ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 26 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
เกลี้ยงแต่นอก ทางในเป็นหมากเดื่อ หวานนอกเนื้อ ในส้มดั่งหมากนาว แปลว่า ข้างนอกเกลี้ยง ข้างในเป็นมะเดื่อ เนื้อด้านนอกหวาน ด้านในเปรี้ยวดั่งมะนาว หมายถึง อย่าเป็นคนหน้าเนื้อ ใจเสือ ปากปราศรัย น้ำใจเชือดคอ

นิทานพื้นบ้านอีสาน  

เซียงเมี่ยง...หลวงพ่อกินขี้หมา (นิทานพื้นบ้าน---อีสานจุฬาฯ)
เซียงเมี่ยง..บั้นต้น

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
๕.หลวงพ่อกินขี้หมา


มื้อหนึ่ง ยามเช้า หลังจากฉันจังหันเรียบร้อยแล้ว หลวงพ่อไปธุระในเมือง ให้เณรเมี่ยงอยู่เฝ้าวัด พร้อมทั้งสั่งให้เณรเมี่ยงเฝ้ากุฏิดีดี อย่าให้หมูหมากาไก่ มาขี้ใส่กุฏิ เด้

หว่างมื้อเช้านี้ พ่อออก แม่ออกเอาข้าวต้มข้าวหนม พร้อมทั้งถั่ว งา มาถวายหลายเติบยุ เณรเมี่ยงอยากกินข้าวหนม ดนดน กะเลยเอาข้าวหนมพวกนั้น มาตำคลุกรวมกัน แล้วกะปั้นเป็นก้อนยาว ๆ คือขนมหนังต่องแอก นั่นแหม เลาก๋าว่าสิเฮ็ดข้าวหนมแดกงา นั่นล่ะหวา

เฮ็ดแล้วแล้ว กะเอาไปตากย่ายไว้สาด สาดนั่นกะเป็นสาดตากข้าวแห้งเด้ ตากแล้วเรียบร้อย กะไปนอนเล่นพักผ่อน สบายอารมณ์เสย

ขนมแดกงา ที่เณรเมี่ยงเอาตากไว้ เบิ่งจั่งนึง มันผัดคล้าย ๆ กับกองขี้หมา เด้บ่ะได๋

หลวงพ่อกลับจากธุระ เห็นข้าวหนมเณรเมี่ยงตากย่ายอยู่สาด กะเข้าใจว่าขี้หมา กะเลยเอิ่นเณรเมี่ยงมา ว่า เป็นหยังจั่งค่อยให้หมาขึ้นมาขี้ใส่ข้าวแห้ง แล้วกะสั่งให้เณรเมี่ยงกินขี้หมาซุมนั่น เป็นการทำโทษ

เณรเมี่ยงกะทำเป็นอิดออด บ่กล้ากิน แต่ในที่สุดกะกิน แล้วกะกินเอา กินเอา อย่างเป็นตาแซบ

“ ป้าด แซบ ๆ ๆ ….”

หลวงพ่อเห็นเณรเมี่ยงกินเป็นตาแซบ กะเลยถามว่า
“ มันแซบอีหลีติเมี่ยง มันบ่เหม็นติ ”
“ แซบอีหลีครับหลวงพ่อ ลองชิมเบิ่งครับ ”

หลวงพ่อกะเลยหยิบ มาลองชิมเบิ่ง
“ โฮ้ หวาน หอม แซบดี.... อืม ขี้หมามันกะแซบปานนี้ตั้วหนิแมะ คันฮู้จั่งซี้ ปล่อยให้หมามาขี้ใส่แต่โดนแล้ว......... มื้อลุน บ่ต้องไล่มันเด้อเมี่ยง ปล่อยให้มันมาขี้ใส่หลาย ๆ โลดเด้อ ”

เณรเมี่ยงกะหัวย่ามอยู่ในใจ นั่นแหล่ว

มื้อลุน ก่อนหลวงพ่อสิไปธุระ กะสั่งเณรเมี่ยงว่า
“ เมี่ยงเอ้ย มื้อนี้ ปล่อยให้หมามาขี้ใส่ข้าวแห้งหลาย ๆ เด้อ ห้ามไล่เด็ดขาด เด้อ ”

เณรเมี่ยงกะหนีไปหาเล่นอยู่หม่องอื่น ปล่อยให้หมา มาขี้ใส่สาดตากข้าวแห้งอีหลี ตามคำสั่งของหลวงพ่อ พอหลวงพ่อกลับจากธุระ เลาติดใจรสชาติขี้หมาเนาะ กะเลยฟ้าวไปหยิบขี้หมาขึ้นมากิน
“ บ๋า กองนี้มันคือบ่แซบหว่า เป็นเหม็น ๆ นำ ” เลาสงสัย แล้วกะหยับไปหาชิมกองอื่นต่อไป....

เณรเมี่ยง กะจอบเบิ่งอยู่เด้ ... ฮ้องถามหลวงพ่อว่า
“ เป็นจั่งได๋ครับ หลวงพ่อ แซบบ่ ”

“ เป็ง เหม็ง ๆ ฉ่ง ๆ (เป็นเหม็น ๆ ส้มๆ) ” หลวงพ่อเบ๋ปากตอบ

เณรเมี่ยงเลากะหัวย่าม ย่าม แหล่วเนาะ

“ (ไผว่าขี้หมามันแซบ... ขี้หมามันบ่แซบเดิก...) ”

  หน้าก่อน หน้าถัดไป

 
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... นิทานพื้นบ้านอีสาน