เฮือน ๑ นั้น ได้แก่เฮือนครัว
ของในครัวให้เฮียบฮ้อย บายเมี้ยนแจบจม
อย่าประสมประเส บ่วงจองไหหม้อ
ให้มีทอเก็บถ้วย สวยดีมีตู้ใส่
อย่าสุเก็บไขว่ไว้ ดูได้บ่งาม
ซามหรือหม้อ เกลือไหปลาแดก
หม้อแตกและบ่วงซ้อน บายได้ให้หมื่นมือ
อย่าให้ดำปื้อๆ ถ้วยบ่วงเป็นกะหลืน
เวลากลืนอาหาร โรคสิไหลลงท้อง
ของแนวใซ้ ในครัวให้เกี้ยงหมื่น
อย่าให้ปลาแดกจื้น แมงวันสิแตกวึ่น มาขี้ใส่ครัว
อย่าให้หมาไก่กลั้ว เข้าอยู่เฮือนไฟ
ถืกห่าหมาจังไฮ สิคาบไหเสียซ้อน
อย่าให้หนอนไปกลั้ว แมงวันเข้าคัว
ฮักษาครัวให้เฮียบฮ้อย ดูละห้อยสู่ทาง
อย่าให้มีกะดูกก้าง ค้างอยู่ในครัว
คนสิหัวขวนนาง ว่าบ่เคยบายเมี้ยน
เฮาต้องเพียรปัดแผ้ว เฮือนครัวอย่าให้เก่า
เป็นดั่งคำเพิ่นเว้า เบิ่งวัดให้เบิ่งฐาน
เบิ่งบ้านให้เบิ่งครัว หากว่าครัวสะอาดแล้ว ไผก็ย้องว่าดี

เฮือน ๒ นั้น ได้แก่เฮือนนอน
ทั้งแพหมอน เสื่อเตียงเพียงพื้น
อย่าให้เฮือนเฮาจื้น หมองมัวกั้วขี้ฝุ่น
เฮาต้องปุนกวาดแผ้ว ทั้งพื้นนอกใน
ให้เจ้าปัดกวาดไว้ เกี้ยงหมื่นงามตา
ทั้งแจฝา นอกในใสเกี้ยง
เตียงหมอนมุ้ง สะหนานอนฟูกเสื่อ
เสื้อและผ้า บายเมี้ยนค่องมือ
ให้เจ้าเฮ็ดคู่มื้อ ปัดกวาดเฮือนนอน
ตอนกลางคืน ให้แต่งแปงหมอนมุ้ง
อย่าให้ผัวเฮาหยุ้ง ยามแลงแต่งบ่อน
นอนตื่นแล้ว บายเมี้ยนเช็ดถู
โต๊ะตั่งตู้ อย่าให้ไขว่เกะกะ
อย่าให้ของเฮาซะ ทั่วเฮือนเบียนด้ง
ให้เจ้าจงใจเมี้ยน เฮือนนอนให้สง่า
สะอาดหูสะอาดตา หาอันใดก็ได้
เวลาหายก็ฮู้ เวลาดูก็โก้ เป็นหน้านั่งนอน
จ่อและแคงม้อน อย่าให้กีดขวางเฮือน
บุงเบียนเขิง ต่าทอบ่เมี้ยน
อย่าสิได้เอาซิ่น ไปวางเทิงหัวบ่อน
ผัวสินอนบ่ได้ สิสูนขึ้นยั่งคืน
ของต่ำพื้น อย่าไปพาดเทิงหัว
มันสิผิดคองครู บ่แม่นแนวเด้เจ้า
ให้เจ้าเอาใจเมี้ยน จัดเฮือนให้เป็นบ่อน
จังสินอนฮอดแจ้ง สิแฝงซอดเซ้า คันเจ้าแต่งดี

เฮือน ๓ นั้น ได้แก่เฮือนกาย
ให้มีความละอาย อย่าสิปะนมโต้น
คนสิเห็นผางฮ้าย เฮือนกายน้องฮั่ว
ฮักษากายให้กุ้ม กายหุ้มห่อแพ
เสื้อกะอย่าสิแก้ ปะป่อยไวหลาย
ให้รักษาเฮือนกาย อย่าให้เฮือนเฮาฮ้าง
ให้เจ้าบุนปองล้าง เฮือนกายให้สระส่วย
ให้มันสวยอยู่เรื่อย ดูได้สู่ยาม
ให้เจ้าหมั่นอาบน้ำ ซำระตนโต
หัวของนาง ให้หมั่นสระสรงน้ำ
ให้มันงามเหลือล้ำ ดำดีอยู่คือเก่า
ผมให้งามฮอดเฒ่า หวีเรื่อยอย่าเซา
อย่าว่าเป็นผู้เฒ่า ขายขาดมีผัว
ปะให้หัวแดงหยอง กะบ่งามเด้เจ้า
ว่าโตมีผัวแล้ว บ่สระหัวจักเทื่อ
เกิดขี้คร้านนุ่งเสื้อ แนวนั้นบ่ดี
คันพิถีพิถันไว้ รักษากายให้โก้ค่อง
ผัวก็มองอยู่เรื่อย เห็นหน้าก็ว่างาม

เฮือน ๓ นี้ นารีควรฮ่ำ
ธรรม ๓ ข้อนี้ จำไว้อย่าหลง

น้ำสี่นั้น ให้หมั่นเพียรทำ
จำคำสอน ฮ่ำฮอนเด้อเจ้า

น้ำ ๑ นั้น แม่นน้ำอาบสรงศรี
อย่าให้มีทางอึด ให้หมั่นหามาไว้
เมื่อเวลาเฮาใซ้ สระสีล้างส่วย
อย่าให้มวยขาดแห้ง อย่าให้แอ่งขาดเกี้ยง เมืองบ้านสิกล่าวขวัญ

น้ำ ๒ นั้น แม่นน้ำดื่มเฮากิน
ขอให้ยินดีหา ใส่เติมเต็มไว้
รักษาไหหรือหม้อ ถังออม อุแอ่ง
อย่าให้แมงง่องแง่ง ลงเล่นแอ่งกิน
ขัดไหให้เกี้ยง อย่าให้เกิดมีไค
ดูให้ใสซอนแลน แอ่งกินดูเกี้ยง
อย่าให้มีกะหลึนเหมี้ยง สนิมไคใต้ก้นแอ่ง
อย่าให้น้ำขอดแห้ง แลงเช้าให้เกื่อยขน
ก้นแอ่งน้ำ อย่าให้เกิดมีตม
อย่าให้มีแนวจม อยู่เนาในน้ำ
อย่าให้ไผเอาข้าว ของไปหว่านใส่
บาดมันไค่พุขึ้น สิเป็นน้ำฮากหมา
ให้ฮักษาแอ่งน้ำ ยามดื่มอย่ามีอึด
คึดอยากกินยามใด๋ ก็เหล่าตักกินได้
มีแขกไปไทค้า คนมาเซาแว่
ก็ได้แวใส่ได้ เอาน้ำฮับฮอง

น้ำ ๓ นั้น ได้แก่น้ำเต้าปูน
ผู้ที่เป็นแม่เฮือน ให้เหล่าหามาพร้อม
ให้ค่อยดอมเด้อหล้า หาปูนใส่กะบอก
อย่าให้ซอกขาดแห้ง หาไว้ใส่ขัน
พันพลูพร้อม พันยาไว้ถ่าพี่
พันดีๆ ให้เฮียบฮ้อย คอยต้อนแขกคน

น้ำ ๔ นั้น แม่นน้ำกลั่นอัมฤต
คือน้ำจิตน้ำใจ แห่งนางหนูน้อย
ให้เจ้าคอยหาน้ำ ในใจใสแจ่ม
เพียงดั่งน้ำเต้าแก้ว ใสแล้วบ่ขุ่นมัว
อย่าให้มีหมองมั่ว ผัวว่าอย่าโกธา
ฮักษาน้ำใจดี อย่าให้มีแข็งกระด้าง
ขอให้นางคานน้อย ใจดีอยู่อ่องต่อง
คือดังน้ำหมากพร้าว บ่มีเปื้อนแปดตม อย่าให้มีคำขม ต่อไผพอน้อย
อย่าได้คอยหาข้อ งอแงฮ้อยแง่
เคียดข้อหล้อแข้แหล้ แนวนั้นบ่ดี
คันเฮ็ดได้จั่งซี้ สิมีแต่ความสุข
ผัวกะสุข เมียกะสุข สิค่อยมีเงินล้าน
ผัวกะหวาน เมียกะอ้อย ออยกันเข้าบ่อน
เมียกะนอนอยู่ใกล้ ผัวได้ผ่างพา

ขอให้นางคานหล้า ทำตามโบราณเก่า
จั่งสิมีขึ้นได้ ความไฮ้บ่แล่นเถิง

จากต้นฉบับของอาจารย์มนัส สุขสาย