ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 25 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
ปลาบ่ยินดีด้วยชลธาร์เขินขาด หงส์หากชมชื่นเต้าสะพังด้วยดอกบัว แปลว่า ปลาย่อมไม่ยินดีกับแหล่งน้ำที่ขาดน้ำ หงส์ ย่อมร่าเริงยินดีกับบึงน้ำที่มีดอกบัว หมายถึง สังคมที่ไร้ศีลธรรมย่อมอยู่ลำบาก สังคมที่มีศีลธรรมย่อมอยู่สบาย

นิทานพื้นบ้านอีสาน  

สังข์ศิลป์ชัย (นิทานพื้นบ้าน---อีสานจุฬาฯ)
นิทานแลง.. สังข์ศิลป์ชัย

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
กำเนิดสังข์ศิลป์ชัย


ยังมีนคเรศล้ำ ชั้นชื่อเป็งจาล
นิคมคน คั่งเพงพอตื้อ
เขียงหลวงล้นลุงลัง ล้านย่าน
น้ำแผ่ล้อม ระวังต้านชั่วภัย
ฮุ่งเฮืองล้น ชาวเทศเทียวสะเภา
อุดมโดย ดั่งดาวะดิงฟ้า
ลือเกียรติ์ท้าว ทาดาแดนทีบ
เมืองใหญ่กว้าง คนเค้าคั่งโฮม
ภูเบศร์สร้าง ท้าวนามกุสราช
แปงปกบ้าน เมืองฮุ่งคู่เคียง
เขียงเชงอ้าง นครคนใดเปรียบ
โฮงใหญ่กว้าง ออระทึมผ่านเชียง


อดีตกาลนานมาแล้ว มีพระราชาพระนามว่ากุสราช เสวยราชย์อยู่เมืองเป็งจาล (เมืองปัญจาละ) มีอัครมเหสีพระนามว่า จันทาเทวี ปกครองบ้านเมืองร่มเย็นเป็นสุข บ้านเมืองเจริญรุ่งเรือง

พระเจ้ากุสราช มีกนิษฐภคินี (ขออนุญาต ใช้คำธรรมดาก็แล้วกันเนาะ จะได้เล่าได้สบายปาก)...
พระเจ้ากุสราช มีน้องสาวหนึ่งคน ชื่อว่า สุมณฑา

พระนางสุมณฑามีรูปโฉมงดงามมาก โอรสจากต่างเมืองต่างพากันหมายปองจะครองคู่

วันหนึ่ง พระนางสุมณฑา ไปเที่ยวเล่นที่อุทยาน สำราญใจ
วันนั้น ยักษ์ชื่อกุมภัณฑ์ เหาะเที่ยวเล่นชมเมืองต่างๆ จนมาถึงอุทยานเมืองเป็งจาลที่นางสุมณฑาเล่นอยู่ เมื่อยักษ์กุมภัณฑ์ได้พบ ก็หลงรักทันที ยักษ์กุมภัณฑ์ จึงเหาะลงมาและอุ้มเอานางสุมณฑา เหาะพากลับเมืองยักษ์ นำไปเป็นภรรยา

พระเจ้ากุสราช ทราบข่าวว่าน้องสาวถูกยักษ์ลักพาตัวไป ก็เศร้าโศกเสียใจ และตัดสินใจออกบวชเป็นภิกษุ ออกธุดงค์ติดตามหานางสุมณฑาน้องสาวอันเป็นที่รัก

พระเจ้ากุสราช ในเพศภิกษุ ออกติดตามหาในที่ต่างๆ นานหลายปี ก็ไม่พบ ไม่สามารถเข้าถึงเมืองยักษ์ได้ จนมาถึงเมืองจำปา

ในเมืองจำปา มีเศรษฐีคนหนึ่ง ชื่อนันทะเศรษฐี มีธิดาสาวแสนสวยเจ็ดคน

วันหนึ่ง พระภิกษุกุสะ เดินบิณฑบาตผ่านหน้าบ้านนันทะเศรษฐี ธิดาเศรษฐีทั้งเจ็ดคน ออกมาใส่บาตร เมื่อพระภิกษุกุสะเห็นเข้า ก็หลงใหลในความงาม ไม่อาจตัดใจได้ จึงเดินทางกลับเมืองเป็งจาล ลาสิกขา และให้อำมาตย์เดินทางไปสู่ขอลูกสาวทั้งเจ็ดของเศรษฐีมาเป็นมเหสี เศรษฐีก็ยอมยกให้โดยดี

พระเจ้ากุสราช จึงมีมเหสีทั้งหมด แปดคน ด้วยกัน แต่ก็ยังไม่มีลูกสักคน จึงให้มเหสีทั้งแปดคน ไปบูชาบวงสรวงพระอินทร์ เพื่อขอลูก

พระอินทร์ เมตตา จึงบัญชาให้เทพบุตร 3 องค์ ผู้มีบุญญาธิการลงมาเกิด โดย องค์หนึ่งมาเกิดในท้องนางจันทาเทวี อีก 2 องค์ มาเกิดในท้องของนางลุน ธิดาคนสุดท้องของเศรษฐี

มเหสีทั้งแปด ก็ตั้งครรภ์พร้อมกัน

นางจันทาเทวี ออกลูกเป็นสิงห์ จึงตั้งชื่อว่า สีโห

นางลุน ออกลูกเป็นฝาแฝด โดยแฝดคนแรก เป็นเด็กผู้ชาย ถือพระขรรค์และธนูศิลป์ติดมือมาด้วย จึงตั้งชื่อว่า สินไชย (หรือเขียนเป็น ศิลป์ชัย) แฝดคนที่สอง เป็นหอยสังข์ จึงตั้งชื่อว่า สังข์ทอง

ส่วนมเหสีอีกหกคน ได้ลูกชาย ซึ่งเป็นคนธรรมดาทั่วไป ไม่มีอิทธิฤทธิ์อะไร

โหรหลวง ทำนายว่า ศิลป์ชัยเป็นผู้มีบุญญาธิการมาก ในภายภาคหน้าจะได้เป็นพระราชาผู้ยิ่งใหญ่ พระเจ้ากุสราช จึงเอ็นดูศิลป์ชัยกุมารเป็นพิเศษ
  หน้าก่อน หน้าถัดไป

 
Creative Commons License
ชมรมอีสานจุฬาฯ... นิทานพื้นบ้านอีสาน