ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
บ่มีฝอยหมาบ่ห่อนขี้ บ่เป็นหนี้เขาบ่ห่อนถาม แปลว่า ถ้าไม่มีขี้ฝอย หมาไม่มาขี้ใส่ ถ้าไม่เป็นหนี้ เขาจะไม่ทวงหนี้ หมายถึง เรื่องราวหรือสิ่งของต่างๆ ย่อมมีมูลเหตุ มีที่ไปที่มา ไม่ใช่เกิดขึ้นลอยๆ ได้

นิทานพื้นบ้านอีสาน  

เซียงเมี่ยง...พนันฮู้ใจ (นิทานพื้นบ้าน---อีสานจุฬาฯ)
เซียงเมี่ยง..บั้นปลาย

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
๕๒.พนันฮู้ใจ


ขุนศรีฯกับลูกสาวเศรษฐี อยู่นำกันเป็นสามีภรรยา อย่างมีความสุข แบบข้าวใหม่ปลามันเนาะ เรื่องเงินคำกำแก้ว ขุนศรีฯเป็นคนหา ภรรยาเป็นคนใช้ (เป็นคนใช้เงินเด้อ บ่แม่นคนรับใช้) กะเลาเป็นลูกสาวเศรษฐีเนาะ เคยใช้เงินหลายจั่งได๋ กะใช้จั่งซั่นคือเก่า ขุนศรีฯบ่ได้เป็นเศรษฐี เป็นแค่ข้าราชการเงินเดือนหน่อยๆ บ่มีเงินพอให้เมีย เอาไปใช้ฟุ่มเฟือยแบบนี้เดิ๊ก...

บ่ทันดนปานได๋ เงินทองที่เก็บสะสมไว้ กะเริ่มร่อยหรอลง จนเกือบใกล้สิเหมิด เมียขุนศรีฯ เห็นเงินเหลือหน่อย ใช้สอยบ่สะใจ กะเลยบอกขุนศรีฯว่า

“ ตอนนี้เงินเหลือหน่อยคักแล้ว บ่มีเงินใช้จ่ายในบ้าน เจ้าฟ้าวไปหาเงิน มาให้ข้อยแหน่”

“ เอ้อ เอ้อ เดี๋ยวสิหามาให้ดอก ” ว่าซั่น ขุนศรีฯกะดาย

มื้อลุนมา ขุนศรีฯ กะไปเฮ็ดงานในวังคือเก่านั่นล่ะ ขุนศรีฯ กะเว้าให้พวกเสนาอำมาตย์ ทั้งหลายฟังว่า เจ้าของมีวิชาดี สามารถฮู้ใจของผู้อื่น ทายใจผู้อื่นได้ถืกต้องบ่มีผิด ว่าซั่นเด้.... พวกเสนาอำมาตย์ฟังแล้ว กะบ่เชื่อ หาว่าขุนศรีฯ ขี้คุย ขี้โม้ ... ขุนศรีฯกะเลยว่า

“ คันบ่เชื่อ กะมาพนันกันเบิ่งตี้ล่ะ... ข้อยสิทายใจหมู่เจ้าทุกคนให้เบิ่ง... คันข้อยทายใจผู้ได๋บ่ถืก ถือว่าข้อยแพ้พนัน.. พนันท่อได๋ข้อยกะยอมจ่าย”

พวกเสนาอำมาตย์ กะพากันคึดว่า

“ ผู้ได๋สิมาทายใจผู้อื่นได้ถืก... ถึงสิทายถืก เฮาบอกว่าบ่ถืก สิเอาหลักฐานมาแต่ไส ว่าเฮาได้คึดจั่งซั่นอีหลี... บักขุนศรีฯมันคือโง่แท้ หาเรื่องเสียเงินชัดๆ"

กะเลยพากันพนันกับขุนศรีฯ ผู้ละบ่ต่ำกั่วพันตำลึง ก๋าว่างวดนี้รวยคักๆ ....

ขุนศรีฯ กะรับพนันกับทุกคน อย่างบ่สะทกสะท้าน จากนั้นกะว่า

“ ถ้าสิให้ดี เพื่อความยุติธรรม ควรสิไปทายใจต่อหน้าพระราชา ดีกั่ว”

เสนาอำมาตย์กะเห็นดีนำ ..... ช่วงที่เข้าเฝ้าพระราชา อำมาตย์ใหญ่ กะทูลพระราชาให้ฮู้เรื่อง แล้วกะขอให้พระราชาเป็นพยาน เด้

พระราชากะว่า

“ เอ้อ ดีคือกัน สิได้ฮู้ว่าผู้ได๋คึดจั่งได๋ ผู้ได๋คิดบ่ซื่อ บ่ตรง”

จากนั้น ขุนศรีฯ กะเริ่มทายใจเสนาอำมาตย์ทั้งหลายว่า

“ เสนาอำมาตย์ทั้งหลาย ทุกผู้ทุกคน บ่มีผู้ได๋คึดคดทรยศ ต่อพระองค์ ดอก จิตใจของเสนาอำมาตย์ทั้งหลาย จงรักภักดีต่อพระองค์ กันทุกคน พะเจ้าค่า”

“ แมนจั่งซั่นอีหลีบ่ เสนาอำมาตย์ ใจของหมู่เจ้า จงรักภักดีต่อเฮา จั่งขุนศรีฯทายบ่?"

เสนาอำมาตย์ทั้งหลาย ต่างเว้าเป็นเสียงเดียวกันว่า

“ แมนแล้ว ถืกต้องแล้ว พะเจ้าค่า ”

เสนาอำมาตย์ บ่มีไผกล้าบอกว่า ขุนศรีฯทายผิด เพราะถ้าเป็นจั่งซั่น กะเท่ากับว่า เจ้าของ บ่จงรักภักดีต่อพระราชา อาจถืกตัดหัวได้... กะเลยยอมรับ แล้วกะยอมเสียพนันให้ขุนศรีฯ

มื้อนั้น ขุนศรีฯ ได้เงินพนันจากเสนาอำมาตย์ ตั้งวะหลายกระสอบ... รวยเลยแหล่ว

  หน้าก่อน หน้าถัดไป

 
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... นิทานพื้นบ้านอีสาน