ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
อย่าได้กดเขาย้องยอโตผิดฮีต อย่าได้หวีดหวีดเว้าประสงค์ขึ้นข่มเขา แปลว่า อย่าได้อวดอ้างตนว่าดี แต่กดข่มผู้อื่น อย่าได้พูดเอาแต่ดีเข้าตัว ชั่วให้ผู้อื่น หมายถึง ไม่ควรยกตนข่มผู้อื่น

ภาษาอีสาน วันละคำ  

ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาภาษาอีสานความหมายภาษาไทย /ภาษาอีสาน::
เรียนรู้ภาษาอีสาน คำต่อคำ ทั้งหมด คลิ๊กที่นี่ || 10 ข้อมูลที่เข้ามาใหม่ || ดัชนีคำศัพท์

จากการค้นหาอันสุดยอดของเรา คำว่า อค เราพบว่ามี 114 ข้อมูล ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับคำนี่
คำที่ 1 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะเบียน

ภาษาอีสานคำว่า..กะเบียน
ความหมายตรงๆ ====>
ถาดสำหรับทำข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วให้เย็นก่อนที่จะเก็บเข้าภาชนะบรรจุ
อ้างอิงจังหวัด :: ปทุมธานี
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:34:23

ตัวอย่าง

กระเบียน เป็น ถาดสำหรับทำข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วให้เย็นก่อนที่จะเก็บเข้าภาชนะบรรจุ มีลักษณะคล้ายๆกระด้ง แต่ทำจากไม้อันใหญ่ๆ

กระเบียน หรือ กะเบียน หากพูดเป็นภาษาอีสานก็เอาไว้ส่ายข้าว (ทำให้ไอความร้อนออกจากข้าว) ก่อนที่สิเอาใส่ก่องข้าว หรือ กระติบข้าว

คำว่า ก่องข้าว กับกระติบข้าว ต่างกันดังนี้
ก่องข้าว จะมีลักษณะ ฝาปิดเฉพาะด้านบนของตัวก่อง
ส่วนกระติบ หรือ กระติ๊บข้าว จะสานฝาปิดมาจะเกือบมิดตัวกระติบ

ว่างๆเดี๋ยวจะหารูปมาให้ดูกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 2 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กั้งโกบ

ภาษาอีสานคำว่า..กั้งโกบ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นอาการของมือป้อง สายตามอง ยกมือข้างหนึ่งวางไว้เหนือคิ้ว เพื่อบังแสง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-12-2023 17:54:56

ตัวอย่าง

เป็นอาการของมือป้อง สายตามอง ยกมือข้างหนึ่งวางไว้เหนือคิ้ว เพื่อบังแสง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 3 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กับบาด

ภาษาอีสานคำว่า..กับบาด
ความหมายตรงๆ ====>
ทันทีทันได
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ป้าหน่อย
เมื่อวันที่:: 17-05-2010 20:59:00

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง : มื้อคืนฝนตกแฮง หลังคากะฮั่ว พอไปฮอดโกดัง
เห็นแล้ว เจ็บหัวกับบาด เครื่องของลูกค้าลอยน้ำ เปียกคับทีบ
จักสิแก้แนวได๋

แปลว่า : เมื่อคืนฝนตกหนัก หลังคาโกดังรั่ว
ไปถึงเห็นของเท่านั้นแหละ ปวดหัวจิ๊ด ขึ้นมาทันที่
ข้าวของลูกค้า เปียกน้ำเสียหายหมด ปัญหาใหญ่ล่ะทีนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 4 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กิ้น

ภาษาอีสานคำว่า..กิ้น
ความหมายตรงๆ ====>
สั้น สั้นลง
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: ขันติ คูนาแก
เมื่อวันที่:: 16-04-2009 19:09:31

ตัวอย่าง

เหลาดินสอจนกิ้นหมดแล้ว. ใซ้ดินสอคุ้มเนาะ กิ้นปานนั้นยังใซ้อยู่
เหลาดินสอสั้นจนจะหมดอยู่แล้ว. ใช้ดินสอคุ้มค่านะ สั้นขนาดนั้นยังใช้อยู่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 5 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เกิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 16-07-2007 09:58:19

ตัวอย่าง

คำว่า เกิ่ง โดยรวมๆจะหมายถึง เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ
มาดูตัวอย่างกันครับ

มื้อวานเพิ่นมาเว้าความกันอยู่เฮือนผู้ใหญ่บ้าน เรื่อง เกี่ยวกับบักต๊อกไปหลอยเมียไทบ้านเพิ่น
เพื่อความเกิ่งกัน เพิ่นเลยให้ตัวแทนผุ้เสียหายกับโตแทนผู้ซาย มีเกิ่งกันนำ คือ มีท่อๆ กัน
สิเฮ็ดให้การเว้าเทือนี้ เป็นกลางที่สุด

แปลว่า

เมื่อวานนี้ มีการเรียกคนมาว่าความกันที่บ้านผู้ใหญ่บ้าน เรื่องที่บักต๊อก ไปแอบคบชู้กับเมียชาวบ้าน
เพื่อความเท่าเทียมกัน ผู้ใหญ่ได้แบ่งให้มีตัวแทนผู้เสียหาย เท่ากันกับ ผู้ชาย

ท่อ, ท่อๆ คือ เท่า, เท่าๆกัน

มาดูอีกตัวอย่างนึงนะครับ

ตะกี้สิมีตาชั่งแบบเป็นคาน เรียกว่า คานซั่ง คือ สิมีลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับของที่นำมาซั่ง หากว่า ของมีน้ำหนักท่อกัน หรือ เกิ่งกัน คานกะสิขนานกับพื้นดิน

แปล
เมื่อก่อนตาชั่งแบบเป็นคาน จะมีลักษณะเป็นลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับสิ่งของที่นำมาชั่ง หากของมีน้ำหนักเท่ากัน คานจะขนานกับพื้น

เอาซ่ำนี้ก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 6 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิน

ภาษาอีสานคำว่า..เกิน
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้ที่ใช้ช่วยในการปีนขึ้นที่สูง(บันไดชนิดหนึ่ง)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 19-10-2006 13:01:37

ตัวอย่าง

เกิน เป็นไม้ที่ใช้ในการปีนขึ้นที่สูง เหมือนบันได
แต่ เกิน จะเป็นไม้ท่อนเดียว แล้วมีขั้นสำหรับเท้าเหยียบขึ้น ส่วน บันได จะมีลักษณะเป็นขั้นๆ

เกิน อาจทำมาจากไม้ไผ่บ้านลำใหญ่ๆ ที่มีกิ่งตามข้อไม้ไผ่ สำหรับเท้าเหยียบขึ้น หรือ อาจทำมาจากไม้เนื้อแข็ง แล้วเอามีดฟันหรือบาก เป็นร่อง เป็นระยะเพื่อให้เท้าเหยียบขึ้นได้

เกิน ใช้ในการ ปีนขึ้นเถียงนา ปีนขึ้นเล้าข้าว ปีนขึ้นกอไผ่ ปีนขึ้นต้นไม้ เป็นต้น

ตัวอย่างประโยค

-มื่อคืนมีหมอลำขอเข่ามาลำ ลำม่วนคัก ไปไปอี่นาง ไปเอา \"เกิน\" มาก่ายขึ้นเล่า ตักเข่าให่หมอลำจักกะต่าแหน่

ความหมาย

-เมื่อคืนนี้มีหมอลำมาลำขอข้าว ลำสนุกไพเราะมาก ไป ไป อีหนู ไปเอา \"บันได\" มาพาดขึ้นยุ้งข้าว ตักข้าวให้หมอลำ ซักตะกร้าหน่อย

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 7 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ข่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ใกล้หมด ใกล้เสร็จ
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: ขันติ คูนาแก
เมื่อวันที่:: 22-04-2009 20:56:32

ตัวอย่าง

นาน้ำข่อนแล้ว ไปจับปากันเถาะ = น้ำในนาใกล้หมดแล้ว ไปจับปลากันเถอะ
เฮ็ดงานข่อนแล้ว รอคาวเดียวเด้อ = ทำงานใกล้เสร็จแล้ว รอแป็ปเดียวนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 8 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>
1.ขุด คุ้ย (v) 2.สะพานเล็กๆแคบ (n) 3.หลุด ลอก (adv) 4.ขวา (n)
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: เหลา อุบลครับ
เมื่อวันที่:: 14-02-2007 21:21:24

ตัวอย่าง

1. วันนี้เราจะไปขัวหอยหรือไม่ก็ขัวเขียดทรายที่แก่งสะพือกัน

2. วันก่อนน้องเอมี่เดินไต่ขัวไม่ระวังเลยตกน้ำ เสื้อผ้าขาดรุ่งริ่งหมด จนคนที่มางานประกวดสุพรรณหงษ์ทักกันใหญ่ ว่าทำไมถึงใส่กระโปรงขาดมา

3.เมื่อวานผมเดินเล่นแถวดรงเรียนเก่า เห็นสีข้างกำแพงขัวออกจนเกือบหมดแล้ว

4.พอครูสั่งให้ทุกคนขัวหัน เราก็วิ่งออกจากแถวได้ทันที

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 9 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้กะตก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้กะตก
ความหมายตรงๆ ====>
(น) ยางของต้นพลวงที่หล่นตามพื้นดินเป็นก้อน ๆ ใช้เป็นเชื้อไฟได้
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 01-09-2009 14:30:07

ตัวอย่าง

ลูกหล่า เอาขี้กะตกมาให้แม่ดังไฟแน่..

แปลว่า ลูก เป็นเอาขี้กะตกมาให้แม่ใช้ก่อไฟหน่อย

(หล่า เป็นคำวิเศษณ์ ใช้ขยายคำนาม เพื่อแสดงความอ่อนโยนหรือความรัก)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 10 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คองคอย

ภาษาอีสานคำว่า..คองคอย
ความหมายตรงๆ ====>
รอคอย/รอถ้า / คอย (พบมากในผญา)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 11-07-2010 05:10:00

ตัวอย่าง

คองคอยถ้า หลายเวลาได้พ้นผ่าน

แปลว่า รอคอย จนวันเวลาเนิ่นนานผ่านไป

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 11 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ค้อย,ข้อย

ภาษาอีสานคำว่า..ค้อย,ข้อย
ความหมายตรงๆ ====>
เอียง ลาดขัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:37:59

ตัวอย่าง

มื้อคืน ข่อยขับรถขึ้นค้อย(ข้อย) รถข่อยข้นบ่ได้ซุกกันเมิดคืนกั่วสิขึ้น
แปลว่า
เมื่อคืน ผมขับรถขึ้นทางลาดชัน รถขึ้นไม่ได้เลยต้องผลักทั้งคืนเลยกว่าจะขึ้น
ซุก = ผลัก
....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 12 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คัก

ภาษาอีสานคำว่า..คัก
ความหมายตรงๆ ====>
สุดยอด ดีที่สุด ได้ดั่งใจ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: แม่ป้าแดง
เมื่อวันที่:: 23-11-2006 13:05:11

ตัวอย่าง

คักหลาย = ดีมาก สุดยอด เยี่ยมยอด


ถ้าไม่ได้ เจอหมอคนนี้ มันบ่คัก = ถ้าไม่ได้เจอหมอคนนี้แล้ว จะรู้สึกว่า ไม่ได้ดั่งใจหวัง ไม่ได้ในสิ่งที่คิดว่าดีที่สุด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 13 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คัก

ภาษาอีสานคำว่า..คัก
ความหมายตรงๆ ====>
สนุกสนาน
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: มูนมังอีสาน
เมื่อวันที่:: 22-08-2009 19:08:46

ตัวอย่าง

เพลงนี้คือคักแท้ แปลว่า เพลงนี้สนุกสนาน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 14 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คาด ลาดไปคาดลาดมา

ภาษาอีสานคำว่า..คาด ลาดไปคาดลาดมา
ความหมายตรงๆ ====>
คนอยู่ไม่เป็นสุขเดี๋ยวไปเดี๋ยวมาบางครั้งจนเป็นที่ลำคาญ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร
เมื่อวันที่:: 29-12-2009 21:02:45

ตัวอย่าง

คำว่า คาดลาดไป คาดลาดมา มีความหมายว่า นิสัยของคน ๆ นั้นวอกแวก อยู่ไม่เป็นสุข
เดี๋ยวไป เดี๋ยวมา ตัวอย่างเช่นในขณะที่มีผู้คนมากมายกำลังนั่งชมหมอลำอยู่นั้นมีกะชายนายคนหนึ่งนั่งไม่เป็นสุขเดี๋ยวเดินเข้าเดินออกจนเป็นที่น่าลำคาญของผู้คนที่เขามีความสุขในขณะที่ชมหมอลำอยู่นั้น จึงมีคำบ่นออกมาว่า ฮ่วยมันคือคาดไปคาดลาดมาแท้หนอบักหานี่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 15 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดบ่ซอด

ภาษาอีสานคำว่า..คึดบ่ซอด
ความหมายตรงๆ ====>
คิดไม่ถึง/คิดไม่ออก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 08-11-2010 00:35:39

ตัวอย่าง

เรื่องง่ายๆส่ำนี้ ข้อยคือคึดบ่ซอด

แปลว่า เรื่องง่ายๆแค่นี้ ทำไมผมถึงคิดไม่ออก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 16 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึดฮอดหลายแท้ๆ

ภาษาอีสานคำว่า..คึดฮอดหลายแท้ๆ
ความหมายตรงๆ ====>
คิดถีงมากจริงๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: สาวน้อย
เมื่อวันที่:: 12-02-2008 11:49:59

ตัวอย่าง

มื้อคืนนี้นางคีดฮอดอ้ายหลายแท้ๆ
เมื่อคืนนี้น้องคิดถีงพี่มากจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 17 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คือความ/คือความเว้า

ภาษาอีสานคำว่า..คือความ/คือความเว้า
ความหมายตรงๆ ====>
ใช่เเล้ว เหมือนคำ(ที่คุณ)พูด พูดถูก/
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 13-01-2012 08:03:41

ตัวอย่าง

คือความเจ้าเเล้ว

แปลว่า ใช่ตามที่คุณพูดเเล้ว (ประมาณว่าเห็นด้วย)

เฮ็ดให้ได้คือความเว้าเเหน่
แปลว่า ทำให้ได้เหมือนคำพูดหน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 18 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คุ/คุถัง

ภาษาอีสานคำว่า..คุ/คุถัง
ความหมายตรงๆ ====>
ถังน้ำ/กระแป๋ง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 18-12-2009 02:44:41

ตัวอย่าง

เอาคุมาใส่นำแหน่
แปลว่า เอาถังมาใส่น้ำหน่อย
บางแห่งเรียก กะคุหรือคุถัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 19 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิก#2

ภาษาอีสานคำว่า..เคิก#2
ความหมายตรงๆ ====>
การเสียเวลา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:37:38

ตัวอย่าง

ขอเสริมกับผู้บ่าว นพกร เด้อครับ
เคิกบ้านข่อยแปลวาเสียเวลา อีกนำเด้อ
ตัวอย่าง
ฟ้าวแหน่เปี๋ยง ผู้บ่าวนพกร คาตะเคิกเวียกเคิกงานอยู่หั่น
แปลว่า
รีบหน่อยนะ คุณนพกร มัวแต่เสียเวลากับงานอยู่นั่นแหละ

**นี่แหละครับท่านผู้อ่าน แต่ละที่แต่ละจังงหวัดยังไม่เหมือนกัน ดังนั้น เราถึงต้องงมาร่วมกันสร้างภาษาอีสาน วันละคำกัน

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 20 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แคดแลด

ภาษาอีสานคำว่า..แคดแลด
ความหมายตรงๆ ====>
โผล่ออกมา,แพมออกมา,ส่วนเกินที่ยื่นออกมา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18-07-2006 13:44:07

ตัวอย่าง

คำว่า แคดแลด เป็นคำขยายหรือ คำวิเศษน์ ใช้ขยายอาการ โผล่ออกมา,แพมออกมา,ส่วนเกินที่ยื่นออกมา

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

มื้อวานอ้ายบ่าวหน่อไปเที่ยวบุญบั้งไฟ เห็นพ่อใหญ่ดลไปเที่ยวงานใส่ส่งยีนส์ลีวายอย่างดี พอดีส่งเลาขาดดาก เลาบ่แนมเบิ่งของจะของ เห็นส่งลิงเลาตะโผล่แคดแลด ออกมา บ่าวหน่อเห็นแล้วแลน คุบนำกะบ่ทัน ย้านมันแคดแลดหลายกั่วนี่

แปลว่า

เมื่อวานบ่าวหน่อไปเที่ยวงานประเพณีบุญบั้งไป เจอคุณตาดลไปเที่ยวงานใส่กางเกงยีนส์ลีวาย อย่างดี พอดีกางเกงแกมีรอยขาดตรงก้น แกไม่ได้มองดูตัวเอง เห็นกางเกงในสีแดงโผล่ออกมา บ่าวหน่อเห็นเลยวิ่งตะคุบกลัวไม่ทัน กลัวมันจะโผล่มามากกว่านี้


สั่นดอกว้า......

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 21 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แค้น

ภาษาอีสานคำว่า..แค้น
ความหมายตรงๆ ====>
ติดคอ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 15-08-2007 14:34:18

ตัวอย่าง

มื้อวานกินบักขามแป ฝาดคักฝาดแหน่ แค้นบักขนาด โชคดีเด้นี้ได้น้ำมาล่องอคอทัน

แปลว่า
เมื่อวานนี้กินมะขามเทศฝาดมาก โชคดีที่มีน้ำหวานดื่มตามลงไปทัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 22 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>
อยู่บนที่สูง ๆ ในลักษณะหมิ่นเหม่ไม่ปลอดภัย
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 25-12-2009 15:01:09

ตัวอย่าง

บ่าวรุทธิ์ไปยามสาวส่าอยู่เฮือน บักมังรายหมาอยู่บ้านบ่คุ้นหน้าเลยไล่ฟัด
บ่าวรุทธิ์เลยต้องแล่นหนีหมาขึ้นไปนั่ง *งอย *ต๊อดป๊อดอยู่เทิงกำแพง

บ่าวรุทธิ์ ไปเยี่ยมสาวส่าที่บ้าน เผอิญไปเจอกับเจ้ามังรายหมาที่บ้าน หมาเจอคนแปลกหน้าก็ไล่กัด บ่าวรุทธิ์เลยต้องหนีขึ้นไปนั่งอยู่บนกำแพง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 23 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งิงแข่ว

ภาษาอีสานคำว่า..งิงแข่ว
ความหมายตรงๆ ====>
อ้าปากแยกฟันใหดู
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: อาจารย์หนุ่มสารคาม
เมื่อวันที่:: 17-09-2010 12:51:22

ตัวอย่าง

หมอคนอีสาน: อีหล่าลองงิงแข่วให้หมอเบิ่งก่อนนา
หมอ : น้อง ไหนลองอ้าปากแยกฟันให้หมอดูซิ
คนไข้อีสาน : ข่อยงิงแข่วแล้วคุณหมอ( ฉันแยกฟันให้ดูแล้วจ้า)
หมอคนอิสาน : ปาดติโธ้ แข่วเจ้ายังเบิดทุกเล่มเนาะ เซางิงแข่วซะ
หมอ: โอ้โฮ้ ฟันเหลือทุกซี่นะ ปิดปากซะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 24 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งึด

ภาษาอีสานคำว่า..งึด
ความหมายตรงๆ ====>
คาดไม่ถึง แปลกประหลาด น่าอัศจรรย์ใจ งึด
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานตอนกลาง
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 8/6/2001 1:46:28 AM

ตัวอย่าง

โอ น้อ... บ่าวหน่อคนนี้คือหล่อเป็นตางึดแท้น้อ แมนเฮ็ดการงานสร้างอีหยังจังได้หล่อปานนี้ แปลว่า นายหน่อคนี้ ช่างน่าอัศจรรย์ใจ ทำไมหล่อได้อย่างนี้ ทำการทำงานอะไรเหรอ สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 25 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งุม

ภาษาอีสานคำว่า..งุม
ความหมายตรงๆ ====>
1.ครอบ 2.คว่ำ 3.งม
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-05-2006 14:13:12

ตัวอย่าง

คำว่า \"งุม\" คำเดียว อาจจะแปลความหมายได้หลายอย่าง ขึ้นกับว่าใช้ในลักษณะไหน ในที่นี้ขอแปลความหมายเป็น 3 ความหมาย คือ

1.งุม หมายถึง \"ครอบ\" เช่น
\"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน \"งุม\" ถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มันเยาสาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\"
หมายความว่า \" กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน \"ครอบ\" ถ้วยไว้ก่อน ให้มันร่อแร่ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\"
หรืออีกประโยค \"นี่หละน้อ เขาว่า ควมมัก ควมฮัก มาแล่นกุ้ม มันคือสุ่ม \"งุม\" หัว ควมฮักมาพอๆปานกะทอ \"งุม\"ไว่\" ความหมายคือ \"นี่หละหนอความรัก เมื่อมีความรัก มันเหมือนมีอะไรมาครอบงำจิตใจเรา ทำให้เหมือนกับเป็นคนตาบอด\"

2.งุม แปลว่า \"คว่ำ\" เช่น
หลวงพ่อมหาบอกจัวน่อยว่า \"น้อย น้อย ยามเจ้าสันอิ่มแล้ว กะให่เอาบาตรไปล่าง ล่างแล่ว กะเอาไป \"งุม\"ไว่เทิงโต๊ะสาก่อน ให่มันแห่งก่อนจั่งค่อยเอาไปเก็บ บาตรจั่งค่อยสิบ่เข่าขี่เหมี่ยง\"
หมาความว่า หลางพ่อมหา บอกกับเณรว่า \"เณร เณร เมื่อตอนเธอฉันอาหารเสร็จแล้ว ให้เธอเอาบาตรไปล้าง เมื่อล้างแล้วก็เอาไป \"ค่ำไว้บนโต๊ะให้บาตรแห้งเสียก่อน ค่อยเอาไปเก็บ บาตรถึงจะไม่เข้าสนิม\"
หรือเวลาเล่นไพ่ เจ้ามือสิบอกว่า \"ผู้ได๋ป๊อกให่หงานขึ้น ผู้ได๋บ่ป๊อก ให่ \"งุม\" ไว่ \" เป็นต้น

3.งุม แปลว่า งม หมายถึง การคลำหาอะไรบางอย่างในน้ำ เช่น ไปงุมหอย หมายถึง ไปงมหอย /ไปงุมปลา คือ ไปงมปลา/งุมเข็มในหนองน้ำใหญ่ คือ งมเข็มในมหาสมุทร/ เป็นต้น
ตัวอย่างประโยคเช่น \"บ่าวหน่อ ยามเจ้าเอาแหไปตึกปลาอยู่ในหนองนาพ่อใหญ่บัติ ให่เจ้าตึกแล้ว \"งุม\" เอาเด้อ เพราะว่าปลามันมีแต่โตใหญ่ๆ คันเจ้าตึกแหแล่วห้าวเอา ปลามันสิปิ้นเพาออกเหมิด สิบ่ได้จักโตเด้\"
ความหมายก็คือ \"หนุ่มหน่อครับ เวลาคุณจะไปทอดแหหาปลา ที่สระน้ำของคุณตาบัติ ให้คุณทอดแห แล้ว \"งม\" หาปลานะ เพราะมีแต่ปลาตัวโตๆ ถ้าคุณทอดแหแล้วลากเข้าฝั่งเลย ปลามันจะดิ้นหลุดออกจากแหหมด จะไม่ได้ปลาสักตัว นะครับ\"

(ยาวหลายเติบเน๊าะ แค่คำว่า \"งุม\" คำเดียว)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 26 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..จ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
การบ่น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองงพลาญ
เมื่อวันที่:: 8/29/2001 2:13:50 PM

ตัวอย่าง

เฒ่าเอย...มื้อนี้เจ้ามาคือจ่มดีแท้ มื้อคืนกินยาบ่ถึงขวดเบาะเฒ่า
แปลว่า
ที่รักเอ๋ย (เฒ่า ในความหมายนี้คือคำที่ใช้เรียกคู่สามีภรรยา) ..วันนี้ทำไมบ่นตลอดเลย หรือว่าเมื่อคืนกินบาไม่ถึงขวดหรือ
...วาสั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 27 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอด

ภาษาอีสานคำว่า..จอด
ความหมายตรงๆ ====>
ติดกัน, ชิดกัน ,จรด,เชื่อมต่อ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-10-2006 13:12:50

ตัวอย่าง

จอด หมายถึง การเชื่อมต่อ ติด จรด ติด ชิด เช่น

-บ่าวหน่อกับพ่อเฒ่า พากันไปปั้นคันแท กะเลยแบ่งเคิ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาแต่ทางตะเว็นออก พ่อเฒ่าปั้นมาแต่ทางตะเว็นตก ให่ปั้นมา \"จอด\" กันหม่องเคิ่งๆ แต่บ่าวหน่อคาแต่นอนเว็น พ่อเฒ่าปั้นคันแทจนว่าเมื่อยกะบ่ \"จอด\" กันจักเทือ

แปลว่า

บ่าวหน่อกับพ่อตา พากันไปปั้นคันนา ก็เลยแบ่งครึ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาจากทางทิศตะวันออก พ่อตาปั้นมาจากทางทิศตะวันตก ให้ปั้นมา \"ติดต่อ\" กันตรงครึ่งพอดี แต่บ่าวหน่อเอาแต่นอนกลางวัน พ่อตาปั้นคันนาจนว่าเมื่อยล้าก็ยังไม่ \"จรด\" กันสักที

หรือ

-จังหวัดสารคาม มีซายแดนทางเทิง \"จอด\" กับกาฬสินธุ์ ทางตาเว็นตก \"จอด\" กับขอนแจ่น ทางไต้ \"จอด\" กับบุรีรัมย์ ทางตาเว็นออก \"จอด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด

แปลว่า

-จังหวัดมหาสารคาม มีชายแดนทางทิศเหนือ \"ติด\" กับกาฬสินธุ์ ทางทิศตะวันตก \"ติด\" กับขอนแก่น ทางทิศไต้ \"ติด\" กับบุรีรัมย์ ทางตะวันออก \"ติด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 28 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอลอหรือจอล่อ

ภาษาอีสานคำว่า..จอลอหรือจอล่อ
ความหมายตรงๆ ====>
พร้อมที่จะออก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: หนุ่มสารคาม
เมื่อวันที่:: 05-06-2012 04:03:30

ตัวอย่าง

ดอกจอลอ หมายถึง ดอกกำลังผลิ
แค้นคอจอลอ หมายถึง แค้นอยู่ต้อค
โอ้ยแค้นคอจอลอแท่น้อ เอากำลังตีกลางหลังให้แนสู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 29 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังซี่กะได้

ภาษาอีสานคำว่า..จังซี่กะได้
ความหมายตรงๆ ====>
อย่างนี้ก็ได้
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: สิงห์เมาภูเขียว
เมื่อวันที่:: 11-01-2010 15:21:43

ตัวอย่าง

เอาจั๊งซี่กะได้ คำว่าจั่งซี่ หมายความว่า อย่างนี้ ส่วนคำว่ากะได้ หมายความว่า ก็ได้ นั่นหละเด้อครับพี่น้อง............เอิ้ย .....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 30 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จั๊งได๋

ภาษาอีสานคำว่า..จั๊งได๋
ความหมายตรงๆ ====>
ยังไง
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 06-10-2010 23:39:48

ตัวอย่าง

เป็นจั๊งได๋ละน้อความฮัก

แปลว่า ความรักเป็นยังไง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 31 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังแม่นเป็นก้าว

ภาษาอีสานคำว่า..จังแม่นเป็นก้าว
ความหมายตรงๆ ====>
ทำเป็นยิ่ง,ลืมพื้นเพของตัวเอง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 18-01-2010 12:05:45

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง บักหำน้อยไปเรียนหนังสืออยู่กรุงเทพ เรียนจบนิติศาสตร์ กลับไปบ้านอีสาน กะยังพูดคุยกับคนอื่นบ้าง แต่พอบักหำน้อย เรียนจบเนติฯ แล้ว กลับไปบ้านเลยไม่พูดไม่คุยกับใคร มองเห็นคนอื่นด้อยกว่าตัวเอง (แต่ยังไม่ถึงกับชั่ว ยังพอคบได้) ภาษาบ้านผมเรียกว่า \"จังแม่นมันเป็นก้าว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 32 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจบใจ

ภาษาอีสานคำว่า..แจบใจ
ความหมายตรงๆ ====>
มั่นใจ, เชื่อใจ, สนิทใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 13:36:51

ตัวอย่าง

แจบใจ คือ มั่นใจ, เชื่อใจ, สนิทใจ
คำว่า แจบ คือ สนิท, มิดชิด, ไม่มีรอยรั่ว
แจบใจ ก็คือ สนิทใจ นั่นเอง

ตัวอย่างนะครับ
อ้ายต้อมเลาตกลงปลงใจกับสาวกระแต เรียบร้อยแล้ว สัญญากันเป็นมั่นเป็นเหมาะ จนบ่าวต้อมแจบใจน้องกระแต แล้วเหตุการณ์กะเหลี่ยนแปลงไป ย้อนวา สาวกระแต เห็นอ้ายบ่าวหน่อ มาคือหล่อคักแท้ กะเลยแลนนำอ้ายบ่หน่อ สั่นแหลว

แปลว่า
พี่ต้อมได้ตกลงปลงใจกับน้องกระแตเรียบร้อยแล้ว สัญญากันเป็นมั่นเป็นเหมาะ จนพี่ต้อมสนิทใจ เชื่อใจมาตลอด แล้วเหตุการณ์ก้เปลี่ยนไป เมื่อน้องกระแต ได้พบกับพี่บ่าวหน่อ เพราะว่า น้องกระแต เห็นพี่บ่าวหน่อ หล่อกว่า จึงได้หนีตามกันไป

โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน 5555

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 33 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซง , ทรง

ภาษาอีสานคำว่า..ซง , ทรง
ความหมายตรงๆ ====>
ท่าทาง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-11-2006 11:39:41

ตัวอย่าง

ซง อาจหมายถึง ชง ก็ได้
แต่ ซง หรือ ทรง ในที่นี้ ท่าทาง ที่แสดงออก เช่น

-ทรงคือสิเมื่อยหลายเนาะ= ท่าทางจะเหนื่อยมากนะ
-บ่าวหน่อนี่ทรงคือสิฮ้องเพลงม่วนเนาะ = บ่าวหน่อนี่ท่าทางจะร้องเพลงเพราะนะ
-ได้ยินแต่เสียงหวานๆของน้องกระแต แล้ว ทรงคือสิผู้ดีคัก= ได้ยินแต่เสียงหวานๆของน้องกระแตแล้ว ท่าทางจะเป็นคนสวยมากเลย

คำอื่นๆที่เกี่ยวข้องเช่น
-ทรงคือ = เข้าท่า หมายถึง ดูดี ถูกใจ
-กินทรง = เข้ารูปทรง หมายถึง เหมาะสมกับตัว เช่น น้องพอลล่ายามลาวนุ่งสิ่นเหี่ยนๆเบิ่งแล้ว \"กินทรง\" คัก บัดยามเพิ่นนุ่งสิ่นล่ามๆ เป็นทรงบ่อคือ หมายความว่า น้องพอลล่าเวลาแกใส่กระโปรงสั้นๆดูแล้ว \"เหมาะกับแก\" มากเลย แต่เวลาน้องแกใส่กระโปรงยาวๆ ดูแล้วไม่เข้าท่าเลย

พะนะ เพิ่นอยากเห็นขาอ่อนน้องพอลล่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 34 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซอก

ภาษาอีสานคำว่า..ซอก
ความหมายตรงๆ ====>
ค้น รื้อค้น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 19-10-2006 12:51:54

ตัวอย่าง

บ่ว่าสิเอาไหหมักเหล้าโทไปเซี่ยงไว้ดีปานได๋ บ่าวหน่อเลา สินำไปซอกหาจนพ้อ แล้วกะลักกินน้ำหยั่น

แปลว่า
ไม่ว่าจะเอาไหหมักสาโทไปซ่อนไว้ดีแค่ไหนก็ตาม หนุ่มหน่อ จะตามไปค้นหาจนพบ แล้วแอบกินน้ำต้อย

พ่อใหญ่ซาน เก็บเมี่ยนของเลาไว้อย่างดีเป็นระเบียบเรียบร้อย แล้วกะนอนหลับ ลูกสาวเลา ผัดไปซอกออกมาเล่นเหมิดเอาโหลด

แปลว่า
พ่อใหญ่ชาญ เก็บข้าวของไว้อย่างเป็นระเบียบเรียบร้อยดี จากนั้นก็หลับ ลูกสาวแก กลับไปรื้อค้นออกมาเล่นกระจัดกระจายหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 35 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซอด

ภาษาอีสานคำว่า..ซอด
ความหมายตรงๆ ====>
ทะลุ,ถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/3/2002 11:01:11 PM

ตัวอย่าง

มื้อคืนหมอลำม้วน มวน ข่อยเบิ่งจนซอดแจ้งปั๊ด
แปลว่า
เมื่อคืน หมอลำสนุกมาก ผมดูจนสว่างคาตาเลย

เพิ่นวา....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 36 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซอดแจ้ง

ภาษาอีสานคำว่า..ซอดแจ้ง
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงสว่าง/จนสว่าง
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: บ่าวน้อย
เมื่อวันที่:: 04-10-2010 00:00:05

ตัวอย่าง

มื้อคืนไปเที่ยวงาน ซอดแจ้ง

แปลว่า เมื่อคืนไปเที่ยวงาน จนสว่าง

ซอด หมายถึง ถึง / จนกระทั่ง อีกความหมายหนึ่งคือ ทะลุ เช่น ถืกแทงซอดหลัง แปลว่า ถูกแทงทะลุหลัง

แจ้ง หมายถึง สว่าง / บอกกล่าว บอกให้รู้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 37 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซา

ภาษาอีสานคำว่า..ซา
ความหมายตรงๆ ====>
ถือสา/กัญชา
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:45:48

ตัวอย่าง

ซา คำแรกย่อมากจาก หัวซา แปลว่า ถือสาเช่น
อย่าไปซามัน มันบ่พอบาท
แปลว่าอย่าไปสนใจมัน อย่าไปถือสามัน มันไม่ค่อยสมประกอบ
2.เลานั่งหัวเบิดมื้อ คือคนสูบซานี่หล่ะ
แปลว่า แกนั่งหัวเราะทั้งวันเหมือนคนสูบกัญชานี่แหละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 38 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซิด

ภาษาอีสานคำว่า..ซิด
ความหมายตรงๆ ====>
สะบัด,แกว่ง,กระตุก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-07-2006 13:12:05

ตัวอย่าง

ซิด โดยความหมาย ก็คือ สะบัด,แกว่ง,กระตุก

มาดูตัวอย่างกันครับ

มื้อนี้อ้ายเห็นหมาอีด่างมันคาบกระดูกมาแต่ตลาดพู้น คันมาฮอดตะพาน มันเห็นเงามีกระดูกใหญ่กว่า มันเลยซิดกระดูกนั่นทิ้ม แล้วกระโดดลงน้ำต้าม บัดเดี๋ยวนึง
แปลว่า
วันนี้พี่เห็นหมาอีด่าง มันคาบกรพดูกมาจากตลาด เมื่อมาถึงสะพาน มันเห็นเงามีกระดูกใหญ่กว่า มันเลยสะบัดกระดูกนั้นทิ้ง แลเวกระโดดลงน้ำ ไปเลย

หรือ
อ้ายกระบี่โลหิต เลาไปขุดกะปูอยูไฮนา ขุดไปได้บ่พอคาว เลากะเอามือจกฮูกะปู กะปูเลยงับเอามือเลา เอาตกคะมะอย่างแฮง แล้วเลาซิดบักใหญ่นึง ก้ามกะปูจั่งหลุดออกจากมือเลา พอคราวนึงมือเลาใคขึ้นใคขึ้น โปลกปก
แปลว่า
พี่กระบี่โลหิต แกไปขุดปูอยู่ท้องนา ขุดไปได้ไม่นานเท่าไหร่ แกก็เอามือล้วงไปที่รูปู ปูมือหนีบเอามือแก แกตกใจอย่างมาก แล้วแกก็สะบัดอย่างแรง ก้ามปูจึงได้หลุดออกจากมือแก สักพัก นิ้วมือแกเริ่มบวมขึ้นบวมขึ้น บวมจนน่ากลัว

คำว่า ใค คือ บวม
โปลกปก คือ ใหญ่ขึ้นอย่างน่ากลัว
โป คือ ใหญ่ขึ้น พองขึ้น บวมขึ้น
ลกปก คือ คำขยายอาการใหญ่


บ่าวหน่อเลาวาให้ฟัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 39 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซีน

ภาษาอีสานคำว่า..ซีน
ความหมายตรงๆ ====>
เนื้อ ต่างๆ เนื้อหมู ,เนื้อวัว,เนื้อควาย
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 28-05-2009 17:01:39

ตัวอย่าง

ซีน2ต่อน คำแปล ก็คือ เนื้อคู่กัน
สิพาไปกินซีนย่าง คำแปลจะพาไปทานเนื้อย่าง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 40 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซื่อคิ่งนิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ซื่อคิ่งนิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ตรงเป๊ะ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 19:14:16

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ต้นสักทองต้นนี้คือซื่อคิ่งนิ่งดีแท้ เป็นตาเอามาเฮ็ดเสาเฮือนดีเนาะ

แปล
ต้นสักทองต้นดีดูแล้วตรงดีเหลือเกิน เหมาะที่จะนำมาทำเสาบ้านนะเนี่ยะ ว่าซ้าน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 41 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เซียบ
ความหมายตรงๆ ====>
นอนหลับ,การนอนหลับระยะสั้นๆ,งีบหลับ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-10-2006 12:50:57

ตัวอย่าง

เซียบ เป็นการนอนหลับระยะสั้นๆ อาจเป็นการ งีกหลับ เผลอหลับ แอบหลับ หรือนอนกลางวัน

เช่น

-มื่อนั่นข่อยนอนเว่ากันกับน่องพอลล่า เว่ากันไปเว่ากันมา ขั่น \"เซียบ\" ไปเลยกะยังว่า ฮู่เมี่ย ขึ่นมา น่องพอลล่าลักหนี ไปทางได๋แล่วบุ๊

แปลว่า

-วันนั้นฉันนอนคุยกันกับน้องพอลล่า คุยกันไปคุยกันมา ฉันเผลอ \"หลับ\" ไปเลย รู้สึกตัวอีกที น้องพอลล่า แอบหนีไปไหนแล้วก็ไม่รู้

หรือ

-มื่อคืนบ่าวหน่อไปหาเล่นเดิกไปหน่อย พอมาเฮ็ดงานกะเลยเหงานอน อยู่งึกๆอยู่ น้องตั๊กเห็นกะเลยคึดอยากหัว กะเลยเว่าว่า ไปไป อ้ายหน่อ ไป \"เซียบ\" จักหน่อยก่อนไป มันสิได้มีแฮงเฮ็ดงานต่อ

แปลว่า

-เมื่อคืนนี้บ่าวหน่อไปหาเที่ยวจนดึก พอมาทำงานตอนเช้าก็เลยง่วงหงาวหาวนอน น้องตั๊กเห็นก็แอบหัวเราะอยู่ในใจ บอกพี่หน่อ ให้ไป \"งีบ\" สักตื่นก่อน จะได้มีแรงมาทำงาน

เป็นจั่งซี่ดู๋บ่น๊อ บ่าวหน่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 42 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โซ

ภาษาอีสานคำว่า..โซ
ความหมายตรงๆ ====>
ป่วย/ไม่สบาย
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 13-01-2010 02:19:11

ตัวอย่าง

อย่าเฮ็ดคือคนโซหลาย
แปลว่า อย่าทำเหมือนคนป่วย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 43 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดอกจาน

ภาษาอีสานคำว่า..ดอกจาน
ความหมายตรงๆ ====>
ดอกทองกวาว
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: บ่าวเดช
เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:48:34

ตัวอย่าง

ดอกจาน เป็นดอกไม้ที่แสดงถึงความงดงามของหมู่มวลพฤกษาของภาคอีสาน เนื่องจากน้อยนักน้อยหนาที่จะมีดอกไม้บาน และออกดอกในหน้าแล้ง จนเปรียบหน้าแล้ง หรือฤดูกาลที่แห้งแล้วดั่งดอกจาน เห็นดอกจานทีไร ความแห้งแล้ง อันเป็นทุกยากของคนอีสาน ได้ทันที

มีคนเขียนเพลงเกี่ยวกับดอกจานได้ไพเราะเพราะพริ้งมาก เลยเอาเนื้อเพลงมาฝากกัน

ดอกจานบานสะพรั่งหน้าแล้ง สีแดงแต้มแต่งพื้นดินอีสาน ลมร้อนโชยพริ้วพัดปลิวโชยผ่าน แย้มเยือนพื้นถิ่นอีสานแดนกันดารสุดแสนไกล
เสียงแคนโหยแผ่วแว่วมา พื้นนาร้องครวญดินแตกระแหง ทุกผู้คนหม่นหมองสิ้นเรี่ยวแรง ดอกจานเจ้าบานหน้าแล้ง กลีบดอกสีแดงยังหมองไหม้

ท้องทุ่งนานี้ขาดนาง น้องนางหนีบางเข้าสู่เมืองกรุงสวรรค์ ทิ้งทุ่งนาเปลี่ยวร้างลงกลางคัน มุ่งไปด้วยจิตใฝ่ฝัน หาเงินหางานเลี้ยงกาย

เฝ้ารอคอยน้องจนสองปีกว่า ย่างเข้าเดือนเมษางานสงกรานต์เคยสัญญา คอยแล้วเงียบหายสูญไปดังสายลมพา หรือลืมสิ้นแล้วบ้านนา ลืมดอกจานเสียงแคน
วอนวอนฝากสายลมโชยผ่าน ด้วยจิตอธิษฐานโปรดได้สงสารและเมตตา กระหน่ำเมฆฝนฝูงคนกลับคืนบ้านนา อีสานกันดารหนักหนา ลมเอ๋ยช่วยพาความสุขมาเยือน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 44 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตายคาป้อ

ภาษาอีสานคำว่า..ตายคาป้อ
ความหมายตรงๆ ====>
อาการของไข่ที่เป็นตัวสมบูรณ์แล้ว แต่ฟักไม่ออก ตายอยู่ในไข่
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 11-10-2010 10:33:05

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ทิดมี เลือกเอาไข่ไก่จ้างฮัง และลักหลอยเอาเฉพาะ ไข่ตายคาป้อ
เนื่องจากเอาไปต้มสุกแล้ว แกะออกมาเป็นโต โม่มโลด แซบ
คำแปล
ทิดมี เลือกเอาไข่ที่แม่ไก่ฟักไม่ออก และแอบซ่อนเอาเฉพาะ
ไข่ที่เป็นตัวสมบูรณ์แล้วแต่ฟักไม่ออก เนื่องจากเอาไปต้มแล้ว
แกะเปลือกออกมา จะเป็นตัวไก่น้อยเลย จากนั้นก็กลืนเลย อร่อย

อีกอย่าง คำว่า " ตายคาป้อ" ใช้เป็นสำนวนคำ เปรียบเทียบ
หมายถึง หมดสิทธิ์ตั้งแต่ต้น หรือ แพ้ตั้งแต่ในมุ้ง เช่น

ตัวอย่าง
จารย์ใหญ่เอ้ย..อย่ามาท้าแข่งยิงหนังสติ๊ก กันถ่อน
ฝีมือคือเจ้า กะ ตายคาป้อ พุ้นแหล่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 45 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตำอิด,ตำก่อ

ภาษาอีสานคำว่า..ตำอิด,ตำก่อ
ความหมายตรงๆ ====>
แต่ไหนแต่ไร,นามมาแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 12/18/2001 2:03:05 AM

ตัวอย่าง

ตำอิดตำก่อ บ่าวหน่อเพิ่นผู้ฮ้ายคือจังหยังนี่ แต่เดี๋ยวนี้เพิ่นผู้จบคือจังหยังนี่
แปลว่า
แต่ก่อนแต่ไร บ่าวหน่อคนี้ขี้เหล่มาก แต่ตอนนี้เขาดูดีมาเลยที่เดียว

วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 46 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู้

ภาษาอีสานคำว่า..ตู้
ความหมายตรงๆ ====>
ควายตู้,โง่เหมือนควายตู้,คิดเองไม่เป็น
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 18-01-2010 12:15:10

ตัวอย่าง

ตู้ เป็นภาษาโคราช แปลว่า ควายตู้(คือควายที่มีเขาสั้นๆคนอีสานเรียกว่าควายตู้) คำว่า ตู้ เป็นคำด่า ในกลุ่มเพื่อนๆถ้าเรียกว่า ตู้ คือคำด่า เช่น ตู้ใหญ่,ไอ้บ้าใหญ่,ไอ้จัญไรใหญ่ (ลงท้ายด้วยคำว่า ใหญ่ ส่วนมาจะเป็นคำด่า ผมเลยล้อเพื่อนผมเล่นๆว่า ถ้าไอ้นั้นใหญ่ถือว่าเป็นคำด่าหรือเปล่า...เพื่อนมันขำๆ..ก่อนจะตอบว่า เป็นคำชมครับผม)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 47 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถิ่มแข่ว

ภาษาอีสานคำว่า..ถิ่มแข่ว
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะคำพูดที่เกี่ยวกับการเกิดอุบัติเหตุ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:53:46

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
มื้อคืนนี้นักเรียกบ้านกุดสะแทดถิ่มแข่วอยู่แถวสะพานมูลนั่นตั๊ว

แปล
เมื่อคืนนี้นักเรียนหมู่บ้านกุดสะแทด รถเกิดอุบัติเหตุบริเวณสะพานข้ามลำน้ำมูล

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 48 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ท่าว,ถ่าว

ภาษาอีสานคำว่า..ท่าว,ถ่าว
ความหมายตรงๆ ====>
ขนาดปานกลาง size M
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-11-2006 10:08:58

ตัวอย่าง

ท่าว , ถ่าว บ่ฮู่ว่าสิเขียนว่าจั่งได๋ ให่อ่านออกเสียงเป็นภาษาอีสานเอาเด้อ
ท่าว ถ่าว แปลว่า มีขนาดพอประมาณ ไม่ใหญ่มาก ไม่เล็กมาก ถ้าเป็นเสื้อผ้า ก็จะเป็น size M เช่น

-ควยเถิกท่าว = ควายตัวผู้ขนาดตัวพอประมาณ ยังไม่โตเต็มที่
-ไก่ถ่าว = ไก่หนุ่มสาวขนาดปานกลาง
-บักแตงโมหน่วยถ่าว = แตงโมผลขนาดปานกลาง

ตัวอย่างประโยค

-อีหล่า กระแตเอ้ย เอาเกินไปก่ายขึ่นเล้า ตักเข่าให่ซุมหมอลำที่มาลำมื่อคืนนี่แหน่เด้อ บ่ต้องตักให่หลายปานได๋กะได้ดอก เขาลำบ่ค่อยม่วนปานได๋ เอาจักเต็ม \"กระต่าถ่าว\" กะพอดอก

หมายความว่า

-นี่หนู กระแต เอาบันไดไปปีนขึ้นยุ้งข้าว ตักข้าวเปลือกให้คณะหมอลำที่มาลำเมื่อคืนนี้หน่อยนะ ไม่ต้องตักให้มากเกินไปก็ได้หรอก เขาลำไม่ค่อยเพราะเท่าไหร่ เอาสักเต็ม \"ตะกร้าขนาดกลาง\" ก็พอ

โฮ้แมเฒ่าบ่าวหน่อ สังมาขี่ถี่แท้น้อ

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 49 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ทำ

ภาษาอีสานคำว่า..ทำ
ความหมายตรงๆ ====>
กระทืบ , การใช้ฝ่าเท้ากระแทก,ถีบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 22:18:06

ตัวอย่าง

ทำ เป็นลักษณะ ของการใช้เท้ากระทืบ กระแทก เช่น

-น้องพอลล่า เคียดให่แม่ เพราะว่าแม่บ่ให่ไปเบิ่งบ่าวหน่อเล่นคอนเสิร์ต กะเลยย่าง \"ทำ\" แป้นเฮือน ดังตื้มๆปานแป้นสิหลู เอาโล้ด

แปลว่า

-น้องพอลล่า โกรธให้คุณแม่ที่ไม่อนุญาตให้ไปดูคอนเสิร์ตของบ่าวหน่อ ก็เลยเดิน \"กระทืบ\" ไม้กระดานบ้านประชดแม่ เสียงดังโครมๆจนเหมือนกระดานบ้านจะถล่มไปเลย

หรือ

-มื่อคืนมหาบัติลาวไปหาเล่น หาเที่ยวเดิก กลับมาเฮือนเมียลาวเคียดแฮง กะเลยถืกเมียใช้ตีน \"ทำ\" บักแอว จนแอวเค่น เกือบตาย พะนะ
แปลว่า
-เมื่อคืนที่ผ่านมา มหาบัติแกไปเที่ยวมาจนดึกดื่น กลับมาถึงบ้าน ภรรยาแกโมโหมาก ก็เลยใช้เท้า \"กระแทก\" เข้าที่เอว จนเอวเคล็ด เกือบตาย พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 50 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แทก

ภาษาอีสานคำว่า..แทก
ความหมายตรงๆ ====>
วัด , การวัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-08-2006 13:05:08

ตัวอย่าง

แทก หมายถึง วัด แต่ไม่ใช่วัดที่มีพระเณรนะ ในที่นี้หมายถึง วัดขนาด อาจจะวัดความยาว หรือความกว้างก็ได้ เช่น

-บ่าวหน่อลาวมาคุยว่า บักสีดาอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่บักคัก แต่บ่าวสาทมาคุยทับว่าอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่กั่ว กะเลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา พ่อใหญ่บัตินั่งฟังอยู่ กะเลยหุนหวย ฮ้องขึ้นว่า สูสิเถียงกันหาสีแตกหยังเดียวหนิ สูกะไปปิดมาคนละหน่วย เอามา \"แทก\" กันเบิ่ง ว่าของผู้ได๋ใหญ่กั่ว ท่อนั่นกะสิ้นเรื่อง

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกมาคุยว่า ผลฝรั่งที่อยู่บ้านแกลูกใหญ่มาก แต่บ่าวสาทกลับมาเถียงว่าอยู่บ้านแกลูกใหญ่กว่า ก็เลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา คุณตาบัตินั่งฟังอยู่ ก็รู้สึกรำคาญ ตะโกนขึ้นว่า พวกแกจะเถียงกันหาสวรรค์วิมานอะไร ก็ไปปลิดมาคนละลูก เอามา \"วัด\" กันดู ว่าของใครใหญ่กว่า แค่นั้นก็สิ้นเรื่อง

หรือ

-บ่าวหน่อลาวเฮ็ดงานอยู่บริษัทเฮ็ดเลนส์ ลาวต้องกำชับกับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนสิตัดเลนส์แต่ละอัน พวกเจ้าต้อง \"แทก\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ เด้อ ยามลูกค้ามาตัดแว่น กะให่ \"แทก\" สายตาให่เพิ่นดีๆ สิบ่ได้มาเสียเวลา \"แทก\" ใหม่อีกหลายครั้ง

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกทำงานอยู่บริษัทผลิตเลนส์ แกต้องกำชับกับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนจะตัดเลนส์แต่ละอัน พวกคุณต้อง \"วัด\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ นะ เวลาลูกค้ามาตัดแว่น ก็ให้ \"วัด\" สายตาให้ลูกค้าดีๆจะไม่ได้มาเสียเวลา \"วัด\" ใหม่อีกหลายครั้ง

สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 51 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แทว

ภาษาอีสานคำว่า..แทว
ความหมายตรงๆ ====>
บ.(บุพบท) แนว, ทิว
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 10:15:37

ตัวอย่าง

(อ้างอิงจาก เรื่องสั้นอีสานฯ ของบ่าวปิ่นลม พรหมจรรย์
คืนลมแฮง ตื่นเช้ามาเห็นกิ่งก้านของต้นไม้ แทว ห้วยกลางท่งขาดเป็นล่าว

แปลว่า เมื่อคืนลมแรง ตื่นเช้ามาเห็นกิ่งก้านต้นไม้ตามแนวห้วย(คลอง) กลางทุ่งหักขาดไปเป็นแถบ ๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 52 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นาเหี้ย

ภาษาอีสานคำว่า..นาเหี้ย
ความหมายตรงๆ ====>
นาร้าง , ที่นาที่ปล่อยทิ้งไว้ ไม่ได้ทำนา จนดินแข็งตัว มีหญ้าขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 30-06-2010 13:46:13

ตัวอย่าง

นาเหี้ย ไม่ใช่คำด่าหรือคำหยาบ แต่หมายถึงนาที่ ไม่ได้ไถพรวน ทำนาแล้ว

หรือที่นาปล่อยปะละเลยทิ้งไว้ อาจจะเพราะเจ้าของไม่อยู่ หรือ ทำนาไม่ทัน

เพราะน้ำขาดก่อน จึงทิ้งไว้อย่างนั้น

ตัวอย่างการใช้คำ

สาวส่า ไล่งัวไปเลี้ยงทางนาเหี้ย

คำแปล

สาวส่า ไล่วัวไปเลี้ยงด้าน นาร้างที่เจ้าของปล่อยทิ้งไว้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 53 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่คือคึด

ภาษาอีสานคำว่า..บ่คือคึด
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่เหมือนดั่งที่คิดไว้/ไม่เหมือนความคิด
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 28-10-2010 15:38:06

ตัวอย่าง

เฮ็ดยากเนาะ บ่คือคึดไว้ปานใด๋

แปลว่า ทำยาก ไม่เหมือนที่คิดไว่เท่าไร

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 54 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่พอคราว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่พอคราว
ความหมายตรงๆ ====>
ชั่วเวลาแป๊บเดียว/ครู่เดียว/ชั่วครู่/ไม่นาน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 02-10-2010 23:50:38

ตัวอย่าง

ยืนถ้าอยู่นี้เด้อ เฮาไปบ่พอคราวเดี๋ยวกะมาหรอก

แปลว่า ยืนรออยู่นี่นะ ฉัน/เราไปครู่เดียวเดี๋ยวก็มาหรอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 55 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่พอคาว บ่โดน

ภาษาอีสานคำว่า..บ่พอคาว บ่โดน
ความหมายตรงๆ ====>
(ลักษณะอาการที่ทำอะไรแล้วไม่ได้นาน)
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 11-01-2010 20:11:28

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง) มื้อนี่ตอนแลง แม่เลาใช้บ่าวรุทธิ์ไปหาบน้ำหดต้นบักถั่วให่ หาบได้บ่พอคาว
บ่โดน ต้องหยุดเซาเมื่อย ย้อนว่าปวดแอวพะนะ

(แปล) วันนี้ตอนเย็นๆคุณแม่ใช้ให้หนุ่มรุทธิ์ไปตักน้ำรดต้นถั่วให้
ตักได้ยังไม่เท่าไรเลยต้องหยุกพัก เนื่องจากปวดเอวปวดหลัง
(ว่าซั่นครับ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 56 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ให้แล้ว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ให้แล้ว
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ยอม และก็ยอมไม่ได้ เป็นไงเป็นกัน จะเอาเรื่องให้ถึงที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 13-02-2009 17:06:02

ตัวอย่าง

บ่ให้แล้ว แปลว่า ยอมไม่ได้เด็ดขาด ไม่ยอมเป็นไงเป็นกัน จะเอาเรื่องให้ถึงที่สุด เช่น นายดำ ไปหอมแก้ม นางสาวขาว ฝ่ายพ่อแม่ของนางสาวขาวบอกว่า งานนี้ข่อยบ่ให้แล้ว ต้องมีการปรับไหมกัน ต้องเสียผีกัน หรือฟัองร้องเอาผิดทางอาญากัน คือความหมาย \"บ่ให้แล้ว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 57 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ฮู้เมื่อ

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ฮู้เมื่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่รู้สึก/ไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 25-09-2010 11:27:36

ตัวอย่าง

เมื่อคืนเมาหลาย หมู่เขาพากลับห้องตอนใด๋กะบ่ฮู้เมื่อ

แปลว่า เมื่อคืนเมามาก เพื่อนเขาพากลับห้องตอนไหนก็ไม่รู้

ฮู้เมื่อคีง หมายถึง รู้สึกตัว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 58 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักเอ็บ/เอ็บ

ภาษาอีสานคำว่า..บักเอ็บ/เอ็บ
ความหมายตรงๆ ====>
ใหญ่โคตร/มหาใหญ่(หนา)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 10:58:14

ตัวอย่าง

บักนั่น มันหนำคือควย โตบักเอ็บ
แปลว่า ไอ้นั่น มันอวบเหมือนควายเลยว่ะ ตัวหนาบึก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 59 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิด

ภาษาอีสานคำว่า..เบิด
ความหมายตรงๆ ====>
การเชิด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 12/7/2001 12:22:05 AM

ตัวอย่าง

มื้อนี้ บ่าวสมซายมาคือ เบิดเท่อเร่อคือจั่งกะปอมแท้น้อ
แปลว่า
วันนี้ คุณสมชายทำไมเชิดหน้าลอดตา เหมือนกิ้งก่าอะไรอย่างนี้

วาสั่นดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 60 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิ่ดทอนั่น

ภาษาอีสานคำว่า..เบิ่ดทอนั่น
ความหมายตรงๆ ====>
Absolutely!
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: พีคนันยา
เมื่อวันที่:: 21-10-2009 11:32:55

ตัวอย่าง

บักคำหลาไปเอาบุญแม่นบ่มื้อคืน = คำหล้าไปเที่ยวงานวัดใช่ไหมเมื่อคืน
เบิ่ดทอนั่น = จริงแท้แน่นอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 61 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไบ้

ภาษาอีสานคำว่า..ไบ้
ความหมายตรงๆ ====>
คลี่,คลี่ออก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 15-08-2006 21:27:05

ตัวอย่าง

ไบ้ เป็นคำ กริยา แสดงการใช้นิ้วมือคลี่ อะไรสักอย่าง ตัวอย่างเช่น

-ยามพ่อใหญ่บัติ ลาวปิ้งปลาให้เมียป้อนเข่าลูก ลาวย่านก้างปลาสิคาคอลูกซายเพิ่น เพิ่นเลยบอกเมียว่า ให้ \"ไบ้\" เอาก้างปลาออกดีๆก่อนจั่งป้อนลูก เดี๋ยวก้างสิคาคอลูกเด้

แปลว่า

-เวลาที่คุณตาบัติแกปิ้งปลาให้ภรรยาป้อนข้างลูก แกกลัวว่าก้างปลาจะติดคอลูกชาย แกจึงบอกภรรยาว่าให้ \"คลี่\" เอาก้างปลาออกให้หมดก่อนค่อยป้อนลูก เดี๋ยวก้างจะคิดคอลูกนะ

หรือ

-บ่าวหน่อไปเล่นไฮโล ยามงันเฮือนดี เล่นได้เงินบักหลาย กำจนเหี่ยมือเปียกม้อดยอด พอเซาเล่น เอาเงินมา \"ไบ้\" ออกเบิ่ง นึกว่าจะของเล่นได้หลาย \"ไบ้\" ออกมามีแต่ใบซาว บ่พอสามร้อยจ้อย

แปลว่า

-บ่าวหน่อไปเล่นไฮโลในงานศพ เล่นได้เงินเป็นจำนวนมาก กำไว้ในมือจนมือเปียกแฉะ พอแกหยุดเล่น เอาเงินมา \"คลี่\" นับดู นึกว่าตัวเองเล่นได้เยอะ \"คลี่\" ออกมามีแต่แบงค์ยี่สิบ รวมกันไม่ถึงสามร้อยบาทด้วยซ้ำ

คำเตือน การเล่นการพนันเป็นสิ่งผิดกฎหมาย ผู้ปกครองควรพิจารณา

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 62 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป้าน

ภาษาอีสานคำว่า..ป้าน
ความหมายตรงๆ ====>
ก. ขุด(ดิน) ขึ้นมาทับหรือถม ( เป็นกริยาใช้เฉพาะการขุดดินทับถมให้เป็นคันนา)
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 08:58:06

ตัวอย่าง

เมื่อคืนฝนตกแฮงจนคันแทนาขาดหลายป่อง เช้านี้พ่อใหญ่ค้ำเลยแบกบักจกไปหาป้านคันแทนาม่องขาด

เมื่อคืนนี้ฝนตกหนักจนคันนาขาดหลายจุด เช้านี้พ่อใหญ่ค้ำเลยแบกจอบไปเดินขุดดินถมคันนาที่ขาด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 63 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นลาว ,เป็นล่าว

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นลาว ,เป็นล่าว
ความหมายตรงๆ ====>
ไปตามๆกัน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 12-08-2006 12:07:55

ตัวอย่าง

คำนี้เขียนไม่ถูก เพราะการออกเสียงมันไม่เหมือนกับการเขียนภาษาไทย ลองออกเสียงเอาเองเด้อ
ตัวอย่าง
-มื่อคืนนี่พายุฝนตกแฮง ลมกะแฮงคัก ยามมื่อเซ่าขึ่นมา เหลียวออกไปนอกท่ง ต้นไม้ล้ม \"เป็นลาว\" เหลียวไปทางนา น้ำกะมาก เฮ็ดไห่ คันแทขาดโสก \"เป็นล่าว\" คือกัน

แปลว่า

-มื่อคืนนี้พายุฝนตกหนัก ลมแรงมาก ตอนเช้าขึ้นมา มองออกไปที่ชายทุ่ง ต้นไม้โค่นล้ม \"ไปตามๆกัน\" มองไปที่ทุ่งนา น้ำก็หลาก ทำให้คันนา ขาดโสก \"ไปตามๆกัน\"

หรือ
-ปีนี้อยู่เฮือนเลี้ยงไก่ไว่บักหลาย ว่าสิเอาไว้ต้มสู่หมู่กินยามหมู่มายามสั่นดอก แต่พอเข่าหน้าฝนมา ไก่กะพากัน เป็นพาก ตาย \"เป็นลาว\" เป็นตาเสียดายคัก
แปลว่า
-ปีนี้ที่บ้านเลี้ยงไก่ไว้เยอะ ว่าจะเอาไว้ต้มกินกับเพื่อน เวลาเพื่อนมาเยี่ยม แต่พอเข้าหน้าฝนมา ไก่ก็พากันเป็นโรคห่า ตาย \"เป็นเบือ\" น่าเสียดายมาก

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 64 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เปิง

ภาษาอีสานคำว่า..เปิง
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะอาการเปิดออก กระพือออก
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:30:43

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
มื้อคืนลมแฮงคัก จนสังกะสีเฮือนเปิงหลายแผ่น

แปล
เมื่อคืนนี้ลมแลงมาก เล่นเอาแผ่นสังกะสีบ้านเปิดออกหลายแผ่นทีเดียว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 65 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผวยเป็นเผียง / ไผเป็นหยัง

ภาษาอีสานคำว่า..ผวยเป็นเผียง / ไผเป็นหยัง
ความหมายตรงๆ ====>
ใครเป็นอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 13-01-2012 08:19:11

ตัวอย่าง

ผวย มาจากคำว่า ไผผู้ใด๋ หรือผู้ใด๋ เวลาพูดเร็วๆออกเสียงเป็น ผวย

เผียง มาจากคำว่า พิสัง (อิหยัง ซึ่งมีความหมายเดียวกัน) พูดเร็วกลายเป็น เผียง

ผวย หมายถึง ใคร

เผียง หมายถึง อะไร

อิหยัง อิสัง พิสัง หมายถึง อะไร



เช่น มื้อคืน ผวยเป็นเผียง คือเสียงดังเเท้

แปลว่า เมื่อคืนใครเป็นอะไร ทำไมเสียงดังจัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 66 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผ่านวาตั๊ว

ภาษาอีสานคำว่า..ผ่านวาตั๊ว
ความหมายตรงๆ ====>
ว่าแล้ว,เห็นมั๊ย(ถามเพื่อตอกย้ำ)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: หนุ่มเซียงขอน
เมื่อวันที่:: 17-02-2009 10:35:55

ตัวอย่าง

โตไปเฮ็ดหยังมามือคือมีแตเลือดว่า : เธอไปทำอะไรมาทำไมมือเปื้อนเลือด

ไปจับมีดอันมันหงายอยู่หนั่นแล่ว : น่าน...ผ่านวาตั้ว..มันสิบาดมื้อว่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 67 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผ่าหลาม

ภาษาอีสานคำว่า..ผ่าหลาม
ความหมายตรงๆ ====>
คนที่ทำอะไรไม่เหมือนชาวบ้านชาวช่อง ทำอะไรแปลกๆ แผลงๆ ไม่สมประกอบ แต่ก็ไม่ถึงขั้นเสียสติ [Syn. ไม่เต็มบาท abnormal]
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดนอังคาร
เมื่อวันที่:: 12-11-2008 12:58:11

ตัวอย่าง

คนผ่าหลาม
คือคนทำอะไรแผลงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 68 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฝน (ลักษณะของฝน)

ภาษาอีสานคำว่า..ฝน (ลักษณะของฝน)
ความหมายตรงๆ ====>
แสดงลักษณะของฝน เกี่ยวกับฝน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-10-2006 13:34:41

ตัวอย่าง

ฝน ในที่นี้ ไม่ได้แปลว่า ลับคม ฝนที่แปลว่า ลับคม ได้มีการนำเสนอไปแล้ว

ในที่นี้จะขอเสนอคำที่เกี่ยวข้องกับฝน เช่น

-ฝนริน หมายถึง ฝนตกปรอยๆ หรือ ฝนพรำ

-ฝนเอี้ยน ,ฝนเซา หมายถึง ฝนหยุดตก

-ฝนตกฮำ ,ฝนฮำ หมายถึง ฝนตกใส่ หรือ เปียกฝน

-ฝนแฮง หมายถึง ฝนตกหนัก (จริงนะเธอ โอ๊ะ)

-ฝนหวิด หมายถึง ฝนหมดฤดู หรือ สิ้นหน้าฝน

-ฝนตกหัวปี หมายถึง ฝนตกเร็วก่อนที่ฤดูฝนปกติ

-ฝนหล่า หมายถึง ฝนมาช้ากว่าฤดูฝนปกติ

-ฝนแล่น หมายถึง ฝนที่ตกๆหยุดๆ เหมือนฝนวิ่งผ่านไป

-ฝนฮึม หมายถึง ฝนตกทั้งวันทั้งคืน ทำให้ชื้นแฉะไปหมด

-ฝนตกแฮงจนฟ้าสิหลู หมายถึง ฝนตกหนักปานฟ้าจะถล่ม

-ฝน ธนสุนทร หมายถึง ฝน ธนสุนทร

เอ๋า เอาสำนี่ก่อนเนาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 69 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฝักหลอก

ภาษาอีสานคำว่า..ฝักหลอก
ความหมายตรงๆ ====>
รังไหม
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:56:45

ตัวอย่าง

โตอย่าง
อีแม่..มื้อนี้สิค้างหม่อทาวฝักหลอกติครับ

แปลเป็นไทย
แม่...วันนี้จะต้มน้ำสาวรังไหมเหรอครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 70 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พีตี๋

ภาษาอีสานคำว่า..พีตี๋
ความหมายตรงๆ ====>
สมมุติ , แกล้งทำ,เสแสร้ง , ทำเป็น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-06-2006 12:04:50

ตัวอย่าง

ยกตัวอย่างคำเช่น
-พีตี่เล่น = เล่นสมมุติ
-พีตี๋ให่ = แกล้งร้องให้
-พีตี๋มัก = แกล้งทำเป็นชอบ
-พีตี๋เป็น = สมมุติว่าเป็น
ตัวอย่างประโยค เช่น

อ้ายบัติ: หน่อๆ เฮามาเล่นเฮียนน้อยกันเถาะ เล่นขายของ \"พีตี๋\" เนาะ
หน่อ: ได้เลยอ้าย คันจั่งสั้น ให่อ้าย \"พีตี๋\" เป็นพ่อค้า เด้อ ข่อยสิเป็นลูกค้า
ความหมาย
พี่บัติ: หน่อๆ เรามาเล่นขายของกันเถอะ เล่นขายของ \"สมมุติ\" นะ
หน่อ: ได้เลยพี่ ถ้าอย่างนั้น ให้พี่ \"สมมุติ\" เป็นพ่อค้านะ ผมจะเป็นลูกค้า

หรืออีกสักตัวอย่าง
บ่าวหน่อ(หน้าตาเศร้าสร้อย) : น้องกระแตน้อ น้องกระแต ซ่างมา \"พีตี๋\" ว่าฮักอ้าย ฮักอ้าย อ้ายกะหลงเซื่อ มา \"พีตี๋\" ฮ้องให่ \"พีตี๋\" สำออยกับอ้ายว่า อ้ายดลหักอกเพิ่น ทำท่าโศรก ทำท่าเศร้า ให่อ้ายหน่อเอาใจ ซ่างมา \"พีตี๋\" ล่อให่อ้ายหน่อดีใจแท่น้อ นางเอย บัดทีแท่เพิ่นกะยังเป็นผู้สาวกันกับอ้ายดลอยู่คือเก่า ซ่างมาตั๋วหลอกต้ม ให่อ้ายเสียใจแท่น้อ โศรกอีหลีเด้หนิ บ่ได้ \"พีตี๋\"...อย่ามาหัวขวนกันเด้อ
ความหมาย
บ่าวหน่อ(หน้าตาเศร้าสร้อย) : น้องกระแตหนอ น้องกระแต ช่างมา \"ทำแกล้ง\" ว่ารักพี่ รักพี่ พี่ก็เลยหลงเชื่อ มา \"ทำเป็น\" ร้องไห้ \"แกล้งทำ\" สำออยกับพี่ว่า พี่ดลหักอก ทำเป็นโศรก ทำเป็นเศร้า ให้พี่หน่อเอาอกเอาใจ ช่างมา \"แกล้ง\" หลอกให้พี่หน่อดีใจแท่น้อ นางเอย แต่ที่จริงน้องก็ยังเป็นแฟนกันกับพี่ดลอยู่เหมือนเดิม ช่างมาหลอกลง ให้พี่เสียใจขนาดนี้ โศรกจริงๆนะนี่ ไม่ได้ \"เสแสร้ง\"...อย่ามาหัวร่อกันนะ

แม่นบ่หละหือ....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 71 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เพิง

ภาษาอีสานคำว่า..เพิง
ความหมายตรงๆ ====>
เผยอ, เผยอขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 19-01-2007 11:40:29

ตัวอย่าง

เพิง ในที่นี้เป็นคำกิริยา หมายถึงลักษณะที่สิ่งของแบนๆ เช่นสังกะสี หรือกระดาษเป็นต้น เปิดเผยอออก แง้มเผยอออก แต่ยังไม่หลุดออก เช่น

สังกะสีเพิง หมายถึง สังกะสีมุงหลังคา เผยอขึ้น อาจจะเพราะตะปูหลุดตรงขอบ แล้วลมพัดให้สีงกะสีเผยอขึ้น

ตัวอย่างประโยค
มื้อคืนลมพัดแฮงคัก จนสังกะสีเพิง
แปลว่า เมื่อคืน ลมพัดแรงมาก จนสังกะสี(มุงหลังคา) เผยอขึ้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 72 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โพ่โว่

ภาษาอีสานคำว่า..โพ่โว่
ความหมายตรงๆ ====>
โผล่ออกมา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บุญกี้ บานพะลึง
เมื่อวันที่:: 05-06-2006 12:53:58

ตัวอย่าง

มื่อนั่น ขากลับจากไปแสดงอยู่เขาใหญ่ ก่อนฮอดรังสิต รถคันที่เฮานั่งอยู่กำลังแล่นด้วยควมเร็วเติบ กะมีรถสิบล้อคันหนึ่งโพ่โว่ออกมาจากเลนตรงข้าม เหยียบแมนตำกัน ดีตั้วที่คนขับหักหลบทัน

แปลว่า...

วันนั้น ขากลับจากการแสดงที่เขาใหญ่ ก่อนถึงรังสิต รถคันที่เรานั่งอยู่กำลังวิ่งด้วยความเร็วสูงมาก ก็มีรถสิบล้อคันหนึ่งโผล่หัวออกมาจากเลนตรงข้าม เกือบชนกัน ดีที่คนขับหักหลบทัน

คำที่มีความหมายคล้ายกัน; สวด (ใช้ด้วยกันก็ได้ เป็น \"สวดโพ่โว่\")

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 73 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มอ

ภาษาอีสานคำว่า..มอ
ความหมายตรงๆ ====>
โพนเล็กๆ ที่โนน ที่สูงเป็นหย่อมๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:39:33

ตัวอย่าง

มื้อคืน ข่อยขับรถขึ้นมอ รถข่อยข้นบ่ได้ซุกกันเมิดคืนกั่วสิขึ้น
แปลว่า
เมื่อคืน ผมขับรถขึ้นทางภูเขาเล็ก รถขึ้นไม่ได้เลยต้องผลักทั้งคืนเลยกว่าจะขึ้น
ซุก = ผลัก
....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 74 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มันเป็นกัน

ภาษาอีสานคำว่า..มันเป็นกัน
ความหมายตรงๆ ====>
ได้เสียเป็นผัวเมียกัน หรือชายหญิงได้ร่วมประเวณีกันแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 27-07-2008 12:44:26

ตัวอย่าง

ภาษาอีสานส่วนมากจะไม่พูดตรงๆ จะพูดสุภาพให้รู้เป็นในๆ ว่าเป็นเรื่องใคร ทำอะไร อยู่ที่ไหน อย่างไร คือโอกาสที่จะถูกฟ้องหมิ่นประมาทมีน้อยมากในภาษาอีสาน มันเป็นงามงดงามในการใช้ภาษาและการสื่อความหมาย เช่น นายดำไปลักลอบได้เสียเป็นผัวลับๆกับนางสาวสุดสวย และไม่ต้องการให้คนในหมู่บ้านรู้ แต่บังเอิญมีคนรู้นำเรื่องไปพูดคุยกัน คนในหมู่บ้านจะเรียกว่า \"มันเป็นกัน\" ความหมายก็คือ ได้ร่วมประเวณีกันแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 75 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มาแต่เซอ

ภาษาอีสานคำว่า..มาแต่เซอ
ความหมายตรงๆ ====>
มาจากไหน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: บ่าวภูไทพรรณา
เมื่อวันที่:: 23-08-2007 13:51:14

ตัวอย่าง

เม้ยๆๆ มาแต่เซอคึเม้ย แปล เหนื่อยๆๆ มาจากไหนทำไมเหนื่อย ประมานนั้น....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 76 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มาลุนหมู่

ภาษาอีสานคำว่า..มาลุนหมู่
ความหมายตรงๆ ====>
มาทีหลังเพื่อน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 18:29:30

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง บ่าวหน่อคือมาฮอดลุนหมู่ มัวเฮ็ดหยั๋งอยู่น้อ

แปล บ่าวหน่อทำไมมาถึงทีหลังเพื่อนๆเขาหล่ะ มัวทำอะไรอยู่เหรอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 77 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มืนตาพ้อล่อ

ภาษาอีสานคำว่า..มืนตาพ้อล่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ลืมตาแป๋ว
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:58:09

ตัวอย่าง

โตอย่าง
เอ๋า...นอนบ่หลับบ้อคือจั่งมืนตาพ้อล่ออยู่แถ่ะ

แปลเป็นไทย
อ้าว...นอนไม่หลับหรอกเหรอ ทำไมนอนลืมตาแป๋วเสียอย่างนั้นหล่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 78 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มื่อเพ็ง

ภาษาอีสานคำว่า..มื่อเพ็ง
ความหมายตรงๆ ====>
วันเพ็ญ , วันขึ้น 15 ค่ำ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-11-2006 11:11:55

ตัวอย่าง

พอดีวันที่เขียนนี้ ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 12 ตรงกับวันลอยกระทงพอดี ก็เลยจะเสนอคำที่ใช้เรียกวันของชาวอีสาน

-มื่อเพ็ง หมายถึง วันเพ็ญ ซึ่งก็คือ วันขึ้น 15 ค่ำ ของทุกเดือน เช่น เดือนสิบสองเพ็ง หมายถึง วันขึ้น สิบห้าค่ำเดือนสิบสอง เดือนสามเพ็ง หมายถึง วันขึ้นสิบห้าค่ำเดือนสาม

-มื่อดับ หมายถึง วันที่ไม่มีพระจันทร์ในท้องฟ้าเลย ซึ่งก็คือวันสุดท้ายของแต่ละเดือน คือ วันแรมสิบห้าค่ำ หรือ แรมสิบสี่ค่ำในบางเดือนที่สิ้นสุดเดือนที่แรมสิบสี่ค่ำ เช่น เดือนสี่ดับ หมายถึง วันแรมสิบห้าค่ำเดือนสี่

-ออกใหม่ หมายถึง ช่วงต้นเดือน ซึ่งก็หมายถึง ข้างขึ้น เช่น เดือนหกออกใหม่ หมายถึง ต้นเดือนหก เดือนสามออกใหม่สามค่ำ หมายถึง วันขึ้น สามค่ำเดือนสาม เป็นต้น
จะสังเกตุได้ว่าภาษาอีสานจะเรียกเดือนขึ้นก่อนวันเสมอ

ตัวอย่างประโยค

-มื่อนี่กะฮอดเดือนสิบสองเพ็งแล้ว อ้ายหน่อกะได้แต่ถ่าว่ายามได๋สิฮอดเดือนสามเดือนสี่จักเทือ เพราะว่า มื่อเดือนสี่ออกใหม่หกค่ำ กะจั่งค่อยสิได้มื่อดีไปขอน้องพอลล่า

แปลว่า

-วันนี้ก็วันเพ็ญเดือนสิบสองแล้ว อ้ายหน่อก็ได้แต่ตั้งตาคอยว่าเมื่อไหร่จะถึงเดือนสามเดือนสี่สักทีเพราะว่า วันขึ้นหกค่ำเดือนสี่ ถึงจะเป็นวันดีไปสู่ขอน้องพอลล่าแต่งงาน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 79 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย้อน

ภาษาอีสานคำว่า..ย้อน
ความหมายตรงๆ ====>
เพราะว่า,การเต้น และมีประโยชน์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10/10/2001 3:12:01 PM

ตัวอย่าง

เป็นย้อนว่ากินเหล่านั้นหละ ข่อยจั่งได้ย้อนด้าวๆจั่งซี้
แปลว่า
เป็นเพราะว่ากินสุรานั่นแหละ ผมถึงได้เต้นแร้งเต้นกาอย่างนี้

**เสริม คำว่า "ได้ย้อน" หากเขียนโดดๆ จะแปลว่า มีประโยชน์
เช่น มื้อนี้บ่าวหน่อคือมาได้ย้อนแท้หน้อ...
วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 80 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เยา

ภาษาอีสานคำว่า..เยา
ความหมายตรงๆ ====>
ร่อแร่,เหนื่อยล้าอ่อนแรง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 01-06-2006 10:30:17

ตัวอย่าง

1.\"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน งุมถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มัน \"เยา\" สาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\"
หมายความว่า \" กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน ครอบ ถ้วยไว้ก่อน ให้มัน \"ร่อแร่\" ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\"

2.คู่ซิงซนะเลิศ คุตบอลเอฟเอคัพ เล่นจนครบเก้าสิบนาทีแล้ว กะยังหาผู้ซนะบ่ได้ ต้องต่อเวลาออกไปอีก สามสิบนาที เฮ็ดให่นักคุตบอล ทั้งสองข้าง เหมิดแฮง \"เยา\" ไปตามๆกัน โดยเฉพาะ บักเจอหลาด \"เยา\" คักกั่วหมู่ จน บีแข้งปั้น นอนกลิ้งเกียกดิน พุ่นหละ
แปล่า คู่ชิงชนะเลิศฟุตบอลเอฟเอคัพ เล่นจนครบเก้าสิบนาที ก็ยังหาผู้ชนะไม่ได้ ต้องต่อเวลาออกไปอีกสามสิบนาที ทำให้นักฟุตบอลทั้งสองทีม \"เหนื่อยล้าหมดแรง\" ไปตามๆกัน โดยเฉพาะสตีเฟ่น เจอร์หลาด \"ร่อแร่\" มากกว่าเพื่อน จน ขาเป็นตะคริว นอนเกลือกกลิ้งในสนาม

บีแข้งปั้น = ขาเป็นตะคริว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 81 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลื่น

ภาษาอีสานคำว่า..ลื่น
ความหมายตรงๆ ====>
เกิน,เกินเลย,มากกว่า
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 29-10-2006 10:06:57

ตัวอย่าง

ลื่น ในภาษาอีสานแปลว่า เกิน เกินกว่า ส่วนคำที่แปลว่า ลื่น (ลื่นไถล) ภาษาอีสานใช้คำว่า หมื่น

ลื่น หมายถึง เกินกว่าปกติ เกินกว่ามาตรฐาน เช่น

---บ่าวหน่อคือหล่อ \"ลื่น\" หมู่ แท้ แปลว่า -ทำไมบ่าวหน่อถึงได้หล่อ \"เกิน\" พวกพ้องจังเลย
-เข่าในนาพ่อใหญ่บัติคือฮวงใหญ่ \"ลื่น\" บ้านลื่นเมืองเขาแท้ แปลว่า ข้าวในนาตาบัติทำไมถึงได้ออกรวงโต \"เกิน\" ของชาวบ้านเขา
-พญาชาญลาวร้องเพลงม่วนคัก บ่มีไผ \"ลื่น\" แปลว่า พญาชาญร้องเพลงเพราะมาก ไม่มีใครร้องได้เพราะ \"เกิน\"

สำนวนอื่นๆที่เกี่ยวกับคำว่าลื่น เช่น

-ย่านแต่คนอื่นสิได้ลื่น = กลัวแต่คนอื่นจะได้เกิน
-ลื่นความคน = ไม่เชื่อคำสั่งสอน ไม่ทำตามคำสั่ง
-หัวล้านลื่นครู = คนที่ทำอะไรเกินเลย ไม่เชื่อคำสอน ทำอะไรแผลงๆ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 82 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้าชู้

ภาษาอีสานคำว่า..เว้าชู้
ความหมายตรงๆ ====>
การสนทนาพูดคุยกันระหว่างชายหนุ่มหญิงสาว/คุยสาว(เป็นคำเก่า)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-12-2009 05:09:42

ตัวอย่าง

มื้อคืนไปเว้าชู้ ทางไดน้อ
แปลว่า เมื่อคืนไปคุยสาวที่ไหน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 83 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะนั้นแน่ว

ภาษาอีสานคำว่า..สะนั้นแน่ว
ความหมายตรงๆ ====>
คือฉันว่าแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: กลุ่มหนอนน้อยคิวปิด ลาวน้อยแห่งเมืองพะเยา
เมื่อวันที่:: 20-11-2006 10:52:47

ตัวอย่าง

เจ้าไปไสมาสะนั้นแน่วคือคุณไปไหนมาฉันว่าแล้วนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 84 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะหวอย

ภาษาอีสานคำว่า..สะหวอย
ความหมายตรงๆ ====>
อาการอ่อนเพลีย
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 18:27:48

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง มี้อคืนกินเหล่าหลายโพ้ด ตื่นเซ้ามาสะหวอยขนาดเลย

แปล เมื่อคืนนี้ดื่มเหล้าเข้าไปเยอะจัด พอตื่นเช้ามาอ่อนเพลีย หมดเรี่ยวแรงเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 85 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สัตว์ + แมงต่างๆ

ภาษาอีสานคำว่า..สัตว์ + แมงต่างๆ
ความหมายตรงๆ ====>
สัตว์ + แมลงต่างๆ
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: มังกรดียวดาย
เมื่อวันที่:: 13-09-2006 10:55:17

ตัวอย่าง

กะปอม, ขี้กะท่าง = กิ้งก่า
ขี้เกี้ยม (ขอนแก่นออกเสียง ฉี่เจี้ยม) = จิ้งจก
ขี้โกะ, ขี้โก๋ = จิ้งเหลน
จิโป่ม (บางแห่งเรียก จิลอ) = จิ้งโคร่ง, จิ้งโกร่ง
จิหรีด = จิ้งหรีด (จีงหรีดทองคำ)
จิล่อ, จิลอ = จิงหรีดเล็ก
จิโหลน = ลูกจิ้งหรีดที่ปีกยังไม่ขึ้น
จินาย = จิ้งหรีดทองแดง
แมงจิซอน = แมงกระชอน
แมงคาม = แมงกว่าง, ด้วงกว่าง
แมงแคง = แมงแกง
แมงวัน = แมลงวัน
แมงสาบ = แมลงสาบ
แมงภู่, แมงพุ = แมลงภู่, ภมร
แมงเงา = แมงป่องช้าง
แมงงอด = แมงป่อง
แมงย่างซิ้น = แมงมุมชนิดหนึ่ง ตัวลายเหลือง ทำรังเป็นข่ายวงกลมสำหรับดักเหยื่อ
ยายอีมอม, แมงอีม่อม = แมลงไม้
แมงกะบี้, แมงกะเบื้อ = ผีเสื้อ
แมงบ้ง = ตัวบุ้ง
แมงง่องแง้ง = ลูกน้ำ(ลูกยุง)
ขี้ไก่กือ = กิ้งกือ
ขี้ไก่เดือน(ขอนแก่นออกเสียง ขี้ไก่เดียน), ขี้ดักเดือน = ไส้เดือน
ขี้เข็บ = ตะขาบ

แมงระงำ = ตัวอ่อนแมงปอ ก่อนที่จะลอกคราบเป็นแมลงปอ
แมงเหนี่ยว = ตัวอ่อนแมลงปอคอปเตอร์ ก่อนที่จะลอกคราบ
แมงโกก, แมงคันโซ่ = แมลงปอ
ฮวก = ลูกอ๊อด
เขียดคันคาก, ขี้คันคาก, คันคาก = คางคก
เขียดตาปาด = เขียดปาด
เผิ้ง, เผิ่ง = ผึ้งชนิดที่ทำรังตามโพรงไม้ มีหลายๆแพ ในรังเดียวกัน
มิ้ม, มิ่ม = ผึ้ง
ม้อน = ตัวไหม
กับแก้ = ตุ๊กแก
อีเจีย = ค้างคาว
แหลว = เหยี่ยว
เอี่ยน = ปลาไหล
ขูลู = หนอนผีเสื้อชนิดหนึ่ง ที่อยู่ตามใบตองกล้วย
แมงง่วง, แมงง้วง = หนอนผีเสื้อชนิดหนึ่ง ตัวใหญ่มาก พบได้ตามป่าโคก (เสียงร้องคล้ายเสียงงูจงอาง)
แมงเหลี่ยม = แมลงทับ
แมงคับ = แมลงทับ
แมงช้างงอบ = แมลงงวงช้าง (แมลงปีกแข็ง มีปากเหมือนงวงช้าง ชอบกินใบพุทรา)
แมงกอก = กว่างกอก
แมงหินห่อย, แมงหิ่งห้อย = หิ่งห้อย
ไฮ = ตัวไร (ไรเป็ด, ไรไก่)
เหลียก = เหลือบ
อิ้น, ฮิ่น = ริ้น
จักจั่น = จักจั่น
แมงอี = จักจั่น
แมงหมี่ = แมลงหวี่
แมงเม่า = แมลงเม่า
แมงน้อย, แมงขี้สูด = ตัวชันรง (ผึ้งตัวเล็กชนิดหนึ่ง ขี้ผึ้งชนิดนี้เรียกว่า ชันรง)
กะปู, อี่ปู, ปู = ปู
จินูน, กินูน, อีนูน = แมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง กินใบไม้อ่อน เช่นใบมะขามอ่อน ใบมะม่วงอ่อน
กุดจี่, จุดจี่ = แมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง กินขี้วัว ขี้ควาย เป็นอาหาร

แลน = ตะกวด
จอนฟอน = พังพอน
กะฮอก = กระรอก
งัว = วัว
แบ้ = แพะ
หมาจอก = สุนัขจิ้งจอก
เห็น, อีเห็น = ชะมด
มั่ง, มัง = ละมั่ง
ไก่โอก = ไก่โต้ง
ไก่ยวง = ไก่งวง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 86 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สายแนน

ภาษาอีสานคำว่า..สายแนน
ความหมายตรงๆ ====>
บุพเพสันนิวาส
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 7/28/01 1:35:06 PM

ตัวอย่าง

เราสองคนนี้เป็นสายหนิ่งสายแนนกันมาแต่ชาติปางก่อนเด้อ
แปลว่า เราทั้งสองคนเป็นเนื้อคู่ดั่งบุพเพสันนิวาสมาตั้งแต่ชาติปางก่อน เด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 87 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสด

ภาษาอีสานคำว่า..โสด
ความหมายตรงๆ ====>
เปื่อยร่วง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-10-2006 16:55:21

ตัวอย่าง

โสด คือลักษณะที่อะไรบางอย่างซึ่งแขวนลอยอยู่กลางอากาศ เปื่อยขาดร่วงลงมาโดยแรงโน้มถ่วง เช่นน้อยหน่าสุกโสด รังผึ้งโสด เป็นต้น...

มื้อคืน พ่อใหญ่ดล เลากินเบียร์หลาย ตื่นเซ้ามา ท้องเสีย ปวดถ่าย กะเลยฟ้าวแล่นเข้าป่ามอน ไปนั่งขี้ พอขี้ใกล้สิสุด เลากะเลยหยับหาไม้แก้งก้น จนไปฮอดใต้ต้นบักเขียบ เลากะเห็นบักเขียบสุก “โสด” ลงมา เลาเสียดายวะสั่น คิดว่า คันแม่นมาขี้แต่มื้อแลงวาน กะสิบ่ทันได้โสด กะสิได้กินบักเขียบสุกคาต้น หวานๆ แซบๆ สะล่ะล่ะ

แปลว่า
เมื่อคืน พ่อใหญ่ดล แกกินเบียร์มาก ตื่นเช้ามา ท้องเสีย ปวดอึ ก็เลยรีบวิ่งเข้าสวนหม่อน ไปนั่งอึอยู่ พออึใกล้จะสุด แกก็พยายามขยับหาไม้เช็ดก้น จนไปถึงใต้ต้นน้อยหน่า แกก็เห็นน้อยหน่าสุก “เปื่อยขาดร่วงลงมา” แกเสียดายมาก คิดว่า ถ้ามาอึกตั้งแต่เมื่อเย็นวาน น้อยหน่าก็จะไม่ทันได้เปื่อยร่วง ก็จะได้กินน้อยหน่าสุกคาต้น หวานๆ อร่อยๆ น้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 88 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใส

ภาษาอีสานคำว่า..ใส
ความหมายตรงๆ ====>
ไหน , ไปไหน , อยู่ไหน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บ่าวขอนแก่น
เมื่อวันที่:: 14-03-2010 20:45:03

ตัวอย่าง

มื้อนี้ผุสาวสิไปใสหนอ
วันนี้น้องสาวจะไปไหนหรอครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 89 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนหวย

ภาษาอีสานคำว่า..หนหวย
ความหมายตรงๆ ====>
รำคาญ
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: นิวาตะ
เมื่อวันที่:: 28-05-2009 11:33:10

ตัวอย่าง

เช่น หนหวยบักห่านี่แท้ คำแปล รำคาญไอ้คนนี้จัง
หรือคุณๆที่เป็นภรรยาชอบใช้บางครั่ง อย่ามาไกล้ข่อยหลายหนหวยวะ
คำแปลก็คืออย่าพึ่งมาไกล้รำคาญ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 90 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หน้าถั่งดังคม

ภาษาอีสานคำว่า..หน้าถั่งดังคม
ความหมายตรงๆ ====>
หล่อคมคาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:52:29

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ มาคือหน้าถั่งดังคมแท้น้อ ผู้สาวจั่งได้แลนมาหา จนลาวได้คึออก คึออก
แปลว่า
บ่าวหน่อ ทำไมหล่อคมคายอย่างนี้ สาวๆวิ่งเข้ามาหา จนได้ผลักออกๆ

คึ แปลว่า ผลักออก หรือ ดันออกให้ห่าง

นี่เป็นความจริงของบ่าวหน่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 91 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนามบักจับ(ลวดหนามกระจับ)

ภาษาอีสานคำว่า..หนามบักจับ(ลวดหนามกระจับ)
ความหมายตรงๆ ====>
คือลวดที่พันกันเป็นเขาสองอันชนกันเหมือนผลกระจับ (พืชน้ำชนิดหนึ่ง)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป
เมื่อวันที่:: 25-03-2012 01:51:57

ตัวอย่าง

หนามบักจับ คือลวดหนามที่พันกันเป็นรูปกระจับสองอันติดกัน เรียกหนามบักจับ หรือ ลวดหนามบักจับ ใช้ล้อมรั้ว ป้องกันสัตว์หรือคนที่บุกรุกสถานที่ เช่น.. ยายสวนเฮา อ้อมฮั้วหนามบักจับไป่ คำแปล ยาย..สวนเราล้อมรั้วลวดหนามหรือยัง หรือ..นาอยู่.อำเภอเสบ่ทันได้ อ้อมฮั้วลวดหนามเด๋ แปล.นาที่อำเภอเสลภูมิ ยังไม่ได้ล้อมรั้วลวดหนามนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 92 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมื่น

ภาษาอีสานคำว่า..หมื่น
ความหมายตรงๆ ====>
สิบสอง กิโลกรัม, 12 กิโลกรัม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 22-01-2007 17:59:01

ตัวอย่าง

คำว่า หมื่น เป็นคำโบราณ ซึ่งปัจจุบัน ก็ยังใช้อยู่ หมายถึง สิบสอง ใช้ในมาตราตวงวัด และนับ
1 หมื่น = 12 กิโลกรัม

ตัวอย่างที่เราเห็นมีการใช้ในปัจจุบัน ก็ เช่น บั้งไฟหมื่น ก็คือ บั้งไฟที่มีน้ำหนัก ดินประสิวรวมกัน หนัก 12 กิโลกรัม

ส่วนบั้งไฟแสนก็คือ บั้งไฟที่มีขนาด 120 กิโลกรัม นั่นเอง

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
พ่อใหญ่ดลเลาสาปลา มาซังกิโลได้ปลาค้อใหญ่ 5 หมื่น ได้ปลาเข็ง 3 หมื่น ได้เอี่ยน เคิงหมื่น นอกนั้นเป็นปลาหลด 2 หมื่น

แปลว่า
พ่อใหญ่ดลแกได้ทำการวิดบ่อปลา (สาปลา) ได้ปลาช่อน (ปลาค้อ) 60 กิโลกรัม ได้ปลาหมอ (ปลาเข็ง) 36 กิโลกรัม ได้ปลาไหล (เอี่ยน) 6 กิโลกรัม ที่เหลือเป็นปลาหลด 24 กิโลกรัม

ตอนนี้บ่าวหน่อ หนัก 5 หมื่น อ้ายดลหนัก 5 หมื่นเคิง อ้ายบัติหนัก 6 หมื่น ลองหาเบิ่งเด้อครับ ว่าผู้ใด๋หนักท่อใด๋


สั่นดอกหว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 93 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมุ่นหม่าน

ภาษาอีสานคำว่า..หมุ่นหม่าน
ความหมายตรงๆ ====>
ลมพิษ , ผื่นลมพิษ,Urticaria
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-10-2006 12:28:19

ตัวอย่าง

หมุ่นหม่าน เป็นอาการผื่นแพ้ทางผิวหนังชนิดหนึ่ง ผื่นมีลักษณะบวมเป็นปื้น คัน อาจเกิดจากการแพ้อาหาร แพ้สารเคมี แพ้พืช แพ้แมลง หรือแพ้อากาศ

หมุ่นหม่าน เกิดได้ทุกเพศ ทุกวัย เมื่อเกิดแล้วคัน ยิ่งคัน ก็ยิ่งเกา ยิ่งเกาก็ยิ่งมัน การรักษา หม่นหม่าน ต้องใช้ยาแก้แพ้ ชนิดรับประทาน หรือ ถ้าเป็นมาก อาจใช้ยาแก้แพ้ฉีดหรืออาจให้ยาสเตียรอยด์ร่วมด้วย ถ้ามีอาการคันมากก็ให้ทายาแก้คันด้วย

ตัวอย่างประโยค

-บ่าวสาท ดีใจหลายที่ได้ไปกินเข่าแลงเฮือนพ่อใหญ่บัติ(กินเบียร์พร้อม) พ่อใหญ่บัติเฮ็ดกุ้งเผาสู่กิน บ่าวสาทกะกินเอาบักหลาย แซบคัก เพิ่นขั่นลืมคาว ว่าเพิ่นผิดกุ้ง กินแล้วบ่พอคาว \"หมุ่นหม่าน\" ขึ้นเต็มโต เทิงคัน เทิงหันใจบ่ออก เหยียบตายกะยังว่ะ

ความหมาย

-หนุ่มประสาท ดีใจมากที่ได้ไปกินข้าวเย็นบ้านตาบัติ(กินเบียร์พร้อม) ตาบัตทำกุ้งเผาให้กิน หนุ่มสาทกินเอาเยอะมาก อย่างเอร็ดอร่อย แต่แกลืมนึกไปว่า แกแพ้กุ้ง กินแล้วไม่นานเท่าไหร่ \"ลมพิษ\" ขึ้นเต็มตัว ทั้งคัน ทั้งหายใจไม่ออก เกือบตายเลยแหละ

ปล. หันใจ= หายใจ
เหยียบ= เกือบ
ผิด = แพ้
ลืมคาว = หลงลืม

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 94 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่าม

ภาษาอีสานคำว่า..หย่าม
ความหมายตรงๆ ====>
เหลิง/เคยตัว
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์
เมื่อวันที่:: 24-07-2016 02:59:27

ตัวอย่าง

อ้ายบอส:พ่อตู้ข่อยอยากสิซื้อเกมส์ให้บักอ็อคเคอสิได้บ่
พ่อตู้:โตอย่าซึไปซื้อหยังให้มันดู๋หลาย จั๊กหน่อยมันสิหย่ามเอา

พี่บอส:ตาชั้นอยากซื้อเกมส์ให้ไอ้อ็อคเคอจะได้มั้ย
ตา:หนูอย่าไปซื้อไรให้มันบ่อยนัก ระวังอีกหน่อยมันจะเคยตัว/เหลิงเอานะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 95 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หยุม,ยุ๋ม

ภาษาอีสานคำว่า..หยุม,ยุ๋ม
ความหมายตรงๆ ====>
อาการหยิบของโดยใช้นิ้ว ทั้ง 5 นิ้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 13:17:43

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล เลาเป็นคนย้านเมียสั่นตั้ว เลาเลยเป็นพ่อครัวตำบักหุ่งสู่เมียกิน เลาหยุมบักหุ่งที่ฝานแล้วใส่ครก แล้วตำบักอย่างเฮงจนครกแตก เลยบ่ได้กินซ้ำ
แปลว่า
คุณตาชื่อดล แกเป็นคนกลัวเมียนั่นแหละ แกเลยต้องมาเป็นพ่อครัวตำส้มตำให้เมียแกกิน แกหยิบมะละกอที่ฝานแล้วใส่ครก แล้วตำอย่างแรงจนครกแตก เลยอดกิน


หยุม อาจเขียน ยุ๋มก็ได้ เพราะผมไม่รู้ว่าเขียนอย่างไร
สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 96 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลอย

ภาษาอีสานคำว่า..หลอย
ความหมายตรงๆ ====>
แอบเอา,แอบขโมย,ลักลอบได้เสีย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/29/2002 10:17:34 PM

ตัวอย่าง

มื้อคืนนี้เมียข่อยถืกหลอย พ่อใหญ่ เจ้าซอยข่อยแหน่ มันหลอยเอามีดข่อยไปนำ
แปลว่า
เมื่อคืนนี้ ภรรยาผมโดนขโมยมันแอบเอา (ลักลอบได้เสีย) ตาครับ ช่วยผมด้วย มันขโมยมีดผมไปด้วย

วาสั่นแหล่ว...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 97 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูด หลุด

ภาษาอีสานคำว่า..หลูด หลุด
ความหมายตรงๆ ====>
หลูด หรือ หลุด
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ
จากคุณ:: มาร์ค
เมื่อวันที่:: 31-12-2007 07:33:59

ตัวอย่าง

หลูดหรือหลุด นอกจากสิแปลว่าคลายออก กะยังแปลว่าลด
โตอย่างเช่นการลดราคา เวลาไปซื้อของ แม่ใหญ่มักเว้าว่าหลูดอีกจักหน่อยบ่ได้บ่?
แต่ว่าเด็กน้อยสุ่มื้อนี้ใช้คำว่าลดกันเบิดแล้ว

อีกอย่างนึงขอแนะว่า คำที่ออกเสียงสระเอียทั้งหลาย บ้านผู้ข้าออกเป็นสระเอือเบิ๊ดเลย
แต่ว่าบ้านแถวใกล้เพิ่นกะออกเสียงสระเอียหลายคือกันเช่นคำว่า บักเขีย บักเขือ เฮีย เฮือ เป็นต้น

หวังว่าสิเป็นประโยชน์เด้อคับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 98 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ห้วย

ภาษาอีสานคำว่า..ห้วย
ความหมายตรงๆ ====>
น. ลำน้ำหรือคลองสายเล็ก ๆ ที่ไหลลัดเลาะไปตามป่าตามทุ่งในภาคอีสาน
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 10:25:48

ตัวอย่าง

\\ห้วย จะมีลักษณะจะต่างจากคลองในภาคกลาง(ในความรู้สึก) แต่อธิบายไม่ถูกต้องไปสัมผัสเอง\\

เมื่อคืนฝนตกแฮง เซ้านี้ตื่นขึ้นมาเลยได้ยินเสียงน้ำโตนฝายดังมาแต่\\ห้วย\\ทรพี

เมื่อคืนฝนตกอย่างหนัก เช้านี้ตื่นมาเลยได้ยินเสียงน้ำล้นฝายดังมาจาก\\ลำน้ำ\\ทรพี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 99 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวขวน

ภาษาอีสานคำว่า..หัวขวน
ความหมายตรงๆ ====>
หัวเราะ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:40:01

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องอั้ม นั่งหัวขวนหยั๋ง

แปล
น้องอั้ม นั่งหัวเราะอะไรเหรอครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 100 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวซา,ซา

ภาษาอีสานคำว่า..หัวซา,ซา
ความหมายตรงๆ ====>
สนใจ , ใส่ใจ , ถือสา
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 10:14:34

ตัวอย่าง

-หัว แปลว่า ศีรษะ หรือ หัวเราะ หรือ พึ่งจะ (ตามที่ท่านมังกรเดียวดายกล่าวมาแล้วก่อนหน้านี้)
-ซา อาจหมายถึง กัญชา และ อาจจะแปลว่า คู่ หรือ เป็นคู่กัน เช่น \" นี่กะเพลาสาย พอกินงายแล้ว เมียของบ่าวหน่อ กะฟ่าว เอาลูกใส่ในกะต่า แล้วกะหาบ \"ซา\" กันกับกะต่าก่องเข่า ฟ่าวไปส่งเข่าผัวที่กำลังไถนาอยู่ท่งนา\" แปลว่า \" นี่ก็เป็นเวลาสายมากแล้ว ได้เวลาที่จะกินข้าวเช้าแล้ว ภรรยาของหนุ่มหน่อ ก็รีบจับลูกใส่ในตะกร้า แล้วก็เอาหาบ \"คู่กัน\" กับตะกร้าใส่กับข้าว รีบเอาข้าวไปให้สามีที่กำลังไถนาอยู่ที่ทุ่งนา\"

มาถึงคำว่า \"หัวซา\" ซะที ความหมายคือ สนใจ,ใส่ใจ หรือ ถือซา เช่น

-เมียของบ่าวหน่อจ่มให่ผัวว่า เถ่าอันนี่ เจ้ากะจั่งแม่นกินแต่เหล่าเมาได้ซุมื่อซุเว็น บ่มาหัวซาลูกซาเมีย เล้ย เจ้าเนี่ย แปลว่า \" ภรรยาของหนุ่มหน่อบ่นให้สามีว่า นี่คุณ คุณก็ช่างดื่มแต่สุรา เมาได้ทุกวันทุกคืน ไม่มาสนใจลูกสนใจภรรยาเลยนะ คุณเนี่ย\"

-หรือที่แปลว่า \"ใส่ใจ\" เช่นประโยคที่ว่า \" น้องพอลล่านั่งฮ้องให่อยู่เทิงเถียงนาแล้วกะจ่มว่า ตั้งแต่อ้ายดล เพิ่นไปมักกันกับสาวตั๊กบงกช เพิ่นกะไปหัวซาแต่สาวตั๊ก บ่มาหัวซาน้องพอลล่า อีกเลย\" แปลว่า \"น้องพอลล่า นั่งร้องให้อยู่ที่กระท่อมปลายนา แล้วก็รำพึงรำพันว่า ตั่งแต่พี่ดลแกไปชอบพอกับสาวตั๊กบงกช แกก็ไป \"ใส่ใจ\" แต่สาวตั๊ก ไม่มา \"สนใจ\" น้องพอลล่า อีกเลย...\" วะสั้นเถาะ

-หัวซา หรือ ซา ที่แปลว่า \"ถือสา\" เช่น \"บ่าวหน่อ เวลาเพิ่นกินเหล่าเมาแล้ว เพิ่นกะมักเว่าว่า น้องพอลล่า เป็นผู้สาวเพิ่น อยู่ตลอด แต่กะอย่าไป \"หัวซา\" เพิ่นเถาะ ลาวเป็นคนบ่พอ ตามที่ผู้เฒ่าเพิ่นว่าไว่นั่นหละว่า อย่าไปถือคนบ้า อย่าไปซาคนเมา\" แปลว่า \" หนุ่มหน่อ เวลาแกดื่มสุราเมาแล้ว แกชอบพูดว่า น้องพอลล่า เป็นแฟนกับแก อยู่ตลอด แต่ก็อย่าไป \"ถือสา\" แกนะ แกเป็นคนไม่เต็มบาท(บาตร) ตามคำคนแก่ท่านพูดไว้ว่า อย่าไปสนใจคนบ้า อย่าไป \"ถือสา\" คนเมา...\"

พะน้า พะนะ เพิ่นว่า สั่นดอกว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 101 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหล่น

ภาษาอีสานคำว่า..แหล่น
ความหมายตรงๆ ====>
วิ่ง ตามติด
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: บ่บอกดอก
เมื่อวันที่:: 19-05-2006 12:09:24

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง

1.พ่อใหญ่หน่อมักแหล่นนำผู้สาวยามเมียลาวบ่อยู่เฮือน

2.อ้ายหน่อฟ้าวแหล่นเอาควายเข้าห่มยามมันถืกแดด

3.ข้อยย้านไปเบิ่งโปงลางสะออนบ่ทัน ข้อยกะเลยแหล่นไป ผัดไปซนผูนึง จังแมนว่าหล่อคัก

คำแปล

1 .ลุงหน่อมักจะตามติดสาวๆ เวลาเมียแกไม่อยู่บ้าน

2.พี่หน่อรีบวิ่งเอาควายเข้าที่ร่มเวลามันโดนแดด

3.ฉันกลัวว่าจะไปดูการแสดงโปงลางสะออนไม่ทัน ฉันจึงวิ่งไปแต่ไปชนเขา ซึ่งเป็นคนหล่อมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 102 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โห่ง

ภาษาอีสานคำว่า..โห่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ท่วมขัง หรือ เป็นแอ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 21-04-2010 14:39:42

ตัวอย่าง

แม่.: พ่อสู ฟ้าวไปแช่ ข้าวปลูก แต่เซ้าเด้อ
พ่อ.: อีหยังเก๊าะ
แม่ : เมื่อคืน ฝนตกแฮง น้ำโห่ง ไฮ่นา เต็มเลย
คำแปลเป็นไทย
แม่.: พ่อ รีบไปแช่ ข้าวพันธุ์ ไว้แต่เช้านะ
พ่อ.: อะไรนะ
แม่ : เมื่อคืน ฝนตกหนัก น้ำท่วมขัง เต็มตะบิ้งนาเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 103 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อาการเจ็บป่วย

ภาษาอีสานคำว่า..อาการเจ็บป่วย
ความหมายตรงๆ ====>
-
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-07-2006 10:36:52

ตัวอย่าง

อาการเจ็บป่วย ส่วนใหญ่จะใช้ศัพท์เหมือนกันกับภาษาไทย แต่วันนี้จะเสนออาการเจ็บป่วย ที่เป็นภาษาอีสานโดยเฉพาะ เช่น

วิน------วิงเวียน
ฮาก------อาเจียน
คือจั่งสิฮาก-------คลื่นไส้
ปุ้นท้อง------มวนท้อง,คลื่นไส้
ขี่ไหล-------ท้องเสีย,ท้องเดิน
ขี้หยอด------อุจจาระไม่ปกติ ถ่ายบ่อยๆกะปริดกะปรอย
แสบบักหูก--------อาการปวดแสบปวดร้อนบริเวณลิ้นปี่ไปหาลำคอ เนื่องจากมีกรดในกระเพาะอาหารมากเกินไป
ปวดเปี้ยง--------ปวดไหล่ทางด้านหลัง
ปวดแอว--------ปวดเอว
บีแข้งปั้น-------ตะคริวที่น่อง
ขาหลุดโบก---------ข้อขาหลุด
ขี่มูกย้อย--------น้ำมูกไหล
ตันดัง--------คัดจมูก
ถือคีงไข่-------ครั่นเนื้อครั่นตัวเหมือนจะเป็นไข้
ปวดแข่ว------ปวดฟัน
แข่วเป็นแขแม-------ฟันผุ
เยี่ยวหยัด-------ปัสสาวะขัด
ขาบาด--------มีแผลที่ขา
คอเค่น-------คอเคล็ด
คอโต้------คอพอก

เอาไว่ซ่ำนี่ก่อน สิเอามาตื่มมื่อลุน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 104 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อีพ่ออีแม่

ภาษาอีสานคำว่า..อีพ่ออีแม่
ความหมายตรงๆ ====>
คุณพ่อคุณแม่
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: ด.ญ.รัญชิดา สุขใจ
เมื่อวันที่:: 20-03-2010 14:35:52

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง... ข้อยรักอีพ่ออีแม่เด้อจ้า
แปลว่า... ฉันรักคุณพ่อคุณแม่นะจ้ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 105 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอ็ด เผอ...

ภาษาอีสานคำว่า..เอ็ด เผอ...
ความหมายตรงๆ ====>
ทำอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: tookta
เมื่อวันที่:: 24-05-2008 10:04:34

ตัวอย่าง

เอ็ด เผอ อยู่น้อ.. แปลว่า ทำอะไรอยู่เหรอค่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 106 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอาะเจ๊าะแอะแจ๊ะ

ภาษาอีสานคำว่า..เอาะเจ๊าะแอะแจ๊ะ
ความหมายตรงๆ ====>
น้อยๆไม่มากมาย
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: เก่ง ญาติระอา
เมื่อวันที่:: 02-11-2010 16:34:04

ตัวอย่าง

โอ้มื้อคืนฝนตกน้ำโห่งบวกควายเอาะเจ๊าะแอะแจ๊ะเลยน้อมื้อนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 107 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เอียบ
ความหมายตรงๆ ====>
การหมักเกลือ, การเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-09-2006 09:47:48

ตัวอย่าง

เอียบ เป็นการเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ แล้วหมักไว้สักครู่ หรือสักคืน เพื่อให้เนื้อสัตว์ เช่น เนื้อปลา กบ เขียด เนื้อวัว มีกลิ่นคาวลดลง และมีรสชาติดีขึ้น การ \"เอียบ\" ส่วนใหญ่จะเป็นการเตรียมเนื้อสัตว์ เพื่อ ทำการ ปิ้ง ย่าง ทอด หรือนึ่ง เช่น เอียบปลา เอียบกบ เอียบซี้น เป็นต้น แต่ เอียบไค บ่แม่น เพราะ เอียบไค ต้องใช้ มีดบิน เท่านั้น

ตัวอย่างประโยค เช่น

-มื่อคืนนี่ฝนตก พ่อใหญ่บัติลาวไปหาไต้กบ ได้กบใหญ่มาสามสี่โต กะเลยคึดอยากกิน หนึ่งกบใส่บักหุ่งเหิ่ม จ้ำกับแจ่วบักพริกดิบ แซบๆ กะเลยบอกเมียสุดที่รักว่า เฒ่าๆ เอากบไปแบ๋ขี่ แล้วกะ \"เอียบ\" ไว่แหน่เด้อ มื่อแลงข่อยสิหนึ่งใส่บักหุ่งเหิ่มสู่กิน แต่อย่าสะ \"เอียบ\" เค็มคักหลายเด้อ คือมื่อที่ \"เอียบ\" ปลา เอามาปิ้ง กินกะสิบ่ได้ เค็มคัก ปานว่าเอาปลามาแต่ทางบรบือเอาโลด

คำแปล

-เมื่อคืนนี้ฝนตก คุณตาบัติแกไปหาส่องกบ ได้กบตัวใหญ่มาสามสี่ตัว ก็เลยคิดอยากกิน นึ่งกบใส่มะละกอห่าม จิ้มกับแจ่วพริกสด อร่อยๆ แกก็เลยบอกเมียสุดที่รักว่า คุณๆ เอากบไปผ่าท้องแล้วก็ \"หมักเกลือ\" ไว้หน่อยนะ เย็นนี้ฉันจะนึ่งใส่มะละกอห่ามให้กินด้วยกัน แต่อย่า \"หมักเกลือ\" เค็มมากนัก เหมือนกับวันที่ \"หมัก\" ปลา เอามาปิ้ง กินก็ไม่ได้ เค็มมาก เหมือนกับว่าเอาปลามาจากทางบรบือโน่นแหละ

ปล. บรบือ แต่ก่อนเป็นแหล่งผลิตเกลือสินเธาว์ แหล่งใหญ่ อะไรที่เค็มๆ คนแถวนั้นก็จะเปรียบว่ามาจากบรบือ คนบรบืออย่าเคียดเด้อ แต่ปัจจุบัน บรบือได้เลิกผลิตเกลือแล้ว เนื่อจากว่ามีประชาชนที่เดือดร้อนจากการที่น้ำเค็มไหลลงสู่ ลำน้ำเสียว ทำให้ทำนาไม่ได้ จึงมีการเรียกร้องให้ยกเลิกสัมปทานการผลิตเกลือในเขตอำเภอบรบือเมื่อสิบกว่าปีที่ผ่านมา ปัจจุบัน ลุ่มน้ำเสียว เป็นแหล่งผลิตข้าวที่สำคัญของจังหวัดมหาสารคามและร้อยเอ็ด สั่นดอกหวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 108 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอี้ยว

ภาษาอีสานคำว่า..เอี้ยว
ความหมายตรงๆ ====>
หมุน,หัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-07-2008 14:52:48

ตัวอย่าง

เอี้ยว

เอี้ยว คือ หมุน,หัน

มื้อนี้ขอเว้าประสบการณ์จริงของจะของจักหน่อย
เมื่อคืนนี้บ่าวหน่อ นอนตกหมอน คอเค่น (คอเช่น) เหมิด ตื่นขึ้นมางวกกะบ่ได้ ยามสิแนมไปคังข่างต้องเอี้ยวโตไปนำ
บ่ซั่น แมนบ่เห็น นี้กะวาสิไปหายาหม่องมานวดคอจะของอยู่ ไผมาวิธีการรักษากะบอกแหน่เด้อครับ

คอเค่น ...คอเคล็ด บางทีออกเสียง คอเช่น
งวก.... หัน
เอี้ยว...หมุน
จะของ...ตัวเราเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 109 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ้มแป๋

ภาษาอีสานคำว่า..แอ้มแป๋
ความหมายตรงๆ ====>
พึ่งพาอาศัย, รับฟรี, กินฟรี
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 26-10-2006 12:54:59

ตัวอย่าง

แอ้มแป๋ ไม่รู้จะแปลเป็นภาษาไทยที่มีความหมายตรงๆ ว่าอย่างไรดี
แอ้มแป๋ คือลักษณะการเกาะติดกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง หรือบุคคลใดบุคคลหนึ่ง เพื่อพึ่งอาศัย เหมือนกับ กาฝากเกาะติดกับต้นไม้เพื่อดูดกินอาหาร ฉันใดฉันนั้น ดังนั้น จึงนำมาใช้เปรียบเทียบกับลักษณะที่คนรับของ กินฟรี หรือขอแบ่งของจากผู้อื่น เช่นประโยคว่า

มื้อนี้ อ้ายหน่อไปงานพาแลงบ่อคับ... ว่าสิขอแอ้มแป๋ จักหน่อย นั่นหนา

แปลว่า
วันนี้ พี่หน่อจะไปงานพาแลงไหมครับ... ว่าจะฝากท้องกับพี่หน่อ สักหน่อย ( หรือหมายถึง ว่าจะขอติดรถไปด้วย ก็ได้)

หมอนี้แมะ เงินกะมีหลาย ถ่าแต่แอ้มแป๋ผู้อื่น ฮู้จักซื้อกินเองแหน่แหม

แปลว่า
ไอ้หมอนี่ เงินก็มีมาก คอยแต่ขอกินกับคนอื่น รู้จักซื้อกินเองบ้างสิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 110 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอว

ภาษาอีสานคำว่า..แอว
ความหมายตรงๆ ====>
เอว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:56:17

ตัวอย่าง

พี่อ้าย เจ้าเป็นหยัง เฮ็ดคือคนเจ็บบักแอวแท้ เอื้อยข่อยเฮ็ดหยังเจ้ามื้อคืน
แปลว่า
พี่เขยขา พี่เป็นอะไร ทำเหมือนกับว่าเจ็ยเอวอย่างนั้น พี่สาวน้องทำอะไรให้เหรอเมื่อคืน..

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 111 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮัก

ภาษาอีสานคำว่า..ฮัก
ความหมายตรงๆ ====>
รัก
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: tan
เมื่อวันที่:: 05-07-2008 14:07:03

ตัวอย่าง

ฮักยะแฮงเด้อ

รักยะ(ชื่อคน)มากน่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 112 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮาก

ภาษาอีสานคำว่า..ฮาก
ความหมายตรงๆ ====>
อาเจียน, รากไม้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 20-02-2006 13:26:32

ตัวอย่าง

เห็นหน้าบ่าวหนอแล้ว สิฮากหวะ หล่อคักหล่อแหน่
แปลว่า
เห็นหน้าบ่าวหน่อแล้วอยากจะอาเจียน หล่อเหลือเกิน

หรือ

เมียพ่อใหญ่ต้อม จั่งใด๋มาฮากใส่ตักพ่อใหญ่ต้อมจั่งซี้ บ่แมนเลาเมารถบ่ ฮึวาเลาสิมีลูก
แปลว่า
ภรรยาตาต้อม ทำไมมาอาเจียนใส่ตักตาต้อมอย่างนี้ หรือว่า แกจะเมารถ หรือ ว่า แพ้ท้อง

หรือ
กกไทรย้อยอยู่บ้านข่อย ฮากมันหล๊ายหลาย ยุ่งคือจั่งหยังนี่
แปลว่า
ต้นไทรย้อยที่บ้านผม รากมันเยอะมาก งยังกะอะไรดี


ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 113 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮู้เมือ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮู้เมือ
ความหมายตรงๆ ====>
รู้สึกตัว, รู้ตัว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:48:11

ตัวอย่าง

ฮู้เมือ คือ รู้สึกตัว, รู้ตัว

ฮู้ คือ รู้ รับรู้
เมือ คือ ความระลึกได้ทุกเมื่อ
ฮู้เมือ คือ รู้ทุกเมื่อ ก็คือ การรู้สึกตัวนั่นเอง

ตัวอย่าง
เมื่อคืนมีโจรขโมยมาขึ้นเฮือน พอดี บ่าวหน่อ เลาฮู่เมือขึ้นมา เต๋โจรปิ้นบั๊บ แข่วหล่อนไป 2 ซีก
แปลว่า
เมื่อคืน มีโจรมาขึ้นบ้าน พอดี บ่าวหน่อแกรู้สึกตัวขึ้นมา เตะโจรหมุน 20 ตลบ (เดาเอา เพราะปิ้นบั๊บ คือ พลิกคว่ำ) ฟันหลุดไป 2 ซี่

สั่นดอกวา..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 114 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แฮกหมาน

ภาษาอีสานคำว่า..แฮกหมาน
ความหมายตรงๆ ====>
การทำสิ่งแรกเพื่อความเป็นสิริมงคล, แรก, ประเดิม, คนแรก, อย่างแรก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:43:16

ตัวอย่าง

คำว่า แฮกหมาน คือ การประเดิมเพื่อให้โชคดี
แฮก คือ แรก เช่น แฮกนา คือ การลงนาครั้งแรก
หมาน คือ โชคดี

ดังนั้น แฮกหมาน คือ การทำสิ่งแรกเพื่อความเป็นสิริมงคล, แรก, ประเดิม, คนแรก, อย่างแรก

ตัวอย่าง
ยกแรกแฮกหมาน ขอเชิญ มังกรเดียวดายลำก่อน สั่นดอกว้า
แปลว่า ยกแรก เอาฤกษ์เอาชัย ให้ มังกรเดียวดาย ลำก่อน

บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล


กลับไปยังหน้าหลัก


ใช้เวลาในการประมวลผล 0.0079 วินาที  
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... ภาษาอีสาน วันละคำ