ากิ้งก่ามาใส่แกง เพื่อให้มีเนื้อบ้าง

lyjofvd

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 233 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตอเฟียง

ภาษาอีสานคำว่า..ตอเฟียง
ความหมายตรงๆ ====>
ตอเฟียง
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร
เมื่อวันที่:: 03-01-2010 16:49:38

ตัวอย่าง

คำว่า ตอเฟียงก็คือตอชังข้าวนี่เอง
ขอเสริมคำว่าต้นข้าว ๆ มาจากเมล็ดข้าวเมื่อนำมาแช่น้ำจะเปลี่ยนชื่อเรียกว่าแช่ข้าวปลูก เมื่อนำไปหว่านลงที่นาที่เราเตรียมไว้พองอกออกมาก็เรียกว่าต้นกล้า พอนำไปปักดำก็เปลี่ยนชื่อเรียกว่าต้นข้าว พอเกี่ยวข้าวเสร็จเปลี่ยนชื่อจากต้นข้าวมาเป็นตอเฟียง ( ตอซังข้าว )

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 234 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต้อม

ภาษาอีสานคำว่า..ต้อม
ความหมายตรงๆ ====>
รวมกันเข้า, เอามารวมกัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 15:34:49

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล กับพ่อใหญ่บัติ สองเฒ่าไปซอยกันต้อมข้าวที่เกี่ยวแล้วซอยกันยามมื้อเซ้า คันสวยมา แดดออกมันสิฮ้อน ต้องฟ้าวต้อม
แปลว่า
พ่อใหญ่ดล (คุณตาดล) กับ พี่อใหญ่บัติ สองคนไปช่วยกันเก็บข้าวที่เกี่ยวแล้วมารวมกันตอนเช้า เพราะถ้าสายมาแล้ว แดดออกมันจะร้อน ต้องรีบเก็บมารวมกัน

บ่าวหน่อนั่งเบิ่งสั่นแล๋วววว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 235 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่อย

ภาษาอีสานคำว่า..ต่อย
ความหมายตรงๆ ====>
สอย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 18-09-2006 11:15:54

ตัวอย่าง

ต่อย คือการใช้ปลายไม้ที่มีแง่งหรือไม่มีก็ตาม สอยผลไม้ เป็นต้น ที่อยู่สูงๆ ให้หล่นลงมา จะด้วยการ ตี ฟาด เกี่ยวดึง หรือดัน ก็ตาม
เช่น

บ่าวหน่อ : น้องพอลล่าจ๊ะ... นั่งถ่าอ้ายหน่ออยู่นี่ล่ะหล่า เดี๋ยวอ้ายหน่อ สิไปต่อยบักค้อมาสู่กินแซบๆ

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องพอลล่าจ๊ะ... นั่งรอพี่หน่ออยู่นี่นะจ๊ะ เดี๋ยวพี่หน่อ จะไปสอยลูกสะคร้อมาให้กินอร่อยๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 236 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตะก๋า

ภาษาอีสานคำว่า..ตะก๋า
ความหมายตรงๆ ====>
ตะกละ หวงของ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 27-11-2009 17:27:55

ตัวอย่าง

คำว่าตะก๋า แปลรวมๆก็คือ ตะกละ หวงของ ไม่แบ่งให้คนอื่น

ตัวอย่างเช่น
บ่าวรุท : อ้ายต๊อก เจ้ากะเอาบักเขียเคีย มาให้ข่อยใส่ตำบักหุ่งนำแหน่จักหน่วย เจ้าอย่าตะก๋าหลาย มีหลายหน่วยแล้ว
ต๊อก : บ่ได้ดอก ตะโตยังบ่แบ่งสาวเกาหลีให้อ้าย จักสิตะก๋าไว้เฮ้ดหยัง

แปล
บ่าวรุท : พี่ต๊อก ช่วยเอามะเขือเทศมาใส่ส้มตำสักลูกได้ไหม อย่าหวงนักเลย มีหลายลูกแล้ว
ต๊อก : ไม่ได้หรอก ขนาดเจ้ายังไม่แบ่งสาวเกาหลีให้พี่เลย ไม่รู้จะหวงไว้ทำไม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 237 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตะลูด

ภาษาอีสานคำว่า..ตะลูด
ความหมายตรงๆ ====>
เลื่อน..เคลื่อนไปโดยเร็ว..
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: อีเกียแดง {แห่งรัตติกาล}
เมื่อวันที่:: 31-12-2012 16:07:40

ตัวอย่าง

เช่น..
ภารโรงต้องแล่งดวงดีคักตะลูดจากภารโรงซี5ไปเป็นซี11

แปล..
ภารโรงต้องแล่งแกเป็นคนโชคดีจริงๆ ถูกปรับตำแหน่งเลื่อนขั้นจากระดับซี5ขึ้นไปที่ระดับซี11เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 238 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตั้งบาน

ภาษาอีสานคำว่า..ตั้งบาน
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นเครื่องมือดักนกชนิดหนึ่ง.เครื่องดักนกใช้หนูเป็นเยื่อล่อ
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 07-10-2007 16:53:34

ตัวอย่าง

ตั้งบาน เป็นเครื่องมือดักนก..ของคนแถวๆ ทุ่งกุลาร้องไห้..อ.ชุมพลบุรีฯ ลักษณะคล้ายๆแร้วอีสาน...แต่จะใหญ่และหนักกว่า .มีคันตั้งบาน..มีสลัก..มีตาข่ายสำหรับครอบนกที่ติดตั้งบาน...ถ้านกติดก็หมดสิทธิหนีเพราะมันใหญ่และหนัก...จะใช้หนูเป็นเยื่อล่อ...นกที่ได้...นกเค้าแมวตัวขนาดใหญ่...นกขาบก็มี...บางทีก็ได้เหยี่ยวนกเขา...เหยี่ยวฮุ้ง.(นกเหยี่ยวตัวใหญ่มาก)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 239 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตาบ

ภาษาอีสานคำว่า..ตาบ
ความหมายตรงๆ ====>
ปะ, เย็บ, ชุน, ซ่อมแซม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 14:44:29

ตัวอย่าง

คำว่า ตาบ แปลว่า ปะ, เย็บ, ชุน, ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอหรือขาด
มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวหน่อ : น้องเป้ย...เอาเสื้ออ้ายไปตาบให่แหน่หนา อ้ายแลนบู๋ป่าบักเล็บแมว เสื้ออ้ายเป็นฮูจ่างป่างอยู่
น้องเป้ย : โอ๋ย อ้าย ฮอยบักใหญ่นึง คือสิมาตาบได้ ซื้อใหม่โลดเปี๋ยง

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องเป้น เอาเสื้อของพี่ ไปเย็บปะ ให้หน่อยนะ พี่วิ่งฝ่าต้นเล็บแมว เสื้อพี่เลยขาดรอยมเริ่มเทิ่มเลย
น้องเป้ย : พี่....รอยใหญ่มากเลย สงสัยคงปะซ่อมให้พี่ไม่ได้ ซื้อใหม่เลยเถิด

บ่าวหน่อเว่าให้ฟัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 240 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตาบซวง

ภาษาอีสานคำว่า..ตาบซวง
ความหมายตรงๆ ====>
ด้านข้างบริเวณชายโครงช้ายหรือขวาภาษาอีสานเรียกว่าตาบซวง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 01-02-2009 13:20:00

ตัวอย่าง

ในส่วนของร่างกายคนเราภาษาอีสานเรียกได้อัศจรรย์ที่สุดในภาษาที่สื่อสารกันบนโลกใบนี้ ดังคำว่า ตาบซวง เช่น นักมวยต่อยกัน ฝ่ายแดงเต๊ะตาบซวงฝ่ายน้ำเงินจนแดงเป็นผื่น หรือจะกล่าวว่า \"ระวังเด้อกูสิเต๊ะตาบซวงมึงให้ตายคาแข้งเด้อ\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 241 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตาบ่มีคนน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..ตาบ่มีคนน้อย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่รู้จักสังเกตุ ,ไม่มีไหวพริบ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 08-01-2009 13:09:42

ตัวอย่าง

ตย. นางอ้อนจ่มให้อ้ายบ่าวหน่อว่า \" หาผ้าอ้อมลูกซื่อๆกะหาบ่พ้อ\"
วางอยู่หัวส้วมนั่นเด้ บเห็นบ่ จั่งแม่น ตาบ่มีคนน้อยเนาะ\"

อ้ายบ่าวหน่อเลยตอบว่า \" โอ้ยอย่าจ่มหลาย
ป๋าทิ้มไปเอาเมียใหม่ซะเด้ละ\"

พลั๊วะ ??? เสียงขวดนมลูกเวิ้นมาใสหัว

แปล นางอ้อนบ่นพี่หน่อว่า \"ให้หาผ้าอ้อมลูกเฉยๆก็หาไม่เจอ
ก็วางอบู่หัวเตียงห้องนอนไงละ ไม่รู้จักสังเกตุเอาซะเลย\"

พี่หน่อตอบไปว่า \"อย่าขี้บ่นนัก เดี๋ยวก็ทิ้งไปหาเมียใหม่หรอก\"

พลั๊วะ ??? และแล้ว ขวดนมก็ลอยมาโดนกบาลคนบ้างคน

เอวัง ก็มีด้วยประการละฉะนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 242 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตายคาป้อ

ภาษาอีสานคำว่า..ตายคาป้อ
ความหมายตรงๆ ====>
อาการของไข่ที่เป็นตัวสมบูรณ์แล้ว แต่ฟักไม่ออก ตายอยู่ในไข่
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 11-10-2010 10:33:05

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ทิดมี เลือกเอาไข่ไก่จ้างฮัง และลักหลอยเอาเฉพาะ ไข่ตายคาป้อ
เนื่องจากเอาไปต้มสุกแล้ว แกะออกมาเป็นโต โม่มโลด แซบ
คำแปล
ทิดมี เลือกเอาไข่ที่แม่ไก่ฟักไม่ออก และแอบซ่อนเอาเฉพาะ
ไข่ที่เป็นตัวสมบูรณ์แล้วแต่ฟักไม่ออก เนื่องจากเอาไปต้มแล้ว
แกะเปลือกออกมา จะเป็นตัวไก่น้อยเลย จากนั้นก็กลืนเลย อร่อย

อีกอย่าง คำว่า " ตายคาป้อ" ใช้เป็นสำนวนคำ เปรียบเทียบ
หมายถึง หมดสิทธิ์ตั้งแต่ต้น หรือ แพ้ตั้งแต่ในมุ้ง เช่น

ตัวอย่าง
จารย์ใหญ่เอ้ย..อย่ามาท้าแข่งยิงหนังสติ๊ก กันถ่อน
ฝีมือคือเจ้า กะ ตายคาป้อ พุ้นแหล่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 243 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตาเว็น

ภาษาอีสานคำว่า..ตาเว็น
ความหมายตรงๆ ====>
ตะวัน ,ดวงตะวัน ,พระอาทิตย์
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 06-06-2010 12:54:43

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ตาเว็นขึ้นหองแล้ว แดดฮ้อน
คำแปล
ตะวันขึ้นสูงแล้ว แดดร้อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 244 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่าว

ภาษาอีสานคำว่า..ต่าว
ความหมายตรงๆ ====>
การกลับมา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:59:14

ตัวอย่าง

นางเอย คันวาใจประสงค์นางแล้วอยู่ใสกะคิดฮอด แม่นไปกรุงเทพ เมืองหลวง อ้ายกะสิฟ้าวต่าวมาหาเด้อนางเอ๋ย
แปลว่า
น้องเอ๋ย หากใจประสงค์แล้วอยู่ที่ไหนก็คิดถึง ถึงไปกรุงเทพ พี่ก็จะรีบกลับมาหากเจ้านะ นางเอย
วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 245 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ติ่งตั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ติ่งตั่ง
ความหมายตรงๆ ====>
รถเร่ขายของตามบ้าน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-05-2006 15:44:33

ตัวอย่าง

อธิบายเสริม : ในอดีต คนเร่ขายของตามบ้าน มักใช้ วัวต่าง คือใช้วัวบรรทุกสินค้า ภาษาอีสาน เรียกว่า งัวติ่งตั่ง หมายถึง วัวต่าง, แต่ปัจจุบัน ไม่ใช้วัวกันแล้ว ใช้รถแทน เรียกว่ารถติ่งตั่ง แปลว่า รถต่าง.. ซึ่งหมายถึง รถมอเตอร์ไซค์ บรรทุกของไว้ท้ายรถ เช่น ไข่ ผัก เนื้อวัว เนื้อหมู เป็นต้นไปเร่ขายตามบ้าน... ดังนั้น ความหมาย ในปัจจุบัน จึงเป็น รถเร่ขายของตามบ้าน

ตัวอย่างการใช้...

บ่าวหน่อ : มื้อนี้ สิได้หยังกินกับข้าวน้อ... ติ่งตั่ง ซัมมะนานมาแท้น้อ สิได้ซื้อปลาดุกมาลาบกินนี่หนา

บักจ้อย : คันติ่งตั่งมา เบิ่งปลาอีฮือ ให้ข่อยนำแหน่เด้อ... ข้อยอยากกินปลาอีฮือ

คำแปล....
บ่าวหน่อ : วันนี้จะกินข้าวกับอะไรน๊า ... รถเร่ขายของ เมื่อไหร่จะมาซะที จะได้ซื้อปลาดุกมาทำลาบปลาดุก

บักจ้อย : ถ้ารถเร่ขายของมา ฝากดูปลาหมึกตากแห้งให้หน่อยนะ... จ้อยอยากกินปลาหมึกย่าง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 246 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ติ๊เบาะ

ภาษาอีสานคำว่า..ติ๊เบาะ
ความหมายตรงๆ ====>
มั้ง/ละมั้ง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 15:22:51

ตัวอย่าง

เป็นคำที่หนองคาย และฝั่งสปปป ลาว โอนลี่อีกคำ แปลว่าล่ะมั่ง
น้องพลอย:อ้ายซัยเฮ็ดหยังอยู่
ชัย:ย่างเลาะติ๊เบาะ

แปลว่า น้องพลอย:พี่ชัยทำไรอยู่
ชัย:เดินเล่นมั้ง(แกมประชดนิดๆ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 247 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตีนสิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..ตีนสิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
ชายผ้าถุง
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:49:54

ตัวอย่าง

โตอย่าง
บ่าวรุทธิ์ตอนสิมาเกาหลี แม่เพินกะให่ตีนสิ่นมานำ

แปลเป็นไทย
ตอนที่หนุ่มรุทธิ์จะเดินทางมาประเทศเกาหลี คุณแม่ก็มอบชายผ้าถุงมาให้ด้วย ( เป็นของรักษาครับ..ความเชื่อส่วนบุคคลนะครับ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 248 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตี่

ภาษาอีสานคำว่า..ตี่
ความหมายตรงๆ ====>
ขยายออก , การทำให้ขยายขึ้น กว้างขึ้น ,ถ่างออก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 27-06-2007 21:40:05

ตัวอย่าง

ตี่ อาจมีความหมายได้หลายๆแบบ แต่โดยรวมแล้วก็หมายถึง กว้างขึ้น หรือ การทำให้กว้างขึ้น เช่น

- ตี่ถง หมายถึง คลี่ถุงออกให้กว้างขึ้น
-ตี่ตาเบิ่งแหน่ หมายถึง ถ่างตาดูให้ดีๆ
-ตี่ขา หมายถึง ถ่างขา

ตัวอย่างประโยค

-สองขาก้าวขึ้นขี่ สองมือ \"ตี่\" สุบปั๊บ... แม่นหยัง
แปลว่า
-สองเท้าก้าวขึ้นคร่อม สองมือ \"ถ่างออก\" สวมทันที่... คืออะไร

ตอบว่า...เกิบโบก... พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 249 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตื่น

ภาษาอีสานคำว่า..ตื่น
ความหมายตรงๆ ====>
ตกใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: ตัวโน้ต
เมื่อวันที่:: 10-09-2010 15:11:47

ตัวอย่าง

มื่อนั่นข่อยเห็นงูค่อนละตื่นเบิด
วันนั้นฉันเจองูฉันตกใจหมดเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 250 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตืม

ภาษาอีสานคำว่า..ตืม
ความหมายตรงๆ ====>
เพิ่ม
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: พิทักษ์พงศ์
เมื่อวันที่:: 04-08-2010 19:58:26

ตัวอย่าง

เวลาไปซื้อของ จะต้องขอตืม (เพิ่ม)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 251 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตื่ม

ภาษาอีสานคำว่า..ตื่ม
ความหมายตรงๆ ====>
เพิ่ม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:01:24

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ นี้เพิ่นมามั่นแท้เน๊าะ มาเขียนภาษาอีสาน ตื่มกันมื้อละคำ สองคำ
แปลว่า บ่าวหน่อนี้ขยันจังเลยนะ มาเขียนภาษาอีสานเพิ่มขึ้นวันละคำสองคำ

....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 252 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตุ่มข้อง

ภาษาอีสานคำว่า..ตุ่มข้อง
ความหมายตรงๆ ====>
ตาตุ่ม
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 25-12-2009 15:06:20

ตัวอย่าง

ตุ่มข้อง = ตาตุ่ม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 253 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู้ดลูด

ภาษาอีสานคำว่า..ตู้ดลูด
ความหมายตรงๆ ====>
การเคลื่อนที่จากที่หนึ่งไปยังที่หนึ่งโดยใช้ตูดหรือดากพาไป(ลื่นไถลโดยมีก้นเป็นตัวลื่นไถล)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 07-06-2006 21:40:41

ตัวอย่าง

ตู้ดลูดเป็นการเคลื่อนที่ชนิดหนึ่งโดยใช้ก้นหรือตูดเป็นตัวสัมผัสกับพื้น ลักษณะอาจคล้ายๆกับการต้อด แต่ก็มีลักษณะที่แตกต่างกัน
การ \"ตู้ดลูด\" จะเป็นการเคลื่อนที่ที่มีความเร็วพอสมควร และบางครั้งอาจจะมีความเร่งด้วย วนใหญ่จะเป็นการเคลื่อนที่ในแนวเฉียง หรืออาจเคลื่อนที่ในแนวนอนบนพื้นที่ลื่นแต่ต้องมีแรงส่ง ถึงจะสามารถตู้ดลูดไ ส่วนการ \"ต้อด\" ส่วนใหญ่จะความเร็วคงที่ และต้องใช้แรงจากมือหรือแขนช่วยด้วย

ตัวอย่างเช่น

บ่าวเล็ก เพิ่นแอบมักสาวเชอรี่ กะเลยสิไปจีบสาวเชอรี่ ยาามเพิ่นไปแก่น้ำอยู่หนองสาประจำหมู่บ้าน ไปใหม่ๆเพิ่นกะนั่งอยู่ไกลๆ เว่าไปเว่ามา บ่าวเล็กกะค่อยๆ \"ต้อด\"เข่าไปหาสาวเชอรี่ไกล้ๆ บัดพอบ่าวเล็ก \"ต้อด\" เข่าไปไกล้ สาวเชอรี่กะ \"ต้อด\"หนี บ่าวเล็กกะต้อดนำไป บัดคูหนองขั่นซั้น ซัน ซัน ต่งหลิ่ง บ่าวเล็กกะเลย หมื่น \"ตู้ดลูด\" ลงคูหนอง ตกน้ำ ต้าม...

แปลว่า

หนุ่มเล็ก แกแอบไปชอบสาวเชอรี่ ก็เลยจะไปจีบสาวเชอรี่เวลาแกไปตักน้ำ ที่สระน้ำประจำหมู่บ้าน ตอนแรกๆแกก็นั่งอยู่ห่างๆ แต่พอพูดไปพูดมา หนุ่มเล็กก็ค่อยๆขยับเข้าไปหาน้องเชอรี่ไกล้ๆแต่พอหนุ่มเล็ก \"ขยับ\" เข้าไปไกล้ น้องเชอรี่ก็ขยับหนี หนุ่มเล็กก็ขยับตามไป แต่คันของสระน้ำกลับชัน ชันมาก หนุ่มเล็ก แกก็เลย ลื่น \"ไถล\" ลงสระน้ำ ตกน้ำ ต้าม....

สั่นดอกว้า สั่ดอกว่า....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 254 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู้ด

ภาษาอีสานคำว่า..ตู้ด
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะของการขยับเคลื่อนที่ของวัตถุโดยบ่ต้องยกไห่ลอยขึ้นจากพื้น
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: แคน
เมื่อวันที่:: 04-06-2009 14:36:44

ตัวอย่าง

\"โอ้ย..กะติ๋บเข่าจั๋งแม่นอยู่ไกล ข้อยจ๊กบ่เถิง ตู้ดมา ไก้ๆ ข่อยแหน่\"
หรือถ่าใช้กับคน กะมักไซ้ในสำนวนที่ว่าคนที่ไป๋ซอยงานบุญงานแต่งแล้วกิ๋นบ่ฮู้จักพอ
\"เหว๋ย จั๋งแม่นเจ้าบ่อายเจ้าภาพน้อ อ้ายเซียงโหล ซอยงาน ซาวบาท (ยี่สิบ) ตู้ดกิ๋นจน กางเกงขาดดาก\"
หมายถึง การขยับเคลื่อนที่จากวงหนึ่งไปอีกวงหนึ่ง โดยบ่ต้องลุกขึ้น ลักษณะการเคลื่อนที่ในแนวราบ สิได่บ่เป็นที่สังเกตุของคนอื่น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 255 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู้

ภาษาอีสานคำว่า..ตู้
ความหมายตรงๆ ====>
แก่,มากอายุ ใช้สำหรับบุคคลที่แก่กำลังเกินวัยทอง ราว 50 - 65 (มากกว่านั้นจะใช้คำว่าเฒ่า)
อ้างอิงจังหวัด :: _มณฑลเทศาภิบาลอุดร_
จากคุณ:: ปังคุง
เมื่อวันที่:: 19-01-2010 01:16:39

ตัวอย่าง

พ่อตู้ลี
-คุณพ่อลี

แม่ตู้มา
-คุณแม่มา

ควายตู้
-ควายแก่

ทำไมไม่ใช้คำว่าลูกตู้ เพราะ เด็กมันยังไม่แก่นั่นเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 256 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แตกเหิบ, แตกเขิบ

ภาษาอีสานคำว่า..แตกเหิบ, แตกเขิบ
ความหมายตรงๆ ====>
แตกระแหง แตกร้าว แตกรายงา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 25-09-2006 10:05:02

ตัวอย่าง

ตามบวกควาย พอน้ำแห้งระเหยออกไปเหมิดแล้ว ดินกะแตกเหิบ เขียดโม้ เขียดขาคำ พากันเข้าไปหม่นลี้อยู่

แปลว่า
ตามปลักควาย พอน้ำแห้งระเหยออกไปหมดแล้ว ดินก็แตกระแหง เขียดโม้ เขียดขาคำ ต่างพากันเข้าไปแอบหลบอยู่
------------------------

แต่ผัดน้องกระแต ไปอยู่ร้อยเอ็ดกับบ่าวหน่อ ซ่อยดำนา เกี่ยวข้าว ใส่เกิบแตะ บ่ทันดน ส้นน่องน้องกระแต กะแตกเหิบ บ่าวหน่อ กะร้องเพลงแซวเลาว่า “...ตีนแตกเหิบเขียดอีโม้ดีใจ ต่อไปนี้เขียดอีโม้บ่ไปไส สิตามน้องไป เพื่อสิได้หม่นตีน”

แปลว่า
ตั้งแต่น้องกระแต ไปอยู่ร้อยเอ็ดกับบ่าวหน่อ ช่วยดำนา เกี่ยวข้าว ใส่ร้องเท้าแตะ ไม่นาน ส้นเท้าน้องกระแต ก็แตกร้าว บ่าวหน่อ ก็เลยร้องเพลงแซวน้องกระแตว่า “...ตีนแตกร้าว เขียดน้อยดีใจ ต่อไปนี้เขียดจะไม่ไปไหน จะตามน้องไป เพื่อจะได้ไชตีน”

หม่น = ชอนไช
บางที่เรียก แตกเขิบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 257 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แต้มแก่

ภาษาอีสานคำว่า..แต้มแก่
ความหมายตรงๆ ====>
การกระทำของผู้อ่อนวัยแต่ทำเหมือนสูงวัย, ไม่ให้ความเคารพ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 15:12:17

ตัวอย่าง

แต้มแก่ คือ การกระทำของผู้อ่อนวัยแต่ทำเหมือนสูงวัย, ไม่ให้ความเคารพ

เป็นการกระทำที่ไม่ดี
ตัวอย่าง เช่น
บ่าวต้อย อายุซ่ำนี้จั่งใด๋มาเอิ้นบ่าวหน่อ ปานเสี่ยว น้อ แสดงว่าแต้มแก่เด้นิ
แปลว่า
บ่าวต้อย อายุเท่านี้ ทำไมมาเรียกบ่าวหน่อยังกะเป็นเพื่อนกัน แสดงว่า ไม่เคารพนะนี่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 258 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โต่ง

ภาษาอีสานคำว่า..โต่ง
ความหมายตรงๆ ====>
รอง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 18-12-2009 02:39:35

ตัวอย่าง

เอาคุมาโต่งน้ำแหน่
แปลว่า เอาถังมารองน้ำหน่อย
เป็นคำเก่า ปัจจุบันใช้คำว่า รอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 259 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โตต่อน

ภาษาอีสานคำว่า..โตต่อน
ความหมายตรงๆ ====>
หัวหน้า ผู้นำ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: เก่ง ญาติระอา
เมื่อวันที่:: 07-12-2010 11:27:45

ตัวอย่าง

อ้ายจารย์ใหญ่เล้าเว้าให้ตะน้องๆ ว่ามักข้าวหวาน กะโตต่อนเล้าฮั่นหล่ะเป็นหัวโจ่กหมู่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 260 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โตน

ภาษาอีสานคำว่า..โตน
ความหมายตรงๆ ====>
กระโดดลง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์
เมื่อวันที่:: 24-07-2016 02:51:11

ตัวอย่าง

น้องแบ้:อ้ายๆมาเบิ่งน้ำของหม่องนี้เปนตาเล่นแท้วะ
อ้ายซัย:คันอยากเล่นกะโตนเอาโลด โตนลงไปโลด
แปล
น้องแบ้:พี่ครับมาดูน้ำโขงตรงนี้น่าเล่นจังฮะ
พี่ชัย:ถ้าอยากเล่นก็โดดลงไปเลย โดดลงไปเล่นเอาเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 261 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไต้

ภาษาอีสานคำว่า..ไต้
ความหมายตรงๆ ====>
จุด/ส่อง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-12-2009 06:46:23

ตัวอย่าง

ไต้ไฟขึ้น
แปลว่า จุดไฟขึ้น
ไปไต้กบ
แปลว่า ไปส่องกบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 262 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถง

ภาษาอีสานคำว่า..ถง
ความหมายตรงๆ ====>
ถุง/กระเป๋า
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 00:02:30

ตัวอย่าง

หย่างจกถงซ้ง

แปลว่า เดินล้วงกระเป๋ากางเกง

เอาถงมาใส่ของแหน่

แปลว่า เอาถุงมาใส่ของหน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 263 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถอกทิ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..ถอกทิ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
เททิ้ง.เทออกให้หมด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 18-01-2010 11:45:10

ตัวอย่าง

ถอก เป็นภาษาอีสาน แปลว่า เท, ตัวอย่าง พ่อใหญ่หนู นั่งดื่มกาแฟ คาปูชิโน กับ บ่าวหน่ออยู่ พอดีบักต๊อกผ่านมาร่วมวงด้วย...แต่ไม่มีถ้วยให้..พ่อใหญ่หนูก็เลยขอให้..บ่าวหน่อ...ใช้ถ้วยกาแฟเก่า แต่ว่ายังมีกาแฟเหลืออยู่ จึงต้องเททิ้งก่อน..ภาษาบ้านผมเรียกว่า..\"ถอกทิ่ม\" คือ เททิ้งก่อน...คือทำให้ของเหลวเช่นน้ำออกจากถ้วยหรือกระบอก,คือ ถอกทิ่ม,ถอกออกให้หมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 264 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถ้อง

ภาษาอีสานคำว่า..ถ้อง
ความหมายตรงๆ ====>
คล่อง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:41:23

ตัวอย่าง

เช่น เลาเว้าบ่ถ่อง
แปลว่า แกพูดไม่คล่อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 265 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถั่ง/ทั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ถั่ง/ทั่ง
ความหมายตรงๆ ====>
กระทุ้ง/กระแทก/แทง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 18-12-2009 04:27:06

ตัวอย่าง

อย่ามาใกล้หลาย ศอกทั่งเอาเด๊
แปลว่า อย่าเข้ามาใกล้มาก เดียวโดนศอกแทง
บางทีก็ใช้คำว่า ศอกถอง ความหมายก็ใกล้ๆกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 266 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถ่าคาวเดียว

ภาษาอีสานคำว่า..ถ่าคาวเดียว
ความหมายตรงๆ ====>
รอสักครู่
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 03-09-2010 21:41:29

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องจีจ้าถ่าอ้ายคาวเดียวเด้อ ย่างกลับไปเอากระเป๋าเงินก่อน

แปล
น้องจีจ้ารอพี่สักครู่นะ เดี๋ยวพี่เดินกลับไปเอากระเป๋าสตางค์ก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 267 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถาบ

ภาษาอีสานคำว่า..ถาบ
ความหมายตรงๆ ====>
เฉียด เกือบโดน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 18-10-2006 09:20:09

ตัวอย่าง

ขณะที่พ่อใหญ่ดลกำลังนั่งสูบยาอยู่นอกซาน ทิดหน่อกะย่างมาเลาะนั้น พอดีพ่อใหญ่ดลเลาถ่มน้ำลาย ปิ๊ด... น้ำลายพ่อใหญ่ดล ฟ้งด่องไป ถาบหัวทิดหน่อ ปั๊ด... สำมะมัวน้อ ทิดหน่อน้อ..

แปลว่า...
ขณะที่พ่อเฒ่าดลกำลังนั่งสูบบุหรี่อยู่นอกชาน ทิดหน่อก็เดินมาใกล้ตรงนั้น จังหวะพอดี พ่อเฒ่าดลแกถ่มน้ำลาย ฟิ๊ด.. น้ำลายแก กระเด็นลอยไป เฉียดหัวทิดหน่อ... เกือบไปแล้วนะ ทิดหน่อนะ..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 268 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถ่า

ภาษาอีสานคำว่า..ถ่า
ความหมายตรงๆ ====>
รอ waitting
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10/10/2001 3:19:36 PM

ตัวอย่าง

นางเอ้ย....อ้ายไปเฮ็ดงานอยู่กรุงเทพฯจัก 2 ปีสิหาเงินมาขอเจ้า ถ่าอ้ายแนเด้อหล่า
แปลว่า
น้องนางเอ๋ย... พี่ไปทำงานอยู่ที่ กรุงเทพ สัก 2 ปี จะหาเงินมาสู่ขอเจ้า รอพี่หน่อยนะน้องจ๋า...
วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 269 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถืก

ภาษาอีสานคำว่า..ถืก
ความหมายตรงๆ ====>
1.ถูก,ถูกต้อง 2.โดน 3.ราคาถูก
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-05-2006 13:28:51

ตัวอย่าง

1.แปลว่า ถูก เช่น พอบ่าวหน่อเหลียวเห็นน้องพอลล่าย่างมาหา ลาวกะดีใจหลายจนโตสั่น เฮ็ดอีหยังกะบ่ \"ถืก\" น้องพอลล่าถามอีหยัง บ่าวหน่อกะตอบบ่ \"ถืก\" ย่อนว่าเพิ่นอยากอาย
-หมายความว่า พอหนุ่มหน่อแกเห็นน้องพอลล่า เดินเข้ามาหา แกก็ดีใจมากจนตัวสั่น ทำอะไรไม่ถูก น้องพอลล่าถามอะไรแกก็ตอบไม่ถูก เพราะว่าแกเขินอาย

2.แปลว่า โดน เช่น บ่าวหน่อกับน้องพอลล่าผิดกัน ย่อนว่าน้องพอลล่า \"ถืก\" น้องตั๊กเข้ามาเป็นมือที่สาม เถียงกันไปเถียงกันมา น้องพอลล่าสูนหลาย กะเลยลาวกะเลยจับได้ค้อน ฟาดไปสิให่มัน \"ถืก\" หัวบ่าวหน่อ บ่าวหน่อเงิกหัวหลบ ค้อนกะเลยสุย ไป \"ถืก\" หัวบ่าวสาท ที่กำลังจอบเบิ่งเขาเถียงกัน
-แปลว่า หนุ่มหน่อกับน้องพอลล่าทะเลาะกัน เนื่องจากว่า น้องพอลล่า ถูก น้องตั๊กเข้ามาเป็นมือที่สาม เถียงกันไปเถียงกันมา น้องพอลล่าโมโหมาก ก็เลยจับได้ค้อน ฟาดไปจะให้ โดน ศีรษะของหนุ่มหน่อ หนุ่มหน่อเบี่ยงศีรษะหลบ ค้อนก็เลยพลาดเป้าไป โดน ศีรษะขงหนุ่มสาท ที่กำลังแอบดูเขาทะเลาะกัน

3.แปลว่า ราคาถูก เช่น พ่อใหญ่บัติ ลาวเป็นคนเลี้ยงม้า มีคนมาขอซื้อม้าลาว โตละสี่พัน ลาวว่าเขาซื่อ \"ถืก\" โพด เลยบ่ขาย บัดมื่อลุนมา ม้าของลาวขั่นบ่กินเทิงน้ำบ่กินเทิงหญ่า ลาวสูนหลาย กะเลยฮ้องขึ้นว่า ม้าโตนี่บ่กินน้ำกินหญ่า กูสิขายจักสองพันห้า ขาย \"ถืกๆ\" ผู้ได๋อยากได้มาเอาไปโลด
-แปลว่า คุณตาบัติ แกเป็นคนเลี้ยงม้า มีคนมาขอซื้อม้าของแกในราคาสี่พันบาท แกว่าเขาให้แก \"ราคาถูก\" เกินไป แกเลยไม่ขาย แต่พอวันหลังมา ม้าของแกไม่กินทั้งน้ำ ไม่กินทั้งหญ้า แกโมโหมากก็เลยร้องขึ้นว่า ม้าตัวนี้ไม่กินน้ำไม่กินหญ้า ฉันจะขายสักสองพันห้าร้อยบาท \"ขายถูกๆ\" ใครอยากได้มาเอาไปเลย...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 270 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถืกคิง, ถืกคีง, ถูกคีง

ภาษาอีสานคำว่า..ถืกคิง, ถืกคีง, ถูกคีง
ความหมายตรงๆ ====>
ถูกอกถูกใจ, ชอบใจ, ชอบอกชอบใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 24-10-2006 14:05:26

ตัวอย่าง

ถืกคิง, ถืกคีง, ถูกคีง ไม่รู้ว่าเขียนอย่างไรกันแน่ เพราะอ่านอย่างนี้แหละครับ เอามารวมกันก็แล้วกัน
คำว่า ถืก ก็คือ ถูก (สัมผัส)
คิง หรือ คีง แปลว่าร่างกาย

แล้วไฉน ภาษาอีสานแปลว่า ชอบอกชอบใจ หรือ ถูกอกถูกใจไปได้ น้อ..

คำนี้เป็นการแปลความหมายโดยรวมนะครับ เหมือนกับมา มีอะไรมาทำให้รู้สึกประทับใจจนบนสะเม็น หรือ ขนลุกสั่น ทำนองนี้
หรือ อาจจะมาจากคำว่า สามารถถูกเนื้อต้องตัว หรือ ถูกามร่างกายได้ โดยที่ร่างกายไม่ขัดขืนก้เป็นได้ เลยทำให้ถูกใจ สั่นดอกหว้า

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
บุญข้าวสากปีนี้ บ้านเฮาจ้างวงโปงลางจุฬาฯมาเล่น จักแมนถืกคีงผู้บ่าวคัก เพิ่นสิได้ไปมวนหน้าฮ้านสั่นดอก
แปลว่า
บุญข้าวกระยาสารถ (ช่วงเทศกาลน้ำหลาก เดือน 9-10) ปีนี้ หมู่บ้านเราจ้างวงโปงลางจากจุฬามาเล่น เป็นที่ชอบอกชอบใจของหนุ่มๆมาก พวกเขาจะได้ออกไปสนุกหน้าเวที สั่นดอก


เป็นจั่งใด๋น้อ ภาษาอีสานมื้อละคำ ถืกคีงพี่น้องบ่น้อ.......

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 271 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถือพา

ภาษาอีสานคำว่า..ถือพา
ความหมายตรงๆ ====>
ตั้งท้อง,ตั้งครรภ์
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 12-06-2009 11:38:18

ตัวอย่าง

แม่ยาย \"บักทิด (ผู้ชายที่บวชสึกจากการเป็นพระ)บ่อแม่นเมียมึงถือพาบ้อ มันจั่งค่อยฮาก\"(อวก อาเจียน)= นี่ลูก ไม่ใช่เมียแกท้องเหรอ ถึงอวกแบบนี้


ถือพาได้จักเดือนละหล่า=ท้องได้กี่เดือนละหนู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 272 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เถียงนา

ภาษาอีสานคำว่า..เถียงนา
ความหมายตรงๆ ====>
กระท่อม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10/10/2001 3:16:45 PM

ตัวอย่าง

นางเอ้ย....มื้อนี้ฝนตกฮำ พอวา(พ่อว่า) ไปเซาฮมอยู่เถียงนาก่อนกะได้เด้อ
แปลว่า
ลูกเอย...วันนี้ฝนตกลงมาแล้ว พ่อว่า ไปพัก(เซา) อยู่ที่ร่มของกระท่อมก็ได้นะ

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 273 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ทวย

ภาษาอีสานคำว่า..ทวย
ความหมายตรงๆ ====>
ทาย,คำปริศนา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 11:07:42 PM

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ---เจ้าลองมาทวยเบิ่ง อีหยังน้อ ต้นท่อขาใบวาเดียว
บ่าวสาท---อ้อย
บ่าวหน่อ---บ่แม่น อ้อยบ้านเจ้าบ่ต้นท่อขา
บ่าวสาท--จั่งซั่น กล้วย
บ่าวหน่อ---ถืกแล้ว

แปลความหมายว่า
บ่าวหน่อ--คุณลองมาทายดูซิว่า อะไรเอ่ย ต้นเท่าขาใบวาเดียว
บ่าวสาท--อ้อย
บ่าวหน่อ--ไม่ไช่ อ้อยบ้านคุณเหรอต้นเท่าขา
บ่าวสาท--ถ้างั้น กล้วย
บ่าวหน่อ---- All right


บ่าวหน่อ ลาววา...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 274 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ทอบ

ภาษาอีสานคำว่า..ทอบ
ความหมายตรงๆ ====>
อาการหรือกิริยาที่ทำให้สิ่งของแนบชิดกันและเป็นระเบียบ โดยกระแทกกับพื้น หรือพื้นผิวใดๆก็ได้เพื่อให้เป็นระเบียบ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ซิ่ง
เมื่อวันที่:: 18-04-2007 18:56:06

ตัวอย่าง

ทอบ เป็นคำกิริยา นะครับ
การใช้งาน มักใช้กับสิ่งของที่ไม่ใหญ่ และจัดเข้ากันได้ง่าย
ยกตัวอย่าง

ซิ่ง : กระดาษA4 ที่กองอยู่ม่องนั่นบ่เป็นระเบียบเลย น้อย เอ้ย เอามาทอบๆเข้ากันแล้วไปกองไว้ให้มันดีๆทางพู้นดู๋

น้อย : ครับๆ

แปล...................

ซิ่ง : กระดาษA4 ที่กองอยู่ตรงนั้นเป็นระเบียบเลย น้อย เอ้ย เอามา...ทอบ...(เป็นอาการหรือการกระทำ ตามความหมายที่ให้ครับ) ...........เข้ากันแล้วไปกองไว้ให้มันดีๆทางพู้นดู๋

น้อย : ครับๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 275 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ทางลุ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..ทางลุ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
ข้างล่าง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 19:21:19

ตัวอย่าง

เป็นคำทางฝั่งสปป ลาว และแถบท้องถิ่นอีสาน แปลว่าข้างล่าง ขณะที่อื่นมักจะใช้ ว่าทางล่างแทน
เช่น

อ้ายพล:น้องพอลล่าโตอยู่ไส อ้ายคือบ่พ้อ
น้องพอลล่า:เขาอยู่ทางลุ่มพุ่นนา อ้ายพล

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 276 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ท่าว,ถ่าว

ภาษาอีสานคำว่า..ท่าว,ถ่าว
ความหมายตรงๆ ====>
ขนาดปานกลาง size M
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-11-2006 10:08:58

ตัวอย่าง

ท่าว , ถ่าว บ่ฮู่ว่าสิเขียนว่าจั่งได๋ ให่อ่านออกเสียงเป็นภาษาอีสานเอาเด้อ
ท่าว ถ่าว แปลว่า มีขนาดพอประมาณ ไม่ใหญ่มาก ไม่เล็กมาก ถ้าเป็นเสื้อผ้า ก็จะเป็น size M เช่น

-ควยเถิกท่าว = ควายตัวผู้ขนาดตัวพอประมาณ ยังไม่โตเต็มที่
-ไก่ถ่าว = ไก่หนุ่มสาวขนาดปานกลาง
-บักแตงโมหน่วยถ่าว = แตงโมผลขนาดปานกลาง

ตัวอย่างประโยค

-อีหล่า กระแตเอ้ย เอาเกินไปก่ายขึ่นเล้า ตักเข่าให่ซุมหมอลำที่มาลำมื่อคืนนี่แหน่เด้อ บ่ต้องตักให่หลายปานได๋กะได้ดอก เขาลำบ่ค่อยม่วนปานได๋ เอาจักเต็ม \"กระต่าถ่าว\" กะพอดอก

หมายความว่า

-นี่หนู กระแต เอาบันไดไปปีนขึ้นยุ้งข้าว ตักข้าวเปลือกให้คณะหมอลำที่มาลำเมื่อคืนนี้หน่อยนะ ไม่ต้องตักให้มากเกินไปก็ได้หรอก เขาลำไม่ค่อยเพราะเท่าไหร่ เอาสักเต็ม \"ตะกร้าขนาดกลาง\" ก็พอ

โฮ้แมเฒ่าบ่าวหน่อ สังมาขี่ถี่แท้น้อ

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 277 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ทำ

ภาษาอีสานคำว่า..ทำ
ความหมายตรงๆ ====>
กระทืบ , การใช้ฝ่าเท้ากระแทก,ถีบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 22:18:06

ตัวอย่าง

ทำ เป็นลักษณะ ของการใช้เท้ากระทืบ กระแทก เช่น

-น้องพอลล่า เคียดให่แม่ เพราะว่าแม่บ่ให่ไปเบิ่งบ่าวหน่อเล่นคอนเสิร์ต กะเลยย่าง \"ทำ\" แป้นเฮือน ดังตื้มๆปานแป้นสิหลู เอาโล้ด

แปลว่า

-น้องพอลล่า โกรธให้คุณแม่ที่ไม่อนุญาตให้ไปดูคอนเสิร์ตของบ่าวหน่อ ก็เลยเดิน \"กระทืบ\" ไม้กระดานบ้านประชดแม่ เสียงดังโครมๆจนเหมือนกระดานบ้านจะถล่มไปเลย

หรือ

-มื่อคืนมหาบัติลาวไปหาเล่น หาเที่ยวเดิก กลับมาเฮือนเมียลาวเคียดแฮง กะเลยถืกเมียใช้ตีน \"ทำ\" บักแอว จนแอวเค่น เกือบตาย พะนะ
แปลว่า
-เมื่อคืนที่ผ่านมา มหาบัติแกไปเที่ยวมาจนดึกดื่น กลับมาถึงบ้าน ภรรยาแกโมโหมาก ก็เลยใช้เท้า \"กระแทก\" เข้าที่เอว จนเอวเคล็ด เกือบตาย พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 278 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ทำท่า

ภาษาอีสานคำว่า..ทำท่า
ความหมายตรงๆ ====>
แกล้งทำ,ทำไม่จริงไม่จัง,การกระทำที่ไม่ได้เกิดจากจริตของตนเอง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 15-01-2010 12:47:12

ตัวอย่าง

เช่น บักหำน้อยขี้เกียจไปเลี้ยงควาย ก็เลยแกล้งทำเป็นปวดท้อง อาการเช่นนี้ภาษาคนบ้านผมเรียกว่า \"ทำท่า\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 279 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เทิง

ภาษาอีสานคำว่า..เทิง
ความหมายตรงๆ ====>
1.บน,ข้างบน 2.ทั้ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 01-07-2006 10:45:47

ตัวอย่าง

เทิง แปลว่า บน หรือข้างบน เช่น
-เทิงเฮือน-------บนบ้าน
-อยู่เทิงโพน--------อยู่บนโพน
-อยู่เทิงหัว--------อยู่ข้างบนหัว หมายถึง อยู่เหนือศีรษะขึ้นไป
-เทิงกกไม้--------บนต้นไม้

เทิง แปลว่า ทั้ง เช่น
-กินป่นกุ้งเทิงเผ็ดเทิงเค็ม-------กินป่นกุ้งทั้งเผ็ดทั้งเค็ม
-ยานี่ใซ่ได้เทิงเด็กน้อยเทิงผู้ใหญ่-------ยานี้ใช้ได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่

ตัวอย่างประโยค เช่น
มื่อนั่นข่อยขึ้นไปเล่น \"เทิง\" ชมรมอีสาน ชมรมอีสานจุฬาฯที่อยู่ \"เทิง\" ชั้น 4 ตึกจุลฯนั่นหละ ขึ้นไปแล้วกะมีแต่แนวม่วนๆ มี \"เทิง\" การเล่นคนตรี มี \"เทิง\" ฮ้องเพลง แล้วกะยังมีการกินเข่าอีกเด้ แนวกินกะมีแต่แนวแซบๆ \"เทิง\" ต้มปลา \"เทิง\" ตำบักหุ่ง แซบบักคัก พอน้องเขาเอามาวาง \"เทิง\" พาเข่าท่อนั่นหละ ข่อยกะอดใจบ่ไหว \"เทิง\" ซด \"เทิง\" คุ่ย เอาโลด
แปลว่า
วันนั้นที่ฉันขึ้นไปเล่น \"บน\" ชมรมอีสาน ชมรมอีสานจุฬาฯที่อยู่ \"บน\" ชั้นสี่ตึกจุลฯนั่นแหละ ขึ้นไปแล้วก็พบแต่สิ่งสนุกสนาน มี \"ทั้ง\" การเล่นดนตรี มี \"ทั้ง\" การร้องเพลง แล้วก็ยังมีการกินข้าวด้วยนะ อาหารก็มีแต่ของอร่อยๆ \"ทั้ง\" ต้มปลา \"ทั้ง\" ส้มตำ อร่อยจริงๆ พอน้องเขาเอากับข้าวมาวางลง \"บน\" ถาดกับข้าวแค่นั้นแหละ ฉันก็อดใจไม่ไหว \"ทั้ง\" ซด \"ทั้ง\" คุ่ย เลยหละ

เป็นตาแซ๊บ..เป็นตาแซบ..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 280 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เทียะ

ภาษาอีสานคำว่า..เทียะ
ความหมายตรงๆ ====>
งอม ,สุกงอม หรือ สุกจนเละ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 09-10-2006 13:08:58

ตัวอย่าง

เทียะ แปลว่า งอม หรือ สุกงอม หรือ สุกจนเละ มักจะใช้กัลผลไม้ที่สุก จนงอม จนเละ แล้ว เช่น
-กล้วยเทียะ,บักเขียบเทียะ หรืออาจจะใช้เปรียบเทียบอาการของคนที่เหนื่อยล้ามากแล้ว

ตัวอย่าง

-เวลาเอากล้วยให่ลูกกิน ให่เอากล้วยอี่ออง หน่วย \"เทียะ เทียะ\" เด้อ คันเอาหน่วยเหิ่มๆ ลูกสิขี่แก่นเด้
แปลว่า
-เวลาเอากล้วยให้ลูกกิน ให้เอากล้วยน้ำว้าที่มัน \"สุกงอม\" แล้วนะ ถ้าเอาลูกที่มันห่ามๆ ลูกจะท้องผูก ขี้ไม่ออกนะ

กล้วยอี่ออง = กล้วยน้ำว้า

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 281 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เทื่อ

ภาษาอีสานคำว่า..เทื่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ครั้ง/ที,เท่าใด
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 00:36:56

ตัวอย่าง

คำว่าเทื่อในสำเนียงหนองคาย ขีดเส้นใต้เร็วๆอีกคำมี 2 ความหมาย
1.เทื่อ ออกว่าเทื่อ คนหนองคายออกเป็น เอือ เทือ
เช่นเจ้าหลายเทื่อแล้วเด้อกับข่อยฮั่น
2.เทื่อ เป็นคำสร้อย ที่ใช้สำหรับการยังไม่ได้เริ่มอะไรเท่าไหร่ หรือ การถ่อมตัว เช่น
ยังบ่ได้เทื่อ ยังไม่ได้ืที/ยังไม่ได้เท่าไหร่ ยังบ่มัเทื่อ ยังไม่มีืที(ซะที)

บางครั้ง-ลางเทื่อ
ปล. คนหนองคายจะออก เสียงที่อีสานทั่วไปออกเป็น เอือ เช่น เฮือ-เรือ เมือ-กลับ
เซื่อ-เชื่อ บักเขือ-มะเขือ(เขียว เฮือน-บ้าน(คนแกสมัยก่อนพูดกัน)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 282 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แทก

ภาษาอีสานคำว่า..แทก
ความหมายตรงๆ ====>
วัด , การวัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-08-2006 13:05:08

ตัวอย่าง

แทก หมายถึง วัด แต่ไม่ใช่วัดที่มีพระเณรนะ ในที่นี้หมายถึง วัดขนาด อาจจะวัดความยาว หรือความกว้างก็ได้ เช่น

-บ่าวหน่อลาวมาคุยว่า บักสีดาอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่บักคัก แต่บ่าวสาทมาคุยทับว่าอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่กั่ว กะเลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา พ่อใหญ่บัตินั่งฟังอยู่ กะเลยหุนหวย ฮ้องขึ้นว่า สูสิเถียงกันหาสีแตกหยังเดียวหนิ สูกะไปปิดมาคนละหน่วย เอามา \"แทก\" กันเบิ่ง ว่าของผู้ได๋ใหญ่กั่ว ท่อนั่นกะสิ้นเรื่อง

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกมาคุยว่า ผลฝรั่งที่อยู่บ้านแกลูกใหญ่มาก แต่บ่าวสาทกลับมาเถียงว่าอยู่บ้านแกลูกใหญ่กว่า ก็เลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา คุณตาบัตินั่งฟังอยู่ ก็รู้สึกรำคาญ ตะโกนขึ้นว่า พวกแกจะเถียงกันหาสวรรค์วิมานอะไร ก็ไปปลิดมาคนละลูก เอามา \"วัด\" กันดู ว่าของใครใหญ่กว่า แค่นั้นก็สิ้นเรื่อง

หรือ

-บ่าวหน่อลาวเฮ็ดงานอยู่บริษัทเฮ็ดเลนส์ ลาวต้องกำชับกับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนสิตัดเลนส์แต่ละอัน พวกเจ้าต้อง \"แทก\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ เด้อ ยามลูกค้ามาตัดแว่น กะให่ \"แทก\" สายตาให่เพิ่นดีๆ สิบ่ได้มาเสียเวลา \"แทก\" ใหม่อีกหลายครั้ง

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกทำงานอยู่บริษัทผลิตเลนส์ แกต้องกำชับกับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนจะตัดเลนส์แต่ละอัน พวกคุณต้อง \"วัด\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ นะ เวลาลูกค้ามาตัดแว่น ก็ให้ \"วัด\" สายตาให้ลูกค้าดีๆจะไม่ได้มาเสียเวลา \"วัด\" ใหม่อีกหลายครั้ง

สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 283 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แทว

ภาษาอีสานคำว่า..แทว
ความหมายตรงๆ ====>
บ.(บุพบท) แนว, ทิว
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 10:15:37

ตัวอย่าง

(อ้างอิงจาก เรื่องสั้นอีสานฯ ของบ่าวปิ่นลม พรหมจรรย์
คืนลมแฮง ตื่นเช้ามาเห็นกิ่งก้านของต้นไม้ แทว ห้วยกลางท่งขาดเป็นล่าว

แปลว่า เมื่อคืนลมแรง ตื่นเช้ามาเห็นกิ่งก้านต้นไม้ตามแนวห้วย(คลอง) กลางทุ่งหักขาดไปเป็นแถบ ๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 284 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โทม

ภาษาอีสานคำว่า..โทม
ความหมายตรงๆ ====>
ได้จังหวะ,ประจวบเหมาะ,มารวมกันพอดี
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 23-01-2007 22:03:44

ตัวอย่าง

ไม่รู้จะแปลว่าอะไรดี เอาดูตัวอย่างก็แล้วกัน

- บ่าวหน่อไปหาเล่นสาวกระแตฮอดเฮือนยามมื่อแลง ไปฮอดเฮือนผู้สาว \"โทม\" พาเข่าแลงพอดี พ่อผู้สาวกะเลยเว่าว่า \"มาแหมะบ่าวหน่อ พอดีมา \"โทม\" พาเข่าแลงพอดี มา มา มากินเข่าแลงนำกัน มาแก้นำพ่อจักเป๊กแหน่เนี่ย\"

แปลว่า

- บ่าวหน่อไปจีบสาวกระแตถึงบ้านตอนเย็น พอไปถึงบ้านน้องกระแต \"ประจวบเหมาะ\" กับที่บ้านน้องกระแตทานข้าวเย็นพอดี พ่อของน้องกระแตก็เลยชักชวนว่า \"มาสิบ่าวหน่อ พอดีมา \"มาได้จังหวะ\" ข้าวเย็นพอดี มา มา มาทานข้าวเย็นด้วยกัน มาดื่มกับพ่อสักกรึ๊บหน่อยสิ\"

บ่าวหน่อกะกำลังส้มปากอยู่พอดี กะเลยเว่าว่า เอาหลายๆเป๊กกะได้ ครับพ่อ พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 285 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไท/ไทบ้าน

ภาษาอีสานคำว่า..ไท/ไทบ้าน
ความหมายตรงๆ ====>
ชาว(บ้าน)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 12:02:39

ตัวอย่าง

เช่นเจ้าเปนไทบ้านใด๋-คุณเป็นคนบ้านไหน(เขตอะไร)
ข่อยเปนไทกองนาง-ฉันเป็นชาวบ้านกองนาง เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 286 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นวล, นวน

ภาษาอีสานคำว่า..นวล, นวน
ความหมายตรงๆ ====>
เนื้อของผลไม้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 27-03-2007 09:26:27

ตัวอย่าง

คำว่า นวน หรือ นวล จะหมายถึง เนื้อของผลไม้ ส่วนเมล็ด จะเรียกว่า ใน หรือ นัย แล้วแต่จะเขียน
มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บักทัน อยู่หน้าเฮือนข่อยหนวยมันด๊ก ดก แต่วา มันเป็นบักทันน้อย มีตะใน บ่ค่อยมีนวล ส้มคือจั่งหยังนี่ เอาไว้ตำใส่หำบักมี้ แซบขนาด
แปลว่า
พุทรา (บักทัน) ที่อยู่หน้าบ้านผม มันลูกดกมาก แต่ว่า มันเป็นพันธุ์เล็ก มีแต่เมล็ด ไม่ค่อยมีเนื้อ เปรี้ยวยังกะอะไรดี เอาไว้ตำใส้ลูกขนุนอ่อน อร่อยนัก

หำบักมี้ คือ ลูกขนุนอ่อน ก่อนที่จะพัฒนาไปเป็นขนุน จะอยู่ในช่วงที่ลูกขุนมีขนที่นุ่ม ไม่เป็นหนามตะปุ่ม หำบักมี้ บางลูกจะไม่สามารถพัฒนาไปเป็นขนุนลูกใหญ่ได้ ก็เอามันมาตำซะ

สั่นแหล่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 287 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นวลป่ายหล่าย

ภาษาอีสานคำว่า..นวลป่ายหล่าย
ความหมายตรงๆ ====>
นวลผ่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-11-2006 16:13:11

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ : น้องกะแต สิไปเที่ยวไสน้อ คือจั่งทาแป้งแต่งโต หน้านวลป่ายหล่าย เป็นตาฮักแท้
น้องกะแต : กะแต สิไปลอยกะทงกับอ้ายดลตั้ว แล้วอ้ายหน่อ ไปเฮ็ดหยังมา คือมาหน้าหม่นโอกโลกแท้
บ่าวหน่อ : อ้าย ไปหม่นป่ากล้วย ตัดใบตองกล้วย สิมาเฮ็ดกะทงไปลอยกับน้องกะแตนี่ล่ะ กะเลยเอาใบตองทาหน้า พอสิได้ปุ่ยหลุ่ยป่ายหล่าย แหน่ซั่นดอก เป็นจั่งได๋ ทรงคือบ่?
น้องกะแต : อั๊วะ...

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องกระแต จะไปเที่ยวไหนเหรอ จึงทาแป้งแต่งตัว หน้านวลผ่อง น่ารักจัง
น้องกระแต : กระแต จะไปลอยกระทงกับพี่ดลน่ะสิ แล้วพี่หน่อ ไปทำอะไรมา ทำไมหน้ายังกะไปคลุกฝุ่นที่ไหนมา
บ่าวหน่อ : พี่ลุยเข้าไปในสวยกล้วย ตัดใบตอง ว่าจะมาทำกระทงไปลอยกับน้องกระแตนี่แหละ ก็เลยเอาใบตองทาหน้า เผื่อจะได้หน้าขาวนวลเนียนผ่อง น่ะสิ เป็นไง เข้าท่ามั๊ย?
น้องกระแต : แหวะ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 288 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นาลปุ่ยหลุ่ย

ภาษาอีสานคำว่า..นาลปุ่ยหลุ่ย
ความหมายตรงๆ ====>
นวลเนียน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-11-2006 16:10:42

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ : น้องกะแต สิไปเที่ยวไสน้อ คือจั่งทาแป้งแต่งโต หน้านวลปุ่ยหลุ่ย เป็นตาฮักแท้
น้องกะแต : กะแต สิไปลอยกะทงกับอ้ายดลตั้ว แล้วอ้ายหน่อ ไปเฮ็ดหยังมา คือมาหน้าหม่นโอกโลกแท้
บ่าวหน่อ : อ้าย ไปหม่นป่ากล้วย ตัดใบตองกล้วย สิมาเฮ็ดกะทงไปลอยกับน้องกะแตนี่ล่ะ กะเลยเอาใบตองทาหน้า พอสิได้หน้าขาวนวลปุ่ยหลุ่ย ซั่นดอก เป็นจั่งได๋ หล่อบ่?
น้องกะแต : อั๊วะ...

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องกะแต จะไปเที่ยวไหนเหรอ จึงทาแป้งแต่งตัว หน้านวลเนียน น่ารักจัง
น้องกระแต : กระแต จะไปลอยกระทงกับพี่ดลน่ะสิ แล้วพี่หน่อ ไปทำอะไรมา ทำไมหน้ายังกะไปคลุกฝุ่นที่ไหนมา
บ่าวหน่อ : พี่ลุยเข้าไปในสวยกล้วย ตัดใบตอง ว่าจะมาทำกระทงไปลอยกับน้องกระแตนี่แหละ ก็เลยเอาใบตองทาหน้า เพื่อจะได้หน้าขาวนวลเนียน น่ะสิ เป็นไง หล่อมั๊ย?
น้องกระแต : แหวะ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 289 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นาเหี้ย

ภาษาอีสานคำว่า..นาเหี้ย
ความหมายตรงๆ ====>
นาร้าง , ที่นาที่ปล่อยทิ้งไว้ ไม่ได้ทำนา จนดินแข็งตัว มีหญ้าขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 30-06-2010 13:46:13

ตัวอย่าง

นาเหี้ย ไม่ใช่คำด่าหรือคำหยาบ แต่หมายถึงนาที่ ไม่ได้ไถพรวน ทำนาแล้ว

หรือที่นาปล่อยปะละเลยทิ้งไว้ อาจจะเพราะเจ้าของไม่อยู่ หรือ ทำนาไม่ทัน

เพราะน้ำขาดก่อน จึงทิ้งไว้อย่างนั้น

ตัวอย่างการใช้คำ

สาวส่า ไล่งัวไปเลี้ยงทางนาเหี้ย

คำแปล

สาวส่า ไล่วัวไปเลี้ยงด้าน นาร้างที่เจ้าของปล่อยทิ้งไว้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 290 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า น้ำแก่ง

ภาษาอีสานคำว่า..น้ำแก่ง
ความหมายตรงๆ ====>
น้ำท่วม น้ำขึ้น มองไปเห็นแต่น้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 25-09-2008 17:47:54

ตัวอย่าง

คำว่า น้ำแก่ง แปลความว่า น้ำท่วม น้ำขึ้น มองไปเห็นแต่น้ำ

ตัวอย่าง
ฝนตกมาบ้านเฮาปีนี้ น้ำหลายขนาด โห่งมาตะทางภูเขาพู้น ตอนนี้เห็นตะน้ำแก่ง แนมไปเห็นตะน้ำขาวพาบๆ
แปลว่า
ฝนตกมาปีนี้ มีน้ำเยอะมาก ไหลมาจากภูเขาโน้น ตอนนี้มองเห็นแต่น้ำขึ้นมา มองไปเห็นแต่น้ำขาวไปหมด

เพิ่นว่า
โห่ง แปลว่า ไหล, เจิ่งนอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 291 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แนม

ภาษาอีสานคำว่า..แนม
ความหมายตรงๆ ====>
มอง/มองดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 19-07-2010 03:21:54

ตัวอย่าง

แนมเบิ่งคักๆ

แปลว่า มองดูให้ดีๆ

แนมเบิ่ง หมายถึง มองดู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 292 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แนม

ภาษาอีสานคำว่า..แนม
ความหมายตรงๆ ====>
มองหา
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 20-10-2010 00:52:40

ตัวอย่าง

สูๆ แนมเบิ่งสาวผู้นั่นดีๆแม้นกระเทยหรือแม่ยิงนั่นสู

พวกเราๆๆ มองดูผู้หญิงคนนั้นดีๆสินั่นเป็นผู้หญิงหรือกระเทยนั่น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 293 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แนมเบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..แนมเบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
มองดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 30-09-2010 21:39:14

ตัวอย่าง

บ่าวปิ่นแนมเบิ่งหยัง

แปลว่า บ่าวปิ่นมองดูอะไร

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 294 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แนมหน้า

ภาษาอีสานคำว่า..แนมหน้า
ความหมายตรงๆ ====>
ดูหน้าแบบเย้ยหยัน มองหน้าแบบหยาม
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู แม่ใหญ่เหรียญ
เมื่อวันที่:: 28-02-2009 13:24:04

ตัวอย่าง

แนมหน้า...เป็นคำกริยา...คือ การมองหน้าแบบไม่หลบสายตา จนคนถูกมองต้องเตือนว่า เห้ย...\"อย่าแนมหน้าโดนหลาย\" ความหมายของคำนี้ คนอีสานใต้ถือว่า คนที่กำลังมอง ดูถูก ดูแคลน และเยียดหยาม ไม่ให้เกียรติ ส่วนมากจะมีเรื่องกัน แค่มองหน้ากัน แม้ไม่มีคำพิพากษาศาลฎีกาวางบรรทัดฐานไว้ แต่ก็มีข้อเท็จจริงให้เห็นในถิ่นที่อยู่ของคนอีสานใต้ครับผม ไม่เชื่อท่านลองไปพิสูจน์ตามงานบ้านผมที่มีหมอลำซิ่งสิครับ.....แล้วก็ไป \"แนมหน้าเขา\" ให้คุณยิ้มและหลี่ตานิดๆนะ......อื่มๆๆๆๆๆ ใช่เลย...แต่ผมขอบอกนะ....หาเพื่อนๆไปเยอะๆหน่อยก็ดี.. ครับผม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 295 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แนวบ่อดี อีก ความหมาย

ภาษาอีสานคำว่า..แนวบ่อดี อีก ความหมาย
ความหมายตรงๆ ====>
พันธุ์ไม่ดี ใช้สำหรับสัตว์เลี้ยง หรือพันธุ์พืช สำหรับคน หมายถึงชาติตระกูล หรือไม่ก็หมายถึงจิตใจไม่ดีไม่งาม
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ป้าหน่อย
เมื่อวันที่:: 04-07-2010 05:28:29

ตัวอย่าง

เช่น ข้าวโพดหมู่นี่ ปลูกลองเบิ่งแล้ว แนวมันแข็งกินบ่อแซบ
คือสิบ่อได้เอาแนวดอก หามาให้ใหม่แหน่เด้อ

แปลว่า: ข้าวโพดพวกนี้ลองปลูกแล้ว เมล็ดแข็ง กินไม่อร่อย
คงต้องหาเมล็ดพันธุ์ใหม่
หรืออีกตัวอย่าง
บักอันนี้แนวมันบ่อดี มันขี้ค้าน เวียกงานการบ่อสร้างไผสิกล้านำแนวมันน้อ
แปลว่า: หนุ่มคนนี้ตระกูล-นิสัยไม่ดี เกียจคร้านงานการไม่ทำ ไม่มีไครอยากเกี่ยวดองร่วมวงศ์ตระกูล

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 296 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไน

ภาษาอีสานคำว่า..ไน
ความหมายตรงๆ ====>
เม็ด หรือ ลักษณะนามของเชือก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 06-06-2007 16:44:50

ตัวอย่าง

1. อ้ายบัติ กับอ้ายดล สองเฒ่าเถียงกันว่าแข่วไผสิดีก่อกัน เลยแข่งกันหย่ำไนบักขาม ไผหย่ำได้หลาย
ก่อกันผู้นั่นชนะ
2. เชียกยาวจักไนละสู ยาว 3 ไนตั้วละ

คำแปล = / พี่บัติกับพี่ดล คนมีอายุสองคนเถียงกันว่า ใครฟันดีกว่ากัน เลยแข่งกันขบเม็ดมะขาม
ใครขบได้เยอะกว่าชนะ
/ เชือกยาวกี่เมตรละเอ็ง ยาว 3 เมตร(ซม. , ก.ม.)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 297 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่คอง

ภาษาอีสานคำว่า..บ่คอง
ความหมายตรงๆ ====>
ความหมายตรงตัวคือ ไม่รอ ไม่คอย ความหมายอีกอย่างคือ หมดหวังแล้ว ไม่มีหวังแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-11-2010 17:28:21

ตัวอย่าง

บ่คองหรอก ว่าเผิ่นสิหายจากเจ็บโซเทื่อนี้

แปลว่า หมดหวังแล้ว ว่าท่าน/หรือเขาจะหายจากอาการล้มป่วยครั้งนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 298 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่คา

ภาษาอีสานคำว่า..บ่คา
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ติดขัด ไปได้ทุกเรื่อง /ไม่ขัดข้อง/ สะดวก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-11-2010 16:20:44

ตัวอย่าง

เว้าเรื่องใด๋มาเจ้าตอบได้บ่คาเลยเนาะ

แปลว่า พูดเรื่องอะไรมา คุณตอบได้ไม่มีติดขัดเลยเนาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 299 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่จักความ

ภาษาอีสานคำว่า..บ่จักความ
ความหมายตรงๆ ====>
คนไม่รู้เรื่อง/ไม่รู้กาละเทศะ/คนไม่รู้รับผิดชอบ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 21-12-2009 00:01:04

ตัวอย่าง

ไปเว้ากับมันเฮ็ดหยัง มันเป็นคนบ่จักความ
แปลว่า ไปพูดกับมันทำไม มันเป็นคนไม่รู้เรื่อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 300 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่จักทีป

ภาษาอีสานคำว่า..บ่จักทีป
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่รู้เรื่อง(พูดเชิงตำหนิ)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 17-12-2009 23:03:58

ตัวอย่าง

ไปเถียงแม่เฮ็ดหยัง บ่จักทีปอีหลีน้อ
แปลว่า ไปพูดเถียงแม่ทำไม ไม่รู้เรื่องจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 301 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่จัก

ภาษาอีสานคำว่า..บ่จัก
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ทราบ,ไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: กนกวรรณ
เมื่อวันที่:: 3/15/2002 9:45:47 AM

ตัวอย่าง

ถาม เห็นหนังสือข่อยบ่, ตอบ ข้าน้อยบ่จักเด้อ
แปลว่า เห็นหนังสือผม(ฉัน)ไหม ผู้ถูกถามจึงตอบว่า ไม่ทราบ( ข้าน้อยเป็นคำสรรพนามแทนตัวเองที่สุภาพและอ่อนน้อมของคนอีสานเทียบเท่าคำว่ากระผมหรือฉัน ดิฉัน)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 302 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตา

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตา
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ได้เรื่อง/ไม่เข้าท่า/ไม่ดี
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 05-10-2010 21:33:38

ตัวอย่าง

คนบ่เป็นตา อย่าไปหัวซามัน

แปลว่า คนไม่ได้เรื่อง ไม่เข้าท่า อย่าไปใส่ใจมัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 303 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตาเบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตาเบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่น่าดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 08-10-2010 21:32:27

ตัวอย่าง

หนังเรื่องนี้ บ่เป็นตาเบิ่ง

แปลว่า หนังเรื่องนี้ ไม่น่าดู

บ่เป็นตา หมายถึง ไม่ได้เรื่อง ไม่น่า เช่น บ่เป็นตาฟัง หมายถึง ไม่น่าฟัง บ่เป็นตากิน หมายถึง ไม่น่ากิน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 304 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตาสิแตก

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตาสิแตก
ความหมายตรงๆ ====>
ทำอะไรไม่เป็น,ไม่ดี,พึ่งพาอาศัยไม่ได้,ขาดความจริงใจ,หาความแน่นอนอะไรไม่ได้เลย.
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: เซียงโอก เขยชัยนาท
เมื่อวันที่:: 22-09-2007 12:20:18

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง ทิดกึ่ม คนบ้านหนองรังกา เป็นหนุ่มใหญ่เสียเปล่า ไม่รู้จักศึกษาหาความรู้ให้กับตัวเอง ..ไม่รู้จักทำมาหากิน ..เป็นคนไม่เอาไหน...ไม่เอาอะไรเลย..ทำอะไรไม่จริงไม่จัง....ทำอะไรก็ครึ่งๆกลาง...โลเล...ตัดสินใจอะไรไม่ได้...พึ่งหาอาศัยไม่ได้......ชาวบ้านทั้งหลายจึงเรียกทิดกึ่มว่า...เป็นคนเสียเปล่า....แต่.... \"บ่เป็นตาสิแตก\" แปลได้ว่า...เป็นคำพูดในเชิงลบ ดูถูกเหยียดหยามทำให้เสียหาย....แต่ไม่ถึงขั้นหมิ่นประมาท ตาม ป.อ.มาตรา 326 ครับท่าน..เพราะเป็นเพียงคำพูดที่ตัดพ้อต่อว่าแบบน้อยเนื้อต่ำใจธรรมดา...เป็นเพียงคำในเชิงลบ......เซียงโอก เขยชัยนาท

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 305 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่พอคาว บ่โดน

ภาษาอีสานคำว่า..บ่พอคาว บ่โดน
ความหมายตรงๆ ====>
(ลักษณะอาการที่ทำอะไรแล้วไม่ได้นาน)
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 11-01-2010 20:11:28

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง) มื้อนี่ตอนแลง แม่เลาใช้บ่าวรุทธิ์ไปหาบน้ำหดต้นบักถั่วให่ หาบได้บ่พอคาว
บ่โดน ต้องหยุดเซาเมื่อย ย้อนว่าปวดแอวพะนะ

(แปล) วันนี้ตอนเย็นๆคุณแม่ใช้ให้หนุ่มรุทธิ์ไปตักน้ำรดต้นถั่วให้
ตักได้ยังไม่เท่าไรเลยต้องหยุกพัก เนื่องจากปวดเอวปวดหลัง
(ว่าซั่นครับ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 306 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เมือ/บ่เมีย

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เมือ/บ่เมีย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่กลับ (บ้านหรือทีอยู่อาศัยหรือที่จากมา) เมือ แปลว่า กลับ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 03-10-2010 00:11:32

ตัวอย่าง

ปีใหม่นี้ เจ้าบ่เมือบ้านบ้อ

แปลว่า ปีใหม่นี้ คุณไม่กลับบ้านหรือ

คำนี้ ออกเสียงต่างกันตามแต่ท้องที่ บางแห่งว่า เมีย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 307 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ยาก

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ยาก
ความหมายตรงๆ ====>
ง่าย/ ไม่ยุ่งยาก/ไม่มีปัญหา
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 30-09-2010 21:53:49

ตัวอย่าง

เรื่องนี้บ่ยากหรอก เดี๋ยวเฮาสิจัดการให้เอง

แปลว่า เรื่องนี้ไม่มีปัญหา เดี๋ยวฉันจะจัดการให้เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 308 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่วง

ภาษาอีสานคำว่า..บ่วง
ความหมายตรงๆ ====>
ช้อน
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: คีย์
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 15:38:05

ตัวอย่าง

อีหล้าไปเอาบ่วงมาให้อ้ายแหน่

หมายถึง น้องสาวไปเอาช้อนให้พี่หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 309 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่แหม่นของข่อย

ภาษาอีสานคำว่า..บ่แหม่นของข่อย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ใช่เรื่องง่าย หมายถึง กว่าจะได้ ต้องทนยากลำบาก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 20-07-2010 17:35:45

ตัวอย่าง

ใช้เงินให้ประหยัดแหน่ กว่าสิได้มา หาบ่แหม่นของข่อย

แปลว่า ใช้เงินให้ประหยัดหน่อย กว่าจะหาได้ไม่ใช่เรื่องง่าย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 310 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ให้แล้ว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ให้แล้ว
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ยอม และก็ยอมไม่ได้ เป็นไงเป็นกัน จะเอาเรื่องให้ถึงที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 13-02-2009 17:06:02

ตัวอย่าง

บ่ให้แล้ว แปลว่า ยอมไม่ได้เด็ดขาด ไม่ยอมเป็นไงเป็นกัน จะเอาเรื่องให้ถึงที่สุด เช่น นายดำ ไปหอมแก้ม นางสาวขาว ฝ่ายพ่อแม่ของนางสาวขาวบอกว่า งานนี้ข่อยบ่ให้แล้ว ต้องมีการปรับไหมกัน ต้องเสียผีกัน หรือฟัองร้องเอาผิดทางอาญากัน คือความหมาย \"บ่ให้แล้ว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 311 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ให้แล้ว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ให้แล้ว
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ยอม,ต้องเอาเรื่องให้ได้,ไม่ยอมเด็ดขาด,
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 15-01-2010 12:56:01

ตัวอย่าง

เช่น บ่าวหน่อไปจับมือถือแขนสาวสำน้อยในหมู่บ้าน ผู้หญิงอาจจะพอใจบ่าวหน่อเพราะรูปหล่อการศึกษาดี แต่ว่า พ่อแม่ของสาวสำน้อยบอกว่า \"บ่ให้แล้ว\" คือไม่ยอม งานนี้ต้องเอาเรื่อง..ไม่ยอมเด็ดขาด.. ยกเว้นเสียแต่ว่าบ่าวหน่อจะไปขอแต่งกับสาวสำน้อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 312 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ฮ้าย

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ฮ้าย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ดุไม่ว่า/ไม่น่ากลัว/ไม่ว่าอะไร/ไม่ตำหนิ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 02-10-2010 23:33:49

ตัวอย่าง

บ่ต้องย้านหรอก บ่าวปิ่นเลาบ่ฮ้ายหรอก

แปลว่า ไม่ต้องกลัว บ่าวปิ่นแกไม่ว่าอะไรหรอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 313 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ฮู้เมื่อ

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ฮู้เมื่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่รู้สึก/ไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 25-09-2010 11:27:36

ตัวอย่าง

เมื่อคืนเมาหลาย หมู่เขาพากลับห้องตอนใด๋กะบ่ฮู้เมื่อ

แปลว่า เมื่อคืนเมามาก เพื่อนเขาพากลับห้องตอนไหนก็ไม่รู้

ฮู้เมื่อคีง หมายถึง รู้สึกตัว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 314 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บะ

ภาษาอีสานคำว่า..บะ
ความหมายตรงๆ ====>
พื้นที่ที่มีลักษณะดินทรายร่วน อุดมดินดี (น.) ,(ก) หมายถึงการ บนบาล ขอพร , หรือ ละเว้น ปล่อยไว้
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 25-06-2010 10:43:56

ตัวอย่าง

ตัวอย่างการใช้คำว่า บะ

นาแถวนี้เป็นมีบะกับกกหว้าหลาย จึงเอิ้นว่า บะหว้า
วัวแม่ขาวออกลูกใหม่ แม่เลยไปบะนางธรณีไว้ ให้มันรอดถึงปี
เจ้าคิดเรื่องเขียนต่อบ่ได้ ก็บะไว้จั๊กคราว กะได้ดอก

คำแปล
นาแถวนี้มีดินทรายร่วนซุย ดินดี และมีต้นหว้าเยอะ จึงเรียกว่า บะหว้า
วัวแม่ขาวตกลูกใหม่ แม่เลยไปบนบาลศาลกล่าว บอกนางธรณีไว้ ให้รอดถึงปี
คุณคิดเรื่องเขียนต่อไปไม่ได้ กะ ปล่อยไว้ สักหน่อยก็ได้นะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 315 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักแข้ง

ภาษาอีสานคำว่า..บักแข้ง
ความหมายตรงๆ ====>
มะเขือพวง
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: อ้ายยาดอง
เมื่อวันที่:: 03-03-2008 01:07:05

ตัวอย่าง

บักหล่าไปเอาบักแข้งมาให้อ้ายแหน่
แปลว่า
น้องไปเอามะเขือพวงมาให้พี่หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 316 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บั้กต๊อง

ภาษาอีสานคำว่า..บั้กต๊อง
ความหมายตรงๆ ====>
กระท้อน
อ้างอิงจังหวัด :: เพชรบูรณ์
จากคุณ:: เมืองหล่ม
เมื่อวันที่:: 29-02-2008 13:32:52

ตัวอย่าง

ไปซื้อบั๊กต๊องให้อ๊ายแด
แปลว่า ไปซื้อกระท้อน ให้พี่(พี่ชาย) หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 317 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักต้องแลง

ภาษาอีสานคำว่า..บักต้องแลง
ความหมายตรงๆ ====>
---
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: คนไกลถิ่น
เมื่อวันที่:: 25-02-2009 21:59:16

ตัวอย่าง

บักต้องแลง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 318 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักลงไซ

ภาษาอีสานคำว่า..บักลงไซ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นต้นไม้ชนิดหนึ่ง ผลดิบมียางสีขาว สุกแล้วจะหวาน
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 06-11-2007 21:24:28

ตัวอย่าง

บักลงไซ อ.ชมพลบุรี จ.สุรินทร์ ลักษณะเป็นไม้ยืนต้น..เป็นไม้พุ่มต้นทรงสูง..ใบซ้อนกันเหมือนดอกบานชื่น..ยอดอ่อนๆกินได้....ดอกเป็นพวง..ผลเล็กๆ.เป็นพวง.ผลไม่โต.. ผลดิบสีเขียว..กินกับปลาร้าปองได้...ผลสุกจะเป็นสีน้ำตาล.มีกลิ่นหอม...กินได้..กินมากๆ..จะคันคอ...ขับเสมหะได้..ถ้าทุบเมล็ด..ในของเมล็ดจะมีนวลขาวๆ...กินได้ รสชาดหวานมัน..ส่วนมากคนจะทุบเมล็ดกินนวลขาวๆ..แหล่งกำเนิดพบทั่วๆไป..ในภาคอีสาน...เคยเห็นแถวๆ..อ.หนองฉางอุทัยธานีก็มี...อ.หันคา จ.ชัยนาท ก็มี..อ.สรรคบุรี จ.ชัยนาท อ.บางระจัง อ.แสวงหา จ.อ่างทอง ก็เคยเห็น...บักลงไซ.

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 319 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักหล้า

ภาษาอีสานคำว่า..บักหล้า
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำพูดที่พูดในลักษณะให้ความเอ็นดูเด็กผู้ชาย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตึ๋ง
เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:25:25

ตัวอย่าง

บักหล้า.....พ่อลุงฝากของไว้แน่ หรือ บักหล้าไปเอาน้ำมาให้แม่กินแน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 320 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักหุ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..บักหุ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
มะละกอ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: หนูนา
เมื่อวันที่:: 15-02-2009 13:24:35

ตัวอย่าง

บ้านของเฮากินบักหุ่งทุกวัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 321 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักเหล่น

ภาษาอีสานคำว่า..บักเหล่น
ความหมายตรงๆ ====>
มะเขือเทศ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 22:33:24

ตัวอย่าง

ขีดเส้นใต้หน่อยครับ 55+ คำนี้หนองคาย โอนลี่ึครับ
แปลว่า มะเขือเทศ

ถ้าฝั่งลาวจะใช้หมากแทน คือหมากเหล่น

โตไปเก็บบักเหล่นอยู่ทางเทิงมาให่เฮาแหน่ ตงหม่องไฮ่พุ่นนา

แปลว่า เธอไปเก็บมะเขือเทศมาให้เราหน่อยตรงแถวไร่นั่นน่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 322 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักอึ

ภาษาอีสานคำว่า..บักอึ
ความหมายตรงๆ ====>
ฟักทอง
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: อ้ายยาดอง
เมื่อวันที่:: 03-03-2008 01:02:00

ตัวอย่าง

ลูกฟักทอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 323 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บัดยาม/บัด

ภาษาอีสานคำว่า..บัดยาม/บัด
ความหมายตรงๆ ====>
ตอน(ช่วง)/ที(ใช้สำหรับประชด)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:27:37

ตัวอย่าง

1.บัดมาอย่าลืมซื้อแนวกินมาฝากแหน่เด้อ
แปลว่า ตอนไหนมาอย่าลิมซื้อของมาฝากหน่อยนะ
2.เปนหยังเฮาต้องซวนโตนำ บัดยามโตยังบ่เคยซวนเฮาเลย
แปลว่าทำไมเราต้องชวนนายด้วย ทีนายยังไม่เคยชวนเราเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 324 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ายข้าว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ายข้าว
ความหมายตรงๆ ====>
การนำข้าวเหนียวและกับข้าวคลุกกัน แล้วเดินกิน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 20-02-2006 13:41:36

ตัวอย่าง

การบ่ายข้าว คือ การนำข้าวเหนียวและกับข้าวคลุกกัน แล้วเดินกิน

วัตถุกระสงค์ คือ สมัยก่อน การที่จะไปทำไร่ทำนา ต้องออกแต่เช้า ไม่มีเวลามานั่งล้อมลงกินรวมกันดีๆ จำเป็นต้องห่อข้าวไปกินพร้อมกับการเดินทาง วิธีการที่ง่ายที่สุด และสะดวกต่อการกิน ก็คือ การบ่ายข้าว ซึ่งกับข้าวจะเป็นอะไรนั้นก็ได้ เช่น
ข้าวบ่ายไข่ คือ ข้าวเหนียวกับไข่ต้ม มาคลุกกันจนเป็นนื้อเดียวกัน
ข้าวบ่ายกบ คือ ข้าวหนียวกับกบย่าง
ข้าวบ่ายบักขาม คือ ข้าวเหนียวคลุกเคล้ากับมะขามหวาน จนเป็นเนื้อเดียวกัน
.
.
.

จะบ้ายอะไรก็แล้วแต่ สุดท้ายต้องเป็นปั้น แล้วเดินกิน นั่นเอง

หล่านางเอ้ย ผู้ขี่ร้ายจั่งเอย กินข้าวบ่ายกบตั้วหละนาง
แปลว่า
น้องนางเอย คนรูปไม่หล่ออย่างพี่ กินข้าวกับกบนะน้องนาง


ขี้ร้าย, ผู้ฮ้าย, ผู้ร้าย ==> คนหน้าตาไม่ดี
สั่นดอกวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 325 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ๋า

ภาษาอีสานคำว่า..บ๋า
ความหมายตรงๆ ====>
บนบาน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 17-10-2009 09:24:12

ตัวอย่าง

คำว่าบ๋า นั้น แปลว่า บนบาน

ตัวอย่าง

สาวส่า เลาเป็นคนมักเล่นหวยเป็นชีวิตจิตใจ เลากะเลยไปบ๋ายาพ่อปู่ไว้ว่า คันถืกเลขเลาสิมาเลี้ยงชมรมอีสานเบิดชมรมเลย
แปลว่า
สาวส่า เป็นคนชอบเล่นหวยเป็นชีวิตจิตใน แกก็เลยไปบนบานต่อศาลพ่อปู่ว่า ถ้าถูกหวยแกจะมาเลี้ยงชมรมอีสานทุกคนเลย

หรือ
มื้อนี้มีงานพาแลง คำนางน้องกะเลยเอาหัวสิงใคไปปักบ๋าเทวดาว่าบ่ให้ฝนตกฮำงานยามกลางคืน
แปลว่า
วันนี้มีงานพาแลง คำนางน้องก็เลยเอาหัวตะใคร้ปักบนบานเทวดาว่าอย่าให้ฝนตกใส่งานตอนกลางคืนเลย

สั่นดอกหวา..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 326 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บุญ ว่าด้วยเรื่องบุญล้วนๆ

ภาษาอีสานคำว่า..บุญ ว่าด้วยเรื่องบุญล้วนๆ
ความหมายตรงๆ ====>
งานเทศกาล งานที่ก่อให้เกิดความมงคล
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เจ้าเก่า
เมื่อวันที่:: 08-02-2006 14:23:52

ตัวอย่าง

การใช้ก็เป็นคำนาม

บุญเดือนอ้าย => บุญปีใหม่ => ประเพณีขึ้นปีใหม่
เดือนยี่ => บุญ
บุญเดือนสาม => บุญข้าวประดับดิน => ประเพณีทำบุญที่อยู่อาศัย
บุญเดือนสี่ => บุญสงกรานต์ => ประเพณีสงกรานต์
บุญเดือนห้า => บุญผเหวด=> ประเพณีฟังเทศน์มหาชาติ
บุญเดือนหก=>บุญบั้งไฟ => ประเพณีบั้งไฟ
บุญเดือนเจ็ด => บุญเข้าพรรษา
บุญเดือนแปด =>
บุญเดือนเก้า
บุญเดือนสิบ
บุญเดือนสิบเอ็ด
บุญเดือนสิบสอง
บุญผ้าป่า
บุญกฐิน
บุญบวช
บุญขึ้นบ้านใหม่
บูญอัฐฐะ
บุญแอว => งานแต่งงาน
บุญซวงเฮือ
บุญ....

อะไรก็ตามที่เป็นงานมงคล ย้ำ งานมงคล ไม่มีบุญศพนะครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 327 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บุ้นท้อง

ภาษาอีสานคำว่า..บุ้นท้อง
ความหมายตรงๆ ====>
อาการที่มีลักษณะคลื่นไส้ /ท้องเกิดธาตุแปรปรวนเหมือนจะอาเจียน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 12-01-2010 18:57:56

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง) น้องจีจ้าย่างไปตลาดกับอ้ายรุทธิ์ไปได้กลิ่นปลาแดกที่เขาวางขาย
เลยเป็นสีบุ้นท้อง พะนะ

(แปลเป็นไทย) น้องจีจ้าเดินไปตลาดกับพี่รุทธิ์ ไปสะดุดกับกลิ่นของปลาร้าที่เขาวางขายอยู่ ก็เลยเกิดอาการคลื่นไส้ขึ้นมาซ๊ะอย่างงั้น (อ้าย น้องสิฮากว่าซ้านน 5555)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 328 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบะ

ภาษาอีสานคำว่า..เบะ
ความหมายตรงๆ ====>
อาการลักษณะแสดงออกมาทางสีหน้าเหมือนจะร้องไห้
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:52:49

ตัวอย่าง

โตอย่าง
อ้าว..จารย์ใหญ่บ่ได้กินขนมมาทรงเบะคือแท้หล่ะฮึ๊

แปลเป็นไทย
อ้าว..จารย์ใหญ่ แหมไม่ได้กินขนมกับเขาทำหน้าเหมือนจะร้องเลยนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 329 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิ่งคักๆ

ภาษาอีสานคำว่า..เบิ่งคักๆ
ความหมายตรงๆ ====>
ดูดีๆ/ดูให้แน่/ดูจริงๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 11-07-2010 05:18:23

ตัวอย่าง

เบิ่งคักๆ แล้วบ่ได้เรื่อง

แปลว่า ดูจริงๆแล้วไม่ได้เรื่อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 330 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิ่งแยง

ภาษาอีสานคำว่า..เบิ่งแยง
ความหมายตรงๆ ====>
ดูแล/ดู/สอดส่องดูแล
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 21-12-2009 00:09:16

ตัวอย่าง

ไปเบิ่งแยงพ่อแหน่เด้อ
แปลว่า ไปดูแลพ่อหน่อยนะ

เบิ่ง หมายถึง ดู
แยง หมายถึง สอดส่องหรือเพ่งส่องดู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 331 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ดู
อ้างอิงจังหวัด :: เพชรบูรณ์
จากคุณ:: ลาวหล่ม
เมื่อวันที่:: 30-11-2006 18:10:46

ตัวอย่าง

หนังเรื่องเรื่องพี้เป็นตาเบิ่งแท้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 332 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ดู
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: 007
เมื่อวันที่:: 20-01-2007 08:26:27

ตัวอย่าง

ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย

สั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 333 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิดความคึด

ภาษาอีสานคำว่า..เบิดความคึด
ความหมายตรงๆ ====>
เบิด หมายถึง หมด ความคึดหมายถึง ความคิด รวมแล้วก็คึอ หมดความคิด ไม่รู้จะทำอะไรดี ปล่อยเวเลไปเฉยๆ นั่นเอง
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: นางน้อง
เมื่อวันที่:: 14-12-2006 12:32:48

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง ... อีหล่า มานั่งเฮ็ดอีหยังอยู่นี่ คือมานั่งเบิดความคึดจั่งซี่
ความหมาย ..น้องสาวมานี่งทำอะไรอยู่ตรงนี้ ทำไมมานั่งหมดความคิดอย่างนี่ล่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 334 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบี้ยน(คำกริยา)

ภาษาอีสานคำว่า..เบี้ยน(คำกริยา)
ความหมายตรงๆ ====>
ขยับ , ย้ายที่ , อ้อมไป
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 31-05-2010 12:53:27

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
กระปอมมัน เบี้ยน หนีไปฟากพู้นแล้ว
ถ่าสิยิง ต้องเบี้ยนตามต้นไม้ไป
ทางนั้นมีหนาม เฮาต้องย่าง เบี้ยนไปทางอื่น
คำแปล
กิ้งก่ามันขยับหนีไปทางฟากนู้นแล้ว
ถ้าจะยิงต้องย้ายที่ ตามต้นไม้ไป
ทางนี้นมีหนาม เราต้องเดินอ้อมไปทางอื่น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 335 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบือน

ภาษาอีสานคำว่า..เบือน
ความหมายตรงๆ ====>
วอนหาเรื่อง/แส่/ชอบยุ่งในเรื่องไม่เป็นเรื่อง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 04-07-2010 03:59:21

ตัวอย่าง

หมอนี้มันเบือนหาเรื่องเด้นี่

แปลว่า ไอ้นี่มันแส่หาเรื่องซะแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 336 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไบ้

ภาษาอีสานคำว่า..ไบ้
ความหมายตรงๆ ====>
คลี่,คลี่ออก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 15-08-2006 21:27:05

ตัวอย่าง

ไบ้ เป็นคำ กริยา แสดงการใช้นิ้วมือคลี่ อะไรสักอย่าง ตัวอย่างเช่น

-ยามพ่อใหญ่บัติ ลาวปิ้งปลาให้เมียป้อนเข่าลูก ลาวย่านก้างปลาสิคาคอลูกซายเพิ่น เพิ่นเลยบอกเมียว่า ให้ \"ไบ้\" เอาก้างปลาออกดีๆก่อนจั่งป้อนลูก เดี๋ยวก้างสิคาคอลูกเด้

แปลว่า

-เวลาที่คุณตาบัติแกปิ้งปลาให้ภรรยาป้อนข้างลูก แกกลัวว่าก้างปลาจะติดคอลูกชาย แกจึงบอกภรรยาว่าให้ \"คลี่\" เอาก้างปลาออกให้หมดก่อนค่อยป้อนลูก เดี๋ยวก้างจะคิดคอลูกนะ

หรือ

-บ่าวหน่อไปเล่นไฮโล ยามงันเฮือนดี เล่นได้เงินบักหลาย กำจนเหี่ยมือเปียกม้อดยอด พอเซาเล่น เอาเงินมา \"ไบ้\" ออกเบิ่ง นึกว่าจะของเล่นได้หลาย \"ไบ้\" ออกมามีแต่ใบซาว บ่พอสามร้อยจ้อย

แปลว่า

-บ่าวหน่อไปเล่นไฮโลในงานศพ เล่นได้เงินเป็นจำนวนมาก กำไว้ในมือจนมือเปียกแฉะ พอแกหยุดเล่น เอาเงินมา \"คลี่\" นับดู นึกว่าตัวเองเล่นได้เยอะ \"คลี่\" ออกมามีแต่แบงค์ยี่สิบ รวมกันไม่ถึงสามร้อยบาทด้วยซ้ำ

คำเตือน การเล่นการพนันเป็นสิ่งผิดกฎหมาย ผู้ปกครองควรพิจารณา

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 337 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปง

ภาษาอีสานคำว่า..ปง
ความหมายตรงๆ ====>
1.วาง,วางลง 2.ยกลง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-06-2006 15:53:29

ตัวอย่าง

ปง ไม่ใช่ ปลง นะ แต่ความหมายก็อาจจะคล้ายๆกัน ปง หมายถึง วาง วางลง หรือยกลงก็ได้ เช่น

-บ่าวหน่อแบกกลองลงจากรถ เทิงหนัก เทิงฮ้อน เป็นหยังแกคือบ่ฟ่าว ปงลง
หมายความว่า บ่าวหน่อแบกกลองลงจากรถ ทั้งหนักทั้งร้อน ทำไมแกไม่รีบ \"วางลง\" หละ

-หม่อต้มอึ่งมันสุกแล้ว \"ปง\" มาตักกินถ่าแม
หมายความว่า หม้อต้มอึ่งมันสุกแล้วนะ \"ยกลง\" มาตักกินกันเถอะ

ปง ส่วนใหญ่จะแปลว่า วางลง ส่วน \"ปง\" ที่แปลว่า \"ยกลง\" ส่วนใหย่จ่ใช้กับหม้อ หรือกะทะ ตั๊วหละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 338 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปลา ชนิดต่างๆ

ภาษาอีสานคำว่า..ปลา ชนิดต่างๆ
ความหมายตรงๆ ====>
จะยกตัวอย่างให้ดูนะ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 31-05-2006 16:58:26

ตัวอย่าง

ปลาค่อ = ปลาช่อน
ปลาลูกคอก = ลูกปลาช่อนที่ตัวเล็กๆ, ตัวอ่อนปลาช่อน
ปลาเข็ง = ปลาหมอ
ปลาจิ๊เดิด = ปลากราย (ชนิดหนึ่ง)
ปลาขาว = ปลาตะเพียนขาว
ปลาตอง = ปลากราย
ปลาฝา = ตะพาบน้ำหางยาวๆ
ปลาอีฮือ = ปลาหมึกแห้ง
ปลาจ่อม = ปลาหมักดองมีรสเปรี้ยว ทำจากปลาตัวเล็กๆ เช่นปลาซิว
ปลาแดก = ปลาร้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 339 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปลาข่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ปลาข่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ปลาไปรวมกันที่เดียว เนื่องจากน้ำเหลือน้อย เป็นหย่อมๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 15-06-2006 13:19:35

ตัวอย่าง

ปลาข่อน ไม่ใช่ ชื่อปลาชนิดหนึ่งนะครับ แต่เป็นลักษณะของปลาที่มารวมตัวขันบริเวณหนึ่ง เนื่องจากน้ำเริ่มบกลง (น้ำบก คือ น้ำลดลง, บก คือ ลดน้อยลง)

คำว่า ข่อน คือ ลักษณะที่มารวมตัวกันในที่ที่เดียว
ส่วน
แข่น คือ อัดนั่น หรือ เต็มไปด้วย.... เช่น มื้อนี้ อ้ายดลเอาภาษาอีสานมาเว้าอย่างแข่นๆเลย ก็คือ วันนี้พี่ดล นำความรู้ภาษาอีสานมาเล่า แบบอัดแน่นด้วยคุณภาพ ว่าอย่างนั้น

มาดูตัวอย่างปลาข่อนกัน

ปลาข่อนยามเกี่ยวเข่าบ้านเจ้าคือสิมีตะโตใหญ่ๆเน๊าะ ฟังเสียงบ้อน คือจั่งแข่แก่งหาง
แปลว่า
ปลาที่รวมกันเมื่อน้ำที่ลดลงที่บ้านคุณตอนฤดูเกี่ยวข้าว น่าจะมีแต่ตัวโตๆนะ ฟังเสียงปลาขึ้นมาผุดหายใจ เสียงยังจรเข้กวาดหาง

บ้อน คือ อาการที่ปลาขึ้นมาหายใจบนผิวน้ำ

เว้าหลาย แหงไปไกล ซ่ำนี่ก่อนเด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 340 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปลาข่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ปลาข่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ปลาตกกระตามนา,ปลาตามนาที่น้ำมันแห้งแล้วจะมารวมกันอยู่
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 29-04-2009 22:27:40

ตัวอย่าง

ปลาข่อน หมายความว่า ปลาตกกะตามนาเมื่อเวลาน้ำแห้งแล้วปลาในนาจะมารวมกันอยู่ในที่เดียวกัน ภาคกลางทางชัยนาท สิงห์บุรี อ่างทอง เรียกว่า ปลาตกกะในบ่อกลางนา แต่อีสานเรียกว่า \"ปลาข่อน\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 341 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปลาฝา

ภาษาอีสานคำว่า..ปลาฝา
ความหมายตรงๆ ====>
ตะพาบน้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: บ่าวเดช
เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:45:39

ตัวอย่าง

ปลาฝา ก็คือ ตะพาบน้ำนั่นเอง
เป็นตะพาบน้ำจืด

กินได้ 55

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 342 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่องเอี้ยม

ภาษาอีสานคำว่า..ป่องเอี้ยม
ความหมายตรงๆ ====>
หน้าต่าง
อ้างอิงจังหวัด :: -
จากคุณ:: ว.เมืองดอกบัว
เมื่อวันที่:: 8/22/2001 5:27:20 AM

ตัวอย่าง

เป็นภาษาอีสานโบราณ ปัจจุบันยังมีใช้อยู่ในบางท้องถิ่น เช่น มหาสารคาม นครพนม เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 343 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่องเอี้ยม

ภาษาอีสานคำว่า..ป่องเอี้ยม
ความหมายตรงๆ ====>
หน้าต่าง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวร้อยเกิน
เมื่อวันที่:: 08-04-2007 15:43:06

ตัวอย่าง

อีหล่า ลมพัดแฮ้งแฮง ปิดป่องเอี้ยมให่แม่แหน่
แปเด้นี่ : โอ้ลูกรัก(ผู้หญิง) ลมพัดแรงเหลือเกินปิดหน้าต่างให้แม่ที
ท่อนี่แหละ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 344 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่องเอื้อม หรือ ป่องเอี่ยม

ภาษาอีสานคำว่า..ป่องเอื้อม หรือ ป่องเอี่ยม
ความหมายตรงๆ ====>
หน้าต่าง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ลูกนำโขง
เมื่อวันที่:: 20-04-2007 15:30:59

ตัวอย่าง

แม่ บักหำ ยืนหวดเข่ามาให้แม่ทางลมแน่
ลูก ทางได๋และอีแม่
แม่ กะยืนทางป่องเอือมนีเด้

คำแปล

แม่ ลูกๆ ส่งหวดนึ่งข้าวมาให้แม่หน่อยสิ
ลูก ทางไหนละแม่
แม่ ก็ส่งผ่านหน้าต่างนี้งัย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 345 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ป่อง
ความหมายตรงๆ ====>
เก่ง ชำนาญ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เจ้าเก่า
เมื่อวันที่:: 12/27/2001 11:43:52 PM

ตัวอย่าง

หล่าเอย...ไปเรียนหนังสือกะขอให้ป่องๆเด้อ
แปลว่า
หลานๆเอย...ไปเรียนหนังสือก็ขอให้เรียนเก่งนะ

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 346 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ป่อง
ความหมายตรงๆ ====>
ช่อง, รู, hole
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-12-2006 16:33:52

ตัวอย่าง

คำว่า ป่อง นอกจากจะแปลว่า ฉลาดหลักแหมแล้ว ยังแปลว่า ช่อง หรือ รู ด้วย
มีคำโบราณบางคำ หรือ บางที่ก็ยังใช้ อยู่เช่น ป่องเอี้ยม หรือ หน้าต่าง เป็นต้น

มาดูตัวอย่างป่องกันนะครับ
ยามฮ้อนมายามใด๋ อ้ายดลเพิ่นสิบ่ลืม เจาะป่องเฮือนเลาไว้ให้ลมเข้า ยามลมพัดมายามใด๋ สิได้ฮู้สึกว่า เย็นซวยซวย สั่นดอก
แปลว่า
หน้าร้อนตอนใด พี่ดล แกจะไม่ลืม เจาะช่องที่บ้านแกไว้ให้ลมเข้า ลมพัดมาตอนไหน จะได้รู้สุกว่า เย็นสบาย สบาย เลย

* เย็นซวยๆ ไม่ใช่ เย็นแล้วโชคไม่ดีนะครับ ซวยๆ คือ ผ่านเข้ามาถึงอนูเล็กๆให้เย็นสบาย ต่างหาก

มาอีกตัวอย่างนะครับ
ท้าวประสาท เลาเป็นคนบ่รอบคอบ เข้าห้องน้ำยามใด๋ เลาสิลืมฮูดซิบส่ง ออกมาแล้ว ผู้สาวสิบอกเลาวา \"อ้ายๆ คือสิเย็นเน๊าะ เจาะป่องส่งจะของ เห็นแต่ส่งลิง\" สั่นดอกหว้า
แปลว่า
คุรประสาท แกเป้นคนไม่รอบคอบ เข้าห้องน้ำทีไร แกลืมรูดซิบกางเกงประจำ ออกมาแล้ว สาวๆ จะบอกแกว่า \"พี่ๆ ท่าทางจะเย็นนะ เห็นกางเกงมีรู เห็นแต่กางเกงใน\"

ขอโทษเด้อ ท้าวประสาท

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 347 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ป่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ยื่น , ยื่นให้
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-10-2006 10:15:31

ตัวอย่าง

ป่อน หมานถึงการยื่น หรือส่งสิ่งของให้กัน ป่อน อาจมีความหมายคล้ายกับคำว่า เด่ บางทีก็ใช้แทนกันได้ แต่บางทีก็ใช้แทนกันไม่ได้
ตัวอย่าง

-ป่อนมือมาอ้ายมีแนวสิให่ = เด่มือมาอ้ายมีแนวสิให่= ยื่นมือมาพี่มีอะไรจะให้
-ป่อนมีดมาให่แหน่= เด่มีดมาให่แหน่= ยื่นมีดมาให้หน่อย

ตัวอย่างประโยค

-บ่าวหน่อ ไปงานพาแลงอยู่ธรรมศาสตร์ พิธีกรกะเชิญลาวขึ้นไปฮ้องเพลง พอขึ้นฮ้านไปแล้ว พิธีกรกะบ่อ \"ป่อน\" ไมค์มาให่ลาวจักเทือ เฮ็ดให่ลาวยืนโสโหลเสเหลอยู่ผู้เดียว ลาวอยากอายหลายกะเลยฮ้องขึ้น กะบ่ \"ป่อน\" ไมค์มาให่กันจักเทือ คาแต่ \"ป่อน\" แก้วเหล่าให่กันอยู่นั่นหละ มันสิได้ฮ้องจักเทือติเพลง

ความหมาย

-บ่าวหน่อ ไปงานพาแลงที่ธรรมศาสตร์ พิธีกรก็เชิญแกขึ้นไปร้องเพลง พอขึ้นเวทีไปแล้ว พิธีกรก็ไม่ \"ยื่น\" ไมค์มาให้แกสักที ทำให้แกยืนงกๆเงิ่นๆอยู่คนเดียว แกเขินมากก็เลยตะโกนขึ้นว่า ก็ไม่ \"ยื่น\" ไมค์มาให้กันสักที มัวแต่ \"ยื่น\" แก้วเหล้าให้กันอยู่นั่น เมื่อไหร่มันจะได้ร้องเพลงสักที

ปล.คำเตือน การดื่มสุราทำให้ความสามารถในการร้องเพลงเพิ่มขึ้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 348 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป้อม

ภาษาอีสานคำว่า..ป้อม
ความหมายตรงๆ ====>
การจับยัดเข้าใส่, การเห็นด้วย, พร้อมด้วย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-12-2006 16:21:10

ตัวอย่าง

คำว่า ป้อม โดยหลักแล้วก็คือ การจับยัดเข้าใส่ หรือ บางที่ก็แสดงอาการเห็นด้วย, หรือ พร้อมด้วย

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อ เลาตัดสินใจซื้อเครื่องซักผ้า ย้อนว่า เลาบ่มีเวลามาซัก ซื้อมามื้อแรก เลาบ่ถ่าอีหยังอีกแล้ว จับเสื้อผ้าเทิงเหบิด ป้อมเข้าเครื่อง หมุนติลิ่ว ติ๊ลิว อย่างสะใจ 555
แปลว่า
บ่าวหน่อ แกตัดสินใจซื้อเครื่องซักผ้า เพราะว่า แกไม่มีเวลามาซัก พอซื้อมาวันแรก แกไม่รอช้าอีกแล้ว จับเสื้อผ้าที่มีอยู่ทั้งหมด ยัดเข้าเครื่องซักผ้า เครื่องซักผ้า หมุนอย่างสะใจ 555

หมุนติ๊ลิ่ว คือ หมุนอย่างรวดเร็ว หาก หมุนช้าๆ จะเรียกว่า หมุนหลุ่นหล่น นะครับ

บ่าวหน่อ วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 349 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป้อย

ภาษาอีสานคำว่า..ป้อย
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำด่าที่รุนแรงมาก,ด่าด้วยความโกรธจัด,ด่าขณะที่กำลังโมโหอยู่
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 30-11-2007 19:51:51

ตัวอย่าง

ป้อย...แปลว่า ด่าอย่างรุนแรงและต่อเนื่อง เป็นภาษาอีสานโดยแท้ทุกๆจังหวัดในอีสานจะเข้าใจคำว่า \"ป้อย\" เช่น บักห่าตำตับตำปอดตำใส่ตำหน่อตำแนวตำโคตรตำเชื้อมึงเอ้ยจังแม่นกูเคียดคัก...คำเหล่านี้เรียกโดยรวมว่า \"คำป้อย\" ถ้าเป็นจริงอย่างคำป้อยคน..คนนั้นจะไม่มีวันเจริญเลย...ครับผม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 350 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปันพูด

ภาษาอีสานคำว่า..ปันพูด
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะของการแบ่งสรรปันส่วนให้เท่ากัน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:54:02

ตัวอย่าง

โตอย่าง
ปันพูดเนื้องัว

แปลเป็นไทย
แบ่งสรรปันส่วนเนื้อวัวให้เท่าๆกันทุกคนครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 351 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปาดติโธ่ ปาดติโท ปาดติโถ

ภาษาอีสานคำว่า..ปาดติโธ่ ปาดติโท ปาดติโถ
ความหมายตรงๆ ====>
พุทโธ พุทโธ่ คำอุทานแสดงความประหลาดใจหรือความผิดหวัง
อ้างอิงจังหวัด :: นครศรีธรรมราช
จากคุณ:: เตอร์
เมื่อวันที่:: 20-09-2010 08:44:18

ตัวอย่าง

ปาดติโถ (เพลง) หนูหิ่น เดอะมูฟวี่ (2549)
ปาดติโธ่...บอลหนังของจริงเสียด้วย (ลูกแม่น้ำโขง - เขมชาติ 2544)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 352 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป๊าดโธ้

ภาษาอีสานคำว่า..ป๊าดโธ้
ความหมายตรงๆ ====>
โอ้โห
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 06-10-2010 23:19:15

ตัวอย่าง

..ป๊าดโธ้..สฺระหนองนี่ปลามาหลายคั๊กแท้..เสร็จเฮาๆ

แปลว่า โอ้โห ปลาในสระนี้ทำไมเยอะจัง..อย่างนี้ก็เสร็จพวกเราสิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 353 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป้าน

ภาษาอีสานคำว่า..ป้าน
ความหมายตรงๆ ====>
ก. ขุด(ดิน) ขึ้นมาทับหรือถม ( เป็นกริยาใช้เฉพาะการขุดดินทับถมให้เป็นคันนา)
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 08:58:06

ตัวอย่าง

เมื่อคืนฝนตกแฮงจนคันแทนาขาดหลายป่อง เช้านี้พ่อใหญ่ค้ำเลยแบกบักจกไปหาป้านคันแทนาม่องขาด

เมื่อคืนนี้ฝนตกหนักจนคันนาขาดหลายจุด เช้านี้พ่อใหญ่ค้ำเลยแบกจอบไปเดินขุดดินถมคันนาที่ขาด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 354 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปีบ

ภาษาอีสานคำว่า..ปีบ
ความหมายตรงๆ ====>
โฮ่ฮาอย่างดังด้วยความพอใจ ดีใจ หรือเขินอาย
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: นันทา
เมื่อวันที่:: 04-11-2007 03:12:18

ตัวอย่าง

พอแต่ทีมจุฬาฯยิงประตูได้ กองเชียร์กะพากันปีบขึ้นว่าแม่นฟ้าสิแตกเอาโลด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 355 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปี้

ภาษาอีสานคำว่า..ปี้
ความหมายตรงๆ ====>
ตั๋ว, กระดาษใบน้อย, (สำนวน)โพยข้อสอบขนาดจิ๋ว
อ้างอิงจังหวัด :: _มณฑลเทศาภิบาลอุดร_
จากคุณ:: ปังคุง
เมื่อวันที่:: 20-08-2010 04:41:55

ตัวอย่าง

ปังคุงกำลังสอบวิชาภาษาอังกฤษอยู่แต่ดันทำไม่ได้ก็เลยรำพึงกับเจ้าของว่า

"จดปี้เข้าห้องสอบก่อน" (แอบลอกโพยข้อสอบน้อย ๆ เข้าห้องสอบดีกว่า)

ในระหว่างที่ปังคุงสอบเสร็จ กำลังจะเดินออกจากห้อง เพื่อนด้านหลังก็ซิบมาเบา ๆ
"ส่งปี้ให้กูก่อน" (เอาโพยข้อสอบให้ก่อนสิ)

จั่งซี้เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 356 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปึก

ภาษาอีสานคำว่า..ปึก
ความหมายตรงๆ ====>
โง่,สอนยากสอนเย็น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 6:31:27 AM

ตัวอย่าง

ลูกเจ้ามาคือปึกแท้ สอนจั่งใด๋กะบ่จื่อเอาจั๊กเทือ
แปลว่า
ลูกคุณทำไมโง่สอนยากสอยเย็นอย่างนี้ สอนยังไงก็ไม่จำสักที

จื่อ ---จำ
เทือ---ครั้ง จั๊กเทือ----กี่ครั้ง

ปึก ตรงกันข้ามกับคำว่า ป่อง ที่แปลว่าฉลาด


วาสั่นดอก...บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 357 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปืด

ภาษาอีสานคำว่า..ปืด
ความหมายตรงๆ ====>
แง้ม หรือ ค่อยๆเปิด
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 06-12-2010 12:44:30

ตัวอย่าง

เป็นคำกิริยา ความหมาย คล้ายกับ คำว่า "เปิด" แง้ม
แต่ในทางอีสาน " ปืด" หมายถึงการ แง้ม หรือ ไข(เปิด)
การกระทำ ที่ใช้คำว้า "ปืด" คือการค่อยๆ แง้ม

ตัวอย่าง
เซียงน้อย กำลังหาเลาะ ปืดเขียด

คำแปล
เซียงน้อยกำลังเสาะหา แง้มเปิดหาเขียด

ตัวอย่าง
แม่ใหญ่สอง บอกให้จันเพ็ญ หาปืดเอากระเป๋าเงิน อยู่กองซิ่น

คำแปล
ยายสองให้จันเพ็ญ หาเปิดหากระเป๋าเงิน ที่กองผ้าถุง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 358 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปุ้ม

ภาษาอีสานคำว่า..ปุ้ม
ความหมายตรงๆ ====>
กลุ่มก้อน, พวง, ทลาย (หน่วยในการนับ)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-12-2006 16:14:16

ตัวอย่าง

ปุ้ม หมายถึง กล่มก้อน หรือ พวง หรือ อะไรก็ได้ที่อยู่รวมกัน
ส่วนใหญ่ใช้กับผลไม้ที่ออกลูกเป็นพวง เช่น มะขาม, มะขามเทศ (บักขามแป หรือ บักขามเปีย), บักไฟ, บักหวดข่า, บักผีผ่วน, บักแงว
ส่วนผลไม้ที่ออกลูกเป็นผลเดี่ยวๆ ไม่มีปุ้ม เช่น บักเขียบ, บักโต่น, บักหุ่ง (บางพันธุ์ก็ออกลูกเป็นปุ้ม), บักอื๋อ

ง่ายๆนะครับ หากอยู่เดี่ยวๆ ให้เรียกว่า หน่วย หาก อยู่รวมกัน ให้เรียกว่า ปุ้ม เช่น บักม่วงหน่วยนึง หรือ รวมกัน ก็ บักม่วงปุ้มนึง

** คำว่า ปุ้ม หากไปด้วยกันก็เรียก เป็นปุ้มเป็นโงน เช่น ไปเป็นปุ้ทเป็นโงน แปลว่า ไปเป็นกลุ่มเป็นก้อน นั่นเอง

มาดูตัวอย่างบทสนทนากันนะครับ

องสามมื้อมานี่ มันจั่งมาส้มปากแท้น้อ บักเซียงน้อย ไปต่อยบักขามมาให้อ้ายจักปุ้มแหน่น้า... เอาปุ่มที่มีหน่วยเหิ่มๆเด้อ มันจั่งสิบ่เข็ดแข่ว

แปลว่า
2-3 วันมานี่ รู้สึกเปรี้ยวปากจังเลย เซียงน้อย (เพิ่งสึกจากบวชเณร) ไปสอยมะขามมาให้พี่สักพวงหน่อยนะ เอาพวงที่มีลูกใกล้จะสุกนะ มันจะได้ไม่เข็ดฟัน

ต่อย หาก ใช้กับผลไม้ จะหมายถึง สอยผลไม่นั้นๆ
เหิ่ม ใกล้สุกแล้ว

สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 359 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปู้

ภาษาอีสานคำว่า..ปู้
ความหมายตรงๆ ====>
ที่อ ไม่แหลม
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ป้าหน่อย
เมื่อวันที่:: 31-03-2011 19:59:36

ตัวอย่าง

เช่น พ่อๆ หน่อไม้มันคือแทงพ้นดินขึ้นมาได้
พ่อบอก มันยอดแหลม น่ะเลยแทงขึ้นได้
เห็ดเด้พ่อ ยอด ปู้ๆ คือแทงดินขึ้นมาได้ คะซั้น
ปู้ๆ ก็คือ ไม่แหลม นี่นเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 360 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เป่ง
ความหมายตรงๆ ====>
การเปิดทางน้ำ , การปล่อยน้ำไปสุ่อีกทีหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: คนฮักถิ่น
เมื่อวันที่:: 14-09-2006 09:23:32

ตัวอย่าง

เช่นว่า

พอใหญ่เอกลาวคือบ่ เป่งน่ำใสเข่าแนหน้อ
หมายความว่า ทำไม คุณเอก เขาไม่ปล่อยน้ำ เขาที่นาให้ต้นข้าวบ้าง

เป็นต้น

นี่เป็นบทควมแรกของข่อย พัดแต่ ตำอิดพู่นกะบ่ คึดว่าสิมีเว็บให้มูเฮาจั่งซี่ ขอบคุณเพิ่นผูจัดทำนำเฮ็ดไว้ยางฮองเด้ยขอรับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 361 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นตาน่าย

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นตาน่าย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ชอบ,ไม่อยากพูดถึง,น่าเบื่อหน่าย,น่ารำคราญ,ไม่เอาไหน,เห็นแล้วไม่สบายใจ(คำอีสานหนึ่งคำจะมีความหมายมาก)
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: เซียงโอก หนองรังกา
เมื่อวันที่:: 22-06-2007 06:12:47

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง...ผัวเมียคุยกัน
เมียพูด...พ่ออีนางลูกสาวเจ่าไปไส
ผัวตอบ....เห็นมันไปตลาดกับหมู่เด้อ
เมียพูด...มันไปอีหยังตลาด..มันอยากได้เจ๊กเป็นผัวละหว้า...(พูดทำนองแดกดัน)
ผัวตอบ....จั๊กแล่ว....ข่อยเห็นมันยามใดมัน \"เป็นตาน่าย\" ยามนั้น

คำผะหย่าแถมฟรีเพื่อเป็นวิทยาทาน......ฟังเด้อน้องสาวเอ่ย...เพิ้นว่าคำปากพ่อแม่นี่..หนักเกิ่งธรณี....ไผผู้ยำเกรงนพ..สิฮุ้งเฮืองไปหน้า...คันไดไหมอย่าลืมฝ่าย....เป็นเมียนายอย่าลืมบ่าว..ไดกินจาวบักพร้าวอย่าลืมพั้วบักเล็บแมว....ยังมีอีกหลายอยู่คันมักกะคุยกันทางเมล์เด้อพี่น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 362 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นตาย้าน

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นตาย้าน
ความหมายตรงๆ ====>
น่ากลัว/ดูน่ากลัว
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 00:45:06

ตัวอย่าง

แนมเข้าไปในเฮือนฮ้างหลังนั้น เป็นตาย้านหลาย

แปลว่า มองเข้าไปในบ้านร้างหลังนั้น ดูน่ากลัวมาก

ย้าน แปลว่า กลัว/น่ากลัว

เป็นตา/เป็นตะ แปลว่า น่าจะ /ได้เรื่อง ( เช่น บ่เป็นตา แปลว่า ไม่ได้เรื่อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 363 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นตาอยากหัว

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นตาอยากหัว
ความหมายตรงๆ ====>
น่าขำ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: บ่าวเดช
เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:53:10

ตัวอย่าง

เป็นตาอยากหัว คือ น่าขำ
มาจาก 2 คำ คือ คำว่า เป็นตา และคำว่า อยากหัว
เป็นตา คือ น่า เช่น เป็นตากิน คือ น่ากิน เป็นตางึด คือ น่าอัศจรรย์ใจ
อยากหัว แปลว่า อยากหัวเราะ ก็คือ ขำนั่นเอง

อ้ายบัติ เว้านิทานเป็นาอยากหัวแฮง แปลว่า พี่บัติ เล่านิทานน่าขำมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 364 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นลาว ,เป็นล่าว

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นลาว ,เป็นล่าว
ความหมายตรงๆ ====>
ไปตามๆกัน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 12-08-2006 12:07:55

ตัวอย่าง

คำนี้เขียนไม่ถูก เพราะการออกเสียงมันไม่เหมือนกับการเขียนภาษาไทย ลองออกเสียงเอาเองเด้อ
ตัวอย่าง
-มื่อคืนนี่พายุฝนตกแฮง ลมกะแฮงคัก ยามมื่อเซ่าขึ่นมา เหลียวออกไปนอกท่ง ต้นไม้ล้ม \"เป็นลาว\" เหลียวไปทางนา น้ำกะมาก เฮ็ดไห่ คันแทขาดโสก \"เป็นล่าว\" คือกัน

แปลว่า

-มื่อคืนนี้พายุฝนตกหนัก ลมแรงมาก ตอนเช้าขึ้นมา มองออกไปที่ชายทุ่ง ต้นไม้โค่นล้ม \"ไปตามๆกัน\" มองไปที่ทุ่งนา น้ำก็หลาก ทำให้คันนา ขาดโสก \"ไปตามๆกัน\"

หรือ
-ปีนี้อยู่เฮือนเลี้ยงไก่ไว่บักหลาย ว่าสิเอาไว้ต้มสู่หมู่กินยามหมู่มายามสั่นดอก แต่พอเข่าหน้าฝนมา ไก่กะพากัน เป็นพาก ตาย \"เป็นลาว\" เป็นตาเสียดายคัก
แปลว่า
-ปีนี้ที่บ้านเลี้ยงไก่ไว้เยอะ ว่าจะเอาไว้ต้มกินกับเพื่อน เวลาเพื่อนมาเยี่ยม แต่พอเข้าหน้าฝนมา ไก่ก็พากันเป็นโรคห่า ตาย \"เป็นเบือ\" น่าเสียดายมาก

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 365 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เปิด

ภาษาอีสานคำว่า..เปิด
ความหมายตรงๆ ====>
เบื่อ,เบื่อหน่าย,หนี
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 17-05-2006 11:42:25

ตัวอย่าง

เปิด ในภาษาไทย จะมีความหมายตรงกับคำว่า เขย หรือ เผย ในภาษาอีสาน แต่ เปิด ในภาษาอีสาน กลับหมายถึง เบื่อหรือเบื่อหน่าย และอีกความหมายก็แปลว่า หนี ,วิ่งหนี เช่นประโยค

- สมัยที่มหาบัติบ่ทันได้เมีย บ่มีผู้เฮ็ดแนวกินให้กิน ลาวกะเลยได้กินแต่มาม่า กินซุมื่อจน \"เปิด\" แล้ว
ความหมายคือ แต่ก่อน ตอนที่คุณมหาบัติแกยังไม่ได้แต่งงาน ไม่มีคนทำอาหารให้แกกิน แกก็เลยได้กินแต่มาม่า กินทุกวันจน \"เบื่อ\" แล้ว

หรือ -เมียของมหาบัติจ่มว่า ตั้งแต่ข้อยได้ผัวคนนี่มา บ่เฮ็ดเวียกเฮ็ดงาน กินตั้งแต่เหล้าซุมื่อ บ่หัวซาลูกหัวซาเมีย ข้อยกะจั่งแม่น \"เปิด\" จั่งแม่นอิ่ม
ความหมาย: ภรรยาของมหาบัติบ่นว่า ตั้งแต่ดิฉันแต่งงานกับสามีคนนี้มา เขาไม่เคยทำการทำงานเลย ดื่มแต่สุราทุกวัน ไม่สนใจลูกไม่สนใจภรรยา ดิฉันชักจะ \"เบื่อหน่าย\" มากแล้ว

หรือประโยค - บ่าวหน่อเพิ่นไปเล่นสาวภูไท ทางเรณูนคร พอขึ้นไปเทิงเฮือนผู้สาว พ่อผู้สาวถือมีออีโต้ ยืนถ่าอยู่ผักตูเฮือน บ่าวหน่อเพิ่นย่านหลาย ฟ่าวโตนเฮือน \"เปิด\" อาดหลาด เลย ฮอดบ่ได้เว่ากับผู้สาวจ้อย
ความหมาย: หนุ่มหน่อ แกไปหาจีบสาวภูไท ที่เรณูนคร พอแกขึ้นไปบนบ้านของหญิงสาว พ่อของหญิงสาว ยืนถือมีดพร้ารออยู่ที่ประตูบ้าน หนุ่มหน่อเห็นดังนั้นก็กลัวมาก กระโดดลงจากบ้าน รีบ \"หนี\" ไป เลยไม่ได้คุยกับหญิงสาวเลย....

นี่แค่คำว่า \"เปิด\" คำเดียว ก็มีความหมายตั้งหลายอย่าง อ่านแล้วอย่าพึ่ง \"เปิด\" กันเลยนะ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 366 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แป

ภาษาอีสานคำว่า..แป
ความหมายตรงๆ ====>
แบน, แบนราบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 11:47:15

ตัวอย่าง

แป หมายถึง แบน แบนราบ เป็นลักษณะรูปทรงอย่างหนึ่ง
แต่ถ้า เป็นของที่มีลักษณะ แบน แต่ชิ้นใหญ่ๆและหนากว่า จะเรียกว่า เป

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ : น้องพอลล่า หน่าตากะเป็นตาฮักอยู่ดอก แต่เหลียวเบิ่งอีกที คือจั่ง \"แป\" แลบแซบ จั่งซั่น
น้องพอลล่า: หึย อ้ายหน่อ นี่จั่งแม่นเป็นตาซังเนาะ มาว่าของเขา \"แป\" ไผสิคือสาวตั๊กน้อ เพิ่นจั่งค่อยอวบอั๋น
บ่าวหน่อ: โอ๋ น้องพอลล่า อย่าฟ่าวเคียดเด้อ ที่อ้ายว่า \"แป\" อ้ายบ่ได้ว่าอั่นนั่นน้องพอลล่า \"แป\" ดอก อ้ายหมายถึง ยางรถจักรยานที่น้องขี่มา ยางมันฮั่ว \"แป\" แหล่มแป่ม อยู่นั่นหนา
น้องพอลล่า: จั่งซั่นดอกติอ้าย นึกว่า อ้ายว่า อั่นนั่น น้อง \"แป\" สิได้ไปเสริมขึ้นอีกจักหน่อย

ความหมาย

บ่าวหน่อ : น้องพอลล่า หน้าตาก็น่ารักดีนะ แต่มองดูอีกที ทำไมถึง \"แบน\" แต๊ดแต๋ อย่างนั้น
น้องพอลล่า: จะบ้าเหรอ พี่หน่อ มาหาว่าของน้องพอลล่า \"แบน\" ใครจะไปเหมือนสาวตั๊กหละ เธอช่างอวบอั๋นเสียจริงๆ
บ่าวหน่อ: โอ๋ น้องพอลล่า อย่าเพิ่งโกรธนะ ที่พี่ว่า \"แบน\" พี่ไม่ได้ว่าอันนั้นน้องพอลล่า \"แบน\" หรอก พี่หมายถึง ยางรถจักรยานที่น้องขี่มา ยางมันรั่ว \"แบน\" แต๊ดแต๋ อยู่นั่น
น้องพอลล่า: อย่างนั้นหรอกหรือพี่ น้องนึกว่า พี่ว่า อันนั้น น้อง \"แบน\" จะได้ไปเสริมขึ้นอีกสักหน่อย

คำที่ใช้ขยายคำว่าแป เช่น แปแหล่มแป่ม แปแลบแซบ แปแต๊บแซบ เป็นต้น
คำที่ใช้ขยายาคำว่า เป เช่น เปเต๊บเซบ เปเลบเป๊บ เป็นต้น

ว่าสี่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 367 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปง

ภาษาอีสานคำว่า..แปง
ความหมายตรงๆ ====>
ซ่อม
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 00:11:10

ตัวอย่าง

โทรทัศน์เสียเอาไปแปงแหน่เด้อ

แปลว่า โทรทัศน์เสีย เอาไปซ่อมหน่อย

คำว่า แปง ใช้กับสิ่งของ ถ้าเป็นคน ใช้คำว่า ปัว ซึ่งแปลว่า รักษา

(เป็นคำเก่า ที่ลาวยังใช้อยู่)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 368 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แป๊ด

ภาษาอีสานคำว่า..แป๊ด
ความหมายตรงๆ ====>
โผล่ออกมาให้เห็น หรือ หลุดออกมาเล็กน้อย
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: Bios
เมื่อวันที่:: 13-05-2010 12:51:16

ตัวอย่าง

แป๊ด คือลักษณะของสิ่งๆหนึ่งที่ถูกทับไม่สนิทแล้วโผล่ออกมาให้เห็นให้รู้

เช่น อีสีนั่งทับสมุดแล้วนั่งทับบ่มิด มุมของสมุดเลย"แป๊ด"ออกมา หรือพ่อใหญ่ก้อนคำนั่งอยู่ซือๆหล่อยตด"แป๊ด"ออกมาเหม็นกันเบิดเฮือน

แปลว่า เด็กหญิงสีนั่งทับสมุด แต่นั่งทับไม่สนิท มุนของสมุดเลยโผล่ออกมา หรือ คุณลุงก้อนคำขณะที่นั่งอยู่ เผลอผายลมออกมานิดหนึ่ง ส่งกลิ่นเหม็นทั่วบ้าน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 369 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปน

ภาษาอีสานคำว่า..แปน
ความหมายตรงๆ ====>
หมดเกลี้ยง, สะอาด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 7/28/01 10:49:51 PM

ตัวอย่าง

เว้าแบบแปนๆ ถึงอ้ายมีแฟนก็ยังคึดฮอด

แปลว่า พูดจนหมดเปลือกเลยว่าถึงพี่จะมีแผนแล้วน้องก็ยังคิดถึงพี่อยู่

อีกอันนะครับ
มาฮอดเฮือนเจ้า คือแปนดีแท้ สงสัยลูกสาวถึกสั่งสอนมาดี
แปลว่า มาถึงบ้านคุณ ทำไมสะอาดจัง สงสัยเลี้ยงสั่งสอนลูกสาวมาดี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 370 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปแลบแซบ

ภาษาอีสานคำว่า..แปแลบแซบ
ความหมายตรงๆ ====>
แบนแต๊ดแต๋
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:55:16

ตัวอย่าง

โตอย่าง
น้องจีจ้าเบิ่งจักรยานคันนั้นแนหล่ะยางฮั่วแปแลบแซบ

แปลเป็นไทย
น้องจีจ้าดูจักรยานคันนั้นสิครับ ยางรั่วแบนแต๊ดแต๋เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 371 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปว

ภาษาอีสานคำว่า..แปว
ความหมายตรงๆ ====>
ทางออกของสัตว์ที่อาศัยในรู ใช้เป็นทางออกสำรองยามฉุกเฉิน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 04-06-2010 09:35:38

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง แปวแย้ แปวจิโป่ม แปวหนู แปวตุ่น
อีกอย่าง แปว อาจใช้หมายถึง ทางออกสำรอง
เนื่องจากสัตว์ที่อาศัยอยู่ในรูใต้ดิน จะไม่ทำรู ทางออกแค่ทางเดียว
มักจะมีสำรองไว้หลบภัยเสมอ ภาษาอีสานเรียก รูเหล่านั้น สั้นๆ ว่า แปว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 372 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แป้ว

ภาษาอีสานคำว่า..แป้ว
ความหมายตรงๆ ====>
แผลเป็น
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 11:24:29

ตัวอย่าง

แป้ว หมายถึง แผลเป็น คือรอยของผิวหนังที่เคยมีบาดแผล เมื่อแผลหายแล้ว ยังมีรอยเหลืออยู่ เรียกว่า แป้ว

ตัวอย่าง

-น้องแตงโม ตั้งแต่น้อยๆ คือสิเป็นตาขี่ดื้อเนาะ นำแข้งนำขา มีต๊ะ \"แป้ว\" ขาลาย อำอ่ายอยู่
หมายถึง
-น้องแตงโม สมัยตอนเด็กๆท่าทางจะซุกซนน่าดูนะ ตามขามีแต่รอย \"แผลเป็น\" เต็มไปหมด ขาลายยังกะม้าลายแหนะ

(จำมาจากโฆษณา ดอกว้า)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 373 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไป่ ,ไป๊

ภาษาอีสานคำว่า..ไป่ ,ไป๊
ความหมายตรงๆ ====>
หรือยัง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 02-06-2006 12:25:25

ตัวอย่าง

ไป่ หรือไป๊ (บ่อฮู้สิสะกดจั่งได๋ ออกเสียงเอาเองเด้อ)
ความหมาว่า หรือยัง เป็นลักษณะแสดงคำถาม ว่าทำอะไรแล้วหรือยัง เช่น

-บ่าวหน่อกินเข่าไป่---คุณหนุ่มหน่อทานข้าวหรือยัง
-พระมหาบัติสิกไป่----พระมหาบัติลาสิกขาบทหรือยัง
-น้องพอลล่ามีผัวไป่---น้องพอลล่าแต่งงานหรือยัง
-มีเหล่าแล่ว มีกับแกล้มไป่---มีสุราพร้อมแล้ว มีกลับแกล้มหรือยัง
-อ้ายกระบี่โลหิต ลาวเฒ่าไป่---บ่ ลาวบ่ทันเฒ่าดอก ลาวหองกะหนุ่มๆอยู่ (หล่อพร้อม).....

สั่นตั๊ว..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 374 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผ่อย

ภาษาอีสานคำว่า..ผ่อย
ความหมายตรงๆ ====>
เปราะ,แตกง่าย,อ่อนไหวง่าย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/29/2002 10:29:07 PM

ตัวอย่าง

มะเขือเจ้ามาเป็นตาผ่อยเน๊าะ
แปลว่า
มะเขือของคุณ ท่าจะเปราะนะ

วาสั่นแหล่ว...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 375 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผักกะโตวา

ภาษาอีสานคำว่า..ผักกะโตวา
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นพืชน้ำชนิดหนึ่งใบก้านรับประทานได้
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 22-10-2007 14:05:45

ตัวอย่าง

อ.สุวรรณภูมิ..พยัคฆฯ...พุทไธสง...เรียกผักกะโตวา....ลักษณะของผักกะโตวา...มีสีเขียว...อยู่ใต้น้ำ..ชอบขึ้นตามบึง...หนองน้ำ...แก่ง....เลิง.....กุด...ที่มีน้ำใสๆ...รับประทานเป็นอาหารได้...ทั้งก้านและใบจะกรอบ....รสชาดอร่อย..รับประทานกับน้ำพริก....รับประทานกับส้มตำจะได้รสชาดดีเยี่ยม...ทางร้อยเอ็ด อ.เสลภูมิ...บางบ้านเรียกผักโหบเหบ....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 376 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผ้าด้าม

ภาษาอีสานคำว่า..ผ้าด้าม
ความหมายตรงๆ ====>
ผ้าขาวม้า
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: พิณพนม
เมื่อวันที่:: 27-08-2006 16:11:36

ตัวอย่าง

หน่าหนาวพ่อใหญ่หน่อเลาไปยามดางใส่แต่ผ่าด้ามไปเล่าบ่อหนาวบ้อ
ฤดูหนาว พ่อใหญ่หน่อ ออกไปกู้เก้บมองดักปลาที่ใส่ไว้ นุ่งแต่ผ้าขาวม้าแค่ผืนเดียวไม่หนาวหรือไงนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 377 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผ่าแพอีโป้,ผ่าอี่โป้

ภาษาอีสานคำว่า..ผ่าแพอีโป้,ผ่าอี่โป้
ความหมายตรงๆ ====>
ผ้าขาวม้า same meaning as ผ้าด้าม,ผ้าแพรด้าม
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบรี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-09-2006 14:03:23

ตัวอย่าง

ผ้าแพรอี่โป้ หรือ ผ้าอี่โป้ มีความหมายว่า ผ้าขาวม้า ซึ่ง อาจเรียก ผ้าด้าม หนือผ้าแพรด้าม ได้เช่นกัน

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ: โฮ้ พ่อใหญ่บัติ คือเป็นตาสิเย็นมีแฮงเนาะ ย่างแก้เสี่ย \"ผ่าแพอีโป้\" พาดบ่า สิไปไสน้อ
พ่อใหญ่บัติ: กะเย็นดีอยู่ดอก แม่เขาบักหำน้อยเฮ็ดแนวกินให่กินอิ่มโพด กะเลยว่าสิหาย่างเล่นเลาะบ้าน ให่เข่าลงแข้งลงขา ซะเกิ่น จั่งค่อยสิไปหาหม่องปู \"ผ่าอีโป้\" นอนเสริมเย็น สั่นดอก

ความหมาย

บ่าวหน่อ: โอ้โห คุณตาบัติ คงจะเย็นดีมีความสุขมากนะครับ เดินไม่ใส่เสื้อเอา \"ผ้าขาวม้า\" พาดไหล่ จะไปไหนรึ
คุณตาบัติ: ก็เย็นดีอยู่หรอก แม่บ้านอาหารกินให้กินอิ่มเกินไป ก็เลยว่าจะเดินเล่นรอบหมู่บ้าน ให้ข้าวย่อยสักหน่อย เสียก่อน ค่อยจะไปหาที่เหมาะๆปู \"ผ้าขาวม้า\" นอนพักผ่อน ซักหน่อย

แม่เขาบักหำน้อย= เป็นคำที่ใช้เรียกภรรยาที่บ้าน
เข่าลงแข้งลงขา = อาหารเริ่มย่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 378 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผิเหล๋อเกาะ

ภาษาอีสานคำว่า..ผิเหล๋อเกาะ
ความหมายตรงๆ ====>
อะไรนะ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: คนภูไทสกล
เมื่อวันที่:: 24-11-2009 14:09:56

ตัวอย่าง

เจ้าเว้าผิเหล๋อเกาะ
แปล คุณพูดอะไรนะ

ฮีตแต่ปู่อย่าเห้ออย่าฮีตแต่ย่าอย่าเห้อไลฮีตภูไทอย่าเห้อหมององภูไทอย่าเห้อเศร้าเน้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 379 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผีก

ภาษาอีสานคำว่า..ผีก
ความหมายตรงๆ ====>
หลบ หลีก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 24-05-2006 13:35:16

ตัวอย่าง

เซาๆๆๆ บ่าวหน่อมาแล้ว ให้ทุกคนผีกไป เลาสิไปหาน้องพอลล่า ผู้สาวเลา แปลว่า หยุดๆๆๆๆ บ่าวหน่อมาแล้ว ให้ทุกคนหลบไป แกจะไปหาน้องพอลล่า แฟนแก สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 380 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เผิ๊ก

ภาษาอีสานคำว่า..เผิ๊ก
ความหมายตรงๆ ====>
ฝึก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 16-12-2009 04:29:30

ตัวอย่าง

การเป่าแคนของโต ยังบ่คักปานได๋ ต้องเผิ๊กอีกหลายๆ
แปลว่า การเป่าแคนของเธอ ยังไม่ดีเท่าไร ต้องฝึกอีกเยอะๆ

คำว่า เผิ๊ก บางที่ก็ใช้ว่า เผิ๊กแอบ แปลว่า ฝึกหัด เป็นคำเก่าปัจจุบันจะใช้คำว่า ฝึกหรือฝึกหัด มากกว่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 381 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เผี่ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เผี่ยน
ความหมายตรงๆ ====>
หมด, หมดเกลี้ยง, ไม่เหลือ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 03-09-2007 16:14:32

ตัวอย่าง

คำว่า เผี่ยน หมายถึง หมด, หมดเกลี้ยง, ไม่เหลือ

เป็นคำวิเศษณ์



มาดูตัวอย่างกันนะครับ

น้องพี่จั่งใด๋มากินเนื้อปลาเผี่ยนจั่งซี้ ก๋าวาสิบ่เหลือให้แมวจักหน่อยแหน่บ่

แปลว่า

น้องพี่ทำไมมากินเนื้อปลาหมดเกลี้ยงอย่างนี้ กะว่าไม่ให้เหลือไว้ให้แมวกินบ้างหรือไร



อีกตัวอย่างนะครับ

อ้ายดล เลามักการบรรยาย โดยเฉพาะที่มหาลัยเอกชน เว้าบรรยายยามใด๋ เลาสิเก็บรายละเอียดจนเผี่ยนเหมิดเลย จนนักศึกษาสาวๆเหมิดควมสิถามพู้นหล่ะ สิเดิกดึ่นปานใด๋ เลากะสิเว้าเก็บเอาจนเผี่ยน

แปลว่า

พี่ดล แกชอบการบรรยาย โดยเฉพาะที่มหาวิทยาลัยเอกชน พูดบรรยาครั้งใด แกจะเก็ยรายละเอียดจนหมด จนนักศึกษาสาวๆ หมดคำถาม จะดึกดื่นเพียงใด แกก็จะเล่าเก็บรายละเอียดจนหมด



เอาไว้ส่ำนี้ก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 382 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แผ่

ภาษาอีสานคำว่า..แผ่
ความหมายตรงๆ ====>
ขอบริจาค
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-09-2009 13:28:14

ตัวอย่าง

คำว่าแผ่ ในภาษาอีสาน คือ การขอบริจาค เพื่อร่วมทำบุญร่วมกัน
ในบางหมู่บ้านที่ต้องการระดมทุนเมื่อสร้างศาลา หรือ สร้างอุโบสถ ต้องการให้เสร็จเร็ว หากเปิดรอรับบริจาค จะไม่ทันการณ์ การแผ่ข้าวหรือเงินจะเร็วขึ้น

ตัวอย่าง
สาวส่า : อ้ายๆ นางเห็นรถมาแผ่ข้าวไปสร้างศาลา เพิ่นสิมาทางคุ้มเฮา เฮือนน้องบ่ได้เฮ็ดนา บ่มีข้าวสิเฮ็ดจั่งใด๋
บ่าวหน่อ : สาวส่าเอ๊ย... คันเฮาบ่มีข้าวเฮากะบ่ต้องใส่ข้าวกะได้ เพิ่นบ่ได้แผ่ตะเข้าดอก เพิ่นแผ่เงินนำ

แปล
สาวส่า : พี่ๆ น้องเห็นรถมาขอบริจาคข้าวเพื่อไปสร้างศาลา เขาจะมาทางคุ้มบ้านเรา บ้านน้องไม่ได้ทำนาคงไม่มีข้าวให้ จะทำยังไง
บ่าวหน่อ : สาวส่าเอ๋ย..ถ้าเราไม่มีข้าวก็ไม่ต้องใส่ข้าวก็ได้ เขาไม่ได้มารับบริจาคเฉพาะข้าวหรอก เขามาขอบริจาคเงินด้วย

สั่นดอกหวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 383 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โผด, โพ๋ด, หพด

ภาษาอีสานคำว่า..โผด, โพ๋ด, หพด
ความหมายตรงๆ ====>
ปล่อยทิ้ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18-02-2006 15:42:42

ตัวอย่าง

ตัวนี้ไม่รู้ว่าภาษาไทยเขียนอย่างไรกันแน่ ก็ออกเสียงเหมือนข้าวโพด แถมไม้จัตวา ว่างั้น
มาดูความหมายและตัวอย่างกัน

แมวอยู่บ้านข่อยมันคูณคือจั่งหยังนี่ หนูกะบ่ไล่ หนำซ้ำขี่กะบกถม
ข่อยกำลังสิเอามันไปโผด อยู่ป่า ตอนนี้
แปลว่า
แมวที่อยู่บ้านมันดีจริงจริ้งงงง (ที่จริงแล้ว คูณแปลว่าดี ในตอนนี้เขาประชด) หนูก็ไม่ไล่จับ หนำซ้ำถ่ายอุจจาระแล้วยังไม่กลบอีก (ปรกติแมวจะกลบกองถ่ายทุกครั้ง)
ผมกำลังจะเอามันไปปล่อยทิ้งที่ป่าตอนนี้แหละ

ใช้ โผดล โหพด, โพ๋ด, หพด อะไรก็ได้ เลือกเอาได้เลย แต่ให้อ่านโผด

บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 384 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฝน (ลักษณะของฝน)

ภาษาอีสานคำว่า..ฝน (ลักษณะของฝน)
ความหมายตรงๆ ====>
แสดงลักษณะของฝน เกี่ยวกับฝน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-10-2006 13:34:41

ตัวอย่าง

ฝน ในที่นี้ ไม่ได้แปลว่า ลับคม ฝนที่แปลว่า ลับคม ได้มีการนำเสนอไปแล้ว

ในที่นี้จะขอเสนอคำที่เกี่ยวข้องกับฝน เช่น

-ฝนริน หมายถึง ฝนตกปรอยๆ หรือ ฝนพรำ

-ฝนเอี้ยน ,ฝนเซา หมายถึง ฝนหยุดตก

-ฝนตกฮำ ,ฝนฮำ หมายถึง ฝนตกใส่ หรือ เปียกฝน

-ฝนแฮง หมายถึง ฝนตกหนัก (จริงนะเธอ โอ๊ะ)

-ฝนหวิด หมายถึง ฝนหมดฤดู หรือ สิ้นหน้าฝน

-ฝนตกหัวปี หมายถึง ฝนตกเร็วก่อนที่ฤดูฝนปกติ

-ฝนหล่า หมายถึง ฝนมาช้ากว่าฤดูฝนปกติ

-ฝนแล่น หมายถึง ฝนที่ตกๆหยุดๆ เหมือนฝนวิ่งผ่านไป

-ฝนฮึม หมายถึง ฝนตกทั้งวันทั้งคืน ทำให้ชื้นแฉะไปหมด

-ฝนตกแฮงจนฟ้าสิหลู หมายถึง ฝนตกหนักปานฟ้าจะถล่ม

-ฝน ธนสุนทร หมายถึง ฝน ธนสุนทร

เอ๋า เอาสำนี่ก่อนเนาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 385 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฝนฮึม

ภาษาอีสานคำว่า..ฝนฮึม
ความหมายตรงๆ ====>
ฝนตกชุก,ฝนตกบ่อย,ตกทั้งวันทั้งคืน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-08-2006 23:26:40

ตัวอย่าง

ช่วงนี้ เดือนสิงหาคม ช่วงพายุฝนเข้า มักจะได้ยินผู้เฒ่าผู้แก่ พูดคำว่า \"ฝนฮึม\" บ่อยๆ เช่น

-ฮอดยามไกล้บุญข้าวสากมายามได๋ \"ฝนกะฮึม\" อยู่ตลอด พ่องตกแฮงพ่องตกริน อยู่เหมิดมื่อ ถนนหนทางกะเปียกกะจื้น แต่กะยังไคกว่าหว่างเดือนที่แล้วอยู่ตี๊ จั่งแม่นแล้งคัก พากันดำนาผง สักหลุ่งอยู่วะสั่น ไคแหน่ ดำนาผงไว้แล้ว มาฮอดเดือนนี้ มี \"ฝนฮึม\" มาใส่ พอต้นข้าวได้ซื่น ได้แตกกออยู่

แปลว่า

-พอถึงไกล้ช่วงบุญข้าวสากมาเมื่อได \"ฝนก็ตกชุกทั้งวัน\" ทั้งตกหนักสลับกับตกปรอยๆอยู่ทั้งวัน ถนนหนทางก็เปียกแฉะ แต่ก็ยังดีกว่าเดือนที่ผ่านมาอยู่หรอก มันแห้งแล้งมาก ได้แต่ดำนาที่ไม่มีน้ำ ใช้ไม้จิ้มผืนนา แล้วก็ดำเอา ก็ยังดีนะที่ดำนาแบบแห้งๆไว้ พอมาถึงเดือนนี้มี \"ฝนตกชุก\" ลงมาใส่ พอต้นข้าวได้ชุ่มชื้น ได้แตกกอบ้าง

วะสั้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 386 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พยาธิฮ้าย

ภาษาอีสานคำว่า..พยาธิฮ้าย
ความหมายตรงๆ ====>
โรคร้าย
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 18:37:12

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง ขอให่พยาธิฮ้ายอย่ามาพาลบังเบียดลูกแม่เด้อ

แปล ขอให้โรคร้ายสิ่งไม่ดี อย่าได้มากล้ำกลายลูกของแม่นะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 387 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พวม

ภาษาอีสานคำว่า..พวม
ความหมายตรงๆ ====>
กำลัง , กำลังจะ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 11-01-2007 15:02:49

ตัวอย่าง

พวม แปลว่า กำลัง หรือ กำลังจะ เช่น
-พวมไป = กำลังไป
-พวมมา = กำลังมา
-พวมสิกินเข่า = กำลังจะกินข้าว

ตัวอย่วง

น้องพอลล่า : อ้ายหน่อ ข่อยไช้ให่เจ้าไปซักผ้า ยามได๋สิไปดัวเนี่ย คาแต่เล่นดีดยางอยู่กับเด็กน้อยนั่นหละ
บ่าวหน่อ : \"พวม\" สิไปเดียวนี้หละจ้า ไสหละกาละมัง

แปลว่า

น้องพอลล่า : พี่หน่อ น้องใช้ให้พี่ไปซักผ้า เมื่อไหร่จะไปซักสักที มัวแต่เล่นดีดยางอยู่กับเด็กน้อยนั่นแหละ
บ่าวหน่อ : \"กำลัง\" จะไปเดียวนี้แหละจ้า กาละมังซักผ้าอยู่ไหนหละ

บ่าวหน่อลาวว่าถ้าลาวได้เมีย ลาวสิบ่ย่านเมีย พะนะ
ย่านเฮ็ดหยังเมีย บ่แม่นผีหลอก (พญาชาญ เพิ่นว่า)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 388 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พอกะจา

ภาษาอีสานคำว่า..พอกะจา
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ได้เรื่อง/รู้ไม่จริง/รู้เล็กๆน้อย/ไม่ชำนาญ(มีความหมายเดียวกันกับคำว่า พอก่ำกา )
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-12-2009 05:02:48

ตัวอย่าง

บักขาว มันสิเฮ็ดหยังได้ มันกะฮู้พอกะจานี้
แปลว่า ไอ้ขาว มันจะทำอะไรได้ มันก็รู้เล็กๆน้อยเอง

ถ้าคำว่า บ่กะจา หมายถึง ไม่รู้เรื่อง/ไม่ถนัดหรือชำนาญ หรือไม่ชัดเจน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 389 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อเฒ่า/แม่เฒ่า

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อเฒ่า/แม่เฒ่า
ความหมายตรงๆ ====>
พ่อตา/แม่ยาย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:20:56

ตัวอย่าง

ลูกใภ้อย่าลืมไปยาม ไปเล่นนำพ่อเฒ่า แม่เฒ่าแน่เด้อ หลังดองกันแล้ว

=ลูกสะใภ้อย่าลืมไปเล่นกับพ่อตาแม่ยายหน่อยนะ หลังผูกญาติกันแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 390 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อตู้แม่ตู้

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อตู้แม่ตู้
ความหมายตรงๆ ====>
ตา ยาย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:33:12

ตัวอย่าง

ใช้กรณีเดียวกันกับพ่อใหญ่ แม่ใหญ่ แต่ใช้กันคนละท้องที่เฉยๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 391 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อ

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อ
ความหมายตรงๆ ====>
พบ,เจอ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 06-06-2006 09:10:22

ตัวอย่าง

พ่อ ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง บิดา นะ ส่วนคำว่าบิดาหรือพ่อในภาษากลาง ภาษาอีสาน จะเอิ้น อี่พ่อ หรือ อี่พอ สิมีคำว่า อี่ นำหน้า เช่น อี่แม เป็นเมีย อี่พอ เป็นต้น

ส่วนคำว่า พ่อ ในภาษาอีสาน จะหมายถึง พบ หรือ เจอ เช่น
-ลาล่า กับ ลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดอยู่ในโคก ไปตั้งแต่เซ้าจนสวย กะบ่ \"พ่อ\" เห็ดจักดอก จนทั้งสองคนหิวเข่า กะเลยสิพากันเมียบ้าน ตอนขากลับกะย่างมา \"พ่อ\" โพน โพนบักใหญ่หนึ่ง พอเหลียวลอดง่าไม่เข่าไป ลาล่าถึงกับสะเดิด เพราะว่าลาว \"พ่อ\"ว่า อยู่ข้างโพนมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิด ขาวจ้ากพากเต็มไปเหมิด เกิดมากะบ่เคยพบเคย \"พ่อ\"

แปลว่า -ลาล่า กับลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดในป่า ไปกันตั้งแต่เช้าจนสาย ก็ไม่ \"พบ\" เห็ดสักดอก จนทั้งสองคนหิวข้าว ก็เลยพากันจะกลับบ้าน ระหว่างทางก็เดินมา \"เจอ\" กับโพนที่ใหญ่โพนหนึ่ง พอแกมองลอดกิ่งไม้เข้าไป ลาล่าถึงกับสะดุ้ง เพราะแก \"พบ\" ว่าอยู่ข้างโพนนั้นมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิดขาวเต็มไปหมด เกิดมาก้ไม่เคยพบเคย \"เจอ\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 392 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พันพรือ

ภาษาอีสานคำว่า..พันพรือ
ความหมายตรงๆ ====>
สบายดีมั้ย
อ้างอิงจังหวัด :: เลย
จากคุณ:: เด็กใต้
เมื่อวันที่:: 05-07-2008 22:57:31

ตัวอย่าง

ผมม่ายช้ายคนอีสาน เเต่ผมเป็นคนใต้ครับพี่น้อง พันพรือพี่น้องภาคอีสานทั้งหลาย
บายดีม่ายครับ เด็กใต้คนนี้ขอขอบคุนสําหรับเเรงใจที่ช่วยเหลือพี่น้องชาวใต้
โบ๋เราอาจมีความขัดเเย้งกันบ้างหนาเกี่ยวกะการเมือง เเต่ไม่ว่าจะพันพรือเราก็ภาคเดียวกานนะครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 393 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พาแลง

ภาษาอีสานคำว่า..พาแลง
ความหมายตรงๆ ====>
สำรับอาหารมื้อเย็น/dinner
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ชัยนาท
เมื่อวันที่:: 08-02-2008 13:37:48

ตัวอย่าง

พาแลงนี้ ได่หยังกินน้อแม่
หมกฮวก ใส่บักอึ
(แม่ เย็นนี้มีอะไรทาน..ครับ ห่อหมกลูกอ๊อดใส่ใส่ฟักทองจ้า..)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 394 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พาโล, พาโลพางาย

ภาษาอีสานคำว่า..พาโล, พาโลพางาย
ความหมายตรงๆ ====>
พาล,ร้องไห้แบบเอาเป็นเอาตาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 31-05-2006 18:12:40

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่บัติ เลาเอาลูกซาย ไปเล่นกับลูกสาวกับพ่อใหญ่ดล พอดีลูกสาวพ่อใหญ่ดล กัด เข้าหบักแอว ลูกพ่อใหญ่บัติ ฮ้องไห่วาสั่น ฮ้องพาโลพางาย ออยเอากะบ่เซา

แปลว่า

ตาบัติแกเอาลูกชายไปเล่นกับลูกสาวตาดล พอดีลูกสาวตาดลไปกัดเอวของลูกตาบัติ ร้องให้ไม่หยุด ร้องแบบเอาเป็นเอาตาย ปลอบยังไงก็ไม่หยุด

ออย==> ปลอบ
หบักแอว ==> เอว
หบัก==> รอยหยัก ที่มีการเลี้ยว หรือหัก อะไรสักอย่างนี่แหละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 395 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พีตี๋

ภาษาอีสานคำว่า..พีตี๋
ความหมายตรงๆ ====>
สมมุติ , แกล้งทำ,เสแสร้ง , ทำเป็น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-06-2006 12:04:50

ตัวอย่าง

ยกตัวอย่างคำเช่น
-พีตี่เล่น = เล่นสมมุติ
-พีตี๋ให่ = แกล้งร้องให้
-พีตี๋มัก = แกล้งทำเป็นชอบ
-พีตี๋เป็น = สมมุติว่าเป็น
ตัวอย่างประโยค เช่น

อ้ายบัติ: หน่อๆ เฮามาเล่นเฮียนน้อยกันเถาะ เล่นขายของ \"พีตี๋\" เนาะ
หน่อ: ได้เลยอ้าย คันจั่งสั้น ให่อ้าย \"พีตี๋\" เป็นพ่อค้า เด้อ ข่อยสิเป็นลูกค้า
ความหมาย
พี่บัติ: หน่อๆ เรามาเล่นขายของกันเถอะ เล่นขายของ \"สมมุติ\" นะ
หน่อ: ได้เลยพี่ ถ้าอย่างนั้น ให้พี่ \"สมมุติ\" เป็นพ่อค้านะ ผมจะเป็นลูกค้า

หรืออีกสักตัวอย่าง
บ่าวหน่อ(หน้าตาเศร้าสร้อย) : น้องกระแตน้อ น้องกระแต ซ่างมา \"พีตี๋\" ว่าฮักอ้าย ฮักอ้าย อ้ายกะหลงเซื่อ มา \"พีตี๋\" ฮ้องให่ \"พีตี๋\" สำออยกับอ้ายว่า อ้ายดลหักอกเพิ่น ทำท่าโศรก ทำท่าเศร้า ให่อ้ายหน่อเอาใจ ซ่างมา \"พีตี๋\" ล่อให่อ้ายหน่อดีใจแท่น้อ นางเอย บัดทีแท่เพิ่นกะยังเป็นผู้สาวกันกับอ้ายดลอยู่คือเก่า ซ่างมาตั๋วหลอกต้ม ให่อ้ายเสียใจแท่น้อ โศรกอีหลีเด้หนิ บ่ได้ \"พีตี๋\"...อย่ามาหัวขวนกันเด้อ
ความหมาย
บ่าวหน่อ(หน้าตาเศร้าสร้อย) : น้องกระแตหนอ น้องกระแต ช่างมา \"ทำแกล้ง\" ว่ารักพี่ รักพี่ พี่ก็เลยหลงเชื่อ มา \"ทำเป็น\" ร้องไห้ \"แกล้งทำ\" สำออยกับพี่ว่า พี่ดลหักอก ทำเป็นโศรก ทำเป็นเศร้า ให้พี่หน่อเอาอกเอาใจ ช่างมา \"แกล้ง\" หลอกให้พี่หน่อดีใจแท่น้อ นางเอย แต่ที่จริงน้องก็ยังเป็นแฟนกันกับพี่ดลอยู่เหมือนเดิม ช่างมาหลอกลง ให้พี่เสียใจขนาดนี้ โศรกจริงๆนะนี่ ไม่ได้ \"เสแสร้ง\"...อย่ามาหัวร่อกันนะ

แม่นบ่หละหือ....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 396 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พืช-ผัก-หมากไม้

ภาษาอีสานคำว่า..พืช-ผัก-หมากไม้
ความหมายตรงๆ ====>
พืช-ผัก-ผลไม้
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 12-09-2006 11:48:38

ตัวอย่าง

(บัก บางแห่งออกเสียงว่า หมาก)
(หน่วย หมายถึงผลหรือลูก เช่น หน่วยบักมี่ หมายถึง ลูกขนุน)

บักอึ = ฟักทอง
บักแค่ง = มะเขือพวง
บักเขือเคือ (ขอนแก่นออกเสียง บักเฉียเชีย) = มะเขือเทศ
บักโป้งเล็น = มะเขือเทศ
ผักหอมเป, ผักหอมแป = ผักชีฝรั่ง
ผักซี = ผักชีลาว
ผักซีจีน = ผักชี
ผักอีหล่า = สะระแหน่
ผักตำนิน = ผักตำลึง
ผักหม = ผักโขม
บักลิ้นฟ้า = เพกา
ผักกะเดา = สะเดา
ผักไส่, ผักไซ = มะระขี้นก
ผักขา = ชะอม
หัวสิงไค = ตะไคร้
บักบก = จะบก
บักอีเว่อ, บักหูด = มะกรูด
ถั่วดิน = ถั่วลิสง
บักน้ำ = บักน้ำเต้า
บักโต่น = ฟักเขียว
บักหุ่ง = มะละกอ
แตงซ้าง = แตงร้าน
แตงจิง = แตงไทย
มันแกว = มัน (เช่นมันผิวสีแดง เป็นต้น)
มันแกวตะเภา = มันแกว
ผักตินโตก, ผักตบ = ผักตบชวา
ผักอีฮุม = มะรุม
ผักแป้น = คึ่นช่าย
ผักบั่ว = ต้นหอม
ผักอีตู่ = แมงลัก
ผักหนอก = ใบบัวบก
ยานาง = หญ้านาง
เครือหมาน้อย (ขอนแก่นออกเสียง เชียหมาน้อย) = เครือพระพาย, กรุงเขมา
เครือตดหมา (ขอนแก่นออกเสียง เชียตดหมา) = เครือตูดหมูตูดหมา
ผักกะเสด, ผักกะถิน = กระถินบ้าน, กระถินไทย
ผักปัง, ผักหมื่น = ผักปลัง
ผักอีฮีน = ผักขาเขียด
ผักก่าม = ผักกุ่มบก
ผักกุ่ม = ผักกุ่มน้ำ
ผักกูด = ผักกูดขาว
ผักกาดนาด, ขะเม็กหมอ = ผักกาดนา
ผักกาดดง = ผักกาดกบ
ผักเสี้ยนขาว = ผักเสี้ยนผี
ตำลึง, ตำลึงทอง = กะทกรก, เงาะป่า
ผักกาดย่า = ช้าเสือด
ขี้มิ่น, ข้าวมิ่น = ขมิ้น
มันปา = กันเกรา
อือทือ (ดอกแดง) = กระทือ
อือทือ (ดอกเหลือง) = ไพล
ผักลิ้นปี่ = หูปลาช่อน
ผักปอด = แพงพวยน้ำ

บักมี่,บักมี้ = ขนุน
บักเขียบ (ขอนแก่น ออกเสียงว่า บักเฉียบ) = น้อยหน่า
บักทัน = พุทรา
บักเล็บแมว = ผลเล็บเหยี่ยว
บักเฟียง = มะเฟือง
บักข้าวเม่า = มะเม่า
บักสีดา = ฝรั่ง
ตังบี้ = ต่ายควาย, ก้อม
บักต้องแล่ง = นมน้อย
บักก้นคก = ตับเต่าน้อย, กล้วยเต่า
บักสิลา, บักพิลา = ทับทิม
บักขามแป = มะขามเทศ
บักค้อ = สะคร้อ
บักเหลื่อม (ขอนแก่นออกเสียง บักเหลี่ยม) = หนำเลี๊ยบ
บักนัด = สัปปะรด
บักโก = ตะโก
บักหวดข่า, บักหวดคา = มะหวด
บักผีพวน, ผีพ่วน = นมควาย
บักสัง = กะสัง
บักส้มมอ = สมอไทย
หมากต้อง = กระท้อน
บักเค็ง = เขลง

บักหุ่งเทพ, บักหุ่งเทศ = ละหุ่ง
สำสา, ฉำฉา = จามจุรี, ก้ามปู
เสี้ยว = ชงโค
ก้วยน้อย = นมแมว
ส้มโมง = ชะมวง
ไข่เน่า = คำมอกหลวง
ท่ม = กระทุ่มโคก
บักแตก = กระทงลาย
ช้างน้าว = กระแจะ
ค้อแลน = กรวยป่า
หมากเขือบ้า = ลำโพง, ลำโพงกาสลัก
ว่านขี้ = อุตพิต
กากะเลา, อาเลา = อินทนิลบก
สะเลเต = มหาหงส์
บักแต้ = มะค่าแต้
บักงิ้ว = ต้นนุ่น
งิ้วผา = ต้นงิ้ว (มีหนาม และดอกสีแดง)
ก้านของ = ปีบ, กาซะลอง
ผือ = กก
ผักอีตู่ไทย = กระเพรา
ผักอีตู่แหล่, โหระพา = โหระพา
ผักอีเลิด = ชะพลู
เทา = สาหร่ายน้ำจืด (สไปโรไจร่า)
ไข่ผำ, หมากไข่ผำ = ผำ, ไข่ขำ, ไข่น้ำ
คันจอง = ก้านจอง
แคท่ง = แคนา, แคป่า
ผักกะเสดน้ำ = ผักกระเฉด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 397 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พุ

ภาษาอีสานคำว่า..พุ
ความหมายตรงๆ ====>
เบ่งบาน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 15-08-2009 09:20:57

ตัวอย่าง

ดอกจานต้นนี้นานพุบานพูน มต้นเลย สงสัยสิเข้าหน้าแล้งแล้ว
แปลว่า
ดอกจาน (ดอกทองกวาว) ต้นนี้กำลังออกดอกเบ่งบาน สงสัยกำลังจะเข้าส฿หน้าร้อนแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 398 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พูด

ภาษาอีสานคำว่า..พูด
ความหมายตรงๆ ====>
1.เป่าของที่อยู่ในปากให้กระจายออกมา 2. ส่วนที่แบ่งออกเป็นกองๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 29-05-2006 16:58:12

ตัวอย่าง

1. ขณะกำลังนั่งล้อมวงกินข้าวแลงอยู่นั่น... พ่อใหญ่ดลเลาเว้านิทานก้อม เป็นตาอยากหัวคัก ทิดหน่ออดหัวบ่ได้ หัวร่ออยากแฮง พูดข้าวออกมาเต็มหน้าพ่อใหญ่ดลเลย

แปล...
ขณะกำลังนั่งล้อมวงกินข้าวเย็นอยู่นั้น... พ่อเฒ่าดลแก่เล่านิทานขำขันได้ตลกมาก ทิดหน่ออดขำไม่ได้ หัวเราะออกมาดังๆ เป่าข้าวในปากออกมาเต็มหน้าพ่อเฒ่าดล

2. หลังจากปาดซิ้นงัวแล้ว เพิ่นกะแบ่งซิ้นออกเป็นพูดๆ ขายพูดละ50บาท

แปล...
หลังจากชำแหละเนื้อวัวแล้ว เขาก็แบ่งออกเป็นกองๆ ขายกองละ 50 บาท

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 399 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เพ

ภาษาอีสานคำว่า..เพ
ความหมายตรงๆ ====>
พัง,เสีย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 1/29/2002 7:11:55 AM

ตัวอย่าง

มอเตอร์ไซค์เจ้าเทิงฮ้างเทิงเพ เจ้าเอาถิ่มซะ
แปลว่า
รถมอเตอร์ไซค์ของคุณทั้งเก่าทั้งพัง เอาไปทิ้งเถอะ

เพื่นวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 400 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เพ

ภาษาอีสานคำว่า..เพ
ความหมายตรงๆ ====>
พัง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 15:15:16

ตัวอย่าง

เจ้าของขี่รถไปหม่นทางได๋ ยางคือเพจังซี่-ตัวเองขับรถไปบดตรงไหนมา ทำไมยางเละตุ้มเป๊ะเงี้ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 401 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เพิง

ภาษาอีสานคำว่า..เพิง
ความหมายตรงๆ ====>
เผยอ, เผยอขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 19-01-2007 11:40:29

ตัวอย่าง

เพิง ในที่นี้เป็นคำกิริยา หมายถึงลักษณะที่สิ่งของแบนๆ เช่นสังกะสี หรือกระดาษเป็นต้น เปิดเผยอออก แง้มเผยอออก แต่ยังไม่หลุดออก เช่น

สังกะสีเพิง หมายถึง สังกะสีมุงหลังคา เผยอขึ้น อาจจะเพราะตะปูหลุดตรงขอบ แล้วลมพัดให้สีงกะสีเผยอขึ้น

ตัวอย่างประโยค
มื้อคืนลมพัดแฮงคัก จนสังกะสีเพิง
แปลว่า เมื่อคืน ลมพัดแรงมาก จนสังกะสี(มุงหลังคา) เผยอขึ้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 402 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แพง

ภาษาอีสานคำว่า..แพง
ความหมายตรงๆ ====>
หวง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 18:08:48

ตัวอย่าง

นางเอย...อ้ายมาฮักแพงเจ้าแฮงๆ
แปลว่า
น้องนางเอ๋ย พี่นี้ทั้งรักทั้งหวงเจ้ามากเลยนะ
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 403 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โพง

ภาษาอีสานคำว่า..โพง
ความหมายตรงๆ ====>
พอง,ขยายตัว,บวม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 09-03-2006 15:38:23

ตัวอย่าง

ยามหุงเข่าให้ตั้งหม้อให้มันแกบๆเด้อ เดี๋ยวมันหงวยลงน้ำฮ้อนมาหดขา ระวังมันสิโพงเด้อ
แปลว่า
เวลาหุงข้าวให้ตั้งหม้อให้สนิท เดี๋ยวมันคว่ำลงหาน้ำร้อนรดขา ระวังมันจะพองเอานะ

เข่า--- ข้าว
แกบ---- สนิท แกบๆก็ได้
หวงย--- คว่ำ, หงายหลัง
หด--- ราดรด
โพง---- พอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 404 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โพด

ภาษาอีสานคำว่า..โพด
ความหมายตรงๆ ====>
เกินไป,มากจนเกินพอดี
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 10:15:23 PM

ตัวอย่าง

เจ้าคือมาเว้าโพดแท้ ที่จริงข้าวโคดข่อย มันงามอยู่แต่มันบ่ได้งามโพด
แปลว่า
คุณก็พูดเกินไป ที่จริงแล้ว ข้าวโพดของผมมันก็เจริญเติบโตดี แต่ไม่ได้เจริญเกินไป

ชี้แจง
ขาวโคด-----ข้าวโพด
งาม------เจริญเติบโต,หรือ อีกแง่หนึ่งก็คือ แยก คล้ายตัว Y

ลาววา...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 405 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โพด

ภาษาอีสานคำว่า..โพด
ความหมายตรงๆ ====>
มากเกินไป, เกินไป, เกินพอดี
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 16-05-2006 08:39:44

ตัวอย่าง

“พ่อใหญ่ดล.. เป็นจั่งได๋น้อ อยู่ทางนิวซีแลนด์ อากาศดีบ่?”

“โฮ้... ดีอยู่.. แต่ว่าหนาวโพด... น้ำกะเย็นโพด เลยบ่อาบฮอดน้ำ... สิกินกาแฟฮ้อนๆ มันกะฮ้อนโพด เลยลวดลิ้นจ้อย.. ชงกาแฟกิน กะบ่แซบ ใส่น้ำตาลหลาย มันเลยหวานโพด... สรุปแล้ว มีแต่แนวโพดๆ ขนาดความหล่อของผู้เว้า กะยังหล่อโพด เด้เดียวเนี่ย...”


คำแปล

“พ่อเฒ่าดล.. เป็นอย่างไรบ้าง อยู่ทางนิวซีแลนด์ อากาศดีไหม?”

“อือ... ก็ดีอยู่.. แต่ว่า หนาวเกินไป.. น้ำก็เย็นเกินไป เลยไม่อาบน้ำเลย... จะกินกาแฟร้อนๆ มันก็ร้อนเกินไป จึงลวกลิ้น.. ชงกาแฟกิน ก็ไม่อร่อย ใส่น้ำตาลมาก มันเลยหวานเกินไป... สรุปแล้ว มีแต่สิ่งเกินๆ แม้แต่ความหล่อของคนพูด ก็ยังหล่อเกินขนาด นะจะบอกให้...”

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 406 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โพดแฮง

ภาษาอีสานคำว่า..โพดแฮง
ความหมายตรงๆ ====>
เกินไปจนน่าเกลียด
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: บ่าวหล่า
เมื่อวันที่:: 16-12-2006 09:57:27

ตัวอย่าง

อีหล่านิคือเอาของไปหลายแท้โพดแฮงน๊อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 407 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฟอย

ภาษาอีสานคำว่า..ฟอย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้กวาด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-05-2006 15:06:29

ตัวอย่าง

พอหลวงตามหากลับมาฮอดวัด เห็นศาลามีแต่ขี่ดิน ขี่หยังเหยี่ย ฮกเต็มไปเหมิด กะเลย ฮ้องใส่จัวน้อยว่า น้อยๆเป็นหยังศาลา คือจั่งฮกปานนี้ ไปหา \"ฟอย\" มากวาดออกถ่าแม

แปลว่า
พอหลวงตามหากลับมาที่วัด เห็นศาลาวัดมีแต่ฝุ่น มีแต่ขยะมูลฝอยรกรุงรัง ก็เลยตะโกนหาเณรน้อยว่า นี่เฌรทำไมศาลาวัดมันถึงได้สกปรกอย่างนี้ ไปเอา \"ไม้กวาด\" มากวาดออกหน่อยสิ....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 408 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฟ้าว

ภาษาอีสานคำว่า..ฟ้าว
ความหมายตรงๆ ====>
รีบ ,เร่งรีบไปให้ทัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: ส.เสือดาวคะนอง
เมื่อวันที่:: 26-05-2006 18:33:15

ตัวอย่าง

ดังประโยคที่ว่า \"ไปโล้ดสูกูบ่ฟ้าว\" หมายความว่า ถ้าคุณรีบคุณไปก่อนเลยนะ เพราะผมหน่ะไม่รีบ เล็กๆน้อยๆจากผม ส.เสือดาวคะนอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 409 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฟีย

ภาษาอีสานคำว่า..เฟีย
ความหมายตรงๆ ====>
เบียด สี คลุกคลี ไม่ยอมห่างไปไหน
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: สืบ ห้วยแถลง
เมื่อวันที่:: 20-10-2008 15:18:15

ตัวอย่าง

หล่าๆ อย่ามาเฟียอ้ายหลาย ลำคานแล้ว
น้องสาวๆ อย่าเบียดพี่นัก รำคาญนะเนี่ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 410 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฟียต

ภาษาอีสานคำว่า..เฟียต
ความหมายตรงๆ ====>
หากหกหล่น ใช้กับน้ำหรือของเหลว เท่านั้น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 18:03:46

ตัวอย่าง

ถ้วยน้ำแกงอย่าสิใส่เต็มหลายเด้อ มันสิเฟียตเด้
แปลว่า
ถ้วยน้ำแกงอย่าใส่มากนัก เดียวน้ำแกงหกนะ

***เหีย ใช้กับทุกอย่าง
***เฟียต ใช้กับของงเหลวเท่านั้น
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 411 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ม้ม

ภาษาอีสานคำว่า..ม้ม
ความหมายตรงๆ ====>
การหลุดพ้น,ตลอดรอดฝั่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 10:04:07 PM

ตัวอย่าง

เจ้าคือสิอยู่ม้มปีเน๊าะ ข่อยคือสิอยู่บ่ม้มดอก บักนายลูกซายข่อย มันเอาตัวจะของบ่ม้ม
แปลว่า
คุณคงจะอยู่รอดตลอดปีนะ ผมคงอยู่ไม่ถึง เพราะบักนาย (บัก ไว้เรียกผู้ชาย) มันเอาตัวไม่รอด

บ่าวหน่อ เพิ่นวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 412 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มวน

ภาษาอีสานคำว่า..มวน
ความหมายตรงๆ ====>
พวก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: หมอ
เมื่อวันที่:: 18-07-2010 23:09:46

ตัวอย่าง

เป็นหยังจั่งบ่เอาของมวนนี้ออกไป
คำแปล ทำไมไม่เอาของพวกนี้ออกไป

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 413 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ม้วนท้าย

ภาษาอีสานคำว่า..ม้วนท้าย
ความหมายตรงๆ ====>
สรุป/ตอนสุดท้าย/ตอนจบ/ท้ายๆ/ท้ายเรื่อง/อวสาน/สุดท้าย
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-12-2009 04:03:28

ตัวอย่าง

บาดนี้สิได้กล่าวม้วนท้าย
แปลว่า บัดนี้จะได้กล่าวสรุป(เรื่อง)
เป็นคำเก่า พบมากในกลอนผญา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 414 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ม๊วนหลาย

ภาษาอีสานคำว่า..ม๊วนหลาย
ความหมายตรงๆ ====>
ไพเราะมาก
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: สิงห์เมาภูเขียว
เมื่อวันที่:: 24-02-2010 15:19:45

ตัวอย่าง

ไปเบิ่งหมอลำซิ่ง ม๊วนหลาย คนตีกัน ข่างฮ้าน
ม๊วน.....หมายถึง ไพเราะ ส่วน คำว่า หลาย
เว้าอยู่แถว อีสาน แปว๊า มาก นั้นหละเด้อ
ครับ.....พี่น้อง.....เอิ้ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 415 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ม่วน

ภาษาอีสานคำว่า..ม่วน
ความหมายตรงๆ ====>
สนุกสนาน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: ส้มโอ
เมื่อวันที่:: 30-09-2009 22:19:48

ตัวอย่าง


มื้อนี้มาม่วนชื้นกันเด๋อพี่น้อง
วันนี้มาสนุกให้เต็มที่กันนะพี่น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 416 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มอ

ภาษาอีสานคำว่า..มอ
ความหมายตรงๆ ====>
โพนเล็กๆ ที่โนน ที่สูงเป็นหย่อมๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:39:33

ตัวอย่าง

มื้อคืน ข่อยขับรถขึ้นมอ รถข่อยข้นบ่ได้ซุกกันเมิดคืนกั่วสิขึ้น
แปลว่า
เมื่อคืน ผมขับรถขึ้นทางภูเขาเล็ก รถขึ้นไม่ได้เลยต้องผลักทั้งคืนเลยกว่าจะขึ้น
ซุก = ผลัก
....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 417 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มอด

ภาษาอีสานคำว่า..มอด
ความหมายตรงๆ ====>
ดับ/ปิด ถ้าเป็น มุดมอด แปลว่า ตายหรือตายไปแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 22-12-2009 06:33:49

ตัวอย่าง

มอดเครื่องให้แหน่
แปลว่า ดับเครื่องให้หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 418 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มอน

ภาษาอีสานคำว่า..มอน
ความหมายตรงๆ ====>
ใกล้จะมอด ,ใกล้ดับ ,ลดแสงลงช้าๆ(ไกล้ดับ)
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 15-05-2010 10:31:59

ตัวอย่าง

องไฟที่ก่อไฟ กำลังมอน
แสงเทียนมอนแสงลง
คำแปล
องไฟที่ก่อไว้กำลังใกล้จะมอด
แสงเทียนลดแสงลงช้าๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 419 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มะเรเขขา

ภาษาอีสานคำว่า..มะเรเขขา
ความหมายตรงๆ ====>
รกรุงรัง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: วันชัย
เมื่อวันที่:: 20-06-2008 09:26:58

ตัวอย่าง

ห้องเป็นมะเรเขขา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 420 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มัก

ภาษาอีสานคำว่า..มัก
ความหมายตรงๆ ====>
ชอบ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: วิจิตต์ บุญมี
เมื่อวันที่:: 14-06-2009 15:05:30

ตัวอย่าง

อ้ายมักเจ้า แปลว่า พี่ชอบน้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 421 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มัก ย่อง

ภาษาอีสานคำว่า..มัก ย่อง
ความหมายตรงๆ ====>
บ้ายอ
อ้างอิงจังหวัด :: เลย
จากคุณ:: จารุวรรณ ปัดภัย
เมื่อวันที่:: 11-05-2010 20:17:45

ตัวอย่าง

ไอ้สมดากแอกเผิ่นซะแม่นมักย่อง
ไอ้สมเป็นคนบ้ายอ ชะมัด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 422 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มักย้อง

ภาษาอีสานคำว่า..มักย้อง
ความหมายตรงๆ ====>
คนชอบยอ/ยุขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 25-12-2009 04:50:33

ตัวอย่าง

หมอนั้น เป็นคนมักย้องเด้
แปลว่า หมอนั้นเป็นคนชอบยอนะนั่น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 423 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มักส่อ

ภาษาอีสานคำว่า..มักส่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ขี้ฟ้อง/คนขี้ฟ้อง/คนเรื่องมาก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 01-07-2010 01:07:12

ตัวอย่าง

อย่าไปบอกเรื่องให้มันฮู้เด้อ มันแห่งมักส่ออยู่

แปลว่า อย่าไปบอกเรื่องให้มันรู้ มันยิ่งเป็นคนขี้ฟ้อง

(คำว่า ส่อ กับ ส้อ มีความหมายต่างกัน )

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 424 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มันเป็นกัน

ภาษาอีสานคำว่า..มันเป็นกัน
ความหมายตรงๆ ====>
ได้เสียเป็นผัวเมียกัน หรือชายหญิงได้ร่วมประเวณีกันแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 27-07-2008 12:44:26

ตัวอย่าง

ภาษาอีสานส่วนมากจะไม่พูดตรงๆ จะพูดสุภาพให้รู้เป็นในๆ ว่าเป็นเรื่องใคร ทำอะไร อยู่ที่ไหน อย่างไร คือโอกาสที่จะถูกฟ้องหมิ่นประมาทมีน้อยมากในภาษาอีสาน มันเป็นงามงดงามในการใช้ภาษาและการสื่อความหมาย เช่น นายดำไปลักลอบได้เสียเป็นผัวลับๆกับนางสาวสุดสวย และไม่ต้องการให้คนในหมู่บ้านรู้ แต่บังเอิญมีคนรู้นำเรื่องไปพูดคุยกัน คนในหมู่บ้านจะเรียกว่า \"มันเป็นกัน\" ความหมายก็คือ ได้ร่วมประเวณีกันแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 425 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มาน

ภาษาอีสานคำว่า..มาน
ความหมายตรงๆ ====>
ตั้งท้อง, มีลูก, ตั้งครรภ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 06-10-2009 10:00:15

ตัวอย่าง

คำว่า มาน หรือว่า มาร ไม่รู้เขียนยังไงเป็นอันว่า ให้อ่านว่า มานก็แล้วกัน แปลว่า ตั้งท้อง ตั้งครรภ์ มีลูก ประมาณนี้

แม่มาน ก็คือ คนที่ตั้งท้อง นั่นเอง

ตัวอย่าง
งัวอยู่เฮือนข้อย สงสัยสิเป็นงัวแม่มาน ข่อยเห็นมันท้องใหญ่ขึ้นๆเรื่อย อีกบ่โดนกะสิออกลูกแล้ว สิได้กินต้มน้องงัวตั๊ว บาดทีนี้

แปลว่า
วัวที่อยู่บ้านผม สงสัยจะตั้งท้อง ผมเห็นท้องมันโตขึ้นเรื่อยๆ อีกไม่นานก็จะตกลูกแล้ว และได้กินต้มรกวัวหล่ะทีนี้

ออกลูก -- คลอดลูก ตกลูก
น้องวัว --- รกวัว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 426 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มานทาง

ภาษาอีสานคำว่า..มานทาง
ความหมายตรงๆ ====>
ผู้หญิงทีตั้งท้องก่อนแต่งหรือไม่รู้แน่ว่าใครเป็นพ่อของลูกในท้อง (เป็นภาษาเก่า บางแห่งก็ไม่ใช้แล้ว)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 16-12-2009 03:28:03

ตัวอย่าง

แม่ต่อว่าลูกว่า = กูส่งให้ไปเรียนหนังสือ มึงมานทางกลับมาน้อ

แปลว่า กูส่งให้ไปเรียนหนังสือ มึงก็ท้องไม่มีพ่อกลับมา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 427 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มาย

ภาษาอีสานคำว่า..มาย
ความหมายตรงๆ ====>
สอดส่อง แอบสอดส่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 11-05-2006 18:01:40

ตัวอย่าง

มื่อนี้บ่าวหน่อ บ่ได้ไปมายสาวบ่ ซุมื้อ คือจั่งไปดีแท้
บ่ได้ไปดอก เพราะวาผู้สาวผู้ฮ้ายโพด

แปลว่า
วันนี้บ่าวหน่อไม่ไปแอบมองสาวหรือ
ไม่ได้ไปหรอก เพราะสาวหน้าตาไม่ดีเลย

ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 428 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มิดจั๊ด

ภาษาอีสานคำว่า..มิดจั๊ด
ความหมายตรงๆ ====>
เงียบสนิท,เงียบหาย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 01-09-2006 09:03:06

ตัวอย่าง

ลักษณะของมิดจั๊ดคือ จากที่เคยมีเสียงดัง อยู่ๆ ก็เงียบไปกระทันหัน ทันทีทันใด....เช่น

ดนตรีเล่นอย่างมันส์ กำลังเต้นหน้าฮ้านอยู่ม่วนๆ ไฟผัดดับ มิดจั๊ดเลย
แปล :
ดนตรีเล่นอย่างมันส์ กำลังดิ้นหน้าเวทีอย่างสนุก ไฟเกิดดับ เงียบสนิท!!!

ตะผัดพ่อใหญ่ดลเลาไปเฮ็ดงานอยู่ไต้หวัน บ่มีไผฮู้ข่าวเลาเลย มิดจั๊ดเลย
แปล:
ตั้งแต่พ่อใหญ่ดลแกไปทำงานที่ไต้หวัน ไม่มีใครรู้ข่าวแกเลย เงียบหายไปเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 429 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มิดซีลี

ภาษาอีสานคำว่า..มิดซีลี
ความหมายตรงๆ ====>
เงียบสนิท,เงียบกริบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 31-08-2006 17:35:42

ตัวอย่าง

น้องแอ็ดเพิ่นย้านผีแฮง บ่กล้ายางไปใส เพราะว่ามันมิดซีลี
แปลว่า
น้องแอ็ดแกกลัวผีมาก ไม่กล้าเดินไปไหน เพราะว่ามันเงียบสนิท เงียบกริบมาก

สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 430 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มิดอิ่มซิ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..มิดอิ่มซิ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
หายเงียบเลย
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 03-09-2010 21:49:08

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องอั้มคือมิดอิ่มซิ่มบ่มาเหล่นนำคือเก่าเลยน้อ

แปล
น้องอั้มหายเงียบไปเลย ไม่เห็นมาเล่นด้วยเหมือนเดิม หายไปไหนนะ ว่าซ้าน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 431 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มีดเซีย

ภาษาอีสานคำว่า..มีดเซีย
ความหมายตรงๆ ====>
กรรไกร
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: พิณพนม
เมื่อวันที่:: 27-08-2006 16:04:21

ตัวอย่าง

หล่าๆ เอามีดเซียมาให่อ้ายแน อ้ายสิตัดส่งมันยาวโพด
หมายถึง น้องๆ เอากรรไกรมาให้พี่หน่อยพี่จะตัดกางเกง มันยาวเกินไป

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 432 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มื่อเพ็ง

ภาษาอีสานคำว่า..มื่อเพ็ง
ความหมายตรงๆ ====>
วันเพ็ญ , วันขึ้น 15 ค่ำ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-11-2006 11:11:55

ตัวอย่าง

พอดีวันที่เขียนนี้ ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 12 ตรงกับวันลอยกระทงพอดี ก็เลยจะเสนอคำที่ใช้เรียกวันของชาวอีสาน

-มื่อเพ็ง หมายถึง วันเพ็ญ ซึ่งก็คือ วันขึ้น 15 ค่ำ ของทุกเดือน เช่น เดือนสิบสองเพ็ง หมายถึง วันขึ้น สิบห้าค่ำเดือนสิบสอง เดือนสามเพ็ง หมายถึง วันขึ้นสิบห้าค่ำเดือนสาม

-มื่อดับ หมายถึง วันที่ไม่มีพระจันทร์ในท้องฟ้าเลย ซึ่งก็คือวันสุดท้ายของแต่ละเดือน คือ วันแรมสิบห้าค่ำ หรือ แรมสิบสี่ค่ำในบางเดือนที่สิ้นสุดเดือนที่แรมสิบสี่ค่ำ เช่น เดือนสี่ดับ หมายถึง วันแรมสิบห้าค่ำเดือนสี่

-ออกใหม่ หมายถึง ช่วงต้นเดือน ซึ่งก็หมายถึง ข้างขึ้น เช่น เดือนหกออกใหม่ หมายถึง ต้นเดือนหก เดือนสามออกใหม่สามค่ำ หมายถึง วันขึ้น สามค่ำเดือนสาม เป็นต้น
จะสังเกตุได้ว่าภาษาอีสานจะเรียกเดือนขึ้นก่อนวันเสมอ

ตัวอย่างประโยค

-มื่อนี่กะฮอดเดือนสิบสองเพ็งแล้ว อ้ายหน่อกะได้แต่ถ่าว่ายามได๋สิฮอดเดือนสามเดือนสี่จักเทือ เพราะว่า มื่อเดือนสี่ออกใหม่หกค่ำ กะจั่งค่อยสิได้มื่อดีไปขอน้องพอลล่า

แปลว่า

-วันนี้ก็วันเพ็ญเดือนสิบสองแล้ว อ้ายหน่อก็ได้แต่ตั้งตาคอยว่าเมื่อไหร่จะถึงเดือนสามเดือนสี่สักทีเพราะว่า วันขึ้นหกค่ำเดือนสี่ ถึงจะเป็นวันดีไปสู่ขอน้องพอลล่าแต่งงาน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 433 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มุดดินแก่น

ภาษาอีสานคำว่า..มุดดินแก่น
ความหมายตรงๆ ====>
อายมาก ไม่รู้จะเอาหน้าซุกไว้ไหน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: เก่ง ญาติระอา
เมื่อวันที่:: 05-10-2010 14:50:11

ตัวอย่าง

อยากอายหลายพออยากมุดดินแก่นหนีเด้พี่น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 434 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มุ่นอุ้ยปุ้ย

ภาษาอีสานคำว่า..มุ่นอุ้ยปุ้ย
ความหมายตรงๆ ====>
มั่วไปหมด, เละเทะหมด, ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 26-09-2007 17:06:51

ตัวอย่าง

โตอย่าง : - อ้ายมังกายเดียวดอนจ่มให่อ้ายหน่อว่าจักเขียนหยังมาให่อ่าน
ละมุ่นอุ้ยปุ้ยเอาโลดอ่านกะบ่ออก
- อ้ายแป้นปีก เรามักเอาของใช้มากองไว้ทั่วทีป จักหยังเป็นหยัง
มุ่นอุ้ยปุ้ย เบิ่งบ่ออกเลย
คำแปล : - พี่มังกายเดียวดอนบ่นว่าพี่หน่อเขียนอะไรมาก็ไม่รู้ มั่วไปหมด
อ่านก็ไม่ได้
- พี่แป้นปีก มักเอาของใช้มากองไว้กระจัดกระจาย ไม่รู้อะไรเป็นอะไร
เละเทะไปหมด ดูไม่ได้เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 435 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มู่

ภาษาอีสานคำว่า..มู่
ความหมายตรงๆ ====>
บูด,เน่า หรือ ขึ้นรา
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 02-09-2006 09:16:02

ตัวอย่าง

มู่ เป็นคำโบราณแล้วหละ เดี๋ยวนี้บ่ค่อยมีคนไซ่แล้ว มู่ แสดงถึงสิ่งที่ ทิ้งไว้โดน จนขึ้นราบูดเน่า เช่น

-เข่าเหม่าเฮ็ดไว้โดนหลายบ่มีคนกิน มันเลย \"มู่\" เหมิด
แปลว่า
-ข้าวเม่า ทำไว้นานมากแล้วไม่มีคนกิน มันเลย \"ขึ้นรา\" หมด

หรือ ตัวอย่างประโยค

บ่าวหน่อ: น้องพอลล่า เป็นหยังมื่อนี่สังมานั่ง \"หน้ามู่บูดหยูด\" อยู่จั่งซั่น
น้องพอลล่า: กะสิบ่ให้น้องพอลล่า หน้ามู่บูดหยูด ได้จั่งได๋ละคะ กะอ้ายหน่อนั่นหละ มื่อๆบ่เฮ็ดหยัง เอาแต่ส่งอีเมลไปหาสาว หม้อหุงเข่า กะบ่ล้างจักเทือ จนเข่า \"มู่\" เหม็นหึ่ง เหมิดแล้ว เสื่อผ่าที่นุ่งแล้วกะบ่ซัก กองไว่จนมัน \"มู่\" เกิดเห็ด จนสิได้เก็บไปแกงแล้ว
บ่าหน่อ:@@@@@@@
ความหมาย=

บ่าวหน่อ: น้องพอลล่า ทำไมวันนี้ถึงมานั่ง \"หน้าบูดหน้าบึ้ง\" อยู่อย่างนั้น
น้องพอลล่า: ก็จะไม่ให้น้องพอลล่า หน้าบูดหน้าบึ้ง ได้ยังไงละคะก็พี่หน่อนั่นแหละ วันๆไม่ทำอะไร เอาแต่ส่งอีเมลไปหาสาว หม้อหุงข้าว กะไม่ล้างสักที จนข้าว \"เน่า\" เหม็นหึ่ง หมดแล้ว เสื้อผ้าที่นุ่งแล้วกะไม่ซัก กองไว้จนมัน \"ขึ้นรา\" เกิดเห็ด จนจะได้เก็บไปแกงแล้ว

อย่าเฮ็ดจั่งซี่อีกจักเทือเด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 436 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมี่ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เมี่ยน
ความหมายตรงๆ ====>
เก็บ ,จัดเก็บ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 14-07-2006 11:46:02

ตัวอย่าง

เมี่ยน ความหมายตรงๆก็คือ เก็บ หรือ จัดเก็บ และอาจหมายถึงการทำความสะอาดก็ได้ เช่น

-มื่อนี่บ่าวหน่อ โทรไปบอกน้องพอลล่า ว่าสิไปกินเข่าแลงนำ น้องพอลล่าดีใจหลายว่าผู้บ่าวสิมาเล่นเฮือน กะฟ่าว \"เมี่ยน\" เฮือน \"เมี่ยน\" ซาน ให้มันแปน
แปลว่า
-วันนี้บ่าวหน่อโทรไปบอกน้องพอลล่า ว่าจะไปทานข้าวเย็นด้วย น้องพอลล่าดีใจมากว่าแฟนหนุ่มจะมาที่บ้าน ก็รีบ \"เก็บ\" รีบ กวาด บ้านเรือนให้มันสะอาดตา

หรือ เมี่ยน ที่แปลว่า เก็บ ในความหมายหนึ่ง เช่น
-เจ้าพ่อหน่อ ได้ยินว่า สิมีผู้บ่าวมาจีบน้องเบเบ้ ลาวสูนหลาย กะเลยสั่งลูกน้องว่า \"บักได๋ ซ่างมาบังอาจสิมาเล่นกิ๊กกูว่ะ ไป้ ไป \"เมี่ยน\" มันเดียวนี่
แปลว่า
-จ้าวพ่อหน่อ ได้ยินข่าวมาว่า จะมีชายหนุ่มมาจีบน้องเบเบ้ แกโมโหมาก ก็เลยสั่งลูกน้องว่า ไอ้หน้าไหน มันช่างบังอาจมาจีบกิ๊กข้าวะ ไป แก ไป \"เก็บ\" มันเดียวนี้

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 437 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมี้ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เมี้ยน
ความหมายตรงๆ ====>
เก็บให้เรียบร้อย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 25-07-2008 10:24:59

ตัวอย่าง

คำว่า เมี้ยน เป็นคำอีสาน ที่ประเทศลาวก็ยังใช้

หมายถึง การเก็บให้เรียบร้อย ซึ่งเป็น 1 ใน 5 ข้อ ของ 5 ส.



มาดูตัวอย่างกันนะครับ



พอตะผัดน้องนางเลาใหญ่เป็นสาวมา เลากะฮู้จักเมี้ยนเฮียนเมี้ยนซาน จนเฮียนเลาซุมื้อนี้ สะอาดสะอ้าน เป็นตาอยู่ แขกไปไทมามีแต่คนย่องว่านางนี้เป็นตาฮักหลาย



แปลว่า

ตั้งแต่น้องนางโตเป็นสาว แกก็รู้จักเก็บบ้านให้เรียบร้อย จนบ้านแกทุกวันนี้สะอาดสะอ้านน่าอยู่ แขกที่มาบ้านก็ยกย่องชมเชยว่าน่ารักมาก



คำอื่นๆที่ขอแปลเพิ่มครับ

พอตะผัด หรือ ตาผัด แปลว่า ตั้งแต่ หรือ เริ่มตั้งแต่ ส่วนหใญ่ใช้ในเงื่อนเวลา

ซุมื้อ คือ ทุกวัน

ย่อง คือ ชม,ให้คำชม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 438 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมือ,เมีย

ภาษาอีสานคำว่า..เมือ,เมีย
ความหมายตรงๆ ====>
กลับสู่ที่เดิม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:18:54

ตัวอย่าง

มื้อนี้ เฮ็ดงานเซาแล้ว กะเมือ(เมีย) ไป เฮือนไผเฮือนมันเมียไผเมียมันเด้อ
แปลว่า
วันนี้ ทำงานเสร็จแล้วกลับบ้านใครบ้านมัน ไปหาภรรยาของงใครของมัน นะ
....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 439 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมื่อลาง

ภาษาอีสานคำว่า..เมื่อลาง
ความหมายตรงๆ ====>
สมัยที่ยังมีชีวิตอยู่(ใช้กล่าวกับคนที่ตายไปแลเ้ว)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 30-10-2013 16:51:19

ตัวอย่าง

ใช้พูดถึงอดีตที่เคยทำของคนที่ล่วงลับไปแล้ว

เมื่อลาง ตู้ไลเลาเคยเเฮ็ดแนวดีให่บ้านเฮา

แปลว่า สมัยที่ลุงไลแกยังมีชีวิตอยู่ แกเคยทำแต่สิ่งดีให้หมู่บ้านเรา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 440 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมื่อแลง/ยามเมื่อแลง

ภาษาอีสานคำว่า..เมื่อแลง/ยามเมื่อแลง
ความหมายตรงๆ ====>
ตอนค่ำ/ตอนเย็น
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 08:30:55

ตัวอย่าง

เป็นคำที่แบบว่าเต็มยศ ทางการของอีสานมากที่อื่นไม่รู้ใช้แบบนี้มั้ย

เช่น เมื่อแลงหม่องเก่าเด้อ ผู้สาว

แปลว่า ตอนเย็นที่เดิมนะ สาว

หรือ ว่าสิเมือยามเมื่อแลง-ว่าจะกลับตอนพลบค่ำเอา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 441 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แมงงอด, แมงเงา

ภาษาอีสานคำว่า..แมงงอด, แมงเงา
ความหมายตรงๆ ====>
แมงป่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:46:46

ตัวอย่าง

คำว่า แมงงอด ภาษาฝรั่งคือ scorpion
ในภาคอีสาน จะมี 2 ชนิด คือ แมงงอดกับแมงเงา

ข้อแตกต่างระหว่างแมงงอดกับแมงเงา คือ
แมงงอดจะตัวเล็ก สีออกไปทางที่น้ำตาลเหลือง ตัวใหญ่สุดจะมีขนาดเท่ากับนอ้วก้อยของคนเรา เวลาตอด หรือเวลาที่ปล่อยพิษจะเอาหางที่มีเหล็กในปักเข้าไปที่ศัตรู เจ็บปวดมาก ตัวเล็กๆ ร้ายนัก

ส่วนแมงเงา จะเป็นตัวที่มีสีดำ หรือที่เอาเป็น LOGO ของวง SCORPION นั่นแหละครับ ตัวใหญ่ ประมาณนิ้วโป้งเท้า คนภาคอีสาน นิยามเอามารับประทาน บ้างก็ทอด บ้างก็ดองเหล้า เขาบอกว่า หากปิ้งให้เด็กกินจะแก้โรคซางได้ ผมยังไม่เคยโดนแมงเงาตอดเลย เลยไม่รู้ว่าเจ็บยังไง

ว่างๆ ใครโดนตอดแล้วมาเล่าให้ฟังหน่อยก็ดีครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 442 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แม่นบ่บุ๊

ภาษาอีสานคำว่า..แม่นบ่บุ๊
ความหมายตรงๆ ====>
ใช่หรือเปล่าไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:22:05

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง อ้าวจารย์ใหญ่ผู้นั่นแม่นน้องซายน้องจีจ้าแม่นบ่บุ๊หนิ

แปล เอ้อ จารย์ใหญ่ผมไม่แน่ใจเหมือนกันว่าผู้ชายคนนั้นใช่น้องชายน้องจีจ้าหรือเปล่าไม่รู้สิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 443 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แม่นหยัง

ภาษาอีสานคำว่า..แม่นหยัง
ความหมายตรงๆ ====>
อะไร
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: มหาชัย
เมื่อวันที่:: 01-02-2010 08:31:00

ตัวอย่าง

เช่น ความหมายที่ไม่เข้าใจ หรือ ต้องการฝห้พูดซ้ำคำเดิม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 444 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แมบ

ภาษาอีสานคำว่า..แมบ
ความหมายตรงๆ ====>
นอนแช่
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 11-07-2010 04:20:59

ตัวอย่าง

ควายนอนแมบน้ำในหนอง

แปลว่า ควายนอนแช่น้ำในหนอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 445 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แม่โป่

ภาษาอีสานคำว่า..แม่โป่
ความหมายตรงๆ ====>
หัวโจก , หัวหน้า, ผู้นำ,หรือ นางพญาแมลง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 06-07-2010 10:57:03

ตัวอย่าง

หากกล่าวถึงคน หมายถึง หัวโจก หรือ ผู้นำ
กล่าวถึงแมลงหมายถึง นางพญา
ตัวอย่าง
สาวส่า เป็นแม่โป่ ในการพาเด้กน้อยเล่นน้ำในหนอง
การหาแมงมัน ต้องเอาแต่ แม่โป่มันเด้อ
คำแปล
สาวส่า เป็นหัวโจก ในการพาเด็กน้อยเล่นน้ำในหนอง
การหา มดแมงมัน ต้องเอาแต่นางพญามัน นะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 446 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไม้คันหลาว

ภาษาอีสานคำว่า..ไม้คันหลาว
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้สำหรับหาบข้าวที่เกี่ยวแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10-02-2006 11:53:25

ตัวอย่าง

เกี่ยวเข่าแล้ว อย่าลืมเฮ็ดไม้คันหลาวให่จักอันแหน่เด้อ บ่าวหน่อ สิได้เอาไปหาบเข่า
แปลว่า
เกี่ยวข้าวเสร็จแล้ว อย่าลืมทำไม้สำหรับหาบข้าวให้สักอันนะ บ่าวหน่อ จะได้นะไปหาบข้าว

แล้ว แปลว่า ผ่านมาแล้ว เสร็จแล้ว
เป็นคำที่แสดงเรื่องราวที่เป็นอดีต เดี๋ยวจะอธิบายการใช้อีกครั้งนึง

สั้นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 447 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไม้แส้

ภาษาอีสานคำว่า..ไม้แส้
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้เรียว
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 19:12:18

ตัวอย่าง

เป็นคำอีกคำที่ทางหนองคายใช้รว่มกัน สปป ลาวและทางเหนือ แปลว่า ไม้เรียว เช่น เจ้าไปเอาไม้แส้มาแน่ดุ๊ ข่อยสิตีลูกซายหล่า มันมึน เว้าบ่ฟังควม แปลว่าคุณไปเอาไม้เรียวมาให้ฉันหน่อยซิฉันตีลูกชายคนเล็กมันดื้อ พูดไม่เชื่อฟัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 448 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยอง

ภาษาอีสานคำว่า..ยอง
ความหมายตรงๆ ====>
การตะลุมบอน.คลุกเคล้า,ทำให้ละเอียดเข้ากัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/29/2002 10:33:01 PM

ตัวอย่าง

บักหล่ามายองยายางให่แม่แหนะ คาตะยองกันกับน้องอยู่หั่น
แปลว่า
ลูก มาทำให้ย่านาฝมันแหลกละเอียดเข้ากันหน่อยซิ อย่ามัวแต่ทะเลาะเล่นตะลุมบอนกันกับน้องซิ

วาสั่นแหล่ว...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 449 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย้อง

ภาษาอีสานคำว่า..ย้อง
ความหมายตรงๆ ====>
ชม
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 14-10-2010 22:05:24

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง

มือพิณ:ป๊าดๆ มื้อนี้บักดีมคือตีฉาบเก่งแท้ว่ะ
มือฉาบ:โอ้อ้ายอย่ามาย้องคั๊กหลายเดี๋ยวกะสายย้องขาด 555

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 450 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย้อน

ภาษาอีสานคำว่า..ย้อน
ความหมายตรงๆ ====>
การขยับกายขึ้นลงตามจังหวะเสียงดนตรี
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: อีเกียแดง {แห่งรัตติกาล}
เมื่อวันที่:: 05-01-2013 08:01:09

ตัวอย่าง

การทำในลักษณะนี้คือทำเพียงแต่พองามเป็นจังหวะ ภาษาอีสานเรียกว่าย้อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 451 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยอม

ภาษาอีสานคำว่า..ยอม
ความหมายตรงๆ ====>
กระเบียดกระเสียน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: นายฮ้อยทมิฬ
เมื่อวันที่:: 30-03-2010 14:14:18

ตัวอย่าง


อ้ายกับน้องกินข้าวกับปี้งซี่น อ้ายค่อยๆบิกินยอมๆ ย่านมันเบิ๊ดก่อน น้องสิบ่ออิ่ม

แปลว่า พี่กับน้องกินข้าวกับปิ้งเนื้อ พี่ค่อยๆบิกินอย่างกระเบียดกระเสียน เพราะกลัวมันหมดก่อนที่น้องจะกินอิ่ม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 452 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย้าน

ภาษาอีสานคำว่า..ย้าน
ความหมายตรงๆ ====>
การกลัว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10/10/2001 3:14:03 PM

ตัวอย่าง

ย้านเด้... ย้านบุญอ้ายบ่สมเจ้า นางหล่า
แปลว่า กลัวมากเลย กลัวว่าพี่ชายจะมีบุญวาสนาไม่ถึงน้องนาง

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 453 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยาย

ภาษาอีสานคำว่า..ยาย
ความหมายตรงๆ ====>
การกระจาย Distribution
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 6:27:46 AM

ตัวอย่าง

สิออกพรรษาแล้วเด้อ เจ้าไปยายข้าวสากจั๊กหม่องแล้ว
แปลว่า
จะออกพรรษาแล้วนะ คุณไปกระจายข้าวกระยาสารทกี่ที่แล้ว

วาสั่นดอก...บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 454 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยึ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ยึ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ท้องอืด
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: ดอกรัก
เมื่อวันที่:: 22-01-2007 10:09:28

ตัวอย่าง

กินบักถั่วหลายยึ่งท้องตดแตกเด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 455 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยืง

ภาษาอีสานคำว่า..ยืง
ความหมายตรงๆ ====>
ท้องอืด, ท้องเฟ้อ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 11:13:42

ตัวอย่าง

ยืง แปลว่า ท้องอืด, ท้องเฟ้อ



สาวนางเลากินบักบกบ่ได้คั่ว เลายืงหมดมื้อเหมิดเวน

แปลว่า

สาวนางแกกินมะบก (ภาษาไทยมันอะไรหว่า) ที่ไม่ได้ทำการคั่วก่อน แกเลยท้องอืดทั้งวัน



ปล. วิธีกินบักบกให้อร่อยมีขั้นตอนดังนี้

1. รอเอาในบักบกจากงัวที่ไปหล่อนให้ก่อน

2. นำบักบกที่งัวหล่อนแล้ว ไปไปคั่ว

3. นำบักบกที่ได้ไปผ่าอาแต่เนื้อมัน



หากไม่นำไปคั่ว อาจยืงได้....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 456 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยู่, หยู้, ญู่

ภาษาอีสานคำว่า..ยู่, หยู้, ญู่
ความหมายตรงๆ ====>
ดัน, ผลัก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-05-2007 11:48:58

ตัวอย่าง

ยู่, หยู้, ญู่ ไม่รู้ว่าเขียนยังไงจะถูก แปลว่า ดัน, ผลัก (PUSH)
เวลาออกเสียงต้อง เอาเอาจมูกมาแตะกับริมฝีปาก และหายใจเข้า แล้วอ่าน (โอย..ลำบาก)

ตัวอย่าง
บ่าวบุญแหงม เลาขับรถไปติดหล่ม กะเลาเอิ้นหมู่พวกมาซอยกันยู่รถเลาออกจากขี้ตม
แปลว่า
บ่าวบุญแหงม แกขับรถไปติดหล่ม แกก็เลยเรียกเพื่อนฝูงมาช่วยกันดันรถขึ้นจากโคลน

จบ.

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 457 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เยา

ภาษาอีสานคำว่า..เยา
ความหมายตรงๆ ====>
ร่อแร่,เหนื่อยล้าอ่อนแรง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 01-06-2006 10:30:17

ตัวอย่าง

1.\"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน งุมถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มัน \"เยา\" สาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\"
หมายความว่า \" กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน ครอบ ถ้วยไว้ก่อน ให้มัน \"ร่อแร่\" ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\"

2.คู่ซิงซนะเลิศ คุตบอลเอฟเอคัพ เล่นจนครบเก้าสิบนาทีแล้ว กะยังหาผู้ซนะบ่ได้ ต้องต่อเวลาออกไปอีก สามสิบนาที เฮ็ดให่นักคุตบอล ทั้งสองข้าง เหมิดแฮง \"เยา\" ไปตามๆกัน โดยเฉพาะ บักเจอหลาด \"เยา\" คักกั่วหมู่ จน บีแข้งปั้น นอนกลิ้งเกียกดิน พุ่นหละ
แปล่า คู่ชิงชนะเลิศฟุตบอลเอฟเอคัพ เล่นจนครบเก้าสิบนาที ก็ยังหาผู้ชนะไม่ได้ ต้องต่อเวลาออกไปอีกสามสิบนาที ทำให้นักฟุตบอลทั้งสองทีม \"เหนื่อยล้าหมดแรง\" ไปตามๆกัน โดยเฉพาะสตีเฟ่น เจอร์หลาด \"ร่อแร่\" มากกว่าเพื่อน จน ขาเป็นตะคริว นอนเกลือกกลิ้งในสนาม

บีแข้งปั้น = ขาเป็นตะคริว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 458 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เยี่ยมยาม

ภาษาอีสานคำว่า..เยี่ยมยาม
ความหมายตรงๆ ====>
เยี่ยมเยียน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:31:45

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง โอ้มื้อนี้ไปเยี่ยมยามป้าหน่อยทางหนองคายก่อนน๊า

แปล โอ้ วันนี้เราขึ้นไปเยี่ยนเยียนคุณป้าหน่อยทางจังหวัดหนองคายดีกว่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 459 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เยือง

ภาษาอีสานคำว่า..เยือง
ความหมายตรงๆ ====>
ส่อง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 17-12-2009 06:16:51

ตัวอย่าง

เอาไฟฉายมาเยืองเบิ่งตี้
แปลว่า เอาไฟฉายมาส่องดูซิ
เป็นภาษาเก่า ปัจจุบันใช้ ส่อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 460 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แยง

ภาษาอีสานคำว่า..แยง
ความหมายตรงๆ ====>
อาการส่อง,สอดส่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 6:40:09 AM

ตัวอย่าง

แยงแวน = ส่องกระจก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 461 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แยงเงา

ภาษาอีสานคำว่า..แยงเงา
ความหมายตรงๆ ====>
ดูเงา/มองเงา (การส่องกระจก เรียกว่า แยงแว่น )
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 22-07-2010 17:16:01

ตัวอย่าง

สิเฮ็ดหยัง แยงเงาเจ้าของแหน่

แปลว่า จะทำอะไร ดูเงาตัวเองบ้าง

ถ้าคำว่า แยง แปลว่า ดู มอง อย่างพินิจพิจารณา ดูอย่างใคร่ครวญ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 462 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โย๋

ภาษาอีสานคำว่า..โย๋
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่เต็มที่, ทำอะไรไม่เต็มกำลัง, การยึกยัก, ค้างๆคาๆ, ยั้งมือ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 02-03-2007 14:29:09

ตัวอย่าง

คำว่า โย๋ คือ ไม่เต็มที่, ทำอะไรไม่เต็มกำลัง, การยึกยัก, ค้างๆคาๆ, ยั้งมือ

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวสำน้อย เลาเป็นนักมวย แฮงเลาหลายบักขนาด มื้อวาน ตอนตีมวย เลาโย๋ไว้ซือๆเด๊ะ บ่จั่งซั่น คู่ซกเลาตายคามือแล้ว
แปลว่า
หนุ่มน้อยแกเป็นนักมวย แกมีแรงเยอะมาก เมื่อวานตอนแกชกมวย แกยั้งมือชก ไม่เต็มที่เฉยๆนะ ไม่อย่างนั้น คู่ชกของแก ตายคาที่แล้ว

สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 463 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า รถจัก

ภาษาอีสานคำว่า..รถจัก
ความหมายตรงๆ ====>
รถมอเตอร์ไซต์
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 22:03:49

ตัวอย่าง

เป็นสัพท์เก่าของอีสานที่ฝั่งก็ยังใช้อยู่
เช่น ตู้นี้ เลามักขี่แต่รถจักฮ้างๆ

ตานี่ แกชอบขี่แต่รถพังๆ(รถจักรยานยนต์)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 464 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า รูปแบบคำถาม

ภาษาอีสานคำว่า..รูปแบบคำถาม
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นการอธิบายคำถาม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 17:37:18

ตัวอย่าง


ไทย
ฝรั่ง
อีสาน
ตัวอย่าง
แปลว่า
อะไร
What
อีหยัง
นี้แมนอีหยัง
นี่คือ อะไร
ใคร
Who
ผู้ใด๋,ไผ
ไผ เขียนภาษาอีสาน
ใครเขียนภาษาอีสาน
เมื่อไหร่
When
ต๊ะเหิง
เพิ่นเขียนต๊ะเหิง
เขาเขียนตั้งแต่เมื่อไหร่
ที่ไหน
Where
หม่องใด๋,ใส
เพิ่นเป็นคนอยู่หม่องใด๋
เขาเป็นคนที่ไหน
อย่างไร
How
จั่งใด๋
สิพ้อเพิ่นได้จั่งใด๋
จะพบเขาได้อย่างไร
ทำไม
Why
เป็นหยัง
เป็นหยังเพิ่นคือหล่อแท้
ทำไมเขาหล่อจังเลย

...วาสั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 465 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ล้มคุบหนู

ภาษาอีสานคำว่า..ล้มคุบหนู
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำเปรียบเทียบเพื่อปลอบใจเวลาล้ม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 21-03-2007 16:37:47

ตัวอย่าง

ล้มคุบหนู
เป็นคำเปรียบเทียบเพื่อปลอบใจเวลาล้ม

คำว่า ล้มคุบหนู ใช้ปลอบใจเวลาล้ม เพื่อไม่ให้ คนล้มรู้สึกว่าเสียหน้า หรือ เจ็บ ที่ล้มเป็นเพราะต้องการจะตะครุบหนูต่างหาก

ภาคอีสานถือว่ามีหนูนาเยอะ และหนูนาก็จะกินข้าวเปลือกที่หล่นตามท้องนาเป็นอาหาร ดังนั้น หนูนาจึงสะอาด ไม่เหมือนหนูในกรุงเทพฯ และเด็กๆ หรือว่าคนภาคอีสาน ขช่วงหน้าร้อนจะไปหาหนูมาทำอาหารกัน
และจะมีการไล่หนูนาที่ออกมาจากรู ซึ่งก็ต้องตะครุบจึงจะอยู่ และล้มตะครุบด้วย ดังนั้น หากมีการพลาดท่าล้มลงจะโดยไม่ตั้งใจก็แล้วแต่ ก็จะให้กำลังใจว่า ที่ล้มลงไปเพราะ ล้มไปตะครุบหนูต่างหาก ไม่ได้ล้มเพราะว่าสะดุดอะไร

คำว่า คุบ ก็คือ ตะปบ ตะครุบนั่นเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 466 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลมหัวกุด

ภาษาอีสานคำว่า..ลมหัวกุด
ความหมายตรงๆ ====>
ลมหมุน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/29/2002 10:11:36 PM

ตัวอย่าง

เขาวา วาตะเห็นลมหัวกุดให่กองดากแนมลอดขาสิเห็นผี แมนบ่
แปลว่า
เขาเล่าว่า หากเห็นลมหมุนให้กองก้นมองลอดหว่างขาจะเห็นผี ใช่ไหม
วาตะ------หากว่า
ดาก--------ก้น
แนม-------มอง
แมนบ่----ใช่ไหม (แมน=ใช่)

วาสั่นแหล่ว...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 467 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ล่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ล่อน
ความหมายตรงๆ ====>
วุ้นเส้น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 24-09-2006 12:40:03

ตัวอย่าง

ล่อน หรือ เส้นล่อน หมายถึง วุ้นเส้น วุ้นเส้นที่เอามาทำอาหารนี่แหละ
ล่อน คนอีสานบ้อนเฮา มักสิเอามาแกง ใส่ เนื้อสัตว์ เช่น แกงล่อนใส่ไก่ แกงปลาไส่ล่อน แกงปลากระป๋องใส่ล่อน

ตัวอย่าง ตอนที่บ่าวหน่อพาน้องพอลล่า ไปยามบ้าน ทางร้อยเอ็ด ไปฮอดบ้านกะเห็นแม่ใหญ่นั่งกินเข่ากับแกงล่อนใส่ปลาอยู่พอดี น้องพอลล่า กะเลยถามเพื่อทักทาย

น้องพอลล่า : (พูดไทย) คุณยายคะ ทานข้าวกับอะไรคะ
คุณยาย : (คุณยายกลัวว่าถ้าพูดอีสานแล้วน้องพอลล่าจะไม่เข้าใจก็เลยพูดไทยตอบไป) ไม่ได้ทานข้าวหรอก กำลังกินข้าว กับ แกงล้อน
น้องพอลล่า: ถ้าแกงมันร้อน ทำไมคุณยายไม่ทิ้งไว้ให้เย็นก่อนค่อยกินหละคะ
คุณยาย : มันก็เย็นแล้วหละ แต่มันเป็นแกงล้อน แกงล้อน หนะ เคยกินไหม
น้องพอลล่า: เอ๊ะ คุณยายนี่พูดไม่รู้เรื่องเลยนะ เดี๋ยวแกงก็เย็น เดี๋ยวแกงก็ร้อน งงไปหมดแล้ว
บ่าวหน่อ : (พูดแบบสูนๆ) แหล่วโตสิไปงงเฮ็ดหยัง แม่ใหญ่กะยังบอกแล้วเด ว่า แกงล่อน แกงล่อน บ่แม่นแกงฮ้อน แกงล่อนใส่ไก่ นั่นหนะ จั่งแม่นปึก

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 468 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลอย,ล่อย

ภาษาอีสานคำว่า..ลอย,ล่อย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่มีเรี่ยวแรง,โรคไม่มีเรี่ยวแรง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18/1/45 14:10:36

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ลาวเฒ่าแล้วกะเป็นลอยๆจั่งซี้หละ ซอยจะของบ่ได้
แปลว่า
คุณตาแกแก่แล้ว ก็มือไม้ไม่มีเรี่ยวแรง ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้

บ่าวหน่อวา..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 469 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ละเบ๋อ

ภาษาอีสานคำว่า..ละเบ๋อ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำลงท้ายหรือเน้นย้ำของชาวสกลนคร
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ข้าวปุ้น
เมื่อวันที่:: 29-11-2009 08:49:57

ตัวอย่าง

ไทเมืองสกลมีแต่ผู้หน้าดี ๆ ละเบ๋อ ซึ่งแปลว่า ชาวสกลนครมีแต่คนหน้าตาดี ๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 470 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลายต่าง

ภาษาอีสานคำว่า..ลายต่าง
ความหมายตรงๆ ====>
เปลี่ยนไปจากเดิม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 17-02-2006 16:56:48

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ มื้อนี้ลาวคือเป็นไปลายต่างจั่งซี้ บ่แม่นลาวกินยาผิดซองบ้อ
แปลว่า
บ่าวหน่อ วันนี้แกเปลียนไป หรือว่าแกกินยาผิดซองเหรอ

บ่แมน แปลตรงๆก็คือ ไม่ใช่
หากนำมารวมเป็นคำถาม จะเป็นคำถามปลายปิด
ในที่นี้หมายถึง หรือว่า... ใช่ไหม

บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 471 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลิ , ริ

ภาษาอีสานคำว่า..ลิ , ริ
ความหมายตรงๆ ====>
ฉีกหัก, ฉีกขาด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 14-09-2006 16:52:09

ตัวอย่าง

ลิ คือลักษณะอาการที่ กิ่งไม้ หรือใบไม้ ปลิแตกหัก หรือฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างกิ่งกับกิ่ง หรือระหว่างก้านใบกับกิ่ง (อกรรมกิริยา)

ลิ คือ ดึง ดัน เพื่อให้กิ่งไม้ ฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างกิ่งกับกิ่ง หรือเพื่อให้ใบไม้ ฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างก้านใบกับกิ่ง (สกรรมกิริยา)

ตัวอย่างเช่น
ไปไป ซิ่ง โตไปขึ้นบักค้อมากินกับแจ่วแหน่ อย่าสะไปเหยียบง่าน้อยเด้อ เดี๋ยวมันสิพาลิเด้ ตกเจ็บเด้

แปลว่า
ไปไป ซิ่ง ช่วยไปปีนต้นสะคร้อ เก็บลูกสะคร้อมากินกับน้ำพริกหน่อย อย่าไปเหยียบกิ่งเล็กๆ นะ เดี๋ยวมันจะฉีกขาด ตกเจ็บนะ (จะบอกให้)

มื้อวาน พ่อใหญ่ดล พาน้องพอลล่า ขึ้นโคก เข้าป่า หาเก็บผักหวาน น้องพอลล่า เด็ดยอดผักหวานกะบ่ขาด เก็บตั้งดน ได้บ่พอกำ... ส่วนพ่อใหญ่ดลลิเอา ลิเอา คราวเดียว ได้กำบักง่างนึง กะยังวะ (อย่าลืมเอามาแกงสู่พ่อใหญ่บัติกินเด้อล่ะ)

แปลว่า
เมื่อวาน พ่อใหญ่ดล พาน้องพอลล่า เข้าป่าโคก ไปหาเก็บผักหวานป่า น้องพอลล่า เด็ดกิ่งยอดผักหวานไม่ขาด เก็บอยู่ตั้งนาน ได้ไม่ถึงกำมือ... ส่วนพ่อใหญ่ดล ดึงหักเอา หักเอา แป๊บเดียว ได้กำมือใหญ่ๆ เลยทีเดียว (อย่าลืมเอามาแกงแบ่งพ่อใหญ่บัติกินด้วยนะ)

ปล. มันหาคำแปลตรงๆ ไม่มีเลยนะ คำว่า ลิ เนี่ย คิดไม่ออกจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 472 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลี้

ภาษาอีสานคำว่า..ลี้
ความหมายตรงๆ ====>
ซ่อน/หลบ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 10:54:42

ตัวอย่าง

เช่น บักจอนไปโลงเลียนกะขี้ค้านเลียน หาไปลี้ในห้องน้ำ-ไอ้จอนไปโรงเรียนก็ขี้เกียจที่จะเรียนไปซ่อนอยู่ในห้องน้ำ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 473 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลึ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ลึ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
สนิท คุ้นเคย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 13-08-2009 11:57:23

ตัวอย่าง

คำว่าลึ่ง หมายความรวมๆ คือ สนิท คุ้นเคย ไม่ใช่คนแปลกหน้า กล้าหยอกเล่นกัน

ตัวอย่าง
พี่ๆน้องๆชมรมอีสานจุฬาฯเฮ็ดกิจกรรมนำกันหลายจนลึ่งกัน น้องๆจั่งกล้าใช้พี่ไปเฮ็ดนั่นเฮ็ดนี่

แปลว่า
พี่ๆน้องๆชมรมอีสานจุฬาฯ ทำกิจกรรมร่วมกันหลายอย่างจนสนิทกัน น้องๆถึงได้กล้าวานพี่ไปทำโน้นทำนี่ได้

ซะละหล้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 474 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลึด

ภาษาอีสานคำว่า..ลึด
ความหมายตรงๆ ====>
กลืนเลย ไม่เคี้ยว กลืนลงคอไปเลย Verb
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดนอังคาร
เมื่อวันที่:: 05-11-2008 11:28:23

ตัวอย่าง

เวลากินยาให้ลึดเลย คือเวลากินยาให้กลืนเลยไม่ต้องเคี้ยว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 475 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลื่น

ภาษาอีสานคำว่า..ลื่น
ความหมายตรงๆ ====>
เกิน,เกินเลย,มากกว่า
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 29-10-2006 10:06:57

ตัวอย่าง

ลื่น ในภาษาอีสานแปลว่า เกิน เกินกว่า ส่วนคำที่แปลว่า ลื่น (ลื่นไถล) ภาษาอีสานใช้คำว่า หมื่น

ลื่น หมายถึง เกินกว่าปกติ เกินกว่ามาตรฐาน เช่น

---บ่าวหน่อคือหล่อ \"ลื่น\" หมู่ แท้ แปลว่า -ทำไมบ่าวหน่อถึงได้หล่อ \"เกิน\" พวกพ้องจังเลย
-เข่าในนาพ่อใหญ่บัติคือฮวงใหญ่ \"ลื่น\" บ้านลื่นเมืองเขาแท้ แปลว่า ข้าวในนาตาบัติทำไมถึงได้ออกรวงโต \"เกิน\" ของชาวบ้านเขา
-พญาชาญลาวร้องเพลงม่วนคัก บ่มีไผ \"ลื่น\" แปลว่า พญาชาญร้องเพลงเพราะมาก ไม่มีใครร้องได้เพราะ \"เกิน\"

สำนวนอื่นๆที่เกี่ยวกับคำว่าลื่น เช่น

-ย่านแต่คนอื่นสิได้ลื่น = กลัวแต่คนอื่นจะได้เกิน
-ลื่นความคน = ไม่เชื่อคำสั่งสอน ไม่ทำตามคำสั่ง
-หัวล้านลื่นครู = คนที่ทำอะไรเกินเลย ไม่เชื่อคำสอน ทำอะไรแผลงๆ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 476 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลุ้ม

ภาษาอีสานคำว่า..ลุ้ม
ความหมายตรงๆ ====>
ข้างล่าง ใต้
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: ติงค์
เมื่อวันที่:: 27-02-2007 10:19:45

ตัวอย่าง

ห้องนั่งเล่นอยู่ทางลุ้มของบ้าน แปลว่าห้องนั่งเล่นอยู่ชั้นล่างของบ้าน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 477 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เล่นเฮือนน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..เล่นเฮือนน้อย
ความหมายตรงๆ ====>
การเล่นขายของ จำลองชีวิตจริง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/25/2002 5:45:09 AM

ตัวอย่าง

อ้ายจ่อย เจ้ามาเล่นเฮือนน้อยกับข่อยบ่ ?
แปลว่า
พี่จ่อย พี่มาเล่นขายของกันกับน้องไหม

การเล่นเฮือนน้อย นี้ เด็กๆภาคอีสานนิยมเล่นมาก เพราะเป็นการจำลองชิวิตจริงในสังคม จะมีการขายของ การอยู่กันแบบครอบครัว เป็นต้น น่าอิจฉาเอ็กน้อย อีสานเน๊าะ


บ่าวหน่อ ชี้แจง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 478 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เลว

ภาษาอีสานคำว่า..เลว
ความหมายตรงๆ ====>
ขว้าง ปา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18-09-2006 12:51:56

ตัวอย่าง

เลว ไม่ใช่ได้เกี่ยวความดีชั่วนะครับ
เลว ภาษาอีสานแปลว่า ขว้างปา ใช้กับการปาของที่อยู่สูงๆ ให้ร่วงลงมา
ตัวอย่าง
พ่อใหญ่บัติ : พ่อใหญ่ดล เอาด้นฟืน มาเร็ว ข่อยสิเลวบักงิ้วเอาไปก้อยใส่มดแดงให้กิน
พ่อใหญ่ดล : เอาเลย เอาหน่วยใหญ่ๆเด้อ แล้วกะเอาหน่วยอ่อนๆเด้อ มันจั่งผ่อย แล้วกะแซบนำ

แปลว่า
คุณตาบัติ : เอาไม่ฟืน (หั่นเป็นท่อนๆแล้ว) มาเร็ว ผมจะเอาไปขว้างเอาผลงิ้ว (นุ่น) มายำใส่มดแดงให้กิน
ตาดล : เอาเลย เอาลูกใหญ่ๆและอ่อนๆนะครับ มันจะได้อ่อนๆ อร่อยๆ ด้วย

ผ่อย แปลว่า อ่อน ไม่แข็ง
ด้นฟืน แปลว่า ไม้ทำผืน ที่หั่นพอดีแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 479 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เลิก

ภาษาอีสานคำว่า..เลิก
ความหมายตรงๆ ====>
เผยอ, ฉีกขาด, ถลก, ทำให้ขาดออกเป็นส่วนๆ, ทำให้หลุดออกจากกัน, เปิด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 16-07-2007 10:57:08

ตัวอย่าง

เลิก คือ เผยอ, ฉีกขาด, ถลก, ทำให้ขาดออกเป็นส่วนๆ, ทำให้หลุดออกจากกัน
มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวหน่อ ไปเตะฟุตบอล ถืกอ้ายโรนัลดินโญ่ สกัดบอล จนบ่าวหน่อสักกะเทียมทวน กระเด็นออกไปข้างสนามถืกแผ่นป้ายโฆษณาของอีสานจุฬาฯดอทคอมเข้าอย่างจัง ขาซ้ายเหลิ่น ขาขวาหนังเลิกออกมาเป็นตาย้าน แต่บ่าวหน่อ บ่ตายดอก
แปล
บ่าวหน่อ ไปเตะฟุตบอล ถูกโรนัลดินโญ่ สกัดบอลจนบ่าวหน่อตีลังกา กระเด็ยออกไปข้าวสนาม โดนแผ่นป้ายโฆษณา อีสานจุฬาฯ ดอทคอมอย่างจัง ขาซ้ายถลอก ขาขวาหนังเผยอ ฉีกขาดออกมา น่ากลัวมา แต่บ่าวหน่อ ไม่ตาย

อีกตัวอย่างนึงครับ
สาว ป. เลาเป็นคนบ้า มักสิเลิกสิ่น เลิกเสื้อใส่ผู้บ่าว
แปลว่า
สาว ป. แกเป็นคนบ้า แกมันจะเปิดกระโปรง เปิดเสื้อให้หนุ่มๆดู


สมมติเด้อ สมมติ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 480 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แล้ว (ออกเป็นเสียงโท)

ภาษาอีสานคำว่า..แล้ว (ออกเป็นเสียงโท)
ความหมายตรงๆ ====>
เสร็จ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 00:49:15

ตัวอย่าง

แปลว่า เสร็จ ขึ้นอยู่กับบริบทด้วยครับ ลักษณะประโยคด้วยครับ ไม่ได้แปลว่าแล้วนะครับ
เช่น แม่:บักหล่า มาซอยเวียกแม่ทางในแน่ลูก
ลูกชาย:ลูกกะยังบ่แล้วนาแม่ เวียกลูกหั่น *นา เป็นคำสร้อยของคนหนองคายประมาณว่า อ่ะ หรืออ่าเสร็จ ยังบ่แล้วนา-ยังไม่เสร็จอ่า

แปล แม่:มาช่วยงานแม่ข้างในหน่อยลูก
ลูกชาย:งานผมก็ยังไม่เสร็จเลยครับ

ปลคนท้องถิ่นหนองคาย โดยเฉพาะชานเมือง หรือที่เรียกไทหนองคายนิยมเรียกแทนตัวเองว่าลูก เวลาคุยกับพ่อแม่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 481 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไล

ภาษาอีสานคำว่า..ไล
ความหมายตรงๆ ====>
ล้างสิ่งของโดยการนำไปเขย่าในน้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: เลย
จากคุณ:: ภุชงค์
เมื่อวันที่:: 26-02-2007 16:28:14

ตัวอย่าง

ล้างสิ่งของโดยการนำไปเขย่าในน้ำ ไม่ใช่ล้างแบบเทน้ำราดนะครับ เช่นไลผ้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 482 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า วนวาย

ภาษาอีสานคำว่า..วนวาย
ความหมายตรงๆ ====>
วุ่นวาย/ทำตัวน่ารำคาญ/ทำให้รำคาญ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 28-07-2010 00:14:26

ตัวอย่าง

อย่ามาวนวายแถวนี้ พากันไปเล่นหม้องอื่น

แปลว่า อย่ามาวุ่นวายแถวนี้ พากันไปเล่นที่อื่น

วนวาย น่าจะมาจากคำว่า วนเวียน วุ่นวาย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 483 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า วอง

ภาษาอีสานคำว่า..วอง
ความหมายตรงๆ ====>
หรอ (ใช้กับฟัน)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 17/1/45 23:38:58

ตัวอย่าง

แข้ววองกินน้ำลองหิน ลงไปซีกินหินกับแจ่ว
แปลว่า
ฟันหรอกินน้ำไปกับหิน ลงไปแน่น้ำชีกินหินกับน้ำพริก

วาสั่นดอก......

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 484 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า วัง

ภาษาอีสานคำว่า..วัง
ความหมายตรงๆ ====>
โค้งน้ำ ส่วนโค้งของแม่น้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: เก่ง ญาติระอา
เมื่อวันที่:: 07-12-2010 14:30:35

ตัวอย่าง

มื้อนี้ไปไส่มองอยู่ วังกกโก ได้ปลามาหลายคัก
วังเป็นที่อยู่ของปลาน้อยใหญ่เป็นจำนวนมาก บางบ้านอาจเรียกว่าวังปลาก็ได้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 485 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า วังยา

ภาษาอีสานคำว่า..วังยา
ความหมายตรงๆ ====>
เมื่อกี้นี้
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: zing
เมื่อวันที่:: 06-03-2007 20:50:53

ตัวอย่าง

วังยา ( วังญา ) มีความหมายเดียวกันกับ วังหั่น แปลว่าเมื่อกี้นี้
โดยส่วนมากแล้วจะพูดแถวๆอีสานเหนือ
เหตุการณ์
ซิ่ง : หนูหิ่น เห็นน้องเฮาบ่
หนูหิ่น : เห็นอยู่
ซิ่ง : ไสละ
หนูหิ่น: มันขี่มอเตอร์ไซด์ไปนำหมู่วังยา หนิ

แปล
ซิ่ง : หนูหิ่น เห็นน้องเราหรือป่าว
หนูหิ่น : เห็น
ซิ่ง : ไหนละ
หนูหิ่น: มันนั่งมอเตอร์ไซด์ไปกับเพื่อนเมื้อกี้นี้เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 486 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า วั่นเถาะ

ภาษาอีสานคำว่า..วั่นเถาะ
ความหมายตรงๆ ====>
อย่างนั่นแหละ, อย่างนี้นั่นเอง, ก็เพราะว่าอย่างนี้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 22-02-2007 16:40:31

ตัวอย่าง

วั่นเถาะ เป็นคำสร้อย เอาไว้แสดงความหมายคล้อยตาม หรืออธิบายความให้ชัดเจน ความหมายจะคล้ายๆ อย่างนั่นแหละ, อย่างนี้นั่นเอง, ก็เพราะว่าอย่างนี้, เพราะอย่างนั้น, อะไรทำนองนี้

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ เลาเป็นคนหล่อ วั่นเถาะ เลากะเลยมีแต่คนงามๆ มามัก
แปลว่า
ก็เพราะบ่าวหน่อแกเป็นคนหล่อ ก็เลยมีแต่คนสวยๆมาชอบ


อันนี้กะย่องจะของ วั่นเถาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 487 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ว่าด้วยเรื่องสรรพนาม

ภาษาอีสานคำว่า..ว่าด้วยเรื่องสรรพนาม
ความหมายตรงๆ ====>
ว่าด้วยเรื่องสรรพนาม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 09-03-2006 16:36:03

ตัวอย่าง

ว่าด้วยเรื่องสรรพนาม
บุรุษที่ 1 ===> ข่อย, อีสัน,อีฉัน,ขะน้อย,นาง, เฮา,กู
บุรุษที่ 2 ===> เจ้า,โต,มึง,สู
บุรุษที่ 3 ===> เพิ่น,ลาว,ขะเจ้า, ซุมเพิ่น, หมู่เพิ่น

ลาววา ก็คือ เขาว่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 488 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ว่าด้วยเรื่องอวัยวะ

ภาษาอีสานคำว่า..ว่าด้วยเรื่องอวัยวะ
ความหมายตรงๆ ====>
อวัยวะของร่างกาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:30:02

ตัวอย่าง

ในบางคำของภาษาอีสาน ใช้คำเดียวกันกับภาษาไทยเลย แต่จะขอเล่าเฉพาะที่แตกต่างกันนะครับ
ภาษากลาง ภาษาอีสาน
จมูก ==> ดัง
จมูกไม่มีดั้ง ==> ดังแหมบ
น้ำมูก ==> ขี้มูก
น้ำมูกที่แห้ง ==> ขี้ดัง
จมูกรอใหญ่ ==> ฮูดังปึ่ง
ฟัน ==> แข่ว
ฟันหลอ ==> แข่ววอง
ริมฝีปาก ==> ผีสบ
คาง ==> คางกะไต
ศอก ==> แขนศอก
นิ้วหัวแม่มือ ==> นิ้วโป้
นิ้วเท้า ==> หัวโป้ตีน
ก้น ==> ดาก
เอว ==> แอว
ไหล่ ==> เปี้ยง
ผมหยิก ==> หัวหยอง
หัวล้าน ==> หัวเถิก
ส่นเท้า ==> สะนอง
น่อง ==> บีแข้ง
ขาอ่อน ==> ขาโต้น
บ่า ==> บ่าไหล่
เดินตีนเปล่า ==> ยางอีเปิ่ม


ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 489 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ว่าติ ติ๊ ตี้ / บ้อ เบาะ ซั่นบ้อ ซั่นเบาะ

ภาษาอีสานคำว่า..ว่าติ ติ๊ ตี้ / บ้อ เบาะ ซั่นบ้อ ซั่นเบาะ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำสร้อยท้ายประโยค ประมาณว่าใช้ในเวลาถาม หรือไม่เข้าใจ ความหมายคือ ใช่หรือ จริงหรือ ยังงั้นหรือ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 11-01-2012 08:05:44

ตัวอย่าง

เขาเว้าจั่งซี้ว่าติ
แปลว่า เขาพูดยังงี้หรือ

บ่ไปตี้
แปลว่า ไม่ไปหรือ

ซั่นติ แปลว่า ยังงี้นี้เอง เป็นเช่นนั้นเอง เช่น เป็นคนจั่งซั่นติ แปลว่า เป็นคนยังงั้นหรือ

บ้อ ใช้ในเวลาถาม เช่น บ่มาบ้อ บ่ไปบ้อ เเปลว่า ไม่ไปหรือ ไม่มาหรือ

ซั่นเบาะ หมายถึง งั้นหรือ อย่างงั้นหรือ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 490 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า วี

ภาษาอีสานคำว่า..วี
ความหมายตรงๆ ====>
พัด(นาม กริยา),โบก,ขว้างปา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 17/1/45 23:44:53

ตัวอย่าง

เจ้าเอาวีที่พ่อใหญ่ซื้อให่มาวีให่แม่สูแหน่ เบิ่งแหน่ แม่สูวีข้าวของย้อนวาฮ้อน
แปลว่า
เจ้าเอาพัดที่พ่อซื้อให้มาพัดให้แม่เจ้าหน่อย ดูซิ แม่ของเจ้าขว้างปาข้าวของอยู่นั่น เพราะว่าร้อนมาก

วาสั่นดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 491 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้านัวหัวม่วน

ภาษาอีสานคำว่า..เว้านัวหัวม่วน
ความหมายตรงๆ ====>
พูดคุยแบบสนุกสนาน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 11-01-2010 19:38:54

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง) มื้อวานนี้บ่าวรุทธิ์ อีเกียแดง ย่างไปตลาดไปพ้อน้อง จีจ้าพะนะ
กะเลยเข่าไปถามข่าวเพิน คนอีหยั๋งกะบ่ฮู้จั่งแม่นเว้านัวหัวม่วนหลาย
(แปลเป็นไทยได้ความว่า) เมื่อวานนี้หนุ่มรุทธิ์ อีเกียแดงเดินไปที่ตลาด
แล้วไปเจอกับน้องจีจ้า ก็เลยเข้าไปเยี่ยมยามถามข่าว
คนอะไรก็ไม่รู้ช่างพูดช่างคุยสนุกเหลือเกิน ว่าสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 492 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้าบาป

ภาษาอีสานคำว่า..เว้าบาป
ความหมายตรงๆ ====>
ให้ร้าย, พูดจาให้ร้าย, พูดให้ร้าย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 17-02-2009 12:58:19

ตัวอย่าง

คำว่า เว้าบาป แปลตามภาษา ก็คือ ให้ร้าย, พูดจาให้ร้าย

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

เจ้าคือมาเว้าบาปข่อยแท้ อีหลีแล้ว ข่อยบ่ได้เป็นคนที่เจ้าชู้ขนาดนั้นดอก แค่เห็นสาวๆทุกคนจบๆงามๆไปเหมิดกะซ่ำนั้นเอง

แปลว่า คุณอย่ามาพูดให้ร้ายผมหน่อยเลย จริงๆแล้วผมไม่ใช่คนเจ้าชู้ขนาดนั้นหรอก แค่เห็นสาวๆทุกคนสวยงามไปหมดก็เท่านั้น

ซ่ำนี้หละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 493 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้าแปน

ภาษาอีสานคำว่า..เว้าแปน
ความหมายตรงๆ ====>
พูดหมด พูดหมดเปลือก พูดออกมาหมด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 23-01-2024 17:07:42

ตัวอย่าง

คำว่า คนที่เว้าแปน คือ คนที่พูดหมด พูดหมดเปลือก พูดออกมาหมด

ตัวอย่าง อ้ายมาคือเว้าแปนแท้ เห็นหยังกะเว้นหมดเอาโลด เหลือป่องให้ข่อยหลอยออกแหน่

แปล
พี่ทำไมมาพูดจนหมดแบบนี้ เห็นอะไรก็พูดจนหมด ไม่เหลือช่องให้ผมหลุดรอดออกมาเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 494 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้าพื้น

ภาษาอีสานคำว่า..เว้าพื้น
ความหมายตรงๆ ====>
การนินทาให้ผู้อื่นเสียหาย,พูดให้ร้ายใส่ความผู้อื่นให้ได้รับความเสียหาย..อย่างไม่เป็นธรรมด้วยการพูดนินทาเขา
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 25-09-2007 17:17:23

ตัวอย่าง

เว้าพื้น...เป็นภาษาอีสาน...เป็นคำพูดที่ไม่ควรพูด..เช่น บักกึม..บ้านหนองรังกา พูดให้ร้าย..นางสาวเปิ้ล...บ้านแสงอินทร์ ต่อหน้าคนอื่น ว่า \"นางสาวเปิ้ลนั้นเด้อพี่น้อง...ไปได้เสียกับทิดโจก..เป็นคนบ่ดี...เป็นคนน่ารังเกียจหลายเด้อ.\" ซึ่งคำพูดนั้น อาจทำให้นางสาวเปิ้ลเสียหาย เป็นต้น...ขอเตือนเด้อพี่น้อง....อีสานเฮา...การเว้าพื้นคนอื่น ทำให้คนถูกเว้าพื้นเสียหาย ถูกเกลียดชัง...ระวังเด้อ ...ผิดกฎหมายอาญา มาตรา 326 เรียกว่า หมิ่นประมาท ระวังสิติดคุกเด้อพี่น้อง ซอมๆกันแน่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 495 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้าโพด

ภาษาอีสานคำว่า..เว้าโพด
ความหมายตรงๆ ====>
พูดเกินความเป็นจริง,เรื่องจริงแค่ศอกแต่เวลาไปพูดเป็นวา,เป็นคำในทางลบพูดแล้วคนไม่เชื่อถือไม่ศรัทธา
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 07-10-2007 09:47:07

ตัวอย่าง

อาทิเช่น...ยายขาว...แห่งบ้านหนองรังกา...ได้ยินข่าวว่า....หลานสาวยายแดงซึ่งเรียนอยู่ที่กรุงเทพฯ...มีแฟนตามธรรมดาของคนหนุ่มสาวทั่วๆไป...แต่ยายขาวจะเป็นคน \"เว้าโพด\" คือ พูดมากเกินความเป็นจริง...จึงไปบอกคนทั้งหลายว่า...หลานยายแดงไปเรียนที่กรุงเทพนะ.มันเรียนไม่จบหรอก...มันมีผัวไปแล้ว....แถมยังมีลูกด้วย.............นี่แหละที่คนอีสานเอิ้นว่า....คนเว้าโพด.....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 496 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้า

ภาษาอีสานคำว่า..เว้า
ความหมายตรงๆ ====>
พูด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: พิม
เมื่อวันที่:: 14-09-2010 20:18:28

ตัวอย่าง

เเม่สอนน้องเว้าหน่อยนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 497 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เวิ้งปลา

ภาษาอีสานคำว่า..เวิ้งปลา
ความหมายตรงๆ ====>
เวิ้งน้ำที่มีปลาชุกชุม
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 17-09-2012 04:11:07

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง เช่น ลำห้วยที่ไหลคตเข้าไปในที่ลุ่มแอ่งใหญ่ อีสานเรียก เป็นเวิ้งใหญ่ ส่วนเป็นที่เวิ้งน้ำจะนิ่ง จะมีพืชน้ำมาก เป็นแหล่งอาหารของปลา เป็นที่อยู่อาศัยของปลาอย่างชุกชุม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 498 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เวียก

ภาษาอีสานคำว่า..เวียก
ความหมายตรงๆ ====>
งาน
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:30:47

ตัวอย่าง

*เป็นศัพท์ที่ใช้ร่วมกัน แต่ทางหนองคายจะใช้ควบคู่กับงาน เหมือนกรณี ฮ้อง กับเอิ้นแหละ
เช่น เอื้อยข่อยเลาเฮ็ดเวียกหลายโพดจนวินเบิด แปลว่า พี่สาวฉันแกทำงานเยอะเกินจนเวียนหัวเลย หรือ เฮาไปหาเฮ็ดเวียกเฮ็ดงานนำกัน-เราไปทำงานด้วยกันเนอะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 499 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ศอกถอง

ภาษาอีสานคำว่า..ศอกถอง
ความหมายตรงๆ ====>
อาการที่ใช้ศอกกระทุ้ง
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: ทิดแหล่
เมื่อวันที่:: 18-04-2007 21:13:17

ตัวอย่าง

ผู้สาว : เจ่าอย่ามานั่งใกล้ข่อยหลาย ศอกถองเอาซะบ่
ผู้บ่าว(หน่ามึน) : ศอกถองกะบ่ย้านว่าแต่ได๋นั่งใกล้คนผู้งามคือเจ่า

คำแปล

สาว : เธออย่ามานั่งใกล้ฉันให้มากนัก ศอกกระทุ้งซะดีไหม
หนุ่ม(หน้าด้าน) : โดนศอกกระทุ้งก็ไม่กลัว ขอให้ได้นั่งใกล้คนสวยเหมือนเธอ




แก้ไขข้อมูล
คำที่ 500 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ศัพท์เกี่ยวกับร่างกาย

ภาษาอีสานคำว่า..ศัพท์เกี่ยวกับร่างกาย
ความหมายตรงๆ ====>
ศัพท์เกี่ยวกับร่างกาย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 22-09-2006 15:50:05

ตัวอย่าง

ความจริง บ่าวหน่อเคยเสนอไปแล้วครั้งหนึ่ง แต่ นั่นเป็นคำแบบร้อยเอ็ด ลองมาดูคำทางขอนแก่นบ้างนะ...

อีสาน<=>กลาง
โป้ตีน = นิ้วหัวแม่เท้า
โป้มือ = นิ้วหัวแม่มือ
นิ้วโป้ = นิ้วโป้ง
ตุ้มม่อง, ตุ้มค้อง = ตาตุ่ม
ส้นน่อง, กะน่อง, กะนอง = ส้นเท้า
บีแข้ง = ปลีแข้ง
ขาโอ้ง = โคนขา
แอบแอ่ขา = ขาหนีบ
สะโพก, กะโพก, ตะโพก = สะโพก
ดาก = ก้น
ก้น = ก้น
ฮูดาก = รูตูด
แอว = เอว
บักแอว = บั้นเอว
ส่วง = บั้นเอว, ชายโครง(ตรงที่จั๊กจี้)
สีส่วง = บั้นเอว, ชายโครง(ตรงที่จั๊กจี้)
ไสบือ = สะดือ
ขี่โผ่, ขี้โพ่ = พุง
เอิก = อก
ขี้ตะแร้, ขี่ตะแร่, ขี้แฮ่ = รักแร้
กะง่อน, ง่อน = ท้ายทอย
คางกะไต = ขากรรไกร
สีสบ, ซิสบ = ริมฝีปาก
แข่ว, แข้ว = ฟัน
แข่วโคบ = ฟันกราม
แข่วหล่อน = ฟันโยก
แข่ววอง, แข้วว่อง = ฟันหรอ
ดัง = จมูก
ขี้ดัง = ขี้มูก
ขี้มูก = น้ำมูก
ขี้มูกตันดัง = คัดจมูก
หน่วยตา = ลูกตา
ขี้กะเทอะ = เสลด
จอม, ญ่อม, หญ่อม = ขวัญ (ที่เวียนเป็นรูปก้นหอยอยู่บนหัว)
เฮี่ย = เหงื่อ
ขนบั่ว = ขนอ่อน, ไรขน (เช่น ขนลูกนกที่กำลังขึ้น)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 501 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สบ

ภาษาอีสานคำว่า..สบ
ความหมายตรงๆ ====>
ริมฝีปาก
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: ติ๊นา
เมื่อวันที่:: 9/13/2001 5:38:39 AM

ตัวอย่าง

เอาขี้เผิงมาหัยแน่ แม่ซิเอามาทาสบ สบแม่มันแตก
ความหมาย
เอาขี้ผึ้งมาให้แม่หน่อยซิ แม่จะเอามาทาริมฝีปาก ริมฝีปากของแม่มันแห้งกระด้าง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 502 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สร้างแซง

ภาษาอีสานคำว่า..สร้างแซง
ความหมายตรงๆ ====>
บ่อน้ำที่ขุดลึกลงไปในดินแล้วใช้ไม้ยึดกับเสาร์สี่ต้นกันดินพังลง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 29-04-2009 22:38:30

ตัวอย่าง

บ่อน้ำที่ขุดลึกลงไปในดินแล้วใช้ไม้ยึดกับเสาร์สี่ต้นกันดินพังลง ส่วนมากจะเป็นสี่เหลี่ยมจตุรัส มีบันไดไม้ขึ้นลง ส่วนมากจะลึกประมาณหนึ่งลำไม้ไผ่ \"สร้างแซง\" ส่วนมากจะเป็นบ่อน้ำกินประจำหมู่บ้านของคนอีสานสมัยก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 503 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สวย

ภาษาอีสานคำว่า..สวย
ความหมายตรงๆ ====>
สาย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดน
เมื่อวันที่:: 9/3/2001 1:49:46 AM

ตัวอย่าง

ลูกซายเจ้าคือนอนตื่นสวยแท้
แปลว่า ลูกชายของคุณทำไมจึงนอนตื่นสาย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 504 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส้วยล้วย, หร่วยส่วย, ส่วยหล่วย

ภาษาอีสานคำว่า..ส้วยล้วย, หร่วยส่วย, ส่วยหล่วย
ความหมายตรงๆ ====>
งาม อ่อนช้อย เป็นระเบียบ เป็นแถวเป็นแนว
อ้างอิงจังหวัด :: ปทุมธานี
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:05:20

ตัวอย่าง

คำว่า ส้วยล้วย, หร่วยส่วย, ส่วยหล่วย นั้น แปลว่า งาม อ่อนช้อย เป็นระเบียบ เป็นแถวเป็นแนว

ปรกติภาษาอีสานจะไม่ค่อยพูด ร เรือกัน เลยใช้ ล ลิงแทน
คำว่า ส่วยหล่วย หรือ ส้วยล่วย เป็นคำวิเศษณ์ เอาไว้บรรยายลักษณะอาการครับ

มาดูตัวอย่างกัน

น้องคำนางหล้าเอ๋ย นิ้วมือเจ้ามาคืองามส่วยหล่วยแท้หละหล่า เป็นตาเอามือเจ้าไปบีบเข้าปุ้น คือสิแล้วเร็วดีเน๊าะ
แปลว่า
น้องคำนางเอ๋ย นิ้วมือของเจ้าช่างงามเป็นระเบียบดีจังเลย น่าจะเอามือเจ้าไปบีบขนทจีนนะ ท่าจะเสร็จเร็ว

คำที่แสดงความเป็นระเบียบก็จะมี อีกคำ เช่น ซ่ายล่าย คือ การเรียงกันอย่างเป็นระเบียบ

เช่น เห็นนักเรียนเข้าแถวกันซ่ายล่าย เบิ่งแล้วสำบายตาดีแท้
แปลว่า เห็นนักเรียนเข้าแถวกันเป็นระเบียบ ดูแล้วสบายตาดี

คำว่า ส่วยหล่วย หรือ ส้วยล่วย จะออกไปในแนวทาง สวยงาม
ซ่ายล่าย จะออกไปทางเป็นระเบียบ ครับ

บ่าวหน่อ บอกอย่างนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 505 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่วยหน้า

ภาษาอีสานคำว่า..ส่วยหน้า
ความหมายตรงๆ ====>
ล้างหน้า
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 24-08-2006 14:42:05

ตัวอย่าง

ส่วยหน้า =>ล้างหน้า
สมมติเฉยๆนะครับ

มื้อวานสาวบิวเลาเบิ่งหนังขายยาจนเดิก เลาตื่นสวยสั่นแหล่ว ฟ้าวส่วยหน้าส่วยตาไปเฮ็ดงาน
แปลว่า
เมื่อวาน น้องบิวแกดูหนังขายยาดึกไปหน่อย แกเลยตื่นสาย เลยรีบล้างหน้าล้างตาไปทำงาน

นี่สมมติเฉยๆนะครับ ตัวจริงแกตื่นเช้ามากเลยครับ

สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 506 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่องซอด

ภาษาอีสานคำว่า..ส่องซอด
ความหมายตรงๆ ====>
วิสัยทัศน์ไกล
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:47:00

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง นายทุนผู้นี้ส่องซอดขนาดเลย เลาฮู้ว่าสิมีโครงการเฮ็ดทางมาหม่องหนี่ เลยหาซื้อที่ดินไว้ก่อน

แปล นายทุนคนนี้เป็นผู้มีวิสัยทัศน์กว้างไกล รู้ว่าแถบนี้จะมีโครงการตัดถนนผ่าน แกเลยกว้านซื้อที่ดินไว้เก็งกำไร

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 507 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สอนควม

ภาษาอีสานคำว่า..สอนควม
ความหมายตรงๆ ====>
ว่าตามหลัง, พูดทีหลังแต่คำเดิม.
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 23-05-2007 09:36:49

ตัวอย่าง

คำว่า สอนควม หรือ สอนความ แปลว่า พูดตามหลังคนอื่นในคำเดิม
มาดูตัวอย่างพร้อมสถานการณ์กันดีกว่าครับ

ส่วนใหญ่สถานการณ์การสอนความนั้นจะต้องการให้คนพูดก่อนน่าเบื่อ หรือเพื่อให้ตลก

มาดูตัวอย่างครับ
บ่าวหน่อไปเล่นสาวกระแตกับอ้ายดล ซึ่งอ้ายดลเลาหมายมั่นวาสิจีบสาวกระแตให้ได้ และบ่าวหน่อกะโอเค ย้อนว่าสาวกระแตบ่แมนสเป๊กของบ่าวหน่อ แต่วาอ้ายดลเพิ่นเว้าสาวบ่เป็นกะเลยให้บ่าวหน่อพาวาท่อนตั๊ว
บ่าวหน่อบ่ฮุ้สิซอยจั่งใด๋ กะเลยบอกอ้ายดลวา
บ่าวหน่อ : อ้ายดลเจ้าเว้าบ่เก่ง คารมบ่ดี เอาจั่งซี้ ข่อยสิส่ำเจ้าเด้อ เจ้าเว้านำก้นข่อยเด้อ ข่อยเว้าจั่งใด๋ เจ้าวาจั่งซั้น
อ้ายดล : OK บ่าวหน่อ

พอตะไปฮอดบ้านสาวกระแต อ้ายดลเลากะให้บ่าวหน่อ ขึ้นไปนำ แล้วทั่งคู่กะเริ่มแผนการ
บ่าวหน่อ : (ส่ำ) หล่านางเอย...
อ้ายดล : (เว้าแฮงๆ) หล่านางเอ้ย
บ่าวหน่อ : (ส่ำ) สุขซำบายหมั้นเสมอมันเครือเก่าบ่นอ เทิงพ่อแม่พี่น้องซำบายถ้วนอยู่สู่คนบ่เด
อ้ายดล : สุขซำบายหมั้นเสมอมันเครือเก่าบ่นอ เทิงพ่อแม่พี่น้องซำบายถ้วนอยู่สู่คนบ่เด

อ้ายดลกะหันไปทางบ่าวหน่อ บอกว่า อย่าเว้ายาวหลาย

สาวแต: อ้ายดล เจ้าบ่ต้องสอนควมบ่าวหน่อดอก เจ้าอยากเว้าแนวใด๋ จะเว้ามาโลด
อ้ายดล : ย้อนวาอ้ายคารมบ่ดี ย้านมีผู้มาเว่าสาวเจ้าสิหันหนี สั่นดอกหว้า
สาวแต : อ้ายเอ้ย น้องนี้บ่แมนคนที่หลงคารมเป็นคนเป็นมื้อๆ นางคือเอาความจริงใจตั๊วหล่ะอ้าย คันฮักนางอีหลี อย่ามาเว้าเล่น ตั๋วให้หลงไปซือๆ บอกอีพออีแมมาขอนางน้องกะบ่วาดอกอ้ายเอ๋ย
อ้ายดล : ฮ่วย มันดีจั่งซี้ตั๊วนี่แหมะ คันซั่น อ้ายบ่สอนควมบ่าวหน่อแล้วเด้อ

จบ

อ้าวแปลที่นี่ มาคือยาวแท้ หล่ะน้อ
เอาเป็นคำๆดีกว่า
เล่นสาว : จีบสาว
เว้าสาว : จีบสาวคือกัน
ย้อนวา : เพราะว่า
พาวา : พาพูด (วา คือ ว่า พาว่า คือ พาพูด)
ส่ำ : กระซิบ
ย้าน : กลัว
บ่ดี : ไม่ดี
จั่งซี้ : แบบนี้
สอนควม : ว่าตามหลัง, พูดทีหลังแต่คำเดิม.

บ่าวหน่อวา



แก้ไขข้อมูล
คำที่ 508 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สอย,สุย

ภาษาอีสานคำว่า..สอย,สุย
ความหมายตรงๆ ====>
การเกือบถูก,การพูดเกือบถูก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 3/5/2002 11:05:23 PM

ตัวอย่าง

ในการแสดงหมอลำกลอนมักมีการสอยเป็นประจำ เนื่องจากการสอยจะออกในลักษณะ ๒ แง่ ๒ง่าม เป็นเหตุให้เกือบที่จะถูกไอ้นั่น (คิดเอาเอง) จึงเรียกว่าการสอย

ตัวอย่างการสอย
สอย สอย พี่น้องฟังสอย ผู้สาวสำน้อยบฮู้จักบ่าวหน่อ บัดเขาพาไปเอาอันนั้นจ่อ บ่าวหน่อมาแซบแท้หล่ะน้อ........
หรือ
สอยสอย พี่น้องฟังสอย น้ำท่วมข้าวเห็นแต่ปลายวีวี่ บัดวาน้ำท่วม.........




โรงสีเห็นแต่ท่อขี้แกลบ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 509 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะเดิด

ภาษาอีสานคำว่า..สะเดิด
ความหมายตรงๆ ====>
สะดุ้ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 18:06:52

ตัวอย่าง

หัวใจน้องมันสะเดิด เตลิดไม่อยู่กับกาย
แปลว่า
หัวใจน้องต้องงสะดุ้ง ไม่อยู่กับกายนะ

--แปลยังไงนี้
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 510 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะตี้

ภาษาอีสานคำว่า..สะตี้
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำปฏิเสธ,ว่าไม่จริงอย่างที่คนอื่นพูด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 28-09-2007 09:01:19

ตัวอย่าง

เช่นอาทิ....บักจิหลัน...บ้านหนองประดู....มาหา... อ้ายทองทัศน์ฯ บ้านธวัชดินแดง....พออ้ายทองทัศน์ฯ เห็นหน้า..บักจิหลัน...กะเลยเว้าว่า...บักจิหลัน..มึงไปลักกินหัวน้ำหวานเหล้าโท...พ่อใหญ่มังกร..ซันบ่?...บักจิหลันรีบปฏิเสธ...ทันที...ว่า... \"สะตี้\"...คำว่า สะตี้ แปลว่า ไม่ได้ทำอย่างที่เขาพูด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 511 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะมัก

ภาษาอีสานคำว่า..สะมัก
ความหมายตรงๆ ====>
สำลัก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-12-2006 21:41:44

ตัวอย่าง

สะมัก หมายถึง สำลัก
เช่น
สะมักเข่า หมายถึง สำลักข้าว
สะมักน้ำ หมายถึง สำลักน้ำ

ตัวอย่าง

- น้องพอลล่า ไปเล่นน้ำทะเล แต่ว่าลอยน้ำบ่เป็น พออ้ายหน่อล่อให้ลงไปเลิกๆ น้ำไหลเข่าปากเข่าดัง \"สะมัก\" น้ำทะเลแอ้กๆ เค็มเกียบตาย กะยังหวา

แปลว่า

- น้องพอลล่า ไปเล่นน้ำทะเล แต่ว่ายน้ำไม่เป็น พออ้ายหน่อหลอกให้ลงไปบริเวณน้ำลึกๆ น้ำไหลเข้าปากเข้าจมูก \"สำลักน้ำ\" ทะเลเค็มอย่างมากเลย

เหยียบแม่นตายน้ำบ่หละ น้องพอลล่า เอย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 512 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะหวาสะหวาง หรือ สวาสวาง

ภาษาอีสานคำว่า..สะหวาสะหวาง หรือ สวาสวาง
ความหมายตรงๆ ====>
โล่ง, ปลอดโปร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 06-10-2006 11:57:33

ตัวอย่าง

-ช่วงที่มีพายุดีเปรสชั่นเข่ามา ฝนตก ฟ้าครึ้มเหมิดมื่อ เทิงจื้น เทิงเมียก ถ้าแดดออกจักหน่อยกะสิพอ \"สะหวาสะหวาง\" ขึ้น

ความหมาย

-ช่วงที่มีพายุดีเปรสชั่นเข้ามา ฝนตก ฟ้าครึ้มทั้งวัน ทั้งชื้น ทั้งแฉะ ถ้ามีแดดออกสักหน่อยก็น่าจะ \"ปรอดโปร่ง\" ขึ้น

หรือ

-มื่อนี่เฮ็ดเวียกอยู่เหมิดมื่อ เทิงล้า เทิงเมื่อย มื่อแลงว่าสิไปหาเบียร์เย็นๆ กินจักสองสามขวด ให่มัน \"สะหวาสะหวาง\" จักหน่อย คือสิดี

หมายถึง

-วันนี้ทำงานหนักทั้งวัน ทั้งเหนื่อย ทั้งล้า ตอนเย็นว่าจะไปหาเบียร์เย็นๆ ดื่มสักสองสามขวด ให้มัน \"ปลอดโปร่ง โล่งใจ\" สักหน่อย น่าจะดี

พะนะ

คำเตือน การดื่มสุราทำให้ความสามารถในการขับขี่ ลดลง


แก้ไขข้อมูล
คำที่ 513 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะออน

ภาษาอีสานคำว่า..สะออน
ความหมายตรงๆ ====>
การเหลือใจ การทึ่งแบบหลงไหล
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 9/27/2001 4:53:55 AM

ตัวอย่าง

มื้อนี้เบ่ง ชมรมอีสาน เล่นโปงลางแล้ว แม่มาคือสะออนแท้น้อ
แปลว่า วันนี้ ได้มาดูชมรมอีสานเล่นโปงลางแล้วรู้สึกหลงไหลคิถึงบ้านมาก
อะไรทำนองนี้
วาสันดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 514 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะออน / ออนซอน

ภาษาอีสานคำว่า..สะออน / ออนซอน
ความหมายตรงๆ ====>
สิ่งที่พบเห็นประทับใจมากที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร
เมื่อวันที่:: 31-12-2009 04:57:51

ตัวอย่าง

คำว่า สะออน & ออนซอน เป็นความหมายอย่างเดียวกันเช่น เราพบสิ่งที่แปลกใหม่เป็นที่ประทับใจมากสุด ๆ ก็หลุดปากชมว่า สะออนหลายเด้ เป็นตาออนซอนเน๊าะ สิ่งแปลกใหม่นี่ที่ออกปากชมนี่ เป็นการละเล่นต่าง ๆ ที่มิใช่สิ่งหยิบยื่นได้ ถ้าเป็นสิ่งของหยิบยื่นได้จะ พูดว่า คืองามหลายแท้น้อ อยากได้เด้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 515 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะออน/ซิออน

ภาษาอีสานคำว่า..สะออน/ซิออน
ความหมายตรงๆ ====>
ประทับใจ/หลงไหล/พิศวาท
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:54:11

ตัวอย่าง

แพร:บักบีม มันว่าโตซงขี้ฮ้ายคัก บ่มักโตซ้ำ
พิม:บ่ได้สะออนดอก ปานเจ้าของหล่อหลายมันน่ะ
แปล
แพร:ไอ้บีมบอกเธอขี้เหร่ ไม่ชอบเลย
พิม:ก็ไม่ได้พิศวาทหลงไหลมันหรอก หยั่งกับตัวมันหล่อนักแหละ

อีกตัวอย่าง ผู้สาวคือมางามแท้ล่ะ เป็นตาซิออนแฮง
สาวทำไมน่ารักใจ น่าหลงไหลมว๊ากกก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 516 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สักกะโยง

ภาษาอีสานคำว่า..สักกะโยง
ความหมายตรงๆ ====>
เต้นแร้งเต้นกา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-06-2008 16:57:15

ตัวอย่าง

คำว่า สักกะโยง แปลว่า เต้นแร้งแต้นกา เต้นสักกะโยง

กระบี่สุริยัน : กระบี่หรรษา เจ้าคือมาเต้นสักกะโยงอยู่หม่องนี่ บ่อายเขาบ๊อ
กระบี่หรรษา : กะซาง บ่งึด ข่อยมักมวน

แปล
กระบี่สุริยัน : กระยี่หรรษา ทำไมคุณมาเต้นแรงเต้นการอย่างนี้ ไม่อายเขาเหรอ
แระบี่หรรษา : ก็ช่างสิ ไม่สนใจหรอก ฉันรักสนุก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 517 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สัตว์ + แมงต่างๆ

ภาษาอีสานคำว่า..สัตว์ + แมงต่างๆ
ความหมายตรงๆ ====>
สัตว์ + แมลงต่างๆ
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: มังกรดียวดาย
เมื่อวันที่:: 13-09-2006 10:55:17

ตัวอย่าง

กะปอม, ขี้กะท่าง = กิ้งก่า
ขี้เกี้ยม (ขอนแก่นออกเสียง ฉี่เจี้ยม) = จิ้งจก
ขี้โกะ, ขี้โก๋ = จิ้งเหลน
จิโป่ม (บางแห่งเรียก จิลอ) = จิ้งโคร่ง, จิ้งโกร่ง
จิหรีด = จิ้งหรีด (จีงหรีดทองคำ)
จิล่อ, จิลอ = จิงหรีดเล็ก
จิโหลน = ลูกจิ้งหรีดที่ปีกยังไม่ขึ้น
จินาย = จิ้งหรีดทองแดง
แมงจิซอน = แมงกระชอน
แมงคาม = แมงกว่าง, ด้วงกว่าง
แมงแคง = แมงแกง
แมงวัน = แมลงวัน
แมงสาบ = แมลงสาบ
แมงภู่, แมงพุ = แมลงภู่, ภมร
แมงเงา = แมงป่องช้าง
แมงงอด = แมงป่อง
แมงย่างซิ้น = แมงมุมชนิดหนึ่ง ตัวลายเหลือง ทำรังเป็นข่ายวงกลมสำหรับดักเหยื่อ
ยายอีมอม, แมงอีม่อม = แมลงไม้
แมงกะบี้, แมงกะเบื้อ = ผีเสื้อ
แมงบ้ง = ตัวบุ้ง
แมงง่องแง้ง = ลูกน้ำ(ลูกยุง)
ขี้ไก่กือ = กิ้งกือ
ขี้ไก่เดือน(ขอนแก่นออกเสียง ขี้ไก่เดียน), ขี้ดักเดือน = ไส้เดือน
ขี้เข็บ = ตะขาบ

แมงระงำ = ตัวอ่อนแมงปอ ก่อนที่จะลอกคราบเป็นแมลงปอ
แมงเหนี่ยว = ตัวอ่อนแมลงปอคอปเตอร์ ก่อนที่จะลอกคราบ
แมงโกก, แมงคันโซ่ = แมลงปอ
ฮวก = ลูกอ๊อด
เขียดคันคาก, ขี้คันคาก, คันคาก = คางคก
เขียดตาปาด = เขียดปาด
เผิ้ง, เผิ่ง = ผึ้งชนิดที่ทำรังตามโพรงไม้ มีหลายๆแพ ในรังเดียวกัน
มิ้ม, มิ่ม = ผึ้ง
ม้อน = ตัวไหม
กับแก้ = ตุ๊กแก
อีเจีย = ค้างคาว
แหลว = เหยี่ยว
เอี่ยน = ปลาไหล
ขูลู = หนอนผีเสื้อชนิดหนึ่ง ที่อยู่ตามใบตองกล้วย
แมงง่วง, แมงง้วง = หนอนผีเสื้อชนิดหนึ่ง ตัวใหญ่มาก พบได้ตามป่าโคก (เสียงร้องคล้ายเสียงงูจงอาง)
แมงเหลี่ยม = แมลงทับ
แมงคับ = แมลงทับ
แมงช้างงอบ = แมลงงวงช้าง (แมลงปีกแข็ง มีปากเหมือนงวงช้าง ชอบกินใบพุทรา)
แมงกอก = กว่างกอก
แมงหินห่อย, แมงหิ่งห้อย = หิ่งห้อย
ไฮ = ตัวไร (ไรเป็ด, ไรไก่)
เหลียก = เหลือบ
อิ้น, ฮิ่น = ริ้น
จักจั่น = จักจั่น
แมงอี = จักจั่น
แมงหมี่ = แมลงหวี่
แมงเม่า = แมลงเม่า
แมงน้อย, แมงขี้สูด = ตัวชันรง (ผึ้งตัวเล็กชนิดหนึ่ง ขี้ผึ้งชนิดนี้เรียกว่า ชันรง)
กะปู, อี่ปู, ปู = ปู
จินูน, กินูน, อีนูน = แมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง กินใบไม้อ่อน เช่นใบมะขามอ่อน ใบมะม่วงอ่อน
กุดจี่, จุดจี่ = แมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง กินขี้วัว ขี้ควาย เป็นอาหาร

แลน = ตะกวด
จอนฟอน = พังพอน
กะฮอก = กระรอก
งัว = วัว
แบ้ = แพะ
หมาจอก = สุนัขจิ้งจอก
เห็น, อีเห็น = ชะมด
มั่ง, มัง = ละมั่ง
ไก่โอก = ไก่โต้ง
ไก่ยวง = ไก่งวง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 518 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สา

ภาษาอีสานคำว่า..สา
ความหมายตรงๆ ====>
การวิดน้ำ (กริยา) บ่อน้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 18:34:49

ตัวอย่าง

มื้อนี้ไปกินปลาอยู่สาข่อยเด้อ ข่อยสิสาปลา
แปลว่า
วันนี้ ไปกินปลาที่บ่อน้ำ(บ่อปลา)ของงผมนะ ผมจะวิดน้ำเอาปลา

วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 519 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่างมะคัก แท๋นอ

ภาษาอีสานคำว่า..ส่างมะคัก แท๋นอ
ความหมายตรงๆ ====>
ถนัดจริงๆ หรือ เก่งจริงๆ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: aniwat simthawee
เมื่อวันที่:: 19-05-2006 19:49:40

ตัวอย่าง

อ้ายทิด แนวนี้ เจ๋าส่างมะคัก แท๋นอ คือ พี่ทิด เรื่องลักษณะแบบนี้ คุณมีความถนัดจริงๆ หรือ เก่งจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 520 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่าม

ภาษาอีสานคำว่า..ส่าม
ความหมายตรงๆ ====>
เสริม, เพิ่มเติม, เติมเต็ม, เพิ่ม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 01-08-2006 13:01:31

ตัวอย่าง

ส่าม มีวามหมายว่า เสริม, เพิ่มเติม, เติมเต็ม, เพิ่ม

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
ตอนนี้ทางชมรมอีสาน มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์กำลังเฮ็ดนา เพิ่นย้านกล้าบ่พอกะเลยดำบักอย่างห่าง พอตะดำแล้วๆ กล้าเหลืออยู่ 10 กว่ามัด กะเลยให้บ่าวหน่อ ไปดำส่ามให่ จั่งเป็นตาเบิ่งแล้วกล้ากะบ่เหลือ
แปลว่า
ตอนนี้ทางชมรมอีสาน หมาวอทยาลัยธรรมศาสตร์ กำลังทำนา เขากลัวว่าต้นกล้า (ข้าว)จะไม่พอก็เลยปักดำแต่ละต้นห่างกันมาก พอปักดำเสร็จปรากฏว่า กล้าเหลืออยู่ 10 มัด ก็เลยให้บ่าวหน่อ ไปดำเพิ่มเติมให้ถี่ขึ้น จึงน่าดูชม และกล้าก็ไม่เหลือ

หรือ
พ่อใหญ่ดลเลาเว้าเรื่องเฮ็ดเหล้าโทให่บ่าวหน่อฟัง เว้าละเอียดทุกขั้นตอน จนพ่อใหญ่บัติบ่มีหม่องส่ามเลย
แปลว่า
คุณตาดลเล่าเรื่องเกี่ยวกับการทำสาโทให้บ่าวหน่อฟัง แกเล่าละเอียดมาก จนตาบัติไม่ต้องเล่าเสริมเพิ่มอีกเลย

บ่าวหน่อเลาวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 521 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สายแนน

ภาษาอีสานคำว่า..สายแนน
ความหมายตรงๆ ====>
บุพเพสันนิวาส
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 7/28/01 1:35:06 PM

ตัวอย่าง

เราสองคนนี้เป็นสายหนิ่งสายแนนกันมาแต่ชาติปางก่อนเด้อ
แปลว่า เราทั้งสองคนเป็นเนื้อคู่ดั่งบุพเพสันนิวาสมาตั้งแต่ชาติปางก่อน เด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 522 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สายแนน

ภาษาอีสานคำว่า..สายแนน
ความหมายตรงๆ ====>
สายใยแต่ชาติก่อน
อ้างอิงจังหวัด :: หนองบัวลำภู
จากคุณ:: หลานพระตา
เมื่อวันที่:: 15-01-2009 18:16:53

ตัวอย่าง

ตย.คั้นแม้นสายแนนซักมักกันคือซิได้หน่อนางหน่อ
แปลว่า ถ้าสายใยแต่ปางก่อนผูกพันธ์เรารักกันก็คงจะได้กันล่ะน้องเอย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 523 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สายบือ

ภาษาอีสานคำว่า..สายบือ
ความหมายตรงๆ ====>
สะดือ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: ทิดแหล่
เมื่อวันที่:: 16-04-2007 15:52:54

ตัวอย่าง

ลูกหลานคนอีสานบ่เคยลืม \"ม่องฝังสายแฮ่ ม่องแผ่สายบือ\"

ลูกหลานคนอีสานไม่เคยลืมที่ฝังรกที่ตัดสะดือ (ไม่ลืมบ้านเกิดเมืองนอน)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 524 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สาว

ภาษาอีสานคำว่า..สาว
ความหมายตรงๆ ====>
คว้าเอา (สาวได้สาวเอา)
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 06-10-2010 23:16:29

ตัวอย่าง

มื้ออื่นเด่วอิพ่อสิพาซุมเฮาไปสาวเอาปลาอยู่หนองตั๊ว

แปลว่า พรุ่งนี้พ่อจะพาพวกเราไปจับปลาเอาปลาอยู่ที่หนอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 525 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่าว (ไม้ส่าว)

ภาษาอีสานคำว่า..ส่าว (ไม้ส่าว)
ความหมายตรงๆ ====>
น. ไม้ยาว ๆ สำหรับใช้สอยของที่อยู่สูง ว. เป็นระยะ, เป็นช่วง, ห้วงระยะเวลาหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 11:18:46

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง จากเรื่องสั้นอีสานฯ บ่าวปิ่นลม)

(น.) เซียงน้อยกำลังเอา*ไม้ส่าว*ต่อยบักตูมอยู่กลางท่งนา
แปลว่า เซียงน้อยกำลังเอา*ไม้ยาว ๆ* สอยมะตูมอยู่กลางทุ่งนา

(ว.) เดือนธันวา หน้าหนาวลมหัวท่งพัดมาเป็น*ส่าว ๆ*
แปลว่า เดือนธันวาหน้าหนาวลมชายทุ่งพัดมา*เป็นระยะๆ* (ขยายกริยา พัด)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 526 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่ำนี้

ภาษาอีสานคำว่า..ส่ำนี้
ความหมายตรงๆ ====>
แค่นี้/แค่นี้เอง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 08-11-2010 00:39:29

ตัวอย่าง

เรื่องง่ายๆส่ำนี้ มันสิยากอิหยัง

แปลว่า เรื่องง่ายๆแค่นี้ มันจะไปยากอะไร

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 527 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สำพอ, สัมพอ

ภาษาอีสานคำว่า..สำพอ, สัมพอ
ความหมายตรงๆ ====>
มิน่าล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-06-2006 08:44:12

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ติ... มื้อเซ้านี้ฉันกินยาระงับประสาทไปแล้ว แต่ว่าตอนเที่ยงฉันลืมกิน เดี๋ยวต้องฟ้าวกินสาก่อน

พ่อใหญ่ซาน.... สำพอล่ะแหม ประสาทเลามาบ่ได้ เป็นย่อนพ่อใหญ่ติเลากินยาระงับไว้นี่เอง


แปลว่า...
พ่อใหญ่ติ.. เมื่อเช้านี้ฉันกินยารับประสาทไปแล้ว แต่ว่าตอนเที่ยงฉันลืมกิน เดี๋ยวต้องรีบกินแล้วล่ะ

พ่อใหญ่ชาญ... มิน่าล่ะ ประสาทแกมาไม่ได้ เป็นเพราะพ่อใหญ่ติ กินยาระงับไว้นี่เอง


**สามารถใช้ได้หลายสำนวน ในความหมายเดียวกัน เช่น สำพอ, สำพอแมน, สำพอล่ะแมะ, สำพอล่ะแหม, สำพอแมนล่ะแมะ..... และมีความหมายเหมือนกันกับคำว่า ขะหยอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 528 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่ำพอ, สำพอ

ภาษาอีสานคำว่า..ส่ำพอ, สำพอ
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงว่า, มิน่าหล่ะ, เป็นอย่างนี้นี่เอง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-11-2006 10:31:07

ตัวอย่าง

ส่ำพอ หรือ สำพอ แปลว่า ถึงว่า, หรือ มิน่าหล่ะ เป็นคนที่แสดงอาการอ๋ออออ เป็นอย่างนี้นี่เอง

ตัวอย่าง

ส่ำพอ บ่าวหน่อ เลาบ่เว้ากับผู้ใด๋ บ่แมนเลาอ่ง ฮึวา เลาเซียงน้องพอลล่าไว้หม่องใด๋ดอก เลาบ่เว้านำไผ ย้อนว่า เลาปวดแข่วสั่นดอก

แปลว่า
เป็นอย่างนี้นี่เอง ที่บ่าวหน่อ แกไม่พูดกับใคร ไม่ใช่ว่าแกทนงตัว หรือ ว่า แกซ่อนน้องพอลล่าไว้ที่ใด แกไม่พูดกับใคร ก็เพราะว่า แกปวดฟันนั่นเอง

ฮึวา แปลว่า หรือว่า
อ่ง คือ ทนงตัว ถือตัว
เซียง คือ ซ่อน
ย้อนวา คือ เพราะว่า
ปวดแข่ว คือ ปวดฟัน

การพูดส่ำพอ หากพูดลากเสียงพอยาวๆ จะได้อารมณ์ของการมิน่าหล่ะชัดเจนมากขึ้น เหมือนถึง บางอ้อ นั่นเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 529 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่ำพอ

ภาษาอีสานคำว่า..ส่ำพอ
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงว่า/มิหน้าล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:59:59

ตัวอย่าง

ส่ำพอเปนหยังเขาคือซังมึง ย้อนมึงเปนจังซี่-ถึงว่าทำเค้าถึงพากันเกลียดแก เพราะแกเป็นงี้นี่เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 530 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สีแหล่

ภาษาอีสานคำว่า..สีแหล่
ความหมายตรงๆ ====>
สีน้ำเงินอมม่วง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-11-2006 12:26:29

ตัวอย่าง

พูดถึงเรื่อง สี ภาคอีสาน ก็มีหลายสี วันนี้มาดูสีนึงนะครับ
สีนั้นก็คือ สีแหล่ คือ สีน้ำเงินอมม่วง นั่นเอง

หากเคยเห็นดอกอัญชัญ นั่นคือ สีแหล่
อยากรู้เป็นอย่างไรก็ดูสีตัวอักษร ข้างล่างนะครับ
สีแหล่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 531 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สุย

ภาษาอีสานคำว่า..สุย
ความหมายตรงๆ ====>
เฉียด, เกือบโดน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 01-06-2006 12:30:46

ตัวอย่าง

ขณะที่พ่อใหญ่ดลกำลังนั่งสูบยาอยู่นอกซาน ทิดหน่อกะย่างมาเลาะนั้น พอดีพ่อใหญ่ดลเลาถ่มน้ำลาย ปิ๊ด... น้ำลายพ่อใหญ่ดล ฟ้งด่องไป สุยหัวทิดหน่อ ปั๊ด... สำมะมัวน้อ ทิดหน่อน้อ..

แปลว่า...
ขณะที่พ่อเฒ่าดลกำลังนั่งสูบบุหรี่อยู่นอกชาน ทิดหน่อก็เดินมาใกล้ตรงนั้น จังหวะพอดี พ่อเฒ่าดลแกถ่มน้ำลาย ฟิ๊ด.. น้ำลายแก กระเด็นลอยไป เฉียดหัวทิดหน่อ... เกือบไปแล้วนะ ทิดหน่อนะ..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 532 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เส็ง

ภาษาอีสานคำว่า..เส็ง
ความหมายตรงๆ ====>
การแข่งขัน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-07-2010 03:17:06

ตัวอย่าง

เส็งกลอง= แข่งขันตีกลอง การตีกลองแข่งกัน
สอบเส็ง= การสอบไล่ (ภาษาลาว)

สรุป เส็งคือการแข่งขันกัน ประมาณว่าอยู่กับที่

แต่ถ้ามีระยะทาง ในการแข่งขัน เรียกว่า ส่วง เช่น ส่วงเฮือ คือการแข่งขันพายเรือ
แล่นส่วงกัน แปลว่า วิ่งแข่งกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 533 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เสย

ภาษาอีสานคำว่า..เสย
ความหมายตรงๆ ====>
หน้าตาดเฉย/เฉยเลย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 12:30:50

ตัวอย่าง

เป็นคำสร้อย แปลว่า เฉยเลย
ผู้อื่นม่วน แต่เลานั่งไห่เสย-คนอื่นสนุกแต่แกนั่งร้องไห้เฉยเลย(ซะงั้น)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 534 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เสีย

ภาษาอีสานคำว่า..เสีย
ความหมายตรงๆ ====>
หาย
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 09-05-2006 13:41:29

ตัวอย่าง

คำว่า เสีย ที่แปลว่า หาย เช่นประโยคที่ว่า
\"มื่อวาน ไปกินดองทางบ้านหนองเสี้ยว กินเหล่าเมาหลาย เกิบเสีย หาจั่งได๋ กะบ่เห็น\"
ความหมาย
\"เมื่อวาน ไปงานแต่งงานที่บ้านหนองเสี้ยว ดื่มสุราจนเมา รองเท้าหาย หายังไงก็ไม่เจอ\"

นี่ คำว่าเสีย ที่แปลว่า \"หาย\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 535 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เสีย

ภาษาอีสานคำว่า..เสีย
ความหมายตรงๆ ====>
ขุดรากถอนโคน , รื้อเอาออกไปทิ้ง
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 09-05-2006 14:01:19

ตัวอย่าง

อันนี่บ่กล้าเขียนความหมายตรงๆ แต่ขอเทียบเคียงประโยค ก็แล้วกัน
เช่น \" ป่ามันเฮา มันคือหญ่าฮกคักแท้ มื่ออื่น พวกโตพากันไป เสียหญ่า ออกแหน่เด้อ \"
ความหมาย \" ไร่มันสำปะหรังของเรา ทำไมมีหญ้าขึ้นรก อย่างนี้ พรุ่งนี้ พวกคุณเอาหญ้าออกหน่อยนะ\"
\"เสียหญ่า\" ในประโยคนี้ หมายถึง การใช้ เสียมหรือจอบไปขุดรากถอนโคนเอาหญ้าออกไปที้ง ไม่ให้เหลือแม้แต่รากหญ้า

อีกประโยค คำว่า \"เสียขี่\" เช่น \" ม่อน ที่เฮาเลี่ยงไว่ มันนอนใหญ่ลุกแล่ว ให่เจ้า เสียขี่ม่อนออกก่อนเด้อ จั่งค่อยเอาใบมอนไปเกียมัน\"
หมายความว่า \"ตัวไหมที่เราเลี้ยงไว้ มันลอกคราบครั้งที่สี่เสร็จแล้ว ให้คุณ รื้อเอาขี้มันออกไปทิ้งเสียก่อน แล้วค่อยเอาใบหม่อน ไปให้อาหารมัน\"
คำว่า \"เสียขี่\" น่าจะมีความหมายว่า \"รื้อเอาขี้มันออกไปทิ้ง\"
กะยังว้า กะยังวะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 536 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เสี่ยงตาน้อย, สิ่งตาน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..เสี่ยงตาน้อย, สิ่งตาน้อย
ความหมายตรงๆ ====>
การแอบมอง ชำเลืองมอง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 17-02-2006 16:42:02

ตัวอย่าง

อ้ายบัติ
มื้อวานนี้ฮู้เด่ะ เจ้าสิ่งตาน้อย ใส่น้องสาวข่อย
แปลว่า
พี่บัติ
เมื่อวานนี้รู้นะ คุณแอบชำเลืององน้องสาวผมอยู่


ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 537 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เสี่ยว

ภาษาอีสานคำว่า..เสี่ยว
ความหมายตรงๆ ====>
มิตรแท้ เพื่อนแท้
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: กระเรียนแดง
เมื่อวันที่:: 18-08-2008 21:11:10

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง เอื้อยของข่อยเป็นเสี่ยวของเอ(นามสมมุติ)
แปล พี่สาวของฉันเป็นเพื่อน(แท้)ของเอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 538 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เสื่อง

ภาษาอีสานคำว่า..เสื่อง
ความหมายตรงๆ ====>
ซ่อน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-12-2009 02:27:44

ตัวอย่าง

เจ้าเอาเงินไปเสื่องใว้ไส
แปลว่า คุณเอาเงินไปซ่อนไว้ไหน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 539 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แสนะแหล๋น

ภาษาอีสานคำว่า..แสนะแหล๋น
ความหมายตรงๆ ====>
เสือก, ยุ่งอย่างไม่เข้าเรื่อง
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: จุ๊บๆ
เมื่อวันที่:: 15-02-2007 22:35:12

ตัวอย่าง

ไม่ต้องมาแสนะแหล๋น แปลว่า ไม่ต้องมายุ่ง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 540 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โส

ภาษาอีสานคำว่า..โส
ความหมายตรงๆ ====>
พูดจา(หลายคน)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: บ่าวฝั่งโขง
เมื่อวันที่:: 15-07-2008 14:18:36

ตัวอย่าง

เขาโสกันว่าเดือนหน้าน้ำจะท่วม
เขาพูดจา(หลายคน)เดือนหน้าน้ำจะท่วม

*** อีกความหมายแปลว่า เสี่ยง ***
องโสไปอีกจักเทื่อ.
องเสี่ยงไปอีกสักครั้ง..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 541 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสก

ภาษาอีสานคำว่า..โสก
ความหมายตรงๆ ====>
แอ่งน้ำที่เกิดจากการกัดเซาะของน้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-10-2006 09:20:13

ตัวอย่าง

โสก เป็นแอ่งน้ำที่เกิดจากการกัดเซาะของน้ำที่ไหลบ่า กัดเซาะดินให้เป็นหลุมลงไป
โสก จะเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ส่วนสระน้ำหรือบ่อน้ำที่คนขุด จะเรียกว่า \"ส่าง\"

ตัวอย่าง

-ปีนี่ฝนตกแฮงคัก น้ำมากผ่านนาพ่อใหญ่บัติ น้ำไหลแฮงคัก พัดคันแทขาด หมุนตาไก่ หล่วยๆ พัดไฮ่นาของพ่อใหญ่บัติเป็น \"โสก\" บักใหญ่ เลิ๊กท่วมหัว คันสิไปหาดินมาถม \"โสก\" กะสิยากหลายเติบ พ่อใหญ่บัติกะเลย หาหมู่มาก่นให่มันเป็น \"ส่าง\" ซะเลย

แปลว่า

-ปีนี้ฝนตกหนักมาก น้ำหลากผ่านทุ่งนาของคุณตาบัติ น้ำไหลเชี่ยวมาก พัดคันคันนาขาด น้ำหมุนวน พัดทุ่งนาของตาบัติเป็น \"แอ่งน้ำ\" ขนาดใหญ่ ลึกท่วมหัว ถ้าจะไปหาดินมาถม \"แอ่ง\" ก็คงจะยุ่งยากพอสมควร ตาบัติก็เลย เกณฑ์คนมากขุดต่อให้มันเป็น \"บ่อน้ำ\" ซะเลย

น้ำมาก=น้ำป่าไหลหลาก
หมุนตาไก่= ลักษณะของน้ำที่ไหลวนเป็นเกลียว
หาหมู่= การหาคนมาช่วย หรือ ลงแขก

วะสั้นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 542 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสด

ภาษาอีสานคำว่า..โสด
ความหมายตรงๆ ====>
เปื่อยร่วง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-10-2006 16:55:21

ตัวอย่าง

โสด คือลักษณะที่อะไรบางอย่างซึ่งแขวนลอยอยู่กลางอากาศ เปื่อยขาดร่วงลงมาโดยแรงโน้มถ่วง เช่นน้อยหน่าสุกโสด รังผึ้งโสด เป็นต้น...

มื้อคืน พ่อใหญ่ดล เลากินเบียร์หลาย ตื่นเซ้ามา ท้องเสีย ปวดถ่าย กะเลยฟ้าวแล่นเข้าป่ามอน ไปนั่งขี้ พอขี้ใกล้สิสุด เลากะเลยหยับหาไม้แก้งก้น จนไปฮอดใต้ต้นบักเขียบ เลากะเห็นบักเขียบสุก “โสด” ลงมา เลาเสียดายวะสั่น คิดว่า คันแม่นมาขี้แต่มื้อแลงวาน กะสิบ่ทันได้โสด กะสิได้กินบักเขียบสุกคาต้น หวานๆ แซบๆ สะล่ะล่ะ

แปลว่า
เมื่อคืน พ่อใหญ่ดล แกกินเบียร์มาก ตื่นเช้ามา ท้องเสีย ปวดอึ ก็เลยรีบวิ่งเข้าสวนหม่อน ไปนั่งอึอยู่ พออึใกล้จะสุด แกก็พยายามขยับหาไม้เช็ดก้น จนไปถึงใต้ต้นน้อยหน่า แกก็เห็นน้อยหน่าสุก “เปื่อยขาดร่วงลงมา” แกเสียดายมาก คิดว่า ถ้ามาอึกตั้งแต่เมื่อเย็นวาน น้อยหน่าก็จะไม่ทันได้เปื่อยร่วง ก็จะได้กินน้อยหน่าสุกคาต้น หวานๆ อร่อยๆ น้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 543 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสเหล่

ภาษาอีสานคำว่า..โสเหล่
ความหมายตรงๆ ====>
พูดคุยกัน, วิพากษ์ วิจารณ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-11-2006 12:18:59

ตัวอย่าง

โสเหล่ คือ พูดคุยกัน, วิพากษ์ วิจารณ์

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
ชมรมอีสานเพิ่นมีกระดานข่าวอยู่ใน เวบไซต์ อย่างดีเลย เอาสิได้มีหม่องมาโสเหล่กัน ดีคักๆ
แปลว่า
ชมรมอีสาน มีกระดานข่าวใน Website อย่างดีเลย เราจะได้มีที่สำหรับมาพบปะคุยกัน วิพากษ์วิจารณ์ ดีจริงๆนะ

อีกตัวอย่างนึง
ผู้ใหญ่บ้าน บ้านโนนหินแห่ ตีกอลอเอิ้นลูกบ้านมานั่งโสเหล่กัน เรื่องงานบุญแจกข้าว หาเจ้าของ สั่นแหล่ว
แปลว่า
ผู้ใหญ่บ้าน บ้านโนนหินแห่ (หากแปลไปไทยก็คือ หินลูกรัง) ตีเกราะเรียกลูกบ้านมานั่งประชุมคุยกัน เรื่องงานบุญอุทิศส่วนกุศลหาตัวเอง ซะงั้น

บุญแจกข้าว คือ งานบุญอุทิศส่วนกุศล

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 544 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใส

ภาษาอีสานคำว่า..ใส
ความหมายตรงๆ ====>
ไหน , ไปไหน , อยู่ไหน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บ่าวขอนแก่น
เมื่อวันที่:: 14-03-2010 20:45:03

ตัวอย่าง

มื้อนี้ผุสาวสิไปใสหนอ
วันนี้น้องสาวจะไปไหนหรอครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 545 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไส่ขี่

ภาษาอีสานคำว่า..ไส่ขี่
ความหมายตรงๆ ====>
เอาขี้ออกจากพุงสัตว์เล็ก (โดยการเอานิ้วโป้งดันห้องให้แตก)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ต้องแล่ง
เมื่อวันที่:: 27-07-2010 20:02:05

ตัวอย่าง

ไส่ขี่ฮวก - เอาขี้ลูกอ๊อดออก
ไส่ขี่ปลาซิว - เอาขี้ปลาซิวออก

ปล. สัตว์ใหญ่ไม่นิยมใช้คำว่า "ไส่ขี่" เช่น ไส่ขี่ซ้าง ไม่เคยปรากฎมาก่อน แต่อาจใช้ได้ถ้ายักษ์จะกินอาจใช้คำว่า "ไส่ขี้ซ้าง" ได้

ตัวอย่าง (แต่งเอง)
กุมภัณฑ์ท้าวโขโนยักษ์ใหญ่ ไซใส่ซ้างจับได้สิม่มกิน
จับบีบท้องมือดันพุงแตก ไส่ขี่พร้อมสาแล้วค่อยกิน

แปลความ
ยักษ์จับได้ช้าง เอาขี้ออกแล้วค่อยรับประทาน ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 546 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หง่าง

ภาษาอีสานคำว่า..หง่าง
ความหมายตรงๆ ====>
การแยกที่ติดกันออกจากกัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:49:18

ตัวอย่าง

อีหล่าเอ้ย นั่งลงกะให่นั่งเอาข้างล่างแหน่เด้อ อย่าสินั่งหง่างหลาย มันบ่งาม
แปลว่า
น้องเอย การนั่งก็ขอให้นั่งระวังข้างล่างหน่อยนะ อย่านั่งแบบขาแยกออกจากกันเลย มันไม่งาม

บ่าวหน่อ เป็นห๊วงเป็นห่วง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 547 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หญะ

ภาษาอีสานคำว่า..หญะ
ความหมายตรงๆ ====>
หยาบ ด้าน (รู้สึกไม่เรียบ)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ซิ่ง
เมื่อวันที่:: 22-04-2007 18:48:15

ตัวอย่าง

เป็นคำคุณศัพท์ครับผม
ต้องออกเสียงให้ถูกด้วยนะครับ


เช่น มือหญะ = มือด้าน มือหยาบ

พื้นหม่งนี้คือหญะแท้ เอาไม้กวดมากวดแหน่ = พื้นตรงนี้ทำไม( หยาบ ไม่ค่อยสะดาด มีแต่ฝุ่น) เอาไม้กวาดมากวาดหน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 548 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หน่อไม่ส้ม

ภาษาอีสานคำว่า..หน่อไม่ส้ม
ความหมายตรงๆ ====>
หน่อไม้ดอง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: นายน้อย
เมื่อวันที่:: 14-08-2012 21:07:47

ตัวอย่าง

อีแม่แกงไก่ใส่หน่อไม้ส้ม
แปล แม่แกงไก่ใส่หน่อไม้ดอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 549 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนังต่องแอก

ภาษาอีสานคำว่า..หนังต่องแอก
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นหนังวัวหรือควายที่คล้องแอกดึงไถเพื่อสะดวกในการยกไถ
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 24-11-2007 09:27:07

ตัวอย่าง

หนังต่องแอก..เป็นภาษาถิ่นอีสาน..อ.ชุมพลบุรี จ.สุรินทร์...หนังต่องแอกจะทำจากหนังวัวหรือหนังควาย..หรือ เชีอก..หรืออะไรก็ได้ที่ความคงทนใช้งานได้นานๆ..จะใช้คล้องแอกน้อย..คือ แอกที่อยู่ส่วนด้านหลัง..แอกใหญ่จะคล้องที่คอ...แอกน้อย..จะติดกับส่วนปลายของไถ..ปลายไถจะมีตะขอสำหรับไว้เกี่ยวหนังต่องแอก..มันมีนิทานเกี่ยวกับหนังต่องแอกด้วยไว้วันหน้าจะเล่าให้ฟัง..พ่อใหญ่หนู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 550 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หน้าถั่งดังคม

ภาษาอีสานคำว่า..หน้าถั่งดังคม
ความหมายตรงๆ ====>
หล่อคมคาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:52:29

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ มาคือหน้าถั่งดังคมแท้น้อ ผู้สาวจั่งได้แลนมาหา จนลาวได้คึออก คึออก
แปลว่า
บ่าวหน่อ ทำไมหล่อคมคายอย่างนี้ สาวๆวิ่งเข้ามาหา จนได้ผลักออกๆ

คึ แปลว่า ผลักออก หรือ ดันออกให้ห่าง

นี่เป็นความจริงของบ่าวหน่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 551 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนาน,หนานผัก

ภาษาอีสานคำว่า..หนาน,หนานผัก
ความหมายตรงๆ ====>
แปลงผัก, พื้นที่แปลงปลูกผักขนาดย่อม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-12-2023 18:58:37

ตัวอย่าง

หน้าหนาวมาแล้ว อีสานบ้านเฮามีแต่คนปลูกผักคนละหนานสองหนาน

แปล
ฤดูหนาวมาแล้ว อีสานบ้านของเรามีคนปลูกผักคนละแปลงสองแปลง

หนาน= แปลงผัก, พื้นที่แปลงปลูกผักขนาดย่อม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 552 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนามบักจัก,รั้วหนามบักจักร

ภาษาอีสานคำว่า..หนามบักจัก,รั้วหนามบักจักร
ความหมายตรงๆ ====>
ลวดหนาม,รั้วที่ล้อมด้วยลวดหนาม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 23-03-2012 10:15:40

ตัวอย่าง

หนามบักจัก,รั้วหนามบักจัก หมายถึง ลวดหนาม,รั้วที่ล้อมด้วยลวดหนาม

ตัวอย่าง
จารย์ใหญ่ ย้านคนไปลักกรีดยาง ยามกลางคืน เลาเลยเฮ็ดฮั้วล้มหนามบักจัก ตอนนี้ไผกะเข้าไปลักกรีดยางเลาบ่ได้แล้ว

แปลว่า จารย์ใหญ่ กลัวคนไปขโมยกรีดยางตอนกลางคืน แกเลยทำรั้วด้วยลวดหนาม ตอนนี้ไม่มีใครสามารถไปขโมยกรีดยางของแกได้เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 553 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนามบักจับ(ลวดหนามกระจับ)

ภาษาอีสานคำว่า..หนามบักจับ(ลวดหนามกระจับ)
ความหมายตรงๆ ====>
คือลวดที่พันกันเป็นเขาสองอันชนกันเหมือนผลกระจับ (พืชน้ำชนิดหนึ่ง)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป
เมื่อวันที่:: 25-03-2012 01:51:57

ตัวอย่าง

หนามบักจับ คือลวดหนามที่พันกันเป็นรูปกระจับสองอันติดกัน เรียกหนามบักจับ หรือ ลวดหนามบักจับ ใช้ล้อมรั้ว ป้องกันสัตว์หรือคนที่บุกรุกสถานที่ เช่น.. ยายสวนเฮา อ้อมฮั้วหนามบักจับไป่ คำแปล ยาย..สวนเราล้อมรั้วลวดหนามหรือยัง หรือ..นาอยู่.อำเภอเสบ่ทันได้ อ้อมฮั้วลวดหนามเด๋ แปล.นาที่อำเภอเสลภูมิ ยังไม่ได้ล้อมรั้วลวดหนามนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 554 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หน้ายาก

ภาษาอีสานคำว่า..หน้ายาก
ความหมายตรงๆ ====>
ทำหน้ายุ่ง, หน้าไม่รับแขก, หน้าบูด, หน้าอารมณ์ไม่ดี
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 26-12-2006 16:01:40

ตัวอย่าง

หน้ายาก โดยรวมก็คือ ทำหน้ายุ่ง, หน้าไม่รับแขก, หน้าบูด, หน้าอารมณ์ไม่ดี

ตัวอย่าง
บ่าวต้อม แห่งอีสานจุฬาฯ ถืกน้องกระแตป๋าถิ่ม ยางเข้ามาเฮ้ดหน้ายากใส่อ้ายบ่าวหน่อ อ้ายบ่าวหน่อ กะเลยบอกว่า บ่เป็นหยัง น้องกระแตถิ่มไปแล้วยังเหลือน้องพอลล่าอยู่
แปลว่า
หนุ่มต้อมแห่งอีสาน จุฬาฯ โดนน้องกระแตทิ้งเดินเข้ามาทำหน้ายุ่ง ใส่พี่บ่าวหน่อ พี่บ่าวหน่อ เลยบอกว่า ไม่เป็นไร ถึงแม้น้องกระแตทิ้งเราไป ก็ยังเหลือ น้องพอลล่า อยู่นะ


สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 555 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หน่าล่า

ภาษาอีสานคำว่า..หน่าล่า
ความหมายตรงๆ ====>
อาการหน้าเสีย ตกใจ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:55:11

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง เอ๊าน้องจีจ้าตื่นอีหยั๋ง คือเฮ็ดหน่าล่าจั่งซั่น

แปล อ้าว น้องจีจ้าเป็นอะไรเหรอ ทำไมหน้าเสียอย่างนั้นตกใจกลัวอะไรเหรอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 556 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..หนิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
การเกี่ยงกันทำ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:57:19

ตัวอย่าง

มีนิทานเรื่องหนึ่ง
บ่าวหน่อ เป็นหมู่กันกันบ่าวพงษ์ แต่ละมื้อ ยามล้างจานยามใด๋ลาว 2 คน สิหนิ่งกันล้าง บ่มีไผล้าง จนสุดท้าย บ่าวหน่อกะจำเป็นต้องล้าง
แปลความว่า
บ่าวหน่อกับบ่าวพงษ์เกี่ยงกันล้างจาน จนสุดท้ายบ่าวหน่อ ต้องมาล้างเอง

หนิ่ง คือ การเกี่ยงกันทำ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 557 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนึ่งฮั่น,วั่งหนึ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..หนึ่งฮั่น,วั่งหนึ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ตะกี้ เมื้อกี้
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 12-06-2009 11:19:05

ตัวอย่าง

หนึ่งฮั่น=ตะกี้ เมื้อกี้ เช่น หมู่ข่อย(เพื่อนผม,เพื่อนฉัน)เมื่อบ้าน(กลับบ้าน)หนึ่งฮั่น =เพื่อผมพึ่งจะกลับบ้านตะกี้นี้เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 558 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หม่องตำอิด(หม่องตำอิดตำออ)

ภาษาอีสานคำว่า..หม่องตำอิด(หม่องตำอิดตำออ)
ความหมายตรงๆ ====>
สถานที่เริ่มเป็นครั้งแรก
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: คำหล้า
เมื่อวันที่:: 22-06-2008 22:45:05

ตัวอย่าง

หม่องตำอิดบ้านข่อยอยู่โขงเจียมแต่ว่าตอนนี้ข่อยย้ายมาอยู่พิมูลแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 559 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หม่อง

ภาษาอีสานคำว่า..หม่อง
ความหมายตรงๆ ====>
ที่,สถานที่
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 23-06-2006 11:37:11

ตัวอย่าง

-บ่าวหน่อบอกกับน้องพอลล่าว่า \" อ้านฮักเจ้าหลาย แม่นเจ้าสิหนีอ้ายไปอยู่ \"หม่องได๋\" อ้ายกะสินำเจ้าไป \"หม่องนั่น\" อ้ายสิไปเฮ็ด \"หม่อง\" อ่องถ่อง นอนขดอยู่ในหัวใจของน้องพอลล่าผู้เดียว\"
-แปลว่า บ่าวหน่อบอกกับน้องพอลล่าว่า \" พี่รักน้องพอลล่ามาก ถึงน้องจะหลบหนีพี่ไปอยู่ \"ที่ได\" พี่ก็จะตามน้องไป \"ที่นั่น\" พี่จะเข้าไปนอนขดอยู่ในหัวใจน้องพอลล่าคนเดียว\"

คำว่า \"หม่อง\" ส่วนใหญ่จะแปลว่า \"ที่\" แต่อีกความหมายหนึ่ง จะเป็นชื่อเรียก สถานที่ที่เป็นหลุมแอ่งเล็กๆที่เป็นที่อยู่ของสัตว์บางชนิด เช่น หม่องกบ หม่องอึ่ง เช่น
-หม่องหั่น คือจั่งเป็นฮอยกบมานอนนี่หละ ฮอยมันนอนดุด เป็น \"หม่องอ่องถ่อง\" อยู่นั่น
แปลว่า ที่นั่น เหมือนกับเป็นที่ที่กบมานอน รอยมันนอนดัน เป็นหลุมแอ่งอยู่นั่น

ลักษณะของหม่อง เช่น หม่องต่องหล่อง หม่องแต่งแหล่ง หม่องอ่องถ่อง หม่องแอ่งแถ่ง เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 560 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หม่อง

ภาษาอีสานคำว่า..หม่อง
ความหมายตรงๆ ====>
บริเวณสถานที่
อ้างอิงจังหวัด :: หนองบัวลำภู
จากคุณ:: หลานพระตา
เมื่อวันที่:: 19-12-2008 10:43:42

ตัวอย่าง

เจ้าอยู่หม่องได
แปลว่า คุณอยู่ตรงใหน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 561 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมอมอ

ภาษาอีสานคำว่า..หมอมอ
ความหมายตรงๆ ====>
หมอดู, นักพยากรณ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 08-01-2008 09:09:25

ตัวอย่าง

หมอมอ ก็คือ หมอดู, นักพยากรณ์

ไม่ว่าจะเป็นภาคไหน การดูหมอ หรือการเสี่ยงทาย การอยากรู้อนาคตของคนอยากรู้อยากเห็นก็มีทุกที
หมอมอทางภาคอีสาน ก็เช่นกัน

ตัวอย่าง



น้องนาง : อ้ายบ่าวหน่อ เพิ่นวาหมอมอบ้านกุดกุง เพิ่นเบิ่งคิ๊วคิ้ว เด้
บ่าวหน่อ : แมนอีหลีตี๊น้องนาง คันเพิ่นเบิ่งคิ้ว อยากอยากฮู้ว่า พ่อใหญ่ต๊อกเลาเฒ่ามาโดนแล้วเลาสิมีเมียบ่นั่นหนา


แปลว่า
น้องนาง : พี่บ่าวหน่อ มีคนบอกว่าหมอดูบ้านกุดกุง ท่านดูแม่นยิ่งนัก
บ่าวหน่อ : จริงหรือน้องนาง ถ้าท่านดูแม่นจริง อยากรู้ว่า ผู้เฒ่าต๊อก ที่แก่มานานแล้ว จะมีเมียไหม

คิ้ว แปลว่า แม่น หรือ ทายถูก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 562 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมะหล่ำหมะก่อย

ภาษาอีสานคำว่า..หมะหล่ำหมะก่อย
ความหมายตรงๆ ====>
ไร้แก้นสาร, ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 11:14:06

ตัวอย่าง

น้องพอลล่า เห็นอ้ายต้อมเป็นคนหม่ะหล่ำหมะก่อย เลยกะเลยถิ่มอ้ายต้อมไปหาผู้บ่าวใหม่สั่นแหลว
แปลว่า
น้องพอลล่า เห็นพี่ต้อมเป้นคนไร้แก่นสาร ทำอะไรไม่เป็นชิ้นเป็นอัน แกก็เลยทิ้งพี่ต้องไปหาคนใหม่นั่นแล

หม่ะหล่ำหมะก่อย คือ ไร้แก้นสาร, ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
จะคล้ายๆกับ จิกหลิกจอกหลอก คือ เล็กๆน้อย ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 563 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมากมี่ บักมี่

ภาษาอีสานคำว่า..หมากมี่ บักมี่
ความหมายตรงๆ ====>
ขนุน
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: บิว
เมื่อวันที่:: 22-08-2006 12:28:14

ตัวอย่าง

อ้ายบ่าวหน่อ มื้อนี่ น้องอยากกินตำหำบักมี่ ซอยเฮ็ดมาให้น้องกินแหน่
แปลว่า
พี่บ่าวหน่อ วันนี้ น้องอยากกินตำขนุนลูกเล็กๆ ช่วยทำมาให้กินหน่อยได้ไหม

หำบักมี่ คือ ลูกขนุนที่ยังไม่โต ขนาดเท่ากัยนิ้วหัวแม่มือ อยู่เป็นพวงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 564 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมาย,หมายไว้

ภาษาอีสานคำว่า..หมาย,หมายไว้
ความหมายตรงๆ ====>
จอง, จองไว้,ทำสัญลักษณ์เอาไว้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 19-05-2006 14:02:05

ตัวอย่าง

สาวจ๋อม มุกดาหาร เลาไปพ้อบักเห็บตกจากฟ้าอยู่เวิงนึงเต็มเวิงไปหมด เลาเก็บมากินแล้วแซบ เลาย้านผู้อื่นมาเก็บไปหมด เลากะเลยหมายไว้โดยการขีดเส้นอ้อมเวิงบักเห็บนั่น ก๋าวามื้ออื่นเซ้าเลาจั่งสิมาเก็บต่อ
พอมื้อเซ้าเลามาหม่องที่หมายไว้ ลาวบ่พ้อบีกเห็บเลากะเลยวาเจ้าที่เจ้าทาง มึงบักใด๋มาลักบักเห็บกู ให้มึงกินน้ำท้องแตกตายเลย

แปลว่า

สาวจ๋อม (บ้านอยู่มุกดาหาร อ.คำชะอี) แกไปเจอลูกเห็บตกจากฟ้าอยู่เต็มพื้นที่ไปหมด แกลองชิมดู มันอร่อย

แกลัวคนอื่นจะมาเก็บไปหมด แกเลยจองไว้โดยทำสัญลักษณ์ขีดเส้นลอบพื้นที่นั้น กะว่าพรุ่งนี้เช้าจะมาเก็บต่อ

พอตอนเช้า แกกะมาเก็บลูกเห็บที่แกจองไว้ ปรากฏว่าไม่มีลูกเห็บซักลูก แกเลยโวยวายเจ้าที่ ใครมาเก็บลูกเห็บข้าไป ขอให้กินน้ำแล้วท้องแตกตายไปเลย


เลาบ่ฮุ้วามันละลายได้สั่นดอกว้า


บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 565 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมิ่น , มิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..หมิ่น , มิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
สอย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 18-09-2006 10:47:45

ตัวอย่าง

หมิ่น คือการใช้ปลายไม้ที่มีสองง่าม หรือสองแง่ง เสียบเข้าขั้วผลไม้ ใบไม้ ดอกไม้ หรือกิ่งไม้ แล้วหมุนไม้ เพื่อให้สิ่งนั้นๆ ขาดหล่นลงมา
เช่น

พ่อใหญ่ดล : พอลล่าเอ้ย เจ้าเอาไม้ส่าว ไปหมิ่นดอกแค มานึ่งใส่ปลาขาวแหน่เด้อ

แปล
พ่อใหญ่ดล : พอลล่าจ๊ะ (คือเว้าม่วนแท้) เอาไม้ไปสอยดอกแค มานึ่งใส่ปลาตะเพียนหน่อยนะจ๊ะ (เว้าม่วนอีกแล้ว)

เว้าม่วน = พูดเพราะ
ไม้ส่าว = ไม้ยาวๆ เช่นลำไม้ไผ่ เป็นต้น สำหรับสอยสิ่งที่อยู่สูงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 566 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมื่น

ภาษาอีสานคำว่า..หมื่น
ความหมายตรงๆ ====>
สิบสอง กิโลกรัม, 12 กิโลกรัม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 22-01-2007 17:59:01

ตัวอย่าง

คำว่า หมื่น เป็นคำโบราณ ซึ่งปัจจุบัน ก็ยังใช้อยู่ หมายถึง สิบสอง ใช้ในมาตราตวงวัด และนับ
1 หมื่น = 12 กิโลกรัม

ตัวอย่างที่เราเห็นมีการใช้ในปัจจุบัน ก็ เช่น บั้งไฟหมื่น ก็คือ บั้งไฟที่มีน้ำหนัก ดินประสิวรวมกัน หนัก 12 กิโลกรัม

ส่วนบั้งไฟแสนก็คือ บั้งไฟที่มีขนาด 120 กิโลกรัม นั่นเอง

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
พ่อใหญ่ดลเลาสาปลา มาซังกิโลได้ปลาค้อใหญ่ 5 หมื่น ได้ปลาเข็ง 3 หมื่น ได้เอี่ยน เคิงหมื่น นอกนั้นเป็นปลาหลด 2 หมื่น

แปลว่า
พ่อใหญ่ดลแกได้ทำการวิดบ่อปลา (สาปลา) ได้ปลาช่อน (ปลาค้อ) 60 กิโลกรัม ได้ปลาหมอ (ปลาเข็ง) 36 กิโลกรัม ได้ปลาไหล (เอี่ยน) 6 กิโลกรัม ที่เหลือเป็นปลาหลด 24 กิโลกรัม

ตอนนี้บ่าวหน่อ หนัก 5 หมื่น อ้ายดลหนัก 5 หมื่นเคิง อ้ายบัติหนัก 6 หมื่น ลองหาเบิ่งเด้อครับ ว่าผู้ใด๋หนักท่อใด๋


สั่นดอกหว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 567 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมุ่นหม่าน

ภาษาอีสานคำว่า..หมุ่นหม่าน
ความหมายตรงๆ ====>
ลมพิษ , ผื่นลมพิษ,Urticaria
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-10-2006 12:28:19

ตัวอย่าง

หมุ่นหม่าน เป็นอาการผื่นแพ้ทางผิวหนังชนิดหนึ่ง ผื่นมีลักษณะบวมเป็นปื้น คัน อาจเกิดจากการแพ้อาหาร แพ้สารเคมี แพ้พืช แพ้แมลง หรือแพ้อากาศ

หมุ่นหม่าน เกิดได้ทุกเพศ ทุกวัย เมื่อเกิดแล้วคัน ยิ่งคัน ก็ยิ่งเกา ยิ่งเกาก็ยิ่งมัน การรักษา หม่นหม่าน ต้องใช้ยาแก้แพ้ ชนิดรับประทาน หรือ ถ้าเป็นมาก อาจใช้ยาแก้แพ้ฉีดหรืออาจให้ยาสเตียรอยด์ร่วมด้วย ถ้ามีอาการคันมากก็ให้ทายาแก้คันด้วย

ตัวอย่างประโยค

-บ่าวสาท ดีใจหลายที่ได้ไปกินเข่าแลงเฮือนพ่อใหญ่บัติ(กินเบียร์พร้อม) พ่อใหญ่บัติเฮ็ดกุ้งเผาสู่กิน บ่าวสาทกะกินเอาบักหลาย แซบคัก เพิ่นขั่นลืมคาว ว่าเพิ่นผิดกุ้ง กินแล้วบ่พอคาว \"หมุ่นหม่าน\" ขึ้นเต็มโต เทิงคัน เทิงหันใจบ่ออก เหยียบตายกะยังว่ะ

ความหมาย

-หนุ่มประสาท ดีใจมากที่ได้ไปกินข้าวเย็นบ้านตาบัติ(กินเบียร์พร้อม) ตาบัตทำกุ้งเผาให้กิน หนุ่มสาทกินเอาเยอะมาก อย่างเอร็ดอร่อย แต่แกลืมนึกไปว่า แกแพ้กุ้ง กินแล้วไม่นานเท่าไหร่ \"ลมพิษ\" ขึ้นเต็มตัว ทั้งคัน ทั้งหายใจไม่ออก เกือบตายเลยแหละ

ปล. หันใจ= หายใจ
เหยียบ= เกือบ
ผิด = แพ้
ลืมคาว = หลงลืม

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 568 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่อง/ยอง

ภาษาอีสานคำว่า..หย่อง/ยอง
ความหมายตรงๆ ====>
บี้เข้าไป
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 08:28:20

ตัวอย่าง

มื้อวานข่อยไปตีนำขะเจ้า ถึกเขาหย่องเอา

แปลว่า เมื่อวานไปตีกับเขามา ถูกเขารุมขยี้เอา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 569 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่อง

ภาษาอีสานคำว่า..หย่อง
ความหมายตรงๆ ====>
คั้น/ขยี้/ลุยเข้าไป/เอาเข้าไป
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 22-08-2010 19:37:37

ตัวอย่าง

หย่องเอาน้ำย่านางมาแกงหน่อไม้

แปลว่า คั้นเอาน้ำย่านางมาทำแกงหน่อไม้

เอาเลย หย่องเข้าไป

แปลว่า เอาเลย ลุยเข้าไป (ประมาณว่า เอาอีก)

....หย่องบ่าง เป็นสำนวน หมายถึง ลุยให้แหลก หรือเอาเข้าไป ลุยมันเลย ลุยเลย

ถืกหย่องบ่าง หมายถึง โดนยำมาซะเละไปหมด โดนรุม โดนถูกกระทำมา

(อธิบายยากครับ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 570 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่าม

ภาษาอีสานคำว่า..หย่าม
ความหมายตรงๆ ====>
เคยตัว, ทำแล้วอยากทำอีก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 19-02-2007 13:42:35

ตัวอย่าง

คำว่า หย่าม เวลาอ่าน ให้เอาปลายจมูกชนคิ้ว
หย่าม แปลว่า เคยตัว หรือ อาการแสดงออกที่บ่งบอกว่า ทำแล้ว อยากทำอีก

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
พ่อใหญ่ดล : เจ้าอย่าปล่อยให่งัวน้อยออกไปกินกล้าเด้อ มันสิหย่าม ให้มันกินเฟียงหลายๆ มันจั่งสิบ่เปลือง
พี่ใหญ่บัติ : ได้ๆ เดี๋ยวข่อยสิซอยไล่มันให่เด้อ

แปลว่า
คุณตาดล : คุณอย่าปล่อยให้ลูกวัว ออกไปกินต้นกล้า (ค้นข้าวที่รอการนำไปแบ่งดำ) นะ มันจะเคยตัว ให้มันกินฟางข้าวไปก่อนเยอะๆ จะได้ไม่เปลือง
คุณตาบัติ : ได้ๆ เดี๋ยวผมจะช่วยไล่มันให้นะครับ

สั่นดอกหว้า....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 571 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หยุม,ยุ๋ม

ภาษาอีสานคำว่า..หยุม,ยุ๋ม
ความหมายตรงๆ ====>
อาการหยิบของโดยใช้นิ้ว ทั้ง 5 นิ้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 13:17:43

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล เลาเป็นคนย้านเมียสั่นตั้ว เลาเลยเป็นพ่อครัวตำบักหุ่งสู่เมียกิน เลาหยุมบักหุ่งที่ฝานแล้วใส่ครก แล้วตำบักอย่างเฮงจนครกแตก เลยบ่ได้กินซ้ำ
แปลว่า
คุณตาชื่อดล แกเป็นคนกลัวเมียนั่นแหละ แกเลยต้องมาเป็นพ่อครัวตำส้มตำให้เมียแกกิน แกหยิบมะละกอที่ฝานแล้วใส่ครก แล้วตำอย่างแรงจนครกแตก เลยอดกิน


หยุม อาจเขียน ยุ๋มก็ได้ เพราะผมไม่รู้ว่าเขียนอย่างไร
สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 572 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลงส้น

ภาษาอีสานคำว่า..หลงส้น
ความหมายตรงๆ ====>
เล่าจนกลับไปหาจุดที่เล่าไม่ถูก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 24-05-2006 13:23:10

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดลเลาเป็นคนขี้โม้ เลาเว้านิทานคนเลาหลงส้นจะของ แปลว่า พ่อดล แกเป็นคนขี้โม้ แกเล่านิทานจนลืมว่าจุดที่เริ่มต้นมันอยู่ที่ไหน สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 573 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลงส่าว

ภาษาอีสานคำว่า..หลงส่าว
ความหมายตรงๆ ====>
หลงทาง นอกประเด็น ใจไม่อยู่กับเนื้อกกับตัว
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: หำ กาฬสินธ์
เมื่อวันที่:: 26-01-2010 17:21:52

ตัวอย่าง

เช่น กำลังพูดอยู่เรื่องหนึงแต่ข้ามไปอีกเรื่อง หรือเผลอเรอเดินไม่ไปทางที่หมาย

เช่นโอ้ยพ่อใหญ่หลงส่าวแล้วหละวังหั่นเว้าฮอดใสแล้ว หรือ ยางไปหยังทางพู้นหลงส่าวแล้วเบาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 574 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หล่้วง(อกเสียงสามัญ)

ภาษาอีสานคำว่า..หล่้วง(อกเสียงสามัญ)
ความหมายตรงๆ ====>
ถือวิสาสะ/สอด/เสืิอก
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:45:36

ตัวอย่าง

ญาดของเขาบ่ขอเลย จังแม่นหล่วงหลาย

แย่งของเค้าไม่ขอซักคำ ถือวิสาสะจริง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 575 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หล่วง

ภาษาอีสานคำว่า..หล่วง
ความหมายตรงๆ ====>
ถือวิสาสะ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 18:34:37

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง เอ๋า หมอนี้คือเป็นคนหล่วงแท้ บ่ยอมขอเลยเนาะ

แปล เอ๊า เจ้าคนนี้ทำไมถือวิสาสะหยิบเอาของโดยไม่ยอมขออนุญาตจากเจ้าของก่อนเลยนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 576 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หล่อน

ภาษาอีสานคำว่า..หล่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ทำให้เหลือแต่เม็ด, เกลี้ยง,ทำให้เกลี้ยง,สะอาด, ทำให้สะอาด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 21-10-2006 14:29:15

ตัวอย่าง

คำว่า หล่อน ให้อ่านออกเสียงยาวๆจะได้ถูกหลักภาษา
แปลโดยรวมก็คือ เกลี้ยง,ทำให้เกลี้ยง,สะอาด, ทำให้สะอาด นั่นแหละครับ

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดลเลามีลูกแล้ว พอดีลูกเลาอยากกินคั่วในบักขาม แต่เพิ่นมีแตบักขามสุก เพิ่นเลยเว้ากับลูกเพิ่นมา
อีหล่า เอาบักขามหมานี่ พ่อสิหล่อนให่ พ่อหล่อนให่แล้ว เอาไปคั่วมาสู่พ่อกินเด้อ
แปลว่า
ลูก (คนสุดท้อง) เอามะขามมาเร็ว พ่อจะทำให้เหลือแต่เม็ด (ในที่นี้คือ กินเนื้อมะขาม) หากพ่อทำให้แล้วก็เอาไปคั่วมาให้พ่อกินด้วยนะ

หรือ ความหมายในเชิงสะอาด

พ่อใหญ่บัติ เลากะมีลูกแล้วคือกัน พอดีเมียเลาบ่อยู่เลากะเลยเลี้ยงลูกผู้เดียว มื้อนั่นลูกเลาขี้ใส่ส่ง เลากะเลยต้องเอาไปซักให่มนันหล่อน สั่นแหลว แล้วกะล้างมือนำให่มันหล่อน คันบ่ล้างมันสิเหม็น
แปลว่า
ตาบัติก็มีลูกเหมือนกัน วันนั้นภรรยาแกไม่อยู่บ้าน ก็เลยให้แกเลี้ยงลูกคนเดียว วันนั้นลูกแกก็อุจจาระใส่กางเกง แกเลยต้องเอาไปซักให้มันสะอาด แล้วแกก็ต้องล้างมือด้วย หากไม่ล้างมันจะเหม็น

บ่าวหน่อ เลาวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 577 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หละหกัว

ภาษาอีสานคำว่า..หละหกัว
ความหมายตรงๆ ====>
เอาสิ / เอาเลย / ทำเลย
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ
จากคุณ:: โดม แดนชานุฯ
เมื่อวันที่:: 16-09-2011 00:32:02

ตัวอย่าง

เป็นภาษาส่วยทางบ้าน แถวบ้านมีตำบลนี้ตำบลเดียวพูดภาษานี้ ของอำเภอชานุมาน จังหวัดอำนาจฯ

วิธีใช้ จะใช้ต่อหลังประโยคคำสั่งหรือบอกกล่าว เช่น เอามาหละหกัว.. ไปหละหกัว...

ตรงกับภาษอังกฤษว่า Yes/ Take it

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 578 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หล่ะหลี่หล่ำไล

ภาษาอีสานคำว่า..หล่ะหลี่หล่ำไล
ความหมายตรงๆ ====>
เซ้าซี้ เรื่องมาก
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 19:11:11

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
เอ หมอนี้มาเว้าหล่ำหลี่หล่ำไลแท้ฮึ๊

แปล
เอ เจ้าคนนี้ทำไมพูดเซ้าซี้ เรื่องมากจัง น่ารำคาญนะเนี่ยะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 579 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หล่า

ภาษาอีสานคำว่า..หล่า
ความหมายตรงๆ ====>
ช้า, ล่าช้า
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: นายฮ้อยทมิฬ
เมื่อวันที่:: 17-03-2010 21:03:45

ตัวอย่าง

น้องหล่า แปลว่า น้องคนเล็ก หมายถึงน้องที่เกิดมาล่าช้ากว่าพี่ๆ
เฮ็ดนาหล่า แปลว่า ทำนาล่าช้ากว่าปกติของฤดูกาลนั้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 580 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลิง

ภาษาอีสานคำว่า..หลิง
ความหมายตรงๆ ====>
ดู
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: ทิดแหล่
เมื่อวันที่:: 03-05-2007 23:49:25

ตัวอย่าง

ซิขอให้หลิงดูถี่ๆ คันซิติให้หลิงดูเจ้า (จากนิทานเสียวสวาสดิ์)

จะขออะไรให้ดูให้ถ้วนถี่ จะตำหนิใครให้ดูตัวเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 581 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลื่น

ภาษาอีสานคำว่า..หลื่น
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่เท่ากัน มากกว่า น้อยกว่า
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: บ่าวตั้ม เมืองศรีฯ
เมื่อวันที่:: 26-11-2010 03:12:11

ตัวอย่าง

เด็กน้อยสองคนนั้นมาเอาขนมไปแบ่งกันกิน แบ่งให้ท่อกันเด้อ

อย่าสุให้ได้หลื่นกัน

แปลว่า เด็กน้อยสองคนนั้นมาเอาขนมไปแบ่งกันกินเร็ว แบ่งให้เท่ากัน

อย่าแบ่งให้คนหนึ่งได้มากกว่าน้อยกว่ากัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 582 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุบทึน

ภาษาอีสานคำว่า..หลุบทึน
ความหมายตรงๆ ====>
ขาดทุน, ทุนหายกำไรหด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 22-12-2006 17:02:35

ตัวอย่าง

คำว่า หลุบทึน มีความหมายว่า ขาดทุน
หลุบ แปลว่า ยุบลงไป, ต่ำลงไป, พร่องลงไป
ทึน ก็คือ ทุน สรุปก็คือ ทุนยุบ ทุนพร่อง หรือ ขาดทุนนั่นเอง

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อมียาง 100 เส้น ไปเล่นเป่ายางกับพ่อใหญ่ดล จนดังดำปี้ปี้ เล่นไปเล่นมา เด็กน้อยมาหล็อยเอายางไปทีละเส้นสองเส้น สุดท้าย หลุบทึนเทิงสองคน กะยังว้ากะยังว่า

แปลว่า
บ่าวหน่อมีหนังยาง 100 เส้น ไปเล่นเป่าหนังยางกับพ่อใหญ่ดล จนจมูกดำปิ๊ดปี๋ เล่นไปเล่นมา เด็กๆแอบมาจิ๊กเอาหนังยางไปทีละเส้นสองเส้น สุดท้าย ขาดทุนทั้งสองคน ... กะยังว้ากะยังว่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 583 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุบทุน, หลุดทุน

ภาษาอีสานคำว่า..หลุบทุน, หลุดทุน
ความหมายตรงๆ ====>
ขาดทุน, ไม่ได้ดังหวัง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 22-12-2006 11:39:13

ตัวอย่าง

คำว่า หลุบทุน หรือ หลุดทุน แล้วแต่จะเรียกครับ มีความหมายว่า ขาดทุน
หลุบ แปลว่า ยุบลงไป, ยุบ
ทุน ก็คือ ทุนนั่นแหละ สรุปก็คือ ทุนยุบ หรือ ขาดทุนนั่นเอง

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อซื้อเลขงวดนี้ ไปซาวนึง ยามเลขออกมาแล้วสุยหน้าสุยหลัง บ่ถืกจักบาท เป็นอันวา งวดนี้หลุบทุน กะยังวา
แปลว่า
บ่าวหน่อ ซื้อหวยงวดนี้ (เล่นหวยไม่ดีนะครับ) ไป 20 ยาท ตอนหวยออก เฉียดหน้าเฉียดหลัง ไปถูกซักบาท เป็นอันว่า งวดนี้ บ่าวหน่อ ขาดทุน

ซื้อเลข => ซื้อหวย
สุย => เฉียด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 584 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุ่ย

ภาษาอีสานคำว่า..หลุ่ย
ความหมายตรงๆ ====>
หมดคม,ทื่อ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 04-09-2006 10:54:56

ตัวอย่าง

ใช้กับของมีคม เช่นมีด ขวาน จอบ เสียม เป็นต้น โดยของที่เคยมีคมดีๆ แล้วหมดคม เราเรียกอาการหมดคมนั้นว่า หลุ่ย เช่น

บ่าวหน่อ เพิ่นพ้อฮูแมงเงา แต่ว่าบ่มีเสียม กะเลยไปหล็อยมีดโต้พ่อมาก่นฮูแมงเงา จนมีดโต้พ่อหลุ่ยเหมิด

แปลว่า
บ่าวหน่อ แกเห็นรูแมงป่องยักษ์ แต่ว่าไม่มีเสียมขุด ก็เลยไปขโมยมีดอีโต้พ่อมาขุดรูแมงป่องยักษ์ จนมีดอีโต้พ่อหมดคม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 585 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลู

ภาษาอีสานคำว่า..หลู
ความหมายตรงๆ ====>
ทะลุหลุดลง ทะลุร่วงลง รูดตก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 20-10-2006 11:19:50

ตัวอย่าง

หลู หมายถึงลักษณะที่สิ่งของ ทะลุอะไรบางอย่าง แล้วร่วง หลุด ตกลงมา เช่น
หลูลูก หมายถึง ลูกซึ่งอยู่ในท้องเสียชีวิตและหลุดออกจากท้อง หรือ แท้งลูก
หลังคาพาหลู หมายถึง หลังคาเมื่อโดนคนเหยียบ ขาดทะลุทำให้คนตกลงมา

บ่าวบั้งไฟ ปีนกอไผ่บง สิไปโพนเอามิ้มขวางตาเว็น โพนไปโพนมา มิ้มยังบ่ทันเมาจ้อย เจ้าของเมายาก่อน มิ้มกะบินมาตอดเลา วีปั่ง วะนึง.. เลาตกใจเทิงเมายา คะลาดหลบ หลูตกกอบง ก้นขี้ทั่ง จุกน้อยเลยแหล่วเว่ย

แปลว่า
ชายหนุ่มนามว่าบ่าวบั้งไฟ ปีนขึ้นกอไผ่ที่ไม่มีหนาม เพื่อจะเอารังผึ้งชนิดขวางดวงอาทิตย์โดยการใช้ยาฉุนพ่น พ่นไปพ่นมา ผึ้งยังไม่เมาเลย ตัวเองเมายาก่อน ผึ้งก็เลยบินมาต่อยแก ตั๊บ เลย.. แกตกใจ ทั้งเมายา รีบหลบ เลยพลัดตกเสียดสีกิ่งไผ่ ก้นกระแทกพื้น จุกพอสมควร เลยน่ะนะ

หมายเหตุ: ผึ้งชนิดรังขวางดวงอาทิตย์ เป็นผึ้งที่ค่อยข้างดุร้าย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 586 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลู

ภาษาอีสานคำว่า..หลู
ความหมายตรงๆ ====>
ทะลุ/ยุบตัวลงมา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: ตัวโน้ต
เมื่อวันที่:: 10-09-2010 14:35:13

ตัวอย่าง

ตอนฝนตกแฮง หลังคาเฮือนข่อยมันหลูลงมา
ตอนฝนตกหนัง หลังคาบ้านของฉันมันพังยุบลงมา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 587 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลู , หลููลูก

ภาษาอีสานคำว่า..หลู , หลููลูก
ความหมายตรงๆ ====>
เป็น กริยา หลู = ทะลุ หลูลูก = แท้งลูก
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: krating105@yahoo.co.th
เมื่อวันที่:: 19-05-2008 16:20:22

ตัวอย่าง

สาวท้องใหม่ ไม่ค่อยระมัดระวังในการเคลื่อนไหว เธออจึงหลูลูก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 588 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูด

ภาษาอีสานคำว่า..หลูด
ความหมายตรงๆ ====>
หลุด คลายออก
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 17-10-2006 17:00:49

ตัวอย่าง

หลูด หมายถึง ลักษณะที่เชือกซึ่งมัดไว้ คลายออกจนหลุด หรือ สิ่งที่ถูกล่ามไว้ หลุดจากการลามไปได้

พ่อใหญ่ดล เอาควายไปล่ามไว้เทิงโนน จากนั้น กะมานั่งโอ่นโหล่นซาเล่นกับน้องพอลล่าอยู่ใต้ต้นบักขาม เลาผูกเชือกบ่ดี เชือกกะเลยหลูด น้องพอลล่า กะเลยตกโอ่นโหล่นซา ก้นขี้ทั่ง... ขณะที่พ่อใหญ่ดลกำลังออยน้องพอลล่าอยู่นั้น ควายที่เลาล่ามไว้ กะหลูดไปกินกล้าขาเจ้า แค้นเกือบตาย กะยังว่า

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล เอาควายไปล่ามไว้ที่ดอน จากนั้น ก็มานั่งชิงช้าเล่นกับน้องพอลล่าอยู่ใต้ต้นมะขาม แกผูกเชือกไม่ดี เชือกก็เลยหลุด ทำให้น้องพอลล่าตกชิงช้า ก้นกระแทกพื้น... ขณะที่พ่อใหญ่ดลกำลังโอ๋น้องพอลล่าอยู่นั้น ควายที่แกล่ามไว้ ก็หลุดไปกินข้าวกล้าคนอื่น ข้าวกล้าติดคอ เกือบตาย น้อ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 589 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูด หลุด

ภาษาอีสานคำว่า..หลูด หลุด
ความหมายตรงๆ ====>
หลูด หรือ หลุด
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ
จากคุณ:: มาร์ค
เมื่อวันที่:: 31-12-2007 07:33:59

ตัวอย่าง

หลูดหรือหลุด นอกจากสิแปลว่าคลายออก กะยังแปลว่าลด
โตอย่างเช่นการลดราคา เวลาไปซื้อของ แม่ใหญ่มักเว้าว่าหลูดอีกจักหน่อยบ่ได้บ่?
แต่ว่าเด็กน้อยสุ่มื้อนี้ใช้คำว่าลดกันเบิดแล้ว

อีกอย่างนึงขอแนะว่า คำที่ออกเสียงสระเอียทั้งหลาย บ้านผู้ข้าออกเป็นสระเอือเบิ๊ดเลย
แต่ว่าบ้านแถวใกล้เพิ่นกะออกเสียงสระเอียหลายคือกันเช่นคำว่า บักเขีย บักเขือ เฮีย เฮือ เป็นต้น

หวังว่าสิเป็นประโยชน์เด้อคับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 590 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูโตน

ภาษาอีสานคำว่า..หลูโตน
ความหมายตรงๆ ====>
สงสาร
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: อิง
เมื่อวันที่:: 10-01-2007 10:40:48

ตัวอย่าง

หลูโตนสายตาเจ้าของ
แปลว่า สงสารสายตาตัวเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 591 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ห่วน

ภาษาอีสานคำว่า..ห่วน
ความหมายตรงๆ ====>
ปั่นป่วน/กระวนกระวาย/อาการอยู่ไม่เป็นสุข
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 27-07-2010 23:51:08

ตัวอย่าง

ฟ้าฮ้องห่วน แปลว่า ฟ้าร้องปั่นป่วน

เป็นหยังคือห่วนแท้ แปลว่า ทำไมกระวนกระวายจัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 592 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ห้วย

ภาษาอีสานคำว่า..ห้วย
ความหมายตรงๆ ====>
น. ลำน้ำหรือคลองสายเล็ก ๆ ที่ไหลลัดเลาะไปตามป่าตามทุ่งในภาคอีสาน
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 10:25:48

ตัวอย่าง

\\ห้วย จะมีลักษณะจะต่างจากคลองในภาคกลาง(ในความรู้สึก) แต่อธิบายไม่ถูกต้องไปสัมผัสเอง\\

เมื่อคืนฝนตกแฮง เซ้านี้ตื่นขึ้นมาเลยได้ยินเสียงน้ำโตนฝายดังมาแต่\\ห้วย\\ทรพี

เมื่อคืนฝนตกอย่างหนัก เช้านี้ตื่นมาเลยได้ยินเสียงน้ำล้นฝายดังมาจาก\\ลำน้ำ\\ทรพี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 593 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หวา

ภาษาอีสานคำว่า..หวา
ความหมายตรงๆ ====>
เหรอ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 19:06:35

ตัวอย่าง

หวา เป็นคำสร้อยของคนหนองคายและฝั่ง สปป ลาว โดยเฉพาะ แปลว่า เหรอ อยุ่ท้ายประโยคคำถาม เช่น อ้ายไลเจ้าไปเมี้ยนเฮือนให้อาวแล้วหวา แปลว่า พี่ไลพี่ไปเก็บบ้านเก็บช่องให้อาแล้วเหรอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 594 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หวานเย็น

ภาษาอีสานคำว่า..หวานเย็น
ความหมายตรงๆ ====>
ช้า อืดอาด เอื่อยเฉื่อย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 25-10-2006 11:28:52

ตัวอย่าง

หวานเย็น เป็นคำเปรียบเทียบ ซึ่งมีที่มาจากรถจักรยานขายหวานเย็น ค่อยๆ ถีบไปเรื่อยๆ ขายไปเรื่อยๆ ไม่ทันใจคนกิน ไม่ทันใจ ก็คือ ช้า อืดอาด เช่น
รถหวานเย็น หมายถึงรถขายหวานเย็นจริงๆ และอีกความหมายหนึ่งหมายถึง รถที่วิ่งช้ามากๆ เช่นรถโดยสารบางสาย บางคัน
คนหวานเย็น หมายถึง คนที่ชักช้า อืดอาด เอื่อยเฉื่อย

บ่าวซิ่ง : นั่นๆ เสียงรถหวานเย็นมาแล้ว ไป ไป บักเจ้ย ไปซื้อหวานเย็นมาแจกผู้สาวไป
(หายไปดนเติบ ยังบ่กลับมา)
บ่าวบั้งไฟ : โฮย ใช้ไผบ่ใช้ ไปใช้บักเจ้ย หวานเย็น ซัวสิได้กิน สงสัย หวานเย็นละลายเหมิดก่อนล่ะมั้ง

แปลว่า
บ่าวซิ่ง : นั่น รถขายหวานเย็นมาแล้ว ไป ไป น้องเจ้ย ไปซื้อหวานเย็นมาแจกสาวๆ ไป
(หายไปนานพอสมควร ยังไม่กลับมา)
บ่าวบั้งไฟ : เฮ้ย ใช้ใครไม่ใช้ ไปใช้น้องเจ้ย อืดอาด กว่าจะได้กิน สงสัยหวานเย็นละลายหมดก่อนซะล่ะมั้ง

ปล. หวานเย็น ทำจากน้ำหวานใส่สีบ้าง ไม่ใส่บ้าง ใส่ลอดช่องด้วยก็มี แล้วบรรจุถุงมัดปากถุงให้แน่น แช่เย็นจนเป็นน้ำแข็ง เด็กๆ ชอบกิน โดยกัดก้นถุง ค่อยๆ ดูดกินน้ำหวาน หวานๆ เย็นๆ อร่อยดีสำหรับเด็กๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 595 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หอง

ภาษาอีสานคำว่า..หอง
ความหมายตรงๆ ====>
สูง อย่างยิ่ง มากมาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 17-02-2006 15:20:00

ตัวอย่าง

มื้อนี้บ่าวหน่อแลนบาว บาวลาวขึ้งห้ององ
แปลว่า
วะนนี้ บ่าวหน่อเล่นว่าว ว่าวของแกขึ้นสูงมาก

บาว = ว่าว
แลน = วิ่ง
แลนบาว = ก็คือเล่นว่างนั่นแหละ
ห้ององ = สู้งสูง

นั่นหล่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 596 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัน

ภาษาอีสานคำว่า..หัน
ความหมายตรงๆ ====>
1.เร็ว 2.หมุน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 13-02-2007 15:46:34

ตัวอย่าง

หัน ที่แปลว่า เร็ว ใช้กับการเคลื่อนที่ที่เร็วๆ เช่น

บ่าวหน่อเป็นคนแล่น \"หัน\" = บ่าวหน่อเป็นคนวิ่ง \"เร็ว\"

ส่วน หัน ที่แปลว่าหมุน เช่น

พ่อใหญ่บัติบ่เคยเห็นเฮลิคอปเตอร์ บัดลาวพาลูกไปเที่ยววันเด็ก เลยเห็น ลาวกะเลยตกใจฮ้องขึ้นว่า ป๊าด... บักปิ่นอีหยังสังมาใหญ่คักแท้ \"หัน\" กะแฮงคัก \"หัน\"เร็วกั่วบักปิ่นอยู่บ้านเฮาอีก

แปลว่า

พ่อใหญ่บัติไม่เคยเห็นเฮลิคอปเตอร์สักที แต่พอแกพาลูกไปเที่ยวงานวันเด็ก ก็เลยเห็น แกก็เลยตกใจร้องขึ้นว่า โอ้โฮ ....ใบพัดอะไรช่างมาใหญ่ซะเหลือเกิน\"หมุน\" แรงมาก \"หมุน\"เร็วกว่ากังหันลมอยู่บ้านเราอีก

บักปิ่น=ใบพัด หรือ กังหันลม พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 597 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัว

ภาษาอีสานคำว่า..หัว
ความหมายตรงๆ ====>
1.ศีรษะ 2.สมอง 3.หัวเราะ 4.เพิ่งจะ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 17-05-2006 11:27:19

ตัวอย่าง

1. พ่อใหญ่ดล เลามักคักอีหลีตั้ว หัวปลาค่อนี่กะดาย..

2. พ่อใหญ่ดล หัวดีคัก เลาฟังเพลงแค่รอบสองรอบ กะจำได้เหมิดแล้ว

3. พ่อใหญ่หน่อ กะหัวดีคือกัน เห็นงูตกต้นไม้ กะหัว

4. พ่อใหญ่บูลย์ เลาหัวตะมาฮอด.. บ่าวสาท กะหัวตะตื่น


คำแปล

1. พ่อเฒ่าดล แกชอบมากเลยนะ หัว(ศีรษะ)ปลาช่อนเนี่ย...

2. พ่อเฒ่าดล หัว(สมอง)ดีมาก แกฟังเพลงแค่รอบสองรอบ ก็จำได้หมดแล้ว

3. พ่อเฒ่าหน่อ ก็หัวเราะง่ายเช่นกัน เห็นงูตกต้นไม้ ก็หัวเราะ

4. พ่อเฒ่าบูลย์ แกเพิ่งจะมาถึง... หนุ่มสาท ก็เพิ่งจะตื่นนอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 598 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวขวน

ภาษาอีสานคำว่า..หัวขวน
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำกิริยา หัวเราะแบบเยาะเย้ยถากถาง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู แม่เหรียญ
เมื่อวันที่:: 25-09-2007 10:15:16

ตัวอย่าง

ยกตัวอย่างอาทิเช่น....บักหำน้อย...หัดขี่จักรยาน ความที่กำลังหัดขี่ ไม่เป็นมาก่อน..จึงเกิดล้มระหว่างหัดขี่จักรยานนั้น...พอทิดบุญมีมาเห็นเข้า....แล้วนำเรื่องไปเล่าให้...บักโจกฟัง.....บักโจกจึงบอกว่า \"เป็นตาหัวขวน เนาะทิดบุญมี\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 599 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวขวน

ภาษาอีสานคำว่า..หัวขวน
ความหมายตรงๆ ====>
หัวเราะ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:40:01

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องอั้ม นั่งหัวขวนหยั๋ง

แปล
น้องอั้ม นั่งหัวเราะอะไรเหรอครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 600 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวซา,ซา

ภาษาอีสานคำว่า..หัวซา,ซา
ความหมายตรงๆ ====>
สนใจ , ใส่ใจ , ถือสา
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 10:14:34

ตัวอย่าง

-หัว แปลว่า ศีรษะ หรือ หัวเราะ หรือ พึ่งจะ (ตามที่ท่านมังกรเดียวดายกล่าวมาแล้วก่อนหน้านี้)
-ซา อาจหมายถึง กัญชา และ อาจจะแปลว่า คู่ หรือ เป็นคู่กัน เช่น \" นี่กะเพลาสาย พอกินงายแล้ว เมียของบ่าวหน่อ กะฟ่าว เอาลูกใส่ในกะต่า แล้วกะหาบ \"ซา\" กันกับกะต่าก่องเข่า ฟ่าวไปส่งเข่าผัวที่กำลังไถนาอยู่ท่งนา\" แปลว่า \" นี่ก็เป็นเวลาสายมากแล้ว ได้เวลาที่จะกินข้าวเช้าแล้ว ภรรยาของหนุ่มหน่อ ก็รีบจับลูกใส่ในตะกร้า แล้วก็เอาหาบ \"คู่กัน\" กับตะกร้าใส่กับข้าว รีบเอาข้าวไปให้สามีที่กำลังไถนาอยู่ที่ทุ่งนา\"

มาถึงคำว่า \"หัวซา\" ซะที ความหมายคือ สนใจ,ใส่ใจ หรือ ถือซา เช่น

-เมียของบ่าวหน่อจ่มให่ผัวว่า เถ่าอันนี่ เจ้ากะจั่งแม่นกินแต่เหล่าเมาได้ซุมื่อซุเว็น บ่มาหัวซาลูกซาเมีย เล้ย เจ้าเนี่ย แปลว่า \" ภรรยาของหนุ่มหน่อบ่นให้สามีว่า นี่คุณ คุณก็ช่างดื่มแต่สุรา เมาได้ทุกวันทุกคืน ไม่มาสนใจลูกสนใจภรรยาเลยนะ คุณเนี่ย\"

-หรือที่แปลว่า \"ใส่ใจ\" เช่นประโยคที่ว่า \" น้องพอลล่านั่งฮ้องให่อยู่เทิงเถียงนาแล้วกะจ่มว่า ตั้งแต่อ้ายดล เพิ่นไปมักกันกับสาวตั๊กบงกช เพิ่นกะไปหัวซาแต่สาวตั๊ก บ่มาหัวซาน้องพอลล่า อีกเลย\" แปลว่า \"น้องพอลล่า นั่งร้องให้อยู่ที่กระท่อมปลายนา แล้วก็รำพึงรำพันว่า ตั่งแต่พี่ดลแกไปชอบพอกับสาวตั๊กบงกช แกก็ไป \"ใส่ใจ\" แต่สาวตั๊ก ไม่มา \"สนใจ\" น้องพอลล่า อีกเลย...\" วะสั้นเถาะ

-หัวซา หรือ ซา ที่แปลว่า \"ถือสา\" เช่น \"บ่าวหน่อ เวลาเพิ่นกินเหล่าเมาแล้ว เพิ่นกะมักเว่าว่า น้องพอลล่า เป็นผู้สาวเพิ่น อยู่ตลอด แต่กะอย่าไป \"หัวซา\" เพิ่นเถาะ ลาวเป็นคนบ่พอ ตามที่ผู้เฒ่าเพิ่นว่าไว่นั่นหละว่า อย่าไปถือคนบ้า อย่าไปซาคนเมา\" แปลว่า \" หนุ่มหน่อ เวลาแกดื่มสุราเมาแล้ว แกชอบพูดว่า น้องพอลล่า เป็นแฟนกับแก อยู่ตลอด แต่ก็อย่าไป \"ถือสา\" แกนะ แกเป็นคนไม่เต็มบาท(บาตร) ตามคำคนแก่ท่านพูดไว้ว่า อย่าไปสนใจคนบ้า อย่าไป \"ถือสา\" คนเมา...\"

พะน้า พะนะ เพิ่นว่า สั่นดอกว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 601 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวซิงไค

ภาษาอีสานคำว่า..หัวซิงไค
ความหมายตรงๆ ====>
ตะไคร้
อ้างอิงจังหวัด :: หนองบัวลำภู
จากคุณ:: พล
เมื่อวันที่:: 21-01-2007 16:54:40

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง....
สาวสั้นเผิ่นย่างกลับจากนาคอนกะต่าพอฮอดบ้านกะฟ้าวเข้าคัวดังไฟเอ็ดกับข้าวคือต้มปลาพอดีเครื่องใส่ต้มปลายังบ่ครบนางกะเลยเอิ้นให้อ้ายทิดยาวให้ไปเอา/หัวซิงไค/มาใส่ต้มปลาให้แหน่
แปล.....
น้องสั้นได้เดินกลับจากท้องนาพร้อมกับหาบตะกร้าพอถึงบ้านก็รีบเข้าครัวเพื่อติดเตาก่อไฟทำกับข้าว
คือต้มปยำปลาช่อนแต่ว่าเครื่องต้มยำยังใส่ไม่ครบจึร้องเรียกทิดยาวซึ่งเป็นพี่ชายให้ไปเอาตะไคร้มาใส่ต้มยำให้หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 602 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวต่า, หัวตะ

ภาษาอีสานคำว่า..หัวต่า, หัวตะ
ความหมายตรงๆ ====>
เพิ่งจะเริ่ม, กำลังเริ่ม (ใช้ตอนเริ่มทำบางอย่าง)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด เพราะว่าผู้ข่าอยู่ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 08-02-2006 09:57:14

ตัวอย่าง

มาเด้อ พอแมพี่น้อง มากินเข่าแลงนำกัน
หัวต่าเริ่ม ให้ฟ้าวหยับเข่ามา

แปลว่า
มาเร็ว พ่อแม่พี่น้อง มากินข้าวเย็นด้วยกัน
เพิ่งจะเริ่มลงมือเอง ให้รีบขยับเข้ามา

เข่า== ข้าว
เข่า == เข้า

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 603 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวสัก

ภาษาอีสานคำว่า..หัวสัก
ความหมายตรงๆ ====>
หัวปัก, เอาหัวลง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 15-05-2006 17:03:13

ตัวอย่าง

บ่าวสาท เลานั่งคุยสาวอยู่เตียงหน้าบ้านผู้สาว กิ้นกอกยาเลาตกลงดิน เลาเสียดาย เลยก้มหัวลงสิหยิบกิ้นกอกยา เลาจับบ่ดี หัวสักกะเทียม จิ่น วะนึง

แปลว่า
หนุ่มสาท แกนั่งคุยกับหญิงสาวอยู่เตียงหน้าบ้านหญิงสาว ก้นยาสูบของแกหล่นลงดิน แกเสียดาย เลยก้มหัวลงจะหยิบก้นยาสูบ แกจับไม่ดี เลยล้มหัวปัก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 604 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หาก็/หาสิ

ภาษาอีสานคำว่า..หาก็/หาสิ
ความหมายตรงๆ ====>
เพิ่งจะ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 19:02:25

ตัวอย่าง

พ่อตู้แบ้เลาหาก็มานึง

แปลว่า ตาแบ้แกเพิ่งจะมาเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 605 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หากินซามตาย

ภาษาอีสานคำว่า..หากินซามตาย
ความหมายตรงๆ ====>
หากินไปวันๆ ไม่กระตือรือร้นอะไร ไม่หวังรวย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดน
เมื่อวันที่:: 9/3/2001 1:56:59 AM

ตัวอย่าง

ข่อยบ่อพอสิมีเงินดอก หากินซามตาย ไปซือๆ
แปลว่า ผมไม่ค่อยจะมีเงินมีทอง แต่หากินไปวันๆ จนกว่าชีวิตจะสิ้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 606 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หิ่นตรอง/ฮิ่นตรอง

ภาษาอีสานคำว่า..หิ่นตรอง/ฮิ่นตรอง
ความหมายตรงๆ ====>
คิดใคร่ครวญดู/คิดดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 20-12-2009 21:12:43

ตัวอย่าง

ฟังแล้วให้หิ่นตรอง
แปลว่า ฟังแล้วใคคิดใคร่ครวญดู
เป็นคำเก่า ส่วนมากจะพบในกลอนผญาอีสาน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 607 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหงี่ยง

ภาษาอีสานคำว่า..เหงี่ยง
ความหมายตรงๆ ====>
(ว) เอียง
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 02-09-2009 17:16:02

ตัวอย่าง

เหลียวนำแต่ผู้สาวหลาย เดี๋ยวคอสิเหงี่ยงเด้อ

องตามสาว ๆ มากไป เดี๋ยวคอจะเอียงนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 608 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหน็ก

ภาษาอีสานคำว่า..เหน็ก
ความหมายตรงๆ ====>
กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 31-07-2006 09:27:57

ตัวอย่าง

เหน็ก คือ กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว
มีลักษณะคล้ายๆ "เต็ง" แต่จะมากกว่า คือ กดแล้ว สิ่งที่กดต้องไม่เคลื่อนไหว

เต็ง จะเคลื่อนไหวได้

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวสนกับบ่าวเหลื่อม ซกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมตีเข่าเข้าบักแอวบ่าวสน แล้วย้านบ่าวสนสวนคืน กะเลยเอาเข้าเหน็กไว้บักแอว บ่าวสนบ่ฮู้สิเฮ็ดจั่งใด กะเลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อมปิ้นท้องหลายเงิบ บัดเดียวนึง

แปลว่า
บ่าวสน กับ บ่าวเหลื่อม ชกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมแทงเข่าเข้าไปที่เอวของบ่าวสน แล้วกลัวว่า บ่าวสนจะสวนคืนบ้าง ก็เลยเอาเข่ากดไว้ที่เอวไม่ให้บ่าวสนเขยื้อน บ่าวสนไม่รู้จะทำอย่างไร ก็เลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อม หงายท้อง เลยทีเดียว

บักแอว ==> เอวกิ่ว เพราะมีบักด้วย
บัก ก็คือ รอยหยัก รอยหยักที่อยู่เอวก็คือ ส่วนที่กิ่วที่สุด
ปิ้น==> กลับ หรือ พลิกกลับ กลับด้าน เป็นการกลับจากล่างขึ้นบนเท่านั้น
หงายเงิบ ==> คือ หงายหลังแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัว เงิบ เป็นคำขยาย
หงายทวน ก็คล้ายๆหงายเงิบนั่นแหละ (เดี๋ยวจะมาเล่าให้ฟังอีกที)
ตีเข่า ==> แทงเข่า

บ่าวหน่อ ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 609 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหนี่ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เหนี่ยน
ความหมายตรงๆ ====>
การบีบเค้นเคล้าคลึง/บีบเล่นคลึงเล่น/บีบคั้นให้เข้ากัน/วิธีการประกอบอาหารชนิดหนึ่ง/อาหารอีสานรูปแบบหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-12-2009 03:47:47

ตัวอย่าง

มื้อแลงสิเหนี่ยนหมากเขือสู่กิน
แปลว่า ตอนเย็นจะซุปมะเขือให้กิน
คำว่า ซุปหรือเหนี่ยน เรียกต่างกันตามแต่ละท้องที่ แต่คำว่า เหนี่ยน ใช้เฉาะกับมะเขือเท่านั้น นอกนั้นเรียกซุปเหมือนกันหมด...

ที่แปลว่า บีบเล่น เช่น เหนี่ยนเล่นอยู่นั่นล่ะ ข้าวนั้น สิกินกะบ่กิน
แปลว่า ข้าวน่ะบีบเล่นอยู่นั่นล่ะ จะกินก็ไม่กิน....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 610 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหมบ

ภาษาอีสานคำว่า..เหมบ
ความหมายตรงๆ ====>
การนอนคว่ำ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 9/27/2001 4:45:05 AM

ตัวอย่าง

อ่านว่า หมอ-เ-บ เหมบ
อีหล่า มาคือมานอนเหมบเอ้ดเล้ดอยู่หนี่หละ ไปหาหม่องนอนใหม่ดีๆไป มันสิเบิ่งบ่งามเด้
แปลว่า
น้องนางเอย ทำไมมานอนหงายอย่ที่นี่ ไปนอนที่อื่นไป มันดูไม่งามนะ
คำว่า เอ้ดเล้ด เป็นคำขยายกริยานะ แปลว่า นอนหงายอย่างน่าเกลียดครับ
วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 611 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลิ่น, เลิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..เหลิ่น, เลิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
ถลอก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 01-06-2006 12:53:20

ตัวอย่าง

ต่อไปนี้ขอเสนอข่าวประจำหมู่บ้าน... ทิดไหว เลาพาผู้สาวไปหัดจักรยานอยู่ทางหินแฮ่ ผู้สาวเป็นคนถีบ เลาเป็นคนซ้อนท้าย พอดีจักรยานลงมอ เสียหลัก พาล้ม เป็นผลให้ผู้สาวหัวเข่าเหลิ่น ศอกเหลิ่น ส่วนทิดไหวขาหลด ข้อมือเช่น ต้องย่างโหล่ยจ๊ก โหล่ยจ๊ก ไปหาแม่ใหญ่ลี ให้เลาจกเส้น ดึงเส้นให้... จบข่าว

แปลว่า
ต่อไปนี้ ขอเสนอข่าวประจำหมู่บ้าน... ทิดไหว แกพาแฟนไปหัดจักรยานอยู่ถนนลูกรัง แฟนเป็นคนถีบ ส่วนแกเป็นคนนั่งซ้อนท้าย พอดีถึงทางลงเนิน จักรยานเสียหลักล้ม เป็นผลให้ผู้หญิงเข่าถลอก ข้อศอกก็ถลอก ส่วนทิดไหว ข้อเท้าแพลง เส้นข้อมือพลิก ต้องเดินกระเผก กระเผก ไปหาแม่ใหญ่ลี วานให้แกช่วยนวดช่วยดึงเส้นให้... จบข่าว

หมายเหตุ :
ทางหินแฮ่ = ทางลูกรัง
มอ = ทางลาด, ที่ลาดชัน
หลด = แพลง, เส้นพลิก
เช่น = เส้นพลิก
โหล่ยจ๊ก = กระเผก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 612 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลียก

ภาษาอีสานคำว่า..เหลียก
ความหมายตรงๆ ====>
เแมลงหลือบ หรือ ตาถลึง ตาถลน หรือมองอย่างตั้งใจ เหลือบตา
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 16-05-2013 16:05:07

ตัวอย่าง

งัวน้อยถืกเหลียกกินจนจ่อย
คำแปล
ลูกวัวโดนตัวเหลือบกัดดูดกินเลือดจนผอม

บ่าวหน่อ เหลียกตาแนมพุสาว
คำแปล
บ่าวหน่อ เหลือบตามองสาวๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 613 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลียวเบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เหลียวเบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
หันมามอง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:37:22

ตัวอย่าง

บักห่านั้น ทรงกวนตีนแท้ล่ะ เหลียวเบิ่งหน้ากูน่ะ
แปลว่า ไอ้นั้นท่างทางกวนบาทามก มีการหามามองหน้าอีก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 614 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลืองอ่อยห่อย

ภาษาอีสานคำว่า..เหลืองอ่อยห่อย
ความหมายตรงๆ ====>
เหลืองอ๋อย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 15-11-2006 15:12:48

ตัวอย่าง

เหลืองอ่อยห่อย คือสีเหลืองอ่อน เหลืองอ๋อย ให้ความรู้สึกแบบยังไม่เต็มที่ เช่น

นกขมิ้น สีเหลืองอ่อยห่อย หมายถึง นกขมิ้น สีเหลืองอ๋อย (หากคนพูดรู้สึกว่าเหลืองเต็มที่พอแล้ว ก็อาจบอกว่า นกขมิ้นเหลืองอุ่ยหุ่ย )

ปลาดุกย่าง สุกเหลืองอ่อยห่อย หมายถึง ปลาดุกย่างสุกเหลืองอ๋อย

เสื้อเหลืองอ่อยห่อย หมายถึง เสื้อเหลืองอ๋อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 615 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลืองอ่อยฮ่อย

ภาษาอีสานคำว่า..เหลืองอ่อยฮ่อย
ความหมายตรงๆ ====>
เหลืองไปหมด
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: ป้าแดง
เมื่อวันที่:: 19-06-2011 01:46:08

ตัวอย่าง

1)สาวสีโซหน้าเหลืองอ่อยฮ่อย หมายความว่า น้าสีป่วยหน้าตาดูเหลืองไปหมด
2)ข่อยอยากงามทาขี่หมิ่นเหลืองอ่อยฮ่อย หมายความว่า ฉันอยากสวยจึงทาขมิ้นเหลืองไปหมด(ทั้งตัว)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 616 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลืองอ่ายห่าย

ภาษาอีสานคำว่า..เหลืองอ่ายห่าย
ความหมายตรงๆ ====>
เหลืองอร่าม
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 15-11-2006 15:11:46

ตัวอย่าง

เหลืองอ่ายห่าย คือเหลืองอร่าม ที่ให้ความรู้สึกแบบสุดๆ ยิ่งกว่าเหลืองอุ่ยหุ่ย เช่น

ดอกคูนบานเต็มต้น เหลืองอ่ายห่าย หมายถึงดอกคูนบานเต็มต้น เหลืองอร่าม

องคำเต็มหีบ เหลืองอ่ายห่าย หมายถึง ทองคำเต็มหีบ เหลืองอร่าม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 617 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลืองอุ่ยหุ่ย

ภาษาอีสานคำว่า..เหลืองอุ่ยหุ่ย
ความหมายตรงๆ ====>
เหลืองสุก เหลืองอร่าม
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 15-11-2006 15:10:40

ตัวอย่าง

เหลืองอุ่ยหุ่ย คือสีเหลืองสุก เหลืองอร่ามตา ให้ความรู้สึกแบบเต็มที่ เหลืองพอแล้ว เช่น

กล้วยสุก สีเหลืองอุ่ยหุ่ย หมายถึง กล้วยสุกสีเหลืองน่ากิน

ปลาดุกย่างสุกเหลืองอุ่ยหุ่ย หมายถึง ปลาดุกย่างเหลืองอร่าม

ดอกคูนบานสะพรั่ง เหลืองอุ่ยหุ่ย หมายถึง ดอกคูนบานสะพรั่ง เหลืองอร่าม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 618 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลืองเอ่อเฮ่อ

ภาษาอีสานคำว่า..เหลืองเอ่อเฮ่อ
ความหมายตรงๆ ====>
เหลืองสะพรั่ง, เหลืองเกลื่อนตา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-12-2006 16:11:47

ตัวอย่าง

เหลืองเอ่อเฮ่อ หมายถึง สิ่งของสีเหลืองมีมากมาย ดารดาษ เกลื่อนกล่น เช่น

ดอกคูนเหลืองเอ่อเฮ่อ หมายถึงดอกคูนเหลืองสะพรั่ง (เต็มต้น)

5 ธันวา คนพากันใส่เสื้อสีเหลือง ไปไสกะเห็นแต่เหลืองเอ่อเฮ่อเอาโลด หมายถึง 5 ธันวา คนพากันใส่เสื้อสีเหลือง ไปไหนก็เห็นแต่สีเหลืองเต็มไปหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 619 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหิ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..เหิ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
ห่ามๆ ใกล้สุกแล้วแต่ยังไม่สุก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 09-10-2006 14:49:45

ตัวอย่าง

เหิ่ม แปลว่า ห่ามๆ ใกล้สุกแล้วแต่ยังไม่สุก

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
บักเขียบหนังอยู่ในสวนของพ่อใหญ่ดลยังเหิ่มๆอยู่ บ่าวหน่อถ่าบักเขียบหน่วยนั่นบ่ไหวแล้ว กะเลยปิดเอามาซะหน่วยหนึ่ง ปิดมาแล้ว บ่อยากถ่าสั่นแหล่ว อยากให้มันสุกเร็วๆ กะเลยเนียนเอาสั่นแหลว

สุดท้าย เนียนไปเนียนมา บักเขียบหน่วยนั่นกะเลยเทียะ สั่นดอกหว้า...

แปลว่า
น้อยหน่าพันธ์หนังที่อยู่ในสวนของตาดลนั้นกำลังจะสุก (ยังไม่สุกดี) บ่าวหน่อ รอไม่ไหวก็เลยเก็บเอาลงมาลูกนึง เก็บมาแล้วอยากกินก็กินไม่ได้ อยากให้มันสุกเร็วๆ ก็เลยเอามาคลึง (บีบไปบีบมา.. อย่าคิดลึก) คลึงไปคลึงมา จนมันเหมือนจะสุก สุดท้ายน้อยหน่าลูกนั่นก็เลยสุก

เอวัง ด้วยประการ ฉะนี้

เนียน=>คลึง หรือ บีบบ่อยๆจนที่มันแก่นจนแหลว (ที่แข็งจนนิ่ม)

บ่าวหน่อ วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 620 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหิ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..เหิ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
ห่าม
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: อั้ม เมืองอุบลคนพิบูล
เมื่อวันที่:: 28-05-2009 15:14:19

ตัวอย่าง

บักหุ่งหน่วยนิกำลังเหิ่ม อีกสองสามมื้อกะกินได้แล้ว = มะละกอลูกนี้กำลังห่ามอีกสองสามวันก็สุกแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 621 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหี่ย

ภาษาอีสานคำว่า..เหี่ย
ความหมายตรงๆ ====>
หก/หล่น/ร่วง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 10:49:43

ตัวอย่าง

จับดีแน่หล่ะแนวกินโตฮั่น รัวงมันสิเหี่ยเบิด
แปลว่า จับของกินให้ดีล่ะ ระวังมันจะหกหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 622 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แห่งคิ่นๆ

ภาษาอีสานคำว่า..แห่งคิ่นๆ
ความหมายตรงๆ ====>
แห้งแล้งมาก
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:49:45

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ปีนี้คือแย่ขนาด ฝนบ่ตกไฮ่นาแห่งคิ่นๆแท้น้อ

แปล
ปีนี้ทำไมแย่จังนะฝนไม่ตกเอาซ๊ะเลย มองทุ่งนาก็ดูแห้งแล้งซ๊ะเหลือเกิน เฮ้ออ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 623 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แห่น

ภาษาอีสานคำว่า..แห่น
ความหมายตรงๆ ====>
แทะ กัดแทะ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 13-02-2007 15:29:42

ตัวอย่าง

แห่น หมายถึง แทะ แทะกิน ส่วนใหญ่จะใช้ฟันหน้า แห่น

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อ : อีหล่าพอลล่าเอ้ย ไปหักเข่าโคดมาจี่สู่พ่อใหญ่บัติ \"แห่น\" แหน่
พ่อใหญ่บัติ : เลือกเอาแต่ฝักอ่อนๆแหน่หละ คันเอาเข่าโคดแก่มาจี่ \"แห่น\" ไป \"แห่น\" มา แข่วสิหล่อนออกเหมิดท่อนั่นแหล่ว

แปลว่า

บ่าวหน่อ : น้องพอลล่าจ๊ะ ไปหักฝักข้าวโพดมาเผาให้พ่อใหญ่บัติ \"แทะกิน\" หน่อยสิ
พ่อใหญ่บัติ : เลือกเอาแต่ฝักอ่อนๆหน่อยนะ ถ้าเอาข้าวโพดฝักแก่มาเผา \"แทะ\" ไป \"แทะ\" มา ฟันก็ร่วงออกหมดเท่านั้นแหละ

คนแฮงเฒ่าหลายแล่วเนาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 624 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหบ

ภาษาอีสานคำว่า..แหบ
ความหมายตรงๆ ====>
ใช้จะงอยปากชอนไช, ได้แดก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 31-10-2006 08:37:04

ตัวอย่าง

1. แหบ คือลักษณะอาการที่สัตว์ซึ่งมีจะงอยปากแบนๆ เช่น เป็ด เป็นต้น ใช้จะงอยปากชอนไชหาอาหารตามดินที่เฉอะแฉะ โดยในขณะที่ชอนไช ก็จะทำปาก จั๊บๆๆๆๆๆ ไปด้วย อาการที่ทำปากจั๊บๆๆๆๆๆ ของเป็ด นี่แหละ เรียกว่า แหบ

2. แหบ อีกความหมายถึง คือ ได้แดก หรือ ได้มา หรือ หาได้ เช่น

โฮ้ กะปอมมันอยู่สูงปานนี้ ถ้ายิงบ่แม่น บ่ได้แหบดอก
แปลว่า โฮ้ กิ่งก่าอยู่สูงขนาดนี้ ถ้ายิงไม่แม่น ไม่ได้แดกหรอก

มักผู้สาว กะกล้าๆ แหน่จักหน่อยตี้ล่ะ มัวแต่อายจั่งซี้ บอกได้เลย บ่ได้แหบดอก
แปลว่า ชอบผู้หญิง ก็กล้าๆ หน่อยสิ มัวแต่อายแบบนี้ บอกได้เลย ไม่ได้แดกหรอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 625 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหย้

ภาษาอีสานคำว่า..แหย้
ความหมายตรงๆ ====>
เบียด
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 10:56:33

ตัวอย่าง

จักสินั่งแหย้ เฮ็ดหยัง มันมีหม่องไปเลย-ไม่รู้จะเบียดกันทำไม มันไม่มีทางเดินเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 626 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหล่ง, ลูกแหล่ง

ภาษาอีสานคำว่า..แหล่ง, ลูกแหล่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ลูกน้อง, คนที่คอยรับใช้
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 27-11-2006 10:41:44

ตัวอย่าง

แหล่ง หรือ ลูกแหล่ง หมายถึง ลูกน้อง, หรือ คนที่คอยรับใช้

บ่าวโอ๊ค ลูกซายกำนัน เป็นคนอันทพาลแล้วกะมีเงินหลาย ไปไสมาไสมีลูกแหล่งอ้อมข้างอ้อมแอว เพิ่นย้านคนมาจอบตัวหัวเพิ่น กะเลยต้องเอาลูกแหล่งยางนำก้นซุ๊มื้อ

แปลว่า
บ่าวโอ๊ค ลูกชายกำนัน เป็นคนอันทพาล และมีเงินเยอะ ไปไหนมาไหน มีลูกน้องข้างกาย แกกลัวคนแอบมาตัวหัว ก็เลยต้องเอาลูกน้องเดินตามก้นต้อยๆทุกวัน

อ้อมข้างอ้อมแอว เป็นสำนวนอีสาน แปลว่า ล้อมรอบข้างกาย
ไปไสมาไส คือ ไปไหนมาไหน (ไส คือ ที่ไหน)
ยางนำก้น คือ เดินตามก้น
ต้อยๆ คือ อาการเดินไม่ให้ห่าง

บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 627 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โหยก

ภาษาอีสานคำว่า..โหยก
ความหมายตรงๆ ====>
สูงกว่าธรรมดาทั่วไป
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 20-04-2010 15:28:27

ตัวอย่าง

คำว่า โหยก ใช้กับสิ่งมีชีวิต มีความหมายว่าสูงกว่าธรรมทั่วไป
ตัวอย่าง

นักบาสเกตบอลจีน ที่ซือว่า เหยาหมิง เลาเป็นคนโหยกหลาย ได้บอลยามใด๋ คนอื่นบ่สามารถมายาดเลาได้เลย
แปลว่า
นักบาสเกตบอลจีนที่ชื่อเหยาหมิง แกเป็นคนสูงกว่าคนธรรมทั่วไป เวลาแกได้บอลคนอื่นไม่สามารถแย่งแกได้

อีกตัวอย่าง
บ่าวหน่อเลาเป็นคนโหยก (อันนี้สมมติเด้อ) ยามสิปิดเอาบักหุ่ง บ่ต้องใช้ไม่ส่าว เด่มือบิดเอากะได้
แปลว่า
บ่าวหน่อเป็นคนสูง เวลาจะเก็บมะละกอ ไม่จำเป็นต้องใช้ไม้สอย แค่เอื้อมมือไปปิดเอาก็ได้แล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 628 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โหล่ง

ภาษาอีสานคำว่า..โหล่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ว. ที่ลุ่ม, เป็นที่ต่ำ, ไม่ดอน
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 10:37:45

ตัวอย่าง

พอเข้าหน้าฝน ฝนตกบ่ท่อได๋ นาไฮ่*โหล่ง*เซียงรุทธิ์กะเริ่มมีน้ำโฮ่งแล้ว

เริ่มย่างเข้าหน้าฝน ฝนตกไม่เท่าไหร่ นาบริเวณ*ที่ลุ่ม*ของเซียงรุทธิ์ก็เริ่มมีน้ำขังแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 629 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไหลฮาด

ภาษาอีสานคำว่า..ไหลฮาด
ความหมายตรงๆ ====>
พฤติกรรมที่ทำติดต่อกันจากคนหนึ่งสู่อีกคนหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: เจ้าหญิงท้องนา
เมื่อวันที่:: 08-04-2009 09:23:33

ตัวอย่าง

น้องนกเป็นคนขี้เกียจไหลฮาดมาถึงน้องไก่
*นิสัยพฤติกรรมที่ลอกเลียนกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 630 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไห่

ภาษาอีสานคำว่า..ไห่
ความหมายตรงๆ ====>
ร้องไห้
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:14:06

ตัวอย่าง

แปลก ทำไมบางที่ใช้ฮ้องไห้ แต่ที่นี่ ใช้ไห่ เช่น อย่าซึไห่เด้อหล่า เซาสา อย่าซึไห่เด้อลูก
แปลว่า อย่าร้แงไห้นะคนดี เงีียบซะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 631 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อยากไล

ภาษาอีสานคำว่า..อยากไล
ความหมายตรงๆ ====>
หนวกหู, รำคาญหู
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 06-06-2006 11:28:04

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล เลาไปเบิ่งคอนเสิร์ตฟิล์ม รัฐภูมิ ฮ้องอีหยังกะบ่อฮู้ ดิ้นด่าวๆเธอกะดิ้นด้าวๆ บ่มวนเลย เสียงกะดังคือจั่งรถขายน้ำปลา เลาหล่ะอยากไลอีหลี ฮู้จั่งซี้ไปฟังเพลงจากโปงลางจุฬา ดีกั่ว มวนกะมวน นักดนตรีกะหล่อ นางรำกะงาม

แปลว่า
พ่อเฒ่าดล แกไปดูคอนเสิร์ตฟิล์ม รัฐภูมิ ร้องอะไรก้ไม่รู้ ดิ้นด่าวๆเธอกะดิ้นด้าวๆ ไม่สนุกเลย เสียงก็ดังยังกะรถขายน้ำปลา แกรำคาญมากจริงๆ รู้อย่างนี้ไปฟังเพลงจากโปงลางจุฬาฯดีกว่า สนุกก็สนุกกว่า นักดนตรีก็หล่อ นางรำก็สวย

สั่นดอกว้าา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 632 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อย่าอ่งหลาย

ภาษาอีสานคำว่า..อย่าอ่งหลาย
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำตำหนิผู้อื่นที่แกล้งทำตัวเป็นผู้ดี
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 25-09-2007 12:43:46

ตัวอย่าง

อาทิเช่น...บักกึม....อยู่บ้านหนองรังกา...ไปเรียนหนังสือที่กรุงเทพช่วงปิดเทอม..ก็กลับบ้าน..แม่หาข้าวให้กิน...ในโต๊ะอาหาร...มีปลาร้าดิบ...พริกสด...ยอดกระถิน..ของโปรดบักกึมทั้งนั้น...บักกึมมันเปลี่ยนชื่อเป็น สันติชัย ก็เลยพูดว่า แม่ครับสันติชัยทานไม่ได้นะฮะ แม่บักกึมจึงพูดว่า \"อย่าอ่งหลาย..มักสันติชัย ใหญ่ แต่ก่อนมึงแดกอันนี่ละมึงจังคอยใหญ่มา\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 633 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ่วย

ภาษาอีสานคำว่า..อ่วย
ความหมายตรงๆ ====>
หัน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 20-09-2006 16:30:36

ตัวอย่าง

น้องกระแต : ขอบคุณหลายๆ เด้อพี่หน่อ ที่ไปดึกบักสีดามาให้น้องกระแต บักสีดาม่ง แซ้บแซบ เนาะพี่หน่อ... บ่ให้พี่ดลกินนำดอก (น้องกระแต เบิดหน้า หันหน้าหนี)

พี่ดล : น้องกระแต อย่าเคียดให้อ้ายดลเด้อหล่าเด้อ อ่วยหน้ามาพี้ อ่วยหน้ามาเว้านำอ้ายแหน่.. คันบ่อ่วยมา อ้ายไห้เด้ อ้าย แฮ่งเป็นคนขี้โงยอยู่.. อ้าย คนใจขี้โงย ...ฮือๆๆ

แปลว่า
น้องกระแต : ขอบคุณมากนะค่ะพี่หน่อ ที่เอาไม้ค้อนไปปาลูกฝรั่งมาให้น้องกระแต ฝรั่งสุก อร้อยอร่อย เนาะพี่หน่อ... ไม่ให้พี่ดล กินด้วยหรอก (น้องกระแต เชิดหน้า หันหน้าหนี)

พี่ดล : น้องกระแต อย่าโกรธพี่ดลเลยนะจ๊ะ หันหน้ามาทางนี้ หันหน้ามาพูดกับพี่หน่อย.. ถ้าไม่หันมา พี่ร้องไห้นะ พี่ยิ่งเป็นคนขี้แยอยู่.. พี่ คนใจขี้แย... ฮือๆๆๆ

บักสีดาม่ง = ลูกฝรั่งสุก
เบิดหน้า = เชิดหน้า
ขี้โงย = ขี้แย, สำออย, ร้องไห้ง่าย (บางจังหวัดพูดว่า ขี้โยย)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 634 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ออง

ภาษาอีสานคำว่า..ออง
ความหมายตรงๆ ====>
อุ้มขี่หลัง หรือ เอาหลังหนุนดัน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 09-02-2011 15:08:46

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
บักหล่า น้องญ่างบ่ได้ โตกะ อองเอาน้องไปติหละ

คำแปล
ไอ้หนู น้องเดินไม่ได้ ก็เอาน้องขี่หลังไปสิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 635 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ่องต่อง

ภาษาอีสานคำว่า..อ่องต่อง
ความหมายตรงๆ ====>
อมชมพู
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:08:19

ตัวอย่าง

น้องมาย เพิ่นตาฮักขนาด หน้าแดงอ่องต่อง เปนตาฮักตาซัง
แปลว่าน้องมาย แกหนาน่ารักน่าชังจริงๆ หน้าแดงฉาด อมชมพูไปหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 636 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ้อนต้อน

ภาษาอีสานคำว่า..อ้อนต้อน
ความหมายตรงๆ ====>
คำขยายของการห้อยลง ใช้ขยายสิ่งที่แขวนไว้ ห้อยหัวลงมาน่าดูชม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 31-05-2006 13:44:44

ตัวอย่าง

กกบักงิ้วเฮียนพ่อใหญ่บัติมาคือ หน่วยดกแท้ละหน้า ห้อยอ้อนต้อน อยู่วานี่แหมะ เอาค้อนมาถะแหมพ่อใหญ่ดล เอามาเลว บักงิ้วไปตำใส่มดแดงลองเบิ่ง

แปลว่า

ต้นงิ้ว (ต้นนุ่น) บ้านตาบัติ มีผลดกจังเลย ห้อยหัวลงมาน่าดูชม อย่างนี้ เอาค้อนมาเร็ว พ่อตาเฒ่าดล มามาปาผลงิ้วนี้ ไปตำใมดแดง ลองดู มา เร็ว

เลว แปลว่า เควี้ยง ปา ขว้าง เด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 637 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ้อนแอ่น

ภาษาอีสานคำว่า..อ้อนแอ่น
ความหมายตรงๆ ====>
เตาะแตะ/โทรมๆ หย่อนยาน/อ่อนล้า
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:17:41

ตัวอย่าง

หำน้องโตคือซงอ้อนแอ้คือมาตาฮักแท้

แปลว่าหนุ่มเธอดูเตาะแตะน่ารักจัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 638 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อะเหยือง

ภาษาอีสานคำว่า..อะเหยือง
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะของอาการหวาดเสียว น่าเกลียดน่ากลัวหรือน่ารังเกียจ ขยะแขยง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 16-12-2009 03:43:34

ตัวอย่าง

มื้อวานข้อยเห็นคนพารถล้มหัวแตก เลือดออกหลายเป็นตาอะเหยืองหลาย หรือ ข้อยเห็นหมาเน่าหนอนเจาะเป็นตาอะเหยืองหลาย

แปลว่า เมื่อวานผมเห็นคนรถล้มหัวแตกน่าหวาดเสียวมาก หรือ ฉันเห็นหมาเน่าหนอนเจาะน่าขยะแขยงมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 639 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..อั่ง
ความหมายตรงๆ ====>
แน่น,เต็ม,แออัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 04-09-2006 21:29:50

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ:น้องพิงค์กี้ เป็นหยังมานั่งเฮ็ดหน้าอุกอั่งอยู่จั่งซั่น
น้องพิงค์กี้:โอ้ย บ่แม่นอุกอั่งแต่หน้าเด้เดียวหนิ ท้องกะ \"อั่ง\" คือกัน
บ่าวหน่อ:เอ๋า ท้องกะ \"อั่ง\" เป็นหยังคือเป็นจั่งซั่นหละหล่า
น้องพิงค์กี้:กะย่อนว่าอ้ายบัตินั่นหละ ว่าสิพาน้องพิงค์กี้ไปกินสะเต็กอยู่ร้านสิบสามเหรียญ พอไปฮอด คนกะ \"อั๊ง อั่ง\" เพิ่นกะเลยพาไปกินลาบก้อยซอยแซ่ อยู่สิบสี่เหรียญแทน พอไปฮอด คนกะแฮ่ง \"อั่ง\" กั่วเก่า แต่กะจำเป็นต้องกินเพราะมันหิวคักแล้ว แต่ว่า ลาบก้อยอยู่สิบสี่เหรียญกะ แซ๊บ แซบ น้องพิงค์กี้กะเลยสั่งมาจน \"อั่ง\" โต๊ะ กินจนเหมิด มันกะเลย \"อั่ง\" ท้อง พื่อลื่อ อยู่จั่งซี่หละ

ความหมาย

บ่าวหน่อ:น้องพิงค์กี้ ทำไมมานั่งทำหน้าคับแค้นแน่นอกอยู่อย่างนั้นหละ
น้องพิงค์กี้:โอ้ย ไม่ใช่แน่นอกอย่างเดียวนะคะ ท้องก็ \"แน่น\" เหมือนกัน
บ่าวหน่อ:อ้าว ท้องก็ \"แน่น\" ทำไมถึงเป็นอย่างนั้นหละน้อง
น้องพิงค์กี้:ก็เพราะว่าพี่บัตินั่นแหละ ว่าจะพาน้องพิงค์กี้ไปกินสะเต็กอยู่ร้านสิบสามเหรียญ พอไปถึง คน \"แน๊น แน่น\" แกก็เลยพาไปกินลาบก้อยซอยแซ่ อยู่สิบสี่เหรียญแทน พอไปถึง คนก็ยิ่ง \"แออัด\" กว่าเดิมอีก แต่ก็จำเป็นต้องกินเพราะมันหิวมากแล้ว แต่ว่า ลาบก้อยอยู่สิบสี่เหรียญช่าง อร่อยเหลือเกินน้องพิงค์กี้ก็เลยสั่งมาจน \"เต็มแน่น\" โต๊ะ กินจนหมด มันก็เลย \"แน่น\" ท้อง พื่อลื่อ อยู่จั่งซี่ จั่งซี่หละ สิบอกให่

ปล.โตอย่างจั่งแม่นยาวเนาะ ซั่ววะฉายหนังหัวม้วนจบ เด็กน้อยกะนอนหลับพอดี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 640 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อั๋ว

ภาษาอีสานคำว่า..อั๋ว
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะของใบไม้ที่อ่อน อวบๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 22-05-2007 12:57:00

ตัวอย่าง

คำว่า อั๋ว เป็นคำวิเศษณ์ แปลว่า สวยงาม อวบ ใช้กับใบไม้

พ่อใหญ่ดล เลาสิมักไปเก็บผักหวานที่ยอดมันอั๋วๆ มาแกงใส่ไข่มดแดง
แปลว่า
คุณตาดล แกชอบไปเก็บยอดอ่อน ของผักหวาน มาแกงใส่ไข่มดแดง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 641 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อาการเจ็บป่วย

ภาษาอีสานคำว่า..อาการเจ็บป่วย
ความหมายตรงๆ ====>
-
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-07-2006 10:36:52

ตัวอย่าง

อาการเจ็บป่วย ส่วนใหญ่จะใช้ศัพท์เหมือนกันกับภาษาไทย แต่วันนี้จะเสนออาการเจ็บป่วย ที่เป็นภาษาอีสานโดยเฉพาะ เช่น

วิน------วิงเวียน
ฮาก------อาเจียน
คือจั่งสิฮาก-------คลื่นไส้
ปุ้นท้อง------มวนท้อง,คลื่นไส้
ขี่ไหล-------ท้องเสีย,ท้องเดิน
ขี้หยอด------อุจจาระไม่ปกติ ถ่ายบ่อยๆกะปริดกะปรอย
แสบบักหูก--------อาการปวดแสบปวดร้อนบริเวณลิ้นปี่ไปหาลำคอ เนื่องจากมีกรดในกระเพาะอาหารมากเกินไป
ปวดเปี้ยง--------ปวดไหล่ทางด้านหลัง
ปวดแอว--------ปวดเอว
บีแข้งปั้น-------ตะคริวที่น่อง
ขาหลุดโบก---------ข้อขาหลุด
ขี่มูกย้อย--------น้ำมูกไหล
ตันดัง--------คัดจมูก
ถือคีงไข่-------ครั่นเนื้อครั่นตัวเหมือนจะเป็นไข้
ปวดแข่ว------ปวดฟัน
แข่วเป็นแขแม-------ฟันผุ
เยี่ยวหยัด-------ปัสสาวะขัด
ขาบาด--------มีแผลที่ขา
คอเค่น-------คอเคล็ด
คอโต้------คอพอก

เอาไว่ซ่ำนี่ก่อน สิเอามาตื่มมื่อลุน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 642 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ่านอ่วย

ภาษาอีสานคำว่า..อ่านอ่วย
ความหมายตรงๆ ====>
เตรียมหาวิธืจะทำอะไรบางอย่าง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวส่าคำนาดี
เมื่อวันที่:: 08-08-2009 10:22:11

ตัวอย่าง

เช่นเป็นวิทยากรเว้ามาโดนแล้วเวลากะสิเบิดแล้วเห็นทีต้องอ่านอ่วยแล้วเด้อบาดนี่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 643 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อาว

ภาษาอีสานคำว่า..อาว
ความหมายตรงๆ ====>
น้องของพ่อ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตึ๋ง
เมื่อวันที่:: 23-07-2007 11:10:15

ตัวอย่าง

มื่อนี่เปิดเคืองคอมขึ้นมา ดีใจหลายได่รับแมดเสดจาก..อาว..เวปมาสเตอร์ทางจุฬา ส่งไปหา ปาดเกิดมาเฒ่าปานนี่ หากะได่รับแมดเสดเทือแรกในซีวิต D จัยหลายเด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 644 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อิตนชาติ

ภาษาอีสานคำว่า..อิตนชาติ
ความหมายตรงๆ ====>
น่าสงสารน่าเวทนา
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 17-12-2009 05:42:03

ตัวอย่าง

ยายเลาไห้คิดฮอดลูกที่ตายแล้ว เบิ่งแล้วกะเป็นตาอิตนชาติอีหลี
แปลว่า ยายแกร้องไห้คิดถึงลูกที่ตายแล้ว ดูแล้วน่าเวทนาจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 645 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อึด

ภาษาอีสานคำว่า..อึด
ความหมายตรงๆ ====>
หายาก, ขาดแคลน, อดอยาก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18-08-2006 09:23:26

ตัวอย่าง

ทุกมื้อนี้เงินมันคืออึดหยากแท้น้อ เฮ้ดงานจนเหื่อแตกเหื่อแตน ยังบ่มีเงินค่าแนวอยากแนวกินเลย
แปลว่า
ทุกวันนี้เงินมันทำไมหายากจังเลย ทำงานตนเหงื่อไหลไคย้อย ยังไม่มีเงินค่ากับข้าวกับปลาเลย

เหื่อแตกเหือแตน==> เหงื่อไหลไคย้อย
เหื่อ==>เหงื่อ, หยาดเหงื่อ

แนวกิน==> อาหาร

คำว่า แนว คือ สิ่งที่ใช้สำหรับ เช่น
แนวกิน (แนวอยาก) คือ สิ่งที่ใช้สำหรับกิน (ปากท้อง)
แนวนอน คือ สิ่งที่ใช้สำหรับนอน
เฮ็ดแนว คือ สิ่งที่ใช้สำหรับทำพ่อพันธุ์
แนวเขียน คือ สิ่งที่ใช้สำหรับ เขียน

มาดูอีกตัวอย่างนะครับ
เถิงบ่าวหน่อ เลาเป็นคนทุกข์คนยาก แต่เลากะบ่อึดอยาก ย้อนวา เลาดู๋เลาหมั่น เฮ้ดการเฮ้ดงาน
แปลว่า
ถึงแม้ว่าบ่าวหน่อ แกจะเป็นคนจน แต่แกก็ไม่อดอยาก เพราะว่า แกเป็นคนขยันทำการทำงาน

มาดูอีกตัวอย่างนะครับ
ซุ๊มื้อนี้บ้านเฮามีแต่คนเฮียนจบสูงๆ ไปเฮ้ดงานอยู่กรุงเทพ บ้านเฮาเลยอึดผู้หนุ่มผู้สาว ผู้บ่าวผู้แพว คือจั่งหยังนี่ บุญซวงเฮือปีนี้เลยบ่มีคนมาซอยพายเฮือเลย
แปลว่า
ทุกวันนี้บ้านเรามีแต่คนเรียนจบสูงๆ ไปทำงานอยู่กรุงเทพ บ้านเราเลยขาดแคลนคนหนุ่มคนสาวยังกะไรนี่ ประเพณีแข่งเรือยาวปีนี้ เลยไม่มีคนมาช่วยพายเรือเลย

สั่นดอกหว้า.....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 646 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อุก

ภาษาอีสานคำว่า..อุก
ความหมายตรงๆ ====>
หนักใจ,การทุกข์ใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 8/28/2001 2:41:53 PM

ตัวอย่าง

โอ๊ย... อุกใจคักแน คำแพงงบ่แล
แปลว่า
หนักใจอย่างมากเลยที่น้องงนางงไม่หันมามอง
..วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 647 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อุกอัง

ภาษาอีสานคำว่า..อุกอัง
ความหมายตรงๆ ====>
คิดอย่างมกมุ่นแต่ก็คิดไม่ได้สักที,คิดไม่ได้แถมยังพูดไม่ได้อีก,เก็บความรู้สึกที่ไม่ดีไว้กับตัว
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 28-09-2007 12:43:56

ตัวอย่าง

อุกอัง...เป็นภาษาอีสาน..ซึ่งพอพูดคำนี้ออกไปคนอีสานจะเข้าใจความรู้สึกลึกๆได้เลย....ตัวอย่างของคำนี้ว่า \"บักกึม..คนบ้านหนองรังกา..มีเมีย...เมียก็ไปมีกิ๊ก...มีลูก...ลูกก็ไม่เรียนหนังสือ...เป็นหนี้..ก็ไม่มีเงินจ่ายค่าดอก...ไก่เลี้ยงไว้ก็เป็นไข้หวัดนกตายหมด...สารพัดเรื่องเข้ามาให้คิด...คิดอย่างมกมุ่นแล้วก็ยังไม่มีทางออก\" เช่นนี้ คนอีสานเรียกว่า \"อุกอัง\" แต่ว่า.....คันในชมรมเฮา..คิดอีหยังบ่ออก..ให้ไปบอกมังกรเดียวดายเด้อ.....พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 648 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อุกอั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..อุกอั่ง
ความหมายตรงๆ ====>
กลุ้มใจ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: แกงป่า
เมื่อวันที่:: 04-03-2008 01:03:24

ตัวอย่าง

จังแมนอุกอั่งหลายเด้พี่น้องเอย ข้อยอยากกินแกงอ่อมกบแต่บอกล้าฆ่ามัน ย่านบาปหลายค่ะ
แปลว่า
กลุ้มใจจังค่ะพี่น้อง ดิฉันอยากจะกินแกงอ่อมกบแต่ไม่กล้าฆ่ามัน กลัวบาปมากค่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 649 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อุ้มลุ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..อุ้มลุ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
รอบล้อม(ลักษณะกลมๆ) ถนุถนอม ฟูมฟัก
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 21-08-2009 08:19:06

ตัวอย่าง

เช่น \"นกเอี้ยงเฮ็ดฮังอุ้มลุ่มอยู่เทิงหง่าไม้\"
ความมหมาย\"นกเอี้ยงทำรังใหญ่ๆ(บ่งบอกถึงลักษณะกลมๆ)อยู่บนกิ่งไม้

\"อุ้มลุ่มตุ้มไข่เน่า\" สำนวนเปรียบเปรย ลักษณะขององนกเอี้ยง
หรือ ปาด...โธ่ใส่ชุดนี้เฮ็ดอุ้มลุ่มแท้\"
ความหมาย \"ใส่ชุดนี้กลมบล๊อกเลย\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 650 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อุ๊ยุอ๊ะยะ

ภาษาอีสานคำว่า..อุ๊ยุอ๊ะยะ
ความหมายตรงๆ ====>
รุงรัง ไม่เป็นระเบียบ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: เซียงโคเล
เมื่อวันที่:: 20-04-2012 10:38:53

ตัวอย่าง

เฮือนซานกะบ่เม้ียน เฮ็ดอุ๊ยุ๊อะยะ (บ้านช่องก็ไม่เก็บ ทำให้รกรุงรัง ไม่เรียบร้อย)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 651 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อูด

ภาษาอีสานคำว่า..อูด
ความหมายตรงๆ ====>
การใช้ควันไฟรม ,การใช้ควันไล่สัตว์หรือแมลง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 19-01-2007 23:20:02

ตัวอย่าง

อูด คือ การใช้ควันจากการจุดไฟ เพื่อรม เพื่อไล่สัตว์หรือแมลง

ตัวอย่างการอูด เช่น อูดยุง อูดแมงวัน

ตัวอย่างประโยค

- บ่าวหน่อลาวไปก่นหนู ก่นไปก่นมาหนูพุกใหญ่แล่นคาดลาดออกแปว ไปเข่าโกนไม้ บ่าวหน่อกะเลยหาเฟียงมาจูดเอาควน \"อูด\" ไล่มันออกจากโกน แล่วจั่งไล่คุบเอา

แปล

- บ่าวหน่อแกไปขุดหาหนู ขุดไปขุดมาหนูพุกตัวโตวิ่งพราดพราดออกทางรูหลบภัย ไปเข้าโพรงไม้ บ่าวหน่อก็เลยหาฟางข้าวมาจุดไฟ \"รมควัน\" ไล่หนูออกจากโพรงไม้ แล่วจึงไล่ตะครุบเอา

หรือ

-มื่อนี่มันอากาศเอ้าแฮง ยุงกะล้าย หลาย พอลล่าเอ้ย หาเฟียง หาขี้ฝอยไปสุมไฟ \"อูด\" ยุงให่ควยอี่ตู้เฮาแหน่เปี๋ยง (บ่าวหน่อว่าเด้หนิ)

แปลว่า

-วันนี้อากาศช่างร้อนอบอ้าวเสียจริงๆ ยุงก็เยอะมากเลย น้องพอลล่าจ๊ะ หาฟางข้าว หามูลฝอยไปสุมไฟ \"ไล่\" ยุงให้ควายอี่ตู้เขาเลของเราหน่อนะจ๊ะ (บ่าวหน่อว่าเด้หนิ)


ปล.คาดลาด=พรวดพราด
โกนไม้=โพรงไม้
เฟียง=ฟางข้าว
ควน=ควัน
เอ้า=ร้อนอบอ้าว
แหน่เปี๋ยง=แหน่เป็นหยัง=สักหน่อยจะเป็นไร พะน้าพะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 652 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอง ผม (ภาซากูย)

ภาษาอีสานคำว่า..เอง ผม (ภาซากูย)
ความหมายตรงๆ ====>
หนู ,ผม
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: กอนกูยโซาะโก
เมื่อวันที่:: 8/21/2001 4:29:10 AM

ตัวอย่าง

องจาโดย=หมายถึง หนูกินข้าว
องจีโหลงหลีน หมายึง ผมไปโรงเรียน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 653 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เออะ,เอ๋อะ

ภาษาอีสานคำว่า..เออะ,เอ๋อะ
ความหมายตรงๆ ====>
คำอุทานที่แสดงว่าเจ็บ เช่น โอ้ย...
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 02-06-2006 12:07:26

ตัวอย่าง

พ่อใหญาซิ่ง เลาตกกกบักทัน เลาฮ้องเออะ บัดเดียวนึง
แปลว่า
พ่อเฒ่าซิ่ง แกตกจากต้นพุทรา แกร้อง โอ้ย ครั้งนึง

ภาคอื่นจะมีคำอุทานอย่างอื่น แต่ภาคอีสาน เกือบ 100% จะร้อง เออะ หรือ เอ๋อะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 654 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอาผัว

ภาษาอีสานคำว่า..เอาผัว
ความหมายตรงๆ ====>
แต่งงาน, อยู่กินกันฉันสามีภรรยา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 02-06-2006 13:21:55

ตัวอย่าง

มีเรื่องตลก มาเว้าให่ฟัง

มื้อหนึ่ง แม่ใหญ่สี เลาขึ้นเครื่องบินเป็นเทือแรก เลาเห็น แอร์โฮสเตส มาคืองามแท้ กะเลยถาม แอร์โฮสเตส ว่า
\" อีนาง มาคืองามเอาหลายแท้หล่ะหล่า เจ้าเอาผัวแล้วไป่\"
ฝ่าย แอร์โฮสเตส ได้ยินจั่งสั่น กะบอกความจริงแม่ใหญ่สี เป็นภาษาไทย วา
\" อ๋อ ยายหนูเอาแล้วหล่ะค่ะ เมื่อเช้านี่เอง \"

แม่ใหญ่สี กะแปลกใจ วา คือ เอาผัวแล้วเร็วแท้ เอามื้อเซ้าวานี่แหมะ เลากะเลยถามแอร์โฮสเตสสาวอีกวา
\"อีนาง เอาผัวแล้ว คือบ่อยู่รับแขกไปไทยมาก่อน จั่งใด๋มาเฮ้ดงานไวแท้\"
แอร์โฮศเตสกะตอบวา
\"ยาย หนูเอาผัวคนเดียวก็แย่แล้ว อย่าให้เอาญาติพี่น้องเลย\"

สั่นดอกหว้า

แอร์โฮศเตส เลาบ่ฮุ้วา เอาผัว คือ การแต่งงานกัน การกินอยู่ฉันสามีภรรยา นั่นแหมะ
เลาคิดไปฮอดแนวอื่นพู้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 655 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เอียบ
ความหมายตรงๆ ====>
การหมักเกลือ, การเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-09-2006 09:47:48

ตัวอย่าง

เอียบ เป็นการเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ แล้วหมักไว้สักครู่ หรือสักคืน เพื่อให้เนื้อสัตว์ เช่น เนื้อปลา กบ เขียด เนื้อวัว มีกลิ่นคาวลดลง และมีรสชาติดีขึ้น การ \"เอียบ\" ส่วนใหญ่จะเป็นการเตรียมเนื้อสัตว์ เพื่อ ทำการ ปิ้ง ย่าง ทอด หรือนึ่ง เช่น เอียบปลา เอียบกบ เอียบซี้น เป็นต้น แต่ เอียบไค บ่แม่น เพราะ เอียบไค ต้องใช้ มีดบิน เท่านั้น

ตัวอย่างประโยค เช่น

-มื่อคืนนี่ฝนตก พ่อใหญ่บัติลาวไปหาไต้กบ ได้กบใหญ่มาสามสี่โต กะเลยคึดอยากกิน หนึ่งกบใส่บักหุ่งเหิ่ม จ้ำกับแจ่วบักพริกดิบ แซบๆ กะเลยบอกเมียสุดที่รักว่า เฒ่าๆ เอากบไปแบ๋ขี่ แล้วกะ \"เอียบ\" ไว่แหน่เด้อ มื่อแลงข่อยสิหนึ่งใส่บักหุ่งเหิ่มสู่กิน แต่อย่าสะ \"เอียบ\" เค็มคักหลายเด้อ คือมื่อที่ \"เอียบ\" ปลา เอามาปิ้ง กินกะสิบ่ได้ เค็มคัก ปานว่าเอาปลามาแต่ทางบรบือเอาโลด

คำแปล

-เมื่อคืนนี้ฝนตก คุณตาบัติแกไปหาส่องกบ ได้กบตัวใหญ่มาสามสี่ตัว ก็เลยคิดอยากกิน นึ่งกบใส่มะละกอห่าม จิ้มกับแจ่วพริกสด อร่อยๆ แกก็เลยบอกเมียสุดที่รักว่า คุณๆ เอากบไปผ่าท้องแล้วก็ \"หมักเกลือ\" ไว้หน่อยนะ เย็นนี้ฉันจะนึ่งใส่มะละกอห่ามให้กินด้วยกัน แต่อย่า \"หมักเกลือ\" เค็มมากนัก เหมือนกับวันที่ \"หมัก\" ปลา เอามาปิ้ง กินก็ไม่ได้ เค็มมาก เหมือนกับว่าเอาปลามาจากทางบรบือโน่นแหละ

ปล. บรบือ แต่ก่อนเป็นแหล่งผลิตเกลือสินเธาว์ แหล่งใหญ่ อะไรที่เค็มๆ คนแถวนั้นก็จะเปรียบว่ามาจากบรบือ คนบรบืออย่าเคียดเด้อ แต่ปัจจุบัน บรบือได้เลิกผลิตเกลือแล้ว เนื่อจากว่ามีประชาชนที่เดือดร้อนจากการที่น้ำเค็มไหลลงสู่ ลำน้ำเสียว ทำให้ทำนาไม่ได้ จึงมีการเรียกร้องให้ยกเลิกสัมปทานการผลิตเกลือในเขตอำเภอบรบือเมื่อสิบกว่าปีที่ผ่านมา ปัจจุบัน ลุ่มน้ำเสียว เป็นแหล่งผลิตข้าวที่สำคัญของจังหวัดมหาสารคามและร้อยเอ็ด สั่นดอกหวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 656 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอียบเกีย

ภาษาอีสานคำว่า..เอียบเกีย
ความหมายตรงๆ ====>
หมักเกลือ ส่วนมากจะใช้กับประเภทปลา
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:20:28

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องจีจ้าเอาปลาเอียบเกียไว้ทอดมื้ออื่นเซ้าแนเด้อ

แปล
น้องจีจ้าเอาปลาออกมาหมักเกลือไว้ทอดพรุ่งนี้เช้าด้วยนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 657 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอี้ยม

ภาษาอีสานคำว่า..เอี้ยม
ความหมายตรงๆ ====>
เรอ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-10-2006 10:46:49

ตัวอย่าง

เอี้ยม หมายถึง เรอ หรือ การผายลมออกทางปาก

ตัวอย่าง

-มื่อแลงวานนี่ เฮ็ดงานมาเมื่อยๆ เมียฮอดเฮียน เปิดตู้เย็นหาเบียร์เย็นๆมาเปิดกิน กินเหมิดกระป๋องหนึ่ง \"เอี้ยม\" เอิ้กๆ มีแฮงคัก กะยังวา

ความหมาย

-เย็นเมื่อวาน ทำงานมาเหนื่อยๆเพลียๆ กลับถึงบ้าน เปิดตู้เย็นหาเบียร์เย็นๆมาเปิดกิน กินหมดไปกระป๋องหนึ่ง \"เรอ\" ออกมา สบายท้อง สบายตัวมากเลย

ปล.ถ้าเป็นผู้หญิงเวลา เอี้ยม หรือเรอ ให้เอี้ยมเบาๆนะ โดยเฉพาะผู้สาว ถ้าเอี้ยมเสียงดัง คือจั่งตอนมหาบัติกินเบียร์ มันสิดูบ่งาม แม่ไม่ปลื้ม จบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 658 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอี้ยว

ภาษาอีสานคำว่า..เอี้ยว
ความหมายตรงๆ ====>
หมุน,หัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-07-2008 14:52:48

ตัวอย่าง

เอี้ยว

เอี้ยว คือ หมุน,หัน

มื้อนี้ขอเว้าประสบการณ์จริงของจะของจักหน่อย
เมื่อคืนนี้บ่าวหน่อ นอนตกหมอน คอเค่น (คอเช่น) เหมิด ตื่นขึ้นมางวกกะบ่ได้ ยามสิแนมไปคังข่างต้องเอี้ยวโตไปนำ
บ่ซั่น แมนบ่เห็น นี้กะวาสิไปหายาหม่องมานวดคอจะของอยู่ ไผมาวิธีการรักษากะบอกแหน่เด้อครับ

คอเค่น ...คอเคล็ด บางทีออกเสียง คอเช่น
งวก.... หัน
เอี้ยว...หมุน
จะของ...ตัวเราเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 659 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอื้อย

ภาษาอีสานคำว่า..เอื้อย
ความหมายตรงๆ ====>
พี่สาว
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: ด.ญ ปริณดา พิศวง
เมื่อวันที่:: 03-09-2010 21:36:54

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง ข่อยบ่มีเอื่อยข่อยมีเเต่น้องสาว.
เเปล ฉันไม่มีพี่สาวเเต่ฉันมีน้องสาว.

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 660 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ่งแต่ง

ภาษาอีสานคำว่า..แอ่งแต่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะ ภาชนะ หรือ สิ่งของ ที่ใส่ของได้ ไม่ค่อยปลอดภัย หรือ เล็ก ๆ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 02-12-2011 09:34:19

ตัวอย่าง

แอ่งแต่ง เป็นคุณลักษณะนาม ไม่มีคำจำกัดความจำเพาะ
ส่วนใหญ่ใช้ บรรยายลักษณะ วัตถุ ทรงกลม ,หลุม หรือ
สิ่งของที่ทำขึ้นพอลวกๆ ไม่ค่อยมั่นคง

แอ่งแต่ง เป็นคำอีสานโบราณ ซึ่งเป็นวาทกรรม ที่ลูกหลานหลงลืม
ดังคำเปรียบเปรย ของ นกเขากับนกเอี้ยง พูดถากถางกัน
นกเขา : อุ่มหลุ่ม อุ้มไข่เน่า
( คำแปล ) นกเขาพูดเหน็บให้นกเอี้ยง ว่าทำรังซะใหญ่โต แต่ไข่เน่า
นกเอี้ยง : แอ่งแหล่ง ไข่ตกแตก
( นกเอี้ยง เยาะเย้ยนกเขา ว่าทำรัง แค่เอาไม้ 3 อันขัดกัน ไข่ตกแตก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 661 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ้มแป๋

ภาษาอีสานคำว่า..แอ้มแป๋
ความหมายตรงๆ ====>
พึ่งพาอาศัย, รับฟรี, กินฟรี
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 26-10-2006 12:54:59

ตัวอย่าง

แอ้มแป๋ ไม่รู้จะแปลเป็นภาษาไทยที่มีความหมายตรงๆ ว่าอย่างไรดี
แอ้มแป๋ คือลักษณะการเกาะติดกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง หรือบุคคลใดบุคคลหนึ่ง เพื่อพึ่งอาศัย เหมือนกับ กาฝากเกาะติดกับต้นไม้เพื่อดูดกินอาหาร ฉันใดฉันนั้น ดังนั้น จึงนำมาใช้เปรียบเทียบกับลักษณะที่คนรับของ กินฟรี หรือขอแบ่งของจากผู้อื่น เช่นประโยคว่า

มื้อนี้ อ้ายหน่อไปงานพาแลงบ่อคับ... ว่าสิขอแอ้มแป๋ จักหน่อย นั่นหนา

แปลว่า
วันนี้ พี่หน่อจะไปงานพาแลงไหมครับ... ว่าจะฝากท้องกับพี่หน่อ สักหน่อย ( หรือหมายถึง ว่าจะขอติดรถไปด้วย ก็ได้)

หมอนี้แมะ เงินกะมีหลาย ถ่าแต่แอ้มแป๋ผู้อื่น ฮู้จักซื้อกินเองแหน่แหม

แปลว่า
ไอ้หมอนี่ เงินก็มีมาก คอยแต่ขอกินกับคนอื่น รู้จักซื้อกินเองบ้างสิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 662 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ้ม

ภาษาอีสานคำว่า..แอ้ม
ความหมายตรงๆ ====>
ล้อมรอบ, ปิดให้มิดชิด, รอบๆ, ใกล้ๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 14:34:26

ตัวอย่าง

คำว่า แอ้ม คือ ล้อมรอบ, ปิดให้มิดชิด, รอบๆ ใช้กับการทำบ้าน หรือผิดผนังบ้าน และเป็นการอธิบายว่าอยู่ใกล้ๆ

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อเลาเป็นคนทุกข์คนยาก เฮือนเลาสานฝากระแต๋แอ้มเฮือนตั๊ว
แปลว่า
บ่าวหน่อแกเป็นคนจย บ้านแกใช้ไม้ไผ่สานในทำผนังบ้าน

ปล. ฝากระแต๋ คือ ไม้ไผ่สาน นิยมเอาไว้ทำฝาบ้าน

อีกตัวอย่างนึงนะครับ
น้องคำนาง เลาเป็นคนอัธยาศัยไมตรีดี พี่น้องบ้านอ้อมแอ้มแถวนี้เลาฮุ้จักหมด
แปลว่า
น้องคำนาง แกเป็นคนมีอัธยาศัยดี พี่น้องบ้านระแวกนี้ แกรู้จักหมด

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 663 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอว

ภาษาอีสานคำว่า..แอว
ความหมายตรงๆ ====>
เอว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:56:17

ตัวอย่าง

พี่อ้าย เจ้าเป็นหยัง เฮ็ดคือคนเจ็บบักแอวแท้ เอื้อยข่อยเฮ็ดหยังเจ้ามื้อคืน
แปลว่า
พี่เขยขา พี่เป็นอะไร ทำเหมือนกับว่าเจ็ยเอวอย่างนั้น พี่สาวน้องทำอะไรให้เหรอเมื่อคืน..

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 664 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โองโลง

ภาษาอีสานคำว่า..โองโลง
ความหมายตรงๆ ====>
ลอยไปมา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 08-01-2009 13:42:40

ตัวอย่าง

ตย. ลูกบอลหลูดตกน้ำ ลอยโองโลงไปแล้ว สิเฮ็ดจังได่ดีบาดที่เนี่ย

แปล ลูกบอลหล่นลงน้ำ ลอยไปแล้ว จะทำยังไงดีละคราวนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 665 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮบ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮบ
ความหมายตรงๆ ====>
การต่อสู้,สู้รบ(ใช้เรียกการต่อสู้ของสัตว์ปีก)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-09-2006 13:44:53

ตัวอย่าง

ฮบ อาจจะเป็นคำเดียวกับคำว่า รบ หมายถึงการต่อสู้ แต่ส่วนใหญ่จะใช้เรียกกราต่อสู้ของสัตว์ปีก เช่น ไก่ หรือนก เช่น
-ไก่น้อย \"ฮบ\"กัน หมายถึง ลูกไก่ \"ตี\" กัน
-เอาไก่ตีไป \"ฮบ\" กัน หมายถึง เอาไก่ชนไป \"ชน\" กัน

ตัวอย่างประโยค

หลวงพ่อมหาฮ่ายให่จัวน้อยว่า น้อยๆเจ้าเป็นหยังจั่งค่อยอึดเวียกคักแท้ พาตะเด็กน้อย เอาไก่ไป \"ฮบ\" กันเล่นอยู่เหมิดมื่อ จนไก่มันตาตูมเหงาเหมิดแล้ว มันบาปเด้ ฮู่บ่

ความหมาย

หลวงพ่อมหาดุให้สามเณรว่า นี่เณรไม่มีอะไรทำมากนักหรือไร พาแต่เด็กน้อย เอาไก่ไป \"ชน\" กันเล่นอยู่ทั้งวัน จนไก่มันตาปูด หงอยหมดแล้ว มันบาปนะ รู้ไหม

หรือ

บ่าวหน่อมาคุยว่า ถ้าผู้ได๋อยากกินลาบนกขุ่ม ให่ไปหาอยู่บ้านลาวโลด นกขุ่ม บ่อึดบ่อยาก \"ไล่ฮบกัน\" แตกซวดๆอยู่นำท่งนา

ความหมาย

บ่าวหน่อมาคุยโม้ว่า ถ้าใครอยากกินลาบนกคุ่ม ให้ไปหาที่บ้านแกได้เลย นกคุ่ม มีเยอะมาก \"ไล่ตีกัน\" เต็มไปหมดตามทุ่งนา

สั่นตั๊ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 666 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮ่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ฮ่อง
ความหมายตรงๆ ====>
คลองเล็กๆที่คนสร้างขึ้นมาหรือร่องน้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 20-08-2009 10:03:56

ตัวอย่าง

เด็กน้อยมักไปเล่นน้ำในฮ่องนา
คำแปล เด็กๆชอบไปเล่นน้ำในร่องนา (นาสมัยก่อนใช้ควายลากไถ)เวลาไถนาฮุด (นาฮุดหมายถึงไถนากลบหญ้าช่วงเริ่มฤดูฝนทิ้งไว้ จนถึงหน้าฝนเดือนห้า ก็เริ่มไถนาดำ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 667 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮ้อง

ภาษาอีสานคำว่า..ฮ้อง
ความหมายตรงๆ ====>
ร้อง , ตะโกนดังๆ , พูดดังๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 27-07-2007 16:16:35

ตัวอย่าง

โตอย่าง : อ้ายบัติฟ้าวย่างไปไวๆแท้ จนอ้ายดลย่างนำบ่ทัน เราเลยจ๊มปูดๆนำก้น อ้ายชาญเลยบอกว่า เอ้า โตกะฮ้องเอิ้นให้เราเซาถ่าก่อนติละ

คำแปล : พี่บัติรีบเดินอย่างรวดเร็ว จนพี่ดลเดินตามไม่ทัน แกเลยบ่นพึมพำตามหลัง พี่ชาญเลยบอกพี่ดลว่า ก็ร้องเรียกให้พี่บัติหยุดเดินก่อนสิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 668 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮ้อง

ภาษาอีสานคำว่า..ฮ้อง
ความหมายตรงๆ ====>
เอิ้น หรือเรียก นั่นแหละ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:07:34

ตัวอย่าง

ความหมายเดียวกันกับเอ้น แปลว่าเรียก แต่จะใช้ร่วมกัน ปะปนกันไป เช่น

บักเซียงไปฮ้องหลวงพ่อให้อ้ายแด

แปลว่า เณรน้อยไปเรียกลูกหล่อให้พี่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 669 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮะ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮะ
ความหมายตรงๆ ====>
ถู, ถูไถ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 01-06-2007 21:09:02

ตัวอย่าง

-บ่าวหน่อเพิ่นถืกยุงกัดหลัง เกากะบ่เถิง เพิ่นคันหลายกะเลยเอาหลังไป \"ฮะ\" กับเสาปูน จนว่าหลังเหลิ่นเหมิด

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกโดนยุงกัดที่หลัง เกาก็ไม่ถึง แกคันมากก็เลยเอาหลังไป \"ถูไถ\" กับเสาปูน จนหลังถลอกปอกเปิกไปหมด
หรือ
-มังกรเดียวดายเพิ่นถือเซียกงัว \"ฮะ\" ขา เป็นบาด จากหวาก กะเลยไปหาหมอ หมอกะเลยถามว่า
หมอ:เอ้า เป็นอะไรมา
มังกรเดียวดาย:เชือกวัวฮะ (เพิ่นถือเชือกงัวมานำให้หมอเบิ่งว่ามันสกปรก)
หมอ:หมอไม่ได้ถามว่าถืออะไรมา หมอถามว่า ขาโดนอะไรมา
มังกรเดียวดาย:ก็ยังว่า เชือกวัวฮะ เชือกวัวฮะ ไม่เห็นรึไง
หมอ:เอ๊ะเด็กคนนี้ พูดไม่เข้าใจอะไรเลยนะ ถามว่าขาโดนอะไรมา
มังกรเดียวดาย:หมอนั่นหละพูดไม่รู้เรื่อง กะยังว่า เซียกงัวฮะขา จนบาดบักใหญ่นี่เด..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 670 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮัก

ภาษาอีสานคำว่า..ฮัก
ความหมายตรงๆ ====>
รัก
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: ยุ
เมื่อวันที่:: 27-05-2008 12:10:47

ตัวอย่าง

หล่านางเอ๊ย อ้ายนี่ฮักเจ้าแท้ ฮักหลายหลายอีหลี
ฮักจนขี้บ่ออกพู้นหล่านางเอ๋ย

แปลว่า
น้องนางเอ๋ย พี่นี่รักเจ้าจริงๆรักมาก รักจนอุจจาระไม่ออกเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 671 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮักอ้ายบอยเด้อ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮักอ้ายบอยเด้อ
ความหมายตรงๆ ====>
รักพี่บอยนะค่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: รัตติยากรณ์
เมื่อวันที่:: 17-10-2009 16:35:49

ตัวอย่าง

น้องอุ้มฮักอ้ายบอยหลายๆเด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 672 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮั่นแหน้ว

ภาษาอีสานคำว่า..ฮั่นแหน้ว
ความหมายตรงๆ ====>
ใช่ / นั่นแหล่ะ / ยืนยัน
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: U2U
เมื่อวันที่:: 15-07-2011 18:18:50

ตัวอย่าง

เป็นภาษาลักษณะการยืนยันและกำกับประโยคให้ดูชัดเจน ของพี่น้องทางจังหวัดเลยเช่นกัน
Yes / of course / Sure
\" ไปนำกันฮั่นแหน้ว \"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 673 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮาก

ภาษาอีสานคำว่า..ฮาก
ความหมายตรงๆ ====>
อาเจียน, รากไม้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 20-02-2006 13:26:32

ตัวอย่าง

เห็นหน้าบ่าวหนอแล้ว สิฮากหวะ หล่อคักหล่อแหน่
แปลว่า
เห็นหน้าบ่าวหน่อแล้วอยากจะอาเจียน หล่อเหลือเกิน

หรือ

เมียพ่อใหญ่ต้อม จั่งใด๋มาฮากใส่ตักพ่อใหญ่ต้อมจั่งซี้ บ่แมนเลาเมารถบ่ ฮึวาเลาสิมีลูก
แปลว่า
ภรรยาตาต้อม ทำไมมาอาเจียนใส่ตักตาต้อมอย่างนี้ หรือว่า แกจะเมารถ หรือ ว่า แพ้ท้อง

หรือ
กกไทรย้อยอยู่บ้านข่อย ฮากมันหล๊ายหลาย ยุ่งคือจั่งหยังนี่
แปลว่า
ต้นไทรย้อยที่บ้านผม รากมันเยอะมาก งยังกะอะไรดี


ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 674 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮ้าง

ภาษาอีสานคำว่า..ฮ้าง
ความหมายตรงๆ ====>
พัง,เสีย.ใช้งานไม่ได้
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ
จากคุณ:: เสือโคร่งพเนจร
เมื่อวันที่:: 24-09-2008 01:49:52

ตัวอย่าง

โทรศัพท์ของข่อยมัน \"ฮ้าง\" หมายความว่า โทรศัพท์ของผมเสีย,พัง,ใช้งานไม่ได้....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 675 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮำฮอน

ภาษาอีสานคำว่า..ฮำฮอน
ความหมายตรงๆ ====>
การอาลัยอาวรณ์,การห่วงหาอาวรณ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 9/27/2001 4:49:58 AM

ตัวอย่าง

ฮำฮอน นะครับ ภาษาอังกฤษก็ HAM HON
ผู้บ่าวเจ้าไปเฮ็ดงานอยู่กรุงเทพ กะอย่าสิฮำฮอนนำมันหลาย ถ่าอีก 2 เดือนเขากะสิกลับมาแล้ว
แปลว่า คนรักของท่านไปทำงานที่กรุงเทพฯ ก็อย่าอาลัยอาวรณ์ รอ(ถ่า) อีก 2 เดือน เขาก็กลับมาแล้ว นะ

วาสันดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 676 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮิ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮิ
ความหมายตรงๆ ====>
ช่างเลือกมาก, เรื่องมาก, ไม่ถูกใจ, ไม่พอใจ, ไม่ชอบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 02-06-2006 12:02:57

ตัวอย่าง

ฮิ คำนี้ความหมายจะออกในเชิงลบ คือ ใช้กับคนที่เรื่องมาก ไม่เอาอะไรสักอย่าง หรือ ไม่พอใจทำนองนี้

ตัวอย่างเช่น

พ่อใหญ่ดล นี้เลาเป็นคนกินง่าย อยู่ง่าย เอาหยังให้เลากินเลากะบ่ฮิดอก เลากินได้หมด
แปลว่า
พ่อเฒ่าดล แกเป็นคนกินง่าย เอาอะไรให้กินแกก็ไม่เรื่องมาก หรอก แกกินได้หมด

หรือ
สาวพอลล่า เลาฮิปลาแดก เลากินบ่ได้ เลากะเลยป๋ากันกับบ่าวหน่อ ย้อนวาบ่าวหน่อ ตำแจ่วปลาแดกบอกสู่เลากินซุมื้อ
แปลว่า
น้องพอลล่า แกไม่ชอบปลาร้า แกกินไม่ได แกก็เลยเลิกกันกับบ่าวหน่อ เพราะว่า บ่าวหน่อ ตำน้ำพริกปลาร้าสับให้แกกินทุกวัน

ป๋า== เลิกรากันไป

สั่นดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 677 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮิ่นตรอง

ภาษาอีสานคำว่า..ฮิ่นตรอง
ความหมายตรงๆ ====>
คิดใคร่ครวญ พิจารณาให้ดี
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 09-09-2010 12:00:46

ตัวอย่าง

พวกพี่น้อง ฟังแล้วให้ฮิ่นตรอง

แปลว่า พี่น้องเราฟังแล้ว เอาไปคิดพิจารณาดู

(เป็นคำเก่า พบมากในบทผญา)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 678 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮื่อ ( ฮ นกฮูก)

ภาษาอีสานคำว่า..ฮื่อ ( ฮ นกฮูก)
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ (ปฏิเสธ)
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 04-09-2009 15:46:13

ตัวอย่าง

สาวส่า:เมือยโสนำสาวส่าบ่อ้าย
ผู้บ่าวโชคร้าย: ฮื่อ อ้ายบ่กล้ามือนำดอก หล้า

สาวส่า:กลับยโสธรกับสาวส่าไหมพี่
หนุ่มผู้โชคร้าย: ไม่ล่ะ พี่ไม่กล้ากับด้วยหรอก น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 679 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮุก

ภาษาอีสานคำว่า..ฮุก
ความหมายตรงๆ ====>
ขัด/ถู/เช็ดล้าง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 30-07-2010 23:57:56

ตัวอย่าง

ฮุกออกแหน่ขี้ไคลนั้น

แปลว่า ถูขี้ไคลออกหน่อย

(ใช้กับวัตถุสิ่งของ เป็นคำเก่า )

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 680 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮูป

ภาษาอีสานคำว่า..ฮูป
ความหมายตรงๆ ====>
รูป ,ภาพถ่าย ,ภาพวาด
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 16-05-2013 15:56:28

ตัวอย่าง

อ้ายส่งฮูปมาให้แล้วเด้อ
คำแปล
พี่ถ่ายรูปมาให้แล้วนะ

ครูต้องแล่ง สอนวิชา วาดฮูป
คำแปล
ครูต้องแล่งสอนวิชาวาดรูป

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 681 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮู่เมีย , ฮู่เมี่ย

ภาษาอีสานคำว่า..ฮู่เมีย , ฮู่เมี่ย
ความหมายตรงๆ ====>
รู้สึก,รู้สึกตัว,ตื่นนอน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 31-10-2006 15:37:40

ตัวอย่าง

ฮู่เมีย เขียนอย่างไรไม่รู้ ออกเสียงเอาเองเด้อ

-ฮู่เมีย แปลว่า รู้สึก รู้สึกตัว
- ถ้าเป็นรู้สึกตัวจากการนอนหรือตื่นนอน ก็ใช้ ฮู่เมีย คือกัน เช่น นอนหลับดีหลายจนขี่ขโมยมาขึ้นเฮียนกะยังบ่ฮู่เมีย=นอนหลับลึกมากจนขโมยมาขึ้นบ้านก็ยังไม่ตื่น
-ฮู่เมียคิง ก็คือ รู้สึกตัว

ตัวอย่าง

-น้องพอลล่าไปแห่กฐินอ้อมบ้าน ตากแดดหลายกะเลยเป็นลม อ้ายหน่อพาเข่าห่ม จับแขนควยปานได๋กะบ่ \"ฮู่เมียคิง\" อ้ายหน่อกะเลยสิทำการผายปอดแบบเม้าท์ทูเม้าท์ พอเอาปากไปไกล้ๆน้องพอลล่า \"ฮู่เมีย\" หยึบบาดหนึ่ง ย่อนว่าเหม็นขี่แข่ว อ้ายหน่อ

แปลว่า

--น้องพอลล่าไปแห่กฐินรอบหมู่บ้าน ตากแดดมากก็เลยเป็นลม อ้ายหน่อพาเข้าไปในร่ม จับแขนเขย่ายังไงก็ยังไม่ \"รู้สึกตัว\" อ้ายหน่อก็เลยจะทำการผายปอดแบบเม้าท์ทูเม้าท์ พอเอาปากเข้าไปไกล้ๆ น้องพอลล่า \"รู้สึก\" ปั๊บเลย เพราะว่าเหม็นขี้ฟัน อ้ายหน่อ


แก้ไขข้อมูล
คำที่ 682 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮู้เมือ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮู้เมือ
ความหมายตรงๆ ====>
รู้สึกตัว, รู้ตัว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:48:11

ตัวอย่าง

ฮู้เมือ คือ รู้สึกตัว, รู้ตัว

ฮู้ คือ รู้ รับรู้
เมือ คือ ความระลึกได้ทุกเมื่อ
ฮู้เมือ คือ รู้ทุกเมื่อ ก็คือ การรู้สึกตัวนั่นเอง

ตัวอย่าง
เมื่อคืนมีโจรขโมยมาขึ้นเฮือน พอดี บ่าวหน่อ เลาฮู่เมือขึ้นมา เต๋โจรปิ้นบั๊บ แข่วหล่อนไป 2 ซีก
แปลว่า
เมื่อคืน มีโจรมาขึ้นบ้าน พอดี บ่าวหน่อแกรู้สึกตัวขึ้นมา เตะโจรหมุน 20 ตลบ (เดาเอา เพราะปิ้นบั๊บ คือ พลิกคว่ำ) ฟันหลุดไป 2 ซี่

สั่นดอกวา..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 683 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮ็ดซาบลาบ

ภาษาอีสานคำว่า..เฮ็ดซาบลาบ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำพูดที่พูดในลักษณะมองเห็นเป็นจำนวนมากๆ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตึ๋ง
เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:34:02

ตัวอย่าง

ป๊าด....คนมาถ่าเอาของแจก..ยืนกันซาบลาบเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 684 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮ็ดแนว

ภาษาอีสานคำว่า..เฮ็ดแนว
ความหมายตรงๆ ====>
การนำไปทำพันธุ์,เอาไปเป็นคู่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:04:10

ตัวอย่าง

บ่าวบุญโฮมผู้นี้ มาคือจบคืองามแท้ เป็นตาเอาไปเฮ็ดแนวเด้
แปลว่า
บ่าวบุญโฮม ทำไมหล่ออย่างนี้ น่าจะเป็นไปเป็นคู่แท้น้อ
....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 685 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮ็ดหยัง

ภาษาอีสานคำว่า..เฮ็ดหยัง
ความหมายตรงๆ ====>
ทำอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 25-11-2006 14:56:54

ตัวอย่าง

เฮ็ดหยังอยู่น้อ ฮู้บ่ ว่าไผคิดฮอด
สายตาพออยากส่องซอด เห็นตลอดว่าน้องอยู่ไส
กินข้าวหรือยัง อยากรู้จังว่าทำอะไร
ตอนนี้เจ้าอยู่กับไผ ว่าละไป หรือยุ่งกับงาน......

แปลว่า
ทำอะไรอยู่หนอ รู้ไหมว่าใครคิดถึง
อยากตาทิพย์ เพื่อให้รู้ตลอดเวลาว่า เจ้าอยู่ใหน
กินข้าวหรือยัง อยากรู้จังว่าทำอะไรอยู่
ตอนนี้เจ้าอยู่กับใคร หรือว่า ยุ่งอยู่กับงาน

สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 686 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮี้ย

ภาษาอีสานคำว่า..เฮี้ย
ความหมายตรงๆ ====>
ชื่อไม่ไผ่ชนิดนึง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: สายแนน
เมื่อวันที่:: 12/7/2001 1:15:20 PM

ตัวอย่าง

กายเขตไม้เดียรดาษดงขวาง ดูซันสูงฮ่อมหินเหวห้วย
พ่อเห็นบงซางเฮี้ยซูกอกางกิ่ง เนาแนบน้ำบานบ้างเบ่งเขียว
จากวรรณกรรมเรื่องสังสินไซ
แปลว่า เมื่อผ่านเข้าไปในเขตป่าดง เต็มไปด้วยหุบเหวลึก เต็มไปด้วยไผ่บง ไม้ซาง และไม้ไผ่เฮี้ยเต็มไปหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 687 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮีอนของเฮา

ภาษาอีสานคำว่า..เฮีอนของเฮา
ความหมายตรงๆ ====>
บ้านของฉัน
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: หนุ่ยเด็กห้อง 1
เมื่อวันที่:: 06-12-2012 12:04:38

ตัวอย่าง

นี่คือเฮีอนของเฮาเด้อพี่น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 688 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮือนดี

ภาษาอีสานคำว่า..เฮือนดี
ความหมายตรงๆ ====>
เรือนที่มีคนเสียชีวิต ศพยังอยู่ที่บ้านหรืออยู่ในระหว่างการทำพิธีเกี่ยวกับการตาย(คนอีสานนิยมเก็บศพไว้ที่บ้าน จากนั้นก็นำไปฌาปนกิจที่ป่าช้าหรือวัด)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 20-12-2009 01:23:54

ตัวอย่าง

ลุงทองเผิ่นไปเฮือนดี
แปลว่า ลุงทองแกไปงานศพ (หมายถึงบ้านที่มีการตาย)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 689 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แฮดคอ, หวานจนแฮดคอ

ภาษาอีสานคำว่า..แฮดคอ, หวานจนแฮดคอ
ความหมายตรงๆ ====>
เลี่ยน หวานจนเลี่ยน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 29-10-2010 14:31:35

ตัวอย่าง

คำว่า แฮดคอ เป็นอาการของคนที่กินอะไรที่หวานมาก หวานจนเลี่ยน จนได้พูดว่า หวานจนแฮดคอ

ตัวอย่าง

จารย์ใหญ่ ไปตัดอ้อยอีแม่ในสวน พอตะปอกแล้ว กัดเบิ่ง ฮ้องออกมาอย่างบ่ตั้งใจ ว่า ฮ่วย มันคือมาหวานจนแฮดคอ แท้

แปล
จารย์ใหญ่ไปตัดอ้อยของคุณแม่ในสวน พอปอกออกมารับประทานแล้วก็ร้องออกมาอย่างไม่ตั้งใจว่า ทำไมหวานจนเลี่ยนอย่างนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 690 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โฮม

ภาษาอีสานคำว่า..โฮม
ความหมายตรงๆ ====>
รวมกัน, บวก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:56:59

ตัวอย่าง

ต่อไปสิเป็นการโฮมเลข
สิบเอ็ดกับเก้า
ตั้งโตเลขสิโฮมไว้คนละบันทัด
สิบเอ็ด คือ นึงกับนึง
นึง โฮมเก้า ได้สิบ ใส่ ศูนย์ จื่อ นึง
นึงอีกโต บ่มีโตโฮมซักลงมา โฮมกับนึงที่จื่อไว้ ได้ สอง
เขียนสอง ตอบ ซาว

แปลครับ
ต่อไปจะเป็นการบวกเลข 11 + 9
เขียนตัวเลขที่จะบวกคนละบันทัด
1+9 ได้ 10 ใส่ 0 ทด 1
1 อีกตัวไม่มีตัวบวก ชักลงมา บวกกับตัวทดคือ 1 ได้ 2 รวมแล้วได้ ตอบ 20

โฮมก็คือ การรวมกัน การบวก
ซาว คือ 20
จื่อ คือ จำ

สั่นดอกหว้า..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 691 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไฮ

ภาษาอีสานคำว่า..ไฮ
ความหมายตรงๆ ====>
บรรจุ, กรอก (น้ำ), ใส่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 08:56:27

ตัวอย่าง

บ่าวอนิวัตน์เลาสิไปหายิงหนูอยู่นาเลา เลาย้านบ่มีน้ำกิน เลากะเลยเอากะบอกไม้ไผ่ไฮน้ำกินนำ คันบ่เฮ้ดจั่งสั้น ยามเลากินเข้า เลาสิแค้นข้าวเด้ อีกอย่าง เอาไว้ไฮน้ำลงฮูหนูนำ
แปลว่า
หนุ่มอนุวัตน์ แกจะไปยิงหนูอยู่ที่ท้องนาของแก แกกลัวไม่มีน้ำกิน แกเลยเอากระบอกไม้ไผ่มาบรรจุน้ำ (กรอกน้ำ) ถ้าไม่ทำอย่างนั้นเวลากินข้าวข้าวก็จะติดคอ อีกทั้ง เอาไว้เทน้ำใส่รูหนูด้วย

สั่นดอกหว้า..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 692 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เเมงงอด

ภาษาอีสานคำว่า..เเมงงอด
ความหมายตรงๆ ====>
เเมงป่อง นั้นเอง หรือ สกอเปียน
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: ช่างฟ้อนบริสุทธิ์
เมื่อวันที่:: 26-08-2010 23:10:40

ตัวอย่าง

ไต้ขอนไม่มีเเต่ขี้เข็บเเมงงอด (ใต้ขอนไม้นี้นมีทั้งตัวตะขาบเเละเเมงป่อง)

เเล้ว(เเมงงอด)หละคือตัวอะรัย
เเมงป่อง นั้นเอง หรือ สกอเปียน

แก้ไขข้อมูล


กลับไปยังหน้าหลัก


ใช้เวลาในการประมวลผล 0.0509 วินาที  
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... ภาษาอีสาน วันละคำ