ภาษาอีสาน | ความหมาย | อ้างอิงจังหวัด | บทบรรยายโดย |
แดดบด | แดดร่ม/ เวลาที่มีเมฆบังดวงอาทิตย์ไว้ เรียกว่าแดดบด หมายถึงเมฆบดบังดวงอาทิตย์ไว้ | มุกดาหาร | จารย์ใหญ่ |
โดน | นาน, ใช้เวลาเยอะ | ร้อยเอ็ด | บ่าวหน่อ เมืองพลาญ |
ได้ลื่น | ได้หน้า | หนองคาย | อ่อนดี |
ตกกะเทิน | ไหนๆก็ไหนแล้ว | มุกดาหาร | จารย์ใหญ่ |
ตกขะมะ,ตกคะมะ,ตกกะมะ | ตกใจจนขวัญหนีดีฝ่อ | ร้อยเอ็ด | บ่าวหน่อ เมืองพลาญ |
ต่ง | การรอง | ร้อยเอ็ด | บ่าวหน่อ เมืองพลาญ |
ต่ง | 1.การรอง 2.การดักสัตว์น้ำจากน้ำที่ไหลโดยใช้อวน 3.ใหญ่พอสมควร 4.ลักษณะนามของผ้าถุงหรือสะโหร่ง | มหาสารคาม | กระบี่โลหิต |
ต้นตุบหมุบ | เป็นพืชล้มลุกชนิดหนึ่งมีหัวเล็กๆเป็นพวงเหมือนกระชายไทย | สุรินทร์ | พ่อใหญ่หนู |
ต้วยเบิ่ง | แตะดู | บุรีรัมย์ @ขอนแก่น | รุทธิ์ (อีเกียแดง) |
ตอด | กัด,ต่อย | ชัยภูมิ | ลูกเทวดา |
ตอด,ต้อด,ตู้ด | การเลื่อนไถล,การขยับ | ร้อยเอ็ด | บ่าวหน่อ เมืองพลาญ |
ต๊อดเข่ามา | ขยับเข้ามา | บุรีรัมย์ @ขอนแก่น | รุทธิ์ (อีเกียแดง) |
ตอดเงา | สัปหงก | ร้อยเอ็ด | บ่าวหน่อ |
ตอน | ถ้าเป็นคำกริยา หมายถึงการตัดให้ขาดหรือเฉือนให้เป็นแผล | ศรีสะเกษ | หนหวย |
ต่อน | ชิ้น, เนื้อ | ร้อยเอ็ด | บ่าวหน่อ |
ตอเฟียง | ตอเฟียง | อีสานทั่วไป | ผู้เฒ่าเมืองอุดร |
ต้อม | รวมกันเข้า, เอามารวมกัน | ร้อยเอ็ด | บ่าวหน่อ เมืองพลาญ |
ต่อย | สอย | ขอนแก่น | มังกรเดียวดาย |
ตะกกตะเค้า | แรกเริ่มเดิมที | หนองบัวลำภู | หลานพระตา |
ตะก๋า | ตะกละ หวงของ | ร้อยเอ็ด | บ่าวหน่อ |
ตะกี้ | เมื่อก่อน | หนองคาย | อ่อนดี |
ตะฝั่ง/ตาฝั่ง | ตลิ่ง/ริ่มฝั่ง | มุกดาหาร | จารย์ใหญ่ |
ตะลูด | เลื่อน..เคลื่อนไปโดยเร็ว.. | บุรีรัมย์ @ขอนแก่น | อีเกียแดง {แห่งรัตติกาล} |
ตะเลอ | เป็นภาษาผู้ไทกะป๋อง(วาริชภูมิ)แปลว่า ที่ไหน | สกลนคร | koont |
ตะเว็น (หรือตะเง็น อันนี้ภาษาภูไท) | ดวงอาทิตย์ | นครพนม | สาวภูไทธาตุพนม |
ตั๊กกะตู่ | คางคก | หนองคาย | อุ๋ย |
ตั่งนั่ง | เก้าอี้นั่ง | บุรีรัมย์ @ขอนแก่น | รุทธิ์ (อีเกียแดง) |
ตั้งบาน | เป็นเครื่องมือดักนกชนิดหนึ่ง.เครื่องดักนกใช้หนูเป็นเยื่อล่อ | สุรินทร์ | พ่อใหญ่หนู |
ตันดัง | คัดจมูก | ชัยภูมิ | ม.ที่ราบสูง |
ตั๊บโต้ | ตุ๊กแก | ชัยภูมิ | วงโปงลางพ่อแล |