ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 1 พฤษภาคม 2568:: อ่านผญา 
ทุกข์ยากฮ้าย ขอขอดแลงงายก็ดี อย่าได้ลืมคำสัตย์ เที่ยงจริงคำมั่น แปลว่า จะยากจนข้นแค้น ขนาดไม่มีข้าวจะกินก็ตาม อย่าได้ละทิ้งสัจจะ หมายถึง ควรยึดมั่นในสัจจะ ยึดมั่นในธรรม

ภาษาอีสาน วันละคำ  

ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาภาษาอีสานความหมายภาษาไทย /ภาษาอีสาน::
เรียนรู้ภาษาอีสาน คำต่อคำ ทั้งหมด คลิ๊กที่นี่ || 10 ข้อมูลที่เข้ามาใหม่ || ดัชนีคำศัพท์

จากการค้นหาอันสุดยอดของเรา คำว่า ับ เราพบว่ามี 462 ข้อมูล ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับคำนี่
คำที่ 1 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กลับเฮียน

ภาษาอีสานคำว่า..กลับเฮียน
ความหมายตรงๆ ====>
กลับบ้าน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: ด.ญ ปริณดา พิศวง
เมื่อวันที่:: 03-09-2010 22:01:53

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง ข่อยซีกลับเฮียนเกิดที่มหาสารคามเเต่ตอนนี้ข่อยอยู่ที่จันทบุรี

เเปล ฉันจะกลับบ้านเกิดที่มหาสารคามเเต่ตอนนี้ฉันอยู่จันทบุรี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 2 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก้อนเส่า

ภาษาอีสานคำว่า..ก้อนเส่า
ความหมายตรงๆ ====>
ก้อนเส่า คือนำก้อนหิน 3 ก้อน วางไว้เพื่อตั้งหม้อทำกับข้าว
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร
เมื่อวันที่:: 27-01-2010 11:36:54

ตัวอย่าง

สมัยโบราณเวลาจะทำกับข้าวเขาจะนำ ก้อนหินขนาดพอเหมาะสมมาวางไว้เป็นสามมุมพอวางหม้อแกงได้พอดีๆกับก้นหม้อ แล้ก่อไฟทำกับข้าว เขาจึงเรียกหินสามก้อนว่าก้อนเส่า แต่ถ้าวางก้อนหินวางไว้คนละทิศละทางเขาก็จะเรียกก้อนหินเหล่านั้นเป็นก้อนหินธรรมดาๆ แต่ถ้านำมาวางไว้ ทั้ง 3 มุม ใกล้กันพอวางหม้อแกงได้พอเหมาะเขาจะเรียกว่าก้อนเส่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 3 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะซาง

ภาษาอีสานคำว่า..กะซาง
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่แคร์ ไม่สนใจใยดี แล้วแต่คุณ ไม่มีความรู้สึกร่วม
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: แคน
เมื่อวันที่:: 04-06-2009 15:03:06

ตัวอย่าง


แม่: \"อีเหี่ยนถ่ามึงบ่กลับมาอยู่บ้าน มึงอย่าหวังว่าสิได้เด้อมูลมัง ฮั่ว ไฮ่ นา สวน กูนี่\"
ลูก: \"กะซ่างเจ้าตี๋ล่า ข่อยสิอยู่กุงเทพ ข่อยซิหผัวฟะหลั่งกะได้\"
ความหมายคล้าย \'บ่ออนซอน\'

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 4 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะด้อกะเดี้ย

ภาษาอีสานคำว่า..กะด้อกะเดี้ย
ความหมายตรงๆ ====>
มากมาย / มากเกินไป / ออกหน้าออกตา
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: U2U
เมื่อวันที่:: 15-07-2011 18:03:03

ตัวอย่าง

เป็นภาษาลักษณะอุทานและเชิงเปรียบเทียบ
ตรงกับภาษาอังกฤษว่า Over / Too much
ฮกเกี้ยน \" โจ้ย โจ่ย \"
มาเลเซีย \" ปันยะ ปันยะ \"
\"คือมางามคัก งามอีหลี งามกะด้อกะเดี้ย \"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 5 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะเบียน

ภาษาอีสานคำว่า..กะเบียน
ความหมายตรงๆ ====>
ถาดสำหรับทำข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วให้เย็นก่อนที่จะเก็บเข้าภาชนะบรรจุ
อ้างอิงจังหวัด :: ปทุมธานี
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:34:23

ตัวอย่าง

กระเบียน เป็น ถาดสำหรับทำข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วให้เย็นก่อนที่จะเก็บเข้าภาชนะบรรจุ มีลักษณะคล้ายๆกระด้ง แต่ทำจากไม้อันใหญ่ๆ

กระเบียน หรือ กะเบียน หากพูดเป็นภาษาอีสานก็เอาไว้ส่ายข้าว (ทำให้ไอความร้อนออกจากข้าว) ก่อนที่สิเอาใส่ก่องข้าว หรือ กระติบข้าว

คำว่า ก่องข้าว กับกระติบข้าว ต่างกันดังนี้
ก่องข้าว จะมีลักษณะ ฝาปิดเฉพาะด้านบนของตัวก่อง
ส่วนกระติบ หรือ กระติ๊บข้าว จะสานฝาปิดมาจะเกือบมิดตัวกระติบ

ว่างๆเดี๋ยวจะหารูปมาให้ดูกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 6 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กะเสินว่ะ

ภาษาอีสานคำว่า..กะเสินว่ะ
ความหมายตรงๆ ====>
นับประสาอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: ลูกประธาตุพนม
เมื่อวันที่:: 02-09-2008 14:41:39

ตัวอย่าง

\"เด็กน้อยสมัยนี้พ่อแม่บอกสอนมันกะบ่ฟังความดอก กะเสินว่ะสิเป็นผู้อื่นเว้า น้อ!\"
\"เด็กวัยรุ่นสมัยนี้พ่อแม่ว่ากล่าวตักเตือนก็ไม่เชื่อฟัง นับประสาอะไรกับคนอื่นจะมาว่ากลาว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 7 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กัดแข่วบืน

ภาษาอีสานคำว่า..กัดแข่วบืน
ความหมายตรงๆ ====>
กัดฟันสู้
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 19:01:42

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
บ่าวรุทธิ์สิกัดแข่วบืนอีกจักปีกะสิเซาดอก เมื่อยแล้ว

แปล
(ผม) จะกัดฟันสู้ทำงานอีกสักปีก็คงจะหยุด เพราะเหนื่อยมากแล้วครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 8 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กับบาด

ภาษาอีสานคำว่า..กับบาด
ความหมายตรงๆ ====>
ทันทีทันได
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ป้าหน่อย
เมื่อวันที่:: 17-05-2010 20:59:00

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง : มื้อคืนฝนตกแฮง หลังคากะฮั่ว พอไปฮอดโกดัง
เห็นแล้ว เจ็บหัวกับบาด เครื่องของลูกค้าลอยน้ำ เปียกคับทีบ
จักสิแก้แนวได๋

แปลว่า : เมื่อคืนฝนตกหนัก หลังคาโกดังรั่ว
ไปถึงเห็นของเท่านั้นแหละ ปวดหัวจิ๊ด ขึ้นมาทันที่
ข้าวของลูกค้า เปียกน้ำเสียหายหมด ปัญหาใหญ่ล่ะทีนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 9 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า กับไฟ

ภาษาอีสานคำว่า..กับไฟ
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้ขีด
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 17-12-2009 05:18:31

ตัวอย่าง

เอากับไฟมาให้แหน่
แปลว่า เอาไม้ขีดมาให้หน่อย
เป็นภาษาเก่า ปัจจุบัน ใช้ ไม้ขีด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 10 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ก่าย

ภาษาอีสานคำว่า..ก่าย
ความหมายตรงๆ ====>
พาด , วางทับด้านบน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 10-10-2010 14:15:57

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
จารย์ใหญ่เอาคันได ก่ายขึ้นต้นพร้าว
คำแปล
จารย์ใหญ่เอาบันไดพาดขึ้นต้นมะพร้าว

ตัวอย่าง
สาวส่ามักนอนเอาขาก่ายอีพ่อ
คำแปล
สาวส่าชอบนอนเอาขาพาดทับคุณพ่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 11 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เกิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 16-07-2007 09:58:19

ตัวอย่าง

คำว่า เกิ่ง โดยรวมๆจะหมายถึง เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ
มาดูตัวอย่างกันครับ

มื้อวานเพิ่นมาเว้าความกันอยู่เฮือนผู้ใหญ่บ้าน เรื่อง เกี่ยวกับบักต๊อกไปหลอยเมียไทบ้านเพิ่น
เพื่อความเกิ่งกัน เพิ่นเลยให้ตัวแทนผุ้เสียหายกับโตแทนผู้ซาย มีเกิ่งกันนำ คือ มีท่อๆ กัน
สิเฮ็ดให้การเว้าเทือนี้ เป็นกลางที่สุด

แปลว่า

เมื่อวานนี้ มีการเรียกคนมาว่าความกันที่บ้านผู้ใหญ่บ้าน เรื่องที่บักต๊อก ไปแอบคบชู้กับเมียชาวบ้าน
เพื่อความเท่าเทียมกัน ผู้ใหญ่ได้แบ่งให้มีตัวแทนผู้เสียหาย เท่ากันกับ ผู้ชาย

ท่อ, ท่อๆ คือ เท่า, เท่าๆกัน

มาดูอีกตัวอย่างนึงนะครับ

ตะกี้สิมีตาชั่งแบบเป็นคาน เรียกว่า คานซั่ง คือ สิมีลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับของที่นำมาซั่ง หากว่า ของมีน้ำหนักท่อกัน หรือ เกิ่งกัน คานกะสิขนานกับพื้นดิน

แปล
เมื่อก่อนตาชั่งแบบเป็นคาน จะมีลักษณะเป็นลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับสิ่งของที่นำมาชั่ง หากของมีน้ำหนักเท่ากัน คานจะขนานกับพื้น

เอาซ่ำนี้ก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 12 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกิน

ภาษาอีสานคำว่า..เกิน
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้ที่ใช้ช่วยในการปีนขึ้นที่สูง(บันไดชนิดหนึ่ง)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 19-10-2006 13:01:37

ตัวอย่าง

เกิน เป็นไม้ที่ใช้ในการปีนขึ้นที่สูง เหมือนบันได
แต่ เกิน จะเป็นไม้ท่อนเดียว แล้วมีขั้นสำหรับเท้าเหยียบขึ้น ส่วน บันได จะมีลักษณะเป็นขั้นๆ

เกิน อาจทำมาจากไม้ไผ่บ้านลำใหญ่ๆ ที่มีกิ่งตามข้อไม้ไผ่ สำหรับเท้าเหยียบขึ้น หรือ อาจทำมาจากไม้เนื้อแข็ง แล้วเอามีดฟันหรือบาก เป็นร่อง เป็นระยะเพื่อให้เท้าเหยียบขึ้นได้

เกิน ใช้ในการ ปีนขึ้นเถียงนา ปีนขึ้นเล้าข้าว ปีนขึ้นกอไผ่ ปีนขึ้นต้นไม้ เป็นต้น

ตัวอย่างประโยค

-มื่อคืนมีหมอลำขอเข่ามาลำ ลำม่วนคัก ไปไปอี่นาง ไปเอา \"เกิน\" มาก่ายขึ้นเล่า ตักเข่าให่หมอลำจักกะต่าแหน่

ความหมาย

-เมื่อคืนนี้มีหมอลำมาลำขอข้าว ลำสนุกไพเราะมาก ไป ไป อีหนู ไปเอา \"บันได\" มาพาดขึ้นยุ้งข้าว ตักข้าวให้หมอลำ ซักตะกร้าหน่อย

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 13 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกี่ยวกินตีน

ภาษาอีสานคำว่า..เกี่ยวกินตีน
ความหมายตรงๆ ====>
เหน็บกินเท้า , เป็นเหน็บที่เท้า
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-12-2006 20:59:28

ตัวอย่าง

เกี่ยวกิน หมายถึง เป็นเหน็บ
ถ้า เป็นเหน็บที่เท้า เรียก เกี่ยวกินตีน แต่ อวัยวะอื่นก็สามารถโดนเกี่ยวกินหรือเป็นเหน็บได้เช่นกัน เช่น เกี่ยวกินมือ เกี่ยวกินแขน เกี่ยวกินขา เป็นต้น

ตัวอย่าง

-บ่าวหน่อเพิ่นพาน้องเป้ยไปวัดไปจังหัน ตอนเพิ่นพาน้องเป้ยไปยามบ้านทางร้อยเอ็ด พอดีมื่อนั่นเป็นมื่อวันศีล ญาคูเลยสวดมนต์ โดนจักหน่อย พอสิลุกเมือบ้าน น้องเป้ยขั่นลุกบ่ขึ้น ขาเพิ่นจังไปเหมิด ย่อนว่า \"เกี่ยวกินตีน\" เพิ่น

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกพาน้องเป้ยไปวัดไปถวายภัตราหารเช้า ตอนแกพาน้องเป้ยไปเยี่ยมบ้านที่ร้อยเอ็ด พอดีวันนั้นเป็นวันพระ พระครูเลยสวดมนต์ นานสักหน่อย พอจะลุกกลับบ้าน น้องเป้ยลุกไม่ขึ้น เท้าแกเกร็งไปหมด ก็เพราะว่า \"เหน็บกินเท้า\" แก

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 14 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เกือ

ภาษาอีสานคำว่า..เกือ
ความหมายตรงๆ ====>
การให้อาหารสัตว์/การเลี้ยงดู(ใช้กับสัตว์)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 20-12-2009 22:47:02

ตัวอย่าง

ไปเอาข้าวไปเกือหมาให้หน่อย
แปลว่า ไปเอาข้าวไปให้หมากินหน่อย
คำว่า เกือ จะใช้กับสัตว์เลี้ยง ไม่ใช้กับคน ถ้าใช้กับคนจะพูดในเชิงดูถูก เช่น
พ่อแม่มึงบ่เลี้ยงบ่เกือบ้อ
แปลว่า พ่อแม่มึงไม่ดูแลเลี้ยงดูหรือ
แต่ถ้าพูดว่า เลี้ยงเหลือ เกืออิ่ม หมายถึง การเลี้ยงดูเป็นอย่างดี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 15 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แกน

ภาษาอีสานคำว่า..แกน
ความหมายตรงๆ ====>
ไหว
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 04-04-2007 13:11:06

ตัวอย่าง

แกน หมายถึง ไหว ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง การสั่นหรือแกว่งนะ แต่หมายถึง ไหว ที่แปลว่า ทำได้

แกน มักจะใช้กับการยก การแบก เช่น

-ถงปุ๋ย ถงนี่ คือมาหนักคักแท้ บ่าวหน่อ กับบ่าวปอ แบกซ่อยกันสองคนกะยังแบกบ่ \"แกน\"
แปลว่า
-กระสอบปุ๋ย ใบนี้ หนักมากเลยนะ บ่าวหน่อกับบ่าวปอ ช่วยกันแบกตั้งสองคน ก็ยังแบกไม่ \"ไหว\"

หรือ
บ่าวหน่อ: ป้าด...บักโมหน่วยนี่คือหน่วยใหญ่คักแท้ น้องพอลล่ามา โจม เบิ่งเกิ่นหนะว่าหนักปานได๋ หรือว่า โจม บ่ \"แกน\"
น้องพอลล่า: ปะสาหน่วยส่ำนี่ ใหญ่กั่วนี่น้องกะ โจม \"แกน\"
แปลว่า
บ่าวหน่อ: โอ้โฮ...แตงโมลูกนี้ลูกโตมากเลยนะ น้องพอลล่ามา ยกดูหน่อยสิ ว่าหนักเท่าไหร่ หรือว่า ยกไม่ \"ขึ้น \"
น้องพอลล่า: ก็แค่ลูกแค่เนี้ย ใหญ่กว่านี้น้องก็ ยก \"ไหว\"
พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 16 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แก่น(แซมอีกจักหน่อยเด้อ)

ภาษาอีสานคำว่า..แก่น(แซมอีกจักหน่อยเด้อ)
ความหมายตรงๆ ====>
แกน กลางของต้นไม้ หรือ แข็ง และหรือแปลกว่า เก่ง ดื้อ ฉลาดแกมโกง เวลาเว้าถึงคน ขึ้นอยู่กับประโยคที่ใช้
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: เวสน์ ราษี
เมื่อวันที่:: 09-07-2012 17:22:16

ตัวอย่าง

เช่น ถ้าพูดว่้าแก่นไม่บักขาม หมายถึง แกนกลางของต้นมะขาม หรือถ้าเราพูดว่้า ไม่บักขามคือแก่่นแท้ คือไม้มะขามเนื้อแข็ง แต่ถ้าเว้าถึงคน อย่าไปเล่นกับบักหำน้อยมันแก่นแท้ๆ คือ เล่นกับเด็กคนนั้นไม่ได้หรอกเขาดื้อ ฉลาดแกมโกง เราสู้เขา ไม่ได้ด้วย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 17 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โกน

ภาษาอีสานคำว่า..โกน
ความหมายตรงๆ ====>
โพรงไม้ , รูตามต้นไม้ หรือ โพรง
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 06-06-2010 13:05:53

ตัวอย่าง

คำๆนี้ ความหมายแตกต่างจากทางภาคกลาง
ซึ่งเราเข้าใจว่า เป็นการโกนหัว ไม่ใช่นะครับ
" โกน " ในภาษาอีสาน หมายถึง"โพรง"
ส่วนการ "โกน" ภาษาอีสาน ใช้คำว่า " แถ " เด้อ

ตัวอย่าง
โกนไม้ โกนห้วย โกนหลักฮั้ว
คำแปล
โพรงไม้ โพรงห้วยตรงก้นห้วยที่แห้ง เสาไม้ที่ปักเป็นรั้วมีโพรง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 18 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โกบ,โอบ

ภาษาอีสานคำว่า..โกบ,โอบ
ความหมายตรงๆ ====>
ก. การจับหรือถือสิ่งของโดยใช้สองมือ, จับ, ถือ, กำ
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 16:21:19

ตัวอย่าง

การโกบในภาษาอีสานคือ การใช้มือสองข้างจับถือสิ่งของเล็ก ๆ โดยกวาดให้สิ่งของนั้นเข้ามาอยู่ในฝ่ามือและเลื่อนมือเข้าเรื่อย ๆ จนนิ้วก้อยของมือทั้งสองข้างติดกัน เช่น

บักลมสีแหล่กับบักกุ้นน้องชาย *โกบ*ขี้ตมมาป้ายหน้ากัน

แปลว่า น้องลมกับน้องกุ้นกำเอาโคลนมาโปะหน้ากัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 19 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขนคิงลุก

ภาษาอีสานคำว่า..ขนคิงลุก
ความหมายตรงๆ ====>
อาการกลัว ขนลุกชัน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 19:20:25

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
บ่าวรุทธิ์กับน้องจีจ้าพากันย่างผ่านป่าซ้าเผาผีหลอก น้องจีจ้าบอกว่าย้านหลาย บรึ๊ยย ขนคิงลุกพะนะ อ้ายรุทธิ์ถ่าจีจ้าแน

แปล
หนุ่มรุทธิ์และน้องจีจ้าเดินมาด้วยกัน ผ่านป่าช้าที่เขาใช้เผาศพ น้องจีจ้าบอกว่ากลัวมาก ขนลุกตั้งหมดแล้ว พี่รุทธิ์เดินรอจีจ้าด้วยนะ จีจ้ากลัว ว่าซ้าน เหอะๆๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 20 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอก

ภาษาอีสานคำว่า..ขอก
ความหมายตรงๆ ====>
นอกสุด/ริมนอก/ริมสุด/ข้างนอก/ริมข้าง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-12-2009 02:55:22

ตัวอย่าง

หยับออกไปนอนขอกๆพู้น
แปลว่า ขยับออกไปนอนข้างนอกโน่น
เป็นคำเก่า..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 21 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอขมา

ภาษาอีสานคำว่า..ขอขมา
ความหมายตรงๆ ====>
ขอโทษ ขอโทษจากผู้ใหญ่บางครั่งต้องมีดอกไม้ธูปเทียน
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 19-08-2009 17:00:24

ตัวอย่าง

\"ยามออกพรรษาพากันไปขอขมาจากพ่อใหญ่แม่ใหญ่เผิ่นจำศีลอยู่ศาลา\"
ลักษญะการขอโทษ ทั้งกาย(กายกรรม) วาจา(วจีกรรม) ใจ(มะโนกรรม)ที่ล่วงเกินทั้งเจตนาและไม่เจตนา ต่อหน้าและลับหลังจะพีธีนี้จะเห็นบ่อยเวลาออกพรรษา ประกอบพานดอกไม้ธูปเทียน หรือบางครั่งเมื่อ พ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย หรือญาติผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือเสียชีวิต ลูกหลาน ญาติๆจะขอขมาก่อนเคลื่อนศพออกไปวัดหรือสู่เมรุ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 22 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอขะมา

ภาษาอีสานคำว่า..ขอขะมา
ความหมายตรงๆ ====>
ขอโทษ , ขออภัย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-09-2006 13:01:01

ตัวอย่าง

การ ขอขะมา เป็นการขอโทษ ขออภัย บางครั้ง อาจจะต้องทำเป็นพิธีการ มีการใช้ขัน 5 ขัน 8 มา ขอขะมาด้วย เช่น

บ่าวหน่อ: น้องแพนเค้ก เฮามาเก็บเสื่อผ่า หนีไปอยู่นำกัน เถาะหล่า พ่อ กับแม่ของน้องแพนเค้ก เอิ้นค่าดอง แพงโพด ตั้งว่า 5 แสน อ้ายสิไปหาเงินมาแต่ไส กะด้อกะเดี้ย มาแต่งนาง
น้องแพนเค้ก: คันเฮาเฮ็ดจั่งซั่น อี่พ่อหล่า สิบ่นำเมี่ยน เฮาบ่อ้าย
บ่าวหน่อ: เฮากะพากันหนีไปไกลๆ ไปมีลูกนำกันจักคน ตั้งใจเฮ็ดงาน ตั้งหลักตั้งฐาน แล้วกะจั่งค่อย พาหลานมา \"ขอขะมา\" พ่อ \"ขอขะมา\" แม่ เฮ็ดพิธี \"ขอขะมา ลาโทษ\" เพิ่นเห็นหน้าหลานน้อยแล้ว คงสิใจอ่อนอยู่ดอก
น้องแพนเค้ก: คันอ้ายว่าจั่งซั่น เฮากะไปกันเถาะ แป๊ะ...

แปลว่า

บ่าวหน่อ: น้องแพนเค้กจ๊ะ เรามาเก็บเสื้อเก็บผ้า หนีไปอยู่ด้วยกัน เถอะ พ่อ กับแม่ของน้องแพนเค้ก เรียกสินสอด แพงมากเลย ตั้ง 5 แสน พี่จะไปหาเงินมาจากไหน มากมายก่ายกอง ขนาดนั้น มาเป็นค่าสินสอดแต่งงานกับน้อง
น้องแพนเค้ก: ถ้าเราทำอย่างนั้น คุณพ่อของน้อง จะไม่ตามไปฆ่า พวกเราหรือจ๊ะพี่
บ่าวหน่อ: พวกเราก็หนีไปไกลๆสิ ไปมีลูกด้วยกันสักคน ตั้งใจทำการทำงาน สร้างเนื้อสร้างตัว แล้วค่อย พาหลานมา \"ขอโทษ\" พ่อ \"ขออภัย\" แม่ ทำพิธี \"ขออภัยอย่างเป้นทางการ\" ท่านเห็นหน้าหลานน้อยแล้ว คงใจอ่อนให้อภัยพวกเรา
น้องแพนเค้ก: ถ้าพี่ว่าอย่างนั้น เราก็ไปกันเถอะ แป๊ะ...

เหอ เหอ บ่าวหน่อ อย่าสะไปซวน น้องเขาอีหลีเด้อหละ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 23 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข้องลอย

ภาษาอีสานคำว่า..ข้องลอย
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นพาชนะใส่ปลาจักสานด้วยไม้ไผ่มีรูปร่างคล้ายๆเป็ด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 27-03-2009 13:05:29

ตัวอย่าง

เป็นพาชนะใส่ปลาจักสานด้วยไม้ไผ่มีรูปร่างคล้ายๆนกเป็ดน้ำ มีลำโสนหมัดติดรอบๆ ข้องลอย หรือ ตะข้อง ก็เรียก ที่จับจะทำเป็นลายกนก หรือรูปพญานาค แล้วแต่ช่างที่ทำ มีเชื่อกผูกติดเอว เวลาคนทอดแห หรือ หาปลา ตามห้วย หนอง คลอง บึง ลำโสนจะทำให้ \"ตะข้อง\" มันลอยน้ำไปตามก้นคนทอดแหหาปลา อีสานจึงเรียกว่า \"ข้องลอย\" ครับผม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 24 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอแซมคำของคุณ อีเกียแดง

ภาษาอีสานคำว่า..ขอแซมคำของคุณ อีเกียแดง
ความหมายตรงๆ ====>
หันกุ่นหลุ่น หันกิ่นหลิ่น หลงส่น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป
เมื่อวันที่:: 22-07-2012 22:56:33

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่อีเกียแดงเราเมาเหล้า ย่างเมือบ้าน ย้อนความเมาโลดล้มลง กลิ้งกุ่นหลุ่นๆๆไป (อันนี้แปลในโตเด้อ) พอฮอดเฮือน ย้านแม่เด็กน้อยด่า พยายามย่างให้ตรง ย้อนความเมา เฮ็ดให้เราเซ หมุนกิ่นหลิ่นๆๆไป ล้มพับอยู่หน้าเฮือน เมียเราเห็น ฮ้องด่าเราว่า ไสว่าสิไปประซุม บ่มีเหล้ากิน ปาดโท..มาเซียงส่น คักแท้ ปาดๆๆ เจ้าว่าค่อยสิ หลงส่นเจ้าตี้ วั่นดอก ว้า.

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 25 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขอน
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะนามขอนรองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: 55+
เมื่อวันที่:: 16-02-2009 20:47:29

ตัวอย่าง

รองเท้า1คู่ เท่ากับ เกือก2ขอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 26 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขอน
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะนามขอนรองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: 55+
เมื่อวันที่:: 16-02-2009 20:48:17

ตัวอย่าง

รองเท้า1คู่ เท่ากับ เกือก2ขอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 27 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขอน

ภาษาอีสานคำว่า..ขอน
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะนามขอนรองเท้า
อ้างอิงจังหวัด :: นครราชสีมา
จากคุณ:: 55+
เมื่อวันที่:: 16-02-2009 20:54:46

ตัวอย่าง

รองเท้า1คู่ เท่ากับ เกือก2ขอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 28 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ข่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ใกล้หมด ใกล้เสร็จ
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: ขันติ คูนาแก
เมื่อวันที่:: 22-04-2009 20:56:32

ตัวอย่าง

นาน้ำข่อนแล้ว ไปจับปากันเถาะ = น้ำในนาใกล้หมดแล้ว ไปจับปลากันเถอะ
เฮ็ดงานข่อนแล้ว รอคาวเดียวเด้อ = ทำงานใกล้เสร็จแล้ว รอแป็ปเดียวนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 29 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขันหย่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ขันหย่อง
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นภาชนะที่สานด้วยไม้ไผ่มีขาสำหรับใส่ข้าวพระพุทธ
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 01-10-2007 14:19:00

ตัวอย่าง

ลักษณะขันหย่อง....เหมือนขันโตก...แต่จะเล็กกว่ามาก...ส่วนขาของขันหย่อง...ก็คือส่วนของไม้ไผ่ที่สานนั้นแหละ...หักพับกลับมาอีกด้าน...เพื่อสานขา...แต่ส่วนขาจะทำห่างๆ เขต อ.สุวรรณภูมิ อ.เสลภูมิ อ.พุทไธสง อ.ชุมพลบุรี อ.พยัคฆฯ ท่านที่ไปทำบุญให้สังเกตดู...มีแทนทุกวัด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 30 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>
การใช้เสียมขุดดินเบาๆเพื่อหาอะไรสักอย่าง
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 09-05-2006 15:53:28

ตัวอย่าง

คำว่า \"ขัว\" นอกจากจะแปลว่า \"สะพาน\" แล้ว
ยังเป็นคำกริยา ที่แสดงลักษณะที่เป็นการใช้เสียมขุดดินเบาๆในลักษณะทำมุมจากพื้นดินไม่เกิน 30 องศา เป็นการขุดดินเบาๆเป็นบริเวณกว้าง ไม่เน้นความลึก ซึ่งจะแตกต่างจากคำว่า \"ก่น\" มีเราจะขุดให้ลึก โดยให้เสียมทำมุม กับพื้น ตั้งแต่ 45-90 องศา

ตัวอย่างการขัว เช่น
-ขัวหอย
-ขัวเขียดจินา
เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 31 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขัว

ภาษาอีสานคำว่า..ขัว
ความหมายตรงๆ ====>
สะพาน
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ศรัญญู (หนุ่มบ้านป่า)
เมื่อวันที่:: 08-01-2010 15:03:54

ตัวอย่าง

คำว่า ขัว เป็นคำนามตัวอย่างเช่น ข้วมขัว หมายถึง ข้ามสะพาน ครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 32 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาโต้ย

ภาษาอีสานคำว่า..ขาโต้ย
ความหมายตรงๆ ====>
หน้าขา หรือบริเวณ ขาออ่น
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 12-05-2010 18:07:52

ตัวอย่าง

พ่อใหญ๋ค้ำ จันแรม อย่ามาเต็ง ขาโต้ยพ่อ มันเจ็บ
คำแปล
พ่อใหญ่ค้ำ จันแรมอย่ามาทับหน้าขาพ่อ มันเจ็บ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 33 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ข้าวดอ

ภาษาอีสานคำว่า..ข้าวดอ
ความหมายตรงๆ ====>
ข้าวพันธุ์เบา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 13-06-2006 13:42:31

ตัวอย่าง

อธิบายก่อนนะครับ
ข้าวดอ หรือ ข้าวพันธุ์เบา จะมีลักษณะทั่วไปเหมือนพันธุ์ข้าวทั่วไป แต่จะมีลักษณะเด่นดังนี้
1. น้ำหนักเบากว่า ในปริมาณที่เท่ากัน
2. จะใช้เวลาในการออกดอกออกผลเร็วกว่าข้าวพันธ์ปรกติ (ข้าวใหญ่) ประมาณ 1 -2 เดือน ดังนั้นต้องรีบเกี่ยวข้าว หากปล่อยไว้นาน ข้าวจะขอบ (เม็ดจะหลุดออกจากรวงข้าวง่าย หรือ ก้านเมล็ดข้าวจะเปราะ ขอบ คาดว่า จะมาจาก กรอบ นั่นแหละ)
3. มีทั้งข้าวเหนียวและข้าวจ้าว
4. ไม่นิยมนำมาขาย เพราะมันให้น้ำหนักน้อยกว่า ส่วนใหญ่นิยมปลูกรับประทานมากกว่า

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
บ่าวหน่อ เลาปลูกข้าวดอไว้ถ่าต้อนพี่ต้อนน้องชมรมอีสานจุฬาฯ เลาอยากให่พี่น้องชมรมได้กินข้าวก่อนซาวบ้านเพิ่น
แปลว่า
บ่าวหน่อ แกปลูกข้าวพันธ์เบา ที่สามารถเก็บเกี่ยวได้เร็ว ไว้ต้อนรับพี่น้องชมรมอีสาน จุฬาฯ แกอยากให้พี่น้องชมรม ได้รับประทานข้าวก่อนชาวบ้านเขา


สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 34 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขาวออกลอก

ภาษาอีสานคำว่า..ขาวออกลอก
ความหมายตรงๆ ====>
ขาววอก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 08-11-2006 09:45:03

ตัวอย่าง

ขาวออกลอก คือขาวเหมือนไปเปื้อนฝุ่นผง แป้งขาวๆ จนดูขาววอก ซึ่งก็คล้ายๆ กับขาวโอกโลก แต่ขาวออกลอก จะให้ความรู้สึกที่เปื้อนขาวน้อยกว่า เช่น

ลิเก ทาหน้าขาวออกลอก หมายถึง ลิเก ทาหน้าขาววอก

บ่าวหน่อ อยากขาว ไปนอนเกียกลานมัน จนโตขาวออกลอก หมายถึง บ่าวหน่อ อยากผิวขาว จึงไปนอกคลุกลานมันสำปะหลัง จนตัวขาววอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 35 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้ตะโหลก

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้ตะโหลก
ความหมายตรงๆ ====>
พื้นดินที่ไม่เรียบ ตะปุ่มตะป่ำ ก้อนดินที่เกิดจากการไถนา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 17-09-2007 14:21:36

ตัวอย่าง

ขี้ตะโหลก หมายถึง พื้นดินที่ไม่เรียบ ตะปุ่มตะป่ำ ก้อนดินที่เกิดจากการไถนา

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

นาเจ้าคือมีตะก้อนขี้ตะโหลกแท้ คือบ่เอาคราดมาคราดลงหล่ะ มันสิได้เรียบๆ ต้นข้าวจั่งสิได้เกิดส่ำๆกัน บ่มีต้นใด๋ใหญ่กว่ากัน
แปลว่า
ที่นาของคุณ มีแต่ก้อนดินที่ไม่เรียบ ทำไมไม่เอาคราดมาคราดลงซะหล่ะ จะได้ เรียบๆเสมอกัน ต้นข้าวก็จะได้เกิดเสมอกันด้วย ไม่มีต้นใดต้นหนึ่งใหญ่กว่ากัน

อีกความหมายหนึ่ง ใช้ในการเปรียบเทียบ อะไรก็ตามที่ไม่เรียบ
เช่น
หน้าเจ้าคือเป็นขี้ตะโหลกจั่งซี้ บ่เบิ่งแยงหน้าตาจะของบ๊อ
แปลว่า
ใบหน้าคุณทำไม่เรียบอย่างนี้ ไม่ดูแลรักษาหน้าตาหรือไง

สั่นดอกหว้า....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 36 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขี้เมี่ยง

ภาษาอีสานคำว่า..ขี้เมี่ยง
ความหมายตรงๆ ====>
ขี้สนิม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 26-05-2006 23:05:18

ตัวอย่าง

มีดเจ้าคือ มีตะขี้เหมี่ยงแท้หน้อ สิไปฟันอีหยังเข่าบ้อ เอาๆปฝนถ่าแหม แปลว่า มีดคุณ ทำไมมีแต่สนิม อย่างนี้จะไปฟันอะไรได้ เอาไปลับไป ฝน คือ ลับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 37 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ขู

ภาษาอีสานคำว่า..ขู
ความหมายตรงๆ ====>
ตกหล่น ร่วงหล่นโปรยปราย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 12-10-2006 16:14:20

ตัวอย่าง

ขู คือลักษณะที่สิ่งของตกหล่นกระจัดกระจายจากที่สูง เป็นจำนวนมากมาย โดยมากนิยมใช้กับของเล็กๆ เช่น

ขี้ฝุ่นขู = ฝุ่นตก
มดแดงขูจากรัง = มดแดง(จำนวนมาก)ตกจากรัง
ไข่มดแดงขูจากรัง = ไข่มดแดง(จำนวนมาก) ตกจากรัง
ขูโผ่ๆ = ตกลงมาต่อเนื่องกันเป็นจำนวนมาก

พ่อใหญ่ดลขึ้นไปซ่อมหลังคาสังกะสี เลาย่างเหยียบสังกะสี จนขี้หลักเหยี่ยขูโผ่ๆ เต็มหัวน้องพอลล่า
แปล
พ่อใหญ่ดลขึ้นไปซ่อมหลังคาสังกะสี แกเดินเหยียบสังกะสี จนฝุ่นตกกระจัดกระจายลงมา เต็มหัวน้องพอลล่า

บ่าวพนมไพร เลาไปแหย่ไข่มดแดง ปากกะต่ายังบ่ทันซื่อฮังมดแดงจ้อย แหย่เอาๆ ไข่มดแดงขูถิ่มเหมิด จั่งแม่นฟ้าวคักน้อ ซั้นดอก

แปล
บ่าวพนมไพร แกไปแหย่ไข่มดแดง ปากตระกร้ายังเข้าไม่ตรงรังมดแดงเลย ก็แหย่เอาๆ ไข่มดแดงหล่นเสียหายหมด ไม่รู้จะรีบไปไหน เนาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 38 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เขญ

ภาษาอีสานคำว่า..เขญ
ความหมายตรงๆ ====>
คือการเปิดสิ่งของต่างๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: สาวนางน้อย
เมื่อวันที่:: 05-08-2008 21:03:56

ตัวอย่าง

เช่นคำว่านางน้อยเขญประตูให้แม่ดู หรือเขญขนมห่อนั้นเบิ่งดู หรือการได้รับของขัวญจากเพื่อนๆมาถึงบ้านพี่สาวก็บอกว่า\"หล้าเขญเบิ่งเขญเบิ่ง\"ความหมายก็คือว่า นางน้อยเปิดประตูให้แม่แน่ หรือเปิดขนมห่อนั้นดู หรือน้องเปิดดูของขัวญ


แก้ไขข้อมูล
คำที่ 39 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เขา

ภาษาอีสานคำว่า..เขา
ความหมายตรงๆ ====>
เขา(พวกเขา) บุรุษที่3/เรา เค้า ฉัน บุรุษที่1
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 00:55:44

ตัวอย่าง

เช่น 1. โตสิไปยากหยังนำเขา
แปลว่า ตัวเองจะไปวุ่นวายไรกับเค้าล่ะ
2.ใช้แทนตัวเอง ให้ฟังดูใกล้ชิดซึ่งส่วนตัวผมว่าคนพูดพูดแล้วดูน่ารักดี แปลประมาณ เค้า(ตะเอง) เรา เช่น เจ้าของไปเที่ยวนำเขาบ่ แปลว่าตะัเองไปเที่ยวกับเค้ามั้ยง่ะั

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 40 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แข่งฝน

ภาษาอีสานคำว่า..แข่งฝน
ความหมายตรงๆ ====>
ตากฝน/ลุยฝน/เดินตากฝน
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: บ่าวน้อย
เมื่อวันที่:: 08-10-2010 14:25:43

ตัวอย่าง

มื้อวานย่างแข่งฝนมาแต่นา

หมายถึง เมื่อวานเดินตากฝนกลับจากนา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 41 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คกมอง

ภาษาอีสานคำว่า..คกมอง
ความหมายตรงๆ ====>
ครกกระเดื่อง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: เสือน้อย
เมื่อวันที่:: 22-08-2009 20:36:51

ตัวอย่าง

ครกกระเดื่องที่ชาวบ้านใช้ตำข้าวสมัยก่อนนั่นแหละครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 42 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คนผู้ห่าย, คนผู้ฮ้าย

ภาษาอีสานคำว่า..คนผู้ห่าย, คนผู้ฮ้าย
ความหมายตรงๆ ====>
คนขี้เหล่, คนหน้าตาไม่ดี, คนไม่หล่อ, คนไม่สวย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: กอล์ฟ จันทรุเบกษาอนุสรณ์
เมื่อวันที่:: 17-11-2006 16:57:09

ตัวอย่าง

คนผู้ฮ้าย คือ คนขี้เหล่, คนหน้าตาไม่ดี, คนไม่หล่อ, คนไม่สวย

ตัวอย่าง
หล่านางเอย คนผูฮ้ายคืออ้าย กินข้าบ่ายกบตัวหล่ะนาง
แปลว่า
น้องนางเอย คนหน้าตาไม่ดี รูปไม่หล่ออย่างพี่ กินข่าวกับกบนะครับ

บ่าย คือ การปั้นข่าว แล้วมีอุปกรณ์บ่าย หรือ กับข้าว แล้วเดินกิน ไม่ได้นั่งกินอย่างเป็นกิจลักษณะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 43 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คนมะลำมะลอย

ภาษาอีสานคำว่า..คนมะลำมะลอย
ความหมายตรงๆ ====>
คนไม่น่าเชื่อถือ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:29:09

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง โตอย่าเฮ็ดพอปานคนมะลำมะลอยหลายแหมะ

แปล คุณอย่าทำตัวเป็นเหมือนคนไม่น่าเชื่อถืออย่างนั้นสิครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 44 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ควย

ภาษาอีสานคำว่า..ควย
ความหมายตรงๆ ====>
โยก,โยกเยก,โคลงเคลง,
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-10-2006 14:27:38

ตัวอย่าง

ควย ถ้าเป็นคำนาม จะหมายถึง ควาย หรือ กระบือ

แต่ในที่นี้ ควย หมายถึง โยก โยกเยก โคลงเคลง
เช่น

-แข่วควย หมายถึง ฟันโยก
-ลมพัดแฮงจนเสาเฮียนควย หมายถึง ลมพัดแรงจนทำให้เสาบ้านโยก
-หัวควย หมายถึง หัวโยกหัวคลอน

ตัวอย่างประโยค

-บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปต่อยบักขามแป แต่ต้นบักขามแปมันสูงใช่ไม่คันก๋อต่อยบ่เถิง กะเลยพากันหาเกินไปก่ายขึ้น น้องกระแตเป็นคนจับ อ้ายหน่อเป็นผู้ขึ้น แต่อ้ายหน่อเลาย่านตก กะเลยบอกน้องกระแตจับเกินให่แน่นๆอย่าสะให่มัน \"ควย\" เด้อ เดี๋ยวอ้ายสิตก พะนะ

แปลว่า

-บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปเก็บมะขามเทศ แต่ต้นมะขามเทศมันสูง ใช้ไม้ตะขอสอยไม่ถึง ก็เลยพากันหาไม้มาทำเป็นบันไดพาดปีนขึ้น ให้น้องกระแตเป็นคนจับ อ้ายหน่อเป็นผู้ปีน แต่อ้ายหน่อแกกลัวตก ก็เลยบอกน้องกระแตให้จับกระไดให้แน่นๆอย่าให้มัน \"โยก\" นะ เดี๋ยวอ้ายหน่อจะตก พะนะ

หรือ -อ้ายซาญพาน้องตั๊กไปขี่รถสักกะยานเล่น อ้ายชาญเป็นคนถีบให่น้องตั๊กซ่อน สองคนมีแต่คนใหญ่ๆหนักหลายจนล่อสักกะยานลูกปืนแตก ล้อ \"ควย\" ก๊อกแล่ก ก๊อกแล่ก ไป

หมายถึง

-พี่ชาญพาน้องตั๊กไปขี่จักรยานเล่น พี่ชาญเป็นคนถีบให้น้องตั๊กเป็นคนซ้อนท้าย ทั้งสองคนมีแต่คนตัวใหญ่ๆน้ำหนักมากจนล้อจักรยานรับน้ำหนักไม่ไหวจนลูกปืนล้อแตก จนล้อ \"โคลงเคลง\" ไปมา

( ควย ในภาษาอีสาน เป็นคำสุภาพ แต่ในภาษาไทยกลาง มิทราบว่าแปลว่าอะไร)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 45 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ควย

ภาษาอีสานคำว่า..ควย
ความหมายตรงๆ ====>
ควาย
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: เท็ดดี้แบร์
เมื่อวันที่:: 12-02-2007 19:49:21

ตัวอย่าง

ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย

สั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 46 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ควยตู้

ภาษาอีสานคำว่า..ควยตู้
ความหมายตรงๆ ====>
ควายทุยเขาสั้น
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ปิ่นหยก
เมื่อวันที่:: 23-02-2007 18:27:11

ตัวอย่าง

\"ควยตู้มักซน คนจนมักเว้า\" หมายความว่า ควายทุยมีเขาสั้นแต่ชอบขวิดนู่นขวิดนี่ชอบชนควายตัวอื่นแม้เขาจะยาวกว่าเป็นนิสัย แต่ควายที่เขายาวเป็นนักชนระดับชาติ จะไม่แสดงท่าทางคึกคะนอง เช่นเดียวกับคนพูดจ้อทั้งหลาย มักจะเป็นคนจนชอบคุยโม้โอ้อวด แต่คนรวยจริงเขาไม่แสดงออก คนเก่งจริงไม่ขี้คุย เขา\"คมในฝัก\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 47 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คอบ

ภาษาอีสานคำว่า..คอบ
ความหมายตรงๆ ====>
บอกกล่าว/แจ้งให้รู้/บนบอก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 11-01-2010 01:19:02

ตัวอย่าง

สิไปทำงานกรุงเทพฯ ไปคอบพ่อใหญ่แน่เด้อ
แปลว่า จะไปทำงานที่กรุงเทพฯ ก็ไปบอกกล่าวพ่อใหญ่หน่อยนะ

คำว่า คอบ คือการบอกกล่าวให้ผู้หลักผู้ใหญ่ทราบ รวมทั้งการบนบาน บอกสิ่งศักดิ์สิทธ์หรือเคารพนับถือ เรียกว่าคอบ ดั่งคำว่า ไปลา มาคอบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 48 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ค้อย,ข้อย

ภาษาอีสานคำว่า..ค้อย,ข้อย
ความหมายตรงๆ ====>
เอียง ลาดขัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:37:59

ตัวอย่าง

มื้อคืน ข่อยขับรถขึ้นค้อย(ข้อย) รถข่อยข้นบ่ได้ซุกกันเมิดคืนกั่วสิขึ้น
แปลว่า
เมื่อคืน ผมขับรถขึ้นทางลาดชัน รถขึ้นไม่ได้เลยต้องผลักทั้งคืนเลยกว่าจะขึ้น
ซุก = ผลัก
....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 49 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คางกะไต

ภาษาอีสานคำว่า..คางกะไต
ความหมายตรงๆ ====>
คาง, ส่วนปลายของคาง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 08-07-2008 15:01:14

ตัวอย่าง

คำว่า คางกะไต คือ คาง, ส่วนปลายของคาง

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

สาวนางคนเก่า

ปรกติแล้วเลาอาบน้ำอุ่นทุกมื้อ พอดีมื้อนี้เลาไปเที่ยวเชียงใหม่นั่นหนา หนาวกะหนาว น้ำอุ่นกะบ่มี เลยได้อาบตก พอตะอาบออกมาแล้ว เลาหนาวแฮงเห็นตะคางตะไกสั่น ง๊อกๆๆๆๆ เอาโลด



แปล

สาวนาง ปรกติแล้วแกเป็นคนรักสะอาด อาบน้ำอุ่นทุกวัน พอดีวันนี้แกไปเที่ยวเชียงใหม่ หนาวก็หนาว น้ำอุ่นก็ไม่มี เลยได้อาบน้ำตก พออาบเสร็จแล้วแกหนาวมากเห็นแต่ปลายคาง สั่น เสียงดัง ง๊อกๆๆๆๆ เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 50 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คาดลาด

ภาษาอีสานคำว่า..คาดลาด
ความหมายตรงๆ ====>
ยื่นออกมา , โผล่ออกมา , เกิดขึ้นโดนมันตั้งใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: คนฮักถิ่น
เมื่อวันที่:: 15-09-2006 09:40:27

ตัวอย่าง

เช่นว่า

1. เจ้าเบิ่งนี่ดุบ่าวเอก จั้งใด๋ ส่นไม่ฮางเจ้าคือจั๋งมาหยืน คาดลาด เข้ามาในเฮียนข่อยหลายแท้
แปลว่า
- นี่คุณเอก ดูนี่สิ ทำไมปลายไม้ซางของคุณถึงได้ยื้นเข้ามาในบ้านผมเยอะแยะขนาดนี้ล่ะ


2. บ๊ะ ! .... บักอั่นนี่แหม ขับรถนำก้นกันมาดี ๆ จั้งใด๋มา คาดลาด เบรกจ่อ ๆ จั้งซี่
แปลว่า
โอ้ะ ! .... เจ้าคนนี้ ขับตามกันมาดี ๆ ไงถึงได้อยู่ดี ๆ ก็เบรก ซะกระชั้นอย่างนี้


เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 51 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คำ

ภาษาอีสานคำว่า..คำ
ความหมายตรงๆ ====>
ทอง
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: Bumpkin
เมื่อวันที่:: 04-02-2008 15:41:28

ตัวอย่าง

เมื้อนี้หนุ่มนานครพนมเป็นผู้โซดดี ได้ฮับสร้อยคำ หนัก 2 บาท เอ้ซวดๆกันแน่พี่น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 52 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คำที่ใช้ในการไล่สัตว์

ภาษาอีสานคำว่า..คำที่ใช้ในการไล่สัตว์
ความหมายตรงๆ ====>
คำที่ใช้ในการไล่สัตว์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-06-2008 15:13:32

ตัวอย่าง

ภาษาอีสานจะมีคำแปลกๆสำหรับการไล่สัตว์ดังนี้

เส่ๆๆ ไล่หมา
ฮึ้ยๆๆ อันนี้ไล่ควาย ไล่วัว
โซวๆๆ อันนี้ไล่ไก่
แม๊วๆๆ อันนี้ไล่แมว (ไม่ต้องบอกก็รู้)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 53 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิ่งนิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..คิ่งนิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่เคลื่อนไหว, หยุดนิ่ง, หยุดชะงัก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 08-07-2008 14:53:54

ตัวอย่าง

คำว่า คิ่งนิ่ง คือ ไม่เคลื่อนไหว, หยุดนิ่ง

ส่วนใหญ่ใช้กับคำว่า หยุด



สาวนางเป็นสาวมาโดนแล้ว บ่ฮุ้สิไปไส ย้อนเลาบ่มีผู้บ่าวมาโดนแล้ว พอตะมาพ้อบ่าวก๊อฟแล้ว เลาจั่งเฮ้ดตาคิ่งนิ่งบัดเดียวนึง



แปลว่า สาวนางแกเป็นสาวมานานแล้ว ไม่รู้จะไปทางไหน เพราะไม่มีแฟนหนุ่มมานาน พอแกมาเจอบ่าวก๊อฟแล้วก็ก็หยุดชะงัก ไม่ไหวติง



อีกตัวอย่าง

บ่าวหน่อขับรถเบนซ์คันงามมาอย่างแฮง พอตะพ้อหมานอนแลนตัดหน้ารถเลา เพิ่นเหยียบเบรค จึก อยู่บักคิ่งนิ่ง

แปลว่า

บ่าวหน่อขับรถเบนซ์คันงามมาอย่างเร็ว พอมาเจอหมาวิ่งตัดหน้ารถ แกเหยียบเบรคทันทัน รถหยุดไม่เคลื่อนไหวเลย



สั่นดอกหว้า..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 54 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดต่อ

ภาษาอีสานคำว่า..คิดต่อ
ความหมายตรงๆ ====>
คาดหวัง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 24-10-2006 16:57:23

ตัวอย่าง

คิดต่อ บางทีก็ออกเสียงเป็น คึดต่อ ก็มี

อ้ายดล : พ่อใหญ่ชาญ เลาเป่าโหวดม่วน จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกะแต บ่ต้องไปคิดต่อนำเลาดอก เลามีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ อ้ายดลพี้ จั่งค่อยคิดต่อนำได้
พ่อใหญ่ชาญ : หืย อ้ายดลนั่นล่ะ แฮ่งคัก แฮงมีเทิงลูก เทิงเมีย อย่าไปเซียเลาเด้อหล่ากะแต มาหาอ้ายชาญพี้ น้องกะแต คิดต่อสิฟังโหวด อ้ายสิเป่าให้ฟัง คิดต่อสิกินข้าว อ้ายสิทอดไข่ให้กิน
น้องกะแต : มัวเถียงกันอยู่หนั่นล่ะ บ่มีไผเป็นตาคิดต่อได้ดอก น้องกะแตไปหาอ้ายหน่อดีกั่ว จั่งค่อยเป็นตาได้คิดต่อ เนาะอ้ายหน่อเนาะ... ยืมเงินจักหมื่นสองหมื่นแหน่อ้ายหน่อ....

แปลว่า
พี่ดล : พ่อใหญ่ชาญ แกเป่าโหวดเพราะ จนได้ฉายาโหวดเสน่หา แต่ว่า น้องกระแต อย่าไปคาดหวังอะไรกับแกเลยนะ แกมีเมียแล้ว มา มา มานั่งใกล้ๆ พี่ดลนี่ จึงจะคาดหวังได้
พ่อใหญ่ชาญ : เอ้อ พี่ดลนั่นแหละ ตัวดี มีทั้งลูกทั้งเมีย อย่าไปเชื่อแกนะน้องกระแต มาหาพี่ชาญดีกว่า น้องกระแตอยากฟังโหวด พี่ชาญจะเป่าให้ฟัง อยากกินข้าว พี่จะทอดไข่ให้กิน
น้องกระแต : มัวแต่เถียงกันอยู่นั่นแหละ ไม่มีใครเป็นที่น่าคาดหวังได้ทั้งนั้นแหละ น้องกระแตไปหาพี่หน่อดีกว่า ค่อยเป็นที่น่าคาดหวังได้หน่อย เนาะพี่หน่อเนาะ.... ขอยืมเงินสักหมื่น สองหมื่นหน่อยนะพี่หน่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 55 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิดฮอด, คึดฮอด

ภาษาอีสานคำว่า..คิดฮอด, คึดฮอด
ความหมายตรงๆ ====>
คิดถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: น่ารัก
เมื่อวันที่:: 25-11-2006 12:15:04

ตัวอย่าง

หล่านางเอย อ้ายนี่คึดฮอดเจ้าบักหล๊ายหลาย กินข้าวกะบ่ได้ นอนกะบ่หลับ
แปลว่า
น้องนางเอย พี่นี่คิดถึงเจ้าเหลือเกิน กินข้าวก็ไม่ลง นอนก็ไม่หลับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 56 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คิ่ว

ภาษาอีสานคำว่า..คิ่ว
ความหมายตรงๆ ====>
แม่นยำ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 18-12-2009 04:10:36

ตัวอย่าง

หมอมอบ้านนั้น ทวยคิ่วอีหลี
แปลว่า หมอดูบ้านนั้น ทำนายแม่นจริงๆ
คำว่า คิ่ว ใช้สำหรับทำนายหรือพยากรณ์ นอกนั้นไม่ค่อยใช้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 57 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คึ

ภาษาอีสานคำว่า..คึ
ความหมายตรงๆ ====>
ดันออกให้ห่าง ดีดออกให้ห่าง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:54:12

ตัวอย่าง

ยามเฮาจับตั๊กแตน มันสิเอาขาคึออก เคยเหยบ่
อาการจั่งซี้หล่ะ เขาเอิ้นว่า คึ

คือ มันสิเอาขาดีดออก เอาขายันออกมา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 58 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คืนเมือ

ภาษาอีสานคำว่า..คืนเมือ
ความหมายตรงๆ ====>
กลับคืน/กลับไปที่เดิม/กลับ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 03-10-2010 00:06:20

ตัวอย่าง

เจ้าสิคืนเมือบ้านมื้อใด๋

แปลว่า คุณจะกลับบ้านวันไหน

บางทีก็พูดว่า เมือ เฉยๆ เช่น เจ้าสิเมื่อบ้านมื้อใด๋ ความหมายเดียวกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 59 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คือบ่

ภาษาอีสานคำว่า..คือบ่
ความหมายตรงๆ ====>
เหมือนไหม/ดีไหม/ทำไม
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 01:01:09

ตัวอย่าง

คือบ่ไปนำเขาล่ะ

แปลว่า ทำไมไม่ไปกับเขาล่ะ

ข้อยเฮ็ดจั่งซี้ สิคือบ่

แปลว่า ผมทำอย่างนี้ จะดีไหม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 60 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า คูน, คูณ

ภาษาอีสานคำว่า..คูน, คูณ
ความหมายตรงๆ ====>
ถมให้สูงขึ้น, ยกระดับ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 26-03-2007 09:57:51

ตัวอย่าง

คำว่า คูน หรือ คูณ เขียน ยังไง ก็อ่านให้เหมือนกันก็แล้วกันครับ
ความหมายก็คือ การถมให้สูงขึ้น นั่นเอง มาดูตัวอย่างกันนะครับ

เฮือนซานของพี่น้องซุมื้อนี้แฮงสิต่ำกั่วถนน ฝนตกมายามใด๋ น้ำท่วมซุปี ย่อนวาเพิ่นคูนถนนขึ้นให้มันสูงกั่วเฮือนเฮา
คัน เฮาคูนดินเดิ่นเฮือนเฮาแข่งกับถนน กะสิสู่เพิ่นบ่ได้ดอก ขอยวา ทางทีดี เฮาคูนดินให้มันซ่ำถนนสิดีกั่ว บ่ต้องสูงกว่าถนนดอก แม่นบ่ เจ้าวา
แปลว่า
บ้านเรือนทุกวันนี้ของพี่น้องมันต่ำกว่าถนน ฝนตกมาตอนไหน น้ำท่วมบ้านถุกปี เพราะว่า ทางการท่านถมดินให้สูงกว่า บ้านของเรา
หากเราถมดินบ้านเราแข่งกับถนน ก็จะสู้เขาไม่ได้ ผมว่า ทางที่ดี เรามาถมดินให้เท่ากับถนนพอดีดีกว่า ไม่ต้องสูงกว่าถนนหรอก จริงไหม คุณว่า

อธิบายเพิ่มเติม
ซุมื้อนี้ ==> ทุกวันนี้
สู่ ==> สู้
ซ่ำ หรือ ส่ำ ==> เท่ากัน
เพียง ==> เท่ากัน (ใช่กับความสูง)

วาสั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 61 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิก

ภาษาอีสานคำว่า..เคิก
ความหมายตรงๆ ====>
พัก หรือ หยุดการกระทำนั้น ชั่วขณะ
อ้างอิงจังหวัด :: ไซ ยา พูม
จากคุณ:: นพกร เด้อครับ
เมื่อวันที่:: 9/27/2001 11:51:50 AM

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง เช่น บักหำน่อย นพกร กำลังนั่งเขียน " ภาษาอีสานมื้อละคำ " เพื่อจะได้ส่งไปรวมกลุ่มกับ พ่อแม่พี่น้องชาวชมรมศิลปวัฒนธรรมอีสาน ขณะนั้นเอง อ้ายบ่าวหน่อ เดินถือลาบวัว // แซบ ๆ // มาด้วยถุงบักใหญ่หนึ่ง (ถุงใหญ่มาก ๆ) อ้ายบ่าวหน่อก็เอ่ยปากพูดกับ บักหำน่อย นพกร ว่า มามะบักหำน่อย """" เคิก """ มากินลาบวัวนำกันก่อน (ด้วยกัน) ซั่นดอกหว่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 62 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคิก#2

ภาษาอีสานคำว่า..เคิก#2
ความหมายตรงๆ ====>
การเสียเวลา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:37:38

ตัวอย่าง

ขอเสริมกับผู้บ่าว นพกร เด้อครับ
เคิกบ้านข่อยแปลวาเสียเวลา อีกนำเด้อ
ตัวอย่าง
ฟ้าวแหน่เปี๋ยง ผู้บ่าวนพกร คาตะเคิกเวียกเคิกงานอยู่หั่น
แปลว่า
รีบหน่อยนะ คุณนพกร มัวแต่เสียเวลากับงานอยู่นั่นแหละ

**นี่แหละครับท่านผู้อ่าน แต่ละที่แต่ละจังงหวัดยังไม่เหมือนกัน ดังนั้น เราถึงต้องงมาร่วมกันสร้างภาษาอีสาน วันละคำกัน

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 63 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เคียว

ภาษาอีสานคำว่า..เคียว
ความหมายตรงๆ ====>
แรด/ร่าน
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:53:10

ตัวอย่าง

ใ้ชกับผู้หญิงแรงๆ ตรง เช่น อีนางนี้คือมาเคียวแท้หล่ะ
แปลว่า ผู้หญิงคนนี้ แรดจัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 64 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แคดแลด

ภาษาอีสานคำว่า..แคดแลด
ความหมายตรงๆ ====>
โผล่ออกมา,แพมออกมา,ส่วนเกินที่ยื่นออกมา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18-07-2006 13:44:07

ตัวอย่าง

คำว่า แคดแลด เป็นคำขยายหรือ คำวิเศษน์ ใช้ขยายอาการ โผล่ออกมา,แพมออกมา,ส่วนเกินที่ยื่นออกมา

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

มื้อวานอ้ายบ่าวหน่อไปเที่ยวบุญบั้งไฟ เห็นพ่อใหญ่ดลไปเที่ยวงานใส่ส่งยีนส์ลีวายอย่างดี พอดีส่งเลาขาดดาก เลาบ่แนมเบิ่งของจะของ เห็นส่งลิงเลาตะโผล่แคดแลด ออกมา บ่าวหน่อเห็นแล้วแลน คุบนำกะบ่ทัน ย้านมันแคดแลดหลายกั่วนี่

แปลว่า

เมื่อวานบ่าวหน่อไปเที่ยวงานประเพณีบุญบั้งไป เจอคุณตาดลไปเที่ยวงานใส่กางเกงยีนส์ลีวาย อย่างดี พอดีกางเกงแกมีรอยขาดตรงก้น แกไม่ได้มองดูตัวเอง เห็นกางเกงในสีแดงโผล่ออกมา บ่าวหน่อเห็นเลยวิ่งตะคุบกลัวไม่ทัน กลัวมันจะโผล่มามากกว่านี้


สั่นดอกว้า......

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 65 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไคแหน่

ภาษาอีสานคำว่า..ไคแหน่
ความหมายตรงๆ ====>
ค่อยยังชั่ว, ดีขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: Bumpkin
เมื่อวันที่:: 03-03-2008 17:00:45

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
กลับมาหาเมียทีไรหัวใจมันยุ่ง /ไคแหน่/ แต่มุ่งกินเหล้า แต่เซ้ายันค่ำ

แปล
กลัมมาหามีครั้งเมื่อไรหัวใจมันยุ่ง /ค่อยยังชั่ว/ ที่ได้กินเหล้า ตั้งแต่เช้าจนค่ำ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 66 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งวก

ภาษาอีสานคำว่า..งวก
ความหมายตรงๆ ====>
การหัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10/10/2001 3:12:01 PM

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่เจ้าคือมางวกซ้ายงวกขัวจั่งซี้ บ่แมนเจ้าถืกผีเข่าบ่
แปลว่า
คุณตาครับ ทำไมมาหันซ้ายหันขวาอยู่อย่างนี้ สงสัยผีเข้าแล้วกระมัง
วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 67 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งวกเบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..งวกเบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
เหลียวมองตาม
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 18:57:28

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง ป๊าดผู้สาวมางามคักแท้ ย่างกายไปจนได้งวกเบิ่งอีกแหมะ


แปล โอ้โห สาวคนนี้ช่างสวยเหลือเกิน เธเดินผ่านเลยไปตัวเรายังต้องมองเหลียวกลับมามองเธออีกแหน่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 68 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งวม

ภาษาอีสานคำว่า..งวม
ความหมายตรงๆ ====>
ครอบ(ภาชนะ,สิ่งของ)
อ้างอิงจังหวัด :: เลย
จากคุณ:: ภุชงค์
เมื่อวันที่:: 16-01-2007 10:52:22

ตัวอย่าง

เอากะละมังมางวมไว้ ก็แปลว่า เอากะละมังมาครอบไว้ครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 69 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>
การนั่ง หรือ ยืน หรือ ตั้งอยู่ บนระดับที่สูงกว่าระดับปกติ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-09-2006 21:11:24

ตัวอย่าง

ความหมายที่แปลให้ อาจสิบ่ตรงความเป็นจริงพอปานได๋ แต่กะ ย๋วนๆ เอากะแล้วกัน เช่น ประโยค

น้องกระแต : ขอบคุณหลายๆ เด้อพี่หน่อ ที่ไปดึกบักสีดามาให้น้องกระแต บักสีดาม่ง แซ้บแซบ เนาะพี่หน่อ... บ่ให้พี่ดลกินนำดอก (น้องกระแต เบิดหน้า หันหน้าหนี)
พี่ดล : น้องกระแต อย่าเคียดให้อ้ายดลเด้อหล่าเด้อ อ่วยหน้ามาพี้ อ่วยหน้ามาเว้านำอ้ายแหน่.. คันบ่อ่วยมา อ้ายไห้เด้ อ้าย แฮ่งเป็นคนขี้โงยอยู่.. อ้าย คนใจขี้โงย ...ฮือๆๆ
น้องกะแต: บ่อ่วยไปดอก สิไห่กะไห่ไปโลด เขาบ่หัวซา ดอก
พี่ดล : โอ๊ย ถ่าจั่งซั่น อ้ายกะเคียดแล้วหละ (แล้วอ้ายดล กะขึ่นไปนั่ง \"งอย\" โพน เฮ็ดหน่าบูดมุ่ยู่อยู่เทิงโพน)
น้องกระแต : แม่นสิไปนั่ง \"งอย\" โพน อยู่จั่งซั่น เขากะบ่หัวซาดอก
พี่ดล : โอ้ยเนาะ ฮ่า อ้ายมื่นตกโพน ก้นขี่ทั่ง ย่างบ่ได้ สิเฮ็ดจั่งได๋
น้องกะแต : กะซ่าง

แปลว่า

น้องกระแต : ขอบคุณมากนะค่ะพี่หน่อ ที่เอาไม้ค้อนไปปาลูกฝรั่งมาให้น้องกระแต ฝรั่งสุก อร้อยอร่อย เนาะพี่หน่อ... ไม่ให้พี่ดล กินด้วยหรอก (น้องกระแต เชิดหน้า หันหน้าหนี)
พี่ดล : น้องกระแต อย่าโกรธพี่ดลเลยนะจ๊ะ หันหน้ามาทางนี้ หันหน้ามาพูดกับพี่หน่อย.. ถ้าไม่หันมา พี่ร้องไห้นะ พี่ยิ่งเป็นคนขี้แยอยู่.. พี่ คนใจขี้แย... ฮือๆๆๆ
น้องกะแต: ไม่หันไปหรอก จะร้องไห้ก็ร้องไปเลย เขาไม่สนใจหรอก
พี่ดล : โอ๊ย ถ้าอย่างงั้น พี่ก็น้อยใจแล้วจริงๆ (แล้วพี่ดล ก็ขึ้นไปนั่ง \"อยู่ข้างบน\" โพนปลวก ทำหน้าบึ้งตึงอยู่บนจอมปลวก)
น้องกระแต : แม้จะไปนั่ง \"อยู่บน\" โพน อยู่อย่างนั้น เขาก็ไม่สนใจหรอก
พี่ดล : หึย ถ้า ถ้าพี่ลื่นตกจอมปลวก ก้นกระแทกพื้น เดินไม่ได้ จะทำอย่างไร
น้องกะแต : ก็ช่างพี่ดลสิ

พะน้า พะนะ




แก้ไขข้อมูล
คำที่ 70 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งอย

ภาษาอีสานคำว่า..งอย
ความหมายตรงๆ ====>
อยู่บนที่สูง ๆ ในลักษณะหมิ่นเหม่ไม่ปลอดภัย
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 25-12-2009 15:01:09

ตัวอย่าง

บ่าวรุทธิ์ไปยามสาวส่าอยู่เฮือน บักมังรายหมาอยู่บ้านบ่คุ้นหน้าเลยไล่ฟัด
บ่าวรุทธิ์เลยต้องแล่นหนีหมาขึ้นไปนั่ง *งอย *ต๊อดป๊อดอยู่เทิงกำแพง

บ่าวรุทธิ์ ไปเยี่ยมสาวส่าที่บ้าน เผอิญไปเจอกับเจ้ามังรายหมาที่บ้าน หมาเจอคนแปลกหน้าก็ไล่กัด บ่าวรุทธิ์เลยต้องหนีขึ้นไปนั่งอยู่บนกำแพง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 71 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งับ

ภาษาอีสานคำว่า..งับ
ความหมายตรงๆ ====>
ปิด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: ลูกพ่อคันธนาม
เมื่อวันที่:: 30-10-2008 09:33:57

ตัวอย่าง

ับฝักตูให้เน แปลว่า ปิดประตูให้หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 72 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งึด

ภาษาอีสานคำว่า..งึด
ความหมายตรงๆ ====>
เหลือเชื่อ,ไม่น่าเป็นไปได้แต่ก็เป็นไปแล้ว,สิ่งที่คิดไม่ถึง,ไม่คิดว่าจะเป็นเช่นนั้น,เหลือเชื่อในสิ่งนั้น
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: เซียงโอก หนองรังกา
เมื่อวันที่:: 22-06-2007 06:32:12

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง....รถวิ่งบนถนนแต่ดันตกถนนไปชนเรือในคลองน้ำ
.....เครื่องบินอยู่บนฟ้าดันลงมาชนกับรถบนถนน
.....เด็กวิ่งเล่นหน้าสนามโรงเรียนเวลากลางวันฝนก็ไม่ตกแต่ถูกฟ้าผ่าตาย
....มหาเศรษฐีของโลกมานั่งขายขนมครกอยู่ที่จังหวัดสุรินทร์...เหล่านี้ร่วมๆเรืยกว่า \"งึด\"
แถมผะหย่า....อัศจรรย์ใจกุ้ง...กุ่มกินปลาบึกใหญ่....ปลาซิงไล่สวบแข้..หนีไปซ่นอยู่เหลือบหิน...อัศจรรย์ใจแข้...หางยาว ๆ คือบ่ใดฮองนั่ง...บาดกระต่ายหางก้อม ๆ คือจังใดนั่งฮอง...อันนี่กะงึดคือกันเด้อพี่น้อง....เซียงโอก หนองรังกา....เป็นคนใจดีที่สุดในหมู่บ้านหนองฮังกาเด้อพี่น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 73 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า งุม

ภาษาอีสานคำว่า..งุม
ความหมายตรงๆ ====>
1.ครอบ 2.คว่ำ 3.งม
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-05-2006 14:13:12

ตัวอย่าง

คำว่า \"งุม\" คำเดียว อาจจะแปลความหมายได้หลายอย่าง ขึ้นกับว่าใช้ในลักษณะไหน ในที่นี้ขอแปลความหมายเป็น 3 ความหมาย คือ

1.งุม หมายถึง \"ครอบ\" เช่น
\"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน \"งุม\" ถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มันเยาสาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\"
หมายความว่า \" กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน \"ครอบ\" ถ้วยไว้ก่อน ให้มันร่อแร่ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\"
หรืออีกประโยค \"นี่หละน้อ เขาว่า ควมมัก ควมฮัก มาแล่นกุ้ม มันคือสุ่ม \"งุม\" หัว ควมฮักมาพอๆปานกะทอ \"งุม\"ไว่\" ความหมายคือ \"นี่หละหนอความรัก เมื่อมีความรัก มันเหมือนมีอะไรมาครอบงำจิตใจเรา ทำให้เหมือนกับเป็นคนตาบอด\"

2.งุม แปลว่า \"คว่ำ\" เช่น
หลวงพ่อมหาบอกจัวน่อยว่า \"น้อย น้อย ยามเจ้าสันอิ่มแล้ว กะให่เอาบาตรไปล่าง ล่างแล่ว กะเอาไป \"งุม\"ไว่เทิงโต๊ะสาก่อน ให่มันแห่งก่อนจั่งค่อยเอาไปเก็บ บาตรจั่งค่อยสิบ่เข่าขี่เหมี่ยง\"
หมาความว่า หลางพ่อมหา บอกกับเณรว่า \"เณร เณร เมื่อตอนเธอฉันอาหารเสร็จแล้ว ให้เธอเอาบาตรไปล้าง เมื่อล้างแล้วก็เอาไป \"ค่ำไว้บนโต๊ะให้บาตรแห้งเสียก่อน ค่อยเอาไปเก็บ บาตรถึงจะไม่เข้าสนิม\"
หรือเวลาเล่นไพ่ เจ้ามือสิบอกว่า \"ผู้ได๋ป๊อกให่หงานขึ้น ผู้ได๋บ่ป๊อก ให่ \"งุม\" ไว่ \" เป็นต้น

3.งุม แปลว่า งม หมายถึง การคลำหาอะไรบางอย่างในน้ำ เช่น ไปงุมหอย หมายถึง ไปงมหอย /ไปงุมปลา คือ ไปงมปลา/งุมเข็มในหนองน้ำใหญ่ คือ งมเข็มในมหาสมุทร/ เป็นต้น
ตัวอย่างประโยคเช่น \"บ่าวหน่อ ยามเจ้าเอาแหไปตึกปลาอยู่ในหนองนาพ่อใหญ่บัติ ให่เจ้าตึกแล้ว \"งุม\" เอาเด้อ เพราะว่าปลามันมีแต่โตใหญ่ๆ คันเจ้าตึกแหแล่วห้าวเอา ปลามันสิปิ้นเพาออกเหมิด สิบ่ได้จักโตเด้\"
ความหมายก็คือ \"หนุ่มหน่อครับ เวลาคุณจะไปทอดแหหาปลา ที่สระน้ำของคุณตาบัติ ให้คุณทอดแห แล้ว \"งม\" หาปลานะ เพราะมีแต่ปลาตัวโตๆ ถ้าคุณทอดแหแล้วลากเข้าฝั่งเลย ปลามันจะดิ้นหลุดออกจากแหหมด จะไม่ได้ปลาสักตัว นะครับ\"

(ยาวหลายเติบเน๊าะ แค่คำว่า \"งุม\" คำเดียว)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 74 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เงิง

ภาษาอีสานคำว่า..เงิง
ความหมายตรงๆ ====>
แหงน, เชิด. หน้าสูงกว่าท้าย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 16-07-2007 11:12:02

ตัวอย่าง

คำว่า เงิง จะมีคำขยายที่ใช้กันบ่อยๆ คือ เงิงเกิ่งเดิง แปลว่า แหงน, เชิด. หน้าสูงกว่าท้าย
คำว่า เกิ่งเดิ่ง ก็ คือ คำขยาย เพื่อให้รู้ว่า มันไม่เท่ากัน

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

รถฮับเด็กน้อยนักเรียน มีเด็กน้อยขึ้นเต็มคันเอาโลด แนมไปเห็นตะหน้ารถ เงิงเกิ่งเดิ่ง ล้อหน้าแทบสิบ่ได้แล่นขี้ดิน
แปลว่า รถรับเด็กนักเรียน บรรทุกเด็กมาต็มคันรถ มองไปเห็นแต่หน้ารถแหงนขึ้นฟ้า ล้อหน้าแทบไม่ได้แตะพื้นดินเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 75 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เงี่ยน,เงื่อน,เงียน,เงือน

ภาษาอีสานคำว่า..เงี่ยน,เงื่อน,เงียน,เงือน
ความหมายตรงๆ ====>
อาหารที่เหลือจากการกิน,สิ่งที่เหลืออยู่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 04-08-2008 14:58:15

ตัวอย่าง

คือว่า เงียน บางที่เอิ้นว่า เงือน หรือเงียน
แปลว่า เศษอาหาร หรือ อาหารที่เหลือจากการกินแล้ว

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
ในฮีตสิบสองคองสิบสี่ คองสิบสี่สำหรับฆราวาส ข้อนึงที่พึงปฏิบัติสำหรับภรรยา เพิ่นวา
\"อย่าเอาอาหารเงื่อนกินตนแล้วไปทานให้แก่พระสังฆะเจ้า และเอาไว้ให้ผัวกินจะ กายเป็นบาปได้ อันใดในชาติหน้าก็มีแต่แนวบ่ดี \"

คือ อย่าเอาอาหารที่เฮากินแล้วไปถวายพระและให้ผัวกิน มันสิบาป เกิดชาติหน้ามีแต่สิ่งไม่ดีเข้ามาในชีวิต

มาเบิ่งอีกตัวอย่างนึงนะครับ
ปรกติแล้ว งัวน้อยสิบ่กินน้ำที่เป็นเงียนงัวโตอื่น เด้ คันบ่หิวอีหลี
แปลว่า
ปรกติแล้วลูกวัวจะไม่กินน้ำที่เหลือจากตัวอื่น ถ้าไม่หิวจริงๆ

คำว่าเงียน สิคล้ายๆกันกับคำว่า\"เดน\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 76 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โง

ภาษาอีสานคำว่า..โง
ความหมายตรงๆ ====>
เลี้ยว
อ้างอิงจังหวัด :: ปัตตานี
จากคุณ:: เกรฟ
เมื่อวันที่:: 22-08-2009 21:40:24

ตัวอย่าง

ไป๋ผิดทางเลยโงรถกลับคืน/ไปผิดทางต้องเลี้ยวรถกลับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 77 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โง

ภาษาอีสานคำว่า..โง
ความหมายตรงๆ ====>
โค้ง , หรือ วกกลับ , วนกลับมา
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 27-09-2010 20:32:00

ตัวอย่าง

ฮ้วย..เลยทางเลี้ยวแล้ว โงกลับมาก่อน
คำแปล
อ้าว..เลยทางเลี้ยวแล้ว วกกลับมาก่อน

เอ๋า ไม้ไผ่ลำนี้ คือ เป็นสีโง ๆ แท้หละ
คำแปล
เอ้า..ม้ไผ่ลำนี้ ดูจะโค้งๆ จังนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 78 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จบเจีย

ภาษาอีสานคำว่า..จบเจีย
ความหมายตรงๆ ====>
ทั้งที,เสร็จสิ้นซะที, ส้นสุดเสียที
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 08-01-2008 13:28:46

ตัวอย่าง

คำว่า จบเจีย มีความหมายว่า ทั้งที,เสร็จสิ้นซะที, ส้นสุดเสียที

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
อ้ายบุญโฮมเฮียนฮอดเปรียญธรรม เก้าประโยคมาจบเจีย แต่กะยังมาเป็นกรรมกรแบบหามอยู่ แทนที่สิไปเอาดีทางธรรม
แปลว่า
พี่บุญโฮมร่ำเรียนเปรียญธรรมมาเก้าประโยคมาทั้งที แต่ก็ยังมาเป็นกรรมกรแบกหามอยู่ แทนที่จะไปเอาดีทางธรรม


เพิ่นวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 79 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอด

ภาษาอีสานคำว่า..จอด
ความหมายตรงๆ ====>
ติดกัน, ชิดกัน ,จรด,เชื่อมต่อ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-10-2006 13:12:50

ตัวอย่าง

จอด หมายถึง การเชื่อมต่อ ติด จรด ติด ชิด เช่น

-บ่าวหน่อกับพ่อเฒ่า พากันไปปั้นคันแท กะเลยแบ่งเคิ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาแต่ทางตะเว็นออก พ่อเฒ่าปั้นมาแต่ทางตะเว็นตก ให่ปั้นมา \"จอด\" กันหม่องเคิ่งๆ แต่บ่าวหน่อคาแต่นอนเว็น พ่อเฒ่าปั้นคันแทจนว่าเมื่อยกะบ่ \"จอด\" กันจักเทือ

แปลว่า

บ่าวหน่อกับพ่อตา พากันไปปั้นคันนา ก็เลยแบ่งครึ่งกัน บ่าวหน่อปั้นมาจากทางทิศตะวันออก พ่อตาปั้นมาจากทางทิศตะวันตก ให้ปั้นมา \"ติดต่อ\" กันตรงครึ่งพอดี แต่บ่าวหน่อเอาแต่นอนกลางวัน พ่อตาปั้นคันนาจนว่าเมื่อยล้าก็ยังไม่ \"จรด\" กันสักที

หรือ

-จังหวัดสารคาม มีซายแดนทางเทิง \"จอด\" กับกาฬสินธุ์ ทางตาเว็นตก \"จอด\" กับขอนแจ่น ทางไต้ \"จอด\" กับบุรีรัมย์ ทางตาเว็นออก \"จอด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด

แปลว่า

-จังหวัดมหาสารคาม มีชายแดนทางทิศเหนือ \"ติด\" กับกาฬสินธุ์ ทางทิศตะวันตก \"ติด\" กับขอนแก่น ทางทิศไต้ \"ติด\" กับบุรีรัมย์ ทางตะวันออก \"ติด\" กับจังหวัดร้อยเอ็ด

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 80 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จอบเบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..จอบเบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
แอบมอง,ถ้ำมอง,แอบดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: ชัยวัฒ
เมื่อวันที่:: 03-09-2008 09:43:04

ตัวอย่าง

บักซีเด๋อ ไปเล่นยู่ข้างๆ ส่วม เพิ่นหละได้งิน เสียงอาบน่ำ เพิ่นคึดว่าเป้นผู้สาวกะเลยเข้าไปจอบเบิ่ง บัดแม้นแท้ เป้นผู้เถ่าซ่ำ
คำแปล นายซีเด๋อ เล่นอยู่ใกล้ๆ ห้องน้ำ และได้ยินเสียงอาบน้ำ ก็เลยคิดว่าเป็นสาววัยรุ่นอาบน้ำ ก้เลยเข้าไปแอบดู แต่แล้วกับเป็นคนแก่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 81 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อม

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อม
ความหมายตรงๆ ====>
เล็ก แคบ เรียวลง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-10-2006 16:49:36

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล : ฮ่วย กินเบียร์ยกขวดซดแบบนี้ มันจั่งได๋สิแซบ ขวดเบียร์ปากจ้อมๆ ยกเทใส่ปาก มันกะเป็นฟองเหมิดท่อนั่นแหล่ว.. นี่ ๆ สิกินให้เบิ่ง

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล : เฮ้ย กินเบียร์ยกขวดซดแบบนี้ มันจะอร่อยได้อย่างไร ขวดเบียร์ปากเล็กๆ ยกเทใส่ปาก มันก็เป็นฟองหมดสิ... นี่ ๆ จะกินให้ดู
--------------------

พ่อใหญ่ดล หลังจากกินเบียร์เหมิดไปหลายขวด ยังบ่เมา พอมึนๆ หัวจักหน่อย ย่านเมียด่า กะขับรถกลับบ้าน พอไปฮอดทางแยก กะเลี้ยวซ้ายทันที ขับไปๆ หนทางผัดจ้อมเข้า จ้อมเข้า... ฮ่วย บัดทีแท้ หลงทาง เลี้ยวเข้าป่า พะน๊า..

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล หลังจากกินเบียร์หมดไปหลายขวด ยังไม่ถึงกับเมา พอมึนๆ แต่กลัวเมียด่า ก็เลยขับรถกลับบ้าน พอไปถึงทางแยก ก็เลี้ยวซ้ายทันที ขับไปๆ ทางกลับเล็กลง เล็กลง... อ้าว ที่ไหนได้ หลงทาง เลี้ยวเข้าป่า..น่ะสิ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 82 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้อ

ภาษาอีสานคำว่า..จ้อ
ความหมายตรงๆ ====>
ไกล้,กระชั้นชิด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 06-08-2006 13:37:08

ตัวอย่าง

ในความหมายของ จ้อ อาจหมายถึง ระยะทาง หรือระยะเวลา ก็ได้ หรือ อาจจะใช้การเล่นคำ เพื่อให้ความหมายมากขึ้น เช่น จ้อๆ ,จั้นจ้อ ตัวอย่างประโยค เช่น

-บ่าวหน่อขับรถนำก้นรถแท๊กซี่ เข่าไปในซอย อยู่ดีๆรถแท๊กซี่กะเบรค เฮ็ดให้บ่าวหน่อต้องเหยียบเบรคอย่างแฮง จนน้องกระแตที่นั่งมานำหัวดวนไปข้างหน้า บ่าวหน่อลาวสูนหลาย กะเลยลงรถไปฮ้ายให่คนขับแท๊กซี่ว่า
\"ขับรถภาษาอีหยังวะ ขับอยู่ดีๆกะมาเบรคเอา \"จ้อๆ\" ไคแหน่ตั๊ว ข่อยเบรคทัน คันจั่งสั้นรถได้ตำดากกันแล้ว\"
คนขับแท๊กซี่กะลงมาเถียงว่า
\"เจ้ากะคือกันนั่นหละ ขับรถมา \"จ้อ\" ดากรถข่อยปานนี่ มันกะกดดัน สั่นตั๊ว\"
แปลว่า
-บ่าวหน่อแกขับรถตามก้นรถแท๊กซี่ เข้าไปในซอย อยู่ดีๆรถแท๊กซี่ก็เบรค ทำให้บ่าวหน่อต้องเหยียบเบรคอย่างแรง จนน้องกระแตที่นั่งมาด้วยหัวคะมำไปข้างหน้า บ่าวหน่อแกโมโหมาก ก็เลยลงรถไปด่าให้คนขับแท๊กซี่ว่า
\"ขับรถภาษาอะไรวะ ขับอยู่ดีๆกะมาเบรคอย่าง \"กระชั้นชิด\" นี่ดีนะที่เราเบรคทัน ไม่งั้นรถได้ชนตูดกันแล้ว\"
คนขับแท๊กซี่ก็ลงมาเถียงว่า
\"คุณก็เหมือนกันนั่นหละ ขับรถมา \"ชิด\" ก้นรถฉันขนาดนี้ มันกดดัน รู้ไหม\"

หรือ

-บ่าวหน่อลาวมานั่งจ่มเรื่องผู้สาว ว่า ออกพรรษานี่ น้องกระแตกะสิให่ไปขอไปแต่งให้มันเรียบร้อย ลาวกะเลยคึดยากว่า มาบอกกัน \"จ้อๆ\" จั่งซี่ สิไปหาเงินค่าดองทันบ่น๊อ เวลากะ \"จั้นจ้อ\" เข่ามาซุมื่อ เทิงหมู่พวกกะสิว่าให่ ว่าบอกข่าวงานกินดอง \"จ้อ\" โพด ตัดชุดใหม่ใส่บ่ทัน
แปลว่า
-บ่าวหน่อแกมานั่งบ่นเรื่องแฟนสาวให้ฟังว่า ออกพรรษานี้ น้องกระแต ก็จะให้ไปสู่ขอ ไปแต่งงานให้มันเรียบร้อย แกก็เลยหนักใจว่า มาบอกกัน \"ไกล้ๆ\" อย่างนี้จะไปหาเงินค่าสินสอดทันไหม เวลาก็ \"กระชั้นชิด\" เข้ามาทุกที ทั้งเพื่อนฝูงก็จะว่าให้ ว่า มาบอกข่าวงานแต่งงาน \"กระชั้นชิด\" เกินไป ทำให้ตัดชุดใส่ไปงานไม่ทันเลย

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 83 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จัก

ภาษาอีสานคำว่า..จัก
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ผู้สาวหนองหาน
เมื่อวันที่:: 17-05-2007 23:25:39

ตัวอย่าง

อิสาน: ถาม: เจ้าสิกินข้าวงายกับหยัง
ตอบ: จัก
ไทย : ถาม : คุณจะรับประทานข้าวเช้ากับอะไร
ตอบ: ไม่ทราบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 84 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังซี่กะได้

ภาษาอีสานคำว่า..จังซี่กะได้
ความหมายตรงๆ ====>
อย่างนี้ก็ได้
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: สิงห์เมาภูเขียว
เมื่อวันที่:: 11-01-2010 15:21:43

ตัวอย่าง

เอาจั๊งซี่กะได้ คำว่าจั่งซี่ หมายความว่า อย่างนี้ ส่วนคำว่ากะได้ หมายความว่า ก็ได้ นั่นหละเด้อครับพี่น้อง............เอิ้ย .....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 85 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังแม่นเป็นก้าว

ภาษาอีสานคำว่า..จังแม่นเป็นก้าว
ความหมายตรงๆ ====>
ทำเป็นยิ่ง,ลืมพื้นเพของตัวเอง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 18-01-2010 12:05:45

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง บักหำน้อยไปเรียนหนังสืออยู่กรุงเทพ เรียนจบนิติศาสตร์ กลับไปบ้านอีสาน กะยังพูดคุยกับคนอื่นบ้าง แต่พอบักหำน้อย เรียนจบเนติฯ แล้ว กลับไปบ้านเลยไม่พูดไม่คุยกับใคร มองเห็นคนอื่นด้อยกว่าตัวเอง (แต่ยังไม่ถึงกับชั่ว ยังพอคบได้) ภาษาบ้านผมเรียกว่า \"จังแม่นมันเป็นก้าว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 86 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จังหันเฮือน

ภาษาอีสานคำว่า..จังหันเฮือน
ความหมายตรงๆ ====>
งานทำพิธีร้อยไหว้ของไทหนองคาย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:25:48

ตัวอย่าง

จังหันเฮือน คือพิธีทำบุญร้อยวันผู้ล่วงลับโดยนิมนต์เพราะมาฉันที่บ้าน โดยเฮือนมาจากบ้านของคนสมัยก่อนพูด *คนหนองคายไม่ออกเป็นสระเอีย เช่นเฮียน เซีย เป็นเซือ เฮือน เซื่อง แืทน

บนบ้าน-ก็เทิงเฮือน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 87 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จับจูด

ภาษาอีสานคำว่า..จับจูด
ความหมายตรงๆ ====>
การทำอะไร ที่ทำแบบกระทันหัน ไม่ได้เตรียมตัวหรือนัดหมายไว้ล่วงหน้า/หรือโดนแบบไม่คาดฝัน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-11-2010 17:09:41

ตัวอย่าง

โดนเขาจับจูด ให้ขึ้นมาลำ

แปลว่า โดนคนอื่นเชิญ หรือวานให้ขึ้นมาลำ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 88 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จัว หรือ จัวน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..จัว หรือ จัวน้อย
ความหมายตรงๆ ====>
เณร,สามเณร
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 03-07-2006 13:23:04

ตัวอย่าง

คำที่เกี่ยวกับการเรียกชื่อของพระภิกษุสามเณรในภาษาอีสานที่เคยกล่าวมาแล้ว ได้แก่ เจ้าหัวหมายถึงพระ ส่วน จัวน้อย หรือ จัวเฉยๆ หมายถึงสามเณร ส่วนคำอื่นๆที่เกี่ยวข้อง เช่น
-แม่ออก------อุบาสิกา
-พ่อออก-------อุบาสก
-สังกะลี--------เด็กวัด
-เซียง-------คนที่สึกออกจากการเป็นสามเณร
-ทิด---------คนที่สึกจากพระ
-จารย์ หรือ จาน-------คนที่สึกจากพระที่ผ่านการทำพิธีรดน้ำเป็นจารย์แล้ว
-มหา--------ผู้ที่สอบได้เปรียญ ถ้าเป็นพระเรียกพระมหา ถ้าเป็น โยม เรียกมหา เฉยๆ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 89 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ่างจ๊ะ

ภาษาอีสานคำว่า..จ่างจ๊ะ
ความหมายตรงๆ ====>
กางออกเต็มเหยียด , เห็นเต็มตา ,คาอยู่กับที่
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 24-11-2010 08:33:50

ตัวอย่าง

เป็นคำเฉพาะ คล้ายคัพท์ทางเทคนิค พะนะ

ตัวอย่าง
บักลุน ขี่รถจักรยานตำเสาฮั้ว ค้ำอยู่ จ่างจ๊ะ

คำแปล
นายลุน ขี่รถจักรยาน ชนเสารั้ว รถค้ำเสาคาอยู่กับที่

ตัวอย่าง
อ้ายต้องแล่ง ยืนค้ำแอว จ่างจ๊ะ อยู่ทางเข้าวัด

คำแปล
พี่ต้องแล่ง ยืนท้าวสะเอว ให้เห็นเต็มตา อยู่ที่ทางเข้าวัด

ตัวอย่าง
จารย์ใหญ่ เฮ็ดผีหลอก ลัดทางสาวส่า ฯ ยืนจ่างจ๊ะอยู่ทางไปนา

คำแปล
จารย์ใหญ่ ทำเป็นผี เพื่อดักหลอกสาวส่า อยู่ทางไปนา ยืนกางแขนขาเต็มเหยียด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 90 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จาวขาย

ภาษาอีสานคำว่า..จาวขาย
ความหมายตรงๆ ====>
ประกาศขาย
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 13:25:57

ตัวอย่าง

จาวขาย คือ จาวขาย

มาเบิ่งโตอย่างกันเลย
ควยบักตู่ อยู่บ้านพ่อใหญ่ดล มันบ่คูนตั๊ว ไถนากะแส่วซ้ายแส่วขัว บ่กงตามฮอยเก่าเลย แล้วกะมักแนมนำตะควยโตแม พ่อใหญ่ดลเลาจาวขายตั๊ว ถืกๆนึงดอก โตนั้นเลาวาสิขาย จัก 20 ร้อยนึง
แปล
ความเขาทู่ (หรือ หน้าทู่) ที่อยู่บ้านตาดล มันไม่ดี (ชอบออกนอกรีดนอกรอย) ไถนาก็เบี่ยงซ้ายบ้างเบี่ยงขวาบ้าง ไม่ตรงรอยเดิมที่เคยไถเลย แล้วก็ชอบมองตามความตัวเมีย (โดยเฉพาะสาวๆ) พ่อใหญ่ดลแกเลยประกาศขาย ถูกๆ ความตัวนั้นแกขายแค่ 2000 บาท เอง

ควย = ควาย
แส่ว คือ การเบี่ยง เฉไฉ
กง คือ ตรง
โตแม คือ ตัวแม่ หรือตัวเมีย ตรงกันข้ามกับ โตเถิก หรือ ตัวผู้

สั่นดอกหว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 91 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จ้ำ

ภาษาอีสานคำว่า..จ้ำ
ความหมายตรงๆ ====>
ทำอย่างเร่งรีบ, รีบร้อน, กิริยาอาการเวลาเอาก้อนข้าวเหนียวสัมผัสกับอาหาร,รอยฟกช้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 22-08-2007 16:09:20

ตัวอย่าง

โตอย่าง : - อ้ายหน่อย้านบ่ทันรถ เพิ้นเลยฟ้าวย่างจ้ำเอาจะให่ไวเลย
- อ้ายมังกายเดียวดอนจ่มว่าบักต๊อกจ้ำคำข้าวโป๊มโป่ม ผู้ละสิบ่ได่กินนำ
- อ้ายกระบี่โลหิตถืกเมียหยิก ย้อนแอบไปจอบเบิ่งสาวสำน้อย จนแขนเป็นจ้ำๆ
เลยสมบ่ละ
แปล : - พี่หน่อกลัวขึ้นรถไม่ทัน เลยรีบร้อนเดินอย่างรวดเร็วเลย
- พี่มังกายเดียวดอนบ่นว่า บักต๊อกเอาข้าวเหนียวกินกับข้าวคำใหญ่ เดี๋ยวคนอื่นจะไม่ได้ กินด้วย
- พี่กระบี่โลหิตโดนเมียหยิก โทษฐานแอบไปดูสาววัยรุ่น จนแขนมีรอยฟกช้ำ สมควรแล้วละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 92 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จิบ

ภาษาอีสานคำว่า..จิบ
ความหมายตรงๆ ====>
อวนดักปลาชนิดหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 22-12-2009 06:53:23

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่เผิ่นไปเฝ้าจิบ
แปลว่า พ่ใหญ่แกไปเฝ้าอวนดักปลา

ถ้าเป็น ห้างจิบ ก็คือที่ที่วางอวนดักปลา ซึ่งทำเป็นนั่งร้านหรือห้างสำหรับวางอวน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 93 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จิโป่ม หรือ จิ๊โป่ม

ภาษาอีสานคำว่า..จิโป่ม หรือ จิ๊โป่ม
ความหมายตรงๆ ====>
จิ้งโคร่ง หรือ กิ้งโคร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 08-05-2006 21:18:20

ตัวอย่าง

จิโป่ม หรือจิ้งโคร่ง เป็นแมลงปีกอ่อน ลำตัวขนาด เท่านิ้วมือ กินพืชเป็นอาหาร มีขาคู่หลัง แข็งแรงเพื่อตะกุยดินทำรูอยู่อาศัย (รูจิโป่มที่มีขุยดินนี้ ภาษาอีสานเรียกว่า ขวยจิโป่ม) จิโป่มจะอยู่ในรูลึกประมาณ 1-3 ฟุต ในต้นฤดูฝนจะปรากฏ ขวยจิโป่มมาก โดยสังเกตที่ผิวดินจะมี รอยตะกุยดินขึ้นมากองไว้ปิดปากรู เข้าใจว่าเมื่อขุดรูวางไข่ในดินแล้ว ตัวแก่จะหมดวงจรอายุไป ไข่ในดินจะ แตกเป็นตัวอ่อนแล้วออกมาจากรูหากิน ตามป่าที่มีใบไม้ทับถมกันพอชุ่มชื้น

จิโป่ม หรือจิ้งโคร่ง ชาวอีสาน นิยมนำมาบริโภคเป็นอาหาร โดยนำมาแกงใส่หน่อไม้ดอง (ภาษาอีสานเรียกหน่อไม้ส้ม) หรือทำเป็นน้ำพริกจิ้งโคร่ง (ภาษาอีสานเรียก ป่นจิโป่ม)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 94 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จื้น

ภาษาอีสานคำว่า..จื้น
ความหมายตรงๆ ====>
แฉะ,ชื้นแฉะ
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-05-2006 10:17:21

ตัวอย่าง

1.มื่อวานฝนตกรินอยู่เหมิดมื่อ ย่างไปหม่องได๋ หนทางกะมีแต่ \"จื้นๆ\" ไปมาลำบากคัก
แปลว่า เมื่อวานนี้ฝนตกปรอยๆอยู่ทั้งวัน เดินไปที่ไหน ถนนก็ ชื้นแฉะ ไปหมด ไปไหนมาไหนก็ลำบาก

2.น้องเป้ยปานวาด ลาวอกหัก ย่อนว่าอ้ายประสาทถิ่มลาวไปมักกับน้องปูไปรยา ลาวเสียใจหลาย ฮ้องไห่อยู่เหมิดมื่อ จนตาเปียกตา \"จื้น\" เหมิด
แปลว่า น้องเป้ยปานวาดแกอกหัก เนื่องจากว่าพี่ประสาททิ้งแกไปชอบพอกับน้องปูไปรยา แกเสียใจมาก ร้องให้อยูทั้งวัน จนตาเปียกตาแฉะ ไปหมด...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 95 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า จู๋ไฟ

ภาษาอีสานคำว่า..จู๋ไฟ
ความหมายตรงๆ ====>
การขยับท่อนฟืนเข้าไปในเตาไฟเพื่อให้ไฟแรงขึ้น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-06-2006 15:15:25

ตัวอย่าง

จู๋ไฟ ไม่ใช่อันนั่นของไฟนะ อย่าคิดลึก

จู๋ไฟ หมายถึง เมื่อเวลาไฟในเตาไฟไกล้ดับ เราก็ไปขยับท่อนฟืนเข้าไปในเตาให้ไฟมันแรงขึ้น ลักษณะการ\"จู๋ไฟ\" จะใช้สำหรับเตาที่ใช้ฟืน คำอื่นๆที่เกี่ยวกับกองไฟ เช่น
-ดังไฟ----ก่อไฟ
-มอดไฟ---ดับไฟ
-ไฟมอด ---- ไฟดับ
-จูดไฟ----จุดไฟ
-อ่อยไฟ----การใช้วัตถุไวไฟมาช่วยให้ไฟติดง่านขึ้น
-วีไฟ----การพัดลมเข้าไปในกองไฟเพื่อให้ไฟติดแรงขึ้น
-จี่ไฟ----การเอาอะไรสักอย่างไปวางไว้บนถ่านไฟเพื่อให้สุก เช่น จี่ปลา จี่มันแจว
-ไฟโฮง----ลักษณะถ่านไฟที่ติดไฟอย่างแรงกล้า

ตัวอย่างเช่น

พ่อใหญ่บัติบอกกับลูกสาวว่า \" ยามอี่หล่าเลิกโรงเรียนแล้วให่ฟ่าวไป \"ดังไฟ\" หนึ่งเข่าเด้อ คันไฟมันดังติดยากกะให่เอาฝาหม่อ \"วีไฟ\" ให่มันติด ถ่าไฟมันสิ \"มอด\" กะให่ \"จู๋\" ดู๋ๆ หนึ่งเข่าสุกแล้วกะให่เอาไฟใส่เตาถ่าน เอาถ่านใส่แล้วกะ \"วี\" ให้ไฟมัน \"โฮงๆ\" พ่อสิได้เอาปลาไป \"จี่\"

แปลว่า คุณตาบัติบอกกับลูกสาวของแกว่า \" เมื่อลูกเลิกโรงเรียนแล้วให้รีบไป \"ก่อไฟ\" นึ่งข้าว ถ้าไฟมันติดยากก็ให้เอาฝาหม้อมา \"พัด\" ให้ไฟมันติด ถ้าไฟมันจะ \"ดับ\" ก็ให้เอาไฟยัดใส่บ่อยๆ พอนึ่งข้าวเสร็จแล้วก็ให้ก่อไฟที่เตาถ่าน แล้วพัดไฟให้ \"ไฟติดแรงๆ\" พ่อจะได้เอาปลาไปจี่กิน

ซั่นตัว..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 96 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจ้าสิไปไส

ภาษาอีสานคำว่า..เจ้าสิไปไส
ความหมายตรงๆ ====>
คุณจะไปไหน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: จารย์เขียว
เมื่อวันที่:: 08-11-2018 15:35:30

ตัวอย่าง

เจ้าสิไปไสเกาะว่า คือบ่อยู่เฮือนจั๊กเทื่อแหน่
เจ้าสิไปไส <a href="https://esan108.com/dict/" title="ภาษาอีสาน">ภาษาอีสาน</a>แปลได้ว่า คุณจะไปไหน นั่นเองครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 97 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจ้าหัว,จัว

ภาษาอีสานคำว่า..เจ้าหัว,จัว
ความหมายตรงๆ ====>
พระภิกษุ,สามเณร
อ้างอิงจังหวัด :: หนองบัวลำภู
จากคุณ:: หลานพระตา
เมื่อวันที่:: 15-01-2009 18:26:49

ตัวอย่าง

ตย.ทิดมี :ไปไสจานดี
จานดี :ไปนิมนต์เจ้าหัวกับจัวดอก
แปล ทิดมี : ไปใหนอาจารย์ดี
อาจารย์ดี :ไปนิมนต์พระกับสามเณร

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 98 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจ้าหัว

ภาษาอีสานคำว่า..เจ้าหัว
ความหมายตรงๆ ====>
พระภิกษุ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 03-07-2006 13:03:27

ตัวอย่าง

มื่อนี่สิพาเข่าวัดเข่าวาจักหน่อย มาเรียนรู้ศัพท์ เกี่ยวกับวัดกับวา
สำหรับคำว่า เจ้าหัว ความหมายก็คือ พระ หรือ พระภิกษุ เป็นคำที่เรียกพระทั่วๆไป นั่นเอง
พระภิกษุ ของชาวอีสานอาจจะมีชื่อเรียกต่างๆกัน นอกจากคำว่า เจ้าหัว แล้ว เช่น
-หม่อม หรือ หลวงหม่อม ใช้เรียกพระที่บวชใหม่ๆ
-หลวงพี่ เป็นสรรพนามของพระอย่างหนึ่ง
-หลวงพ่อ ใช้เรียก พระที่บวชมานานแล้วและมีอาวุโสรุ่นพ่อ
-หลวงปู่ ใช้เรียกพระที่บชมานานมีความเป็นอาวุโสสูง มีวิชาอาคมแก่กล้า
-ญาคู ใช้เรียกพระที่มีวิชาความรู้มาก
เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 99 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจิดเกิบ

ภาษาอีสานคำว่า..เจิดเกิบ
ความหมายตรงๆ ====>
ปาร้องเท้า,ร่อนร้องเท้า,การละเล่นอย่างหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด(อาจสามารถ)
จากคุณ:: อำเภอ
เมื่อวันที่:: 08-05-2006 23:05:14

ตัวอย่าง

เจิดเกิบ= ปารองเท้า (เป็นการละเล่นอย่างหนึ่ง เอาหนังยางพนันกัน แล้วใช้ร้องท้าแตะ(ตราดาวเทียม) ปาให้หนังยางแตกออกไม่จับกันตัวที่หลุดออกเป็นอิสระ คนที่ปาจะได้ 55555)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 100 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เจีย

ภาษาอีสานคำว่า..เจีย
ความหมายตรงๆ ====>
ให้อาหาร(สัตว์)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 11-09-2006 11:13:00

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ เลาไปเบิ่งหมอลำ จนซอดแจ้งจ่างป่างกลับมาบ้านนอนเว็น บ่ลุกกินฮอดข้าว แม่หลูโตน กำลังว่าสิไปปลุกมากินข้าว พ่อกะเลยฮ้องบอกว่า <-- ม้อนนอน ขาเจ้าบ่เจีย บ่ต้องไปปลุกมันดอก-->

แปลว่า
หนุ่มหน่อ แกไปดูหมอลำ ยันสว่าง กลับบ้าน นอนกลางวัน ไม่ลุกกินกระทั่งข้าว แม่สงสาร กำลังจะปลุกมากินข้าว พ่อก็เลยร้องบอกว่า <--ตัวไหมนอนหลับ เขาไม่ให้อาหารกันหรอก ไม่ต้องไปปลุกมัน-->

เจียไก่ = ให้อาหารไก่
เจียม้อน = ให้อาหารตัวไหม
เจียหมา = ให้อาหารหมา
เจียแมว = ให้อาหารแมว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 101 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจ้งโข่โหล่

ภาษาอีสานคำว่า..แจ้งโข่โหล่
ความหมายตรงๆ ====>
สว่างคาตา,สว่างถึงเช้า
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 31-07-2009 22:40:10

ตัวอย่าง

โตอย่างเด้อ พ่อใหญ่หน่อกับอ้ายมังกายเดียวดอนลักหนีแม่ไปเบิ่งหนังกลางแปลงจนซอดแจ้งโขโหล่เลย กลับมาบ้าน เลยถืกตีดากลายซ้ำ

แปล ตาหน่อกับพี่มังกายเดียวดอนแอบหนีแม่ไปดูหนังกลางแปลง จนสว่างคาตาถึงเช้า กลับมาบ้านเลยถูกแม่ตี ก้นลาย (สมเฒ่าบ่อยู่สมเฒ่า)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 102 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แจบใจ

ภาษาอีสานคำว่า..แจบใจ
ความหมายตรงๆ ====>
มั่นใจ, เชื่อใจ, สนิทใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-11-2006 13:36:51

ตัวอย่าง

แจบใจ คือ มั่นใจ, เชื่อใจ, สนิทใจ
คำว่า แจบ คือ สนิท, มิดชิด, ไม่มีรอยรั่ว
แจบใจ ก็คือ สนิทใจ นั่นเอง

ตัวอย่างนะครับ
อ้ายต้อมเลาตกลงปลงใจกับสาวกระแต เรียบร้อยแล้ว สัญญากันเป็นมั่นเป็นเหมาะ จนบ่าวต้อมแจบใจน้องกระแต แล้วเหตุการณ์กะเหลี่ยนแปลงไป ย้อนวา สาวกระแต เห็นอ้ายบ่าวหน่อ มาคือหล่อคักแท้ กะเลยแลนนำอ้ายบ่หน่อ สั่นแหลว

แปลว่า
พี่ต้อมได้ตกลงปลงใจกับน้องกระแตเรียบร้อยแล้ว สัญญากันเป็นมั่นเป็นเหมาะ จนพี่ต้อมสนิทใจ เชื่อใจมาตลอด แล้วเหตุการณ์ก้เปลี่ยนไป เมื่อน้องกระแต ได้พบกับพี่บ่าวหน่อ เพราะว่า น้องกระแต เห็นพี่บ่าวหน่อ หล่อกว่า จึงได้หนีตามกันไป

โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน 5555

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 103 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใจออก

ภาษาอีสานคำว่า..ใจออก
ความหมายตรงๆ ====>
ถอดใจ, ใจไม่เอาแล้ว, ใจไม่สู้แล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 11-12-2006 13:53:38

ตัวอย่าง

ใจออก หมายถึง ถอดใจ, ใจไม่เอาแล้ว, ใจไม่สู้แล้ว

พอดีเห็นกีฬาเอเชี่ยนเกมส์ที่ประเทศการ์ต้า มีการแข่งขันกีฬา เลยเอาคำศัพท์เกี่ยวกับการต่อสู้มาฝากกัน

ตัวอย่าง
อ้ายเห็นนักกีฬาซกมวยของประเทศ เจ้าภาพ ถึกเขาตีเซซัดเซซ้าย หมุนติ้วลิ่ว อยู่กลางเวที เห็นคะแนนนำก้นเขาอยู่ตั้ง 10 หมัด บืนไล่ตีเขาปานใด๋กะบ่ถืกจักเทีย เลากะเลยใจออก บ่เอาอีกแล้ว ตีไปกะบ่ซะนะดอก เลากะเลย ขอยอมแพ้ สั่นดอกหว้า
แปลว่า
พี่เห็นนักกีฬาชกมวยของประเมศเจ้าภาพ ถูกเขาต่อยเซซ้ายเซขวา หมุนอยู่กลางเวที เห็นคะแนนตามหลังเขาอีกตั้ง 10 หมัด พยายามไล่ตีเขาแทบตาย ก็ไม่ถูกสักที ก็เลยถอดใจ ไม่เอาแล้ว ยอใชกไปก้ไม่ชนะ ก็เลยขอยอมแพ้ เลย

บ่าวหน่อ เลาวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 104 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เช็ง (เค็ง)

ภาษาอีสานคำว่า..เช็ง (เค็ง)
ความหมายตรงๆ ====>
ตึง, ขึงตึง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 25-01-2007 15:55:36

ตัวอย่าง

เค็ง ขอนแก่นออกเสียงว่า เช็ง หมายถึง ตึง หรือทำให้ตึง เช่น
บ่เช็ง หมายถึง ไม่ตึง หรือหย่อน หรือ ยาน

ตัวอย่างประโยค

เสียงพิณเส้นที่หนึ่ง มันต่ำโพด เช็งขึ้นอีกจักหน่อยแหน่

แปลว่า
เสียงพิณสายเส้นที่หนึ่ง มันต่ำเกินไป ปรับให้ตึงขึ้นอีกหน่อยนะ

กลองมันยานโพด เช็งหนังกลองขึ้นอีกแหน่

แปลว่า
กลองมันหย่อนเกินไป ขึงหนังกลองให้ตึงขึ้นอีกหน่อยนะ

(ปล. หน้าพ่อใหญ่ดล บ่ต้องไปเช็งมันดอกเด้อ ป่อยไว้จั่งซั่นล่ะ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 105 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซง , ทรง

ภาษาอีสานคำว่า..ซง , ทรง
ความหมายตรงๆ ====>
ท่าทาง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-11-2006 11:39:41

ตัวอย่าง

ซง อาจหมายถึง ชง ก็ได้
แต่ ซง หรือ ทรง ในที่นี้ ท่าทาง ที่แสดงออก เช่น

-ทรงคือสิเมื่อยหลายเนาะ= ท่าทางจะเหนื่อยมากนะ
-บ่าวหน่อนี่ทรงคือสิฮ้องเพลงม่วนเนาะ = บ่าวหน่อนี่ท่าทางจะร้องเพลงเพราะนะ
-ได้ยินแต่เสียงหวานๆของน้องกระแต แล้ว ทรงคือสิผู้ดีคัก= ได้ยินแต่เสียงหวานๆของน้องกระแตแล้ว ท่าทางจะเป็นคนสวยมากเลย

คำอื่นๆที่เกี่ยวข้องเช่น
-ทรงคือ = เข้าท่า หมายถึง ดูดี ถูกใจ
-กินทรง = เข้ารูปทรง หมายถึง เหมาะสมกับตัว เช่น น้องพอลล่ายามลาวนุ่งสิ่นเหี่ยนๆเบิ่งแล้ว \"กินทรง\" คัก บัดยามเพิ่นนุ่งสิ่นล่ามๆ เป็นทรงบ่อคือ หมายความว่า น้องพอลล่าเวลาแกใส่กระโปรงสั้นๆดูแล้ว \"เหมาะกับแก\" มากเลย แต่เวลาน้องแกใส่กระโปรงยาวๆ ดูแล้วไม่เข้าท่าเลย

พะนะ เพิ่นอยากเห็นขาอ่อนน้องพอลล่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 106 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซ่งหรั่ง,ซ่งหลั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ซ่งหรั่ง,ซ่งหลั่ง
ความหมายตรงๆ ====>
กางเกงยีนส์
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 30-05-2006 12:53:16

ตัวอย่าง

ทิดหน่อเลาไปหาซื้อซ่งอยู่ตลาดนัดจตุจักร ได้ซ่งหรั่งดากขาดมาโตหนึ่ง เลามักหลาย นุ่งซ่งหรั่งดากขาดโตนั้นกลับไปยามบ้าน เด็กน้อยเห็นเลานุ่งซ่งหรั่งเท่อย่างคัก พากันย่างนำก้นเลาเป็นล่ะหุย (หรือแม่นย่างนำถ่าบายดากเลาบุล่ะ?)

แปลว่า...
ทิดหน่อ แกไปหาซื้อกางเกงอยู่ตลาดนัดจตุจักร ได้กางเกงยีนส์ตูดขาดมาหนึ่งตัว แกชอบมาก นุ่งกางเกงยีนส์ตูดขาดตัวนั้นกลับไปเยี่ยมบ้าน พวกเด็กๆเห็นว่าทิดหน่อใส่กางเกงยีนส์เท่มาก จึงพากันเดินตามหลังแกไป เป็นขบวน (หรือว่าเดินตามรอจับก้นแกก็ไม่รู้?)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 107 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซวดลวด

ภาษาอีสานคำว่า..ซวดลวด
ความหมายตรงๆ ====>
แย่งของผู้อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาตอย่างน่าเกลียด, การกระทำที่น่าเกลียด, แย่
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:24:54

ตัวอย่าง

ซวดลวด คือ แย่งของผู้อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาตอย่างน่าเกลียด, การกระทำที่น่าเกลียด, แย่
ซวดลวด ต่างจาด ยาด หรือ ย๊าด คือ ความน่าเกลียด ย๊าด จะน่าเกลียดน้อยกว่า ซวดลวด

มาดูตัวอย่างกัน
ลิงโตนั่นมันคือ ซวดลวดแท้เน๊าะ ย๊าดบักแตงโมหน่วยบักใหญ่ไปกินบ่แบ่งหมู่เลย
แปลว่า
ลิงตัวนั้นแย่จังเลย แย่งแตงโมลูกใหญ่ๆ ไปไม่แบ่งให้ใครเลย

เลาวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 108 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซวดลวด

ภาษาอีสานคำว่า..ซวดลวด
ความหมายตรงๆ ====>
โผล่มาโดยไม่มีใครต้องการ , ไม่มีใครรับเชิญ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ภาส
เมื่อวันที่:: 18-12-2007 09:05:33

ตัวอย่าง

อีหล่าจักซวดลวดมาแต่ไส อยู่ก็มากินเนื้อย่างกับเฮา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 109 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซวดลวด

ภาษาอีสานคำว่า..ซวดลวด
ความหมายตรงๆ ====>
ตะกระ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: สาวสกล คนวาริช(ภูมิ)
เมื่อวันที่:: 27-08-2010 01:17:36

ตัวอย่าง

คุณครูสอนว่า เวลารับประทานอาหารให้สำรวม อย่าซวดลวด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 110 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซอก

ภาษาอีสานคำว่า..ซอก
ความหมายตรงๆ ====>
ค้น รื้อค้น
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 19-10-2006 12:51:54

ตัวอย่าง

บ่ว่าสิเอาไหหมักเหล้าโทไปเซี่ยงไว้ดีปานได๋ บ่าวหน่อเลา สินำไปซอกหาจนพ้อ แล้วกะลักกินน้ำหยั่น

แปลว่า
ไม่ว่าจะเอาไหหมักสาโทไปซ่อนไว้ดีแค่ไหนก็ตาม หนุ่มหน่อ จะตามไปค้นหาจนพบ แล้วแอบกินน้ำต้อย

พ่อใหญ่ซาน เก็บเมี่ยนของเลาไว้อย่างดีเป็นระเบียบเรียบร้อย แล้วกะนอนหลับ ลูกสาวเลา ผัดไปซอกออกมาเล่นเหมิดเอาโหลด

แปลว่า
พ่อใหญ่ชาญ เก็บข้าวของไว้อย่างเป็นระเบียบเรียบร้อยดี จากนั้นก็หลับ ลูกสาวแก กลับไปรื้อค้นออกมาเล่นกระจัดกระจายหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 111 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซอม

ภาษาอีสานคำว่า..ซอม
ความหมายตรงๆ ====>
การพิจารณา การจับตาดู การดูแลก็ได้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 17:40:31

ตัวอย่าง

อ้ายมาซอมเบิ่งงเจ้าซุมื้อซุยาม แปลว่า พี่มาจับตาดูเจ้าทุกวันเลยนะ ...วาสั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 112 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซะเกิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..ซะเกิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
ซะก่อน หรือ เสียก่อน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 27-09-2006 10:25:57

ตัวอย่าง

คำว่า ซะเกิ่น บางที่กะพูดว่า สาเกิ่น = สาก่อน = เสียก่อน = ซะก่อน ความหมายเดียวกันเช่น

-กินเข่านำกัน \"ซะเกิ่น\" จั่งค่อยเมือบ้าน = ทานข้าวด้วยกัน \"เสียก่อน\" ค่อยกลับบ้านนะคะ

-อาบน้ำ \"ซะเกิ่น\" จั่งค่อยเข่านอน = อาบน้ำ \"ซะก่อน\" ค่อยเข้านอน

หรือ ประโยค

น้องพอลล่า : เฒ่าๆ เจ้าสิกินเข่าเลย ฮึสิ..\"ซะเกิ่น\"
บ่าวหน่อ : \"ซะเกิ่น\" หละเว่ย.....

(ประโยคนี่บ่แปล ผู้ได๋เคยฟังนิทาน เรื่อง ซะเกิ่นหละเว่ย กะสิเข่าใจ แต่ผู้ได๋บ่เคยฟังกะไปติดตามได้ ที่ช่วง นิทานก้อม)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 113 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซะซาย, ยายซะซาย

ภาษาอีสานคำว่า..ซะซาย, ยายซะซาย
ความหมายตรงๆ ====>
กระจัดกระจายไปคนละที่คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 11-12-2006 14:01:43

ตัวอย่าง

ซะซาย, ยายซะซาย แปลว่า กระจัดกระจายไปคนละที่ คนละทาง, ไม่เป็นระเบียบ

คำว่า ยาย คือ การกระจาย หรือ การทำให้แบ่งแยกออกจากกัน
ซะซาย แสดงถึง ความไม่เป็นระเบียบ

ตัวอย่าง
ไก่โอก อยู่เฮือนข่อย มันจั่งใด๋ขึ้นมาเขี่ยบักพริกที่ข่อยตากไว้อยู่หลังคา ยายซะซายเอาโลด ข่อยสิเฮ็ดจั่งใด๋กับมันน้อ จั่งสิสาแก่ใจ
แปลว่า
ไก่โต้ง (ตัวผู้นะ) ที่บ้านผม มันทำไมขึ้นมาเขี่ยพริกที่ผมตากไว้อยู่บนหลังคา กระจัดกระจาย ไปคนละที่คนละทางอย่างนี้ ผมควรทำอย่างไรกับมันให้มันหนำใจ น้อ..

สาแก่ใจ คล้ายๆ กับ หนำใจ
ไก่โอก คือ ไก่ตัวผู้ ไม่จำเป็นต้นเป็นไก่ชนหรือ เป็นก็ได้ แต่ถ้าไก่ชน จะเรียกว่า ไก่ตี
ไก่ตีเป็น Subset ของไก่โอก นะครับ

บ่าวหน่อ วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 114 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซัง

ภาษาอีสานคำว่า..ซัง
ความหมายตรงๆ ====>
เกียจ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: หนูหิ่น
เมื่อวันที่:: 02-09-2007 16:36:15

ตัวอย่าง

แดง..มื่นี่ไปเล่นกับอีจ่อยบ่
ดำ..กูบ่ไปกูซังมันมึงไปผู้เดียวโลด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 115 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซำซา

ภาษาอีสานคำว่า..ซำซา
ความหมายตรงๆ ====>
รอ/คอย ไปก่อน ทำอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อฆ่าเวลารอ หรือเอาอย่างอื่นมาใช้ทดแทนไปก่อน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 01-07-2010 01:02:04

ตัวอย่าง

เอาเทียนมาไต้ถ้าจักหน่อย ซำซาไฟฟ้ามา

แปลว่า เอาเทียนมาจุดใช้ก่อน ในช่วงเวลาที่รอไฟฟ้ามา (ไฟฟ้าดับ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 116 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซิด

ภาษาอีสานคำว่า..ซิด
ความหมายตรงๆ ====>
สะบัด,แกว่ง,กระตุก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-07-2006 13:12:05

ตัวอย่าง

ซิด โดยความหมาย ก็คือ สะบัด,แกว่ง,กระตุก

มาดูตัวอย่างกันครับ

มื้อนี้อ้ายเห็นหมาอีด่างมันคาบกระดูกมาแต่ตลาดพู้น คันมาฮอดตะพาน มันเห็นเงามีกระดูกใหญ่กว่า มันเลยซิดกระดูกนั่นทิ้ม แล้วกระโดดลงน้ำต้าม บัดเดี๋ยวนึง
แปลว่า
วันนี้พี่เห็นหมาอีด่าง มันคาบกรพดูกมาจากตลาด เมื่อมาถึงสะพาน มันเห็นเงามีกระดูกใหญ่กว่า มันเลยสะบัดกระดูกนั้นทิ้ง แลเวกระโดดลงน้ำ ไปเลย

หรือ
อ้ายกระบี่โลหิต เลาไปขุดกะปูอยูไฮนา ขุดไปได้บ่พอคาว เลากะเอามือจกฮูกะปู กะปูเลยงับเอามือเลา เอาตกคะมะอย่างแฮง แล้วเลาซิดบักใหญ่นึง ก้ามกะปูจั่งหลุดออกจากมือเลา พอคราวนึงมือเลาใคขึ้นใคขึ้น โปลกปก
แปลว่า
พี่กระบี่โลหิต แกไปขุดปูอยู่ท้องนา ขุดไปได้ไม่นานเท่าไหร่ แกก็เอามือล้วงไปที่รูปู ปูมือหนีบเอามือแก แกตกใจอย่างมาก แล้วแกก็สะบัดอย่างแรง ก้ามปูจึงได้หลุดออกจากมือแก สักพัก นิ้วมือแกเริ่มบวมขึ้นบวมขึ้น บวมจนน่ากลัว

คำว่า ใค คือ บวม
โปลกปก คือ ใหญ่ขึ้นอย่างน่ากลัว
โป คือ ใหญ่ขึ้น พองขึ้น บวมขึ้น
ลกปก คือ คำขยายอาการใหญ่


บ่าวหน่อเลาวาให้ฟัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 117 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซิแตก

ภาษาอีสานคำว่า..ซิแตก
ความหมายตรงๆ ====>
กิน ทาน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:36:26

ตัวอย่าง

เป็นคำไม่สุภาพ กระแทกแดกดัน (ไม่ควรนำมาใช้ครับ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 118 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซุมนี้

ภาษาอีสานคำว่า..ซุมนี้
ความหมายตรงๆ ====>
พวกนี้่
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 06-10-2010 23:12:52

ตัวอย่าง

้้พ่อเฒ่า:ทิตเอ้ยทิตมาจับปลาซุมนี้ให้พ่อแหน่เร็วบักหล่า
ลูกเขย:แล้วอิพ่อสิเอาปลาซุมนี้ไปเฮ็ดหยั๋งคับ..มันบ่แม้นปลาเด้นี่..มันเป็นฮ้วกตั้วนี่

เป็นการสนทนา
แปลว่า
พ่อตา:ทิตๆมาจับปลาพวกนี้ให้พ่อหน่อยสิ
ลูกเขย:แล้วพ่อจะเอาปลาพวกนี้ไปทำอะไรคับ..มันไม่ใช่ปลานะนี่..พวกนี้คือลูกอ๊อด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 119 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซู้ด

ภาษาอีสานคำว่า..ซู้ด
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำกริยา แปลว่าผลัก หรือดัน เป็นคำ อกรรมกริยา หมายถึง สิง หรือเข้า
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป
เมื่อวันที่:: 13-08-2012 23:30:17

ตัวอย่าง

1 บักหำ ซู้ดพาเข้ามาใก้ลๆ พ่อโตแน่ ลาว เด่ มือบ่เถิง ความหมายคือ ไอ้หนูช่วยผลัก (ดัน)สำรับอาหารมาใกล้ๆ พ่อแกหน่อย แกยื่นมือไม่ถึง (หำ เป็นคำเรียก เด็กผู้ชาย) 2 เอ้าๆ แม่ไหย่อันนี้ มาซง บ่คือเก่า บ่แม่น ผ๊ซู้ด ลาวตี้ ความหมายคือ อ้าวยายคนนี้ ไม่ใช่ ผีเข้า หรือสิง แกเหรอ ทำไม แกไม่เหมือนเดิม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 120 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ซูนคีง

ภาษาอีสานคำว่า..ซูนคีง
ความหมายตรงๆ ====>
ถูกเนื้อต้องตัว
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์
จากคุณ:: ทิดแหล่
เมื่อวันที่:: 13-12-2007 16:19:25

ตัวอย่าง

ผู้สาวเมื่อเห็นผู้บ่าวขยับเข้าไปใกล้จึงพูดว่า \"เฒ่าอันนี่เจ่าอย่ามาซูนคีงข่อยได๋ บักกอกใส่หัวเดะ\"

คำแปล : นี่ตะเองอย่ามาถูกเนื้อต้องตัวเขานะ ไม่งั้นโดนมะเหงกแน่ๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 121 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซ่า

ภาษาอีสานคำว่า..เซ่า
ความหมายตรงๆ ====>
(เหนื่อย)หอบ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 10-05-2006 12:42:55

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล เลาสูนให้เด็กน้อย ที่แลบลิ้นเหลียกตาใส่เลา เลากะเลยแล่นไล่คุมจับกินบีเด็กน้อย เด็กน้อยกะพากันแล่นหนี พ่อใหญ่ดล แล่นไล่คุมเด็กน้อย จนเมื่อย เซ่า แฮบๆ เอาโลด

คำแปล :
พ่อเฒ่าดล โมโหให้เด็กๆ ที่ทำแลบลิ้นปลิ้นตาใส่ท่าน ท่านก็เลยวิ่งไล่ตามจับเด็กๆ เพื่อจะแกล้งกินดีเด็ก เด็กๆ ก็พากันวิ่งหนี พ่อเฒ่าดลวิ่งไล่ตามเด็กๆ จนเหนื่อยหอบ แฮ่กๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 122 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เซียบ
ความหมายตรงๆ ====>
นอนหลับ,การนอนหลับระยะสั้นๆ,งีบหลับ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-10-2006 12:50:57

ตัวอย่าง

เซียบ เป็นการนอนหลับระยะสั้นๆ อาจเป็นการ งีกหลับ เผลอหลับ แอบหลับ หรือนอนกลางวัน

เช่น

-มื่อนั่นข่อยนอนเว่ากันกับน่องพอลล่า เว่ากันไปเว่ากันมา ขั่น \"เซียบ\" ไปเลยกะยังว่า ฮู่เมี่ย ขึ่นมา น่องพอลล่าลักหนี ไปทางได๋แล่วบุ๊

แปลว่า

-วันนั้นฉันนอนคุยกันกับน้องพอลล่า คุยกันไปคุยกันมา ฉันเผลอ \"หลับ\" ไปเลย รู้สึกตัวอีกที น้องพอลล่า แอบหนีไปไหนแล้วก็ไม่รู้

หรือ

-มื่อคืนบ่าวหน่อไปหาเล่นเดิกไปหน่อย พอมาเฮ็ดงานกะเลยเหงานอน อยู่งึกๆอยู่ น้องตั๊กเห็นกะเลยคึดอยากหัว กะเลยเว่าว่า ไปไป อ้ายหน่อ ไป \"เซียบ\" จักหน่อยก่อนไป มันสิได้มีแฮงเฮ็ดงานต่อ

แปลว่า

-เมื่อคืนนี้บ่าวหน่อไปหาเที่ยวจนดึก พอมาทำงานตอนเช้าก็เลยง่วงหงาวหาวนอน น้องตั๊กเห็นก็แอบหัวเราะอยู่ในใจ บอกพี่หน่อ ให้ไป \"งีบ\" สักตื่นก่อน จะได้มีแรงมาทำงาน

เป็นจั่งซี่ดู๋บ่น๊อ บ่าวหน่อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 123 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เซียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เซียบ
ความหมายตรงๆ ====>
หลับไปเล็กน้อย
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:45:39

ตัวอย่าง

โตอย่าง
กินข้าวเที่ยงแล้วไปหลอยเซียบจักคาวก่อนน๊า

แปลเป็นไทย กินข้าวเที่ยงเสร็จแล้วแอบไปงีบหลับสักหน่อยดีกว่าเรา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 124 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แซบ

ภาษาอีสานคำว่า..แซบ
ความหมายตรงๆ ====>
อร่อย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: น่าฮัก
เมื่อวันที่:: 15-07-2007 19:38:10

ตัวอย่าง

แซบ แปลว่า อร่อยนะจ๊ะ

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อ เลา ตำบักหุ่ง แซ๊บแซบ ปลาแดก ต่อนเป็นต่อน
แปลว่า
บ่าวหน่อ แกตำส้มตำอร่อยมาก ปลาร้าตัวเป็นตัว

คนภาคอื่น อาจเข้าใจผิดว่า คำว่า แซบนั้น ถูกตีความหมายไปในทางที่เผ็ด ที่จริงแล้งไม่ใช่ เผ็ดก็คือเผ็ดครับ แซบก็คือ แซบ คนละอย่างกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 125 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใซ้หัว,ใช้หัว

ภาษาอีสานคำว่า..ใซ้หัว,ใช้หัว
ความหมายตรงๆ ====>
ออกอุบาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-10-2009 17:43:15

ตัวอย่าง

คำว่า ใซ้หัว ใช้กับ พวกที่ขี้โกง ออกอุบาย ให้คนอื่นเสียประโยชน์

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อ เลาขี้คร้านขุดส่าง เลากะเลยใซ้หัวเอิ้นหมู่ๆชมรมอีสาน ว่าเพิ่นเซียงเหล่าโทไว้ใต้ดิน ต้องขุดลงไปจักสิพ้อ
แปลว่า
บ่าวหน่อ ขี้เกียจขุดบ่อน้ำ แกก็เลยออกอุบายเรียกเพื่อนๆชมรมอีสาน บอกว่า แกซ่อนสาโทไว้ใต่ดิน ต้องขุดลงไปถึงจะเจอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 126 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โญ่น

ภาษาอีสานคำว่า..โญ่น
ความหมายตรงๆ ====>
ไกว
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: zing
เมื่อวันที่:: 06-03-2007 20:40:02

ตัวอย่าง

เว้าเป็นภาษาอีสาน
แม่ : ซิ่งเอ้ย เอาน้องไปนอนอู่แหน่หล่า มันอยากนอนแล้วหนิ
ซิ่ง : ครับแม่
แม่ : อย่าลืม โญ่นอู่นำเด้อหล่า น้องจั๋งหลับเร็ว

แปล
แม่ : ซิ่ง เอาน้องไปนอนเปลหน่อยซิลูก น้องง่วงแล้ว
ซิ่ง : ครับแม่
แม่ : อย่าลืมไกวเปล ด้วยนะลูกน้องจะได้หลับเร็ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 127 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดอกจาน

ภาษาอีสานคำว่า..ดอกจาน
ความหมายตรงๆ ====>
ดอกทองกวาว
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: บ่าวเดช
เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:48:34

ตัวอย่าง

ดอกจาน เป็นดอกไม้ที่แสดงถึงความงดงามของหมู่มวลพฤกษาของภาคอีสาน เนื่องจากน้อยนักน้อยหนาที่จะมีดอกไม้บาน และออกดอกในหน้าแล้ง จนเปรียบหน้าแล้ง หรือฤดูกาลที่แห้งแล้วดั่งดอกจาน เห็นดอกจานทีไร ความแห้งแล้ง อันเป็นทุกยากของคนอีสาน ได้ทันที

มีคนเขียนเพลงเกี่ยวกับดอกจานได้ไพเราะเพราะพริ้งมาก เลยเอาเนื้อเพลงมาฝากกัน

ดอกจานบานสะพรั่งหน้าแล้ง สีแดงแต้มแต่งพื้นดินอีสาน ลมร้อนโชยพริ้วพัดปลิวโชยผ่าน แย้มเยือนพื้นถิ่นอีสานแดนกันดารสุดแสนไกล
เสียงแคนโหยแผ่วแว่วมา พื้นนาร้องครวญดินแตกระแหง ทุกผู้คนหม่นหมองสิ้นเรี่ยวแรง ดอกจานเจ้าบานหน้าแล้ง กลีบดอกสีแดงยังหมองไหม้

ท้องทุ่งนานี้ขาดนาง น้องนางหนีบางเข้าสู่เมืองกรุงสวรรค์ ทิ้งทุ่งนาเปลี่ยวร้างลงกลางคัน มุ่งไปด้วยจิตใฝ่ฝัน หาเงินหางานเลี้ยงกาย

เฝ้ารอคอยน้องจนสองปีกว่า ย่างเข้าเดือนเมษางานสงกรานต์เคยสัญญา คอยแล้วเงียบหายสูญไปดังสายลมพา หรือลืมสิ้นแล้วบ้านนา ลืมดอกจานเสียงแคน
วอนวอนฝากสายลมโชยผ่าน ด้วยจิตอธิษฐานโปรดได้สงสารและเมตตา กระหน่ำเมฆฝนฝูงคนกลับคืนบ้านนา อีสานกันดารหนักหนา ลมเอ๋ยช่วยพาความสุขมาเยือน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 128 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดังหีน

ภาษาอีสานคำว่า..ดังหีน
ความหมายตรงๆ ====>
จมูกหดตัวขึ้นไปหาระหว่างคิ้วทั้งสองข้างด้านบน
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 01-02-2009 13:27:36

ตัวอย่าง

จมูกคนเราเวลาปกติก็ดูธรรมดา แต่เวลาใกล้จะตาย จมูกจะหดตัวขึ้นไปหาระหว่างคิ้วสองข้างด้านบนจะมองเห็นรูจมูกกว้างกว่าเดิม เป็นลักษณะของคนใกล้จะตาย ภาษาอีสานเรียกว่า ดังหีน คือ จมูกหงายขึ้น หรือ ดันขึ้น จะด้วยอาการปวดหรืออาการเกร็งของคนใกล้ตายก็สุดแล้วแต่ ขอให้พวกท่านทั้งหลายสังเกตดูเวลาคนใกล้ตาย ไม่ต้องกลัว ครับผม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 129 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดับแนว

ภาษาอีสานคำว่า..ดับแนว
ความหมายตรงๆ ====>
สูญพันธุ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 21-04-2010 09:10:28

ตัวอย่าง

คำว่าดับแนว ใช้บ่อยมาก เมื่อเห็นสิ่งนั้นหายสาบสูญไปจากโลก จะเป็นความต้องการหรือไม่ก็ตาม

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
สาวส่า : แม่ๆซุมื้อนี้ คือบ่ค่อยเห็นกบฮ้องโอ๊บๆคือจั่งแต่ก่อน
แม่ : ซุมื้อนี้กบมันตายดับแนวไปเหมิดแล้ว ย้อนว่า มีน้ำโห่งกะพากันไปส่อนฮวก ส่อนเขียดน้อย ยามมีนำ้แหน่กะพากันไปใส่เบ็ดกบ ยามฮ้อนยามแห้งกะไปหากบไปขุดกบ สิให้มันบ่ดับแนวได้จั่งใด๋ ซุมื้อนี้คนแฮงหลาย หามาขายพร้อม
สาวส่า : แม่นหละแม่ เห็นตะเขาขายกบเลี้ยงอยู่ตลาด ข่อยแหล่วคาวว่าสั่น

แปลครับแปล
สาวส่า : แม่ๆๆ ทำไมทุกวันนี้ไม่เห็นได้ยินเสียงกบร้อบ โอ๊บๆๆๆ เหมือนแต่ก่อน
แม่ : ทุกวันนี้กบได้ตายสูญพันธุ์ไปแล้ว เพราะว่า ตอนมีน้องนองก็ไปช้อนหาลูกอ๊อดทั้งกบและเขียด ตอนมีน้ำก็ไปใส่เบ็ด ตอนหน้าร้อนก็ไปขุดกบ ไม่ให้สูญพันธุ์ได้ยังไง ทุกวันนี้คนมากขึ้น มีการหามาขายด้วย
สาวส่า : ใช่แล้วแม่ เห็นเขาขายกบเลี้ยงที่ตลาด หนูรู้สึกว่ามีกลิ่นคาวๆค่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 130 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ดำขื่อหมื่อ

ภาษาอีสานคำว่า..ดำขื่อหมื่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ดำเหมือนถ่านไฟ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:12:25

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องหล่าอย่าไปตากแดดหลาย เบิ่งแนหล่ะ ดำขื่อหมื่อแล้ว

แปล
น้องสาวอย่าออกไปยืนตากแดดมากเกินไป ดูสิครับดำเหมือนถ่านไฟแล้ว พะนะบุ๊ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 131 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เดิ๋ก

ภาษาอีสานคำว่า..เดิ๋ก
ความหมายตรงๆ ====>
ดึก , ค่ำมืดแล้ว , ดึกมากแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 24-07-2007 16:33:51

ตัวอย่าง

โตอย่าง : เอ้าอ้ายบัติกับอ้ายดล หมู่เจ่ามาหยังเดิ๋กปานนี่ ชมรมเขาแสดงแล้วแต่โดนแล้ว เฒ่าแล้วหลงหน้าลงหลัง เนอะหมู่เจ่ากะดาย

คำแปล : เอ้า พี่บัติกับพี่ดล มาทำอะไรดึกปานนี้ ชมรมเขาแสดงเสร็จนานแล้ว แก่แล้วขี้หลงขี้ลืมจริงๆ พี่ๆนี่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 132 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เดิ๊น

ภาษาอีสานคำว่า..เดิ๊น
ความหมายตรงๆ ====>
ลาน , ที่โล่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 08-01-2009 12:52:49

ตัวอย่าง

ตย. พ่อใหญ่บัติกับพ่อใหญ่ดล เลารำคาญบักปอกับบักพี
มาแลนหยอกกันในเฮือน เลาเลยไล่ไปเล่นอยู่เดิ๊นหน้าบ้านพู้นละ

แปล ตาบัติกับตาดล สองคนรำคาญด.ช.ปอกับด.ช.พี
มาวิ่งเล่นกันบนบ้าน เลยไล่ให้ไปเล่นที่ลานหน้าบ้านแทน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 133 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แดงจ่ายหว่าย

ภาษาอีสานคำว่า..แดงจ่ายหว่าย
ความหมายตรงๆ ====>
แดงสดใส แดงสุก แดงแจ๋
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-11-2006 08:55:04

ตัวอย่าง

แดงจ่ายหว่าย คือลักษณะของสีแดง ที่แดงแบบสดใส ซึ่งเป็นสีแดงที่น่าประทับใจ หากเป็นของกินก็แดงน่ากิน เช่น

แตงโมงสุก แดงจ่ายหว่าย หมายถึง แตงโมสุก แดงฉ่ำน่ากิน

เสื้อสีแดงจ่ายหว่าย หมายถึงเสื้อสีแดงสดใส

ตาเว็นกำลังตกดิน สีแดงจ่ายหว่าย งามเป็นตาหน่าย หมายถึง ดวงอาทิตย์ กำลังตกดิน สีแดงสดใสสวยงามมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 134 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โดน

ภาษาอีสานคำว่า..โดน
ความหมายตรงๆ ====>
นาน, ใช้เวลาเยอะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 12/7/2001 12:29:08 AM

ตัวอย่าง

โดน แปลว่า นาน, ใช้เวลาเยอะ

บ่าวหน่อ : สาวบุษบา เจ้ามาอยู่กรุงเทพฯ โดนแล้วบ่
สาวบุษบา : โดนแล้วอ้าย อยู่บ้านข่อยอยู่ได้บ่โดนดอก มันฮ้อน
แปลว่า
บ่าวหน่อ : สาวบุษบาครับ คุณมาอยู่ที่กรุงเทพฯนานหรือยัง
สาวบุษบา : นานแล้วพี่ ฉันอยู่บ้านได้ไม่นานหรอก มันร้อน

วาสั่นดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 135 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ต่ง
ความหมายตรงๆ ====>
1.การรอง 2.การดักสัตว์น้ำจากน้ำที่ไหลโดยใช้อวน 3.ใหญ่พอสมควร 4.ลักษณะนามของผ้าถุงหรือสะโหร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-06-2006 11:12:45

ตัวอย่าง

1. ต่ง แปลว่า การรอง เช่น
-ฝนตกแฮงแล่ว อีหล่าเอาคุไป \"ต่ง\" น้ำฝน ไปใส่แอ่งไว่ถ่ากินแหน่
=ฝนตกหนักแล้ว หนูเอาถังไป \"รอง\" น้ำฝน ไปใส่หม้อดินไว้ดื่ม หน่อยนะ

-บ่าวหน่อเห็นรูปน้องกระแตตอนถ่ายแบบแล้ว น้ำลายเหยียยโหยดๆอยู่นั่น เอามือ \"ต่ง\" ไว่แหน่เด้อ เดี๋ยวน้ำลายสิย้อยลงถ่วยป่นเด้
=บ่าวหน่อมองเห็นรูปน้องกระแตตอนถ่ายแบบแล้ว น้ำลายไหลย้อยเลยนะนั่น เอามืด \"รอง\" ใว้หน่อยนะ เดี๋ยวน้ำลายจะหยดลงถ้วยป่นนะ

2.ต่ง แปลว่า การดักสัตว์น้ำ เช่น
-เวลาน้ำมาก ล้นท่างน้ำ ให้เอาดางไป \"ต่ง\" เอากุ้ง เอาซิว มาใว่เฮ็ดส้มปลาน้อยแหน่เด้อ
=เวลาน้ำหลาก น้ำล้นทางน้ำไหล ให้เอาอวนไป \"ดัก\" เอากุ้ง เอาปลาซิว มาใว้ทำปลาจ่อมหน่อยนะ
** การ ต่ง จะใช้กับน้ำที่ไหลเท่านั้น อาจจะใช้คำว่า ต่งดาง ต่งปลา ต่งกุ้ง แต่ถ้าเป็นการดักสัตว์น้ำในบริเวณน้ำนิ่ง จะไม่ใช่คำว่า ต่ง

3. ต่ง แปลว่า ใหญ่พอสมควร มักจะใช้กับวัตถุที่มีลักษณะกลม เช่น ผลไม้ต่างๆ ไข่ หรือ หำ เป็นต้น เช่น
-พ่อใหญ่บัติบอกเมียว่า บักสีดาอยู่ต้นหลังบ้าน มีตะหน่วย \"ต่งๆ\" แล้ว แมสูเก็บไปวัดแหน่เด้อ มื่ออื่น
=คุณตาบัติบอกแก่ภรรยาว่า ฝรั่งที่อยู่ต้นหลังบ้าน ลูกมัน \"โตพอสมควร\" แล้วนะ พรุ่งนี้ให้คุณเก็บไปใส่บาตรที่วัดหน่อยนะ

-พ่อใหญ่หน่อฮ่ายให่เด็กน้อยว่า เด็กน้อยหมู่นี่ หำ \"ต่ง\" ไป่หนิ สังมาดื้อแท่ เดี๋ยวสิจับไปตอนให่เหมิดเลย
=คุณตาหน่อดุให้เด็กๆว่า เด็กพวกนี้ อัณทะ \"โต\" หรือยัง ทำไมซุกซนจังเลย เดี๋ยวจับไปทำหมันให้หมดเลย

4.ต่ง เป็นคำลักษณะนามของ ผ้าถุง ผ้าสะโหร่ง เช่น
-สิ่นไหม 3 ต่ง
-ผ่าสะโหร่ง ต่ง หนึ่ง
สิ่นหมี่ 5 ต่ง

เป็นต้น เป็นตอ เป็นใบ เป็นหน่วย....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 136 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต้นตุบหมุบ

ภาษาอีสานคำว่า..ต้นตุบหมุบ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นพืชล้มลุกชนิดหนึ่งมีหัวเล็กๆเป็นพวงเหมือนกระชายไทย
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 22-10-2007 14:16:29

ตัวอย่าง

ต้นตุบหมุบ...อ.ชุมพลบุรี จ.สุรินทร์ ลักษณะใบสีเขียวแบนราบติดดิน..มีประมาณ 6-8 ใบ..มีดอกสีขาว...ดอกหอมเย็นๆ...มีหัวเล็กๆเป็นพวงเหมือนกระชาย...จะหอมอ่อนๆ...สรรพคุณ...ใช้เป็นยา..ดับพิษร้อน..ถอนพิษไข้...ใช้ต้ม...หรือ...แช่น้ำเย็นก็ได้ พบทั่วๆไปในประเทศไทย...ที่ชัยนาทมีหลังเขาพลอง...เขาสารพัดดี...อ.หันคาก็มี.....เขาดินทางไปหางน้ำสาครก็มี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 137 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตอด,ต้อด,ตู้ด

ภาษาอีสานคำว่า..ตอด,ต้อด,ตู้ด
ความหมายตรงๆ ====>
การเลื่อนไถล,การขยับ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 12/18/2001 1:58:01 AM

ตัวอย่าง

มื้อนี้พาเข้าแลงคนหลายเติบ ตอดเอากันแหน่เด้อ
แปลว่า
วันนี้สำรับข้าวของเรา คนกินมากพอสมควร ขยับเอากันหน่อยนะ

ตอด,ต้อด,ตู้ด มีความหมายเหมือนกัน
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 138 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต๊อดเข่ามา

ภาษาอีสานคำว่า..ต๊อดเข่ามา
ความหมายตรงๆ ====>
ขยับเข้ามา
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 18:46:32

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง น้องจีจ้าต๊อดเข่ามานั่งเลาะอ้ายรุทธิ์พี้มา

แปล น้องจีจ้าจ๋า ขยับเข้ามานั่งไกล้ๆกับพี่รุทธิ์ตรงนี้สิครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 139 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตอดเงา

ภาษาอีสานคำว่า..ตอดเงา
ความหมายตรงๆ ====>
สัปหงก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 08-07-2008 15:58:21

ตัวอย่าง

ตอดเงา แปลว่า สัปหงกครับ

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
สาวนางเลาไปเถิดเทิงมา (ร้านอาหารอีสาน แถวปิ่นเกล้า) พ้อผู้บ่าวเลาหมอลำบาดหลงคารมว่าซั่น
กว่าสิกลับจากไปเที่ยวกะตี 4 มาคือเดิกคักแท้ เลามาเฮ็ดงานแล้วง่วงเหงาหาวนอนตอดเงาอยู่เหมิดมื้อเอาโลด เป็นไผกะง่วงคือกัน เพิ่นวา

แปล
สาวนาง (คนเก่า..อยากได้เบอร์โทรติดต่อหลังไมค์) แกไปเที่ยวเถิดเทิงมา เจอหนุ่มหมอลำคารมดีเลยหลงคารมเขา
กว่าจะกลับจากเที่ยวก็ ตี 4 ซึ่งดึกมาก พอวันรุ่งขึ้นแกมาทำงานก็เกิดอาการง่วงเหงาหาวนอน นั่งสัปหงกทั้งวัน เป็นใครก็ต้องง่วงครับ

สั่นดอกหวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 140 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตอน

ภาษาอีสานคำว่า..ตอน
ความหมายตรงๆ ====>
ถ้าเป็นคำกริยา หมายถึงการตัดให้ขาดหรือเฉือนให้เป็นแผล
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 20-08-2009 10:14:56

ตัวอย่าง

เช่น \"ไปให้พ่อใหญ่เผิ่นมาตอนงัวให้แน่มันติดเซิง\"
\"ตอนหำมันก่อนนาบักน้อยๆนิ\" คนแก่จะชอบพูดแกล้งเด็ก
หรือแม้กระทั้งข้าวมันไก่ตอน


บางคั่งตอน ก็ใช้ระบุช่วของเวลา เช่น ตอนเช้า ตอนแลง ตอนเที่ยง ตอนเพลน

หรือแม้กระทั้ง \"ตอนโตเมื่อบ้านเห็นหมู่เก่าๆบ่\" แปลก็คือ ช่วงที่กลับบ้านเจอเพื่อเก่าไหม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 141 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต้อม

ภาษาอีสานคำว่า..ต้อม
ความหมายตรงๆ ====>
รวมกันเข้า, เอามารวมกัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 15:34:49

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล กับพ่อใหญ่บัติ สองเฒ่าไปซอยกันต้อมข้าวที่เกี่ยวแล้วซอยกันยามมื้อเซ้า คันสวยมา แดดออกมันสิฮ้อน ต้องฟ้าวต้อม
แปลว่า
พ่อใหญ่ดล (คุณตาดล) กับ พี่อใหญ่บัติ สองคนไปช่วยกันเก็บข้าวที่เกี่ยวแล้วมารวมกันตอนเช้า เพราะถ้าสายมาแล้ว แดดออกมันจะร้อน ต้องรีบเก็บมารวมกัน

บ่าวหน่อนั่งเบิ่งสั่นแล๋วววว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 142 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตะกี้

ภาษาอีสานคำว่า..ตะกี้
ความหมายตรงๆ ====>
เมื่อก่อน
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 00:42:02

ตัวอย่าง

เป็นศัพท์โบราณส่งตรงจากฝั่งลาวแปลว่า เมื่อก่อน เช่น
สมัยตะกี้ พ่อเฮาเลาคักอยู่เด๊ เลาขี่รถบักแฮง-เมื่อก่อนพ่อเราเฟี้ยวอยู่นะ ขับรถโคตรเร็ว+แรงตะหาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 143 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตะลูด

ภาษาอีสานคำว่า..ตะลูด
ความหมายตรงๆ ====>
เลื่อน..เคลื่อนไปโดยเร็ว..
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: อีเกียแดง {แห่งรัตติกาล}
เมื่อวันที่:: 31-12-2012 16:07:40

ตัวอย่าง

เช่น..
ภารโรงต้องแล่งดวงดีคักตะลูดจากภารโรงซี5ไปเป็นซี11

แปล..
ภารโรงต้องแล่งแกเป็นคนโชคดีจริงๆ ถูกปรับตำแหน่งเลื่อนขั้นจากระดับซี5ขึ้นไปที่ระดับซี11เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 144 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตั้งบาน

ภาษาอีสานคำว่า..ตั้งบาน
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นเครื่องมือดักนกชนิดหนึ่ง.เครื่องดักนกใช้หนูเป็นเยื่อล่อ
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 07-10-2007 16:53:34

ตัวอย่าง

ตั้งบาน เป็นเครื่องมือดักนก..ของคนแถวๆ ทุ่งกุลาร้องไห้..อ.ชุมพลบุรีฯ ลักษณะคล้ายๆแร้วอีสาน...แต่จะใหญ่และหนักกว่า .มีคันตั้งบาน..มีสลัก..มีตาข่ายสำหรับครอบนกที่ติดตั้งบาน...ถ้านกติดก็หมดสิทธิหนีเพราะมันใหญ่และหนัก...จะใช้หนูเป็นเยื่อล่อ...นกที่ได้...นกเค้าแมวตัวขนาดใหญ่...นกขาบก็มี...บางทีก็ได้เหยี่ยวนกเขา...เหยี่ยวฮุ้ง.(นกเหยี่ยวตัวใหญ่มาก)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 145 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตาบ

ภาษาอีสานคำว่า..ตาบ
ความหมายตรงๆ ====>
ปะ, เย็บ, ชุน, ซ่อมแซม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 14:44:29

ตัวอย่าง

คำว่า ตาบ แปลว่า ปะ, เย็บ, ชุน, ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอหรือขาด
มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวหน่อ : น้องเป้ย...เอาเสื้ออ้ายไปตาบให่แหน่หนา อ้ายแลนบู๋ป่าบักเล็บแมว เสื้ออ้ายเป็นฮูจ่างป่างอยู่
น้องเป้ย : โอ๋ย อ้าย ฮอยบักใหญ่นึง คือสิมาตาบได้ ซื้อใหม่โลดเปี๋ยง

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องเป้น เอาเสื้อของพี่ ไปเย็บปะ ให้หน่อยนะ พี่วิ่งฝ่าต้นเล็บแมว เสื้อพี่เลยขาดรอยมเริ่มเทิ่มเลย
น้องเป้ย : พี่....รอยใหญ่มากเลย สงสัยคงปะซ่อมให้พี่ไม่ได้ ซื้อใหม่เลยเถิด

บ่าวหน่อเว่าให้ฟัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 146 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่าวมา

ภาษาอีสานคำว่า..ต่าวมา
ความหมายตรงๆ ====>
กลับมา กลับคืนมา กับ (เป็นคำเก่า)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 28-09-2010 21:14:40

ตัวอย่าง

ไปจั่งใด๋หลายปีแล้ว ยังบ่ต่าวมาอยู่

แปลว่า ไปยังไงหลายปีแล้ว ยังไม่กลับมาอีก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 147 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ต่าว

ภาษาอีสานคำว่า..ต่าว
ความหมายตรงๆ ====>
การกลับมา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:59:14

ตัวอย่าง

นางเอย คันวาใจประสงค์นางแล้วอยู่ใสกะคิดฮอด แม่นไปกรุงเทพ เมืองหลวง อ้ายกะสิฟ้าวต่าวมาหาเด้อนางเอ๋ย
แปลว่า
น้องเอ๋ย หากใจประสงค์แล้วอยู่ที่ไหนก็คิดถึง ถึงไปกรุงเทพ พี่ก็จะรีบกลับมาหากเจ้านะ นางเอย
วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 148 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ติ่งตั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..ติ่งตั่ง
ความหมายตรงๆ ====>
รถเร่ขายของตามบ้าน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-05-2006 15:44:33

ตัวอย่าง

อธิบายเสริม : ในอดีต คนเร่ขายของตามบ้าน มักใช้ วัวต่าง คือใช้วัวบรรทุกสินค้า ภาษาอีสาน เรียกว่า งัวติ่งตั่ง หมายถึง วัวต่าง, แต่ปัจจุบัน ไม่ใช้วัวกันแล้ว ใช้รถแทน เรียกว่ารถติ่งตั่ง แปลว่า รถต่าง.. ซึ่งหมายถึง รถมอเตอร์ไซค์ บรรทุกของไว้ท้ายรถ เช่น ไข่ ผัก เนื้อวัว เนื้อหมู เป็นต้นไปเร่ขายตามบ้าน... ดังนั้น ความหมาย ในปัจจุบัน จึงเป็น รถเร่ขายของตามบ้าน

ตัวอย่างการใช้...

บ่าวหน่อ : มื้อนี้ สิได้หยังกินกับข้าวน้อ... ติ่งตั่ง ซัมมะนานมาแท้น้อ สิได้ซื้อปลาดุกมาลาบกินนี่หนา

บักจ้อย : คันติ่งตั่งมา เบิ่งปลาอีฮือ ให้ข่อยนำแหน่เด้อ... ข้อยอยากกินปลาอีฮือ

คำแปล....
บ่าวหน่อ : วันนี้จะกินข้าวกับอะไรน๊า ... รถเร่ขายของ เมื่อไหร่จะมาซะที จะได้ซื้อปลาดุกมาทำลาบปลาดุก

บักจ้อย : ถ้ารถเร่ขายของมา ฝากดูปลาหมึกตากแห้งให้หน่อยนะ... จ้อยอยากกินปลาหมึกย่าง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 149 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตีง หรือ ติง

ภาษาอีสานคำว่า..ตีง หรือ ติง
ความหมายตรงๆ ====>
ขยับ , เคลื่อนไหว
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 11-10-2006 14:04:10

ตัวอย่าง

ตีง หรือ ติง หมายถึง การขยับขยื้น หรือ เคลื่อนไหว หรือ การเคลื่อนที่ เช่น ตีงคีง แปลว่า ขยับตัว

ตัวอย่าง

โจร : หยุด นี่คือการปุ้น ยกมือขึ่น คันบ่อยากตาย อย่า \"ตีงคีง\" มีเงินท่อได๋เอามาให่เหมิด
บ่าวหน่อ : ข่อยย่านแล้ว อย่าเมี่ยนข่อยเด้อ เอ๋า เอาเงินไปเหมิดโลด แต่ข่อยขอ \"ตีง\" จักหน่อยได้บ่ ข่อยยืนทับขวยมดแดง เอ๊อะๆ

ความหมาย

โจร : หยุด นี่คือการปล้น ยกมือขึ้น ถ้าไม่อยากตาย อย่า \"ขยับตัว\" มีเงินเท่าไหร่เอามาให้หมด
บ่าวหน่อ : ฉันกลัวแล้ว อย่าฆ่าฉันเลยนะ นี่ เอาเงินไปหมดเลย แต่ฉันขอ \"ขยับ\" สักหน่อยได้ไหม ฉันยืนทับรังมดแดง เอ๊อะๆ

เป็นตาเจ็บเนาะ เทิงเสียเงิน เทิงถืกมดแดงกัด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 150 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตีนสิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..ตีนสิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
ชายผ้าถุง
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:49:54

ตัวอย่าง

โตอย่าง
บ่าวรุทธิ์ตอนสิมาเกาหลี แม่เพินกะให่ตีนสิ่นมานำ

แปลเป็นไทย
ตอนที่หนุ่มรุทธิ์จะเดินทางมาประเทศเกาหลี คุณแม่ก็มอบชายผ้าถุงมาให้ด้วย ( เป็นของรักษาครับ..ความเชื่อส่วนบุคคลนะครับ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 151 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู้ดลูด

ภาษาอีสานคำว่า..ตู้ดลูด
ความหมายตรงๆ ====>
การเคลื่อนที่จากที่หนึ่งไปยังที่หนึ่งโดยใช้ตูดหรือดากพาไป(ลื่นไถลโดยมีก้นเป็นตัวลื่นไถล)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 07-06-2006 21:40:41

ตัวอย่าง

ตู้ดลูดเป็นการเคลื่อนที่ชนิดหนึ่งโดยใช้ก้นหรือตูดเป็นตัวสัมผัสกับพื้น ลักษณะอาจคล้ายๆกับการต้อด แต่ก็มีลักษณะที่แตกต่างกัน
การ \"ตู้ดลูด\" จะเป็นการเคลื่อนที่ที่มีความเร็วพอสมควร และบางครั้งอาจจะมีความเร่งด้วย วนใหญ่จะเป็นการเคลื่อนที่ในแนวเฉียง หรืออาจเคลื่อนที่ในแนวนอนบนพื้นที่ลื่นแต่ต้องมีแรงส่ง ถึงจะสามารถตู้ดลูดไ ส่วนการ \"ต้อด\" ส่วนใหญ่จะความเร็วคงที่ และต้องใช้แรงจากมือหรือแขนช่วยด้วย

ตัวอย่างเช่น

บ่าวเล็ก เพิ่นแอบมักสาวเชอรี่ กะเลยสิไปจีบสาวเชอรี่ ยาามเพิ่นไปแก่น้ำอยู่หนองสาประจำหมู่บ้าน ไปใหม่ๆเพิ่นกะนั่งอยู่ไกลๆ เว่าไปเว่ามา บ่าวเล็กกะค่อยๆ \"ต้อด\"เข่าไปหาสาวเชอรี่ไกล้ๆ บัดพอบ่าวเล็ก \"ต้อด\" เข่าไปไกล้ สาวเชอรี่กะ \"ต้อด\"หนี บ่าวเล็กกะต้อดนำไป บัดคูหนองขั่นซั้น ซัน ซัน ต่งหลิ่ง บ่าวเล็กกะเลย หมื่น \"ตู้ดลูด\" ลงคูหนอง ตกน้ำ ต้าม...

แปลว่า

หนุ่มเล็ก แกแอบไปชอบสาวเชอรี่ ก็เลยจะไปจีบสาวเชอรี่เวลาแกไปตักน้ำ ที่สระน้ำประจำหมู่บ้าน ตอนแรกๆแกก็นั่งอยู่ห่างๆ แต่พอพูดไปพูดมา หนุ่มเล็กก็ค่อยๆขยับเข้าไปหาน้องเชอรี่ไกล้ๆแต่พอหนุ่มเล็ก \"ขยับ\" เข้าไปไกล้ น้องเชอรี่ก็ขยับหนี หนุ่มเล็กก็ขยับตามไป แต่คันของสระน้ำกลับชัน ชันมาก หนุ่มเล็ก แกก็เลย ลื่น \"ไถล\" ลงสระน้ำ ตกน้ำ ต้าม....

สั่นดอกว้า สั่ดอกว่า....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 152 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู้ด

ภาษาอีสานคำว่า..ตู้ด
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะของการขยับเคลื่อนที่ของวัตถุโดยบ่ต้องยกไห่ลอยขึ้นจากพื้น
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: แคน
เมื่อวันที่:: 04-06-2009 14:36:44

ตัวอย่าง

\"โอ้ย..กะติ๋บเข่าจั๋งแม่นอยู่ไกล ข้อยจ๊กบ่เถิง ตู้ดมา ไก้ๆ ข่อยแหน่\"
หรือถ่าใช้กับคน กะมักไซ้ในสำนวนที่ว่าคนที่ไป๋ซอยงานบุญงานแต่งแล้วกิ๋นบ่ฮู้จักพอ
\"เหว๋ย จั๋งแม่นเจ้าบ่อายเจ้าภาพน้อ อ้ายเซียงโหล ซอยงาน ซาวบาท (ยี่สิบ) ตู้ดกิ๋นจน กางเกงขาดดาก\"
หมายถึง การขยับเคลื่อนที่จากวงหนึ่งไปอีกวงหนึ่ง โดยบ่ต้องลุกขึ้น ลักษณะการเคลื่อนที่ในแนวราบ สิได่บ่เป็นที่สังเกตุของคนอื่น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 153 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ตู้

ภาษาอีสานคำว่า..ตู้
ความหมายตรงๆ ====>
ควายตู้,โง่เหมือนควายตู้,คิดเองไม่เป็น
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 18-01-2010 12:15:10

ตัวอย่าง

ตู้ เป็นภาษาโคราช แปลว่า ควายตู้(คือควายที่มีเขาสั้นๆคนอีสานเรียกว่าควายตู้) คำว่า ตู้ เป็นคำด่า ในกลุ่มเพื่อนๆถ้าเรียกว่า ตู้ คือคำด่า เช่น ตู้ใหญ่,ไอ้บ้าใหญ่,ไอ้จัญไรใหญ่ (ลงท้ายด้วยคำว่า ใหญ่ ส่วนมาจะเป็นคำด่า ผมเลยล้อเพื่อนผมเล่นๆว่า ถ้าไอ้นั้นใหญ่ถือว่าเป็นคำด่าหรือเปล่า...เพื่อนมันขำๆ..ก่อนจะตอบว่า เป็นคำชมครับผม)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 154 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แตกปอก

ภาษาอีสานคำว่า..แตกปอก
ความหมายตรงๆ ====>
คือการกระทำที่ออกนอกลู่นอกทาง
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 12-01-2010 18:36:55

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง) ให่ไปเรียนหนังสือ กะหนีไปเที่ยวจั่งแม่นมันแตกปอกแต่น้อยเด๊

(แปล พะนะ) ให้ไปเรียนหนังสือหาความรู้กลับหนีไปเที่ยว ทำไมมันเกเร
ออกนอกลู่นอกทางตั้งแต่เล็กซ๊ะอย่างงั้น เฮ้อ???

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 155 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แตกพืง

ภาษาอีสานคำว่า..แตกพืง
ความหมายตรงๆ ====>
แตกตื่น วงแตก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 02-11-2006 16:40:06

ตัวอย่าง

แตกพืง คืออาการที่แมลงต่างๆ ซึ่งจับรวมกันอยู่ดีๆ แล้ว บินกระจายกลุ่มอย่างกะทันหัน ด้วยความตกใจ เช่น
บักน้อยๆ โตนตั่งคอหัก หมาโตนสัก แมงวันแตกพืง แมนหยัง?... ตอบ ขี้

แปลว่า
เจ้าตัวน้อย กระโดดตั่งคอหัก หมากระโจนใส่ แมลงวันบินแตกตื่น คืออะไร?... ตอบ ขี้

อธิบายเสริม แมลงวันกำลังตอมขี้อยู่ดีๆ พอหมาโผล่เข้ามา แมลงวันตกใจกลัว ก็เลยรีบบินหนีแตกตื่น... นี่แหละคือลักษณะที่เรียกว่า แตกพืง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 156 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แตกเหิบ, แตกเขิบ

ภาษาอีสานคำว่า..แตกเหิบ, แตกเขิบ
ความหมายตรงๆ ====>
แตกระแหง แตกร้าว แตกรายงา
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 25-09-2006 10:05:02

ตัวอย่าง

ตามบวกควาย พอน้ำแห้งระเหยออกไปเหมิดแล้ว ดินกะแตกเหิบ เขียดโม้ เขียดขาคำ พากันเข้าไปหม่นลี้อยู่

แปลว่า
ตามปลักควาย พอน้ำแห้งระเหยออกไปหมดแล้ว ดินก็แตกระแหง เขียดโม้ เขียดขาคำ ต่างพากันเข้าไปแอบหลบอยู่
------------------------

แต่ผัดน้องกระแต ไปอยู่ร้อยเอ็ดกับบ่าวหน่อ ซ่อยดำนา เกี่ยวข้าว ใส่เกิบแตะ บ่ทันดน ส้นน่องน้องกระแต กะแตกเหิบ บ่าวหน่อ กะร้องเพลงแซวเลาว่า “...ตีนแตกเหิบเขียดอีโม้ดีใจ ต่อไปนี้เขียดอีโม้บ่ไปไส สิตามน้องไป เพื่อสิได้หม่นตีน”

แปลว่า
ตั้งแต่น้องกระแต ไปอยู่ร้อยเอ็ดกับบ่าวหน่อ ช่วยดำนา เกี่ยวข้าว ใส่ร้องเท้าแตะ ไม่นาน ส้นเท้าน้องกระแต ก็แตกร้าว บ่าวหน่อ ก็เลยร้องเพลงแซวน้องกระแตว่า “...ตีนแตกร้าว เขียดน้อยดีใจ ต่อไปนี้เขียดจะไม่ไปไหน จะตามน้องไป เพื่อจะได้ไชตีน”

หม่น = ชอนไช
บางที่เรียก แตกเขิบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 157 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โตน

ภาษาอีสานคำว่า..โตน
ความหมายตรงๆ ====>
กระโดด , กระโจน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 21-07-2007 10:32:59

ตัวอย่าง

โตอย่างเด้อ :- อ้ายหน่อ กับ อ้ายบัติ มักไปโตนน้ำห้วยดีแท้ๆ ผู้เฒ่าซุ้มนี้
เว่ายากอีหลี้ บอกว่ามันสิเป็นไข้ กะบ่ยอมเชียกันเลย
แฮงเฒ่าแฮงเว่ายาก

แปล :- พี่หน่อกับพี่บัติ ชอบไปกระโดนน้ำในห้วยจริงๆ
คนแก่นี้บอกยาก ดื้อ เดี๋ยวจะเป็นไข้ ก็ไม่ยอมฟัง
ยิ่งแก่ยิ่งดื้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 158 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โตน

ภาษาอีสานคำว่า..โตน
ความหมายตรงๆ ====>
กระโดดลง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์
เมื่อวันที่:: 24-07-2016 02:51:11

ตัวอย่าง

น้องแบ้:อ้ายๆมาเบิ่งน้ำของหม่องนี้เปนตาเล่นแท้วะ
อ้ายซัย:คันอยากเล่นกะโตนเอาโลด โตนลงไปโลด
แปล
น้องแบ้:พี่ครับมาดูน้ำโขงตรงนี้น่าเล่นจังฮะ
พี่ชัย:ถ้าอยากเล่นก็โดดลงไปเลย โดดลงไปเล่นเอาเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 159 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โต่น

ภาษาอีสานคำว่า..โต่น
ความหมายตรงๆ ====>
ขาวหม่น สีขาวเทา สีควันบุหรี่ หรือ สีหมอก
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 15-02-2012 20:55:40

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ จับไก่โตได๋ไปฆ่ามื้อแลง ฮึ
บ่าวลุ่ม เอาไก่แม่โต่น นั่นเด่
คำแปล
บ่าวหน่อ จับไก่ตัวไหนไปฆ่าตอนเย็นดีหละ
บ่าวลุ่ม เอาไก่ตัวเมีย สีขาวเทานั้นไง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 160 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใต้ตะหล่าง

ภาษาอีสานคำว่า..ใต้ตะหล่าง
ความหมายตรงๆ ====>
ใต้ถุน
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: Bumpkin
เมื่อวันที่:: 18-02-2008 13:12:46

ตัวอย่าง

ประกาศ1 ประกาศ!!

แม่ใหญ่ชื่น กรุณามารับพ่อใหญ่ศักดิ์ นำแหน่
มีผู้เห็นเผินเมาหลับอยู่ ใต้ตะหล่าง บ้านหน้างาน
เด้อแม่ใหญ่ชื่น

แปล
ประกาศ1 ประกาศ!!
คุณยายชื่น กรุณาไปรับคุณตาศักดิ์ด้วยครับ
มีคนเห็นคุณตาศักดิ์ เมาหลับอยู่ ใต้ถุนบ้าน หน้างาน
นะครับคุณยายชื่น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 161 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถอกทิ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..ถอกทิ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
เททิ้ง.เทออกให้หมด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 18-01-2010 11:45:10

ตัวอย่าง

ถอก เป็นภาษาอีสาน แปลว่า เท, ตัวอย่าง พ่อใหญ่หนู นั่งดื่มกาแฟ คาปูชิโน กับ บ่าวหน่ออยู่ พอดีบักต๊อกผ่านมาร่วมวงด้วย...แต่ไม่มีถ้วยให้..พ่อใหญ่หนูก็เลยขอให้..บ่าวหน่อ...ใช้ถ้วยกาแฟเก่า แต่ว่ายังมีกาแฟเหลืออยู่ จึงต้องเททิ้งก่อน..ภาษาบ้านผมเรียกว่า..\"ถอกทิ่ม\" คือ เททิ้งก่อน...คือทำให้ของเหลวเช่นน้ำออกจากถ้วยหรือกระบอก,คือ ถอกทิ่ม,ถอกออกให้หมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 162 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถ่าคาวเดียว

ภาษาอีสานคำว่า..ถ่าคาวเดียว
ความหมายตรงๆ ====>
รอสักครู่
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 03-09-2010 21:41:29

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องจีจ้าถ่าอ้ายคาวเดียวเด้อ ย่างกลับไปเอากระเป๋าเงินก่อน

แปล
น้องจีจ้ารอพี่สักครู่นะ เดี๋ยวพี่เดินกลับไปเอากระเป๋าสตางค์ก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 163 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถืก

ภาษาอีสานคำว่า..ถืก
ความหมายตรงๆ ====>
1.ถูก,ถูกต้อง 2.โดน 3.ราคาถูก
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-05-2006 13:28:51

ตัวอย่าง

1.แปลว่า ถูก เช่น พอบ่าวหน่อเหลียวเห็นน้องพอลล่าย่างมาหา ลาวกะดีใจหลายจนโตสั่น เฮ็ดอีหยังกะบ่ \"ถืก\" น้องพอลล่าถามอีหยัง บ่าวหน่อกะตอบบ่ \"ถืก\" ย่อนว่าเพิ่นอยากอาย
-หมายความว่า พอหนุ่มหน่อแกเห็นน้องพอลล่า เดินเข้ามาหา แกก็ดีใจมากจนตัวสั่น ทำอะไรไม่ถูก น้องพอลล่าถามอะไรแกก็ตอบไม่ถูก เพราะว่าแกเขินอาย

2.แปลว่า โดน เช่น บ่าวหน่อกับน้องพอลล่าผิดกัน ย่อนว่าน้องพอลล่า \"ถืก\" น้องตั๊กเข้ามาเป็นมือที่สาม เถียงกันไปเถียงกันมา น้องพอลล่าสูนหลาย กะเลยลาวกะเลยจับได้ค้อน ฟาดไปสิให่มัน \"ถืก\" หัวบ่าวหน่อ บ่าวหน่อเงิกหัวหลบ ค้อนกะเลยสุย ไป \"ถืก\" หัวบ่าวสาท ที่กำลังจอบเบิ่งเขาเถียงกัน
-แปลว่า หนุ่มหน่อกับน้องพอลล่าทะเลาะกัน เนื่องจากว่า น้องพอลล่า ถูก น้องตั๊กเข้ามาเป็นมือที่สาม เถียงกันไปเถียงกันมา น้องพอลล่าโมโหมาก ก็เลยจับได้ค้อน ฟาดไปจะให้ โดน ศีรษะของหนุ่มหน่อ หนุ่มหน่อเบี่ยงศีรษะหลบ ค้อนก็เลยพลาดเป้าไป โดน ศีรษะขงหนุ่มสาท ที่กำลังแอบดูเขาทะเลาะกัน

3.แปลว่า ราคาถูก เช่น พ่อใหญ่บัติ ลาวเป็นคนเลี้ยงม้า มีคนมาขอซื้อม้าลาว โตละสี่พัน ลาวว่าเขาซื่อ \"ถืก\" โพด เลยบ่ขาย บัดมื่อลุนมา ม้าของลาวขั่นบ่กินเทิงน้ำบ่กินเทิงหญ่า ลาวสูนหลาย กะเลยฮ้องขึ้นว่า ม้าโตนี่บ่กินน้ำกินหญ่า กูสิขายจักสองพันห้า ขาย \"ถืกๆ\" ผู้ได๋อยากได้มาเอาไปโลด
-แปลว่า คุณตาบัติ แกเป็นคนเลี้ยงม้า มีคนมาขอซื้อม้าของแกในราคาสี่พันบาท แกว่าเขาให้แก \"ราคาถูก\" เกินไป แกเลยไม่ขาย แต่พอวันหลังมา ม้าของแกไม่กินทั้งน้ำ ไม่กินทั้งหญ้า แกโมโหมากก็เลยร้องขึ้นว่า ม้าตัวนี้ไม่กินน้ำไม่กินหญ้า ฉันจะขายสักสองพันห้าร้อยบาท \"ขายถูกๆ\" ใครอยากได้มาเอาไปเลย...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 164 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถืกคิง, ถืกคีง, ถูกคีง

ภาษาอีสานคำว่า..ถืกคิง, ถืกคีง, ถูกคีง
ความหมายตรงๆ ====>
ถูกอกถูกใจ, ชอบใจ, ชอบอกชอบใจ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 24-10-2006 14:05:26

ตัวอย่าง

ถืกคิง, ถืกคีง, ถูกคีง ไม่รู้ว่าเขียนอย่างไรกันแน่ เพราะอ่านอย่างนี้แหละครับ เอามารวมกันก็แล้วกัน
คำว่า ถืก ก็คือ ถูก (สัมผัส)
คิง หรือ คีง แปลว่าร่างกาย

แล้วไฉน ภาษาอีสานแปลว่า ชอบอกชอบใจ หรือ ถูกอกถูกใจไปได้ น้อ..

คำนี้เป็นการแปลความหมายโดยรวมนะครับ เหมือนกับมา มีอะไรมาทำให้รู้สึกประทับใจจนบนสะเม็น หรือ ขนลุกสั่น ทำนองนี้
หรือ อาจจะมาจากคำว่า สามารถถูกเนื้อต้องตัว หรือ ถูกามร่างกายได้ โดยที่ร่างกายไม่ขัดขืนก้เป็นได้ เลยทำให้ถูกใจ สั่นดอกหว้า

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
บุญข้าวสากปีนี้ บ้านเฮาจ้างวงโปงลางจุฬาฯมาเล่น จักแมนถืกคีงผู้บ่าวคัก เพิ่นสิได้ไปมวนหน้าฮ้านสั่นดอก
แปลว่า
บุญข้าวกระยาสารถ (ช่วงเทศกาลน้ำหลาก เดือน 9-10) ปีนี้ หมู่บ้านเราจ้างวงโปงลางจากจุฬามาเล่น เป็นที่ชอบอกชอบใจของหนุ่มๆมาก พวกเขาจะได้ออกไปสนุกหน้าเวที สั่นดอก


เป็นจั่งใด๋น้อ ภาษาอีสานมื้อละคำ ถืกคีงพี่น้องบ่น้อ.......

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 165 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ถุงฟ่อแฟ่

ภาษาอีสานคำว่า..ถุงฟ่อแฟ่
ความหมายตรงๆ ====>
ถุงหูหิ้วพลาสติก
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: สะเลเต
เมื่อวันที่:: 21-01-2009 09:16:21

ตัวอย่าง

แม่พูดกับทิดหลอดว่า \" ทิดเอาขนมใส่ถุงฟ่อแฟ่ใฟ้แม่แน่\" บอดพูดว่า \"ทิดเอาขนมใส่ถุงให้แม่หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 166 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ทอบ

ภาษาอีสานคำว่า..ทอบ
ความหมายตรงๆ ====>
อาการหรือกิริยาที่ทำให้สิ่งของแนบชิดกันและเป็นระเบียบ โดยกระแทกกับพื้น หรือพื้นผิวใดๆก็ได้เพื่อให้เป็นระเบียบ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ซิ่ง
เมื่อวันที่:: 18-04-2007 18:56:06

ตัวอย่าง

ทอบ เป็นคำกิริยา นะครับ
การใช้งาน มักใช้กับสิ่งของที่ไม่ใหญ่ และจัดเข้ากันได้ง่าย
ยกตัวอย่าง

ซิ่ง : กระดาษA4 ที่กองอยู่ม่องนั่นบ่เป็นระเบียบเลย น้อย เอ้ย เอามาทอบๆเข้ากันแล้วไปกองไว้ให้มันดีๆทางพู้นดู๋

น้อย : ครับ

แปล...................

ซิ่ง : กระดาษA4 ที่กองอยู่ตรงนั้นเป็นระเบียบเลย น้อย เอ้ย เอามา...ทอบ...(เป็นอาการหรือการกระทำ ตามความหมายที่ให้ครับ) ...........เข้ากันแล้วไปกองไว้ให้มันดีๆทางพู้นดู๋

น้อย : ครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 167 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ท่าว(ท้าว)

ภาษาอีสานคำว่า..ท่าว(ท้าว)
ความหมายตรงๆ ====>
(คำสรรพนาม) นาย ใช้เรียกผู้ชาย ลักษณะเป็นคำสร้อยประโยค
อ้างอิงจังหวัด :: _มณฑลเทศาภิบาลอุดร_
จากคุณ:: ปังคุง
เมื่อวันที่:: 12-01-2010 20:38:47

ตัวอย่าง

สิไปไสท่าว

แปล-จะไปไหนนาย

เฮ็ดล่ะไปท่าว
แปล-ทำหรือยังนาย

ส่วนใหญ่ใช้กับคนสนิทสนม เช่นคนในครอบครัว แม่กับลูก ยายกับหลานเป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 168 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ทำ

ภาษาอีสานคำว่า..ทำ
ความหมายตรงๆ ====>
กระทืบ , การใช้ฝ่าเท้ากระแทก,ถีบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 22:18:06

ตัวอย่าง

ทำ เป็นลักษณะ ของการใช้เท้ากระทืบ กระแทก เช่น

-น้องพอลล่า เคียดให่แม่ เพราะว่าแม่บ่ให่ไปเบิ่งบ่าวหน่อเล่นคอนเสิร์ต กะเลยย่าง \"ทำ\" แป้นเฮือน ดังตื้มๆปานแป้นสิหลู เอาโล้ด

แปลว่า

-น้องพอลล่า โกรธให้คุณแม่ที่ไม่อนุญาตให้ไปดูคอนเสิร์ตของบ่าวหน่อ ก็เลยเดิน \"กระทืบ\" ไม้กระดานบ้านประชดแม่ เสียงดังโครมๆจนเหมือนกระดานบ้านจะถล่มไปเลย

หรือ

-มื่อคืนมหาบัติลาวไปหาเล่น หาเที่ยวเดิก กลับมาเฮือนเมียลาวเคียดแฮง กะเลยถืกเมียใช้ตีน \"ทำ\" บักแอว จนแอวเค่น เกือบตาย พะนะ
แปลว่า
-เมื่อคืนที่ผ่านมา มหาบัติแกไปเที่ยวมาจนดึกดื่น กลับมาถึงบ้าน ภรรยาแกโมโหมาก ก็เลยใช้เท้า \"กระแทก\" เข้าที่เอว จนเอวเคล็ด เกือบตาย พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 169 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เทิง

ภาษาอีสานคำว่า..เทิง
ความหมายตรงๆ ====>
1.บน,ข้างบน 2.ทั้ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 01-07-2006 10:45:47

ตัวอย่าง

เทิง แปลว่า บน หรือข้างบน เช่น
-เทิงเฮือน-------บนบ้าน
-อยู่เทิงโพน--------อยู่บนโพน
-อยู่เทิงหัว--------อยู่ข้างบนหัว หมายถึง อยู่เหนือศีรษะขึ้นไป
-เทิงกกไม้--------บนต้นไม้

เทิง แปลว่า ทั้ง เช่น
-กินป่นกุ้งเทิงเผ็ดเทิงเค็ม-------กินป่นกุ้งทั้งเผ็ดทั้งเค็ม
-ยานี่ใซ่ได้เทิงเด็กน้อยเทิงผู้ใหญ่-------ยานี้ใช้ได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่

ตัวอย่างประโยค เช่น
มื่อนั่นข่อยขึ้นไปเล่น \"เทิง\" ชมรมอีสาน ชมรมอีสานจุฬาฯที่อยู่ \"เทิง\" ชั้น 4 ตึกจุลฯนั่นหละ ขึ้นไปแล้วกะมีแต่แนวม่วนๆ มี \"เทิง\" การเล่นคนตรี มี \"เทิง\" ฮ้องเพลง แล้วกะยังมีการกินเข่าอีกเด้ แนวกินกะมีแต่แนวแซบๆ \"เทิง\" ต้มปลา \"เทิง\" ตำบักหุ่ง แซบบักคัก พอน้องเขาเอามาวาง \"เทิง\" พาเข่าท่อนั่นหละ ข่อยกะอดใจบ่ไหว \"เทิง\" ซด \"เทิง\" คุ่ย เอาโลด
แปลว่า
วันนั้นที่ฉันขึ้นไปเล่น \"บน\" ชมรมอีสาน ชมรมอีสานจุฬาฯที่อยู่ \"บน\" ชั้นสี่ตึกจุลฯนั่นแหละ ขึ้นไปแล้วก็พบแต่สิ่งสนุกสนาน มี \"ทั้ง\" การเล่นดนตรี มี \"ทั้ง\" การร้องเพลง แล้วก็ยังมีการกินข้าวด้วยนะ อาหารก็มีแต่ของอร่อยๆ \"ทั้ง\" ต้มปลา \"ทั้ง\" ส้มตำ อร่อยจริงๆ พอน้องเขาเอากับข้าวมาวางลง \"บน\" ถาดกับข้าวแค่นั้นแหละ ฉันก็อดใจไม่ไหว \"ทั้ง\" ซด \"ทั้ง\" คุ่ย เลยหละ

เป็นตาแซ๊บ..เป็นตาแซบ..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 170 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เที่ยงที่ลี่, ซือที่ลี่

ภาษาอีสานคำว่า..เที่ยงที่ลี่, ซือที่ลี่
ความหมายตรงๆ ====>
เที่ยงตรง, ตรงดิ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 17-07-2007 11:52:51

ตัวอย่าง

คำว่า เที่ยงที่ลี่ , ซือที่บี่ ตรงที่ลี่ ความหมายเดียวกัน คือ เที่ยงตรง, ตรงดิ่ง
เที่ยง, ซือ คือ ตรง

คำว่า ที่ลี่ เป็นคำขยายเพื่อบอกว่า เที่ยง หรือ ตรงสุดๆ ยังกะเวลา 18.00 น.

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
อ้ายดลเลามักกินเหล้าทุกมื้อทุกเวน แต่เลาบ่มีปัญหากับเมียเลา ย้อนมาเลามีเคล็ดลับ
ยามเลายามกายหน้าเมียเลา สิยางเที่ยงที่ลี่ คือจั่งบ่มีหยังเกิดขึ้น เมียเลาเลยจับบ่ได้จักเทือ

แปลว่า

พี่ดลแกเป็นคนที่ชอบกินเหล่าทุกเช้าเย็น แต่แกก็ไม่เคยมีปัญหากับภรรยาแกเลย เพราะว่าแกมีเคล็ดลับ เวลาแกเดินผ่าหน้าภรรยาแก จะเดินตรงดิ่ง เหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น ภรรยาแกเลยไม่เคยจับได้สักที

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 171 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เทื่อ

ภาษาอีสานคำว่า..เทื่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ครั้ง/ที,เท่าใด
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 00:36:56

ตัวอย่าง

คำว่าเทื่อในสำเนียงหนองคาย ขีดเส้นใต้เร็วๆอีกคำมี 2 ความหมาย
1.เทื่อ ออกว่าเทื่อ คนหนองคายออกเป็น เอือ เทือ
เช่นเจ้าหลายเทื่อแล้วเด้อกับข่อยฮั่น
2.เทื่อ เป็นคำสร้อย ที่ใช้สำหรับการยังไม่ได้เริ่มอะไรเท่าไหร่ หรือ การถ่อมตัว เช่น
ยังบ่ได้เทื่อ ยังไม่ได้ืที/ยังไม่ได้เท่าไหร่ ยังบ่มัเทื่อ ยังไม่มีืที(ซะที)

บางครั้ง-ลางเทื่อ
ปล. คนหนองคายจะออก เสียงที่อีสานทั่วไปออกเป็น เอือ เช่น เฮือ-เรือ เมือ-กลับ
เซื่อ-เชื่อ บักเขือ-มะเขือ(เขียว เฮือน-บ้าน(คนแกสมัยก่อนพูดกัน)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 172 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แทก

ภาษาอีสานคำว่า..แทก
ความหมายตรงๆ ====>
วัด , การวัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 21-08-2006 13:05:08

ตัวอย่าง

แทก หมายถึง วัด แต่ไม่ใช่วัดที่มีพระเณรนะ ในที่นี้หมายถึง วัดขนาด อาจจะวัดความยาว หรือความกว้างก็ได้ เช่น

-บ่าวหน่อลาวมาคุยว่า บักสีดาอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่บักคัก แต่บ่าวสาทมาคุยทับว่าอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่กั่ว กะเลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา พ่อใหญ่บัตินั่งฟังอยู่ กะเลยหุนหวย ฮ้องขึ้นว่า สูสิเถียงกันหาสีแตกหยังเดียวหนิ สูกะไปปิดมาคนละหน่วย เอามา \"แทก\" กันเบิ่ง ว่าของผู้ได๋ใหญ่กั่ว ท่อนั่นกะสิ้นเรื่อง

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกมาคุยว่า ผลฝรั่งที่อยู่บ้านแกลูกใหญ่มาก แต่บ่าวสาทกลับมาเถียงว่าอยู่บ้านแกลูกใหญ่กว่า ก็เลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา คุณตาบัตินั่งฟังอยู่ ก็รู้สึกรำคาญ ตะโกนขึ้นว่า พวกแกจะเถียงกันหาสวรรค์วิมานอะไร ก็ไปปลิดมาคนละลูก เอามา \"วัด\" กันดู ว่าของใครใหญ่กว่า แค่นั้นก็สิ้นเรื่อง

หรือ

-บ่าวหน่อลาวเฮ็ดงานอยู่บริษัทเฮ็ดเลนส์ ลาวต้องกำชับับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนสิตัดเลนส์แต่ละอัน พวกเจ้าต้อง \"แทก\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ เด้อ ยามลูกค้ามาตัดแว่น กะให่ \"แทก\" สายตาให่เพิ่นดีๆ สิบ่ได้มาเสียเวลา \"แทก\" ใหม่อีกหลายครั้ง

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกทำงานอยู่บริษัทผลิตเลนส์ แกต้องกำชับับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนจะตัดเลนส์แต่ละอัน พวกคุณต้อง \"วัด\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ นะ เวลาลูกค้ามาตัดแว่น ก็ให้ \"วัด\" สายตาให้ลูกค้าดีๆจะไม่ได้มาเสียเวลา \"วัด\" ใหม่อีกหลายครั้ง

สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 173 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โทม

ภาษาอีสานคำว่า..โทม
ความหมายตรงๆ ====>
ได้จังหวะ,ประจวบเหมาะ,มารวมกันพอดี
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 23-01-2007 22:03:44

ตัวอย่าง

ไม่รู้จะแปลว่าอะไรดี เอาดูตัวอย่างก็แล้วกัน

- บ่าวหน่อไปหาเล่นสาวกระแตฮอดเฮือนยามมื่อแลง ไปฮอดเฮือนผู้สาว \"โทม\" พาเข่าแลงพอดี พ่อผู้สาวกะเลยเว่าว่า \"มาแหมะบ่าวหน่อ พอดีมา \"โทม\" พาเข่าแลงพอดี มา มา มากินเข่าแลงนำกัน มาแก้นำพ่อจักเป๊กแหน่เนี่ย\"

แปลว่า

- บ่าวหน่อไปจีบสาวกระแตถึงบ้านตอนเย็น พอไปถึงบ้านน้องกระแต \"ประจวบเหมาะ\" กับที่บ้านน้องกระแตทานข้าวเย็นพอดี พ่อของน้องกระแตก็เลยชักชวนว่า \"มาสิบ่าวหน่อ พอดีมา \"มาได้จังหวะ\" ข้าวเย็นพอดี มา มา มาทานข้าวเย็นด้วยกัน มาดื่มกับพ่อสักกรึ๊บหน่อยสิ\"

บ่าวหน่อกะกำลังส้มปากอยู่พอดี กะเลยเว่าว่า เอาหลายๆเป๊กกะได้ ครับพ่อ พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 174 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นวล, นวน

ภาษาอีสานคำว่า..นวล, นวน
ความหมายตรงๆ ====>
เนื้อของผลไม้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 27-03-2007 09:26:27

ตัวอย่าง

คำว่า นวน หรือ นวล จะหมายถึง เนื้อของผลไม้ ส่วนเมล็ด จะเรียกว่า ใน หรือ นัย แล้วแต่จะเขียน
มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บักทัน อยู่หน้าเฮือนข่อยหนวยมันด๊ก ดก แต่วา มันเป็นบักทันน้อย มีตะใน บ่ค่อยมีนวล ส้มคือจั่งหยังนี่ เอาไว้ตำใส่หำบักมี้ แซบขนาด
แปลว่า
พุทรา (บักทัน) ที่อยู่หน้าบ้านผม มันลูกดกมาก แต่ว่า มันเป็นพันธุ์เล็ก มีแต่เมล็ด ไม่ค่อยมีเนื้อ เปรี้ยวยังกะอะไรดี เอาไว้ตำใส้ลูกขนุนอ่อน อร่อยนัก

หำบักมี้ คือ ลูกขนุนอ่อน ก่อนที่จะพัฒนาไปเป็นขนุน จะอยู่ในช่วงที่ลูกขุนมีขนที่นุ่ม ไม่เป็นหนามตะปุ่ม หำบักมี้ บางลูกจะไม่สามารถพัฒนาไปเป็นขนุนลูกใหญ่ได้ ก็เอามันมาตำซะ

สั่นแหล่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 175 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นวลป่ายหล่าย

ภาษาอีสานคำว่า..นวลป่ายหล่าย
ความหมายตรงๆ ====>
นวลผ่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-11-2006 16:13:11

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ : น้องกะแต สิไปเที่ยวไสน้อ คือจั่งทาแป้งแต่งโต หน้านวลป่ายหล่าย เป็นตาฮักแท้
น้องกะแต : กะแต สิไปลอยกะทงกับอ้ายดลตั้ว แล้วอ้ายหน่อ ไปเฮ็ดหยังมา คือมาหน้าหม่นโอกโลกแท้
บ่าวหน่อ : อ้าย ไปหม่นป่ากล้วย ตัดใบตองกล้วย สิมาเฮ็ดกะทงไปลอยกับน้องกะแตนี่ล่ะ กะเลยเอาใบตองทาหน้า พอสิได้ปุ่ยหลุ่ยป่ายหล่าย แหน่ซั่นดอก เป็นจั่งได๋ ทรงคือบ่?
น้องกะแต : อั๊วะ...

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องกระแต จะไปเที่ยวไหนเหรอ จึงทาแป้งแต่งตัว หน้านวลผ่อง น่ารักจัง
น้องกระแต : กระแต จะไปลอยกระทงกับพี่ดลน่ะสิ แล้วพี่หน่อ ไปทำอะไรมา ทำไมหน้ายังกะไปคลุกฝุ่นที่ไหนมา
บ่าวหน่อ : พี่ลุยเข้าไปในสวยกล้วย ตัดใบตอง ว่าจะมาทำกระทงไปลอยกับน้องกระแตนี่แหละ ก็เลยเอาใบตองทาหน้า เผื่อจะได้หน้าขาวนวลเนียนผ่อง น่ะสิ เป็นไง เข้าท่ามั๊ย?
น้องกระแต : แหวะ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 176 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นอน

ภาษาอีสานคำว่า..นอน
ความหมายตรงๆ ====>
หลับ, อยู่นิ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: เดียอาย
เมื่อวันที่:: 21-08-2006 10:45:08

ตัวอย่าง

อีแมอยู่เฮือนข่อยเลาเลี้ยงม่อน ไว้หลายกระด้ง ตอนนี้ม่อนมันกำลังนอน
แปลว่า
แม่ฉัน ที่บ้านแกเลี้ยงไหม ไว้หลายกระด้ง ตอนนี้มันกำลังหลับอยู่ นิ่งไปเลย

ม่อน คือ ตัวไหม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 177 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นัว

ภาษาอีสานคำว่า..นัว
ความหมายตรงๆ ====>
การอร่อยที่ลงตัวที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ดและอื่นๆ
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 8/16/2001 5:30:32 AM

ตัวอย่าง

แนวกิน(กับข้าว) มื้อนี้มาคือแซบคือนัวแท้น้อ อยากขอ สิ ได้บ่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 178 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า นาลปุ่ยหลุ่ย

ภาษาอีสานคำว่า..นาลปุ่ยหลุ่ย
ความหมายตรงๆ ====>
นวลเนียน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-11-2006 16:10:42

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ : น้องกะแต สิไปเที่ยวไสน้อ คือจั่งทาแป้งแต่งโต หน้านวลปุ่ยหลุ่ย เป็นตาฮักแท้
น้องกะแต : กะแต สิไปลอยกะทงกับอ้ายดลตั้ว แล้วอ้ายหน่อ ไปเฮ็ดหยังมา คือมาหน้าหม่นโอกโลกแท้
บ่าวหน่อ : อ้าย ไปหม่นป่ากล้วย ตัดใบตองกล้วย สิมาเฮ็ดกะทงไปลอยกับน้องกะแตนี่ล่ะ กะเลยเอาใบตองทาหน้า พอสิได้หน้าขาวนวลปุ่ยหลุ่ย ซั่นดอก เป็นจั่งได๋ หล่อบ่?
น้องกะแต : อั๊วะ...

แปลว่า
บ่าวหน่อ : น้องกะแต จะไปเที่ยวไหนเหรอ จึงทาแป้งแต่งตัว หน้านวลเนียน น่ารักจัง
น้องกระแต : กระแต จะไปลอยกระทงกับพี่ดลน่ะสิ แล้วพี่หน่อ ไปทำอะไรมา ทำไมหน้ายังกะไปคลุกฝุ่นที่ไหนมา
บ่าวหน่อ : พี่ลุยเข้าไปในสวยกล้วย ตัดใบตอง ว่าจะมาทำกระทงไปลอยกับน้องกระแตนี่แหละ ก็เลยเอาใบตองทาหน้า เพื่อจะได้หน้าขาวนวลเนียน น่ะสิ เป็นไง หล่อมั๊ย?
น้องกระแต : แหวะ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 179 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า น้ำมวก

ภาษาอีสานคำว่า..น้ำมวก
ความหมายตรงๆ ====>
น้ำที่เหลือจากการแช่ข้าวเหนียวก่อนนำไปนึ่ง /น้ำซาวข้าว
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 14-01-2010 07:16:09

ตัวอย่าง

เอาน้ำมวกเทถิ้มแหน่
แปลว่า เอาน้ำซาวข้าวทิ้งหน่อย

คำว่า น้ำมวก มีความหมายเดียวกันกับ น้ำข้าวหม่า
การแช่ข้าว เรียกว่า หม่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 180 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แนมนำ

ภาษาอีสานคำว่า..แนมนำ
ความหมายตรงๆ ====>
มองตาม/ดูตาม / มองแบบเฝ้าสังเกต / จับตามอง / เฝ้าดู
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 04-10-2010 15:24:33

ตัวอย่าง

แนมนำรถคันนั้นดีๆ เดี๋ยวสิตามบ่ทันเด๊

แปลว่า จับตาดูรถคันนั้นให้ดี เดี๋ยวตามไม่ทัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 181 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แนมหน้า

ภาษาอีสานคำว่า..แนมหน้า
ความหมายตรงๆ ====>
ดูหน้าแบบเย้ยหยัน มองหน้าแบบหยาม
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู แม่ใหญ่เหรียญ
เมื่อวันที่:: 28-02-2009 13:24:04

ตัวอย่าง

แนมหน้า...เป็นคำกริยา...คือ การมองหน้าแบบไม่หลบสายตา จนคนถูกมองต้องเตือนว่า เห้ย...\"อย่าแนมหน้าโดนหลาย\" ความหมายของคำนี้ คนอีสานใต้ถือว่า คนที่กำลังมอง ดูถูก ดูแคลน และเยียดหยาม ไม่ให้เกียรติ ส่วนมากจะมีเรื่องกัน แค่มองหน้ากัน แม้ไม่มีคำพิพากษาศาลฎีกาวางบรรทัดฐานไว้ แต่ก็มีข้อเท็จจริงให้เห็นในถิ่นที่อยู่ของคนอีสานใต้ครับผม ไม่เชื่อท่านลองไปพิสูจน์ตามงานบ้านผมที่มีหมอลำซิ่งสิครับ.....แล้วก็ไป \"แนมหน้าเขา\" ให้คุณยิ้มและหลี่ตานิดๆนะ......อื่มๆๆๆๆๆ ใช่เลย...แต่ผมขอบอกนะ....หาเพื่อนๆไปเยอะๆหน่อยก็ดี.. ครับผม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 182 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แน้ว....

ภาษาอีสานคำว่า..แน้ว....
ความหมายตรงๆ ====>
แหละ
อ้างอิงจังหวัด :: เลย
จากคุณ:: SaLaWan
เมื่อวันที่:: 25-09-2009 14:56:17

ตัวอย่าง

แชบจังแน้ว...
อร่อยจังแหละ

มื้อนี้ไปเก็บเห็ดเทิงภูเรือมาแน้ว...
วันนี้ไปเก็บเห็นบนภูเรือมาแหละ

(สรุปคือแน้ว..อาจจัดว่าเป็นคำวิเศษ โดยใช้ลงท้ายประโยค เป็นภาษาเลยนะคับ )

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 183 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไน

ภาษาอีสานคำว่า..ไน
ความหมายตรงๆ ====>
เม็ด หรือ ลักษณะนามของเชือก
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 06-06-2007 16:44:50

ตัวอย่าง

1. อ้ายบัติ กับอ้ายดล สองเฒ่าเถียงกันว่าแข่วไผสิดีก่อกัน เลยแข่งกันหย่ำไนบักขาม ไผหย่ำได้หลาย
ก่อกันผู้นั่นชนะ
2. เชียกยาวจักไนละสู ยาว 3 ไนตั้วละ

คำแปล = / พี่บัติกับพี่ดล คนมีอายุสองคนเถียงกันว่า ใครฟันดีกว่ากัน เลยแข่งกันขบเม็ดมะขาม
ใครขบได้เยอะกว่าชนะ
/ เชือกยาวกี่เมตรละเอ็ง ยาว 3 เมตร(ซม. , ก.ม.)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 184 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไนดอก

ภาษาอีสานคำว่า..ไนดอก
ความหมายตรงๆ ====>
เปล่า เปล่า ( ไม่มีกับ ) ( ไม่มีอะไรแกล้ม ) เพียวๆ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 29-04-2010 11:46:57

ตัวอย่าง

เป็นคำ ขยายกิริยา
ตัวอย่าง
อาวสอน : กินข้าวกับหยังน้อ..ลุงคำ
ลุงคำ : กินข้าวไนดอก
คำแปล
อาสอน : กินข้าวกับอะไรหละ ลุงคำ
ลุงคำ : กินข้าวเปล่า เปล่า วะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 185 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่จ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..บ่จ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่เหลือ/ไม่ค้าง /ไม่ยั้ง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 18-07-2010 18:55:33

ตัวอย่าง

จ่ง แปลว่า เหลือไว้ให้ เก็บไว้ให้ หรือยับยั้งไว้

บ่จ่ง ก็คือ ทำเต็มที่ไม่ยั้งไว้ เช่น เว้าบ่จ่ง แปลว่า พูดไม่ไว้หน้าใคร

กินบ่จ่ง แปลว่า กินจนหมดไม่เหลือแบ่งให้ใครเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 186 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่จักความ

ภาษาอีสานคำว่า..บ่จักความ
ความหมายตรงๆ ====>
คนไม่รู้เรื่อง/ไม่รู้กาละเทศะ/คนไม่รู้รับผิดชอบ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 21-12-2009 00:01:04

ตัวอย่าง

ไปเว้ากับมันเฮ็ดหยัง มันเป็นคนบ่จักความ
แปลว่า ไปพูดกับมันทำไม มันเป็นคนไม่รู้เรื่อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 187 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เป็นตาสิแตก

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เป็นตาสิแตก
ความหมายตรงๆ ====>
ทำอะไรไม่เป็น,ไม่ดี,พึ่งพาอาศัยไม่ได้,ขาดความจริงใจ,หาความแน่นอนอะไรไม่ได้เลย.
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: เซียงโอก เขยชัยนาท
เมื่อวันที่:: 22-09-2007 12:20:18

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง ทิดกึ่ม คนบ้านหนองรังกา เป็นหนุ่มใหญ่เสียเปล่า ไม่รู้จักศึกษาหาความรู้ให้กับตัวเอง ..ไม่รู้จักทำมาหากิน ..เป็นคนไม่เอาไหน...ไม่เอาอะไรเลย..ทำอะไรไม่จริงไม่จัง....ทำอะไรก็ครึ่งๆกลาง...โลเล...ตัดสินใจอะไรไม่ได้...พึ่งหาอาศัยไม่ได้......ชาวบ้านทั้งหลายจึงเรียกทิดกึ่มว่า...เป็นคนเสียเปล่า....แต่.... \"บ่เป็นตาสิแตก\" แปลได้ว่า...เป็นคำพูดในเชิงลบ ดูถูกเหยียดหยามทำให้เสียหาย....แต่ไม่ถึงขั้นหมิ่นประมาท ตาม ป.อ.มาตรา 326 ครับท่าน..เพราะเป็นเพียงคำพูดที่ตัดพ้อต่อว่าแบบน้อยเนื้อต่ำใจธรรมดา...เป็นเพียงคำในเชิงลบ......เซียงโอก เขยชัยนาท

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 188 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่พอคาว บ่โดน

ภาษาอีสานคำว่า..บ่พอคาว บ่โดน
ความหมายตรงๆ ====>
(ลักษณะอาการที่ทำอะไรแล้วไม่ได้นาน)
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 11-01-2010 20:11:28

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง) มื้อนี่ตอนแลง แม่เลาใช้บ่าวรุทธิ์ไปหาบน้ำหดต้นบักถั่วให่ หาบได้บ่พอคาว
บ่โดน ต้องหยุดเซาเมื่อย ย้อนว่าปวดแอวพะนะ

(แปล) วันนี้ตอนเย็นๆคุณแม่ใช้ให้หนุ่มรุทธิ์ไปตักน้ำรดต้นถั่วให้
ตักได้ยังไม่เท่าไรเลยต้องหยุกพัก เนื่องจากปวดเอวปวดหลัง
(ว่าซั่นครับ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 189 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่เมือ/บ่เมีย

ภาษาอีสานคำว่า..บ่เมือ/บ่เมีย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่กลับ (บ้านหรือทีอยู่อาศัยหรือที่จากมา) เมือ แปลว่า กลับ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 03-10-2010 00:11:32

ตัวอย่าง

ปีใหม่นี้ เจ้าบ่เมือบ้านบ้อ

แปลว่า ปีใหม่นี้ คุณไม่กลับบ้านหรือ

คำนี้ ออกเสียงต่างกันตามแต่ท้องที่ บางแห่งว่า เมีย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 190 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ให้แล้ว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ให้แล้ว
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ยอม และก็ยอมไม่ได้ เป็นไงเป็นกัน จะเอาเรื่องให้ถึงที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 13-02-2009 17:06:02

ตัวอย่าง

บ่ให้แล้ว แปลว่า ยอมไม่ได้เด็ดขาด ไม่ยอมเป็นไงเป็นกัน จะเอาเรื่องให้ถึงที่สุด เช่น นายดำ ไปหอมแก้ม นางสาวขาว ฝ่ายพ่อแม่ของนางสาวขาวบอกว่า งานนี้ข่อยบ่ให้แล้ว ต้องมีการปรับไหมกัน ต้องเสียผีกัน หรือฟัองร้องเอาผิดทางอาญากัน คือความหมาย \"บ่ให้แล้ว\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 191 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ให้แล้ว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ให้แล้ว
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ยอม,ต้องเอาเรื่องให้ได้,ไม่ยอมเด็ดขาด,
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 15-01-2010 12:56:01

ตัวอย่าง

เช่น บ่าวหน่อไปจับมือถือแขนสาวสำน้อยในหมู่บ้าน ผู้หญิงอาจจะพอใจบ่าวหน่อเพราะรูปหล่อการศึกษาดี แต่ว่า พ่อแม่ของสาวสำน้อยบอกว่า \"บ่ให้แล้ว\" คือไม่ยอม งานนี้ต้องเอาเรื่อง..ไม่ยอมเด็ดขาด.. ยกเว้นเสียแต่ว่าบ่าวหน่อจะไปขอแต่งกับสาวสำน้อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 192 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่อนเข็ด

ภาษาอีสานคำว่า..บ่อนเข็ด
ความหมายตรงๆ ====>
สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ หรือเป็นที่น่ายำเกรง หรือเป็นที่เคารพนับถือ/ ที่สูงควรแก่การเคารพ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-11-2010 16:10:32

ตัวอย่าง

เจ้าไปอยู่ต่างบ้าน บ่อนเข็ดให้ยำ บ่อนขะลำให้ย้านเด้อ

แปลว่า ไปอยู่ต่างบ้าน สถานที่สำคัญให้ยำเกรง ให้รู้จักกลัวในกฎระเบียบ

(สอนให้รู้จักที่ต่ำที่สูง รู้จักกฎระเบียบ มีสัมมาคารวะ)

คนที่รู้จักประพฤติตามนี้ย่อมอยู่เป็นสุข ดังคำว่า

เจียมผีเฒ่า เจียมเจ้ายืน ความหมายคือให้รู้จักเจียมพึงระวังตัวเกี่ยวกับสิ่งเหล่านี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 193 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ฮู้เมื่อ

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ฮู้เมื่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่รู้สึก/ไม่รู้
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 25-09-2010 11:27:36

ตัวอย่าง

เมื่อคืนเมาหลาย หมู่เขาพากลับห้องตอนใด๋กะบ่ฮู้เมื่อ

แปลว่า เมื่อคืนเมามาก เพื่อนเขาพากลับห้องตอนไหนก็ไม่รู้

ฮู้เมื่อคีง หมายถึง รู้สึกตัว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 194 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บะ

ภาษาอีสานคำว่า..บะ
ความหมายตรงๆ ====>
พื้นที่ที่มีลักษณะดินทรายร่วน อุดมดินดี (น.) ,(ก) หมายถึงการ บนบาล ขอพร , หรือ ละเว้น ปล่อยไว้
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 25-06-2010 10:43:56

ตัวอย่าง

ตัวอย่างการใช้คำว่า บะ

นาแถวนี้เป็นมีบะกับกกหว้าหลาย จึงเอิ้นว่า บะหว้า
วัวแม่ขาวออกลูกใหม่ แม่เลยไปบะนางธรณีไว้ ให้มันรอดถึงปี
เจ้าคิดเรื่องเขียนต่อบ่ได้ ก็บะไว้จั๊กคราว กะได้ดอก

คำแปล
นาแถวนี้มีดินทรายร่วนซุย ดินดี และมีต้นหว้าเยอะ จึงเรียกว่า บะหว้า
วัวแม่ขาวตกลูกใหม่ แม่เลยไปบนบาลศาลกล่าว บอกนางธรณีไว้ ให้รอดถึงปี
คุณคิดเรื่องเขียนต่อไปไม่ได้ กะ ปล่อยไว้ สักหน่อยก็ได้นะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 195 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักลงไซ

ภาษาอีสานคำว่า..บักลงไซ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นต้นไม้ชนิดหนึ่ง ผลดิบมียางสีขาว สุกแล้วจะหวาน
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 06-11-2007 21:24:28

ตัวอย่าง

บักลงไซ อ.ชมพลบุรี จ.สุรินทร์ ลักษณะเป็นไม้ยืนต้น..เป็นไม้พุ่มต้นทรงสูง..ใบซ้อนกันเหมือนดอกบานชื่น..ยอดอ่อนๆกินได้....ดอกเป็นพวง..ผลเล็กๆ.เป็นพวง.ผลไม่โต.. ผลดิบสีเขียว..กินกับปลาร้าปองได้...ผลสุกจะเป็นสีน้ำตาล.มีกลิ่นหอม...กินได้..กินมากๆ..จะคันคอ...ขับเสมหะได้..ถ้าทุบเมล็ด..ในของเมล็ดจะมีนวลขาวๆ...กินได้ รสชาดหวานมัน..ส่วนมากคนจะทุบเมล็ดกินนวลขาวๆ..แหล่งกำเนิดพบทั่วๆไป..ในภาคอีสาน...เคยเห็นแถวๆ..อ.หนองฉางอุทัยธานีก็มี...อ.หันคา จ.ชัยนาท ก็มี..อ.สรรคบุรี จ.ชัยนาท อ.บางระจัง อ.แสวงหา จ.อ่างทอง ก็เคยเห็น...บักลงไซ.

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 196 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักลิ้นฟ้า

ภาษาอีสานคำว่า..บักลิ้นฟ้า
ความหมายตรงๆ ====>
ฟักเพกา
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 29-04-2009 22:32:35

ตัวอย่าง

อีสานเรียกบักลิ้นฟ้า อุทัยฯ ชัยนาท นครสวรรค์ เรียกฟักเพกาทำยาก็ได้ กินก็อร่อย แต่บ้านผมกิบกับลาบ กินกับป่นกุ้งอร่อยมากๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 197 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักหำ

ภาษาอีสานคำว่า..บักหำ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำที่ใช้นำหน้าเลือกเด็กผู้ชาย
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: หนุ่มน้ำดำ
เมื่อวันที่:: 20-11-2007 13:43:11

ตัวอย่าง

เช่นบักหำน้อยไปนานำแม่เด้อ คำแปล เด็กชายน้อยไปนากับแม่นะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 198 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บักเหล่น

ภาษาอีสานคำว่า..บักเหล่น
ความหมายตรงๆ ====>
มะเขือเทศ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 22:33:24

ตัวอย่าง

ขีดเส้นใต้หน่อยครับ 55+ คำนี้หนองคาย โอนลี่ึครับ
แปลว่า มะเขือเทศ

ถ้าฝั่งลาวจะใช้หมากแทน คือหมากเหล่น

โตไปเก็บบักเหล่นอยู่ทางเทิงมาให่เฮาแหน่ ตงหม่องไฮ่พุ่นนา

แปลว่า เธอไปเก็บมะเขือเทศมาให้เราหน่อยตรงแถวไร่นั่นน่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 199 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บาย

ภาษาอีสานคำว่า..บาย
ความหมายตรงๆ ====>
จับ/จับต้อง/แตะ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-12-2009 20:15:28

ตัวอย่าง

อย่าบาย มันฮ้อน
แปลว่า อย่าจับ มันร้อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 200 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่ายข้าว

ภาษาอีสานคำว่า..บ่ายข้าว
ความหมายตรงๆ ====>
การนำข้าวเหนียวและกับข้าวคลุกกัน แล้วเดินกิน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 20-02-2006 13:41:36

ตัวอย่าง

การบ่ายข้าว คือ การนำข้าวเหนียวและกับข้าวคลุกกัน แล้วเดินกิน

วัตถุกระสงค์ คือ สมัยก่อน การที่จะไปทำไร่ทำนา ต้องออกแต่เช้า ไม่มีเวลามานั่งล้อมลงกินรวมกันดีๆ จำเป็นต้องห่อข้าวไปกินพร้อมกับการเดินทาง วิธีการที่ง่ายที่สุด และสะดวกต่อการกิน ก็คือ การบ่ายข้าว ซึ่งกับข้าวจะเป็นอะไรนั้นก็ได้ เช่น
ข้าวบ่ายไข่ คือ ข้าวเหนียวกับไข่ต้ม มาคลุกกันจนเป็นนื้อเดียวกัน
ข้าวบ่ายกบ คือ ข้าวหนียวกับกบย่าง
ข้าวบ่ายบักขาม คือ ข้าวเหนียวคลุกเคล้ากับมะขามหวาน จนเป็นเนื้อเดียวกัน
.
.
.

จะบ้ายอะไรก็แล้วแต่ สุดท้ายต้องเป็นปั้น แล้วเดินกิน นั่นเอง

หล่านางเอ้ย ผู้ขี่ร้ายจั่งเอย กินข้าวบ่ายกบตั้วหละนาง
แปลว่า
น้องนางเอย คนรูปไม่หล่ออย่างพี่ กินข้าวกับกบนะน้องนาง


ขี้ร้าย, ผู้ฮ้าย, ผู้ร้าย ==> คนหน้าตาไม่ดี
สั่นดอกวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 201 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บืน

ภาษาอีสานคำว่า..บืน
ความหมายตรงๆ ====>
ดันทุรัง, ตะเกียกตะกาย, พยายาม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-11-2006 10:53:13

ตัวอย่าง

บืน คือ ดันทุรัง, ตะเกียกตะกาย, พยายาม

คำนี้เพื่อให้เข้าใจง่าย ขอยกตัวอย่างปลาค้อ หรือ ปลาคอ
ปลาคอ อยู่นาข่อย ยามหนาวมา มันบืนข้ามคันแท เห็นตาฮอยมัน มาเบิ่งแน่ติ ฮอยบักใหญ่นึง
แปลว่า
ปลาช่อน ที่อยู่ที่นาผม ตอนหน้าหนาว มันตะเกียกตะกายข้ามคันนา เห็นแต่รอยมัน มาดูสิ รอยใหญ่มาก

ยกตัวอย่างคนดีกว่าครับ
เด็กน้อยชมรมอีสาน จุฬาฯ ถึงสิฮู้ว่า เฮียนจุฬาฯ มันยากส่ำใด อ้ายกะเห็นซุคนบืนเอาปริญญามาจนได้ซุคน ซางมาเก่งแท้น้อ
แปลว่า
เด็กชมรมอีสานจุฬาฯ ถึงจะรู้ว่า เรียนจุฬาฯมันยากแค่ไหน พี่ก็เห็นทุกคนพยายาม สู้สุดชีวิต เพื่อเอาปริญญามาได้ทุกคน ช่างเก่งเหลือเกิน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 202 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บือ

ภาษาอีสานคำว่า..บือ
ความหมายตรงๆ ====>
ก. หยุด หรือยกเลิกการกระทำนั้นๆ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: Bios
เมื่อวันที่:: 13-05-2010 12:32:24

ตัวอย่าง

คำว่าบือ ในภาษาอีสานหมายความว่าหยุด หรือยกเลิก ส่วนมากเด็กๆจะใช้คำนี้ในขณะที่เล่นหยอกล้อกันในกลุ่ม ในสมัยก่อน

เช่น บักจุกกับอีสิ่นเหี้ยนแล่นไล่ต้อยกัน บักจุกเป็นหนอนไล่ต้อยอีกเหี้ยน อีเหี้ยนแล่นบ่ไหว เลยบอกว่า "บือๆๆ" ข่อยบ่ไหวแล้ว เหมื่อย
แปลว่า เด็กชายจุกกับเด็กหญิงเหี้ยน(เหี้ยน เป็นคำอีสาน คือลักษณะสั้นๆ นิยมใช้กับกระโปรงที่สั้นๆ อีเหี้ยน จึงหมายถึง เด็กหญิงที่ใส่กระโปรงสั้นๆ)เล่นวิ่งไล่จับกัน เด็กชายจุกเป็นคนวิ่งไล่จับเด็กหญิงเหี้ยน เด็กหญิงเหี้ยนวิ่งไม่ไหวเลยบอกเด็กชายจุกว่า "หยุดๆๆ" เพราะเหนื่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 203 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บุญ ว่าด้วยเรื่องบุญล้วนๆ

ภาษาอีสานคำว่า..บุญ ว่าด้วยเรื่องบุญล้วนๆ
ความหมายตรงๆ ====>
งานเทศกาล งานที่ก่อให้เกิดความมงคล
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เจ้าเก่า
เมื่อวันที่:: 08-02-2006 14:23:52

ตัวอย่าง

การใช้ก็เป็นคำนาม

บุญเดือนอ้าย => บุญปีใหม่ => ประเพณีขึ้นปีใหม่
เดือนยี่ => บุญ
บุญเดือนสาม => บุญข้าวประดับดิน => ประเพณีทำบุญที่อยู่อาศัย
บุญเดือนสี่ => บุญสงกรานต์ => ประเพณีสงกรานต์
บุญเดือนห้า => บุญผเหวด=> ประเพณีฟังเทศน์มหาชาติ
บุญเดือนหก=>บุญบั้งไฟ => ประเพณีบั้งไฟ
บุญเดือนเจ็ด => บุญเข้าพรรษา
บุญเดือนแปด =>
บุญเดือนเก้า
บุญเดือนสิบ
บุญเดือนสิบเอ็ด
บุญเดือนสิบสอง
บุญผ้าป่า
บุญกฐิน
บุญบวช
บุญขึ้นบ้านใหม่
บูญอัฐฐะ
บุญแอว => งานแต่งงาน
บุญซวงเฮือ
บุญ....

อะไรก็ตามที่เป็นงานมงคล ย้ำ งานมงคล ไม่มีบุญศพนะครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 204 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บุ้นท้อง

ภาษาอีสานคำว่า..บุ้นท้อง
ความหมายตรงๆ ====>
อาการที่มีลักษณะคลื่นไส้ /ท้องเกิดธาตุแปรปรวนเหมือนจะอาเจียน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 12-01-2010 18:57:56

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง) น้องจีจ้าย่างไปตลาดกับอ้ายรุทธิ์ไปได้กลิ่นปลาแดกที่เขาวางขาย
เลยเป็นสีบุ้นท้อง พะนะ

(แปลเป็นไทย) น้องจีจ้าเดินไปตลาดกับพี่รุทธิ์ ไปสะดุดกับกลิ่นของปลาร้าที่เขาวางขายอยู่ ก็เลยเกิดอาการคลื่นไส้ขึ้นมาซ๊ะอย่างงั้น (อ้าย น้องสิฮากว่าซ้านน 5555)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 205 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บู๋

ภาษาอีสานคำว่า..บู๋
ความหมายตรงๆ ====>
ฝ่า ลุยฝ่า
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 28-10-2006 08:09:42

ตัวอย่าง

บู๋ หมายถึง อาการลุยฝ่าเข้าไป ซึ่ง จะได้รับการเสียดสี หรือขีดข่วน หรือสัมผัส โดยสิ่งที่ถูกฝ่าเข้าไป เช่น
บู๋กอไผ่ หมายถึง ลุยหรือฝ่ากอไผ่
บู๋ป่าหญ้าคา หมายถึง ลุยฝ่าป่าหญ้าคา
บู๋ป่าอ้อย หมายถึง ลุยฝ่าป่าอ้อย

พ่อใหญ่ดล ไปใส่เบ็ดกบ ได้กบเอ้บใหญ่โตหนึ่ง ปลดออกจากเบ็ดแล้ว กำลังสิหักขา กบผัดหลูดมือ เต้นลงป่าข้าว พ่อใหญ่ดล โดดนำ ไล่คุบกบ บู๋ป่าข้าวขาเจ้าหมุ่นเหมิดเอาโหลด (เป็นหยังบ่หักขาก่อนปลดจากเบ็ดน้อ?)

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล ไปวางเบ็ดดักกบ ได้กบตัวบะเล่งตัวหนึ่ง ก็ปลดออกจากเบ็ด ขณะกำลังจะหักขา กบดันหลุดมือ กระโดดเข้าไปในป่าข้าว พ่อใหญ่ดล รีบกระโดด วิ่งไล่ตะครุบกบ ลุยฝ่าป่าข้าว จนต้นข้าวคนอื่นล้มเสียหายหมด (ทำไมไม่หักขากบก่อนปลดจากเบ็ดเล่า?)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 206 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบะ

ภาษาอีสานคำว่า..เบะ
ความหมายตรงๆ ====>
อาการลักษณะแสดงออกมาทางสีหน้าเหมือนจะร้องไห้
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:52:49

ตัวอย่าง

โตอย่าง
อ้าว..จารย์ใหญ่บ่ได้กินขนมมาทรงเบะคือแท้หล่ะฮึ๊

แปลเป็นไทย
อ้าว..จารย์ใหญ่ แหมไม่ได้กินขนมกับเขาทำหน้าเหมือนจะร้องเลยนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 207 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เบิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ดู
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: 007
เมื่อวันที่:: 20-01-2007 08:26:27

ตัวอย่าง

ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย ค่อยอยากเบิ่งควย = ฉันอยากดูควาย
ต้องขอกราบอภัยพี่น้องทุกท่าน ไม่ได้เตนาพูดคำหยาบ ขยายความเพิ่มเติมนะครับ คำว่า ควย ในภาษาอีสาน หมายถึง ควาย ครับ ดังนั้น โปรดอย่าเข้าใจผิด
มาดูตัวอย่างอีกสักตัวอย่างนะครับ ที่เกี่ยวกับควย
ยามควยเจ้าออกลูก เจ้าอย่าลืมถ่าเอาน้องควยนำเด้อ ข่อยมักกินต้มน้องควย
แปลว่า
เวลาที่ควายเจ้าคลอกลูก อย่าลืมรอเอารกความด้วยนะ ผมชอบกินต้มรกควาย

สั่นดอก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 208 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบิด

ภาษาอีสานคำว่า..เบิด
ความหมายตรงๆ ====>
หมด/ทั้ง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:04:08

ตัวอย่าง

1.ใช้กับคำทั่วไปแปลว่า หมด
2.ใช้กับคำบางคำที่มันหมดไม่ได้ บ้าน โรงเรียน วัน

พ่อข่อยเลาไปเที่ยวเบิดมื้อจนว่าเงินเบิด

แปลว่าพ่อผมเอาเงินไปเที่ยวทั้งคืนจนเงินหมดเลย

บักนั่น มีแต่คนขีนหน้ามัน เบิดโลงเลียน
-ไอ้นั่นมีแต่คนหมั่นใส้มันทั้งโรงเรียน

ขีน=หมั่นใส้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 209 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เบี้ยน(คำกริยา)

ภาษาอีสานคำว่า..เบี้ยน(คำกริยา)
ความหมายตรงๆ ====>
ขยับ , ย้ายที่ , อ้อมไป
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 31-05-2010 12:53:27

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
กระปอมมัน เบี้ยน หนีไปฟากพู้นแล้ว
ถ่าสิยิง ต้องเบี้ยนตามต้นไม้ไป
ทางนั้นมีหนาม เฮาต้องย่าง เบี้ยนไปทางอื่น
คำแปล
กิ้งก่ามันขยับหนีไปทางฟากนู้นแล้ว
ถ้าจะยิงต้องย้ายที่ ตามต้นไม้ไป
ทางนี้นมีหนาม เราต้องเดินอ้อมไปทางอื่น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 210 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไบ้

ภาษาอีสานคำว่า..ไบ้
ความหมายตรงๆ ====>
คลี่,คลี่ออก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 15-08-2006 21:27:05

ตัวอย่าง

ไบ้ เป็นคำ กริยา แสดงการใช้นิ้วมือคลี่ อะไรสักอย่าง ตัวอย่างเช่น

-ยามพ่อใหญ่บัติ ลาวปิ้งปลาให้เมียป้อนเข่าลูก ลาวย่านก้างปลาสิคาคอลูกซายเพิ่น เพิ่นเลยบอกเมียว่า ให้ \"ไบ้\" เอาก้างปลาออกดีๆก่อนจั่งป้อนลูก เดี๋ยวก้างสิคาคอลูกเด้

แปลว่า

-เวลาที่คุณตาบัติแกปิ้งปลาให้ภรรยาป้อนข้างลูก แกกลัวว่าก้างปลาจะติดคอลูกชาย แกจึงบอกภรรยาว่าให้ \"คลี่\" เอาก้างปลาออกให้หมดก่อนค่อยป้อนลูก เดี๋ยวก้างจะคิดคอลูกนะ

หรือ

-บ่าวหน่อไปเล่นไฮโล ยามงันเฮือนดี เล่นได้เงินบักหลาย กำจนเหี่ยมือเปียกม้อดยอด พอเซาเล่น เอาเงินมา \"ไบ้\" ออกเบิ่ง นึกว่าจะของเล่นได้หลาย \"ไบ้\" ออกมามีแต่ใบซาว บ่พอสามร้อยจ้อย

แปลว่า

-บ่าวหน่อไปเล่นไฮโลในงานศพ เล่นได้เงินเป็นจำนวนมาก กำไว้ในมือจนมือเปียกแฉะ พอแกหยุดเล่น เอาเงินมา \"คลี่\" นับดู นึกว่าตัวเองเล่นได้เยอะ \"คลี่\" ออกมามีแต่แบงค์ยี่สิบ รวมกันไม่ถึงสามร้อยบาทด้วยซ้ำ

คำเตือน การเล่นการพนันเป็นสิ่งผิดกฎหมาย ผู้ปกครองควรพิจารณา

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 211 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า บ่

ภาษาอีสานคำว่า..บ่
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 06-10-2010 23:32:27

ตัวอย่าง

อาจารย์ : ซุมโตเล่นลายนี้ได้บ่
ลูกศิษย์ : บ่ครับสุมผมเล่นบ่ได้

แปลว่า : พวกคุณเล่นลายนี้ได้ไหม..(ได้หรือไม่)
ไม่ครับพวกผมเล่นไม่ได้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 212 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปง

ภาษาอีสานคำว่า..ปง
ความหมายตรงๆ ====>
1.วาง,วางลง 2.ยกลง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-06-2006 15:53:29

ตัวอย่าง

ปง ไม่ใช่ ปลง นะ แต่ความหมายก็อาจจะคล้ายๆกัน ปง หมายถึง วาง วางลง หรือยกลงก็ได้ เช่น

-บ่าวหน่อแบกกลองลงจากรถ เทิงหนัก เทิงฮ้อน เป็นหยังแกคือบ่ฟ่าว ปงลง
หมายความว่า บ่าวหน่อแบกกลองลงจากรถ ทั้งหนักทั้งร้อน ทำไมแกไม่รีบ \"วางลง\" หละ

-หม่อต้มอึ่งมันสุกแล้ว \"ปง\" มาตักกินถ่าแม
หมายความว่า หม้อต้มอึ่งมันสุกแล้วนะ \"ยกลง\" มาตักกินกันเถอะ

ปง ส่วนใหญ่จะแปลว่า วางลง ส่วน \"ปง\" ที่แปลว่า \"ยกลง\" ส่วนใหย่จ่ใช้กับหม้อ หรือกะทะ ตั๊วหละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 213 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปลาข่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ปลาข่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ปลาไปรวมกันที่เดียว เนื่องจากน้ำเหลือน้อย เป็นหย่อมๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 15-06-2006 13:19:35

ตัวอย่าง

ปลาข่อน ไม่ใช่ ชื่อปลาชนิดหนึ่งนะครับ แต่เป็นลักษณะของปลาที่มารวมตัวขันบริเวณหนึ่ง เนื่องจากน้ำเริ่มบกลง (น้ำบก คือ น้ำลดลง, บก คือ ลดน้อยลง)

คำว่า ข่อน คือ ลักษณะที่มารวมตัวกันในที่ที่เดียว
ส่วน
แข่น คือ อัดนั่น หรือ เต็มไปด้วย.... เช่น มื้อนี้ อ้ายดลเอาภาษาอีสานมาเว้าอย่างแข่นๆเลย ก็คือ วันนี้พี่ดล นำความรู้ภาษาอีสานมาเล่า แบบอัดแน่นด้วยคุณภาพ ว่าอย่างนั้น

มาดูตัวอย่างปลาข่อนกัน

ปลาข่อนยามเกี่ยวเข่าบ้านเจ้าคือสิมีตะโตใหญ่ๆเน๊าะ ฟังเสียงบ้อน คือจั่งแข่แก่งหาง
แปลว่า
ปลาที่รวมกันเมื่อน้ำที่ลดลงที่บ้านคุณตอนฤดูเกี่ยวข้าว น่าจะมีแต่ตัวโตๆนะ ฟังเสียงปลาขึ้นมาผุดหายใจ เสียงยังจรเข้กวาดหาง

บ้อน คือ อาการที่ปลาขึ้นมาหายใจบนผิวน้ำ

เว้าหลาย แหงไปไกล ซ่ำนี่ก่อนเด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 214 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่วง

ภาษาอีสานคำว่า..ป่วง
ความหมายตรงๆ ====>
อารมณ์หรืออาการผิดปกติ , ไม่ปกติ , บ้าๆบอๆ , นิสัยแปลกๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บักต๊อก
เมื่อวันที่:: 22-07-2007 11:51:51

ตัวอย่าง

โตอย่าง : แม่ใหญ่ ลิบร้า เราป่วงแท้ๆมักกินข้าวกับผงชูรสดี้ดี
เราบ่ย้านเป็นเบาหวานบ่

คำแปล : คุณยาย ลิบร้า แกมีนิสัยแปลกๆ ชอบกินข้าวกับผงชูรส
คุณยายแกไม่กลัวเป็นเบาหวานรึไงก็ไม่รู้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 215 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่อง

ภาษาอีสานคำว่า..ป่อง
ความหมายตรงๆ ====>
ช่อง, รู, hole
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-12-2006 16:33:52

ตัวอย่าง

คำว่า ป่อง นอกจากจะแปลว่า ฉลาดหลักแหมแล้ว ยังแปลว่า ช่อง หรือ รู ด้วย
มีคำโบราณบางคำ หรือ บางที่ก็ยังใช้ อยู่เช่น ป่องเอี้ยม หรือ หน้าต่าง เป็นต้น

มาดูตัวอย่างป่องกันนะครับ
ยามฮ้อนมายามใด๋ อ้ายดลเพิ่นสิบ่ลืม เจาะป่องเฮือนเลาไว้ให้ลมเข้า ยามลมพัดมายามใด๋ สิได้ฮู้สึกว่า เย็นซวยซวย สั่นดอก
แปลว่า
หน้าร้อนตอนใด พี่ดล แกจะไม่ลืม เจาะช่องที่บ้านแกไว้ให้ลมเข้า ลมพัดมาตอนไหน จะได้รู้สุกว่า เย็นสบาย สบาย เลย

* เย็นซวยๆ ไม่ใช่ เย็นแล้วโชคไม่ดีนะครับ ซวยๆ คือ ผ่านเข้ามาถึงอนูเล็กๆให้เย็นสบาย ต่างหาก

มาอีกตัวอย่างนะครับ
ท้าวประสาท เลาเป็นคนบ่รอบคอบ เข้าห้องน้ำยามใด๋ เลาสิลืมฮูดซิบส่ง ออกมาแล้ว ผู้สาวสิบอกเลาวา \"อ้ายๆ คือสิเย็นเน๊าะ เจาะป่องส่งจะของ เห็นแต่ส่งลิง\" สั่นดอกหว้า
แปลว่า
คุรประสาท แกเป้นคนไม่รอบคอบ เข้าห้องน้ำทีไร แกลืมรูดซิบกางเกงประจำ ออกมาแล้ว สาวๆ จะบอกแกว่า \"พี่ๆ ท่าทางจะเย็นนะ เห็นกางเกงมีรู เห็นแต่กางเกงใน\"

ขอโทษเด้อ ท้าวประสาท

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 216 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ป่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ยื่น , ยื่นให้
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 28-10-2006 10:15:31

ตัวอย่าง

ป่อน หมานถึงการยื่น หรือส่งสิ่งของให้กัน ป่อน อาจมีความหมายคล้ายกับคำว่า เด่ บางทีก็ใช้แทนกันได้ แต่บางทีก็ใช้แทนกันไม่ได้
ตัวอย่าง

-ป่อนมือมาอ้ายมีแนวสิให่ = เด่มือมาอ้ายมีแนวสิให่= ยื่นมือมาพี่มีอะไรจะให้
-ป่อนมีดมาให่แหน่= เด่มีดมาให่แหน่= ยื่นมีดมาให้หน่อย

ตัวอย่างประโยค

-บ่าวหน่อ ไปงานพาแลงอยู่ธรรมศาสตร์ พิธีกรกะเชิญลาวขึ้นไปฮ้องเพลง พอขึ้นฮ้านไปแล้ว พิธีกรกะบ่อ \"ป่อน\" ไมค์มาให่ลาวจักเทือ เฮ็ดให่ลาวยืนโสโหลเสเหลอยู่ผู้เดียว ลาวอยากอายหลายกะเลยฮ้องขึ้น กะบ่ \"ป่อน\" ไมค์มาให่กันจักเทือ คาแต่ \"ป่อน\" แก้วเหล่าให่กันอยู่นั่นหละ มันสิได้ฮ้องจักเทือติเพลง

ความหมาย

-บ่าวหน่อ ไปงานพาแลงที่ธรรมศาสตร์ พิธีกรก็เชิญแกขึ้นไปร้องเพลง พอขึ้นเวทีไปแล้ว พิธีกรก็ไม่ \"ยื่น\" ไมค์มาให้แกสักที ทำให้แกยืนงกๆเงิ่นๆอยู่คนเดียว แกเขินมากก็เลยตะโกนขึ้นว่า ก็ไม่ \"ยื่น\" ไมค์มาให้กันสักที มัวแต่ \"ยื่น\" แก้วเหล้าให้กันอยู่นั่น เมื่อไหร่มันจะได้ร้องเพลงสักที

ปล.คำเตือน การดื่มสุราทำให้ความสามารถในการร้องเพลงเพิ่มขึ้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 217 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป้อม

ภาษาอีสานคำว่า..ป้อม
ความหมายตรงๆ ====>
การจับยัดเข้าใส่, การเห็นด้วย, พร้อมด้วย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-12-2006 16:21:10

ตัวอย่าง

คำว่า ป้อม โดยหลักแล้วก็คือ การจับยัดเข้าใส่ หรือ บางที่ก็แสดงอาการเห็นด้วย, หรือ พร้อมด้วย

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อ เลาตัดสินใจซื้อเครื่องซักผ้า ย้อนว่า เลาบ่มีเวลามาซัก ซื้อมามื้อแรก เลาบ่ถ่าอีหยังอีกแล้ว จับเสื้อผ้าเทิงเหบิด ป้อมเข้าเครื่อง หมุนติลิ่ว ติ๊ลิว อย่างสะใจ 555
แปลว่า
บ่าวหน่อ แกตัดสินใจซื้อเครื่องซักผ้า เพราะว่า แกไม่มีเวลามาซัก พอซื้อมาวันแรก แกไม่รอช้าอีกแล้ว จับเสื้อผ้าที่มีอยู่ทั้งหมด ยัดเข้าเครื่องซักผ้า เครื่องซักผ้า หมุนอย่างสะใจ 555

หมุนติ๊ลิ่ว คือ หมุนอย่างรวดเร็ว หาก หมุนช้าๆ จะเรียกว่า หมุนหลุ่นหล่น นะครับ

บ่าวหน่อ วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 218 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ป้อย

ภาษาอีสานคำว่า..ป้อย
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำด่าที่รุนแรงมาก,ด่าด้วยความโกรธจัด,ด่าขณะที่กำลังโมโหอยู่
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 30-11-2007 19:51:51

ตัวอย่าง

ป้อย...แปลว่า ด่าอย่างรุนแรงและต่อเนื่อง เป็นภาษาอีสานโดยแท้ทุกๆจังหวัดในอีสานจะเข้าใจคำว่า \"ป้อย\" เช่น บักห่าตำตับตำปอดตำใส่ตำหน่อตำแนวตำโคตรตำเชื้อมึงเอ้ยจังแม่นกูเคียดคัก...คำเหล่านี้เรียกโดยรวมว่า \"คำป้อย\" ถ้าเป็นจริงอย่างคำป้อยคน..คนนั้นจะไม่มีวันเจริญเลย...ครับผม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 219 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปันพูด

ภาษาอีสานคำว่า..ปันพูด
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะของการแบ่งสรรปันส่วนให้เท่ากัน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:54:02

ตัวอย่าง

โตอย่าง
ปันพูดเนื้องัว

แปลเป็นไทย
แบ่งสรรปันส่วนเนื้อวัวให้เท่าๆกันทุกคนครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 220 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปิ้น

ภาษาอีสานคำว่า..ปิ้น
ความหมายตรงๆ ====>
การกลับด้าน, พลิก (จากคว่ำเป็นหงาย หงายเป็นคว่ำ)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/3/2002 11:04:15 PM

ตัวอย่าง

บ่าวบุญโฮม เพิ่นหัวร่อ ตับปิ้นตับไป่แล้ว
แปลว่า
บ่าวบุญโฮม หัวเราะจนแทบตับจะพลิก

เพิ่นวา....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 221 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปี้

ภาษาอีสานคำว่า..ปี้
ความหมายตรงๆ ====>
ตั๋ว, กระดาษใบน้อย, (สำนวน)โพยข้อสอบขนาดจิ๋ว
อ้างอิงจังหวัด :: _มณฑลเทศาภิบาลอุดร_
จากคุณ:: ปังคุง
เมื่อวันที่:: 20-08-2010 04:41:55

ตัวอย่าง

ปังคุงกำลังสอบวิชาภาษาอังกฤษอยู่แต่ดันทำไม่ได้ก็เลยรำพึงกับเจ้าของว่า

"จดปี้เข้าห้องสอบก่อน" (แอบลอกโพยข้อสอบน้อย ๆ เข้าห้องสอบดีกว่า)

ในระหว่างที่ปังคุงสอบเสร็จ กำลังจะเดินออกจากห้อง เพื่อนด้านหลังก็ซิบมาเบา ๆ
"ส่งปี้ให้กูก่อน" (เอาโพยข้อสอบให้ก่อนสิ)

จั่งซี้เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 222 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปึก

ภาษาอีสานคำว่า..ปึก
ความหมายตรงๆ ====>
โง่,สอนยากสอนเย็น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 6:31:27 AM

ตัวอย่าง

ลูกเจ้ามาคือปึกแท้ สอนจั่งใด๋กะบ่จื่อเอาจั๊กเทือ
แปลว่า
ลูกคุณทำไมโง่สอนยากสอยเย็นอย่างนี้ สอนยังไงก็ไม่จำสักที

จื่อ ---จำ
เทือ---ครั้ง จั๊กเทือ----กี่ครั้ง

ปึก ตรงกันข้ามกับคำว่า ป่อง ที่แปลว่าฉลาด


วาสั่นดอก...บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 223 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปืด

ภาษาอีสานคำว่า..ปืด
ความหมายตรงๆ ====>
แง้ม หรือ ค่อยๆเปิด
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 06-12-2010 12:44:30

ตัวอย่าง

เป็นคำกิริยา ความหมาย คล้ายกับ คำว่า "เปิด" แง้ม
แต่ในทางอีสาน " ปืด" หมายถึงการ แง้ม หรือ ไข(เปิด)
การกระทำ ที่ใช้คำว้า "ปืด" คือการค่อยๆ แง้ม

ตัวอย่าง
เซียงน้อย กำลังหาเลาะ ปืดเขียด

คำแปล
เซียงน้อยกำลังเสาะหา แง้มเปิดหาเขียด

ตัวอย่าง
แม่ใหญ่สอง บอกให้จันเพ็ญ หาปืดเอากระเป๋าเงิน อยู่กองซิ่น

คำแปล
ยายสองให้จันเพ็ญ หาเปิดหากระเป๋าเงิน ที่กองผ้าถุง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 224 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ปุ้ม

ภาษาอีสานคำว่า..ปุ้ม
ความหมายตรงๆ ====>
กลุ่มก้อน, พวง, ทลาย (หน่วยในการนับ)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-12-2006 16:14:16

ตัวอย่าง

ปุ้ม หมายถึง กล่มก้อน หรือ พวง หรือ อะไรก็ได้ที่อยู่รวมกัน
ส่วนใหญ่ใช้กับผลไม้ที่ออกลูกเป็นพวง เช่น มะขาม, มะขามเทศ (บักขามแป หรือ บักขามเปีย), บักไฟ, บักหวดข่า, บักผีผ่วน, บักแงว
ส่วนผลไม้ที่ออกลูกเป็นผลเดี่ยวๆ ไม่มีปุ้ม เช่น บักเขียบ, บักโต่น, บักหุ่ง (บางพันธุ์ก็ออกลูกเป็นปุ้ม), บักอื๋อ

ง่ายๆนะครับ หากอยู่เดี่ยวๆ ให้เรียกว่า หน่วย หาก อยู่รวมกัน ให้เรียกว่า ปุ้ม เช่น บักม่วงหน่วยนึง หรือ รวมกัน ก็ บักม่วงปุ้มนึง

** คำว่า ปุ้ม หากไปด้วยกันก็เรียก เป็นปุ้มเป็นโงน เช่น ไปเป็นปุ้ทเป็นโงน แปลว่า ไปเป็นกลุ่มเป็นก้อน นั่นเอง

มาดูตัวอย่างบทสนทนากันนะครับ

สองสามมื้อมานี่ มันจั่งมาส้มปากแท้น้อ บักเซียงน้อย ไปต่อยบักขามมาให้อ้ายจักปุ้มแหน่น้า... เอาปุ่มที่มีหน่วยเหิ่มๆเด้อ มันจั่งสิบ่เข็ดแข่ว

แปลว่า
2-3 วันมานี่ รู้สึกเปรี้ยวปากจังเลย เซียงน้อย (เพิ่งสึกจากบวชเณร) ไปสอยมะขามมาให้พี่สักพวงหน่อยนะ เอาพวงที่มีลูกใกล้จะสุกนะ มันจะได้ไม่เข็ดฟัน

ต่อย หาก ใช้กับผลไม้ จะหมายถึง สอยผลไม่นั้นๆ
เหิ่ม ใกล้สุกแล้ว

สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 225 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป่ง

ภาษาอีสานคำว่า..เป่ง
ความหมายตรงๆ ====>
การเปิดทางน้ำ , การปล่อยน้ำไปสุ่อีกทีหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: คนฮักถิ่น
เมื่อวันที่:: 14-09-2006 09:23:32

ตัวอย่าง

เช่นว่า

พอใหญ่เอกลาวคือบ่ เป่งน่ำใสเข่าแนหน้อ
หมายความว่า ทำไม คุณเอก เขาไม่ปล่อยน้ำ เขาที่นาให้ต้นข้าวบ้าง

เป็นต้น

นี่เป็นบทควมแรกของข่อย พัดแต่ ตำอิดพู่นกะบ่ คึดว่าสิมีเว็บให้มูเฮาจั่งซี่ ขอบคุณเพิ่นผูจัดทำนำเฮ็ดไว้ยางฮองเด้ยขอรับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 226 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นตาน่าย

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นตาน่าย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ชอบ,ไม่อยากพูดถึง,น่าเบื่อหน่าย,น่ารำคราญ,ไม่เอาไหน,เห็นแล้วไม่สบายใจ(คำอีสานหนึ่งคำจะมีความหมายมาก)
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: เซียงโอก หนองรังกา
เมื่อวันที่:: 22-06-2007 06:12:47

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง...ผัวเมียคุยกัน
เมียพูด...พ่ออีนางลูกสาวเจ่าไปไส
ผัวตอบ....เห็นมันไปตลาดกับหมู่เด้อ
เมียพูด...มันไปอีหยังตลาด..มันอยากได้เจ๊กเป็นผัวละหว้า...(พูดทำนองแดกดัน)
ผัวตอบ....จั๊กแล่ว....ข่อยเห็นมันยามใดมัน \"เป็นตาน่าย\" ยามนั้น

คำผะหย่าแถมฟรีเพื่อเป็นวิทยาทาน......ฟังเด้อน้องสาวเอ่ย...เพิ้นว่าคำปากพ่อแม่นี่..หนักเกิ่งธรณี....ไผผู้ยำเกรงนพ..สิฮุ้งเฮืองไปหน้า...คันไดไหมอย่าลืมฝ่าย....เป็นเมียนายอย่าลืมบ่าว..ไดกินจาวบักพร้าวอย่าลืมพั้วบักเล็บแมว....ยังมีอีกหลายอยู่คันมักกะคุยกันทางเมล์เด้อพี่น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 227 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นมะแลแถแถด

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นมะแลแถแถด
ความหมายตรงๆ ====>
ออกนอกลู่นอกทาง กู่ไม่กลับ
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: ป้าหน่อย
เมื่อวันที่:: 14-02-2010 16:48:27

ตัวอย่าง


เช่น เป็นจังได๋แม่ป้า ได้ข่าวว่าบักแดงมันติดยา เป็นไปมะแลแถแถด บ่อสุมื้อนี้

หมายความว่า เป็นไงบ้างป้า รู้ข่าวมาว่าไอ้แดงมันติดยา ออกนอกลู่นอกทาง
กู่ไม่กลับเลยรึ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 228 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เป็นลาว ,เป็นล่าว

ภาษาอีสานคำว่า..เป็นลาว ,เป็นล่าว
ความหมายตรงๆ ====>
ไปตามๆกัน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 12-08-2006 12:07:55

ตัวอย่าง

คำนี้เขียนไม่ถูก เพราะการออกเสียงมันไม่เหมือนกับการเขียนภาษาไทย ลองออกเสียงเอาเองเด้อ
ตัวอย่าง
-มื่อคืนนี่พายุฝนตกแฮง ลมกะแฮงคัก ยามมื่อเซ่าขึ่นมา เหลียวออกไปนอกท่ง ต้นไม้ล้ม \"เป็นลาว\" เหลียวไปทางนา น้ำกะมาก เฮ็ดไห่ คันแทขาดโสก \"เป็นล่าว\" คือกัน

แปลว่า

-มื่อคืนนี้พายุฝนตกหนัก ลมแรงมาก ตอนเช้าขึ้นมา มองออกไปที่ชายทุ่ง ต้นไม้โค่นล้ม \"ไปตามๆกัน\" มองไปที่ทุ่งนา น้ำก็หลาก ทำให้คันนา ขาดโสก \"ไปตามๆกัน\"

หรือ
-ปีนี้อยู่เฮือนเลี้ยงไก่ไว่บักหลาย ว่าสิเอาไว้ต้มสู่หมู่กินยามหมู่มายามสั่นดอก แต่พอเข่าหน้าฝนมา ไก่กะพากัน เป็นพาก ตาย \"เป็นลาว\" เป็นตาเสียดายคัก
แปลว่า
-ปีนี้ที่บ้านเลี้ยงไก่ไว้เยอะ ว่าจะเอาไว้ต้มกินกับเพื่อน เวลาเพื่อนมาเยี่ยม แต่พอเข้าหน้าฝนมา ไก่ก็พากันเป็นโรคห่า ตาย \"เป็นเบือ\" น่าเสียดายมาก

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 229 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เปิด

ภาษาอีสานคำว่า..เปิด
ความหมายตรงๆ ====>
เบื่อหน่าย
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดน
เมื่อวันที่:: 9/3/2001 1:00:04 AM

ตัวอย่าง

ข่อยซะมาเปิดป่นปลาคักแถะ
แปลว่า ผมเบื่ออาหารประเภทน้ำพริกปลา ป่นปลา อย่างมาก ไม่ อยากรับประทานอีก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 230 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เปิด

ภาษาอีสานคำว่า..เปิด
ความหมายตรงๆ ====>
เบื่อ,เบื่อหน่าย,หนี
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 17-05-2006 11:42:25

ตัวอย่าง

เปิด ในภาษาไทย จะมีความหมายตรงกับคำว่า เขย หรือ เผย ในภาษาอีสาน แต่ เปิด ในภาษาอีสาน กลับหมายถึง เบื่อหรือเบื่อหน่าย และอีกความหมายก็แปลว่า หนี ,วิ่งหนี เช่นประโยค

- สมัยที่มหาบัติบ่ทันได้เมีย บ่มีผู้เฮ็ดแนวกินให้กิน ลาวกะเลยได้กินแต่มาม่า กินซุมื่อจน \"เปิด\" แล้ว
ความหมายคือ แต่ก่อน ตอนที่คุณมหาบัติแกยังไม่ได้แต่งงาน ไม่มีคนทำอาหารให้แกกิน แกก็เลยได้กินแต่มาม่า กินทุกวันจน \"เบื่อ\" แล้ว

หรือ -เมียของมหาบัติจ่มว่า ตั้งแต่ข้อยได้ผัวคนนี่มา บ่เฮ็ดเวียกเฮ็ดงาน กินตั้งแต่เหล้าซุมื่อ บ่หัวซาลูกหัวซาเมีย ข้อยกะจั่งแม่น \"เปิด\" จั่งแม่นอิ่ม
ความหมาย: ภรรยาของมหาบัติบ่นว่า ตั้งแต่ดิฉันแต่งงานกับสามีคนนี้มา เขาไม่เคยทำการทำงานเลย ดื่มแต่สุราทุกวัน ไม่สนใจลูกไม่สนใจภรรยา ดิฉันชักจะ \"เบื่อหน่าย\" มากแล้ว

หรือประโยค - บ่าวหน่อเพิ่นไปเล่นสาวภูไท ทางเรณูนคร พอขึ้นไปเทิงเฮือนผู้สาว พ่อผู้สาวถือมีออีโต้ ยืนถ่าอยู่ผักตูเฮือน บ่าวหน่อเพิ่นย่านหลาย ฟ่าวโตนเฮือน \"เปิด\" อาดหลาด เลย ฮอดบ่ได้เว่ากับผู้สาวจ้อย
ความหมาย: หนุ่มหน่อ แกไปหาจีบสาวภูไท ที่เรณูนคร พอแกขึ้นไปบนบ้านของหญิงสาว พ่อของหญิงสาว ยืนถือมีดพร้ารออยู่ที่ประตูบ้าน หนุ่มหน่อเห็นดังนั้นก็กลัวมาก กระโดดลงจากบ้าน รีบ \"หนี\" ไป เลยไม่ได้คุยกับหญิงสาวเลย....

นี่แค่คำว่า \"เปิด\" คำเดียว ก็มีความหมายตั้งหลายอย่าง อ่านแล้วอย่าพึ่ง \"เปิด\" กันเลยนะ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 231 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เปิดอาดหลาด

ภาษาอีสานคำว่า..เปิดอาดหลาด
ความหมายตรงๆ ====>
โกยแน่บ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: บ่าวเดช
เมื่อวันที่:: 18-07-2007 14:50:32

ตัวอย่าง

เปิดอาดหลาด แปลง่ายๆคือ โกยแน่บ
มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวเดชไปพ้อผีหลอกอยู่ที่ผีป่าซ้า เลาบ่ฮุ้สิเฮ้ดจั่งใด๋ กะเลยใส่เกียร์หมา เปิดอาดหลาดเข้าไปในป่าในดง

แปลว่า
บ่าวเดช แกไปเจอผีที่ป่าช้า แกไม่รู้จะทำอย่างไรก็เลยใส่เกียร์หมาโกยแน๊บ เข้าป่าไปเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 232 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เปิ่นออก

ภาษาอีสานคำว่า..เปิ่นออก
ความหมายตรงๆ ====>
คลาดกัน ไม่เป็นไปดังตั้งใจ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:34:31

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
เฮาหวังว่าสิได้แต่งกับสาวบ้านนี้ จั่งใด๋คือจั่งเปิ่นออกแบบซี้น้อ

แปล
เราหวังว่าจะได้แต่งงานกับสาวบ้านนี้ ทำไมถึงเป็นแบบนี้ไปได้ ไม่เป็นไปดังตั้งใจเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 233 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปง

ภาษาอีสานคำว่า..แปง
ความหมายตรงๆ ====>
ซ่อม
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 31-07-2010 00:11:10

ตัวอย่าง

โทรทัศน์เสียเอาไปแปงแหน่เด้อ

แปลว่า โทรทัศน์เสีย เอาไปซ่อมหน่อย

คำว่า แปง ใช้กับสิ่งของ ถ้าเป็นคน ใช้คำว่า ปัว ซึ่งแปลว่า รักษา

(เป็นคำเก่า ที่ลาวยังใช้อยู่)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 234 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปด

ภาษาอีสานคำว่า..แปด
ความหมายตรงๆ ====>
1.เปื้อน 2.ติดต่อ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-06-2006 10:36:35

ตัวอย่าง

แปด ในความหมายว่า เปื้อน เช่น
พ่อใหญ่หน่อ: \"อีหล่าเอ้ย ขนมก้อนนั่นอย่าไปกินมันเด้อ มันหล่นลงพื่น มัน \"แปด\" ขี่ดินแล้ว มันสกปรก\"
ลูกสาว: \"บ่เป็นหยังดอกอี่พ่อ ข่อย เลียขี่ดินออกแล้วหละ\"

แปดในความหมายว่า ติดต่อ ไม่ใช่ติดต่อสื่อสารนะ เป็นการติดต่อจากคนสู่คน หรือจากสัตว์สุ่คน ส่วนใหญ่จะเกี่ยวกับเชื้อโรค เช่น
-เวลาเจ้าเป็นตาแดง เจ้าอย่าไปโรงเรียนเด้อ เดี๋ยวสิเอาโรคตาแดงไป \"แปด\" หมู่
หมายความว่า เวลาคุณเป็นโรคตาแดง คุณอย่าไปโรงเรียนนะ เดี๋ยวจะเอาโรคตาแดงไป \"ติดต่อ\" สู่เพื่อน

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 235 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แป๊ด

ภาษาอีสานคำว่า..แป๊ด
ความหมายตรงๆ ====>
โผล่ออกมาให้เห็น หรือ หลุดออกมาเล็กน้อย
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: Bios
เมื่อวันที่:: 13-05-2010 12:51:16

ตัวอย่าง

แป๊ด คือลักษณะของสิ่งๆหนึ่งที่ถูกทับไม่สนิทแล้วโผล่ออกมาให้เห็นให้รู้

เช่น อีสีนั่งทับสมุดแล้วนั่งทับบ่มิด มุมของสมุดเลย"แป๊ด"ออกมา หรือพ่อใหญ่ก้อนคำนั่งอยู่ซือๆหล่อยตด"แป๊ด"ออกมาเหม็นกันเบิดเฮือน

แปลว่า เด็กหญิงสีนั่งทับสมุด แต่นั่งทับไม่สนิท มุนของสมุดเลยโผล่ออกมา หรือ คุณลุงก้อนคำขณะที่นั่งอยู่ เผลอผายลมออกมานิดหนึ่ง ส่งกลิ่นเหม็นทั่วบ้าน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 236 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปน

ภาษาอีสานคำว่า..แปน
ความหมายตรงๆ ====>
หมดเกลี้ยง, สะอาด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 7/28/01 10:49:51 PM

ตัวอย่าง

เว้าแบบแปนๆ ถึงอ้ายมีแฟนก็ยังคึดฮอด

แปลว่า พูดจนหมดเปลือกเลยว่าถึงพี่จะมีแผนแล้วน้องก็ยังคิดถึงพี่อยู่

อีกอันนะครับ
มาฮอดเฮือนเจ้า คือแปนดีแท้ สงสัยลูกสาวถึกสั่งสอนมาดี
แปลว่า มาถึงบ้านคุณ ทำไมสะอาดจัง สงสัยเลี้ยงสั่งสอนลูกสาวมาดี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 237 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แปแลบแซบ

ภาษาอีสานคำว่า..แปแลบแซบ
ความหมายตรงๆ ====>
แบนแต๊ดแต๋
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:55:16

ตัวอย่าง

โตอย่าง
น้องจีจ้าเบิ่งจักรยานคันนั้นแนหล่ะยางฮั่วแปแลบแซบ

แปลเป็นไทย
น้องจีจ้าดูจักรยานคันนั้นสิครับ ยางรั่วแบนแต๊ดแต๋เลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 238 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โป่ม

ภาษาอีสานคำว่า..โป่ม
ความหมายตรงๆ ====>
กินคำใหญ่
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 11:53:11

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล เลามักคักแท้ๆ ตั้วกับก้อยกุ้งนี่กะดาย... คุ้ยเอาคุ้ยเอา จนบ่าวหน่อฉิ๋ว กะเลยว่า “พ่อใหญ่อันนี่ อย่ากินโป่มหลาย มันสิเหมิดก่อนข้อย”


แปล

พ่อเฒ่าดล แกชอบมากเลยนะ ยำกุ้งดิบๆ เนี่ย... กินเอา กินเอา(คำใหญ่ๆ) จนบ่าวหน่อหมั่นไส้ ก็เลยว่า “ตาคนนี้ อย่ากินคำใหญ่มากนัก มันจะหมดก่อนผม (ผมกินไม่ทัน)”

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 239 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไป่ ,ไป๊

ภาษาอีสานคำว่า..ไป่ ,ไป๊
ความหมายตรงๆ ====>
หรือยัง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 02-06-2006 12:25:25

ตัวอย่าง

ไป่ หรือไป๊ (บ่อฮู้สิสะกดจั่งได๋ ออกเสียงเอาเองเด้อ)
ความหมาว่า หรือยัง เป็นลักษณะแสดงคำถาม ว่าทำอะไรแล้วหรือยัง เช่น

-บ่าวหน่อกินเข่าไป่---คุณหนุ่มหน่อทานข้าวหรือยัง
-พระมหาบัติสิกไป่----พระมหาบัติลาสิกขาบทหรือยัง
-น้องพอลล่ามีผัวไป่---น้องพอลล่าแต่งงานหรือยัง
-มีเหล่าแล่ว มีกับแกล้มไป่---มีสุราพร้อมแล้ว มีกลับแกล้มหรือยัง
-อ้ายกระบี่โลหิต ลาวเฒ่าไป่---บ่ ลาวบ่ทันเฒ่าดอก ลาวหองกะหนุ่มๆอยู่ (หล่อพร้อม).....

สั่นตั๊ว..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 240 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผยา,ผญา

ภาษาอีสานคำว่า..ผยา,ผญา
ความหมายตรงๆ ====>
สุภาษิตโบราณ,คำปรัชญา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 3/5/2002 11:11:36 PM

ตัวอย่าง

มาบักหล่า อีนาง พ่อสิเว้าผยาให่ฟัง
"ลูกเอ้ย คันบ่ออกจากบ้านกะบ่เห็นด่านแดนไกล คันบ่ไปหาเฮียนกะบ่มีความฮู้."
แปลว่า
ลูกเอ๋ย หากไม่ออกจากบ้านก็ไม่มีทางเห็นในสิ่งที่ยังไม่เห็น เช่นกัน หากไม่ไปร่ำเรียนไฉนเลยจะมีความรู้

นี่แหละครับปรัชญาชาวบ้าน สุภาษิตชาวบ้าน ที่โดดเด่นทั้งทางด่านภาษา
ผญา,ผยา อ่านว่า ผะ-หยา

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 241 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผักกะโตวา

ภาษาอีสานคำว่า..ผักกะโตวา
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นพืชน้ำชนิดหนึ่งใบก้านรับประทานได้
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 22-10-2007 14:05:45

ตัวอย่าง

อ.สุวรรณภูมิ..พยัคฆฯ...พุทไธสง...เรียกผักกะโตวา....ลักษณะของผักกะโตวา...มีสีเขียว...อยู่ใต้น้ำ..ชอบขึ้นตามบึง...หนองน้ำ...แก่ง....เลิง.....กุด...ที่มีน้ำใสๆ...รับประทานเป็นอาหารได้...ทั้งก้านและใบจะกรอบ....รสชาดอร่อย..รับประทานกับน้ำพริก....รับประทานกับส้มตำจะได้รสชาดดีเยี่ยม...ทางร้อยเอ็ด อ.เสลภูมิ...บางบ้านเรียกผักโหบเหบ....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 242 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผักขา

ภาษาอีสานคำว่า..ผักขา
ความหมายตรงๆ ====>
ผักชะอม
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: พวงเพ็ชร มีบุญ
เมื่อวันที่:: 09-08-2010 12:53:59

ตัวอย่าง

กินเข่ากับแกงส้มผักขาทอด
แปล..ทานข้าวกับแกงส้มชะอมทอด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 243 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผักบัว

ภาษาอีสานคำว่า..ผักบัว
ความหมายตรงๆ ====>
ผักหอม .ต้นหอม
อ้างอิงจังหวัด :: หนองบัวลำภู
จากคุณ:: พ่อลาว
เมื่อวันที่:: 19-10-2010 11:58:07

ตัวอย่าง

ยางไปเอาผักบัวมาไส่แกงแด่ "โดย"

เดินไปเอาต้นหอมมาใส่แกงหน่อย "ค่ะ/ครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 244 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผ่านวาตั๊ว

ภาษาอีสานคำว่า..ผ่านวาตั๊ว
ความหมายตรงๆ ====>
ว่าแล้ว,เห็นมั๊ย(ถามเพื่อตอกย้ำ)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: หนุ่มเซียงขอน
เมื่อวันที่:: 17-02-2009 10:35:55

ตัวอย่าง

โตไปเฮ็ดหยังมามือคือมีแตเลือดว่า : เธอไปทำอะไรมาทำไมมือเปื้อนเลือด

ไปจับมีดอันมันหงายอยู่หนั่นแล่ว : น่าน...ผ่านวาตั้ว..มันสิบาดมื้อว่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 245 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ผ่าแพอีโป้,ผ่าอี่โป้

ภาษาอีสานคำว่า..ผ่าแพอีโป้,ผ่าอี่โป้
ความหมายตรงๆ ====>
ผ้าขาวม้า same meaning as ผ้าด้าม,ผ้าแพรด้าม
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบรี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-09-2006 14:03:23

ตัวอย่าง

ผ้าแพรอี่โป้ หรือ ผ้าอี่โป้ มีความหมายว่า ผ้าขาวม้า ซึ่ง อาจเรียก ผ้าด้าม หนือผ้าแพรด้าม ได้เช่นกัน

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ: โฮ้ พ่อใหญ่บัติ คือเป็นตาสิเย็นมีแฮงเนาะ ย่างแก้เสี่ย \"ผ่าแพอีโป้\" พาดบ่า สิไปไสน้อ
พ่อใหญ่บัติ: กะเย็นดีอยู่ดอก แม่เขาบักหำน้อยเฮ็ดแนวกินให่กินอิ่มโพด กะเลยว่าสิหาย่างเล่นเลาะบ้าน ให่เข่าลงแข้งลงขา ซะเกิ่น จั่งค่อยสิไปหาหม่องปู \"ผ่าอีโป้\" นอนเสริมเย็น สั่นดอก

ความหมาย

บ่าวหน่อ: โอ้โห คุณตาบัติ คงจะเย็นดีมีความสุขมากนะครับ เดินไม่ใส่เสื้อเอา \"ผ้าขาวม้า\" พาดไหล่ จะไปไหนรึ
คุณตาบัติ: ก็เย็นดีอยู่หรอก แม่บ้านอาหารกินให้กินอิ่มเกินไป ก็เลยว่าจะเดินเล่นรอบหมู่บ้าน ให้ข้าวย่อยสักหน่อย เสียก่อน ค่อยจะไปหาที่เหมาะๆปู \"ผ้าขาวม้า\" นอนพักผ่อน ซักหน่อย

แม่เขาบักหำน้อย= เป็นคำที่ใช้เรียกภรรยาที่บ้าน
เข่าลงแข้งลงขา = อาหารเริ่มย่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 246 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เผี่ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เผี่ยน
ความหมายตรงๆ ====>
หมด, หมดเกลี้ยง, ไม่เหลือ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 03-09-2007 16:14:32

ตัวอย่าง

คำว่า เผี่ยน หมายถึง หมด, หมดเกลี้ยง, ไม่เหลือ

เป็นคำวิเศษณ์



มาดูตัวอย่างกันนะครับ

น้องพี่จั่งใด๋มากินเนื้อปลาเผี่ยนจั่งซี้ ก๋าวาสิบ่เหลือให้แมวจักหน่อยแหน่บ่

แปลว่า

น้องพี่ทำไมมากินเนื้อปลาหมดเกลี้ยงอย่างนี้ กะว่าไม่ให้เหลือไว้ให้แมวกินบ้างหรือไร



อีกตัวอย่างนะครับ

อ้ายดล เลามักการบรรยาย โดยเฉพาะที่มหาลัยเอกชน เว้าบรรยายยามใด๋ เลาสิเก็บรายละเอียดจนเผี่ยนเหมิดเลย จนนักศึกษาสาวๆเหมิดควมสิถามพู้นหล่ะ สิเดิกดึ่นปานใด๋ เลากะสิเว้าเก็บเอาจนเผี่ยน

แปลว่า

พี่ดล แกชอบการบรรยาย โดยเฉพาะที่มหาวิทยาลัยเอกชน พูดบรรยาครั้งใด แกจะเก็ยรายละเอียดจนหมด จนนักศึกษาสาวๆ หมดคำถาม จะดึกดื่นเพียงใด แกก็จะเล่าเก็บรายละเอียดจนหมด



เอาไว้ส่ำนี้ก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 247 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แผ่

ภาษาอีสานคำว่า..แผ่
ความหมายตรงๆ ====>
ขอบริจาค
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 07-09-2009 13:28:14

ตัวอย่าง

คำว่าแผ่ ในภาษาอีสาน คือ การขอบริจาค เพื่อร่วมทำบุญร่วมกัน
ในบางหมู่บ้านที่ต้องการระดมทุนเมื่อสร้างศาลา หรือ สร้างอุโบสถ ต้องการให้เสร็จเร็ว หากเปิดรอรับบริจาค จะไม่ทันการณ์ การแผ่ข้าวหรือเงินจะเร็วขึ้น

ตัวอย่าง
สาวส่า : อ้ายๆ นางเห็นรถมาแผ่ข้าวไปสร้างศาลา เพิ่นสิมาทางคุ้มเฮา เฮือนน้องบ่ได้เฮ็ดนา บ่มีข้าวสิเฮ็ดจั่งใด๋
บ่าวหน่อ : สาวส่าเอ๊ย... คันเฮาบ่มีข้าวเฮากะบ่ต้องใส่ข้าวกะได้ เพิ่นบ่ได้แผ่ตะเข้าดอก เพิ่นแผ่เงินนำ

แปล
สาวส่า : พี่ๆ น้องเห็นรถมาขอบริจาคข้าวเพื่อไปสร้างศาลา เขาจะมาทางคุ้มบ้านเรา บ้านน้องไม่ได้ทำนาคงไม่มีข้าวให้ จะทำยังไง
บ่าวหน่อ : สาวส่าเอ๋ย..ถ้าเราไม่มีข้าวก็ไม่ต้องใส่ข้าวก็ได้ เขาไม่ได้มารับบริจาคเฉพาะข้าวหรอก เขามาขอบริจาคเงินด้วย

สั่นดอกหวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 248 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โผด, โพ๋ด, หพด

ภาษาอีสานคำว่า..โผด, โพ๋ด, หพด
ความหมายตรงๆ ====>
ปล่อยทิ้ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18-02-2006 15:42:42

ตัวอย่าง

ตัวนี้ไม่รู้ว่าภาษาไทยเขียนอย่างไรกันแน่ ก็ออกเสียงเหมือนข้าวโพด แถมไม้จัตวา ว่างั้น
มาดูความหมายและตัวอย่างกัน

แมวอยู่บ้านข่อยมันคูณคือจั่งหยังนี่ หนูกะบ่ไล่ หนำซ้ำขี่กะบกถม
ข่อยกำลังสิเอามันไปโผด อยู่ป่า ตอนนี้
แปลว่า
แมวที่อยู่บ้านมันดีจริงจริ้งงงง (ที่จริงแล้ว คูณแปลว่าดี ในตอนนี้เขาประชด) หนูก็ไม่ไล่จับ หนำซ้ำถ่ายอุจจาระแล้วยังไม่กลบอีก (ปรกติแมวจะกลบกองถ่ายทุกครั้ง)
ผมกำลังจะเอามันไปปล่อยทิ้งที่ป่าตอนนี้แหละ

ใช้ โผดล โหพด, โพ๋ด, หพด อะไรก็ได้ เลือกเอาได้เลย แต่ให้อ่านโผด

บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 249 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฝน (ลักษณะของฝน)

ภาษาอีสานคำว่า..ฝน (ลักษณะของฝน)
ความหมายตรงๆ ====>
แสดงลักษณะของฝน เกี่ยวกับฝน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-10-2006 13:34:41

ตัวอย่าง

ฝน ในที่นี้ ไม่ได้แปลว่า ลับคม ฝนที่แปลว่า ลับคม ได้มีการนำเสนอไปแล้ว

ในที่นี้จะขอเสนอคำที่เกี่ยวข้องกับฝน เช่น

-ฝนริน หมายถึง ฝนตกปรอยๆ หรือ ฝนพรำ

-ฝนเอี้ยน ,ฝนเซา หมายถึง ฝนหยุดตก

-ฝนตกฮำ ,ฝนฮำ หมายถึง ฝนตกใส่ หรือ เปียกฝน

-ฝนแฮง หมายถึง ฝนตกหนัก (จริงนะเธอ โอ๊ะ)

-ฝนหวิด หมายถึง ฝนหมดฤดู หรือ สิ้นหน้าฝน

-ฝนตกหัวปี หมายถึง ฝนตกเร็วก่อนที่ฤดูฝนปกติ

-ฝนหล่า หมายถึง ฝนมาช้ากว่าฤดูฝนปกติ

-ฝนแล่น หมายถึง ฝนที่ตกๆหยุดๆ เหมือนฝนวิ่งผ่านไป

-ฝนฮึม หมายถึง ฝนตกทั้งวันทั้งคืน ทำให้ชื้นแฉะไปหมด

-ฝนตกแฮงจนฟ้าสิหลู หมายถึง ฝนตกหนักปานฟ้าจะถล่ม

-ฝน ธนสุนทร หมายถึง ฝน ธนสุนทร

เอ๋า เอาสำนี่ก่อนเนาะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 250 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฝนฮึม

ภาษาอีสานคำว่า..ฝนฮึม
ความหมายตรงๆ ====>
ฝนตกชุก,ฝนตกบ่อย,ตกทั้งวันทั้งคืน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 26-08-2006 23:26:40

ตัวอย่าง

ช่วงนี้ เดือนสิงหาคม ช่วงพายุฝนเข้า มักจะได้ยินผู้เฒ่าผู้แก่ พูดคำว่า \"ฝนฮึม\" บ่อยๆ เช่น

-ฮอดยามไกล้บุญข้าวสากมายามได๋ \"ฝนกะฮึม\" อยู่ตลอด พ่องตกแฮงพ่องตกริน อยู่เหมิดมื่อ ถนนหนทางกะเปียกกะจื้น แต่กะยังไคกว่าหว่างเดือนที่แล้วอยู่ตี๊ จั่งแม่นแล้งคัก พากันดำนาผง สักหลุ่งอยู่วะสั่น ไคแหน่ ดำนาผงไว้แล้ว มาฮอดเดือนนี้ มี \"ฝนฮึม\" มาใส่ พอต้นข้าวได้ซื่น ได้แตกกออยู่

แปลว่า

-พอถึงไกล้ช่วงบุญข้าวสากมาเมื่อได \"ฝนก็ตกชุกทั้งวัน\" ทั้งตกหนักสลับับตกปรอยๆอยู่ทั้งวัน ถนนหนทางก็เปียกแฉะ แต่ก็ยังดีกว่าเดือนที่ผ่านมาอยู่หรอก มันแห้งแล้งมาก ได้แต่ดำนาที่ไม่มีน้ำ ใช้ไม้จิ้มผืนนา แล้วก็ดำเอา ก็ยังดีนะที่ดำนาแบบแห้งๆไว้ พอมาถึงเดือนนี้มี \"ฝนตกชุก\" ลงมาใส่ พอต้นข้าวได้ชุ่มชื้น ได้แตกกอบ้าง

วะสั้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 251 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฝักหลอก

ภาษาอีสานคำว่า..ฝักหลอก
ความหมายตรงๆ ====>
รังไหม
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:56:45

ตัวอย่าง

โตอย่าง
อีแม่..มื้อนี้สิค้างหม่อทาวฝักหลอกติครับ

แปลเป็นไทย
แม่...วันนี้จะต้มน้ำสาวรังไหมเหรอครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 252 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พวม

ภาษาอีสานคำว่า..พวม
ความหมายตรงๆ ====>
กำลัง , กำลังจะ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 11-01-2007 15:02:49

ตัวอย่าง

พวม แปลว่า กำลัง หรือ กำลังจะ เช่น
-พวมไป = กำลังไป
-พวมมา = กำลังมา
-พวมสิกินเข่า = กำลังจะกินข้าว

ตัวอย่วง

น้องพอลล่า : อ้ายหน่อ ข่อยไช้ให่เจ้าไปซักผ้า ยามได๋สิไปดัวเนี่ย คาแต่เล่นดีดยางอยู่กับเด็กน้อยนั่นหละ
บ่าวหน่อ : \"พวม\" สิไปเดียวนี้หละจ้า ไสหละกาละมัง

แปลว่า

น้องพอลล่า : พี่หน่อ น้องใช้ให้พี่ไปซักผ้า เมื่อไหร่จะไปซักสักที มัวแต่เล่นดีดยางอยู่กับเด็กน้อยนั่นแหละ
บ่าวหน่อ : \"กำลัง\" จะไปเดียวนี้แหละจ้า กาละมังซักผ้าอยู่ไหนหละ

บ่าวหน่อลาวว่าถ้าลาวได้เมีย ลาวสิบ่ย่านเมีย พะนะ
ย่านเฮ็ดหยังเมีย บ่แม่นผีหลอก (พญาชาญ เพิ่นว่า)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 253 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อเฒ่า/แม่เฒ่า

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อเฒ่า/แม่เฒ่า
ความหมายตรงๆ ====>
พ่อตา/แม่ยาย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:20:56

ตัวอย่าง

ลูกใภ้อย่าลืมไปยาม ไปเล่นนำพ่อเฒ่า แม่เฒ่าแน่เด้อ หลังดองกันแล้ว

=ลูกสะใภ้อย่าลืมไปเล่นกับพ่อตาแม่ยายหน่อยนะ หลังผูกญาติกันแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 254 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อตู้แม่ตู้

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อตู้แม่ตู้
ความหมายตรงๆ ====>
ตา ยาย
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:33:12

ตัวอย่าง

ใช้กรณีเดียวกันกับพ่อใหญ่ แม่ใหญ่ แต่ใช้กันคนละท้องที่เฉยๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 255 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อฮัก เเม่ฮัก

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อฮัก เเม่ฮัก
ความหมายตรงๆ ====>
พ่อเเม่บุญธรรม
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: คนต้าย
เมื่อวันที่:: 14-12-2006 20:16:49

ตัวอย่าง

พ่อฮัก เเม่ฮัก รับข่อยไปเลี้ยงเด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 256 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พ่อ

ภาษาอีสานคำว่า..พ่อ
ความหมายตรงๆ ====>
พบ,เจอ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 06-06-2006 09:10:22

ตัวอย่าง

พ่อ ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง บิดา นะ ส่วนคำว่าบิดาหรือพ่อในภาษากลาง ภาษาอีสาน จะเอิ้น อี่พ่อ หรือ อี่พอ สิมีคำว่า อี่ นำหน้า เช่น อี่แม เป็นเมีย อี่พอ เป็นต้น

ส่วนคำว่า พ่อ ในภาษาอีสาน จะหมายถึง พบ หรือ เจอ เช่น
-ลาล่า กับ ลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดอยู่ในโคก ไปตั้งแต่เซ้าจนสวย กะบ่ \"พ่อ\" เห็ดจักดอก จนทั้งสองคนหิวเข่า กะเลยสิพากันเมียบ้าน ตอนขากลับกะย่างมา \"พ่อ\" โพน โพนบักใหญ่หนึ่ง พอเหลียวลอดง่าไม่เข่าไป ลาล่าถึงกับสะเดิด เพราะว่าลาว \"พ่อ\"ว่า อยู่ข้างโพนมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิด ขาวจ้ากพากเต็มไปเหมิด เกิดมากะบ่เคยพบเคย \"พ่อ\"

แปลว่า -ลาล่า กับลูลู่ ไปหาเก็บเห็ดในป่า ไปกันตั้งแต่เช้าจนสาย ก็ไม่ \"พบ\" เห็ดสักดอก จนทั้งสองคนหิวข้าว ก็เลยพากันจะกลับบ้าน ระหว่างทางก็เดินมา \"เจอ\" กับโพนที่ใหญ่โพนหนึ่ง พอแกมองลอดกิ่งไม้เข้าไป ลาล่าถึงกับสะดุ้ง เพราะแก \"พบ\" ว่าอยู่ข้างโพนนั้นมีแต่เห็ดปลวกจิก เกิดขาวเต็มไปหมด เกิดมาก้ไม่เคยพบเคย \"เจอ\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 257 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พันพรือ

ภาษาอีสานคำว่า..พันพรือ
ความหมายตรงๆ ====>
สบายดีมั้ย
อ้างอิงจังหวัด :: เลย
จากคุณ:: เด็กใต้
เมื่อวันที่:: 05-07-2008 22:57:31

ตัวอย่าง

ผมม่ายช้ายคนอีสาน เเต่ผมเป็นคนใต้ครับพี่น้อง พันพรือพี่น้องภาคอีสานทั้งหลาย
บายดีม่ายครับ เด็กใต้คนนี้ขอขอบคุนสําหรับเเรงใจที่ช่วยเหลือพี่น้องชาวใต้
โบ๋เราอาจมีความขัดเเย้งกันบ้างหนาเกี่ยวกะการเมือง เเต่ไม่ว่าจะพันพรือเราก็ภาคเดียวกานนะครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 258 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พาข้าว

ภาษาอีสานคำว่า..พาข้าว
ความหมายตรงๆ ====>
ภาชนะที่ใส่อาหารหลายๆอย่าง เช่น ถาดใส่กับข้าวหลายๆอย่าง หรือรวมวงกันนั่งรับปะทานอาหารเรียกว่าวงพาข้าว/สำรับอาหาร
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 18-12-2009 06:15:04

ตัวอย่าง

ยกพาข้าวมา
แปลว่า ยกสำรับข้าวมา
ความหมายก็ประมาณนี้ อธิบายยาก
บางทีก็เรียกรวมว่า พาข้าวพาปลา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 259 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พาแลง

ภาษาอีสานคำว่า..พาแลง
ความหมายตรงๆ ====>
สำรับอาหารมื้อเย็น/dinner
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ชัยนาท
เมื่อวันที่:: 08-02-2008 13:37:48

ตัวอย่าง

พาแลงนี้ ได่หยังกินน้อแม่
หมกฮวก ใส่บักอึ
(แม่ เย็นนี้มีอะไรทาน..ครับ ห่อหมกลูกอ๊อดใส่ใส่ฟักทองจ้า..)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 260 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พาโล, พาโลพางาย

ภาษาอีสานคำว่า..พาโล, พาโลพางาย
ความหมายตรงๆ ====>
พาล,ร้องไห้แบบเอาเป็นเอาตาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 31-05-2006 18:12:40

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่บัติ เลาเอาลูกซาย ไปเล่นกับลูกสาวกับพ่อใหญ่ดล พอดีลูกสาวพ่อใหญ่ดล กัด เข้าหบักแอว ลูกพ่อใหญ่บัติ ฮ้องไห่วาสั่น ฮ้องพาโลพางาย ออยเอากะบ่เซา

แปลว่า

ตาบัติแกเอาลูกชายไปเล่นกับลูกสาวตาดล พอดีลูกสาวตาดลไปกัดเอวของลูกตาบัติ ร้องให้ไม่หยุด ร้องแบบเอาเป็นเอาตาย ปลอบยังไงก็ไม่หยุด

ออย==> ปลอบ
หบักแอว ==> เอว
หบัก==> รอยหยัก ที่มีการเลี้ยว หรือหัก อะไรสักอย่างนี่แหละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 261 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พีตี๋

ภาษาอีสานคำว่า..พีตี๋
ความหมายตรงๆ ====>
สมมุติ , แกล้งทำ,เสแสร้ง , ทำเป็น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-06-2006 12:04:50

ตัวอย่าง

ยกตัวอย่างคำเช่น
-พีตี่เล่น = เล่นสมมุติ
-พีตี๋ให่ = แกล้งร้องให้
-พีตี๋มัก = แกล้งทำเป็นชอบ
-พีตี๋เป็น = สมมุติว่าเป็น
ตัวอย่างประโยค เช่น

อ้ายบัติ: หน่อๆ เฮามาเล่นเฮียนน้อยกันเถาะ เล่นขายของ \"พีตี๋\" เนาะ
หน่อ: ได้เลยอ้าย คันจั่งสั้น ให่อ้าย \"พีตี๋\" เป็นพ่อค้า เด้อ ข่อยสิเป็นลูกค้า
ความหมาย
พี่บัติ: หน่อๆ เรามาเล่นขายของกันเถอะ เล่นขายของ \"สมมุติ\" นะ
หน่อ: ได้เลยพี่ ถ้าอย่างนั้น ให้พี่ \"สมมุติ\" เป็นพ่อค้านะ ผมจะเป็นลูกค้า

หรืออีกสักตัวอย่าง
บ่าวหน่อ(หน้าตาเศร้าสร้อย) : น้องกระแตน้อ น้องกระแต ซ่างมา \"พีตี๋\" ว่าฮักอ้าย ฮักอ้าย อ้ายกะหลงเซื่อ มา \"พีตี๋\" ฮ้องให่ \"พีตี๋\" สำออยกับอ้ายว่า อ้ายดลหักอกเพิ่น ทำท่าโศรก ทำท่าเศร้า ให่อ้ายหน่อเอาใจ ซ่างมา \"พีตี๋\" ล่อให่อ้ายหน่อดีใจแท่น้อ นางเอย บัดทีแท่เพิ่นกะยังเป็นผู้สาวกันกับอ้ายดลอยู่คือเก่า ซ่างมาตั๋วหลอกต้ม ให่อ้ายเสียใจแท่น้อ โศรกอีหลีเด้หนิ บ่ได้ \"พีตี๋\"...อย่ามาหัวขวนกันเด้อ
ความหมาย
บ่าวหน่อ(หน้าตาเศร้าสร้อย) : น้องกระแตหนอ น้องกระแต ช่างมา \"ทำแกล้ง\" ว่ารักพี่ รักพี่ พี่ก็เลยหลงเชื่อ มา \"ทำเป็น\" ร้องไห้ \"แกล้งทำ\" สำออยกับพี่ว่า พี่ดลหักอก ทำเป็นโศรก ทำเป็นเศร้า ให้พี่หน่อเอาอกเอาใจ ช่างมา \"แกล้ง\" หลอกให้พี่หน่อดีใจแท่น้อ นางเอย แต่ที่จริงน้องก็ยังเป็นแฟนกันกับพี่ดลอยู่เหมือนเดิม ช่างมาหลอกลง ให้พี่เสียใจขนาดนี้ โศรกจริงๆนะนี่ ไม่ได้ \"เสแสร้ง\"...อย่ามาหัวร่อกันนะ

แม่นบ่หละหือ....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 262 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า พืช-ผัก-หมากไม้

ภาษาอีสานคำว่า..พืช-ผัก-หมากไม้
ความหมายตรงๆ ====>
พืช-ผัก-ผลไม้
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 12-09-2006 11:48:38

ตัวอย่าง

(บัก บางแห่งออกเสียงว่า หมาก)
(หน่วย หมายถึงผลหรือลูก เช่น หน่วยบักมี่ หมายถึง ลูกขนุน)

บักอึ = ฟักทอง
บักแค่ง = มะเขือพวง
บักเขือเคือ (ขอนแก่นออกเสียง บักเฉียเชีย) = มะเขือเทศ
บักโป้งเล็น = มะเขือเทศ
ผักหอมเป, ผักหอมแป = ผักชีฝรั่ง
ผักซี = ผักชีลาว
ผักซีจีน = ผักชี
ผักอีหล่า = สะระแหน่
ผักตำนิน = ผักตำลึง
ผักหม = ผักโขม
บักลิ้นฟ้า = เพกา
ผักกะเดา = สะเดา
ผักไส่, ผักไซ = มะระขี้นก
ผักขา = ชะอม
หัวสิงไค = ตะไคร้
บักบก = จะบก
บักอีเว่อ, บักหูด = มะกรูด
ถั่วดิน = ถั่วลิสง
บักน้ำ = บักน้ำเต้า
บักโต่น = ฟักเขียว
บักหุ่ง = มะละกอ
แตงซ้าง = แตงร้าน
แตงจิง = แตงไทย
มันแกว = มัน (เช่นมันผิวสีแดง เป็นต้น)
มันแกวตะเภา = มันแกว
ผักตินโตก, ผักตบ = ผักตบชวา
ผักอีฮุม = มะรุม
ผักแป้น = คึ่นช่าย
ผักบั่ว = ต้นหอม
ผักอีตู่ = แมงลัก
ผักหนอก = ใบบัวบก
ยานาง = หญ้านาง
เครือหมาน้อย (ขอนแก่นออกเสียง เชียหมาน้อย) = เครือพระพาย, กรุงเขมา
เครือตดหมา (ขอนแก่นออกเสียง เชียตดหมา) = เครือตูดหมูตูดหมา
ผักกะเสด, ผักกะถิน = กระถินบ้าน, กระถินไทย
ผักปัง, ผักหมื่น = ผักปลัง
ผักอีฮีน = ผักขาเขียด
ผักก่าม = ผักกุ่มบก
ผักกุ่ม = ผักกุ่มน้ำ
ผักกูด = ผักกูดขาว
ผักกาดนาด, ขะเม็กหมอ = ผักกาดนา
ผักกาดดง = ผักกาดกบ
ผักเสี้ยนขาว = ผักเสี้ยนผี
ตำลึง, ตำลึงทอง = กะทกรก, เงาะป่า
ผักกาดย่า = ช้าเสือด
ขี้มิ่น, ข้าวมิ่น = ขมิ้น
มันปา = กันเกรา
อือทือ (ดอกแดง) = กระทือ
อือทือ (ดอกเหลือง) = ไพล
ผักลิ้นปี่ = หูปลาช่อน
ผักปอด = แพงพวยน้ำ

บักมี่,บักมี้ = ขนุน
บักเขียบ (ขอนแก่น ออกเสียงว่า บักเฉียบ) = น้อยหน่า
บักทัน = พุทรา
บักเล็บแมว = ผลเล็บเหยี่ยว
บักเฟียง = มะเฟือง
บักข้าวเม่า = มะเม่า
บักสีดา = ฝรั่ง
ตังบี้ = ต่ายควาย, ก้อม
บักต้องแล่ง = นมน้อย
บักก้นคก = ตับเต่าน้อย, กล้วยเต่า
บักสิลา, บักพิลา = ทับทิม
บักขามแป = มะขามเทศ
บักค้อ = สะคร้อ
บักเหลื่อม (ขอนแก่นออกเสียง บักเหลี่ยม) = หนำเลี๊ยบ
บักนัด = สัปปะรด
บักโก = ตะโก
บักหวดข่า, บักหวดคา = มะหวด
บักผีพวน, ผีพ่วน = นมควาย
บักสัง = กะสัง
บักส้มมอ = สมอไทย
หมากต้อง = กระท้อน
บักเค็ง = เขลง

บักหุ่งเทพ, บักหุ่งเทศ = ละหุ่ง
สำสา, ฉำฉา = จามจุรี, ก้ามปู
เสี้ยว = ชงโค
ก้วยน้อย = นมแมว
ส้มโมง = ชะมวง
ไข่เน่า = คำมอกหลวง
ท่ม = กระทุ่มโคก
บักแตก = กระทงลาย
ช้างน้าว = กระแจะ
ค้อแลน = กรวยป่า
หมากเขือบ้า = ลำโพง, ลำโพงกาสลัก
ว่านขี้ = อุตพิต
กากะเลา, อาเลา = อินทนิลบก
สะเลเต = มหาหงส์
บักแต้ = มะค่าแต้
บักงิ้ว = ต้นนุ่น
งิ้วผา = ต้นงิ้ว (มีหนาม และดอกสีแดง)
ก้านของ = ปีบ, กาซะลอง
ผือ = กก
ผักอีตู่ไทย = กระเพรา
ผักอีตู่แหล่, โหระพา = โหระพา
ผักอีเลิด = ชะพลู
เทา = สาหร่ายน้ำจืด (สไปโรไจร่า)
ไข่ผำ, หมากไข่ผำ = ผำ, ไข่ขำ, ไข่น้ำ
คันจอง = ก้านจอง
แคท่ง = แคนา, แคป่า
ผักกะเสดน้ำ = ผักกระเฉด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 263 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เพ

ภาษาอีสานคำว่า..เพ
ความหมายตรงๆ ====>
พัง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 15:15:16

ตัวอย่าง

เจ้าของขี่รถไปหม่นทางได๋ ยางคือเพจังซี่-ตัวเองขับรถไปบดตรงไหนมา ทำไมยางเละตุ้มเป๊ะเงี้ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 264 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เพิ่นว่า

ภาษาอีสานคำว่า..เพิ่นว่า
ความหมายตรงๆ ====>
เขาว่า
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 07-10-2010 23:48:57

ตัวอย่าง

มื้อนี้อาจารย์เพิ่ลว่าไผมาซ้อมบ่ตรงเวลาปรับเงินเด้อ..

แปลว่า..วันนี้อาจารย์บอกไว้ว่าใครมาซ้อมไม่ตรงเวลาอาจารย์จาปรับเงิน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 265 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โพ่โว่

ภาษาอีสานคำว่า..โพ่โว่
ความหมายตรงๆ ====>
โผล่ออกมา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บุญกี้ บานพะลึง
เมื่อวันที่:: 05-06-2006 12:53:58

ตัวอย่าง

มื่อนั่น ขากลับจากไปแสดงอยู่เขาใหญ่ ก่อนฮอดรังสิต รถคันที่เฮานั่งอยู่กำลังแล่นด้วยควมเร็วเติบ กะมีรถสิบล้อคันหนึ่งโพ่โว่ออกมาจากเลนตรงข้าม เหยียบแมนตำกัน ดีตั้วที่คนขับหักหลบทัน

แปลว่า...

วันนั้น ขากลับจากการแสดงที่เขาใหญ่ ก่อนถึงรังสิต รถคันที่เรานั่งอยู่กำลังวิ่งด้วยความเร็วสูงมาก ก็มีรถสิบล้อคันหนึ่งโผล่หัวออกมาจากเลนตรงข้าม เกือบชนกัน ดีที่คนขับหักหลบทัน

คำที่มีความหมายคล้ายกัน; สวด (ใช้ด้วยกันก็ได้ เป็น \"สวดโพ่โว่\")

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 266 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฟอย

ภาษาอีสานคำว่า..ฟอย
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้กวาด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-05-2006 15:06:29

ตัวอย่าง

พอหลวงตามหากลับมาฮอดวัด เห็นศาลามีแต่ขี่ดิน ขี่หยังเหยี่ย ฮกเต็มไปเหมิด กะเลย ฮ้องใส่จัวน้อยว่า น้อยๆเป็นหยังศาลา คือจั่งฮกปานนี้ ไปหา \"ฟอย\" มากวาดออกถ่าแม

แปลว่า
พอหลวงตามหากลับมาที่วัด เห็นศาลาวัดมีแต่ฝุ่น มีแต่ขยะมูลฝอยรกรุงรัง ก็เลยตะโกนหาเณรน้อยว่า นี่เฌรทำไมศาลาวัดมันถึงได้สกปรกอย่างนี้ ไปเอา \"ไม้กวาด\" มากวาดออกหน่อยสิ....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 267 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฟียต

ภาษาอีสานคำว่า..เฟียต
ความหมายตรงๆ ====>
หากหกหล่น ใช้กับน้ำหรือของเหลว เท่านั้น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 18:03:46

ตัวอย่าง

ถ้วยน้ำแกงอย่าสิใส่เต็มหลายเด้อ มันสิเฟียตเด้
แปลว่า
ถ้วยน้ำแกงอย่าใส่มากนัก เดียวน้ำแกงหกนะ

***เหีย ใช้กับทุกอย่าง
***เฟียต ใช้กับของงเหลวเท่านั้น
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 268 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ม๊วนหลาย

ภาษาอีสานคำว่า..ม๊วนหลาย
ความหมายตรงๆ ====>
ไพเราะมาก
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: สิงห์เมาภูเขียว
เมื่อวันที่:: 24-02-2010 15:19:45

ตัวอย่าง

ไปเบิ่งหมอลำซิ่ง ม๊วนหลาย คนตีกัน ข่างฮ้าน
ม๊วน.....หมายถึง ไพเราะ ส่วน คำว่า หลาย
เว้าอยู่แถว อีสาน แปว๊า มาก นั้นหละเด้อ
ครับ.....พี่น้อง.....เอิ้ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 269 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มอ

ภาษาอีสานคำว่า..มอ
ความหมายตรงๆ ====>
โพนเล็กๆ ที่โนน ที่สูงเป็นหย่อมๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:39:33

ตัวอย่าง

มื้อคืน ข่อยขับรถขึ้นมอ รถข่อยข้นบ่ได้ซุกกันเมิดคืนกั่วสิขึ้น
แปลว่า
เมื่อคืน ผมขับรถขึ้นทางภูเขาเล็ก รถขึ้นไม่ได้เลยต้องผลักทั้งคืนเลยกว่าจะขึ้น
ซุก = ผลัก
....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 270 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มอ ,หม่อ

ภาษาอีสานคำว่า..มอ ,หม่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ริม ,อยู่ไกล้ริม ,ชิดขอบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 17-09-2006 22:25:32

ตัวอย่าง

มอ หรือ หม่อ บ่ฮู้ว่าสิเขียนจั่งได๋ ออกเสียงให้มันถืกกะแล่วกัน
แปลว่า อยู่ริม หรืออยู่ชิดขอบ เช่น

-พ่อใหญ่บัติ พาลูกซายไปเบิ่งน้ำมาก อยู่ฝั่งห่วย ลาวเลยบอกลูกว่า บักหล่า อย่าสะไปยืนอยู่ \"มอ\" หลายเด้อ เดี๋ยวมันสิหัวสักตกน้ำ ตายน้ำ พ่อซ่อยบ่ทันเด้

แปลว่า

-คุณตาบัติ พาลูกซายไปดูน้ำหลาก ที่ริมฝั่งห้วย แกเลยบอกกับลูกว่า หนู อย่าไปยืนอยู่ \"ริมฝั่ง\" มากนักนะ เดี๋ยวจะหัวคะมำตกน้ำ จมน้ำตาย พ่อซ่วยไม่ทันนะ

หรือ
-ไปไป ซิ่ง โตไปขึ้นบักค้อมากินกับแจ่วแหน่ อย่าสะไต่ไป \"มอ\" หลายเด้อ เดี๋ยวง่ามันสิพาลิเด้ ตกต้นค้อ ขาหักขาห่าน เด้
แปล
-ไปไป ซิ่ง ช่วยไปปีนต้นสะคร้อ เก็บลูกสะคร้อมากินกับน้ำพริกหน่อย อย่าไต่ไป \"ชิดขอบ\" เหยียบกิ่งเล็กๆ นะ เดี๋ยวมันจะฉีกขาด ตกต้นสะคร้อ ขาหัก นะ (จะบอกให้)

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 271 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มอด

ภาษาอีสานคำว่า..มอด
ความหมายตรงๆ ====>
ดับ/ปิด ถ้าเป็น มุดมอด แปลว่า ตายหรือตายไปแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 22-12-2009 06:33:49

ตัวอย่าง

มอดเครื่องให้แหน่
แปลว่า ดับเครื่องให้หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 272 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มะแหลแถแถด

ภาษาอีสานคำว่า..มะแหลแถแถด
ความหมายตรงๆ ====>
การเที่ยวไปทุกที่ ไร้จุดหลัก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 12/7/2001 12:34:24 AM

ตัวอย่าง

นางหวึ่งเอ้ย เจ้ามาคือมะแหลแถแถด แท้ อยู่ซือๆได้บ่
แปลว่า
คุณหวึ่งครับ ทำไมคุณเที่ยวไปทุกที่ทุกทางไร้จุดหมายอย่างนี้ อยู่เฉยๆได้ไหม
ซือๆ แปลว่า เฉยๆ
วาสั่นดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 273 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มักส่อ

ภาษาอีสานคำว่า..มักส่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ขี้ฟ้อง/คนขี้ฟ้อง/คนเรื่องมาก
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 01-07-2010 01:07:12

ตัวอย่าง

อย่าไปบอกเรื่องให้มันฮู้เด้อ มันแห่งมักส่ออยู่

แปลว่า อย่าไปบอกเรื่องให้มันรู้ มันยิ่งเป็นคนขี้ฟ้อง

(คำว่า ส่อ กับ ส้อ มีความหมายต่างกัน )

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 274 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มันเป็นกัน

ภาษาอีสานคำว่า..มันเป็นกัน
ความหมายตรงๆ ====>
ได้เสียเป็นผัวเมียกัน หรือชายหญิงได้ร่วมประเวณีกันแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 27-07-2008 12:44:26

ตัวอย่าง

ภาษาอีสานส่วนมากจะไม่พูดตรงๆ จะพูดสุภาพให้รู้เป็นในๆ ว่าเป็นเรื่องใคร ทำอะไร อยู่ที่ไหน อย่างไร คือโอกาสที่จะถูกฟ้องหมิ่นประมาทมีน้อยมากในภาษาอีสาน มันเป็นงามงดงามในการใช้ภาษาและการสื่อความหมาย เช่น นายดำไปลักลอบได้เสียเป็นผัวลับๆกับนางสาวสุดสวย และไม่ต้องการให้คนในหมู่บ้านรู้ แต่บังเอิญมีคนรู้นำเรื่องไปพูดคุยกัน คนในหมู่บ้านจะเรียกว่า \"มันเป็นกัน\" ความหมายก็คือ ได้ร่วมประเวณีกันแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 275 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ม้าง

ภาษาอีสานคำว่า..ม้าง
ความหมายตรงๆ ====>
ค้น/รื้อ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 08:34:40

ตัวอย่าง

อาจารย์:หญ่า โตม้างออกให้เหมิด บ่ผ่าน
นักเรียน:เอ้า คือเป็นจั่งซั่น

แปล อาจารย์:หญ้าไม่ผ่าน รื้อออกให้หมด
นักเรียน:ทำเป็นอย่างงั้นล่ะครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 276 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มานทาง

ภาษาอีสานคำว่า..มานทาง
ความหมายตรงๆ ====>
ผู้หญิงทีตั้งท้องก่อนแต่งหรือไม่รู้แน่ว่าใครเป็นพ่อของลูกในท้อง (เป็นภาษาเก่า บางแห่งก็ไม่ใช้แล้ว)
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 16-12-2009 03:28:03

ตัวอย่าง

แม่ต่อว่าลูกว่า = กูส่งให้ไปเรียนหนังสือ มึงมานทางกลับมาน้อ

แปลว่า กูส่งให้ไปเรียนหนังสือ มึงก็ท้องไม่มีพ่อกลับมา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 277 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มิดจั๊ด

ภาษาอีสานคำว่า..มิดจั๊ด
ความหมายตรงๆ ====>
เงียบสนิท,เงียบหาย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 01-09-2006 09:03:06

ตัวอย่าง

ลักษณะของมิดจั๊ดคือ จากที่เคยมีเสียงดัง อยู่ๆ ก็เงียบไปกระทันหัน ทันทีทันใด....เช่น

ดนตรีเล่นอย่างมันส์ กำลังเต้นหน้าฮ้านอยู่ม่วนๆ ไฟผัดดับ มิดจั๊ดเลย
แปล :
ดนตรีเล่นอย่างมันส์ กำลังดิ้นหน้าเวทีอย่างสนุก ไฟเกิดดับ เงียบสนิท!!!

ตะผัดพ่อใหญ่ดลเลาไปเฮ็ดงานอยู่ไต้หวัน บ่มีไผฮู้ข่าวเลาเลย มิดจั๊ดเลย
แปล:
ตั้งแต่พ่อใหญ่ดลแกไปทำงานที่ไต้หวัน ไม่มีใครรู้ข่าวแกเลย เงียบหายไปเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 278 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มีดตัด, มีดตะไก

ภาษาอีสานคำว่า..มีดตัด, มีดตะไก
ความหมายตรงๆ ====>
กรรไกร
อ้างอิงจังหวัด :: ปทุมธานี
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:25:41

ตัวอย่าง

มีดตัด, มีดตะไก เรียกได้ 2 อย่างครับ หทยถึง กรรไกร

มาตัวตัวอย่างกันนะครับ

บักต๊อก: บ่าวหน่อ ข่อยยืมมีดตัดแหน่
บ่าวหน่อ : เอาไปเฮ็ดหยัง
บักต๊อก : เอามาตัดผม ย้อนวา มื้ออื้น ลูกข่อยสิไปโรงเรียน เดี๋ยวสิถืกครูหนีบ สั่นดอก

แปลว่า
บักต๊อก: บ่าวหน่อ ผมยืมกรรไกรหน่อยครับ
บ่าวหน่อ : เอาไปทำไม
บักต๊อก : เอามาตัดผม เพราะว่า พรุ่งนี้ ลูกผมจะไปโรงเรียนแล้ว เดี๋ยวครูที่โรงเรียนจะตัดผมเอา (ตัดน้อยๆ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 279 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มืน

ภาษาอีสานคำว่า..มืน
ความหมายตรงๆ ====>
ลื่น ไถล
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 14-02-2006 16:21:18

ตัวอย่าง

ไปจับปลา สาพ่อใหญ่บัติ จับเอี่ยนได้โตบักใหญ่นึง
เสียดาย มันมืนมือลงไปในน้ำ เลยอดเอามาต้มเลย
แปลว่า
ไปจับปลา ที่บ่อ ตาบัติ (สา = บ่อ, พ่อใหญ่= ตา) จับปลาไหล (เอี่ยน = ปลาไหล) ได้ตัวนึง เสียดายที่มันลื่นจากมือ หลุดลงไปในน้ำ เลยอดเอาต้มเลย

วาสั่นแหล่ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 280 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มื่น/หมื่น

ภาษาอีสานคำว่า..มื่น/หมื่น
ความหมายตรงๆ ====>
ลื่น
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 12:22:57

ตัวอย่าง

พื้นยังบ่แห้งเทือ ระวังสิมืน ก้นขี้ถั่งเด้อ-พื้นยังไม่แห้งที ระวังจะลื้น ก้นจั้มเบ้ากับพื้นนะ(ก้นกระแทก)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 281 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มืนตาพ้อล่อ

ภาษาอีสานคำว่า..มืนตาพ้อล่อ
ความหมายตรงๆ ====>
ลืมตาแป๋ว
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ อีเกียแดง
เมื่อวันที่:: 25-03-2011 18:58:09

ตัวอย่าง

โตอย่าง
เอ๋า...นอนบ่หลับบ้อคือจั่งมืนตาพ้อล่ออยู่แถ่ะ

แปลเป็นไทย
อ้าว...นอนไม่หลับหรอกเหรอ ทำไมนอนลืมตาแป๋วเสียอย่างนั้นหล่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 282 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มื่อเพ็ง

ภาษาอีสานคำว่า..มื่อเพ็ง
ความหมายตรงๆ ====>
วันเพ็ญ , วันขึ้น 15 ค่ำ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-11-2006 11:11:55

ตัวอย่าง

พอดีวันที่เขียนนี้ ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 12 ตรงกับวันลอยกระทงพอดี ก็เลยจะเสนอคำที่ใช้เรียกวันของชาวอีสาน

-มื่อเพ็ง หมายถึง วันเพ็ญ ซึ่งก็คือ วันขึ้น 15 ค่ำ ของทุกเดือน เช่น เดือนสิบสองเพ็ง หมายถึง วันขึ้น สิบห้าค่ำเดือนสิบสอง เดือนสามเพ็ง หมายถึง วันขึ้นสิบห้าค่ำเดือนสาม

-มื่อดับ หมายถึง วันที่ไม่มีพระจันทร์ในท้องฟ้าเลย ซึ่งก็คือวันสุดท้ายของแต่ละเดือน คือ วันแรมสิบห้าค่ำ หรือ แรมสิบสี่ค่ำในบางเดือนที่สิ้นสุดเดือนที่แรมสิบสี่ค่ำ เช่น เดือนสี่ดับ หมายถึง วันแรมสิบห้าค่ำเดือนสี่

-ออกใหม่ หมายถึง ช่วงต้นเดือน ซึ่งก็หมายถึง ข้างขึ้น เช่น เดือนหกออกใหม่ หมายถึง ต้นเดือนหก เดือนสามออกใหม่สามค่ำ หมายถึง วันขึ้น สามค่ำเดือนสาม เป็นต้น
จะสังเกตุได้ว่าภาษาอีสานจะเรียกเดือนขึ้นก่อนวันเสมอ

ตัวอย่างประโยค

-มื่อนี่กะฮอดเดือนสิบสองเพ็งแล้ว อ้ายหน่อกะได้แต่ถ่าว่ายามได๋สิฮอดเดือนสามเดือนสี่จักเทือ เพราะว่า มื่อเดือนสี่ออกใหม่หกค่ำ กะจั่งค่อยสิได้มื่อดีไปขอน้องพอลล่า

แปลว่า

-วันนี้ก็วันเพ็ญเดือนสิบสองแล้ว อ้ายหน่อก็ได้แต่ตั้งตาคอยว่าเมื่อไหร่จะถึงเดือนสามเดือนสี่สักทีเพราะว่า วันขึ้นหกค่ำเดือนสี่ ถึงจะเป็นวันดีไปสู่ขอน้องพอลล่าแต่งงาน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 283 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า มื้อแลง

ภาษาอีสานคำว่า..มื้อแลง
ความหมายตรงๆ ====>
ตอนเย็น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: sab
เมื่อวันที่:: 13-01-2010 19:51:24

ตัวอย่าง

มื้อแลงกินข้าวกับอะไรดีหนอ
แปลว่า ตอนเย็นนี้กินข้าวกับอะไรดีหนอ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 284 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมีย(สำเนียงบ้านหลุบจ.กาฬสินธุ์)

ภาษาอีสานคำว่า..เมีย(สำเนียงบ้านหลุบจ.กาฬสินธุ์)
ความหมายตรงๆ ====>
กลับ
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 14-10-2010 21:59:03

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง

ป๊ะๆหล่ามะเมียเฮียนกันเถาะพุ่นรถมาถ่าอยู่หัวโท่งล่ะ

แปล ไปกันเถอะๆกลับบ้านกันรถมารอแล้วอยู่ที่หัวทุ่งโน่นน่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 285 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมี้ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เมี้ยน
ความหมายตรงๆ ====>
เก็บให้เรียบร้อย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 25-07-2008 10:24:59

ตัวอย่าง

คำว่า เมี้ยน เป็นคำอีสาน ที่ประเทศลาวก็ยังใช้

หมายถึง การเก็บให้เรียบร้อย ซึ่งเป็น 1 ใน 5 ข้อ ของ 5 ส.



มาดูตัวอย่างกันนะครับ



พอตะผัดน้องนางเลาใหญ่เป็นสาวมา เลากะฮู้จักเมี้ยนเฮียนเมี้ยนซาน จนเฮียนเลาซุมื้อนี้ สะอาดสะอ้าน เป็นตาอยู่ แขกไปไทมามีแต่คนย่องว่านางนี้เป็นตาฮักหลาย



แปลว่า

ตั้งแต่น้องนางโตเป็นสาว แกก็รู้จักเก็บบ้านให้เรียบร้อย จนบ้านแกทุกวันนี้สะอาดสะอ้านน่าอยู่ แขกที่มาบ้านก็ยกย่องชมเชยว่าน่ารักมาก



คำอื่นๆที่ขอแปลเพิ่มครับ

พอตะผัด หรือ ตาผัด แปลว่า ตั้งแต่ หรือ เริ่มตั้งแต่ ส่วนหใญ่ใช้ในเงื่อนเวลา

ซุมื้อ คือ ทุกวัน

ย่อง คือ ชม,ให้คำชม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 286 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมือ,เมีย

ภาษาอีสานคำว่า..เมือ,เมีย
ความหมายตรงๆ ====>
กลับสู่ที่เดิม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:18:54

ตัวอย่าง

มื้อนี้ เฮ็ดงานเซาแล้ว กะเมือ(เมีย) ไป เฮือนไผเฮือนมันเมียไผเมียมันเด้อ
แปลว่า
วันนี้ ทำงานเสร็จแล้วกลับบ้านใครบ้านมัน ไปหาภรรยาของงใครของมัน นะ
....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 287 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมือบ้าน

ภาษาอีสานคำว่า..เมือบ้าน
ความหมายตรงๆ ====>
กลับบ้าน
อ้างอิงจังหวัด :: ชัยภูมิ
จากคุณ:: คนชัยภูมิ
เมื่อวันที่:: 23-04-2010 21:36:05

ตัวอย่าง

อ้ายเขียว : บักอ่าง! เจ้าสิไปไส ไวคักแท้ ถ่าข่อยแหน่
บักอ่าง : สิ เมือบ้าน ไปเบิ่งหนัง

คำแปล

พี่เขียว : ไอ้อ่าง นายจะไปไหน เร็วจริงๆ รอฉันก่อน
บักอ่าง : จะกลับบ้านไปดูหนัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 288 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมื่อลาง

ภาษาอีสานคำว่า..เมื่อลาง
ความหมายตรงๆ ====>
สมัยที่ยังมีชีวิตอยู่(ใช้กล่าวกับคนที่ตายไปแลเ้ว)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 30-10-2013 16:51:19

ตัวอย่าง

ใช้พูดถึงอดีตที่เคยทำของคนที่ล่วงลับไปแล้ว

เมื่อลาง ตู้ไลเลาเคยเเฮ็ดแนวดีให่บ้านเฮา

แปลว่า สมัยที่ลุงไลแกยังมีชีวิตอยู่ แกเคยทำแต่สิ่งดีให้หมู่บ้านเรา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 289 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมื่อแลง/ยามเมื่อแลง

ภาษาอีสานคำว่า..เมื่อแลง/ยามเมื่อแลง
ความหมายตรงๆ ====>
ตอนค่ำ/ตอนเย็น
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 08:30:55

ตัวอย่าง

เป็นคำที่แบบว่าเต็มยศ ทางการของอีสานมากที่อื่นไม่รู้ใช้แบบนี้มั้ย

เช่น เมื่อแลงหม่องเก่าเด้อ ผู้สาว

แปลว่า ตอนเย็นที่เดิมนะ สาว

หรือ ว่าสิเมือยามเมื่อแลง-ว่าจะกลับตอนพลบค่ำเอา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 290 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เมื่อเหิง

ภาษาอีสานคำว่า..เมื่อเหิง
ความหมายตรงๆ ====>
เมื่อไร / ตั้งแต่เมื่อไร / ตอนไหนเวลาไหน บางทีใช้คำว่า มื้อเหิง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 15-11-2010 20:50:43

ตัวอย่าง

ไปแต่เมื่อเหิง

แปลว่า ไปตั้งแต่เมื่อไร

คำที่คล้ายกัน เช่น ไปแต่เหิง/ไปตะเหิง หมายถึง ไปเมื่อไร

ไปแต่เหิงแล้ว แปลว่า ไปนานแล้ว

เหิง แปลว่า นาน นานแล้ว ความหมายเดียวกับคำว่า โดน/ดน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 291 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แมงกะบี้

ภาษาอีสานคำว่า..แมงกะบี้
ความหมายตรงๆ ====>
แมลงปอ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: สาวพระยืน
เมื่อวันที่:: 02-09-2008 15:01:57

ตัวอย่าง

เฮาไปหาจับแมงกะบี้มาเล่นป๊ะ แปลว่า พวกเราไปหาจับแมลงปอมาเล่นกันเถอะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 292 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แมงงอด, แมงเงา

ภาษาอีสานคำว่า..แมงงอด, แมงเงา
ความหมายตรงๆ ====>
แมงป่อง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 14-07-2007 16:46:46

ตัวอย่าง

คำว่า แมงงอด ภาษาฝรั่งคือ scorpion
ในภาคอีสาน จะมี 2 ชนิด คือ แมงงอดกับแมงเงา

ข้อแตกต่างระหว่างแมงงอดกับแมงเงา คือ
แมงงอดจะตัวเล็ก สีออกไปทางที่น้ำตาลเหลือง ตัวใหญ่สุดจะมีขนาดเท่ากับนอ้วก้อยของคนเรา เวลาตอด หรือเวลาที่ปล่อยพิษจะเอาหางที่มีเหล็กในปักเข้าไปที่ศัตรู เจ็บปวดมาก ตัวเล็กๆ ร้ายนัก

ส่วนแมงเงา จะเป็นตัวที่มีสีดำ หรือที่เอาเป็น LOGO ของวง SCORPION นั่นแหละครับ ตัวใหญ่ ประมาณนิ้วโป้งเท้า คนภาคอีสาน นิยามเอามารับประทาน บ้างก็ทอด บ้างก็ดองเหล้า เขาบอกว่า หากปิ้งให้เด็กกินจะแก้โรคซางได้ ผมยังไม่เคยโดนแมงเงาตอดเลย เลยไม่รู้ว่าเจ็บยังไง

ว่างๆ ใครโดนตอดแล้วมาเล่าให้ฟังหน่อยก็ดีครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 293 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แม่ยิง(แม่หญิง)

ภาษาอีสานคำว่า..แม่ยิง(แม่หญิง)
ความหมายตรงๆ ====>
ผู้หญิง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 22:25:38

ตัวอย่าง

เป็นคำเก่าที่นิยมใช้ในฝั่งลาวด้วย

ปล.อีนางหรือใช้กับเด็กสาวที่กำลังโต แต่แม่หญิงหมายถึง ผู้หญิงทั่วไป

อย่าไปซูนคิงเขา มันบ่คือเด๊ะ เฮ็ดจังซี่นำแม่ยิง มันสิขะลำเด๊ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 294 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไม้คันหลาว

ภาษาอีสานคำว่า..ไม้คันหลาว
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้สำหรับหาบข้าวที่เกี่ยวแล้ว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 10-02-2006 11:53:25

ตัวอย่าง

เกี่ยวเข่าแล้ว อย่าลืมเฮ็ดไม้คันหลาวให่จักอันแหน่เด้อ บ่าวหน่อ สิได้เอาไปหาบเข่า
แปลว่า
เกี่ยวข้าวเสร็จแล้ว อย่าลืมทำไม้สำหรับหาบข้าวให้สักอันนะ บ่าวหน่อ จะได้นะไปหาบข้าว

แล้ว แปลว่า ผ่านมาแล้ว เสร็จแล้ว
เป็นคำที่แสดงเรื่องราวที่เป็นอดีต เดี๋ยวจะอธิบายการใช้อีกครั้งนึง

สั้นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 295 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไม้ตุมเตียก

ภาษาอีสานคำว่า..ไม้ตุมเตียก
ความหมายตรงๆ ====>
ไม้ที่ได้จากไม้ไผ่ในส่วนของด้านในกระบอกติดกับเยื้อไผ่เมื่อผ่าไผ่แบ่งเป็น2ส่วนส่วนที่ติดเปลือกนอกเรียกไม้นิ่วเอาไปทำตอกมัดของส่วนในที่ติดเยื่อไผ่จะเหลือเป็นไม้ตุมเตียก
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: พวงเพ็ชร มีบุญ
เมื่อวันที่:: 09-08-2010 12:12:19

ตัวอย่าง

ไม้ตุมเตียกคือไม้ได้จากไม้ไผ่ส่วนที่ติกกับเยื้อไผ่สีขาวๆด้านใน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 296 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยอง

ภาษาอีสานคำว่า..ยอง
ความหมายตรงๆ ====>
การตะลุมบอน.คลุกเคล้า,ทำให้ละเอียดเข้ากัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/29/2002 10:33:01 PM

ตัวอย่าง

บักหล่ามายองยายางให่แม่แหนะ คาตะยองกันกับน้องอยู่หั่น
แปลว่า
ลูก มาทำให้ย่านาฝมันแหลกละเอียดเข้ากันหน่อยซิ อย่ามัวแต่ทะเลาะเล่นตะลุมบอนกันกับน้องซิ

วาสั่นแหล่ว...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 297 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย้อนหยัง/ย้อนอิหยัง/เป็นย้อนหยัง

ภาษาอีสานคำว่า..ย้อนหยัง/ย้อนอิหยัง/เป็นย้อนหยัง
ความหมายตรงๆ ====>
เพราะอะไร/เป็นเพราะอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 05-10-2010 20:39:13

ตัวอย่าง

มันเป็นย้อนหยัง จั่งบ่เมือบ้าน

แปลว่า มันเป็นเพราะอะไร ถึงไม่กลับบ้าน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 298 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยอม

ภาษาอีสานคำว่า..ยอม
ความหมายตรงๆ ====>
การกินแต่น้อย,กินไม่คำโต
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/31/2002 11:22:19 PM

ตัวอย่าง

บักหล่า เฮากะทุกข์กะยาก ข้าวกะบ่ไคมีกินท่อใด๋ แนวกินมื้อนี้กะกินยอมๆแหน่เด้อ
แปลว่า
ลูกเอ๋ย เรามันทุกข์ยาก(ยากจน) ข้าวก็ไม่มีกินเท่าไหร่ กับข้าวันนี้ก็กินคำเล็กๆหน่อยนะ

แนวกิน----กับข้าว

เพิ่นวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 299 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยอม

ภาษาอีสานคำว่า..ยอม
ความหมายตรงๆ ====>
กระเบียดกระเสียน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: นายฮ้อยทมิฬ
เมื่อวันที่:: 30-03-2010 14:14:18

ตัวอย่าง


อ้ายกับน้องกินข้าวกับปี้งซี่น อ้ายค่อยๆบิกินยอมๆ ย่านมันเบิ๊ดก่อน น้องสิบ่ออิ่ม

แปลว่า พี่กับน้องกินข้าวกับปิ้งเนื้อ พี่ค่อยๆบิกินอย่างกระเบียดกระเสียน เพราะกลัวมันหมดก่อนที่น้องจะกินอิ่ม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 300 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยอม (ออกสำเนียงให้ถืกเด้อ)

ภาษาอีสานคำว่า..ยอม (ออกสำเนียงให้ถืกเด้อ)
ความหมายตรงๆ ====>
กินทีละนิด,กินคำเล็กๆ (ตรงข้ามกับโป่ม)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 11:56:14

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดล เลามักคักแท้ๆ ตั้วกับก้อยงัวนี่กะดาย... คุ้ยเอาคุ้ยเอา จนบ่าวหน่อฉิ๋ว กะเลยว่า “พ่อใหญ่อันนี่ กินยอมๆ แหน่”

แปล
พ่อเฒ่าดล แกชอบมากเลยนะ ลาบเนื้อวัวดิบๆ เนี่ย... กินเอา กินเอา(คำใหญ่ๆ) จนบ่าวหน่อหมั่นไส้ ก็เลยว่า “ตาคนนี้ ค่อยๆ กินทีละนิด หน่อยสิ”

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 301 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ย่าน

ภาษาอีสานคำว่า..ย่าน
ความหมายตรงๆ ====>
กลัว
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 06-10-2010 23:21:56

ตัวอย่าง

พ่อเฒ่า:ทิตเอ้ยทิตมื้อแลงไปนากับพ่อบ่
ทิต: บ่ไปดอกอิพ่อ..ผมย่านเหยียบขี้ควายยามย่าง

แปลว่า

พ่อตา:ทิตตอนเย็นๆค่ำๆนี้ไปนากับพ่อไหม?
ทิต:ไม่ไปหรอกครับ..ผมกลัวผมเหยียบขี้ควายเวลาเดิน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 302 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ยู่, หยู้, ญู่

ภาษาอีสานคำว่า..ยู่, หยู้, ญู่
ความหมายตรงๆ ====>
ดัน, ผลัก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-05-2007 11:48:58

ตัวอย่าง

ยู่, หยู้, ญู่ ไม่รู้ว่าเขียนยังไงจะถูก แปลว่า ดัน, ผลัก (PUSH)
เวลาออกเสียงต้อง เอาเอาจมูกมาแตะกับริมฝีปาก และหายใจเข้า แล้วอ่าน (โอย..ลำบาก)

ตัวอย่าง
บ่าวบุญแหงม เลาขับรถไปติดหล่ม กะเลาเอิ้นหมู่พวกมาซอยกันยู่รถเลาออกจากขี้ตม
แปลว่า
บ่าวบุญแหงม แกขับรถไปติดหล่ม แกก็เลยเรียกเพื่อนฝูงมาช่วยกันดันรถขึ้นจากโคลน

จบ.

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 303 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เยา

ภาษาอีสานคำว่า..เยา
ความหมายตรงๆ ====>
ร่อแร่,เหนื่อยล้าอ่อนแรง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 01-06-2006 10:30:17

ตัวอย่าง

1.\"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน งุมถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มัน \"เยา\" สาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\"
หมายความว่า \" กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน ครอบ ถ้วยไว้ก่อน ให้มัน \"ร่อแร่\" ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\"

2.คู่ซิงซนะเลิศ คุตบอลเอฟเอคัพ เล่นจนครบเก้าสิบนาทีแล้ว กะยังหาผู้ซนะบ่ได้ ต้องต่อเวลาออกไปอีก สามสิบนาที เฮ็ดให่นักคุตบอล ทั้งสองข้าง เหมิดแฮง \"เยา\" ไปตามๆกัน โดยเฉพาะ บักเจอหลาด \"เยา\" คักกั่วหมู่ จน บีแข้งปั้น นอนกลิ้งเกียกดิน พุ่นหละ
แปล่า คู่ชิงชนะเลิศฟุตบอลเอฟเอคัพ เล่นจนครบเก้าสิบนาที ก็ยังหาผู้ชนะไม่ได้ ต้องต่อเวลาออกไปอีกสามสิบนาที ทำให้นักฟุตบอลทั้งสองทีม \"เหนื่อยล้าหมดแรง\" ไปตามๆกัน โดยเฉพาะสตีเฟ่น เจอร์หลาด \"ร่อแร่\" มากกว่าเพื่อน จน ขาเป็นตะคริว นอนเกลือกกลิ้งในสนาม

บีแข้งปั้น = ขาเป็นตะคริว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 304 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โย๋

ภาษาอีสานคำว่า..โย๋
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่เต็มที่, ทำอะไรไม่เต็มกำลัง, การยึกยัก, ค้างๆคาๆ, ยั้งมือ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 02-03-2007 14:29:09

ตัวอย่าง

คำว่า โย๋ คือ ไม่เต็มที่, ทำอะไรไม่เต็มกำลัง, การยึกยัก, ค้างๆคาๆ, ยั้งมือ

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวสำน้อย เลาเป็นนักมวย แฮงเลาหลายบักขนาด มื้อวาน ตอนตีมวย เลาโย๋ไว้ซือๆเด๊ะ บ่จั่งซั่น คู่ซกเลาตายคามือแล้ว
แปลว่า
หนุ่มน้อยแกเป็นนักมวย แกมีแรงเยอะมาก เมื่อวานตอนแกชกมวย แกยั้งมือชก ไม่เต็มที่เฉยๆนะ ไม่อย่างนั้น คู่ชกของแก ตายคาที่แล้ว

สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 305 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า รถถีบ

ภาษาอีสานคำว่า..รถถีบ
ความหมายตรงๆ ====>
รถจักรยาน
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 03-10-2013 19:18:35

ตัวอย่าง

เป็นคำเก่าที่อีสานใช้น้อย ไม่แน่ใจเหมือนกัน อิอิ เช่น อ้ายซัยยางรถเลาฮั่ว เลาก็เลยได้ยู้รถถีบเมือบ้านเอา แปลว่า รถจักรยานแกรั่ว แกเลยได้จูงรถกลับบ้านเอา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 306 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า รัง

ภาษาอีสานคำว่า..รัง
ความหมายตรงๆ ====>
งอแง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: คอยอู้
เมื่อวันที่:: 25-07-2009 18:45:45

ตัวอย่าง

ในที่นี้ใช้กับเด็กที่มีอารการง่วงนอนจึงมีกริขาอาการงอแง ภาษาอีสานเรียกว่า รัง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 307 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ล่อน

ภาษาอีสานคำว่า..ล่อน
ความหมายตรงๆ ====>
วุ้นเส้น
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 24-09-2006 12:40:03

ตัวอย่าง

ล่อน หรือ เส้นล่อน หมายถึง วุ้นเส้น วุ้นเส้นที่เอามาทำอาหารนี่แหละ
ล่อน คนอีสานบ้อนเฮา มักสิเอามาแกง ใส่ เนื้อสัตว์ เช่น แกงล่อนใส่ไก่ แกงปลาไส่ล่อน แกงปลากระป๋องใส่ล่อน

ตัวอย่าง ตอนที่บ่าวหน่อพาน้องพอลล่า ไปยามบ้าน ทางร้อยเอ็ด ไปฮอดบ้านกะเห็นแม่ใหญ่นั่งกินเข่ากับแกงล่อนใส่ปลาอยู่พอดี น้องพอลล่า กะเลยถามเพื่อทักทาย

น้องพอลล่า : (พูดไทย) คุณยายคะ ทานข้าวกับอะไรคะ
คุณยาย : (คุณยายกลัวว่าถ้าพูดอีสานแล้วน้องพอลล่าจะไม่เข้าใจก็เลยพูดไทยตอบไป) ไม่ได้ทานข้าวหรอก กำลังกินข้าว กับ แกงล้อน
น้องพอลล่า: ถ้าแกงมันร้อน ทำไมคุณยายไม่ทิ้งไว้ให้เย็นก่อนค่อยกินหละคะ
คุณยาย : มันก็เย็นแล้วหละ แต่มันเป็นแกงล้อน แกงล้อน หนะ เคยกินไหม
น้องพอลล่า: เอ๊ะ คุณยายนี่พูดไม่รู้เรื่องเลยนะ เดี๋ยวแกงก็เย็น เดี๋ยวแกงก็ร้อน งงไปหมดแล้ว
บ่าวหน่อ : (พูดแบบสูนๆ) แหล่วโตสิไปงงเฮ็ดหยัง แม่ใหญ่กะยังบอกแล้วเด ว่า แกงล่อน แกงล่อน บ่แม่นแกงฮ้อน แกงล่อนใส่ไก่ นั่นหนะ จั่งแม่นปึก

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 308 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลิ , ริ

ภาษาอีสานคำว่า..ลิ , ริ
ความหมายตรงๆ ====>
ฉีกหัก, ฉีกขาด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 14-09-2006 16:52:09

ตัวอย่าง

ลิ คือลักษณะอาการที่ กิ่งไม้ หรือใบไม้ ปลิแตกหัก หรือฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างกิ่งกับกิ่ง หรือระหว่างก้านใบกับกิ่ง (อกรรมกิริยา)

ลิ คือ ดึง ดัน เพื่อให้กิ่งไม้ ฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างกิ่งกับกิ่ง หรือเพื่อให้ใบไม้ ฉีกขาด ตรงรอยต่อระหว่างก้านใบกับกิ่ง (สกรรมกิริยา)

ตัวอย่างเช่น
ไปไป ซิ่ง โตไปขึ้นบักค้อมากินกับแจ่วแหน่ อย่าสะไปเหยียบง่าน้อยเด้อ เดี๋ยวมันสิพาลิเด้ ตกเจ็บเด้

แปลว่า
ไปไป ซิ่ง ช่วยไปปีนต้นสะคร้อ เก็บลูกสะคร้อมากินกับน้ำพริกหน่อย อย่าไปเหยียบกิ่งเล็กๆ นะ เดี๋ยวมันจะฉีกขาด ตกเจ็บนะ (จะบอกให้)

มื้อวาน พ่อใหญ่ดล พาน้องพอลล่า ขึ้นโคก เข้าป่า หาเก็บผักหวาน น้องพอลล่า เด็ดยอดผักหวานกะบ่ขาด เก็บตั้งดน ได้บ่พอกำ... ส่วนพ่อใหญ่ดลลิเอา ลิเอา คราวเดียว ได้กำบักง่างนึง กะยังวะ (อย่าลืมเอามาแกงสู่พ่อใหญ่บัติกินเด้อล่ะ)

แปลว่า
เมื่อวาน พ่อใหญ่ดล พาน้องพอลล่า เข้าป่าโคก ไปหาเก็บผักหวานป่า น้องพอลล่า เด็ดกิ่งยอดผักหวานไม่ขาด เก็บอยู่ตั้งนาน ได้ไม่ถึงกำมือ... ส่วนพ่อใหญ่ดล ดึงหักเอา หักเอา แป๊บเดียว ได้กำมือใหญ่ๆ เลยทีเดียว (อย่าลืมเอามาแกงแบ่งพ่อใหญ่บัติกินด้วยนะ)

ปล. มันหาคำแปลตรงๆ ไม่มีเลยนะ คำว่า ลิ เนี่ย คิดไม่ออกจริงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 309 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลิดแลด

ภาษาอีสานคำว่า..ลิดแลด
ความหมายตรงๆ ====>
การมองเห็นเพียงแค่แวบเดียว
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: อีเกียแดง {แห่งรัตติกาล}
เมื่อวันที่:: 31-12-2012 15:53:01

ตัวอย่าง

เป็นการเห็นผ่านตาที่ไวมาก ประมาณนั้นครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 310 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ลื่น

ภาษาอีสานคำว่า..ลื่น
ความหมายตรงๆ ====>
เกิน,เกินเลย,มากกว่า
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 29-10-2006 10:06:57

ตัวอย่าง

ลื่น ในภาษาอีสานแปลว่า เกิน เกินกว่า ส่วนคำที่แปลว่า ลื่น (ลื่นไถล) ภาษาอีสานใช้คำว่า หมื่น

ลื่น หมายถึง เกินกว่าปกติ เกินกว่ามาตรฐาน เช่น

---บ่าวหน่อคือหล่อ \"ลื่น\" หมู่ แท้ แปลว่า -ทำไมบ่าวหน่อถึงได้หล่อ \"เกิน\" พวกพ้องจังเลย
-เข่าในนาพ่อใหญ่บัติคือฮวงใหญ่ \"ลื่น\" บ้านลื่นเมืองเขาแท้ แปลว่า ข้าวในนาตาบัติทำไมถึงได้ออกรวงโต \"เกิน\" ของชาวบ้านเขา
-พญาชาญลาวร้องเพลงม่วนคัก บ่มีไผ \"ลื่น\" แปลว่า พญาชาญร้องเพลงเพราะมาก ไม่มีใครร้องได้เพราะ \"เกิน\"

สำนวนอื่นๆที่เกี่ยวกับคำว่าลื่น เช่น

-ย่านแต่คนอื่นสิได้ลื่น = กลัวแต่คนอื่นจะได้เกิน
-ลื่นความคน = ไม่เชื่อคำสั่งสอน ไม่ทำตามคำสั่ง
-หัวล้านลื่นครู = คนที่ทำอะไรเกินเลย ไม่เชื่อคำสอน ทำอะไรแผลงๆ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 311 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เล่นมาร

ภาษาอีสานคำว่า..เล่นมาร
ความหมายตรงๆ ====>
ท้องไม่มีพ่อ
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ชัย
เมื่อวันที่:: 12-07-2007 05:50:50

ตัวอย่าง

ลูกหล่าเอ้ยไปเรียนกรุงเทพอย่าให้เป็นคื้อลูกสาวบ้านนั่นเด้อ ถูกเขา\"เล่นมาร\"กลับมาเรียนก็บ่จบนั่นน่ะ พ่อกับแมเป็นห่วงเด้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 312 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เล่นเฮือนน้อย

ภาษาอีสานคำว่า..เล่นเฮือนน้อย
ความหมายตรงๆ ====>
การเล่นขายของ จำลองชีวิตจริง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/25/2002 5:45:09 AM

ตัวอย่าง

อ้ายจ่อย เจ้ามาเล่นเฮือนน้อยกับข่อยบ่ ?
แปลว่า
พี่จ่อย พี่มาเล่นขายของกันกับน้องไหม

การเล่นเฮือนน้อย นี้ เด็กๆภาคอีสานนิยมเล่นมาก เพราะเป็นการจำลองชิวิตจริงในสังคม จะมีการขายของ การอยู่กันแบบครอบครัว เป็นต้น น่าอิจฉาเอ็กน้อย อีสานเน๊าะ


บ่าวหน่อ ชี้แจง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 313 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เลว

ภาษาอีสานคำว่า..เลว
ความหมายตรงๆ ====>
ขว้าง ปา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18-09-2006 12:51:56

ตัวอย่าง

เลว ไม่ใช่ได้เกี่ยวความดีชั่วนะครับ
เลว ภาษาอีสานแปลว่า ขว้างปา ใช้กับการปาของที่อยู่สูงๆ ให้ร่วงลงมา
ตัวอย่าง
พ่อใหญ่บัติ : พ่อใหญ่ดล เอาด้นฟืน มาเร็ว ข่อยสิเลวบักงิ้วเอาไปก้อยใส่มดแดงให้กิน
พ่อใหญ่ดล : เอาเลย เอาหน่วยใหญ่ๆเด้อ แล้วกะเอาหน่วยอ่อนๆเด้อ มันจั่งผ่อย แล้วกะแซบนำ

แปลว่า
คุณตาบัติ : เอาไม่ฟืน (หั่นเป็นท่อนๆแล้ว) มาเร็ว ผมจะเอาไปขว้างเอาผลงิ้ว (นุ่น) มายำใส่มดแดงให้กิน
ตาดล : เอาเลย เอาลูกใหญ่ๆและอ่อนๆนะครับ มันจะได้อ่อนๆ อร่อยๆ ด้วย

ผ่อย แปลว่า อ่อน ไม่แข็ง
ด้นฟืน แปลว่า ไม้ทำผืน ที่หั่นพอดีแล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 314 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เลิก

ภาษาอีสานคำว่า..เลิก
ความหมายตรงๆ ====>
เผยอ, ฉีกขาด, ถลก, ทำให้ขาดออกเป็นส่วนๆ, ทำให้หลุดออกจากกัน, เปิด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 16-07-2007 10:57:08

ตัวอย่าง

เลิก คือ เผยอ, ฉีกขาด, ถลก, ทำให้ขาดออกเป็นส่วนๆ, ทำให้หลุดออกจากกัน
มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวหน่อ ไปเตะฟุตบอล ถืกอ้ายโรนัลดินโญ่ สกัดบอล จนบ่าวหน่อสักกะเทียมทวน กระเด็นออกไปข้างสนามถืกแผ่นป้ายโฆษณาของอีสานจุฬาฯดอทคอมเข้าอย่างจัง ขาซ้ายเหลิ่น ขาขวาหนังเลิกออกมาเป็นตาย้าน แต่บ่าวหน่อ บ่ตายดอก
แปล
บ่าวหน่อ ไปเตะฟุตบอล ถูกโรนัลดินโญ่ สกัดบอลจนบ่าวหน่อตีลังกา กระเด็ยออกไปข้าวสนาม โดนแผ่นป้ายโฆษณา อีสานจุฬาฯ ดอทคอมอย่างจัง ขาซ้ายถลอก ขาขวาหนังเผยอ ฉีกขาดออกมา น่ากลัวมา แต่บ่าวหน่อ ไม่ตาย

อีกตัวอย่างนึงครับ
สาว ป. เลาเป็นคนบ้า มักสิเลิกสิ่น เลิกเสื้อใส่ผู้บ่าว
แปลว่า
สาว ป. แกเป็นคนบ้า แกมันจะเปิดกระโปรง เปิดเสื้อให้หนุ่มๆดู


สมมติเด้อ สมมติ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 315 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แล่นหันๆ

ภาษาอีสานคำว่า..แล่นหันๆ
ความหมายตรงๆ ====>
วิ่งเร็วๆ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:38:37

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
จารย์ใหญ่เจ้าแล่นหันๆแนเป็นหยั๋ง มันสิบ่ทันรถ

แปล
จารย์ใหญ่คุณวิ่งเร็วๆหน่อยสิครับ เดี๋ยวจะไม่ทันรถเอานะ บุ๊ยยย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 316 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แล้ว (ออกเป็นเสียงโท)

ภาษาอีสานคำว่า..แล้ว (ออกเป็นเสียงโท)
ความหมายตรงๆ ====>
เสร็จ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 00:49:15

ตัวอย่าง

แปลว่า เสร็จ ขึ้นอยู่กับบริบทด้วยครับ ลักษณะประโยคด้วยครับ ไม่ได้แปลว่าแล้วนะครับ
เช่น แม่:บักหล่า มาซอยเวียกแม่ทางในแน่ลูก
ลูกชาย:ลูกกะยังบ่แล้วนาแม่ เวียกลูกหั่น *นา เป็นคำสร้อยของคนหนองคายประมาณว่า อ่ะ หรืออ่าเสร็จ ยังบ่แล้วนา-ยังไม่เสร็จอ่า

แปล แม่:มาช่วยงานแม่ข้างในหน่อยลูก
ลูกชาย:งานผมก็ยังไม่เสร็จเลยครับ

ปลคนท้องถิ่นหนองคาย โดยเฉพาะชานเมือง หรือที่เรียกไทหนองคายนิยมเรียกแทนตัวเองว่าลูก เวลาคุยกับพ่อแม่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 317 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไล

ภาษาอีสานคำว่า..ไล
ความหมายตรงๆ ====>
ล้างสิ่งของโดยการนำไปเขย่าในน้ำ
อ้างอิงจังหวัด :: เลย
จากคุณ:: ภุชงค์
เมื่อวันที่:: 26-02-2007 16:28:14

ตัวอย่าง

ล้างสิ่งของโดยการนำไปเขย่าในน้ำ ไม่ใช่ล้างแบบเทน้ำราดนะครับ เช่นไลผ้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 318 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า วอง

ภาษาอีสานคำว่า..วอง
ความหมายตรงๆ ====>
หรอ (ใช้กับฟัน)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 17/1/45 23:38:58

ตัวอย่าง

แข้ววองกินน้ำลองหิน ลงไปซีกินหินกับแจ่ว
แปลว่า
ฟันหรอกินน้ำไปกับหิน ลงไปแน่น้ำชีกินหินกับน้ำพริก

วาสั่นดอก......

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 319 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า วังยา

ภาษาอีสานคำว่า..วังยา
ความหมายตรงๆ ====>
เมื่อกี้นี้
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: zing
เมื่อวันที่:: 06-03-2007 20:50:53

ตัวอย่าง

วังยา ( วังญา ) มีความหมายเดียวกันกับ วังหั่น แปลว่าเมื่อกี้นี้
โดยส่วนมากแล้วจะพูดแถวๆอีสานเหนือ
เหตุการณ์
ซิ่ง : หนูหิ่น เห็นน้องเฮาบ่
หนูหิ่น : เห็นอยู่
ซิ่ง : ไสละ
หนูหิ่น: มันขี่มอเตอร์ไซด์ไปนำหมู่วังยา หนิ

แปล
ซิ่ง : หนูหิ่น เห็นน้องเราหรือป่าว
หนูหิ่น : เห็น
ซิ่ง : ไหนละ
หนูหิ่น: มันนั่งมอเตอร์ไซด์ไปกับเพื่อนเมื้อกี้นี้เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 320 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า วันเพ็ง

ภาษาอีสานคำว่า..วันเพ็ง
ความหมายตรงๆ ====>
วันที่พระจันทร์เต็มดวง
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: อีเกียแดง {แห่งรัตติกาล}
เมื่อวันที่:: 31-12-2012 15:56:44

ตัวอย่าง

วันเพ็งนี้เดือนๆหนึ่งจะมีอยู่แค่วันเดียว คือวันขึ้น15ค่ำครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 321 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ว่าด้วยเรื่องอวัยวะ

ภาษาอีสานคำว่า..ว่าด้วยเรื่องอวัยวะ
ความหมายตรงๆ ====>
อวัยวะของร่างกาย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:30:02

ตัวอย่าง

ในบางคำของภาษาอีสาน ใช้คำเดียวกันกับภาษาไทยเลย แต่จะขอเล่าเฉพาะที่แตกต่างกันนะครับ
ภาษากลาง ภาษาอีสาน
จมูก ==> ดัง
จมูกไม่มีดั้ง ==> ดังแหมบ
น้ำมูก ==> ขี้มูก
น้ำมูกที่แห้ง ==> ขี้ดัง
จมูกรอใหญ่ ==> ฮูดังปึ่ง
ฟัน ==> แข่ว
ฟันหลอ ==> แข่ววอง
ริมฝีปาก ==> ผีสบ
คาง ==> คางกะไต
ศอก ==> แขนศอก
นิ้วหัวแม่มือ ==> นิ้วโป้
นิ้วเท้า ==> หัวโป้ตีน
ก้น ==> ดาก
เอว ==> แอว
ไหล่ ==> เปี้ยง
ผมหยิก ==> หัวหยอง
หัวล้าน ==> หัวเถิก
ส่นเท้า ==> สะนอง
น่อง ==> บีแข้ง
ขาอ่อน ==> ขาโต้น
บ่า ==> บ่าไหล่
เดินตีนเปล่า ==> ยางอีเปิ่ม


ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 322 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้านัวหัวม่วน

ภาษาอีสานคำว่า..เว้านัวหัวม่วน
ความหมายตรงๆ ====>
พูดคุยแบบสนุกสนาน
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 11-01-2010 19:38:54

ตัวอย่าง

(ตัวอย่าง) มื้อวานนี้บ่าวรุทธิ์ อีเกียแดง ย่างไปตลาดไปพ้อน้อง จีจ้าพะนะ
กะเลยเข่าไปถามข่าวเพิน คนอีหยั๋งกะบ่ฮู้จั่งแม่นเว้านัวหัวม่วนหลาย
(แปลเป็นไทยได้ความว่า) เมื่อวานนี้หนุ่มรุทธิ์ อีเกียแดงเดินไปที่ตลาด
แล้วไปเจอกับน้องจีจ้า ก็เลยเข้าไปเยี่ยมยามถามข่าว
คนอะไรก็ไม่รู้ช่างพูดช่างคุยสนุกเหลือเกิน ว่าสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 323 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้าบาป

ภาษาอีสานคำว่า..เว้าบาป
ความหมายตรงๆ ====>
ให้ร้าย, พูดจาให้ร้าย, พูดให้ร้าย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 17-02-2009 12:58:19

ตัวอย่าง

คำว่า เว้าบาป แปลตามภาษา ก็คือ ให้ร้าย, พูดจาให้ร้าย

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

เจ้าคือมาเว้าบาปข่อยแท้ อีหลีแล้ว ข่อยบ่ได้เป็นคนที่เจ้าชู้ขนาดนั้นดอก แค่เห็นสาวๆทุกคนจบๆงามๆไปเหมิดกะซ่ำนั้นเอง

แปลว่า คุณอย่ามาพูดให้ร้ายผมหน่อยเลย จริงๆแล้วผมไม่ใช่คนเจ้าชู้ขนาดนั้นหรอก แค่เห็นสาวๆทุกคนสวยงามไปหมดก็เท่านั้น

ซ่ำนี้หละ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 324 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เว้าพื้น

ภาษาอีสานคำว่า..เว้าพื้น
ความหมายตรงๆ ====>
การนินทาให้ผู้อื่นเสียหาย,พูดให้ร้ายใส่ความผู้อื่นให้ได้รับความเสียหาย..อย่างไม่เป็นธรรมด้วยการพูดนินทาเขา
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 25-09-2007 17:17:23

ตัวอย่าง

เว้าพื้น...เป็นภาษาอีสาน...เป็นคำพูดที่ไม่ควรพูด..เช่น บักกึม..บ้านหนองรังกา พูดให้ร้าย..นางสาวเปิ้ล...บ้านแสงอินทร์ ต่อหน้าคนอื่น ว่า \"นางสาวเปิ้ลนั้นเด้อพี่น้อง...ไปได้เสียกับทิดโจก..เป็นคนบ่ดี...เป็นคนน่ารังเกียจหลายเด้อ.\" ซึ่งคำพูดนั้น อาจทำให้นางสาวเปิ้ลเสียหาย เป็นต้น...ขอเตือนเด้อพี่น้อง....อีสานเฮา...การเว้าพื้นคนอื่น ทำให้คนถูกเว้าพื้นเสียหาย ถูกเกลียดชัง...ระวังเด้อ ...ผิดกฎหมายอาญา มาตรา 326 เรียกว่า หมิ่นประมาท ระวังสิติดคุกเด้อพี่น้อง ซอมๆกันแน่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 325 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เวียก

ภาษาอีสานคำว่า..เวียก
ความหมายตรงๆ ====>
การงาน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ดแลอื่นๆ
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 9/14/2001 2:30:25 PM

ตัวอย่าง

มื้อนี้พี่อ้าย (คนเดียวกันกับคำว่าพี่อ้ายนั่นแหละ) คือมาเอาเวียกเอางานแท้หน้อ บ่แม่นเอื้อยข่อยต้มยาหม้อให่กินหม้อใหญ่กว่าเก่าบ่หน้อ
แปลว่า
วันนี้พี่เขยเอาการเอางานจังเลย หรือว่าเป็นเพราะพี่สาวเราต้มยาให้กินหม้อใหญ่กว่าเดิมหรือเปล่าก้ไม่รู้
..สั่นดอกหว้า..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 326 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เวียก

ภาษาอีสานคำว่า..เวียก
ความหมายตรงๆ ====>
งาน
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 11:30:47

ตัวอย่าง

*เป็นศัพท์ที่ใช้ร่วมกัน แต่ทางหนองคายจะใช้ควบคู่กับงาน เหมือนกรณี ฮ้อง กับเอิ้นแหละ
เช่น เอื้อยข่อยเลาเฮ็ดเวียกหลายโพดจนวินเบิด แปลว่า พี่สาวฉันแกทำงานเยอะเกินจนเวียนหัวเลย หรือ เฮาไปหาเฮ็ดเวียกเฮ็ดงานนำกัน-เราไปทำงานด้วยกันเนอะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 327 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แว

ภาษาอีสานคำว่า..แว
ความหมายตรงๆ ====>
เลี้ยว , แวะ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 31-05-2010 10:30:07

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ควายบักตู้เล็มหญ้าอยู่ดีๆ ก็ แว ลงไปกัดต้นข้าว
ขี่รถดีๆ เด้อ อย่าแว ลงข้างทางหละ
คำแปล
ควายตัวผู้เขาเก เล็มหญ้าอยู่ดีๆ ก็ แวะลงไปกัดกินต้นข้าว
ับรถดีๆ หละ อย่าเลี้ยวลงข้างทางนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 328 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่น

ภาษาอีสานคำว่า..ส่น
ความหมายตรงๆ ====>
ท้ายที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: อีเกียแดง {แห่งรัตติกาล}
เมื่อวันที่:: 22-07-2012 20:44:31

ตัวอย่าง

หมายถึงสิ่งที่อยู่ท้าย ส่วนมากจะใช้กับเชือก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 329 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สร้างแซง

ภาษาอีสานคำว่า..สร้างแซง
ความหมายตรงๆ ====>
บ่อน้ำที่ขุดลึกลงไปในดินแล้วใช้ไม้ยึดกับเสาร์สี่ต้นกันดินพังลง
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 29-04-2009 22:38:30

ตัวอย่าง

บ่อน้ำที่ขุดลึกลงไปในดินแล้วใช้ไม้ยึดกับเสาร์สี่ต้นกันดินพังลง ส่วนมากจะเป็นสี่เหลี่ยมจตุรัส มีบันไดไม้ขึ้นลง ส่วนมากจะลึกประมาณหนึ่งลำไม้ไผ่ \"สร้างแซง\" ส่วนมากจะเป็นบ่อน้ำกินประจำหมู่บ้านของคนอีสานสมัยก่อน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 330 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สวบ

ภาษาอีสานคำว่า..สวบ
ความหมายตรงๆ ====>
กัด
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: มินตรา
เมื่อวันที่:: 19-05-2007 05:25:31

ตัวอย่าง

ตัวอย่างประโยค \" สวบ \"เป็น คำกริยาในภาษาอีสาณซึ่งหมายถึง \" กัด \"

ก . ฮ่วยย..พ่อใหญ่เอ้ยเบิ่งหมาไห่แหน่เด้อข้อยย่านมันเเล่นมา\" สวบ \"ข้อย
( พ่อใหญ่ช่วยดูหมาให้หน่อยครับ ผมกลัวมันวิ่งมา \" กัด \"
ข. เอ้อๆ..จับไว้อยู่มันบ่ \" สวบ \"ดอก
(ครับๆ จับไว้มันไว้อยู่มันไม่ \"กัด \"หรอก)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 331 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่วยคิง

ภาษาอีสานคำว่า..ส่วยคิง
ความหมายตรงๆ ====>
ล้างเนื้อล้างตัว
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 03-09-2010 21:45:47

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
เฮ็ดงานมาเมื่อยๆ ได้ส่วยคิงคือสิมีแฮงเนาะ

แปล
ทำงานกลับมาเหนื่อยๆ ได้ล้างเนื้อล้างตัวคงจะรู้สึกดีและสดชื่น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 332 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส้วยล้วย, หร่วยส่วย, ส่วยหล่วย

ภาษาอีสานคำว่า..ส้วยล้วย, หร่วยส่วย, ส่วยหล่วย
ความหมายตรงๆ ====>
งาม อ่อนช้อย เป็นระเบียบ เป็นแถวเป็นแนว
อ้างอิงจังหวัด :: ปทุมธานี
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 13-07-2007 11:05:20

ตัวอย่าง

คำว่า ส้วยล้วย, หร่วยส่วย, ส่วยหล่วย นั้น แปลว่า งาม อ่อนช้อย เป็นระเบียบ เป็นแถวเป็นแนว

ปรกติภาษาอีสานจะไม่ค่อยพูด ร เรือกัน เลยใช้ ล ลิงแทน
คำว่า ส่วยหล่วย หรือ ส้วยล่วย เป็นคำวิเศษณ์ เอาไว้บรรยายลักษณะอาการครับ

มาดูตัวอย่างกัน

น้องคำนางหล้าเอ๋ย นิ้วมือเจ้ามาคืองามส่วยหล่วยแท้หละหล่า เป็นตาเอามือเจ้าไปบีบเข้าปุ้น คือสิแล้วเร็วดีเน๊าะ
แปลว่า
น้องคำนางเอ๋ย นิ้วมือของเจ้าช่างงามเป็นระเบียบดีจังเลย น่าจะเอามือเจ้าไปบีบขนทจีนนะ ท่าจะเสร็จเร็ว

คำที่แสดงความเป็นระเบียบก็จะมี อีกคำ เช่น ซ่ายล่าย คือ การเรียงกันอย่างเป็นระเบียบ

เช่น เห็นนักเรียนเข้าแถวกันซ่ายล่าย เบิ่งแล้วสำบายตาดีแท้
แปลว่า เห็นนักเรียนเข้าแถวกันเป็นระเบียบ ดูแล้วสบายตาดี

คำว่า ส่วยหล่วย หรือ ส้วยล่วย จะออกไปในแนวทาง สวยงาม
ซ่ายล่าย จะออกไปทางเป็นระเบียบ ครับ

บ่าวหน่อ บอกอย่างนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 333 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่วยหน้า

ภาษาอีสานคำว่า..ส่วยหน้า
ความหมายตรงๆ ====>
ล้างหน้า
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 24-08-2006 14:42:05

ตัวอย่าง

ส่วยหน้า =>ล้างหน้า
สมมติเฉยๆนะครับ

มื้อวานสาวบิวเลาเบิ่งหนังขายยาจนเดิก เลาตื่นสวยสั่นแหล่ว ฟ้าวส่วยหน้าส่วยตาไปเฮ็ดงาน
แปลว่า
เมื่อวาน น้องบิวแกดูหนังขายยาดึกไปหน่อย แกเลยตื่นสาย เลยรีบล้างหน้าล้างตาไปทำงาน

นี่สมมติเฉยๆนะครับ ตัวจริงแกตื่นเช้ามากเลยครับ

สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 334 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สอนควม

ภาษาอีสานคำว่า..สอนควม
ความหมายตรงๆ ====>
ว่าตามหลัง, พูดทีหลังแต่คำเดิม.
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 23-05-2007 09:36:49

ตัวอย่าง

คำว่า สอนควม หรือ สอนความ แปลว่า พูดตามหลังคนอื่นในคำเดิม
มาดูตัวอย่างพร้อมสถานการณ์กันดีกว่าครับ

ส่วนใหญ่สถานการณ์การสอนความนั้นจะต้องการให้คนพูดก่อนน่าเบื่อ หรือเพื่อให้ตลก

มาดูตัวอย่างครับ
บ่าวหน่อไปเล่นสาวกระแตกับอ้ายดล ซึ่งอ้ายดลเลาหมายมั่นวาสิจีบสาวกระแตให้ได้ และบ่าวหน่อกะโอเค ย้อนว่าสาวกระแตบ่แมนสเป๊กของบ่าวหน่อ แต่วาอ้ายดลเพิ่นเว้าสาวบ่เป็นกะเลยให้บ่าวหน่อพาวาท่อนตั๊ว
บ่าวหน่อบ่ฮุ้สิซอยจั่งใด๋ กะเลยบอกอ้ายดลวา
บ่าวหน่อ : อ้ายดลเจ้าเว้าบ่เก่ง คารมบ่ดี เอาจั่งซี้ ข่อยสิส่ำเจ้าเด้อ เจ้าเว้านำก้นข่อยเด้อ ข่อยเว้าจั่งใด๋ เจ้าวาจั่งซั้น
อ้ายดล : OK บ่าวหน่อ

พอตะไปฮอดบ้านสาวกระแต อ้ายดลเลากะให้บ่าวหน่อ ขึ้นไปนำ แล้วทั่งคู่กะเริ่มแผนการ
บ่าวหน่อ : (ส่ำ) หล่านางเอย...
อ้ายดล : (เว้าแฮงๆ) หล่านางเอ้ย
บ่าวหน่อ : (ส่ำ) สุขซำบายหมั้นเสมอมันเครือเก่าบ่นอ เทิงพ่อแม่พี่น้องซำบายถ้วนอยู่สู่คนบ่เด
อ้ายดล : สุขซำบายหมั้นเสมอมันเครือเก่าบ่นอ เทิงพ่อแม่พี่น้องซำบายถ้วนอยู่สู่คนบ่เด

อ้ายดลกะหันไปทางบ่าวหน่อ บอกว่า อย่าเว้ายาวหลาย

สาวแต: อ้ายดล เจ้าบ่ต้องสอนควมบ่าวหน่อดอก เจ้าอยากเว้าแนวใด๋ จะเว้ามาโลด
อ้ายดล : ย้อนวาอ้ายคารมบ่ดี ย้านมีผู้มาเว่าสาวเจ้าสิหันหนี สั่นดอกหว้า
สาวแต : อ้ายเอ้ย น้องนี้บ่แมนคนที่หลงคารมเป็นคนเป็นมื้อๆ นางคือเอาความจริงใจตั๊วหล่ะอ้าย คันฮักนางอีหลี อย่ามาเว้าเล่น ตั๋วให้หลงไปซือๆ บอกอีพออีแมมาขอนางน้องกะบ่วาดอกอ้ายเอ๋ย
อ้ายดล : ฮ่วย มันดีจั่งซี้ตั๊วนี่แหมะ คันซั่น อ้ายบ่สอนควมบ่าวหน่อแล้วเด้อ

จบ

อ้าวแปลที่นี่ มาคือยาวแท้ หล่ะน้อ
เอาเป็นคำๆดีกว่า
เล่นสาว : จีบสาว
เว้าสาว : จีบสาวคือกัน
ย้อนวา : เพราะว่า
พาวา : พาพูด (วา คือ ว่า พาว่า คือ พาพูด)
ส่ำ : กระซิบ
ย้าน : กลัว
บ่ดี : ไม่ดี
จั่งซี้ : แบบนี้
สอนควม : ว่าตามหลัง, พูดทีหลังแต่คำเดิม.

บ่าวหน่อวา



แก้ไขข้อมูล
คำที่ 335 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะเดิด

ภาษาอีสานคำว่า..สะเดิด
ความหมายตรงๆ ====>
สะดุ้ง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 11/10/2544 18:06:52

ตัวอย่าง

หัวใจน้องมันสะเดิด เตลิดไม่อยู่กับกาย
แปลว่า
หัวใจน้องต้องงสะดุ้ง ไม่อยู่กับกายนะ

--แปลยังไงนี้
วาสั่นดอก....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 336 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะเม่น

ภาษาอีสานคำว่า..สะเม่น
ความหมายตรงๆ ====>
กระตุกหรือขะเม่น
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: อีเกียแดง {แห่งรัตติกาล}
เมื่อวันที่:: 31-12-2012 16:01:21

ตัวอย่าง

เช่น..
กล้ามเนื้อที่ตาเกิดอาการกระตุกอยู่เรื่อยๆ เรียกว่าตาสะเม่น ตามความเชื่อถือเป็นการบอกเหตุ..ขึ้นอยู่กับว่าจะเป็นการกระตุกที่ด้านไหน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 337 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะหวาสะหวาง หรือ สวาสวาง

ภาษาอีสานคำว่า..สะหวาสะหวาง หรือ สวาสวาง
ความหมายตรงๆ ====>
โล่ง, ปลอดโปร่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 06-10-2006 11:57:33

ตัวอย่าง

-ช่วงที่มีพายุดีเปรสชั่นเข่ามา ฝนตก ฟ้าครึ้มเหมิดมื่อ เทิงจื้น เทิงเมียก ถ้าแดดออกจักหน่อยกะสิพอ \"สะหวาสะหวาง\" ขึ้น

ความหมาย

-ช่วงที่มีพายุดีเปรสชั่นเข้ามา ฝนตก ฟ้าครึ้มทั้งวัน ทั้งชื้น ทั้งแฉะ ถ้ามีแดดออกสักหน่อยก็น่าจะ \"ปรอดโปร่ง\" ขึ้น

หรือ

-มื่อนี่เฮ็ดเวียกอยู่เหมิดมื่อ เทิงล้า เทิงเมื่อย มื่อแลงว่าสิไปหาเบียร์เย็นๆ กินจักสองสามขวด ให่มัน \"สะหวาสะหวาง\" จักหน่อย คือสิดี

หมายถึง

-วันนี้ทำงานหนักทั้งวัน ทั้งเหนื่อย ทั้งล้า ตอนเย็นว่าจะไปหาเบียร์เย็นๆ ดื่มสักสองสามขวด ให้มัน \"ปลอดโปร่ง โล่งใจ\" สักหน่อย น่าจะดี

พะนะ

คำเตือน การดื่มสุราทำให้ความสามารถในการขับขี่ ลดลง


แก้ไขข้อมูล
คำที่ 338 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะแหล๋น

ภาษาอีสานคำว่า..สะแหล๋น
ความหมายตรงๆ ====>
การสะเออะ,เข้าไปยุ่งอย่างไม่จำเป็น
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 3/15/2002 12:59:38 AM

ตัวอย่าง

อีนางนี้มาคือสะแหล๋นแท้ แลนนำผู้บ่าว แล้วยังไปนอนอยู่นำเขาเป็นเดือนพู้น
แปลว่า
ผู้หญิงคนนี้ ทำไมเข้ายุ่งยากมากมาย (การสะเออะ,เข้าไปยุ่งอย่างไม่จำเป็น) วิ่งตามผู้ชาย แล้วยังไปนอนอยู่กับเขาตั้งเป็นเดือนแล้วนะ

วาสั่นดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 339 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะออน / ออนซอน

ภาษาอีสานคำว่า..สะออน / ออนซอน
ความหมายตรงๆ ====>
สิ่งที่พบเห็นประทับใจมากที่สุด
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: ผู้เฒ่าเมืองอุดร
เมื่อวันที่:: 31-12-2009 04:57:51

ตัวอย่าง

คำว่า สะออน & ออนซอน เป็นความหมายอย่างเดียวกันเช่น เราพบสิ่งที่แปลกใหม่เป็นที่ประทับใจมากสุด ๆ ก็หลุดปากชมว่า สะออนหลายเด้ เป็นตาออนซอนเน๊าะ สิ่งแปลกใหม่นี่ที่ออกปากชมนี่ เป็นการละเล่นต่าง ๆ ที่มิใช่สิ่งหยิบยื่นได้ ถ้าเป็นสิ่งของหยิบยื่นได้จะ พูดว่า คืองามหลายแท้น้อ อยากได้เด้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 340 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะออน/ซิออน

ภาษาอีสานคำว่า..สะออน/ซิออน
ความหมายตรงๆ ====>
ประทับใจ/หลงไหล/พิศวาท
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:54:11

ตัวอย่าง

แพร:บักบีม มันว่าโตซงขี้ฮ้ายคัก บ่มักโตซ้ำ
พิม:บ่ได้สะออนดอก ปานเจ้าของหล่อหลายมันน่ะ
แปล
แพร:ไอ้บีมบอกเธอขี้เหร่ ไม่ชอบเลย
พิม:ก็ไม่ได้พิศวาทหลงไหลมันหรอก หยั่งกับตัวมันหล่อนักแหละ

อีกตัวอย่าง ผู้สาวคือมางามแท้ล่ะ เป็นตาซิออนแฮง
สาวทำไมน่ารักใจ น่าหลงไหลมว๊ากกก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 341 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สะเออะไข่

ภาษาอีสานคำว่า..สะเออะไข่
ความหมายตรงๆ ====>
ตุ๋นไข่
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 01-09-2010 17:24:12

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง แม่มื้อนี้ผมอยากกินข้าวกับสะเออะไข่แหมะ

แปล แม่ครับ วันนี้ผมอยากกินข้าวกับตุ๋นไข่ ทำให้กินหน่อยครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 342 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สัตว์ + แมงต่างๆ

ภาษาอีสานคำว่า..สัตว์ + แมงต่างๆ
ความหมายตรงๆ ====>
สัตว์ + แมลงต่างๆ
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: มังกรดียวดาย
เมื่อวันที่:: 13-09-2006 10:55:17

ตัวอย่าง

กะปอม, ขี้กะท่าง = กิ้งก่า
ขี้เกี้ยม (ขอนแก่นออกเสียง ฉี่เจี้ยม) = จิ้งจก
ขี้โกะ, ขี้โก๋ = จิ้งเหลน
จิโป่ม (บางแห่งเรียก จิลอ) = จิ้งโคร่ง, จิ้งโกร่ง
จิหรีด = จิ้งหรีด (จีงหรีดทองคำ)
จิล่อ, จิลอ = จิงหรีดเล็ก
จิโหลน = ลูกจิ้งหรีดที่ปีกยังไม่ขึ้น
จินาย = จิ้งหรีดทองแดง
แมงจิซอน = แมงกระชอน
แมงคาม = แมงกว่าง, ด้วงกว่าง
แมงแคง = แมงแกง
แมงวัน = แมลงวัน
แมงสาบ = แมลงสาบ
แมงภู่, แมงพุ = แมลงภู่, ภมร
แมงเงา = แมงป่องช้าง
แมงงอด = แมงป่อง
แมงย่างซิ้น = แมงมุมชนิดหนึ่ง ตัวลายเหลือง ทำรังเป็นข่ายวงกลมสำหรับดักเหยื่อ
ยายอีมอม, แมงอีม่อม = แมลงไม้
แมงกะบี้, แมงกะเบื้อ = ผีเสื้อ
แมงบ้ง = ตัวบุ้ง
แมงง่องแง้ง = ลูกน้ำ(ลูกยุง)
ขี้ไก่กือ = กิ้งกือ
ขี้ไก่เดือน(ขอนแก่นออกเสียง ขี้ไก่เดียน), ขี้ดักเดือน = ไส้เดือน
ขี้เข็บ = ตะขาบ

แมงระงำ = ตัวอ่อนแมงปอ ก่อนที่จะลอกคราบเป็นแมลงปอ
แมงเหนี่ยว = ตัวอ่อนแมลงปอคอปเตอร์ ก่อนที่จะลอกคราบ
แมงโกก, แมงคันโซ่ = แมลงปอ
ฮวก = ลูกอ๊อด
เขียดคันคาก, ขี้คันคาก, คันคาก = คางคก
เขียดตาปาด = เขียดปาด
เผิ้ง, เผิ่ง = ผึ้งชนิดที่ทำรังตามโพรงไม้ มีหลายๆแพ ในรังเดียวกัน
มิ้ม, มิ่ม = ผึ้ง
ม้อน = ตัวไหม
ับแก้ = ตุ๊กแก
อีเจีย = ค้างคาว
แหลว = เหยี่ยว
เอี่ยน = ปลาไหล
ขูลู = หนอนผีเสื้อชนิดหนึ่ง ที่อยู่ตามใบตองกล้วย
แมงง่วง, แมงง้วง = หนอนผีเสื้อชนิดหนึ่ง ตัวใหญ่มาก พบได้ตามป่าโคก (เสียงร้องคล้ายเสียงงูจงอาง)
แมงเหลี่ยม = แมลงทับ
แมงคับ = แมลงทับ
แมงช้างงอบ = แมลงงวงช้าง (แมลงปีกแข็ง มีปากเหมือนงวงช้าง ชอบกินใบพุทรา)
แมงกอก = กว่างกอก
แมงหินห่อย, แมงหิ่งห้อย = หิ่งห้อย
ไฮ = ตัวไร (ไรเป็ด, ไรไก่)
เหลียก = เหลือบ
อิ้น, ฮิ่น = ริ้น
จักจั่น = จักจั่น
แมงอี = จักจั่น
แมงหมี่ = แมลงหวี่
แมงเม่า = แมลงเม่า
แมงน้อย, แมงขี้สูด = ตัวชันรง (ผึ้งตัวเล็กชนิดหนึ่ง ขี้ผึ้งชนิดนี้เรียกว่า ชันรง)
กะปู, อี่ปู, ปู = ปู
จินูน, กินูน, อีนูน = แมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง กินใบไม้อ่อน เช่นใบมะขามอ่อน ใบมะม่วงอ่อน
กุดจี่, จุดจี่ = แมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง กินขี้วัว ขี้ควาย เป็นอาหาร

แลน = ตะกวด
จอนฟอน = พังพอน
กะฮอก = กระรอก
งัว = วัว
แบ้ = แพะ
หมาจอก = สุนัขจิ้งจอก
เห็น, อีเห็น = ชะมด
มั่ง, มัง = ละมั่ง
ไก่โอก = ไก่โต้ง
ไก่ยวง = ไก่งวง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 343 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สั่นเบาะ

ภาษาอีสานคำว่า..สั่นเบาะ
ความหมายตรงๆ ====>
อย่างงั้นหรอ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: จารย์เขียว
เมื่อวันที่:: 13-09-2015 22:45:18

ตัวอย่าง

คำว่า "สั่นเบาะ" ใน[url=http://esan108.com/dic]ภาษาอีสาน[/url]แปลว่า "อย่างงั้นหรอ" หรือ งั้นหรอ
ยกตัวอย่างประโยคเช่น
อีหลีสั่นเบาะ แปลหว่า จริงๆอย่างงั้นหรอ เป็นต้นครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 344 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่าม

ภาษาอีสานคำว่า..ส่าม
ความหมายตรงๆ ====>
เสริม, เพิ่มเติม, เติมเต็ม, เพิ่ม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 01-08-2006 13:01:31

ตัวอย่าง

ส่าม มีวามหมายว่า เสริม, เพิ่มเติม, เติมเต็ม, เพิ่ม

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
ตอนนี้ทางชมรมอีสาน มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์กำลังเฮ็ดนา เพิ่นย้านกล้าบ่พอกะเลยดำบักอย่างห่าง พอตะดำแล้วๆ กล้าเหลืออยู่ 10 กว่ามัด กะเลยให้บ่าวหน่อ ไปดำส่ามให่ จั่งเป็นตาเบิ่งแล้วกล้ากะบ่เหลือ
แปลว่า
ตอนนี้ทางชมรมอีสาน หมาวอทยาลัยธรรมศาสตร์ กำลังทำนา เขากลัวว่าต้นกล้า (ข้าว)จะไม่พอก็เลยปักดำแต่ละต้นห่างกันมาก พอปักดำเสร็จปรากฏว่า กล้าเหลืออยู่ 10 มัด ก็เลยให้บ่าวหน่อ ไปดำเพิ่มเติมให้ถี่ขึ้น จึงน่าดูชม และกล้าก็ไม่เหลือ

หรือ
พ่อใหญ่ดลเลาเว้าเรื่องเฮ็ดเหล้าโทให่บ่าวหน่อฟัง เว้าละเอียดทุกขั้นตอน จนพ่อใหญ่บัติบ่มีหม่องส่ามเลย
แปลว่า
คุณตาดลเล่าเรื่องเกี่ยวกับการทำสาโทให้บ่าวหน่อฟัง แกเล่าละเอียดมาก จนตาบัติไม่ต้องเล่าเสริมเพิ่มอีกเลย

บ่าวหน่อเลาวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 345 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สาว

ภาษาอีสานคำว่า..สาว
ความหมายตรงๆ ====>
คว้าเอา (สาวได้สาวเอา)
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 06-10-2010 23:16:29

ตัวอย่าง

มื้ออื่นเด่วอิพ่อสิพาซุมเฮาไปสาวเอาปลาอยู่หนองตั๊ว

แปลว่า พรุ่งนี้พ่อจะพาพวกเราไปจับปลาเอาปลาอยู่ที่หนอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 346 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สำพอ, สัมพอ

ภาษาอีสานคำว่า..สำพอ, สัมพอ
ความหมายตรงๆ ====>
มิน่าล่ะ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 06-06-2006 08:44:12

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ติ... มื้อเซ้านี้ฉันกินยาระงับประสาทไปแล้ว แต่ว่าตอนเที่ยงฉันลืมกิน เดี๋ยวต้องฟ้าวกินสาก่อน

พ่อใหญ่ซาน.... สำพอล่ะแหม ประสาทเลามาบ่ได้ เป็นย่อนพ่อใหญ่ติเลากินยาระงับไว้นี่เอง


แปลว่า...
พ่อใหญ่ติ.. เมื่อเช้านี้ฉันกินยารับประสาทไปแล้ว แต่ว่าตอนเที่ยงฉันลืมกิน เดี๋ยวต้องรีบกินแล้วล่ะ

พ่อใหญ่ชาญ... มิน่าล่ะ ประสาทแกมาไม่ได้ เป็นเพราะพ่อใหญ่ติ กินยาระงับไว้นี่เอง


**สามารถใช้ได้หลายสำนวน ในความหมายเดียวกัน เช่น สำพอ, สำพอแมน, สำพอล่ะแมะ, สำพอล่ะแหม, สำพอแมนล่ะแมะ..... และมีความหมายเหมือนกันกับคำว่า ขะหยอน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 347 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ส่ำพอ, สำพอ

ภาษาอีสานคำว่า..ส่ำพอ, สำพอ
ความหมายตรงๆ ====>
ถึงว่า, มิน่าหล่ะ, เป็นอย่างนี้นี่เอง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-11-2006 10:31:07

ตัวอย่าง

ส่ำพอ หรือ สำพอ แปลว่า ถึงว่า, หรือ มิน่าหล่ะ เป็นคนที่แสดงอาการอ๋ออออ เป็นอย่างนี้นี่เอง

ตัวอย่าง

ส่ำพอ บ่าวหน่อ เลาบ่เว้ากับผู้ใด๋ บ่แมนเลาอ่ง ฮึวา เลาเซียงน้องพอลล่าไว้หม่องใด๋ดอก เลาบ่เว้านำไผ ย้อนว่า เลาปวดแข่วสั่นดอก

แปลว่า
เป็นอย่างนี้นี่เอง ที่บ่าวหน่อ แกไม่พูดกับใคร ไม่ใช่ว่าแกทนงตัว หรือ ว่า แกซ่อนน้องพอลล่าไว้ที่ใด แกไม่พูดกับใคร ก็เพราะว่า แกปวดฟันนั่นเอง

ฮึวา แปลว่า หรือว่า
อ่ง คือ ทนงตัว ถือตัว
เซียง คือ ซ่อน
ย้อนวา คือ เพราะว่า
ปวดแข่ว คือ ปวดฟัน

การพูดส่ำพอ หากพูดลากเสียงพอยาวๆ จะได้อารมณ์ของการมิน่าหล่ะชัดเจนมากขึ้น เหมือนถึง บางอ้อ นั่นเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 348 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สำมะปิ

ภาษาอีสานคำว่า..สำมะปิ
ความหมายตรงๆ ====>
หลากหลาย, มั่วๆ, ทั่วไป,Variety
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 8/24/2001 3:51:21 AM

ตัวอย่าง

มื้อนี้กับข้าวที่อีแม่เฮ็ดให่กิน มีหลายอย่างหลายแนว สำมะปิเอาโลด
แปลว่า..
วันนี้ คุณแม่ทำกับข้าวหลายอย่างให้เลือกกิน
..สั่นดอกหว๊าา...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 349 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สีซิ่ว (สีสิ่ว)

ภาษาอีสานคำว่า..สีซิ่ว (สีสิ่ว)
ความหมายตรงๆ ====>
สีเขียว ,สีเขียวเข้ม
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 22-10-2009 12:42:37

ตัวอย่าง

เวลาต่ำสาดลาย คันเอาสีซิ่วกับสีแหล่มาสลับกัน บ่งาม
มันสิมืดไปนำกันเบิด

เวลาทอเสื่อ(กก)แบบมีสีมีลาย ถ้าเอาสีเขียวกับสีน้ำเงินมาปนกัน
มันไม่สวย เพราะสีมันไม่ตัดกัน มืดไปด้วยกันเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 350 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า สีแหล่

ภาษาอีสานคำว่า..สีแหล่
ความหมายตรงๆ ====>
สีน้ำเงินอมม่วง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-11-2006 12:26:29

ตัวอย่าง

พูดถึงเรื่อง สี ภาคอีสาน ก็มีหลายสี วันนี้มาดูสีนึงนะครับ
สีนั้นก็คือ สีแหล่ คือ สีน้ำเงินอมม่วง นั่นเอง

หากเคยเห็นดอกอัญชัญ นั่นคือ สีแหล่
อยากรู้เป็นอย่างไรก็ดูสีตัวอักษร ข้างล่างนะครับ
สีแหล่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 351 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เส็ง

ภาษาอีสานคำว่า..เส็ง
ความหมายตรงๆ ====>
การแข่งขัน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-07-2010 03:17:06

ตัวอย่าง

เส็งกลอง= แข่งขันตีกลอง การตีกลองแข่งกัน
สอบเส็ง= การสอบไล่ (ภาษาลาว)

สรุป เส็งคือการแข่งขันกัน ประมาณว่าอยู่กับที่

แต่ถ้ามีระยะทาง ในการแข่งขัน เรียกว่า ส่วง เช่น ส่วงเฮือ คือการแข่งขันพายเรือ
แล่นส่วงกัน แปลว่า วิ่งแข่งกัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 352 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เสิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..เสิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
ร่อนไปร่อนมา/บินร่อน
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 21-12-2009 05:24:29

ตัวอย่าง

นกบินเสิ่นไปเสิ่นมา
แปลว่า นกบินร่อนไปมา

ับรถเสิ่นไปเสิ่นมา
แปลว่า ขับรถร่อนไปร่อนมา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 353 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสด

ภาษาอีสานคำว่า..โสด
ความหมายตรงๆ ====>
เปื่อยร่วง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 09-10-2006 16:55:21

ตัวอย่าง

โสด คือลักษณะที่อะไรบางอย่างซึ่งแขวนลอยอยู่กลางอากาศ เปื่อยขาดร่วงลงมาโดยแรงโน้มถ่วง เช่นน้อยหน่าสุกโสด รังผึ้งโสด เป็นต้น...

มื้อคืน พ่อใหญ่ดล เลากินเบียร์หลาย ตื่นเซ้ามา ท้องเสีย ปวดถ่าย กะเลยฟ้าวแล่นเข้าป่ามอน ไปนั่งขี้ พอขี้ใกล้สิสุด เลากะเลยหยับหาไม้แก้งก้น จนไปฮอดใต้ต้นบักเขียบ เลากะเห็นบักเขียบสุก “โสด” ลงมา เลาเสียดายวะสั่น คิดว่า คันแม่นมาขี้แต่มื้อแลงวาน กะสิบ่ทันได้โสด กะสิได้กินบักเขียบสุกคาต้น หวานๆ แซบๆ สะล่ะล่ะ

แปลว่า
เมื่อคืน พ่อใหญ่ดล แกกินเบียร์มาก ตื่นเช้ามา ท้องเสีย ปวดอึ ก็เลยรีบวิ่งเข้าสวนหม่อน ไปนั่งอึอยู่ พออึใกล้จะสุด แกก็พยายามขยับหาไม้เช็ดก้น จนไปถึงใต้ต้นน้อยหน่า แกก็เห็นน้อยหน่าสุก “เปื่อยขาดร่วงลงมา” แกเสียดายมาก คิดว่า ถ้ามาอึกตั้งแต่เมื่อเย็นวาน น้อยหน่าก็จะไม่ทันได้เปื่อยร่วง ก็จะได้กินน้อยหน่าสุกคาต้น หวานๆ อร่อยๆ น้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 354 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสตาย

ภาษาอีสานคำว่า..โสตาย
ความหมายตรงๆ ====>
สู้ไม่กลัวตาย สู้ถวายหัว เอาจนตายไปข้างนึง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-06-2006 09:00:57

ตัวอย่าง

เป็นความหมายในเชิงเปรียบเทียบนะครับ

สู้ไม่กลัวตาย สู้ถวายหัว เอาจนตายไปข้างนึง

ช่วงนี้บอลโลกกำลังมาแรงขอเอาตัวอย่างแบบบอลโลกนะครับ

นักขุ๊ดบอล ประเทศกาน่า ปีนี้เป็นปีแรกที่ได้เข้ารอบมาเตะขุ๊ดบอล มื้อนี้ได้แข่งกันกับ ประเมศบลาซิล เพิ่นวาสิเล่นโสตายเลย บ่ย้านดอกบลาซิล
แปลว่า
นักฟุตบอลประเทศกาน่า ปีนี้เป็นปีแรกที่ได้เข้ารอบมาเตะฟุตบอล วันนี้ได้ลงแข่งขันกับบลาซิล เขาบอกว่าจะสู้แบบถวายชีวิตเลย ไม่กลัวหรอกประเทศบลาซิล


สั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 355 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสถิ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..โสถิ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
กะว่าจะทิ้งแล้วไม่สนใจว่าจะถูกผิด ได้หรือไม่ได้ แบบว่าทำเอาเป็นเอาตายว่างั้น ไม่ตั้งใจ ตัดหางปล่อยวัด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:16:29

ตัวอย่าง

โสถิ่ม คือ กะว่าจะทิ้งแล้วไม่สนใจว่าจะถูกผิด ได้หรือไม่ได้ แบบว่าทำเอาเป็นเอาตายว่างั้น ไม่ตั้งใจ ตัดหางปล่อยวัด
โส คือ การไม่เอาแล้ว, การตัดขาด, การตัดเยื่อใย
ถิ่ม คือ ทิ้ง

ดังนั้น โสถิ่ม คือ กะว่าจะทิ้งแล้วไม่สนใจว่าจะถูกผิด ได้หรือไม่ได้ แบบว่าทำเอาเป็นเอาตายว่างั้น

มาดูตัวอย่างกันครับ
แม่ใหญ่มี เลาสาวหลอก สาวได้คราวเดียวกะขาดสาวลงกะต่ายามใดกะมุนอุ้ยปุ้ยเลากะเลาฟ้าวเฮ็ด โสถิ่มไปจั่งสั้นหล่ะ
แปลว่า ยายมี แกสาวไหม พอสาวไหมได้แป๊บเดียวก็ขาด สาวลงตะกร้าทีได ก็ไม่เป็นท่า ไหนๆก็ไหนแล้ว แกเลยกะว่าจะทิ้งรีบๆทำไปยังงั้นแหละ

สาวหลอก คือ การสาวไหม
ฝักหลอก คือ ตัวไหมที่มีเยื่อหุ้ม บางที่เรียก ฝักหลอกหลีบ

อีกตัวอย่างนะครับ
บ่าวหน่อไปพ้อเด็กน้อยนั่งเล่นอยู่ใต้สะพานลอย กะเลยบอกว่า พวกสู เป็นลูกพ่อแม่โสถิ่มแล้วบ้อ มานั่งเล่นอยู่นี่ บ่ไปหาเฮียนหนังสือ บ้อ
แปลว่า
บ่าวหน่อ ไปพบเด็กนั่งเล่นอยู่ใต้สะพานลอย ก็เลยบอกว่า พวกเจ้า เป็นลูกที่พ่อไม่ทิ้งแล้วเหรอ มานั่งเล่นอยู่ที่นี่ ไม่ไปหาเรียนหนังสือหล่ะ

บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 356 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โสเหล่

ภาษาอีสานคำว่า..โสเหล่
ความหมายตรงๆ ====>
พูดคุยกัน, วิพากษ์ วิจารณ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-11-2006 12:18:59

ตัวอย่าง

โสเหล่ คือ พูดคุยกัน, วิพากษ์ วิจารณ์

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
ชมรมอีสานเพิ่นมีกระดานข่าวอยู่ใน เวบไซต์ อย่างดีเลย เอาสิได้มีหม่องมาโสเหล่กัน ดีคักๆ
แปลว่า
ชมรมอีสาน มีกระดานข่าวใน Website อย่างดีเลย เราจะได้มีที่สำหรับมาพบปะคุยกัน วิพากษ์วิจารณ์ ดีจริงๆนะ

อีกตัวอย่างนึง
ผู้ใหญ่บ้าน บ้านโนนหินแห่ ตีกอลอเอิ้นลูกบ้านมานั่งโสเหล่กัน เรื่องงานบุญแจกข้าว หาเจ้าของ สั่นแหล่ว
แปลว่า
ผู้ใหญ่บ้าน บ้านโนนหินแห่ (หากแปลไปไทยก็คือ หินลูกรัง) ตีเกราะเรียกลูกบ้านมานั่งประชุมคุยกัน เรื่องงานบุญอุทิศส่วนกุศลหาตัวเอง ซะงั้น

บุญแจกข้าว คือ งานบุญอุทิศส่วนกุศล

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 357 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ใส

ภาษาอีสานคำว่า..ใส
ความหมายตรงๆ ====>
ไหน , ไปไหน , อยู่ไหน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: บ่าวขอนแก่น
เมื่อวันที่:: 14-03-2010 20:45:03

ตัวอย่าง

มื้อนี้ผุสาวสิไปใสหนอ
วันนี้น้องสาวจะไปไหนหรอครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 358 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไส่ขี่

ภาษาอีสานคำว่า..ไส่ขี่
ความหมายตรงๆ ====>
เอาขี้ออกจากพุงสัตว์เล็ก (โดยการเอานิ้วโป้งดันห้องให้แตก)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ต้องแล่ง
เมื่อวันที่:: 27-07-2010 20:02:05

ตัวอย่าง

ไส่ขี่ฮวก - เอาขี้ลูกอ๊อดออก
ไส่ขี่ปลาซิว - เอาขี้ปลาซิวออก

ปล. สัตว์ใหญ่ไม่นิยมใช้คำว่า "ไส่ขี่" เช่น ไส่ขี่ซ้าง ไม่เคยปรากฎมาก่อน แต่อาจใช้ได้ถ้ายักษ์จะกินอาจใช้คำว่า "ไส่ขี้ซ้าง" ได้

ตัวอย่าง (แต่งเอง)
กุมภัณฑ์ท้าวโขโนยักษ์ใหญ่ ไซใส่ซ้างจับได้สิม่มกิน
ับบีบท้องมือดันพุงแตก ไส่ขี่พร้อมสาแล้วค่อยกิน

แปลความ
ยักษ์จับได้ช้าง เอาขี้ออกแล้วค่อยรับประทาน ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 359 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หงวย

ภาษาอีสานคำว่า..หงวย
ความหมายตรงๆ ====>
อาการเอนจนเกือบล้ม หรือจนล้มเลย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/15/2002 6:33:37 AM

ตัวอย่าง

นั่งดีๆเด้อ เดี๋ยวสิหงวยหลังเด้
แปลว่า
นั่งดีๆนะ เดี๋ยวก็หงายหลังเอานะ (หากจะแปลให้ คล้ายๆกับภาษาไทยกลาง)

วาสั่นดอก...บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 360 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หง่วย

ภาษาอีสานคำว่า..หง่วย
ความหมายตรงๆ ====>
โค่น ใกล้จะล้ม กำลังจะล้มลง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวส่าคำนาดี
เมื่อวันที่:: 08-08-2009 10:16:27

ตัวอย่าง

เช่นมื้อนี่ฝนตกแฮงคักลมกะลมแฮงต้นไม้ล้มกันละเนละนาด แต่ต้นยางใหญ่กะยังหง่วยสิล้มแล้วระวังเด้ออย่าไปใก้เด้อมันสิล้มทับเด้สู.......

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 361 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หญะ

ภาษาอีสานคำว่า..หญะ
ความหมายตรงๆ ====>
หยาบ ด้าน (รู้สึกไม่เรียบ)
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ซิ่ง
เมื่อวันที่:: 22-04-2007 18:48:15

ตัวอย่าง

เป็นคำคุณศัพท์ครับผม
ต้องออกเสียงให้ถูกด้วยนะครับ


เช่น มือหญะ = มือด้าน มือหยาบ

พื้นหม่งนี้คือหญะแท้ เอาไม้กวดมากวดแหน่ = พื้นตรงนี้ทำไม( หยาบ ไม่ค่อยสะดาด มีแต่ฝุ่น) เอาไม้กวาดมากวาดหน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 362 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนังต่องแอก

ภาษาอีสานคำว่า..หนังต่องแอก
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นหนังวัวหรือควายที่คล้องแอกดึงไถเพื่อสะดวกในการยกไถ
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 24-11-2007 09:27:07

ตัวอย่าง

หนังต่องแอก..เป็นภาษาถิ่นอีสาน..อ.ชุมพลบุรี จ.สุรินทร์...หนังต่องแอกจะทำจากหนังวัวหรือหนังควาย..หรือ เชีอก..หรืออะไรก็ได้ที่ความคงทนใช้งานได้นานๆ..จะใช้คล้องแอกน้อย..คือ แอกที่อยู่ส่วนด้านหลัง..แอกใหญ่จะคล้องที่คอ...แอกน้อย..จะติดกับส่วนปลายของไถ..ปลายไถจะมีตะขอสำหรับไว้เกี่ยวหนังต่องแอก..มันมีนิทานเกี่ยวกับหนังต่องแอกด้วยไว้วันหน้าจะเล่าให้ฟัง..พ่อใหญ่หนู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 363 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนามบักจับ(ลวดหนามกระจับ)

ภาษาอีสานคำว่า..หนามบักจับ(ลวดหนามกระจับ)
ความหมายตรงๆ ====>
คือลวดที่พันกันเป็นเขาสองอันชนกันเหมือนผลกระจับ (พืชน้ำชนิดหนึ่ง)
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดอกเตอร์ แป้ป
เมื่อวันที่:: 25-03-2012 01:51:57

ตัวอย่าง

หนามบักจับ คือลวดหนามที่พันกันเป็นรูปกระจับสองอันติดกัน เรียกหนามบักจับ หรือ ลวดหนามบักจับ ใช้ล้อมรั้ว ป้องกันสัตว์หรือคนที่บุกรุกสถานที่ เช่น.. ยายสวนเฮา อ้อมฮั้วหนามบักจับไป่ คำแปล ยาย..สวนเราล้อมรั้วลวดหนามหรือยัง หรือ..นาอยู่.อำเภอเสบ่ทันได้ อ้อมฮั้วลวดหนามเด๋ แปล.นาที่อำเภอเสลภูมิ ยังไม่ได้ล้อมรั้วลวดหนามนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 364 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หน้ายาก

ภาษาอีสานคำว่า..หน้ายาก
ความหมายตรงๆ ====>
ทำหน้ายุ่ง, หน้าไม่รับแขก, หน้าบูด, หน้าอารมณ์ไม่ดี
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 26-12-2006 16:01:40

ตัวอย่าง

หน้ายาก โดยรวมก็คือ ทำหน้ายุ่ง, หน้าไม่รับแขก, หน้าบูด, หน้าอารมณ์ไม่ดี

ตัวอย่าง
บ่าวต้อม แห่งอีสานจุฬาฯ ถืกน้องกระแตป๋าถิ่ม ยางเข้ามาเฮ้ดหน้ายากใส่อ้ายบ่าวหน่อ อ้ายบ่าวหน่อ กะเลยบอกว่า บ่เป็นหยัง น้องกระแตถิ่มไปแล้วยังเหลือน้องพอลล่าอยู่
แปลว่า
หนุ่มต้อมแห่งอีสาน จุฬาฯ โดนน้องกระแตทิ้งเดินเข้ามาทำหน้ายุ่ง ใส่พี่บ่าวหน่อ พี่บ่าวหน่อ เลยบอกว่า ไม่เป็นไร ถึงแม้น้องกระแตทิ้งเราไป ก็ยังเหลือ น้องพอลล่า อยู่นะ


สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 365 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนิ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..หนิ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
การเกี่ยงกันทำ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 16-02-2006 14:57:19

ตัวอย่าง

มีนิทานเรื่องหนึ่ง
บ่าวหน่อ เป็นหมู่กันกันบ่าวพงษ์ แต่ละมื้อ ยามล้างจานยามใด๋ลาว 2 คน สิหนิ่งกันล้าง บ่มีไผล้าง จนสุดท้าย บ่าวหน่อกะจำเป็นต้องล้าง
แปลความว่า
บ่าวหน่อกับบ่าวพงษ์เกี่ยงกันล้างจาน จนสุดท้ายบ่าวหน่อ ต้องมาล้างเอง

หนิ่ง คือ การเกี่ยงกันทำ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 366 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หนึ่งฮั่น,วั่งหนึ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..หนึ่งฮั่น,วั่งหนึ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ตะกี้ เมื้อกี้
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: หนหวย
เมื่อวันที่:: 12-06-2009 11:19:05

ตัวอย่าง

หนึ่งฮั่น=ตะกี้ เมื้อกี้ เช่น หมู่ข่อย(เพื่อนผม,เพื่อนฉัน)เมื่อบ้าน(กลับบ้าน)หนึ่งฮั่น =เพื่อผมพึ่งจะกลับบ้านตะกี้นี้เอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 367 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หม่น

ภาษาอีสานคำว่า..หม่น
ความหมายตรงๆ ====>
อาการที่แบบว่าจะแคบแค่ไหนก็ยังดันทุรังไปต่อ
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: ซิ่ง
เมื่อวันที่:: 22-04-2007 18:42:53

ตัวอย่าง

คำนี้ใช้ได้กับทั้งคน และสัตว์
ยกตัวอย่าง
ขี้กะตืกหม่นดาก
แปลว่า พยาธิ ชอนไชก้น(ทวาร)


หม่นป่าหน่อไม่
การเข้าไปในป่าไผ่ที่แน่นๆเยอะ เพื่อหาหน่อไม้ข้างใน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 368 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หม่อง

ภาษาอีสานคำว่า..หม่อง
ความหมายตรงๆ ====>
ที่,สถานที่
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 23-06-2006 11:37:11

ตัวอย่าง

-บ่าวหน่อบอกกับน้องพอลล่าว่า \" อ้านฮักเจ้าหลาย แม่นเจ้าสิหนีอ้ายไปอยู่ \"หม่องได๋\" อ้ายกะสินำเจ้าไป \"หม่องนั่น\" อ้ายสิไปเฮ็ด \"หม่อง\" อ่องถ่อง นอนขดอยู่ในหัวใจของน้องพอลล่าผู้เดียว\"
-แปลว่า บ่าวหน่อบอกกับน้องพอลล่าว่า \" พี่รักน้องพอลล่ามาก ถึงน้องจะหลบหนีพี่ไปอยู่ \"ที่ได\" พี่ก็จะตามน้องไป \"ที่นั่น\" พี่จะเข้าไปนอนขดอยู่ในหัวใจน้องพอลล่าคนเดียว\"

คำว่า \"หม่อง\" ส่วนใหญ่จะแปลว่า \"ที่\" แต่อีกความหมายหนึ่ง จะเป็นชื่อเรียก สถานที่ที่เป็นหลุมแอ่งเล็กๆที่เป็นที่อยู่ของสัตว์บางชนิด เช่น หม่องกบ หม่องอึ่ง เช่น
-หม่องหั่น คือจั่งเป็นฮอยกบมานอนนี่หละ ฮอยมันนอนดุด เป็น \"หม่องอ่องถ่อง\" อยู่นั่น
แปลว่า ที่นั่น เหมือนกับเป็นที่ที่กบมานอน รอยมันนอนดัน เป็นหลุมแอ่งอยู่นั่น

ลักษณะของหม่อง เช่น หม่องต่องหล่อง หม่องแต่งแหล่ง หม่องอ่องถ่อง หม่องแอ่งแถ่ง เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 369 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หม่อน

ภาษาอีสานคำว่า..หม่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ง่าย/ลื่น/สะดวก/ง่ายดี
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 21-12-2009 00:27:54

ตัวอย่าง

รถคันนี้ขับหม่อน
แปลว่า รถคันนี้ขับง่ายดี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 370 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมะหล่ำหมะก่อย

ภาษาอีสานคำว่า..หมะหล่ำหมะก่อย
ความหมายตรงๆ ====>
ไร้แก้นสาร, ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 11:14:06

ตัวอย่าง

น้องพอลล่า เห็นอ้ายต้อมเป็นคนหม่ะหล่ำหมะก่อย เลยกะเลยถิ่มอ้ายต้อมไปหาผู้บ่าวใหม่สั่นแหลว
แปลว่า
น้องพอลล่า เห็นพี่ต้อมเป้นคนไร้แก่นสาร ทำอะไรไม่เป็นชิ้นเป็นอัน แกก็เลยทิ้งพี่ต้องไปหาคนใหม่นั่นแล

หม่ะหล่ำหมะก่อย คือ ไร้แก้นสาร, ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
จะคล้ายๆกับ จิกหลิกจอกหลอก คือ เล็กๆน้อย ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 371 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมั่น

ภาษาอีสานคำว่า..หมั่น
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ขาดง่าย/มั่นคง/แข็งแรง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: ตัวโน้ต
เมื่อวันที่:: 10-09-2010 15:04:27

ตัวอย่าง

เซือกที่เจ้าผูกเส้นนั่นมันบ่ค่อยหมั่นปานได๋
เชือกเส้นที่คุณมัดมันไม่ค่อยมั่นคงสักเท่าไหร่
.......*ส่วนมากมักใช้กับการผูก การมัด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 372 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมากผีพ่วน

ภาษาอีสานคำว่า..หมากผีพ่วน
ความหมายตรงๆ ====>
ผลไม้ชนิดหนึ่ง ซึ่งยังหาคำไทยไม่ได้
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: mp35
เมื่อวันที่:: 12-11-2006 00:44:55

ตัวอย่าง

หากใครพอทราบ หมากผีพ่วน เป็นชื่อภาษากลางว่าอย่างไร กรูราแจ้งกลับด้วย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 373 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมาน

ภาษาอีสานคำว่า..หมาน
ความหมายตรงๆ ====>
เดิมๆ ซ้ำๆ
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: น้องกระถิน ถิ่นน้ำดำ
เมื่อวันที่:: 17-08-2007 13:22:34

ตัวอย่าง

มื้อนี่ไปตกปลาหมานคือเก่า แปลว่า วันนี้ไปตกปลาได้ปลาเยอะเหมือนเดิม
หัวใจหมานตั๋ว หัวใจชินกับการโกหก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 374 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมิ่น , มิ่น

ภาษาอีสานคำว่า..หมิ่น , มิ่น
ความหมายตรงๆ ====>
สอย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 18-09-2006 10:47:45

ตัวอย่าง

หมิ่น คือการใช้ปลายไม้ที่มีสองง่าม หรือสองแง่ง เสียบเข้าขั้วผลไม้ ใบไม้ ดอกไม้ หรือกิ่งไม้ แล้วหมุนไม้ เพื่อให้สิ่งนั้นๆ ขาดหล่นลงมา
เช่น

พ่อใหญ่ดล : พอลล่าเอ้ย เจ้าเอาไม้ส่าว ไปหมิ่นดอกแค มานึ่งใส่ปลาขาวแหน่เด้อ

แปล
พ่อใหญ่ดล : พอลล่าจ๊ะ (คือเว้าม่วนแท้) เอาไม้ไปสอยดอกแค มานึ่งใส่ปลาตะเพียนหน่อยนะจ๊ะ (เว้าม่วนอีกแล้ว)

เว้าม่วน = พูดเพราะ
ไม้ส่าว = ไม้ยาวๆ เช่นลำไม้ไผ่ เป็นต้น สำหรับสอยสิ่งที่อยู่สูงๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 375 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมืน/หืน

ภาษาอีสานคำว่า..หมืน/หืน
ความหมายตรงๆ ====>
โกรธ/โมโหหรือไม่พอใจ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 19-12-2009 03:11:01

ตัวอย่าง

หืนหลาย
แปลว่า โกรธมาก
คำว่า หมืนหรือหืน คือมีอาการโกรธ ไม่พอใจ แต่ไม่รุนแรง เท่ากับ สูน ซึ่งจะหมายถึงโกรธโมโหอย่างมาก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 376 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมื่น

ภาษาอีสานคำว่า..หมื่น
ความหมายตรงๆ ====>
สิบสอง กิโลกรัม, 12 กิโลกรัม
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 22-01-2007 17:59:01

ตัวอย่าง

คำว่า หมื่น เป็นคำโบราณ ซึ่งปัจจุบัน ก็ยังใช้อยู่ หมายถึง สิบสอง ใช้ในมาตราตวงวัด และนับ
1 หมื่น = 12 กิโลกรัม

ตัวอย่างที่เราเห็นมีการใช้ในปัจจุบัน ก็ เช่น บั้งไฟหมื่น ก็คือ บั้งไฟที่มีน้ำหนัก ดินประสิวรวมกัน หนัก 12 กิโลกรัม

ส่วนบั้งไฟแสนก็คือ บั้งไฟที่มีขนาด 120 กิโลกรัม นั่นเอง

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
พ่อใหญ่ดลเลาสาปลา มาซังกิโลได้ปลาค้อใหญ่ 5 หมื่น ได้ปลาเข็ง 3 หมื่น ได้เอี่ยน เคิงหมื่น นอกนั้นเป็นปลาหลด 2 หมื่น

แปลว่า
พ่อใหญ่ดลแกได้ทำการวิดบ่อปลา (สาปลา) ได้ปลาช่อน (ปลาค้อ) 60 กิโลกรัม ได้ปลาหมอ (ปลาเข็ง) 36 กิโลกรัม ได้ปลาไหล (เอี่ยน) 6 กิโลกรัม ที่เหลือเป็นปลาหลด 24 กิโลกรัม

ตอนนี้บ่าวหน่อ หนัก 5 หมื่น อ้ายดลหนัก 5 หมื่นเคิง อ้ายบัติหนัก 6 หมื่น ลองหาเบิ่งเด้อครับ ว่าผู้ใด๋หนักท่อใด๋


สั่นดอกหว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 377 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมุ่นหม่าน

ภาษาอีสานคำว่า..หมุ่นหม่าน
ความหมายตรงๆ ====>
ลมพิษ , ผื่นลมพิษ,Urticaria
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-10-2006 12:28:19

ตัวอย่าง

หมุ่นหม่าน เป็นอาการผื่นแพ้ทางผิวหนังชนิดหนึ่ง ผื่นมีลักษณะบวมเป็นปื้น คัน อาจเกิดจากการแพ้อาหาร แพ้สารเคมี แพ้พืช แพ้แมลง หรือแพ้อากาศ

หมุ่นหม่าน เกิดได้ทุกเพศ ทุกวัย เมื่อเกิดแล้วคัน ยิ่งคัน ก็ยิ่งเกา ยิ่งเกาก็ยิ่งมัน การรักษา หม่นหม่าน ต้องใช้ยาแก้แพ้ ชนิดรับประทาน หรือ ถ้าเป็นมาก อาจใช้ยาแก้แพ้ฉีดหรืออาจให้ยาสเตียรอยด์ร่วมด้วย ถ้ามีอาการคันมากก็ให้ทายาแก้คันด้วย

ตัวอย่างประโยค

-บ่าวสาท ดีใจหลายที่ได้ไปกินเข่าแลงเฮือนพ่อใหญ่บัติ(กินเบียร์พร้อม) พ่อใหญ่บัติเฮ็ดกุ้งเผาสู่กิน บ่าวสาทกะกินเอาบักหลาย แซบคัก เพิ่นขั่นลืมคาว ว่าเพิ่นผิดกุ้ง กินแล้วบ่พอคาว \"หมุ่นหม่าน\" ขึ้นเต็มโต เทิงคัน เทิงหันใจบ่ออก เหยียบตายกะยังว่ะ

ความหมาย

-หนุ่มประสาท ดีใจมากที่ได้ไปกินข้าวเย็นบ้านตาบัติ(กินเบียร์พร้อม) ตาบัตทำกุ้งเผาให้กิน หนุ่มสาทกินเอาเยอะมาก อย่างเอร็ดอร่อย แต่แกลืมนึกไปว่า แกแพ้กุ้ง กินแล้วไม่นานเท่าไหร่ \"ลมพิษ\" ขึ้นเต็มตัว ทั้งคัน ทั้งหายใจไม่ออก เกือบตายเลยแหละ

ปล. หันใจ= หายใจ
เหยียบ= เกือบ
ผิด = แพ้
ลืมคาว = หลงลืม

พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 378 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หมู่

ภาษาอีสานคำว่า..หมู่
ความหมายตรงๆ ====>
เพื่อน,กลุ่ม
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-06-2006 15:10:51

ตัวอย่าง

มื่อนี่เอาคำง่ายๆ คือ คำว่า หมู่ ซึ่งกะแปลว่า เพื่อน หรือ แปลว่า กลุ่ม ก็ได้ เช่น
เป็นหมู่กัน----เป็นเพื่อนกัน
อ้ายหล่อกว่าหมู่----พี่หล่อกว่าเพื่อน----พี่หล่อกว่าใครในกลุ่ม
เดินเป็นหมู่----เดินเป็นเพื่อน หรือ เดินเป็นกลุ่ม (อันนี้ความหมายต่างกัน)

ตัวอย่างประโยค
-เจนนี่,เบเบ้,ซาร่า เทิงสามคนเป็น \"หมู่\" กันมาตะน้อยๆ บัดใหญ่ขึ้นมา เจนนี่ ขั่นผู้ดีกั่ว \"หมู่\" แต่ว่าเทิงสามคนกะยังเป็น \"หมู่\" กันอยู่คือเก่า ไปใสมาใสกะสิไปกันเป็น \"หมู่\" ยามเบเบ้ปวดเยี่ยวกะให่ซาร่า ย่างไปเป็น \"หมู่\" บัดพอมาพ่อกับอ้ายบ่าวหน่อ เจนนี่ขั่นแล่นหิจาก \"หมู่\" ฟ่าวไปขอลายเซนต์

แปลว่า
-เจนนี่,เบเบ้,ซาร่า ทั้งสามคนเป็น \"เพื่อน\" กันมาตั้งแต่เป็นเด็ก แต่พอโตขึ้นมา เจนนี่ สวยกว่า \"เพื่อน\" แต่ว่าทั้งสามคนก็ยังเป็น \"เพื่อน\" กันเหมือนเดิม ไปไหนมาไหนก็ไปกันเป็น \"กลุ่ม\" เวลาเบเบ้ปวดฉี่ ก็ให้ซาร่าเดินไปเป็น
\"เพื่อน\"แต่พอมาพบกับพี่หน่อ เจนนี่กลับวิ่งทิ้ง \"เพื่อน\" รีบไปขอลายเซนต์...

พะน้า..พะนะ..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 379 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่อง/ยอง

ภาษาอีสานคำว่า..หย่อง/ยอง
ความหมายตรงๆ ====>
บี้เข้าไป
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 08:28:20

ตัวอย่าง

มื้อวานข่อยไปตีนำขะเจ้า ถึกเขาหย่องเอา

แปลว่า เมื่อวานไปตีกับเขามา ถูกเขารุมขยี้เอา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 380 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่อง

ภาษาอีสานคำว่า..หย่อง
ความหมายตรงๆ ====>
คั้น/ขยี้/ลุยเข้าไป/เอาเข้าไป
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 22-08-2010 19:37:37

ตัวอย่าง

หย่องเอาน้ำย่านางมาแกงหน่อไม้

แปลว่า คั้นเอาน้ำย่านางมาทำแกงหน่อไม้

เอาเลย หย่องเข้าไป

แปลว่า เอาเลย ลุยเข้าไป (ประมาณว่า เอาอีก)

....หย่องบ่าง เป็นสำนวน หมายถึง ลุยให้แหลก หรือเอาเข้าไป ลุยมันเลย ลุยเลย

ถืกหย่องบ่าง หมายถึง โดนยำมาซะเละไปหมด โดนรุม โดนถูกกระทำมา

(อธิบายยากครับ)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 381 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หยับออก/หยับหนี

ภาษาอีสานคำว่า..หยับออก/หยับหนี
ความหมายตรงๆ ====>
หยับ มาจากคำว่า ขยับ หยับออก หมายถึง ขยับออก หยับหนี หมาย ขยับออกไปให้พ้น หรือขยับออกจากบริเวณ ที่อาจเป็นอันตราย หรือที่ที่เขาไม่ต้องการให้มาอยู่
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 24-01-2011 17:05:57

ตัวอย่าง

ฟ้าวหยับหนีเด้อ บั้งไฟสิแตกใส่หัวเด้อ

แปลว่า รีบขยับออกนะ เดี๋ยวบั้งไฟระเบิด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 382 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่าม

ภาษาอีสานคำว่า..หย่าม
ความหมายตรงๆ ====>
เคยตัว, ทำแล้วอยากทำอีก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 19-02-2007 13:42:35

ตัวอย่าง

คำว่า หย่าม เวลาอ่าน ให้เอาปลายจมูกชนคิ้ว
หย่าม แปลว่า เคยตัว หรือ อาการแสดงออกที่บ่งบอกว่า ทำแล้ว อยากทำอีก

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
พ่อใหญ่ดล : เจ้าอย่าปล่อยให่งัวน้อยออกไปกินกล้าเด้อ มันสิหย่าม ให้มันกินเฟียงหลายๆ มันจั่งสิบ่เปลือง
พี่ใหญ่บัติ : ได้ๆ เดี๋ยวข่อยสิซอยไล่มันให่เด้อ

แปลว่า
คุณตาดล : คุณอย่าปล่อยให้ลูกวัว ออกไปกินต้นกล้า (ค้นข้าวที่รอการนำไปแบ่งดำ) นะ มันจะเคยตัว ให้มันกินฟางข้าวไปก่อนเยอะๆ จะได้ไม่เปลือง
คุณตาบัติ : ได้ๆ เดี๋ยวผมจะช่วยไล่มันให้นะครับ

สั่นดอกหว้า....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 383 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หย่าย(ออกเสียงเอกในภาษาอีสาน

ภาษาอีสานคำว่า..หย่าย(ออกเสียงเอกในภาษาอีสาน
ความหมายตรงๆ ====>
แจกจ่าย/แบ่งกระจายไป
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตันติศิริโรจน์
เมื่อวันที่:: 27-07-2016 02:14:04

ตัวอย่าง

มื้ออื่นเซ้าเฮาสิเฮ็ดจังหันเฮือน เฮากะสิแต่งพาเข้าละกะหย่ายกับข้าวแนวกินสู่พระเพิ่นเด้อลูกหล่าเด้อ
แปล พรุ่งนี้เช้าจะทำบุญถวายภัตรหารเช้า เราก็จะพากันแต่งสำรับับข้าวแล้วก็จัดแบ่งอาหารให้พระท่านฉัน นะลูกนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 384 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลงทีปหลงแดน

ภาษาอีสานคำว่า..หลงทีปหลงแดน
ความหมายตรงๆ ====>
การพลัดหลง/หลงทาง/หลงๆลืมๆ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 08-11-2010 00:32:31

ตัวอย่าง

ไปเที่ยวป่า มื้อก่อน หลงทีปหลงแดน หาทางกลับมาบ่ได้

แปลว่า วันก่อนไปเที่ยวป่า หลงทางกลับออกมาไม่ได้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 385 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หล่อน

ภาษาอีสานคำว่า..หล่อน
ความหมายตรงๆ ====>
ทำให้เหลือแต่เม็ด, เกลี้ยง,ทำให้เกลี้ยง,สะอาด, ทำให้สะอาด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 21-10-2006 14:29:15

ตัวอย่าง

คำว่า หล่อน ให้อ่านออกเสียงยาวๆจะได้ถูกหลักภาษา
แปลโดยรวมก็คือ เกลี้ยง,ทำให้เกลี้ยง,สะอาด, ทำให้สะอาด นั่นแหละครับ

ตัวอย่าง

พ่อใหญ่ดลเลามีลูกแล้ว พอดีลูกเลาอยากกินคั่วในบักขาม แต่เพิ่นมีแตบักขามสุก เพิ่นเลยเว้ากับลูกเพิ่นมา
อีหล่า เอาบักขามหมานี่ พ่อสิหล่อนให่ พ่อหล่อนให่แล้ว เอาไปคั่วมาสู่พ่อกินเด้อ
แปลว่า
ลูก (คนสุดท้อง) เอามะขามมาเร็ว พ่อจะทำให้เหลือแต่เม็ด (ในที่นี้คือ กินเนื้อมะขาม) หากพ่อทำให้แล้วก็เอาไปคั่วมาให้พ่อกินด้วยนะ

หรือ ความหมายในเชิงสะอาด

พ่อใหญ่บัติ เลากะมีลูกแล้วคือกัน พอดีเมียเลาบ่อยู่เลากะเลยเลี้ยงลูกผู้เดียว มื้อนั่นลูกเลาขี้ใส่ส่ง เลากะเลยต้องเอาไปซักให่มนันหล่อน สั่นแหลว แล้วกะล้างมือนำให่มันหล่อน คันบ่ล้างมันสิเหม็น
แปลว่า
ตาบัติก็มีลูกเหมือนกัน วันนั้นภรรยาแกไม่อยู่บ้าน ก็เลยให้แกเลี้ยงลูกคนเดียว วันนั้นลูกแกก็อุจจาระใส่กางเกง แกเลยต้องเอาไปซักให้มันสะอาด แล้วแกก็ต้องล้างมือด้วย หากไม่ล้างมันจะเหม็น

บ่าวหน่อ เลาวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 386 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลอย

ภาษาอีสานคำว่า..หลอย
ความหมายตรงๆ ====>
แอบเอา,แอบขโมย,ลักลอบได้เสีย
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 1/29/2002 10:17:34 PM

ตัวอย่าง

มื้อคืนนี้เมียข่อยถืกหลอย พ่อใหญ่ เจ้าซอยข่อยแหน่ มันหลอยเอามีดข่อยไปนำ
แปลว่า
เมื่อคืนนี้ ภรรยาผมโดนขโมยมันแอบเอา (ลักลอบได้เสีย) ตาครับ ช่วยผมด้วย มันขโมยมีดผมไปด้วย

วาสั่นแหล่ว...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 387 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลอย

ภาษาอีสานคำว่า..หลอย
ความหมายตรงๆ ====>
แอบไป... ขโมยไปหรือทำ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: ซอสะอื้น
เมื่อวันที่:: 19-05-2010 21:51:00

ตัวอย่าง

มื่อนี้พ่อห้ามไปเบ่งหมอลำแต่มันกะหลอยไปเบ่งกับผู้สาวมัน.....พ่อย่านมันถืกตีนั่นน่า

จากคนสารคาม...... ลำเต้ย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 388 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หละหกัว

ภาษาอีสานคำว่า..หละหกัว
ความหมายตรงๆ ====>
เอาสิ / เอาเลย / ทำเลย
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ
จากคุณ:: โดม แดนชานุฯ
เมื่อวันที่:: 16-09-2011 00:32:02

ตัวอย่าง

เป็นภาษาส่วยทางบ้าน แถวบ้านมีตำบลนี้ตำบลเดียวพูดภาษานี้ ของอำเภอชานุมาน จังหวัดอำนาจฯ

วิธีใช้ จะใช้ต่อหลังประโยคคำสั่งหรือบอกกล่าว เช่น เอามาหละหกัว.. ไปหละหกัว...

ตรงกับภาษอังกฤษว่า Yes/ Take it

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 389 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลายโพ้ด

ภาษาอีสานคำว่า..หลายโพ้ด
ความหมายตรงๆ ====>
เยอะเกินไป
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:59:05

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
โตแบ่งปลาให่เฮาหลายโพ้ดหล่ะหว๋า

แปล
คุณแบ่งปลาให้ผมเยอะเกินไปมั้งครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 390 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลืบ

ภาษาอีสานคำว่า..หลืบ
ความหมายตรงๆ ====>
ที่ลึก,ที่ยากจะเข้าถึง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18/1/45 14:15:10

ตัวอย่าง

เขาวาสมบัติอี่ปุ่นอยู่ในหลืบพู้น หาบ่พ้อดอก
แปลว่า
เขาว่าสมบัติญี่ปุ่นอยู่ในที่ลึกลับโน้น ยากจะเข้าถึง คงหาไม่เจอหรอก

วาสั้น....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 391 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุบทึน

ภาษาอีสานคำว่า..หลุบทึน
ความหมายตรงๆ ====>
ขาดทุน, ทุนหายกำไรหด
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 22-12-2006 17:02:35

ตัวอย่าง

คำว่า หลุบทึน มีความหมายว่า ขาดทุน
หลุบ แปลว่า ยุบลงไป, ต่ำลงไป, พร่องลงไป
ทึน ก็คือ ทุน สรุปก็คือ ทุนยุบ ทุนพร่อง หรือ ขาดทุนนั่นเอง

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อมียาง 100 เส้น ไปเล่นเป่ายางกับพ่อใหญ่ดล จนดังดำปี้ปี้ เล่นไปเล่นมา เด็กน้อยมาหล็อยเอายางไปทีละเส้นสองเส้น สุดท้าย หลุบทึนเทิงสองคน กะยังว้ากะยังว่า

แปลว่า
บ่าวหน่อมีหนังยาง 100 เส้น ไปเล่นเป่าหนังยางกับพ่อใหญ่ดล จนจมูกดำปิ๊ดปี๋ เล่นไปเล่นมา เด็กๆแอบมาจิ๊กเอาหนังยางไปทีละเส้นสองเส้น สุดท้าย ขาดทุนทั้งสองคน ... กะยังว้ากะยังว่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 392 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุบทุน, หลุดทุน

ภาษาอีสานคำว่า..หลุบทุน, หลุดทุน
ความหมายตรงๆ ====>
ขาดทุน, ไม่ได้ดังหวัง
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 22-12-2006 11:39:13

ตัวอย่าง

คำว่า หลุบทุน หรือ หลุดทุน แล้วแต่จะเรียกครับ มีความหมายว่า ขาดทุน
หลุบ แปลว่า ยุบลงไป, ยุบ
ทุน ก็คือ ทุนนั่นแหละ สรุปก็คือ ทุนยุบ หรือ ขาดทุนนั่นเอง

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อซื้อเลขงวดนี้ ไปซาวนึง ยามเลขออกมาแล้วสุยหน้าสุยหลัง บ่ถืกจักบาท เป็นอันวา งวดนี้หลุบทุน กะยังวา
แปลว่า
บ่าวหน่อ ซื้อหวยงวดนี้ (เล่นหวยไม่ดีนะครับ) ไป 20 ยาท ตอนหวยออก เฉียดหน้าเฉียดหลัง ไปถูกซักบาท เป็นอันว่า งวดนี้ บ่าวหน่อ ขาดทุน

ซื้อเลข => ซื้อหวย
สุย => เฉียด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 393 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุย

ภาษาอีสานคำว่า..หลุย
ความหมายตรงๆ ====>
พลาดเป้า,ผิดเป้าไปนิดเดียว,เกือบจะโดน,หลุด
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โหต
เมื่อวันที่:: 29-05-2006 12:09:14

ตัวอย่าง

เช่นประโยค
-โรนัลดินโย่เต๋ลูกคุดบอลไปหน้าผักตู โรนัลโด้แล่นมาบักหันสิเต๋ลูกคุดบอลให้เข่าผักตูอย่างแฮง แต่มันขั่นเต๋ \"หลุย\" เฮ็ดให่มันล่มหัวสักท่วน ขากะหลุดโบก เจ็บปวดบักคัก แต่ว่าลูกคุดบอลบัดกิ้งคุกลุกๆ ไปตำข้างเสาผักตู \"หลุย\" เข้าผักตูไปเลย

แปลว่า โรนัลนินโย่ เตะลูกฟุตบอลไปที่หน้าประตู โรนัลโด้วิ่งอย่างเร็วเข้าหาบอล เพื่อจะยิงบอลให้เข้าประตูอย่างแรง แต่มันกลับเตะ \"พลาดเป้า\" ทำให้มันล้มหัวคะมำ ข้อเท้าหลุด เจ็บปวดเป็นอย่างมาก แต่ลูกฟุตบอลกลับกลิ้งขลุกขลักๆไปชนข้างเสาประตู \"หลุด\" เข้าประตูไปเลย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 394 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุยปุ๊ด

ภาษาอีสานคำว่า..หลุยปุ๊ด
ความหมายตรงๆ ====>
พลาด,เกือบ
อ้างอิงจังหวัด :: นครพนม
จากคุณ:: น่ารัก
เมื่อวันที่:: 19-10-2006 09:21:14

ตัวอย่าง

ข่อยไปขุดเขียดกับผู้บ่าวพากันไล่คุบเขียด เขียดหลุยปุ๊ดเข่าฮูคือเก่า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 395 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลุ่ย

ภาษาอีสานคำว่า..หลุ่ย
ความหมายตรงๆ ====>
หมดคม,ทื่อ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 04-09-2006 10:54:56

ตัวอย่าง

ใช้กับของมีคม เช่นมีด ขวาน จอบ เสียม เป็นต้น โดยของที่เคยมีคมดีๆ แล้วหมดคม เราเรียกอาการหมดคมนั้นว่า หลุ่ย เช่น

บ่าวหน่อ เพิ่นพ้อฮูแมงเงา แต่ว่าบ่มีเสียม กะเลยไปหล็อยมีดโต้พ่อมาก่นฮูแมงเงา จนมีดโต้พ่อหลุ่ยเหมิด

แปลว่า
บ่าวหน่อ แกเห็นรูแมงป่องยักษ์ แต่ว่าไม่มีเสียมขุด ก็เลยไปขโมยมีดอีโต้พ่อมาขุดรูแมงป่องยักษ์ จนมีดอีโต้พ่อหมดคม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 396 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูด

ภาษาอีสานคำว่า..หลูด
ความหมายตรงๆ ====>
หลุด คลายออก
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 17-10-2006 17:00:49

ตัวอย่าง

หลูด หมายถึง ลักษณะที่เชือกซึ่งมัดไว้ คลายออกจนหลุด หรือ สิ่งที่ถูกล่ามไว้ หลุดจากการลามไปได้

พ่อใหญ่ดล เอาควายไปล่ามไว้เทิงโนน จากนั้น กะมานั่งโอ่นโหล่นซาเล่นกับน้องพอลล่าอยู่ใต้ต้นบักขาม เลาผูกเชือกบ่ดี เชือกกะเลยหลูด น้องพอลล่า กะเลยตกโอ่นโหล่นซา ก้นขี้ทั่ง... ขณะที่พ่อใหญ่ดลกำลังออยน้องพอลล่าอยู่นั้น ควายที่เลาล่ามไว้ กะหลูดไปกินกล้าขาเจ้า แค้นเกือบตาย กะยังว่า

แปลว่า
พ่อใหญ่ดล เอาควายไปล่ามไว้ที่ดอน จากนั้น ก็มานั่งชิงช้าเล่นกับน้องพอลล่าอยู่ใต้ต้นมะขาม แกผูกเชือกไม่ดี เชือกก็เลยหลุด ทำให้น้องพอลล่าตกชิงช้า ก้นกระแทกพื้น... ขณะที่พ่อใหญ่ดลกำลังโอ๋น้องพอลล่าอยู่นั้น ควายที่แกล่ามไว้ ก็หลุดไปกินข้าวกล้าคนอื่น ข้าวกล้าติดคอ เกือบตาย น้อ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 397 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หลูด หลุด

ภาษาอีสานคำว่า..หลูด หลุด
ความหมายตรงๆ ====>
หลูด หรือ หลุด
อ้างอิงจังหวัด :: อำนาจเจริญ
จากคุณ:: มาร์ค
เมื่อวันที่:: 31-12-2007 07:33:59

ตัวอย่าง

หลูดหรือหลุด นอกจากสิแปลว่าคลายออก กะยังแปลว่าลด
โตอย่างเช่นการลดราคา เวลาไปซื้อของ แม่ใหญ่มักเว้าว่าหลูดอีกจักหน่อยบ่ได้บ่?
แต่ว่าเด็กน้อยสุ่มื้อนี้ใช้คำว่าลดกันเบิดแล้ว

อีกอย่างนึงขอแนะว่า คำที่ออกเสียงสระเอียทั้งหลาย บ้านผู้ข้าออกเป็นสระเอือเบิ๊ดเลย
แต่ว่าบ้านแถวใกล้เพิ่นกะออกเสียงสระเอียหลายคือกันเช่นคำว่า บักเขีย บักเขือ เฮีย เฮือ เป็นต้น

หวังว่าสิเป็นประโยชน์เด้อคับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 398 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หวานเย็น

ภาษาอีสานคำว่า..หวานเย็น
ความหมายตรงๆ ====>
ช้า อืดอาด เอื่อยเฉื่อย
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 25-10-2006 11:28:52

ตัวอย่าง

หวานเย็น เป็นคำเปรียบเทียบ ซึ่งมีที่มาจากรถจักรยานขายหวานเย็น ค่อยๆ ถีบไปเรื่อยๆ ขายไปเรื่อยๆ ไม่ทันใจคนกิน ไม่ทันใจ ก็คือ ช้า อืดอาด เช่น
รถหวานเย็น หมายถึงรถขายหวานเย็นจริงๆ และอีกความหมายหนึ่งหมายถึง รถที่วิ่งช้ามากๆ เช่นรถโดยสารบางสาย บางคัน
คนหวานเย็น หมายถึง คนที่ชักช้า อืดอาด เอื่อยเฉื่อย

บ่าวซิ่ง : นั่นๆ เสียงรถหวานเย็นมาแล้ว ไป ไป บักเจ้ย ไปซื้อหวานเย็นมาแจกผู้สาวไป
(หายไปดนเติบ ยังบ่กลับมา)
บ่าวบั้งไฟ : โฮย ใช้ไผบ่ใช้ ไปใช้บักเจ้ย หวานเย็น ซัวสิได้กิน สงสัย หวานเย็นละลายเหมิดก่อนล่ะมั้ง

แปลว่า
บ่าวซิ่ง : นั่น รถขายหวานเย็นมาแล้ว ไป ไป น้องเจ้ย ไปซื้อหวานเย็นมาแจกสาวๆ ไป
(หายไปนานพอสมควร ยังไม่กลับมา)
บ่าวบั้งไฟ : เฮ้ย ใช้ใครไม่ใช้ ไปใช้น้องเจ้ย อืดอาด กว่าจะได้กิน สงสัยหวานเย็นละลายหมดก่อนซะล่ะมั้ง

ปล. หวานเย็น ทำจากน้ำหวานใส่สีบ้าง ไม่ใส่บ้าง ใส่ลอดช่องด้วยก็มี แล้วบรรจุถุงมัดปากถุงให้แน่น แช่เย็นจนเป็นน้ำแข็ง เด็กๆ ชอบกิน โดยกัดก้นถุง ค่อยๆ ดูดกินน้ำหวาน หวานๆ เย็นๆ อร่อยดีสำหรับเด็กๆ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 399 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัน

ภาษาอีสานคำว่า..หัน
ความหมายตรงๆ ====>
1.เร็ว 2.หมุน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 13-02-2007 15:46:34

ตัวอย่าง

หัน ที่แปลว่า เร็ว ใช้กับการเคลื่อนที่ที่เร็วๆ เช่น

บ่าวหน่อเป็นคนแล่น \"หัน\" = บ่าวหน่อเป็นคนวิ่ง \"เร็ว\"

ส่วน หัน ที่แปลว่าหมุน เช่น

พ่อใหญ่บัติบ่เคยเห็นเฮลิคอปเตอร์ บัดลาวพาลูกไปเที่ยววันเด็ก เลยเห็น ลาวกะเลยตกใจฮ้องขึ้นว่า ป๊าด... บักปิ่นอีหยังสังมาใหญ่คักแท้ \"หัน\" กะแฮงคัก \"หัน\"เร็วกั่วบักปิ่นอยู่บ้านเฮาอีก

แปลว่า

พ่อใหญ่บัติไม่เคยเห็นเฮลิคอปเตอร์สักที แต่พอแกพาลูกไปเที่ยวงานวันเด็ก ก็เลยเห็น แกก็เลยตกใจร้องขึ้นว่า โอ้โฮ ....ใบพัดอะไรช่างมาใหญ่ซะเหลือเกิน\"หมุน\" แรงมาก \"หมุน\"เร็วกว่ากังหันลมอยู่บ้านเราอีก

บักปิ่น=ใบพัด หรือ กังหันลม พะนะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 400 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวขวน

ภาษาอีสานคำว่า..หัวขวน
ความหมายตรงๆ ====>
หัวเราะ
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:40:01

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
น้องอั้ม นั่งหัวขวนหยั๋ง

แปล
น้องอั้ม นั่งหัวเราะอะไรเหรอครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 401 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวซา,ซา

ภาษาอีสานคำว่า..หัวซา,ซา
ความหมายตรงๆ ====>
สนใจ , ใส่ใจ , ถือสา
อ้างอิงจังหวัด :: สารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 20-05-2006 10:14:34

ตัวอย่าง

-หัว แปลว่า ศีรษะ หรือ หัวเราะ หรือ พึ่งจะ (ตามที่ท่านมังกรเดียวดายกล่าวมาแล้วก่อนหน้านี้)
-ซา อาจหมายถึง กัญชา และ อาจจะแปลว่า คู่ หรือ เป็นคู่กัน เช่น \" นี่กะเพลาสาย พอกินงายแล้ว เมียของบ่าวหน่อ กะฟ่าว เอาลูกใส่ในกะต่า แล้วกะหาบ \"ซา\" กันกับกะต่าก่องเข่า ฟ่าวไปส่งเข่าผัวที่กำลังไถนาอยู่ท่งนา\" แปลว่า \" นี่ก็เป็นเวลาสายมากแล้ว ได้เวลาที่จะกินข้าวเช้าแล้ว ภรรยาของหนุ่มหน่อ ก็รีบจับลูกใส่ในตะกร้า แล้วก็เอาหาบ \"คู่กัน\" กับตะกร้าใส่กับข้าว รีบเอาข้าวไปให้สามีที่กำลังไถนาอยู่ที่ทุ่งนา\"

มาถึงคำว่า \"หัวซา\" ซะที ความหมายคือ สนใจ,ใส่ใจ หรือ ถือซา เช่น

-เมียของบ่าวหน่อจ่มให่ผัวว่า เถ่าอันนี่ เจ้ากะจั่งแม่นกินแต่เหล่าเมาได้ซุมื่อซุเว็น บ่มาหัวซาลูกซาเมีย เล้ย เจ้าเนี่ย แปลว่า \" ภรรยาของหนุ่มหน่อบ่นให้สามีว่า นี่คุณ คุณก็ช่างดื่มแต่สุรา เมาได้ทุกวันทุกคืน ไม่มาสนใจลูกสนใจภรรยาเลยนะ คุณเนี่ย\"

-หรือที่แปลว่า \"ใส่ใจ\" เช่นประโยคที่ว่า \" น้องพอลล่านั่งฮ้องให่อยู่เทิงเถียงนาแล้วกะจ่มว่า ตั้งแต่อ้ายดล เพิ่นไปมักกันกับสาวตั๊กบงกช เพิ่นกะไปหัวซาแต่สาวตั๊ก บ่มาหัวซาน้องพอลล่า อีกเลย\" แปลว่า \"น้องพอลล่า นั่งร้องให้อยู่ที่กระท่อมปลายนา แล้วก็รำพึงรำพันว่า ตั่งแต่พี่ดลแกไปชอบพอกับสาวตั๊กบงกช แกก็ไป \"ใส่ใจ\" แต่สาวตั๊ก ไม่มา \"สนใจ\" น้องพอลล่า อีกเลย...\" วะสั้นเถาะ

-หัวซา หรือ ซา ที่แปลว่า \"ถือสา\" เช่น \"บ่าวหน่อ เวลาเพิ่นกินเหล่าเมาแล้ว เพิ่นกะมักเว่าว่า น้องพอลล่า เป็นผู้สาวเพิ่น อยู่ตลอด แต่กะอย่าไป \"หัวซา\" เพิ่นเถาะ ลาวเป็นคนบ่พอ ตามที่ผู้เฒ่าเพิ่นว่าไว่นั่นหละว่า อย่าไปถือคนบ้า อย่าไปซาคนเมา\" แปลว่า \" หนุ่มหน่อ เวลาแกดื่มสุราเมาแล้ว แกชอบพูดว่า น้องพอลล่า เป็นแฟนกับแก อยู่ตลอด แต่ก็อย่าไป \"ถือสา\" แกนะ แกเป็นคนไม่เต็มบาท(บาตร) ตามคำคนแก่ท่านพูดไว้ว่า อย่าไปสนใจคนบ้า อย่าไป \"ถือสา\" คนเมา...\"

พะน้า พะนะ เพิ่นว่า สั่นดอกว้า...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 402 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวซิงไค

ภาษาอีสานคำว่า..หัวซิงไค
ความหมายตรงๆ ====>
ตะไคร้
อ้างอิงจังหวัด :: หนองบัวลำภู
จากคุณ:: พล
เมื่อวันที่:: 21-01-2007 16:54:40

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง....
สาวสั้นเผิ่นย่างกลับจากนาคอนกะต่าพอฮอดบ้านกะฟ้าวเข้าคัวดังไฟเอ็ดกับข้าวคือต้มปลาพอดีเครื่องใส่ต้มปลายังบ่ครบนางกะเลยเอิ้นให้อ้ายทิดยาวให้ไปเอา/หัวซิงไค/มาใส่ต้มปลาให้แหน่
แปล.....
น้องสั้นได้เดินกลับจากท้องนาพร้อมกับหาบตะกร้าพอถึงบ้านก็รีบเข้าครัวเพื่อติดเตาก่อไฟทำกับข้าว
คือต้มปยำปลาช่อนแต่ว่าเครื่องต้มยำยังใส่ไม่ครบจึร้องเรียกทิดยาวซึ่งเป็นพี่ชายให้ไปเอาตะไคร้มาใส่ต้มยำให้หน่อย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 403 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวดวน

ภาษาอีสานคำว่า..หัวดวน
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะอาการศรีษะคะมำไปข้างหน้า
อ้างอิงจังหวัด :: บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
จากคุณ:: รุทธิ์ (อีเกียแดง)
เมื่อวันที่:: 02-09-2010 18:42:28

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
เอ๋า นั่งหลับจนหัวดวนเนาะเจ้า พะนะ

แปล โห นั่งหลับจนหัวคะมำเลยนะคุณ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 404 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวต่า, หัวตะ

ภาษาอีสานคำว่า..หัวต่า, หัวตะ
ความหมายตรงๆ ====>
เพิ่งจะเริ่ม, กำลังเริ่ม (ใช้ตอนเริ่มทำบางอย่าง)
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด เพราะว่าผู้ข่าอยู่ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 08-02-2006 09:57:14

ตัวอย่าง

มาเด้อ พอแมพี่น้อง มากินเข่าแลงนำกัน
หัวต่าเริ่ม ให้ฟ้าวหยับเข่ามา

แปลว่า
มาเร็ว พ่อแม่พี่น้อง มากินข้าวเย็นด้วยกัน
เพิ่งจะเริ่มลงมือเอง ให้รีบขยับเข้ามา

เข่า== ข้าว
เข่า == เข้า

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 405 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า หัวสัก

ภาษาอีสานคำว่า..หัวสัก
ความหมายตรงๆ ====>
หัวปัก, เอาหัวลง
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 15-05-2006 17:03:13

ตัวอย่าง

บ่าวสาท เลานั่งคุยสาวอยู่เตียงหน้าบ้านผู้สาว กิ้นกอกยาเลาตกลงดิน เลาเสียดาย เลยก้มหัวลงสิหยิบกิ้นกอกยา เลาจับบ่ดี หัวสักกะเทียม จิ่น วะนึง

แปลว่า
หนุ่มสาท แกนั่งคุยกับหญิงสาวอยู่เตียงหน้าบ้านหญิงสาว ก้นยาสูบของแกหล่นลงดิน แกเสียดาย เลยก้มหัวลงจะหยิบก้นยาสูบ แกจับไม่ดี เลยล้มหัวปัก..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 406 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ห่ากิ๋ตับกิ๋นปอด

ภาษาอีสานคำว่า..ห่ากิ๋ตับกิ๋นปอด
ความหมายตรงๆ ====>
เหี้ยกินตับกินปอด
อ้างอิงจังหวัด :: ศรีสะเกษ
จากคุณ:: ป๋าเซม
เมื่อวันที่:: 22-09-2008 13:50:27

ตัวอย่าง

บักห่าห่ากิ๋ตับกิ๋นปอดมึงเอย

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 407 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหน็ก

ภาษาอีสานคำว่า..เหน็ก
ความหมายตรงๆ ====>
กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 31-07-2006 09:27:57

ตัวอย่าง

เหน็ก คือ กด, กดทับ, Fixed, กดทับแบบไม่ให้ขยับเคลื่อนไหว
มีลักษณะคล้ายๆ "เต็ง" แต่จะมากกว่า คือ กดแล้ว สิ่งที่กดต้องไม่เคลื่อนไหว

เต็ง จะเคลื่อนไหวได้

มาดูตัวอย่างกันนะครับ

บ่าวสนกับบ่าวเหลื่อม ซกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมตีเข่าเข้าบักแอวบ่าวสน แล้วย้านบ่าวสนสวนคืน กะเลยเอาเข้าเหน็กไว้บักแอว บ่าวสนบ่ฮู้สิเฮ็ดจั่งใด กะเลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อมปิ้นท้องหลายเงิบ บัดเดียวนึง

แปลว่า
บ่าวสน กับ บ่าวเหลื่อม ชกมวยไทยอยู่กลางเวที บ่าวเหลื่อมแทงเข่าเข้าไปที่เอวของบ่าวสน แล้วกลัวว่า บ่าวสนจะสวนคืนบ้าง ก็เลยเอาเข่ากดไว้ที่เอวไม่ให้บ่าวสนเขยื้อน บ่าวสนไม่รู้จะทำอย่างไร ก็เลย เตะตัดขาบ่าวเหลื่อม หงายท้อง เลยทีเดียว

บักแอว ==> เอวกิ่ว เพราะมีบักด้วย
บัก ก็คือ รอยหยัก รอยหยักที่อยู่เอวก็คือ ส่วนที่กิ่วที่สุด
ปิ้น==> กลับ หรือ พลิกกลับ กลับด้าน เป็นการกลับจากล่างขึ้นบนเท่านั้น
หงายเงิบ ==> คือ หงายหลังแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัว เงิบ เป็นคำขยาย
หงายทวน ก็คล้ายๆหงายเงิบนั่นแหละ (เดี๋ยวจะมาเล่าให้ฟังอีกที)
ตีเข่า ==> แทงเข่า

บ่าวหน่อ ลาววา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 408 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหนี่ยน

ภาษาอีสานคำว่า..เหนี่ยน
ความหมายตรงๆ ====>
การบีบเค้นเคล้าคลึง/บีบเล่นคลึงเล่น/บีบคั้นให้เข้ากัน/วิธีการประกอบอาหารชนิดหนึ่ง/อาหารอีสานรูปแบบหนึ่ง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 23-12-2009 03:47:47

ตัวอย่าง

มื้อแลงสิเหนี่ยนหมากเขือสู่กิน
แปลว่า ตอนเย็นจะซุปมะเขือให้กิน
คำว่า ซุปหรือเหนี่ยน เรียกต่างกันตามแต่ละท้องที่ แต่คำว่า เหนี่ยน ใช้เฉาะกับมะเขือเท่านั้น นอกนั้นเรียกซุปเหมือนกันหมด...

ที่แปลว่า บีบเล่น เช่น เหนี่ยนเล่นอยู่นั่นล่ะ ข้าวนั้น สิกินกะบ่กิน
แปลว่า ข้าวน่ะบีบเล่นอยู่นั่นล่ะ จะกินก็ไม่กิน....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 409 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหมบ

ภาษาอีสานคำว่า..เหมบ
ความหมายตรงๆ ====>
การนอนคว่ำ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 9/27/2001 4:45:05 AM

ตัวอย่าง

อ่านว่า หมอ-เ-บ เหมบ
อีหล่า มาคือมานอนเหมบเอ้ดเล้ดอยู่หนี่หละ ไปหาหม่องนอนใหม่ดีๆไป มันสิเบิ่งบ่งามเด้
แปลว่า
น้องนางเอย ทำไมมานอนหงายอย่ที่นี่ ไปนอนที่อื่นไป มันดูไม่งามนะ
คำว่า เอ้ดเล้ด เป็นคำขยายกริยานะ แปลว่า นอนหงายอย่างน่าเกลียดครับ
วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 410 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลอเจอ

ภาษาอีสานคำว่า..เหลอเจอ
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นภาษาภูไท อีสานว่าเหลือใจ หมายถึง เวลาเห็นสิ่งที่ถูกใจ หรือชอบ แต่ไม่สามารถจะนำเอามาเป็นของตัวเองได้ หรือไม่สารถที่จะทำให้เป็นไปตามที่เราต้องการ/ไม่ได้ดั่งใจ
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 18-07-2010 17:26:42

ตัวอย่าง

ข้อยเหลือใจ นำลูกชายหลาย มันบอกยาก

แปลว่า ฉันหนักใจกับลูกชายมาก บอกสอนยาก ไม่ได้ดั่งใจ

.....ความหมายก็ประมาณนี้....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 411 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหลือใจ

ภาษาอีสานคำว่า..เหลือใจ
ความหมายตรงๆ ====>
การสะออน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 14:20:56

ตัวอย่าง

เหลือใจ ก็คล้ายๆกับสะออนนั่นแหละ
แต่จะออกคล้ายๆออกไปทางผิดหวังในชีวิตมากกว่า สะออนที่ออกไปในทางบวก
....วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 412 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหิ่ม

ภาษาอีสานคำว่า..เหิ่ม
ความหมายตรงๆ ====>
ห่ามๆ ใกล้สุกแล้วแต่ยังไม่สุก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 09-10-2006 14:49:45

ตัวอย่าง

เหิ่ม แปลว่า ห่ามๆ ใกล้สุกแล้วแต่ยังไม่สุก

มาดูตัวอย่างกันนะครับ
บักเขียบหนังอยู่ในสวนของพ่อใหญ่ดลยังเหิ่มๆอยู่ บ่าวหน่อถ่าบักเขียบหน่วยนั่นบ่ไหวแล้ว กะเลยปิดเอามาซะหน่วยหนึ่ง ปิดมาแล้ว บ่อยากถ่าสั่นแหล่ว อยากให้มันสุกเร็วๆ กะเลยเนียนเอาสั่นแหลว

สุดท้าย เนียนไปเนียนมา บักเขียบหน่วยนั่นกะเลยเทียะ สั่นดอกหว้า...

แปลว่า
น้อยหน่าพันธ์หนังที่อยู่ในสวนของตาดลนั้นกำลังจะสุก (ยังไม่สุกดี) บ่าวหน่อ รอไม่ไหวก็เลยเก็บเอาลงมาลูกนึง เก็บมาแล้วอยากกินก็กินไม่ได้ อยากให้มันสุกเร็วๆ ก็เลยเอามาคลึง (บีบไปบีบมา.. อย่าคิดลึก) คลึงไปคลึงมา จนมันเหมือนจะสุก สุดท้ายน้อยหน่าลูกนั่นก็เลยสุก

เอวัง ด้วยประการ ฉะนี้

เนียน=>คลึง หรือ บีบบ่อยๆจนที่มันแก่นจนแหลว (ที่แข็งจนนิ่ม)

บ่าวหน่อ วา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 413 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เหี่ย

ภาษาอีสานคำว่า..เหี่ย
ความหมายตรงๆ ====>
หก/หล่น/ร่วง
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 10:49:43

ตัวอย่าง

ับดีแน่หล่ะแนวกินโตฮั่น รัวงมันสิเหี่ยเบิด
แปลว่า จับของกินให้ดีล่ะ ระวังมันจะหกหมด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 414 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหย่

ภาษาอีสานคำว่า..แหย่
ความหมายตรงๆ ====>
เบียด ชิดกัน ใกล้กันมาก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 08-02-2006 16:36:24

ตัวอย่าง

อ้ายบัติ ให้ฟ้าวหยับไปทางพู้นแหน่ ทางนี้เพิ่นฮุ๊ทางแหย่กันคือจังหยังนี่
แปลว่า
พี่บัติ ให้รีบขยับไปด้านโน้นหน่อย (แหน่ คือ หน่อย) ทางนี้ดท่าทาง (ฮุ๊ทาง) เบียดกัน ยังกะอะไรดี (คือจั่งหยัง คือ ยังกะอะไรดี)

บ่าวหน่อ วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 415 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แหล่ง, ลูกแหล่ง

ภาษาอีสานคำว่า..แหล่ง, ลูกแหล่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ลูกน้อง, คนที่คอยรับใช้
อ้างอิงจังหวัด :: อีสานทั่วไป
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 27-11-2006 10:41:44

ตัวอย่าง

แหล่ง หรือ ลูกแหล่ง หมายถึง ลูกน้อง, หรือ คนที่คอยรับใช้

บ่าวโอ๊ค ลูกซายกำนัน เป็นคนอันทพาลแล้วกะมีเงินหลาย ไปไสมาไสมีลูกแหล่งอ้อมข้างอ้อมแอว เพิ่นย้านคนมาจอบตัวหัวเพิ่น กะเลยต้องเอาลูกแหล่งยางนำก้นซุ๊มื้อ

แปลว่า
บ่าวโอ๊ค ลูกชายกำนัน เป็นคนอันทพาล และมีเงินเยอะ ไปไหนมาไหน มีลูกน้องข้างกาย แกกลัวคนแอบมาตัวหัว ก็เลยต้องเอาลูกน้องเดินตามก้นต้อยๆทุกวัน

อ้อมข้างอ้อมแอว เป็นสำนวนอีสาน แปลว่า ล้อมรอบข้างกาย
ไปไสมาไส คือ ไปไหนมาไหน (ไส คือ ที่ไหน)
ยางนำก้น คือ เดินตามก้น
ต้อยๆ คือ อาการเดินไม่ให้ห่าง

บ่าวหน่อวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 416 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โหยก

ภาษาอีสานคำว่า..โหยก
ความหมายตรงๆ ====>
สูงกว่าธรรมดาทั่วไป
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 20-04-2010 15:28:27

ตัวอย่าง

คำว่า โหยก ใช้กับสิ่งมีชีวิต มีความหมายว่าสูงกว่าธรรมทั่วไป
ตัวอย่าง

นักบาสเกตบอลจีน ที่ซือว่า เหยาหมิง เลาเป็นคนโหยกหลาย ได้บอลยามใด๋ คนอื่นบ่สามารถมายาดเลาได้เลย
แปลว่า
นักบาสเกตบอลจีนที่ชื่อเหยาหมิง แกเป็นคนสูงกว่าคนธรรมทั่วไป เวลาแกได้บอลคนอื่นไม่สามารถแย่งแกได้

อีกตัวอย่าง
บ่าวหน่อเลาเป็นคนโหยก (อันนี้สมมติเด้อ) ยามสิปิดเอาบักหุ่ง บ่ต้องใช้ไม่ส่าว เด่มือบิดเอากะได้
แปลว่า
บ่าวหน่อเป็นคนสูง เวลาจะเก็บมะละกอ ไม่จำเป็นต้องใช้ไม้สอย แค่เอื้อมมือไปปิดเอาก็ได้แล้ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 417 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ไหวดี

ภาษาอีสานคำว่า..ไหวดี
ความหมายตรงๆ ====>
ฉลาดแกมโกง, หัวหมอ, ใช้ความฉลาดในทางที่ไม่ซื่อ, หัวใส
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 15-03-2007 11:09:16

ตัวอย่าง

คำว่า ไหวดี ไม่ใช่ว่า บ่าวไสวเป็นคนดีนะ แต่ภาษาอีสาน
ไหวดี แปลว่า ฉลาดแกมโกง, หัวหมอ, ใช้ความฉลาดในทางที่ไม่ซื่อ, หัวใส ครับ

มาดูตัวอย่างกันครับ
บ่าวหน่อ : สาวเป้ เจ้าคือวาไหวดีคักแท้
สาวเป้ : จั่งใด๋
บ่าวหน่อ : กะเจ้าหลอย เอาแมงโบ้งใว้ในขวดเหล้า เลยเฮ็ดให้ชาวบ้านบ่กล้ากินเหล้า ย้านติดเชื้อเป็นไข่จากแมงโบ้ง
สาวเป้ : ตั่วเนาะ

แปล
บ่าวหน่อ : สาวเป้ ทำไมเธอหัวใสอย่างนี้
สาวเป้ : ยังไง
บ่าวหน่อ : ก็เธอแอบบเอาตัวหนอน (แมงโบ้ง) ใส่ไว้ในขวดเหล้า ทำให้ชาวบ้านไม่กล้ากินเหล้านะซิ กลัวติดเชื้อเป็นไข้จากตัวหนอน
สาวเป้ : นั่นแหละดี


วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 418 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ่ง

ภาษาอีสานคำว่า..อ่ง
ความหมายตรงๆ ====>
หยิ่ง,ทะนงตัว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 17/1/45 23:49:19

ตัวอย่าง

เจ้าคือมาอ่งแท้หละนาง หันมาเว้ากับอ้ายจั๊กควมแหน่
แปลว่า
เจ้าอย่ามาหยิ่งนักนาง หันหน้ามาพูดกับพี่สักคำหน่อยได้ไหม


วาสั่นดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 419 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อย่าปาก

ภาษาอีสานคำว่า..อย่าปาก
ความหมายตรงๆ ====>
เงียบ,ให้เงียบ,หุบปาก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 19-05-2006 13:24:22

ตัวอย่าง

สาวจ๋อมกับหมูลาว ไปจอบเบิ่งผู้บ่าวนั่งขี้อยู่คันแทนา
พอดีหมู่ลาวตด สั่นแหล่ว ลาวกะหัวร่อ กิ๊ก กิ๊ก แล้วกะบอกว่าตดหมู่ลาวเหม๊น เหม็น
หมู่ลาวกะเลยวา เซาแหน่สู อย่าปาก เดี๋ยวฮูดากสิได้ยิน ผู้บ่าวสิฮู้โต

ฮิฮฺ
แปลว่า
คุณจ๋อมกับเพื่อนไปแอบดูหนุ่มถ่ายอจจาระที่คันนา
พอดีเพื่อนแกผายลมออกมา แกเลยหัวเราะ และบอกว่า ตดเพื่อนแก เหม๊นเหม็น
เพื่อนแกเลยบอกว่า ให้หยุด เงียบ ให้เงียบ เดี๋ยวตูดจะได้ยิน เพราะหนุ่คนนั้นจะรู้ตัว

อยากปาก ก็คือ ให้เงียบ หุบปาก

สั่นดอกว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 420 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อย่าอ่งหลาย

ภาษาอีสานคำว่า..อย่าอ่งหลาย
ความหมายตรงๆ ====>
เป็นคำตำหนิผู้อื่นที่แกล้งทำตัวเป็นผู้ดี
อ้างอิงจังหวัด :: สุรินทร์
จากคุณ:: พ่อใหญ่หนู
เมื่อวันที่:: 25-09-2007 12:43:46

ตัวอย่าง

อาทิเช่น...บักกึม....อยู่บ้านหนองรังกา...ไปเรียนหนังสือที่กรุงเทพช่วงปิดเทอม..ก็กลับบ้าน..แม่หาข้าวให้กิน...ในโต๊ะอาหาร...มีปลาร้าดิบ...พริกสด...ยอดกระถิน..ของโปรดบักกึมทั้งนั้น...บักกึมมันเปลี่ยนชื่อเป็น สันติชัย ก็เลยพูดว่า แม่ครับสันติชัยทานไม่ได้นะฮะ แม่บักกึมจึงพูดว่า \"อย่าอ่งหลาย..มักสันติชัย ใหญ่ แต่ก่อนมึงแดกอันนี่ละมึงจังคอยใหญ่มา\"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 421 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ่วย

ภาษาอีสานคำว่า..อ่วย
ความหมายตรงๆ ====>
หัน
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 20-09-2006 16:30:36

ตัวอย่าง

น้องกระแต : ขอบคุณหลายๆ เด้อพี่หน่อ ที่ไปดึกบักสีดามาให้น้องกระแต บักสีดาม่ง แซ้บแซบ เนาะพี่หน่อ... บ่ให้พี่ดลกินนำดอก (น้องกระแต เบิดหน้า หันหน้าหนี)

พี่ดล : น้องกระแต อย่าเคียดให้อ้ายดลเด้อหล่าเด้อ อ่วยหน้ามาพี้ อ่วยหน้ามาเว้านำอ้ายแหน่.. คันบ่อ่วยมา อ้ายไห้เด้ อ้าย แฮ่งเป็นคนขี้โงยอยู่.. อ้าย คนใจขี้โงย ...ฮือๆๆ

แปลว่า
น้องกระแต : ขอบคุณมากนะค่ะพี่หน่อ ที่เอาไม้ค้อนไปปาลูกฝรั่งมาให้น้องกระแต ฝรั่งสุก อร้อยอร่อย เนาะพี่หน่อ... ไม่ให้พี่ดล กินด้วยหรอก (น้องกระแต เชิดหน้า หันหน้าหนี)

พี่ดล : น้องกระแต อย่าโกรธพี่ดลเลยนะจ๊ะ หันหน้ามาทางนี้ หันหน้ามาพูดกับพี่หน่อย.. ถ้าไม่หันมา พี่ร้องไห้นะ พี่ยิ่งเป็นคนขี้แยอยู่.. พี่ คนใจขี้แย... ฮือๆๆๆ

บักสีดาม่ง = ลูกฝรั่งสุก
เบิดหน้า = เชิดหน้า
ขี้โงย = ขี้แย, สำออย, ร้องไห้ง่าย (บางจังหวัดพูดว่า ขี้โยย)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 422 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ออกปาก

ภาษาอีสานคำว่า..ออกปาก
ความหมายตรงๆ ====>
สารภาพ, ยอมรับ, ยอมพูด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 22-02-2007 16:36:05

ตัวอย่าง

คำว่า ออกปาก คือ สารภาพ, ยอมรับ, ยอมพูด
ลักษณะ คือ การพูดความจริงออกจากปาก แต่พูดสั้นๆ เป็นออกปาก

ตัวอย่าง
บ่าวต้อม ออกปากมาวา ได้มักกับสาวกระแตมาตะโดนแล้ว แต่บ่กล้า กะเลยไปบอกบ่าวหน่อจีบให้
แปลว่า
บ่าวต้อม สารภาพออกมาว่า ได้หลงรักกับสาวกระแตมาตั้งนานแล้ว แต่ไม่กล้า ก็เลยบอกให้บ่าวหน่อ ไปจีบให้หน่อย

จบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 423 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อัก

ภาษาอีสานคำว่า..อัก
ความหมายตรงๆ ====>
แอบ,หลบ,ลี้
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 25-05-2006 11:51:48

ตัวอย่าง

มื้อนี้ข่อยเว้ากับสาวจ๋อม พอตะเว้าจบแล้ว เลาไปอักหัวอยู่ผู้เดียว แปลว่า วันนี้ผมคุยกับสาวจ๋อม พอพูดจบ แกก็ไปแอบหัวเราะอยู่คนเดียว สั้นดอกว้าาา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 424 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อั่ง

ภาษาอีสานคำว่า..อั่ง
ความหมายตรงๆ ====>
แน่น,เต็ม,แออัด
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 04-09-2006 21:29:50

ตัวอย่าง

บ่าวหน่อ:น้องพิงค์กี้ เป็นหยังมานั่งเฮ็ดหน้าอุกอั่งอยู่จั่งซั่น
น้องพิงค์กี้:โอ้ย บ่แม่นอุกอั่งแต่หน้าเด้เดียวหนิ ท้องกะ \"อั่ง\" คือกัน
บ่าวหน่อ:เอ๋า ท้องกะ \"อั่ง\" เป็นหยังคือเป็นจั่งซั่นหละหล่า
น้องพิงค์กี้:กะย่อนว่าอ้ายบัตินั่นหละ ว่าสิพาน้องพิงค์กี้ไปกินสะเต็กอยู่ร้านสิบสามเหรียญ พอไปฮอด คนกะ \"อั๊ง อั่ง\" เพิ่นกะเลยพาไปกินลาบก้อยซอยแซ่ อยู่สิบสี่เหรียญแทน พอไปฮอด คนกะแฮ่ง \"อั่ง\" กั่วเก่า แต่กะจำเป็นต้องกินเพราะมันหิวคักแล้ว แต่ว่า ลาบก้อยอยู่สิบสี่เหรียญกะ แซ๊บ แซบ น้องพิงค์กี้กะเลยสั่งมาจน \"อั่ง\" โต๊ะ กินจนเหมิด มันกะเลย \"อั่ง\" ท้อง พื่อลื่อ อยู่จั่งซี่หละ

ความหมาย

บ่าวหน่อ:น้องพิงค์กี้ ทำไมมานั่งทำหน้าคับแค้นแน่นอกอยู่อย่างนั้นหละ
น้องพิงค์กี้:โอ้ย ไม่ใช่แน่นอกอย่างเดียวนะคะ ท้องก็ \"แน่น\" เหมือนกัน
บ่าวหน่อ:อ้าว ท้องก็ \"แน่น\" ทำไมถึงเป็นอย่างนั้นหละน้อง
น้องพิงค์กี้:ก็เพราะว่าพี่บัตินั่นแหละ ว่าจะพาน้องพิงค์กี้ไปกินสะเต็กอยู่ร้านสิบสามเหรียญ พอไปถึง คน \"แน๊น แน่น\" แกก็เลยพาไปกินลาบก้อยซอยแซ่ อยู่สิบสี่เหรียญแทน พอไปถึง คนก็ยิ่ง \"แออัด\" กว่าเดิมอีก แต่ก็จำเป็นต้องกินเพราะมันหิวมากแล้ว แต่ว่า ลาบก้อยอยู่สิบสี่เหรียญช่าง อร่อยเหลือเกินน้องพิงค์กี้ก็เลยสั่งมาจน \"เต็มแน่น\" โต๊ะ กินจนหมด มันก็เลย \"แน่น\" ท้อง พื่อลื่อ อยู่จั่งซี่ จั่งซี่หละ สิบอกให่

ปล.โตอย่างจั่งแม่นยาวเนาะ ซั่ววะฉายหนังหัวม้วนจบ เด็กน้อยกะนอนหลับพอดี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 425 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อั๋ว

ภาษาอีสานคำว่า..อั๋ว
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะของใบไม้ที่อ่อน อวบๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 22-05-2007 12:57:00

ตัวอย่าง

คำว่า อั๋ว เป็นคำวิเศษณ์ แปลว่า สวยงาม อวบ ใช้กับใบไม้

พ่อใหญ่ดล เลาสิมักไปเก็บผักหวานที่ยอดมันอั๋วๆ มาแกงใส่ไข่มดแดง
แปลว่า
คุณตาดล แกชอบไปเก็บยอดอ่อน ของผักหวาน มาแกงใส่ไข่มดแดง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 426 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อาการเจ็บป่วย

ภาษาอีสานคำว่า..อาการเจ็บป่วย
ความหมายตรงๆ ====>
-
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-07-2006 10:36:52

ตัวอย่าง

อาการเจ็บป่วย ส่วนใหญ่จะใช้ศัพท์เหมือนกันกับภาษาไทย แต่วันนี้จะเสนออาการเจ็บป่วย ที่เป็นภาษาอีสานโดยเฉพาะ เช่น

วิน------วิงเวียน
ฮาก------อาเจียน
คือจั่งสิฮาก-------คลื่นไส้
ปุ้นท้อง------มวนท้อง,คลื่นไส้
ขี่ไหล-------ท้องเสีย,ท้องเดิน
ขี้หยอด------อุจจาระไม่ปกติ ถ่ายบ่อยๆกะปริดกะปรอย
แสบบักหูก--------อาการปวดแสบปวดร้อนบริเวณลิ้นปี่ไปหาลำคอ เนื่องจากมีกรดในกระเพาะอาหารมากเกินไป
ปวดเปี้ยง--------ปวดไหล่ทางด้านหลัง
ปวดแอว--------ปวดเอว
บีแข้งปั้น-------ตะคริวที่น่อง
ขาหลุดโบก---------ข้อขาหลุด
ขี่มูกย้อย--------น้ำมูกไหล
ตันดัง--------คัดจมูก
ถือคีงไข่-------ครั่นเนื้อครั่นตัวเหมือนจะเป็นไข้
ปวดแข่ว------ปวดฟัน
แข่วเป็นแขแม-------ฟันผุ
เยี่ยวหยัด-------ปัสสาวะขัด
ขาบาด--------มีแผลที่ขา
คอเค่น-------คอเคล็ด
คอโต้------คอพอก

เอาไว่ซ่ำนี่ก่อน สิเอามาตื่มมื่อลุน

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 427 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อาว

ภาษาอีสานคำว่า..อาว
ความหมายตรงๆ ====>
น้องของพ่อ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: ตึ๋ง
เมื่อวันที่:: 23-07-2007 11:10:15

ตัวอย่าง

มื่อนี่เปิดเคืองคอมขึ้นมา ดีใจหลายได่รับแมดเสดจาก..อาว..เวปมาสเตอร์ทางจุฬา ส่งไปหา ปาดเกิดมาเฒ่าปานนี่ หากะได่รับแมดเสดเทือแรกในซีวิต D จัยหลายเด

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 428 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อำรำ

ภาษาอีสานคำว่า..อำรำ
ความหมายตรงๆ ====>
กลมกล่อม
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: แดนอังคาร
เมื่อวันที่:: 8/15/2001 10:51:47 PM

ตัวอย่าง

ลาบวัวจานนี้ขมอำรำดีแท้
แปลว่า ลาบก้อยจานนี้มีรสชาติขมแบบกลมกล่อม เข้าเนื้อจริงๆครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 429 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อ้ำ

ภาษาอีสานคำว่า..อ้ำ
ความหมายตรงๆ ====>
อับ ,ทึบ ,แคบ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 05-10-2006 13:03:36

ตัวอย่าง

อ้ำ ในที่นี้ ไม่ใช่ อั้ม พัชราภา นะ แต่หมายถึง ที่ที่อับ ทึบ หรือแสดงที่แคบๆทำให้อับชื้น

เช่น

-คออ้ำ หมายถึง คนที่มีคอสั้นๆ ทำให้เหงื่อออกอับทึบได้ง่าย

-เฮียนอ้ำ หมายถึง บ้านที่มีลักษณะอับทึบ

เป็นต้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 430 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อีหลี

ภาษาอีสานคำว่า..อีหลี
ความหมายตรงๆ ====>
จริง ๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: ดช.ปฏิวัติ สามารถ
เมื่อวันที่:: 03-10-2006 19:11:57

ตัวอย่าง

ฉันจะไปตลาดพ้อมกับเจ้าอีหลี ๆ เดhv

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 431 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า อึด

ภาษาอีสานคำว่า..อึด
ความหมายตรงๆ ====>
หายาก, ขาดแคลน, อดอยาก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 18-08-2006 09:23:26

ตัวอย่าง

ทุกมื้อนี้เงินมันคืออึดหยากแท้น้อ เฮ้ดงานจนเหื่อแตกเหื่อแตน ยังบ่มีเงินค่าแนวอยากแนวกินเลย
แปลว่า
ทุกวันนี้เงินมันทำไมหายากจังเลย ทำงานตนเหงื่อไหลไคย้อย ยังไม่มีเงินค่ากับข้าวกับปลาเลย

เหื่อแตกเหือแตน==> เหงื่อไหลไคย้อย
เหื่อ==>เหงื่อ, หยาดเหงื่อ

แนวกิน==> อาหาร

คำว่า แนว คือ สิ่งที่ใช้สำหรับ เช่น
แนวกิน (แนวอยาก) คือ สิ่งที่ใช้สำหรับกิน (ปากท้อง)
แนวนอน คือ สิ่งที่ใช้สำหรับนอน
เฮ็ดแนว คือ สิ่งที่ใช้สำหรับทำพ่อพันธุ์
แนวเขียน คือ สิ่งที่ใช้สำหรับ เขียน

มาดูอีกตัวอย่างนะครับ
เถิงบ่าวหน่อ เลาเป็นคนทุกข์คนยาก แต่เลากะบ่อึดอยาก ย้อนวา เลาดู๋เลาหมั่น เฮ้ดการเฮ้ดงาน
แปลว่า
ถึงแม้ว่าบ่าวหน่อ แกจะเป็นคนจน แต่แกก็ไม่อดอยาก เพราะว่า แกเป็นคนขยันทำการทำงาน

มาดูอีกตัวอย่างนะครับ
ซุ๊มื้อนี้บ้านเฮามีแต่คนเฮียนจบสูงๆ ไปเฮ้ดงานอยู่กรุงเทพ บ้านเฮาเลยอึดผู้หนุ่มผู้สาว ผู้บ่าวผู้แพว คือจั่งหยังนี่ บุญซวงเฮือปีนี้เลยบ่มีคนมาซอยพายเฮือเลย
แปลว่า
ทุกวันนี้บ้านเรามีแต่คนเรียนจบสูงๆ ไปทำงานอยู่กรุงเทพ บ้านเราเลยขาดแคลนคนหนุ่มคนสาวยังกะไรนี่ ประเพณีแข่งเรือยาวปีนี้ เลยไม่มีคนมาช่วยพายเรือเลย

สั่นดอกหว้า.....

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 432 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอดเลด

ภาษาอีสานคำว่า..เอดเลด
ความหมายตรงๆ ====>
( คำขยายกิริยา) แบน ๆ หรือ ขนาบติด หรือหมายถึง ติดหนืบ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 20-04-2010 15:44:11

ตัวอย่าง

กระปอม เมบ เอดเลด อยู่กกไม้
กิ้งก่า หมอบติดอยู่กับต้นไม้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 433 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอาผัว

ภาษาอีสานคำว่า..เอาผัว
ความหมายตรงๆ ====>
แต่งงาน, อยู่กินกันฉันสามีภรรยา
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 02-06-2006 13:21:55

ตัวอย่าง

มีเรื่องตลก มาเว้าให่ฟัง

มื้อหนึ่ง แม่ใหญ่สี เลาขึ้นเครื่องบินเป็นเทือแรก เลาเห็น แอร์โฮสเตส มาคืองามแท้ กะเลยถาม แอร์โฮสเตส ว่า
\" อีนาง มาคืองามเอาหลายแท้หล่ะหล่า เจ้าเอาผัวแล้วไป่\"
ฝ่าย แอร์โฮสเตส ได้ยินจั่งสั่น กะบอกความจริงแม่ใหญ่สี เป็นภาษาไทย วา
\" อ๋อ ยายหนูเอาแล้วหล่ะค่ะ เมื่อเช้านี่เอง \"

แม่ใหญ่สี กะแปลกใจ วา คือ เอาผัวแล้วเร็วแท้ เอามื้อเซ้าวานี่แหมะ เลากะเลยถามแอร์โฮสเตสสาวอีกวา
\"อีนาง เอาผัวแล้ว คือบ่อยู่รับแขกไปไทยมาก่อน จั่งใด๋มาเฮ้ดงานไวแท้\"
แอร์โฮศเตสกะตอบวา
\"ยาย หนูเอาผัวคนเดียวก็แย่แล้ว อย่าให้เอาญาติพี่น้องเลย\"

สั่นดอกหว้า

แอร์โฮศเตส เลาบ่ฮุ้วา เอาผัว คือ การแต่งงานกัน การกินอยู่ฉันสามีภรรยา นั่นแหมะ
เลาคิดไปฮอดแนวอื่นพู้น

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 434 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอียบ

ภาษาอีสานคำว่า..เอียบ
ความหมายตรงๆ ====>
การหมักเกลือ, การเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 10-09-2006 09:47:48

ตัวอย่าง

เอียบ เป็นการเตรียมอาหารประเภทเนื้อสัตว์โดยการใส่เกลือ แล้วหมักไว้สักครู่ หรือสักคืน เพื่อให้เนื้อสัตว์ เช่น เนื้อปลา กบ เขียด เนื้อวัว มีกลิ่นคาวลดลง และมีรสชาติดีขึ้น การ \"เอียบ\" ส่วนใหญ่จะเป็นการเตรียมเนื้อสัตว์ เพื่อ ทำการ ปิ้ง ย่าง ทอด หรือนึ่ง เช่น เอียบปลา เอียบกบ เอียบซี้น เป็นต้น แต่ เอียบไค บ่แม่น เพราะ เอียบไค ต้องใช้ มีดบิน เท่านั้น

ตัวอย่างประโยค เช่น

-มื่อคืนนี่ฝนตก พ่อใหญ่บัติลาวไปหาไต้กบ ได้กบใหญ่มาสามสี่โต กะเลยคึดอยากกิน หนึ่งกบใส่บักหุ่งเหิ่ม จ้ำกับแจ่วบักพริกดิบ แซบๆ กะเลยบอกเมียสุดที่รักว่า เฒ่าๆ เอากบไปแบ๋ขี่ แล้วกะ \"เอียบ\" ไว่แหน่เด้อ มื่อแลงข่อยสิหนึ่งใส่บักหุ่งเหิ่มสู่กิน แต่อย่าสะ \"เอียบ\" เค็มคักหลายเด้อ คือมื่อที่ \"เอียบ\" ปลา เอามาปิ้ง กินกะสิบ่ได้ เค็มคัก ปานว่าเอาปลามาแต่ทางบรบือเอาโลด

คำแปล

-เมื่อคืนนี้ฝนตก คุณตาบัติแกไปหาส่องกบ ได้กบตัวใหญ่มาสามสี่ตัว ก็เลยคิดอยากกิน นึ่งกบใส่มะละกอห่าม จิ้มกับแจ่วพริกสด อร่อยๆ แกก็เลยบอกเมียสุดที่รักว่า คุณๆ เอากบไปผ่าท้องแล้วก็ \"หมักเกลือ\" ไว้หน่อยนะ เย็นนี้ฉันจะนึ่งใส่มะละกอห่ามให้กินด้วยกัน แต่อย่า \"หมักเกลือ\" เค็มมากนัก เหมือนกับวันที่ \"หมัก\" ปลา เอามาปิ้ง กินก็ไม่ได้ เค็มมาก เหมือนกับว่าเอาปลามาจากทางบรบือโน่นแหละ

ปล. บรบือ แต่ก่อนเป็นแหล่งผลิตเกลือสินเธาว์ แหล่งใหญ่ อะไรที่เค็มๆ คนแถวนั้นก็จะเปรียบว่ามาจากบรบือ คนบรบืออย่าเคียดเด้อ แต่ปัจจุบัน บรบือได้เลิกผลิตเกลือแล้ว เนื่อจากว่ามีประชาชนที่เดือดร้อนจากการที่น้ำเค็มไหลลงสู่ ลำน้ำเสียว ทำให้ทำนาไม่ได้ จึงมีการเรียกร้องให้ยกเลิกสัมปทานการผลิตเกลือในเขตอำเภอบรบือเมื่อสิบกว่าปีที่ผ่านมา ปัจจุบัน ลุ่มน้ำเสียว เป็นแหล่งผลิตข้าวที่สำคัญของจังหวัดมหาสารคามและร้อยเอ็ด สั่นดอกหวา

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 435 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอี้ยม

ภาษาอีสานคำว่า..เอี้ยม
ความหมายตรงๆ ====>
เรอ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 22-10-2006 10:46:49

ตัวอย่าง

เอี้ยม หมายถึง เรอ หรือ การผายลมออกทางปาก

ตัวอย่าง

-มื่อแลงวานนี่ เฮ็ดงานมาเมื่อยๆ เมียฮอดเฮียน เปิดตู้เย็นหาเบียร์เย็นๆมาเปิดกิน กินเหมิดกระป๋องหนึ่ง \"เอี้ยม\" เอิ้กๆ มีแฮงคัก กะยังวา

ความหมาย

-เย็นเมื่อวาน ทำงานมาเหนื่อยๆเพลียๆ กลับถึงบ้าน เปิดตู้เย็นหาเบียร์เย็นๆมาเปิดกิน กินหมดไปกระป๋องหนึ่ง \"เรอ\" ออกมา สบายท้อง สบายตัวมากเลย

ปล.ถ้าเป็นผู้หญิงเวลา เอี้ยม หรือเรอ ให้เอี้ยมเบาๆนะ โดยเฉพาะผู้สาว ถ้าเอี้ยมเสียงดัง คือจั่งตอนมหาบัติกินเบียร์ มันสิดูบ่งาม แม่ไม่ปลื้ม จบ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 436 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เอี้ยว

ภาษาอีสานคำว่า..เอี้ยว
ความหมายตรงๆ ====>
หมุน,หัน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-07-2008 14:52:48

ตัวอย่าง

เอี้ยว

เอี้ยว คือ หมุน,หัน

มื้อนี้ขอเว้าประสบการณ์จริงของจะของจักหน่อย
เมื่อคืนนี้บ่าวหน่อ นอนตกหมอน คอเค่น (คอเช่น) เหมิด ตื่นขึ้นมางวกกะบ่ได้ ยามสิแนมไปคังข่างต้องเอี้ยวโตไปนำ
บ่ซั่น แมนบ่เห็น นี้กะวาสิไปหายาหม่องมานวดคอจะของอยู่ ไผมาวิธีการรักษากะบอกแหน่เด้อครับ

คอเค่น ...คอเคล็ด บางทีออกเสียง คอเช่น
งวก.... หัน
เอี้ยว...หมุน
จะของ...ตัวเราเอง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 437 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ่งแต่ง

ภาษาอีสานคำว่า..แอ่งแต่ง
ความหมายตรงๆ ====>
ลักษณะ ภาชนะ หรือ สิ่งของ ที่ใส่ของได้ ไม่ค่อยปลอดภัย หรือ เล็ก ๆ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 02-12-2011 09:34:19

ตัวอย่าง

แอ่งแต่ง เป็นคุณลักษณะนาม ไม่มีคำจำกัดความจำเพาะ
ส่วนใหญ่ใช้ บรรยายลักษณะ วัตถุ ทรงกลม ,หลุม หรือ
สิ่งของที่ทำขึ้นพอลวกๆ ไม่ค่อยมั่นคง

แอ่งแต่ง เป็นคำอีสานโบราณ ซึ่งเป็นวาทกรรม ที่ลูกหลานหลงลืม
ดังคำเปรียบเปรย ของ นกเขากับนกเอี้ยง พูดถากถางกัน
นกเขา : อุ่มหลุ่ม อุ้มไข่เน่า
( คำแปล ) นกเขาพูดเหน็บให้นกเอี้ยง ว่าทำรังซะใหญ่โต แต่ไข่เน่า
นกเอี้ยง : แอ่งแหล่ง ไข่ตกแตก
( นกเอี้ยง เยาะเย้ยนกเขา ว่าทำรัง แค่เอาไม้ 3 อันขัดกัน ไข่ตกแตก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 438 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอบ

ภาษาอีสานคำว่า..แอบ
ความหมายตรงๆ ====>
ฝึกหัด
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: หนุ่มร้อยเกิน
เมื่อวันที่:: 21-10-2006 08:38:50

ตัวอย่าง

พ่อกับลูกกำลังเอาควายแอบไถ่นา ลูกสาวหล้ากำลังแอบเย็บจักร (กำลังเรียนเย็บผ้า)

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 439 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอบ

ภาษาอีสานคำว่า..แอบ
ความหมายตรงๆ ====>
กล่องที่มีฝาปิด หรือตลับ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวร้อยเกิน
เมื่อวันที่:: 10-04-2007 17:11:26

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
บักหล่าหำน้อยย่างไปเอาแอบหมากมาให่แม่ใญ่แนสิเคี้ยวหมาก

แปลได้ว่า...
ไอ้ตัวเล็กเดินไปหยิบตลับหมากมาให้ยายหน่อยยายจะเคี้ยวหมาก
ว่าได้ซำนี้นอ...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 440 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ้มแป๋

ภาษาอีสานคำว่า..แอ้มแป๋
ความหมายตรงๆ ====>
พึ่งพาอาศัย, รับฟรี, กินฟรี
อ้างอิงจังหวัด :: ขอนแก่น
จากคุณ:: มังกรเดียวดาย
เมื่อวันที่:: 26-10-2006 12:54:59

ตัวอย่าง

แอ้มแป๋ ไม่รู้จะแปลเป็นภาษาไทยที่มีความหมายตรงๆ ว่าอย่างไรดี
แอ้มแป๋ คือลักษณะการเกาะติดกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง หรือบุคคลใดบุคคลหนึ่ง เพื่อพึ่งอาศัย เหมือนกับ กาฝากเกาะติดกับต้นไม้เพื่อดูดกินอาหาร ฉันใดฉันนั้น ดังนั้น จึงนำมาใช้เปรียบเทียบกับลักษณะที่คนรับของ กินฟรี หรือขอแบ่งของจากผู้อื่น เช่นประโยคว่า

มื้อนี้ อ้ายหน่อไปงานพาแลงบ่อคับ... ว่าสิขอแอ้มแป๋ จักหน่อย นั่นหนา

แปลว่า
วันนี้ พี่หน่อจะไปงานพาแลงไหมครับ... ว่าจะฝากท้องกับพี่หน่อ สักหน่อย ( หรือหมายถึง ว่าจะขอติดรถไปด้วย ก็ได้)

หมอนี้แมะ เงินกะมีหลาย ถ่าแต่แอ้มแป๋ผู้อื่น ฮู้จักซื้อกินเองแหน่แหม

แปลว่า
ไอ้หมอนี่ เงินก็มีมาก คอยแต่ขอกินกับคนอื่น รู้จักซื้อกินเองบ้างสิ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 441 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ้ม

ภาษาอีสานคำว่า..แอ้ม
ความหมายตรงๆ ====>
ล้อมรอบ, ปิดให้มิดชิด, รอบๆ, ใกล้ๆ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: แป้นปีก
เมื่อวันที่:: 21-09-2007 14:34:26

ตัวอย่าง

คำว่า แอ้ม คือ ล้อมรอบ, ปิดให้มิดชิด, รอบๆ ใช้กับการทำบ้าน หรือผิดผนังบ้าน และเป็นการอธิบายว่าอยู่ใกล้ๆ

ตัวอย่าง
บ่าวหน่อเลาเป็นคนทุกข์คนยาก เฮือนเลาสานฝากระแต๋แอ้มเฮือนตั๊ว
แปลว่า
บ่าวหน่อแกเป็นคนจย บ้านแกใช้ไม้ไผ่สานในทำผนังบ้าน

ปล. ฝากระแต๋ คือ ไม้ไผ่สาน นิยมเอาไว้ทำฝาบ้าน

อีกตัวอย่างนึงนะครับ
น้องคำนาง เลาเป็นคนอัธยาศัยไมตรีดี พี่น้องบ้านอ้อมแอ้มแถวนี้เลาฮุ้จักหมด
แปลว่า
น้องคำนาง แกเป็นคนมีอัธยาศัยดี พี่น้องบ้านระแวกนี้ แกรู้จักหมด

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 442 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอว

ภาษาอีสานคำว่า..แอว
ความหมายตรงๆ ====>
เอว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 12/10/2544 13:56:17

ตัวอย่าง

พี่อ้าย เจ้าเป็นหยัง เฮ็ดคือคนเจ็บบักแอวแท้ เอื้อยข่อยเฮ็ดหยังเจ้ามื้อคืน
แปลว่า
พี่เขยขา พี่เป็นอะไร ทำเหมือนกับว่าเจ็ยเอวอย่างนั้น พี่สาวน้องทำอะไรให้เหรอเมื่อคืน..

วาสั่นดอก

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 443 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แอ่ว

ภาษาอีสานคำว่า..แอ่ว
ความหมายตรงๆ ====>
ออดอ้อน,ออเซาะ
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: เก่ง ญาติระอา
เมื่อวันที่:: 07-10-2010 08:58:34

ตัวอย่าง

เจ้ามาแอ่วอีหยังข่อยอีก
คำแปล เธอมาออดอ้อนจะเอาอะไรกับฉันอีกหล่ะ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 444 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮบ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮบ
ความหมายตรงๆ ====>
การต่อสู้,สู้รบ(ใช้เรียกการต่อสู้ของสัตว์ปีก)
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 30-09-2006 13:44:53

ตัวอย่าง

ฮบ อาจจะเป็นคำเดียวกับคำว่า รบ หมายถึงการต่อสู้ แต่ส่วนใหญ่จะใช้เรียกกราต่อสู้ของสัตว์ปีก เช่น ไก่ หรือนก เช่น
-ไก่น้อย \"ฮบ\"กัน หมายถึง ลูกไก่ \"ตี\" กัน
-เอาไก่ตีไป \"ฮบ\" กัน หมายถึง เอาไก่ชนไป \"ชน\" กัน

ตัวอย่างประโยค

หลวงพ่อมหาฮ่ายให่จัวน้อยว่า น้อยๆเจ้าเป็นหยังจั่งค่อยอึดเวียกคักแท้ พาตะเด็กน้อย เอาไก่ไป \"ฮบ\" กันเล่นอยู่เหมิดมื่อ จนไก่มันตาตูมเหงาเหมิดแล้ว มันบาปเด้ ฮู่บ่

ความหมาย

หลวงพ่อมหาดุให้สามเณรว่า นี่เณรไม่มีอะไรทำมากนักหรือไร พาแต่เด็กน้อย เอาไก่ไป \"ชน\" กันเล่นอยู่ทั้งวัน จนไก่มันตาปูด หงอยหมดแล้ว มันบาปนะ รู้ไหม

หรือ

บ่าวหน่อมาคุยว่า ถ้าผู้ได๋อยากกินลาบนกขุ่ม ให่ไปหาอยู่บ้านลาวโลด นกขุ่ม บ่อึดบ่อยาก \"ไล่ฮบกัน\" แตกซวดๆอยู่นำท่งนา

ความหมาย

บ่าวหน่อมาคุยโม้ว่า ถ้าใครอยากกินลาบนกคุ่ม ให้ไปหาที่บ้านแกได้เลย นกคุ่ม มีเยอะมาก \"ไล่ตีกัน\" เต็มไปหมดตามทุ่งนา

สั่นตั๊ว

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 445 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮ้อง

ภาษาอีสานคำว่า..ฮ้อง
ความหมายตรงๆ ====>
เอิ้น หรือเรียก นั่นแหละ
อ้างอิงจังหวัด :: หนองคาย
จากคุณ:: อ่อนดี
เมื่อวันที่:: 04-10-2013 01:07:34

ตัวอย่าง

ความหมายเดียวกันกับเอ้น แปลว่าเรียก แต่จะใช้ร่วมกัน ปะปนกันไป เช่น

บักเซียงไปฮ้องหลวงพ่อให้อ้ายแด

แปลว่า เณรน้อยไปเรียกลูกหล่อให้พี่

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 446 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮอด

ภาษาอีสานคำว่า..ฮอด
ความหมายตรงๆ ====>
ถึง
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 06-10-2010 23:39:13

ตัวอย่าง

ป๊าดๆดนแล้วเด้นี่บ่ได้พ่อบักสามารถคึดฮอดมันเนาะ

แปลว่า โอ้โห นานแล้วนะที่เราไม่ได้เจอนายสามารถคิดถึงเขาจังเลย


....................

จดหมายมาฮอดแล้วคร้าบ

แปลว่า จดหมายมาถึงแล้วครับ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 447 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮะ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮะ
ความหมายตรงๆ ====>
ถู, ถูไถ
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 01-06-2007 21:09:02

ตัวอย่าง

-บ่าวหน่อเพิ่นถืกยุงกัดหลัง เกากะบ่เถิง เพิ่นคันหลายกะเลยเอาหลังไป \"ฮะ\" กับเสาปูน จนว่าหลังเหลิ่นเหมิด

แปลว่า

-บ่าวหน่อแกโดนยุงกัดที่หลัง เกาก็ไม่ถึง แกคันมากก็เลยเอาหลังไป \"ถูไถ\" กับเสาปูน จนหลังถลอกปอกเปิกไปหมด
หรือ
-มังกรเดียวดายเพิ่นถือเซียกงัว \"ฮะ\" ขา เป็นบาด จากหวาก กะเลยไปหาหมอ หมอกะเลยถามว่า
หมอ:เอ้า เป็นอะไรมา
มังกรเดียวดาย:เชือกวัวฮะ (เพิ่นถือเชือกงัวมานำให้หมอเบิ่งว่ามันสกปรก)
หมอ:หมอไม่ได้ถามว่าถืออะไรมา หมอถามว่า ขาโดนอะไรมา
มังกรเดียวดาย:ก็ยังว่า เชือกวัวฮะ เชือกวัวฮะ ไม่เห็นรึไง
หมอ:เอ๊ะเด็กคนนี้ พูดไม่เข้าใจอะไรเลยนะ ถามว่าขาโดนอะไรมา
มังกรเดียวดาย:หมอนั่นหละพูดไม่รู้เรื่อง กะยังว่า เซียกงัวฮะขา จนบาดบักใหญ่นี่เด..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 448 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮังก้า , ฮางก้า

ภาษาอีสานคำว่า..ฮังก้า , ฮางก้า
ความหมายตรงๆ ====>
โรคผื่น ที่เกิดจากการ แช่น้ำ ต้นกล้า ทำให้แพ้ ทำให้เป็นผื่นแดง ตุ่มคัน
อ้างอิงจังหวัด :: สกลนคร
จากคุณ:: ปิ่นลม
เมื่อวันที่:: 08-06-2010 16:38:40

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง
ทิดสาย รับจางหลกกล้าหลาย จนบีแข้งเป็น " ฮังก้า "
คำแปล
ทิดสายรับจากถอนกล้ามาก จนปลีแข้ง เป็นโรคผื่นคันที่เกิดจากการแพ้ ต้นกล้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 449 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮั่นแหน้ว

ภาษาอีสานคำว่า..ฮั่นแหน้ว
ความหมายตรงๆ ====>
ใช่ / นั่นแหล่ะ / ยืนยัน
อ้างอิงจังหวัด :: อุดรธานี
จากคุณ:: U2U
เมื่อวันที่:: 15-07-2011 18:18:50

ตัวอย่าง

เป็นภาษาลักษณะการยืนยันและกำกับประโยคให้ดูชัดเจน ของพี่น้องทางจังหวัดเลยเช่นกัน
Yes / of course / Sure
\" ไปนำกันฮั่นแหน้ว \"

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 450 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮำฮอน

ภาษาอีสานคำว่า..ฮำฮอน
ความหมายตรงๆ ====>
การอาลัยอาวรณ์,การห่วงหาอาวรณ์
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 9/27/2001 4:49:58 AM

ตัวอย่าง

ฮำฮอน นะครับ ภาษาอังกฤษก็ HAM HON
ผู้บ่าวเจ้าไปเฮ็ดงานอยู่กรุงเทพ กะอย่าสิฮำฮอนนำมันหลาย ถ่าอีก 2 เดือนเขากะสิกลับมาแล้ว
แปลว่า คนรักของท่านไปทำงานที่กรุงเทพฯ ก็อย่าอาลัยอาวรณ์ รอ(ถ่า) อีก 2 เดือน เขาก็กลับมาแล้ว นะ

วาสันดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 451 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮ่ำฮี่ ฮ่ำฮอน

ภาษาอีสานคำว่า..ฮ่ำฮี่ ฮ่ำฮอน
ความหมายตรงๆ ====>
รำพึง รำพัน
อ้างอิงจังหวัด :: อุบลราชธานี
จากคุณ:: สิงห์ยาดอง
เมื่อวันที่:: 28-08-2010 14:31:35

ตัวอย่าง

เขาบ่อฮักเฮาแล้ว โตสิไปฮ่ำฮี ฮำฮอน นำเขาเฮ็ดหยั่ง =เขาไม่รักเราแล้ว เธอจะไปรำพึงรำพันกับเขาทำไม

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 452 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮิ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮิ
ความหมายตรงๆ ====>
ช่างเลือกมาก, เรื่องมาก, ไม่ถูกใจ, ไม่พอใจ, ไม่ชอบ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ เมืองพลาญ
เมื่อวันที่:: 02-06-2006 12:02:57

ตัวอย่าง

ฮิ คำนี้ความหมายจะออกในเชิงลบ คือ ใช้กับคนที่เรื่องมาก ไม่เอาอะไรสักอย่าง หรือ ไม่พอใจทำนองนี้

ตัวอย่างเช่น

พ่อใหญ่ดล นี้เลาเป็นคนกินง่าย อยู่ง่าย เอาหยังให้เลากินเลากะบ่ฮิดอก เลากินได้หมด
แปลว่า
พ่อเฒ่าดล แกเป็นคนกินง่าย เอาอะไรให้กินแกก็ไม่เรื่องมาก หรอก แกกินได้หมด

หรือ
สาวพอลล่า เลาฮิปลาแดก เลากินบ่ได้ เลากะเลยป๋ากันกับบ่าวหน่อ ย้อนวาบ่าวหน่อ ตำแจ่วปลาแดกบอกสู่เลากินซุมื้อ
แปลว่า
น้องพอลล่า แกไม่ชอบปลาร้า แกกินไม่ได แกก็เลยเลิกกันกับบ่าวหน่อ เพราะว่า บ่าวหน่อ ตำน้ำพริกปลาร้าสับให้แกกินทุกวัน

ป๋า== เลิกรากันไป

สั่นดอก...

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 453 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮื่อ ( ฮ นกฮูก)

ภาษาอีสานคำว่า..ฮื่อ ( ฮ นกฮูก)
ความหมายตรงๆ ====>
ไม่ (ปฏิเสธ)
อ้างอิงจังหวัด :: ยโสธร
จากคุณ:: สาวส่า เมืองยโส
เมื่อวันที่:: 04-09-2009 15:46:13

ตัวอย่าง

สาวส่า:เมือยโสนำสาวส่าบ่อ้าย
ผู้บ่าวโชคร้าย: ฮื่อ อ้ายบ่กล้ามือนำดอก หล้า

สาวส่า:กลับยโสธรกับสาวส่าไหมพี่
หนุ่มผู้โชคร้าย: ไม่ล่ะ พี่ไม่กล้ากับด้วยหรอก น้อง

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 454 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮุก

ภาษาอีสานคำว่า..ฮุก
ความหมายตรงๆ ====>
ขัด/ถู/เช็ดล้าง
อ้างอิงจังหวัด :: มุกดาหาร
จากคุณ:: จารย์ใหญ่
เมื่อวันที่:: 30-07-2010 23:57:56

ตัวอย่าง

ฮุกออกแหน่ขี้ไคลนั้น

แปลว่า ถูขี้ไคลออกหน่อย

(ใช้กับวัตถุสิ่งของ เป็นคำเก่า )

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 455 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮู้จักควม

ภาษาอีสานคำว่า..ฮู้จักควม
ความหมายตรงๆ ====>
คนที่ได้รับการสั่งสอนมาเป็นอย่างดี, รู้ผิดชอบ, ประพฤติตนดี, รู้กาลเทศะ
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 30-10-2024 12:24:02

ตัวอย่าง

ลูกซายบ่าวต้อย มาคือฮู้จักความแท้
แปลว่า ลูกชายบ่าวต้อย เป็นผู้ประพฤติ ปฏิบัติ ดีจัง


คนที่ได้รับการสั่งสอนมาเป็นอย่างดี, รู้ผิดชอบ, เป็นคนดี, รู้กาลเทศะ, ประพฤติตนดี

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 456 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮู่เมีย , ฮู่เมี่ย

ภาษาอีสานคำว่า..ฮู่เมีย , ฮู่เมี่ย
ความหมายตรงๆ ====>
รู้สึก,รู้สึกตัว,ตื่นนอน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: กระบี่โลหิต
เมื่อวันที่:: 31-10-2006 15:37:40

ตัวอย่าง

ฮู่เมีย เขียนอย่างไรไม่รู้ ออกเสียงเอาเองเด้อ

-ฮู่เมีย แปลว่า รู้สึก รู้สึกตัว
- ถ้าเป็นรู้สึกตัวจากการนอนหรือตื่นนอน ก็ใช้ ฮู่เมีย คือกัน เช่น นอนหลับดีหลายจนขี่ขโมยมาขึ้นเฮียนกะยังบ่ฮู่เมีย=นอนหลับลึกมากจนขโมยมาขึ้นบ้านก็ยังไม่ตื่น
-ฮู่เมียคิง ก็คือ รู้สึกตัว

ตัวอย่าง

-น้องพอลล่าไปแห่กฐินอ้อมบ้าน ตากแดดหลายกะเลยเป็นลม อ้ายหน่อพาเข่าห่ม จับแขนควยปานได๋กะบ่ \"ฮู่เมียคิง\" อ้ายหน่อกะเลยสิทำการผายปอดแบบเม้าท์ทูเม้าท์ พอเอาปากไปไกล้ๆน้องพอลล่า \"ฮู่เมีย\" หยึบบาดหนึ่ง ย่อนว่าเหม็นขี่แข่ว อ้ายหน่อ

แปลว่า

--น้องพอลล่าไปแห่กฐินรอบหมู่บ้าน ตากแดดมากก็เลยเป็นลม อ้ายหน่อพาเข้าไปในร่ม จับแขนเขย่ายังไงก็ยังไม่ \"รู้สึกตัว\" อ้ายหน่อก็เลยจะทำการผายปอดแบบเม้าท์ทูเม้าท์ พอเอาปากเข้าไปไกล้ๆ น้องพอลล่า \"รู้สึก\" ปั๊บเลย เพราะว่าเหม็นขี้ฟัน อ้ายหน่อ


แก้ไขข้อมูล
คำที่ 457 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า ฮู้เมือ

ภาษาอีสานคำว่า..ฮู้เมือ
ความหมายตรงๆ ====>
รู้สึกตัว, รู้ตัว
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:48:11

ตัวอย่าง

ฮู้เมือ คือ รู้สึกตัว, รู้ตัว

ฮู้ คือ รู้ รับรู้
เมือ คือ ความระลึกได้ทุกเมื่อ
ฮู้เมือ คือ รู้ทุกเมื่อ ก็คือ การรู้สึกตัวนั่นเอง

ตัวอย่าง
เมื่อคืนมีโจรขโมยมาขึ้นเฮือน พอดี บ่าวหน่อ เลาฮู่เมือขึ้นมา เต๋โจรปิ้นบั๊บ แข่วหล่อนไป 2 ซีก
แปลว่า
เมื่อคืน มีโจรมาขึ้นบ้าน พอดี บ่าวหน่อแกรู้สึกตัวขึ้นมา เตะโจรหมุน 20 ตลบ (เดาเอา เพราะปิ้นบั๊บ คือ พลิกคว่ำ) ฟันหลุดไป 2 ซี่

สั่นดอกวา..

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 458 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮ็ดเวียก

ภาษาอีสานคำว่า..เฮ็ดเวียก
ความหมายตรงๆ ====>
ทำงาน
อ้างอิงจังหวัด :: มหาสารคาม
จากคุณ:: ..................
เมื่อวันที่:: 02-09-2007 16:32:33

ตัวอย่าง

...มึงไปตลาดกับกูบ่
....เดี๋ยวนำไปกูสิไปเฮ็ดเวียกก่อนเดี๋ยวอีแม่ด่ากู

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 459 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮ็ดหยัง

ภาษาอีสานคำว่า..เฮ็ดหยัง
ความหมายตรงๆ ====>
ทำอะไร
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 25-11-2006 14:56:54

ตัวอย่าง

เฮ็ดหยังอยู่น้อ ฮู้บ่ ว่าไผคิดฮอด
สายตาพออยากส่องซอด เห็นตลอดว่าน้องอยู่ไส
กินข้าวหรือยัง อยากรู้จังว่าทำอะไร
ตอนนี้เจ้าอยู่กับไผ ว่าละไป หรือยุ่งกับงาน......

แปลว่า
ทำอะไรอยู่หนอ รู้ไหมว่าใครคิดถึง
อยากตาทิพย์ เพื่อให้รู้ตลอดเวลาว่า เจ้าอยู่ใหน
กินข้าวหรือยัง อยากรู้จังว่าทำอะไรอยู่
ตอนนี้เจ้าอยู่กับใคร หรือว่า ยุ่งอยู่กับงาน

สั่นดอกหว้า

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 460 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า เฮือน

ภาษาอีสานคำว่า..เฮือน
ความหมายตรงๆ ====>
บ้าน
อ้างอิงจังหวัด :: กาฬสินธุ์
จากคุณ:: เดียร์ศิลปินเด็กเทพถิ่นแดนอิสาน
เมื่อวันที่:: 14-10-2010 21:51:45

ตัวอย่าง

ตัวอย่าง โอยนอยามได๋บักหล่าสิเมือเฮือนจั๊กเทื่อน้อ

แปลว่า เมื่อไหร่ลูกจะกลับบ้านมาซักทีน้อ

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 461 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า แฮดคอ, หวานจนแฮดคอ

ภาษาอีสานคำว่า..แฮดคอ, หวานจนแฮดคอ
ความหมายตรงๆ ====>
เลี่ยน หวานจนเลี่ยน
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 29-10-2010 14:31:35

ตัวอย่าง

คำว่า แฮดคอ เป็นอาการของคนที่กินอะไรที่หวานมาก หวานจนเลี่ยน จนได้พูดว่า หวานจนแฮดคอ

ตัวอย่าง

จารย์ใหญ่ ไปตัดอ้อยอีแม่ในสวน พอตะปอกแล้ว กัดเบิ่ง ฮ้องออกมาอย่างบ่ตั้งใจ ว่า ฮ่วย มันคือมาหวานจนแฮดคอ แท้

แปล
จารย์ใหญ่ไปตัดอ้อยของคุณแม่ในสวน พอปอกออกมารับประทานแล้วก็ร้องออกมาอย่างไม่ตั้งใจว่า ทำไมหวานจนเลี่ยนอย่างนี้

แก้ไขข้อมูล
คำที่ 462 ภาษาอีสานวันนี้ขอเสนอคำว่า โฮม

ภาษาอีสานคำว่า..โฮม
ความหมายตรงๆ ====>
รวมกัน, บวก
อ้างอิงจังหวัด :: ร้อยเอ็ด
จากคุณ:: บ่าวหน่อ
เมื่อวันที่:: 14-11-2006 10:56:59

ตัวอย่าง

ต่อไปสิเป็นการโฮมเลข
สิบเอ็ดกับเก้า
ตั้งโตเลขสิโฮมไว้คนละบันทัด
สิบเอ็ด คือ นึงกับนึง
นึง โฮมเก้า ได้สิบ ใส่ ศูนย์ จื่อ นึง
นึงอีกโต บ่มีโตโฮมซักลงมา โฮมกับนึงที่จื่อไว้ ได้ สอง
เขียนสอง ตอบ ซาว

แปลครับ
ต่อไปจะเป็นการบวกเลข 11 + 9
เขียนตัวเลขที่จะบวกคนละบันทัด
1+9 ได้ 10 ใส่ 0 ทด 1
1 อีกตัวไม่มีตัวบวก ชักลงมา บวกกับตัวทดคือ 1 ได้ 2 รวมแล้วได้ ตอบ 20

โฮมก็คือ การรวมกัน การบวก
ซาว คือ 20
จื่อ คือ จำ

สั่นดอกหว้า..

แก้ไขข้อมูล


กลับไปยังหน้าหลัก


ใช้เวลาในการประมวลผล 0.0206 วินาที  
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... ภาษาอีสาน วันละคำ