อยู่หมู่บ้านแห่งหนึ่ง มีเด็กน้อยผู้หนึ่ง ชื่อว่าท้าวหาญ พ่อได้ตายจากไปดนแล้ว เหลือกันอยู่สองคนกับแม่.. ท้าวหาญ เป็นเด็กดี เชื่อฟังแม่ ช่อยเหลือแม่เฮ็ดเวียกเฮ็ดงานดี มักช่วยเหลือผู้อื่นอยู่เสมอ เป็นที่ฮักหอมของชาวบ้านทั้งหลาย

มื้อนึง มีงานบุญอยู่วัด ท้าวหาญกะออกไปวัดกับแม่ ช่วงที่แม่นั่งฟังเทศน์อยู่นั้น ท้าวหาญ กะออกไปย่างเลาะเล่นตามเดิ่นวัด แล้วกะเลยออกไปนอกฮั้ววัด ไปย่างเล่นอยู่ริมบึงน้ำใหญ่ข้างวัด ท้าวหาญเห็นซุมเด็กน้อย เอาเต่ามาเล่นอยู่ริมบึง โดยเอาไม้ไปแหย่ก้นเต่าเล่น เฮ็ดให้เต่ามันย่าง เต่ามันบ่ย่าง กะหาแนวมาแหย่ก้นแหย่ดังเต่าอยู่ฮั้นล่ะ

ท้าวหาญเห็นจั่งซั้น กะหลูโตนเต่า คึดอยากซ่อยเหลือเต่า กะเลยเอาผ้าขาวม้าเจ้าของ ไปขอแลกกับเต่า จากเด็กน้อยซุมนั้น... จากนั้น กะถือเต่าโตนั้น ย่างอ้อมบึงไปไกลๆ แล้วกะเอาเต่าไปปล่อยลงในบึง แล้วกะย่างกลับวัด

ช่วงที่ท้าวหาญกำลังย่างกลับวัดอยู่นั้น กะได้ยินเสียงผู้ชายคนหนึ่งเอิ้น

“ เดี๋ยวก่อน เดี๋ยวก่อน ”

ท้าวหาญ หันไปเบิ่งกะเห็นผู้บ่าวคนหนึ่ง กวักมือเอิ้นเจ้าของ กะเลยหยุดท่า ผู้บ่าวคนนั้น กะย่างมาหาท้าวหาญ คุกเข่าลงต่อหน้าท้าวหาญ พร้อมทั้งเว้าขอบคุณ แล้วกะว่า

“ ข้อยคือเต่าโตที่เจ้าซ่อยเหลือไปหว่างฮั้น ขอบคุณหลายๆ เด้อ เพื่อเป็นการตอบแทนคุณ ขอเชิญเจ้าไปเที่ยวเมืองบาดาลกับข้อย ได้บ่”

“ ข้อยเป็นคน สิไปได้จั่งได๋ ”

“ บ่เป็นหยังดอก ให้เจ้าจับแขนข้อยไว้ดีๆ ข้อยสิพาไปเอง ”

ท้าวหาญ อยากเห็นเมืองบาดาล กะเลยตกลง ติดตามผู้บ่าวคนนั้นไป พอท้าวหาญจับแขนผู้บ่าวคนนั้น กะเหมิดสติไป ฮู้โตอีกทีหนึ่ง กะอยู่เมืองบาดาลแล้ว

เจ้าเมืองบาดาล กะต้อนรับขับสู่ท้าวหาญอย่างดี ในฐานะที่ได้ช่วยเหลือลูกชายเลาไว้ ข้าวน้ำซ่ามปลากะมีแต่แนวแซบๆ ห้องหับ กะงดงามอย่างคัก นอกจากนั้น ผู้บ่าวนั้น กะพาท้าวหาญไปเที่ยวเบิ่งหม่องนั้นหม่องนี้ ในเมืองบาดาล ท้าวหาญกะเพลิดเพลิน ไปกับการเที่ยวเบิ่งสิ่งแปลกตา ไปๆ มาๆ พักอยู่เมืองบาดาลจนเป็นเวลาเจ็ดมื้อ ท้าวหาญคิดฮอดแม่อย่างคัก กะเลยขอลากลับเมืองมนุษย์ ก่อนกลับ เจ้าเมือง ได้มอบหีบวิเศษให้ท้าวหาญ บอกว่า

“ หีบนี้ เป็นหีบสารพัดนึก ถ้าเจ้าอยากได้อีหยัง ให้คิดถึงสิ่งนั้น เอ่ยชื่อสิ่งของนั้น แล้วกะตบมือทางเทิงป่องนี้ ๓ เทื่อ สิ่งของที่เจ้าต้องการกะสิปรากฏออกมาจากป่องนี้”

จากนั้นกะกำชับว่า

“ ข้อสำคัญให้เจ้าจำไว้ คือ ห้ามเปิดหีบใบนี้ออกเบิ่งเด็ดขาด ”

ท้าวหาญกะรับปาก แล้วกะรับเอาหีบใบนั้นมา จากนั้น กะเดินทางกลับบ้าน โดยมีผู้บ่าวคนนั้นมาส่งจนฮอดริมบึงน้ำหม่องเก่า

ท้าวหาญ เหลียวเบิ่งแถวๆ นั้น มันผัดบ่คุ้นเคย มันผัดบ่คือกับตอนที่เลาย่างเล่น ก่อนสิลงไปเมืองบาดาล ต้นไม้ กะบ่มีคือเก่า แต่ว่าเหลียวเบ่งทางวัด กะยังเห็นเจดีย์วัดอยู่คือเก่า กะคะเนทิศทาง แล้ว กะย่างกลับเฮือนเจ้าของ หาเฮือนกะบ่พ้อ ย่างเลาะหาคนฮู้จัก เพื่อที่สิถาม กะบ่พ้อคนฮู้จักจักคน ท้าวหาญกะเลยย่างเข้าไปในวัด เพื่อที่สิถามหลวงพ่อ

พอไปฮอดวัด หลวงพ่อกะบ่แมนหลวงพ่อผู้เก่า กะเข้าไปถาม คุยกันไปคุยกันมา กะฮู้ว่า เวลาได้ผ่านไป ๗๐๐ ปีแล้ว

ท้าวหาญ กะย่างไปเลาะเบิ่งตามธาตุสำหรับเก็บกระดูก กะเห็นชื่อแม่เจ้าของติดอยู่ กะเข้าไปกราบ แล้วกะฮ้องไห้เสียใจ อย่างแฮง

ชาวบ้านกะถามว่า

“ เจ้า ไปไสมา ”

ท้าวหาญกะบอกว่า

“ ข้อยไปเที่ยวเมืองบาดาลมา อยู่เมืองบาดาลเจ็ดมื้อ ”

ชาวบ้านกะบ่เชื่อ หาว่าท้าวหาญตั๋ว ท้าวหาญกะเลย เอาหีบวิเศษออกมาแสดง บอกว่าหีบนี้ ได้มาจากเมืองบาดาล ถ้าหมู่เจ้าบ่เชื่อ สิแสดงให้เบิ่ง... ว่าแล้ว ท้าวหาญ กะขอให้สิ่งของต่างๆ ออกมาจากหีบใบนั้น จนชาวบ้านเชื่อ

ข่าวที่ว่า ท้าวหาญสามารถเสกสิ่งของออกจากหีบได้นั้น กะแพร่สะพัดไปอย่างเร็ว จนไปถึงหูท่านเจ้าเมือง... เจ้าเมืองคึดอยากได้หีบวิเศษมาเป็นของเจ้าของ กะเลยให้คนพาท้าวหาญมาเข้าเฝ้า เพื่อสิบังคับขอเอาหีบวิเศษ

ท้าวหาญถือหีบวิเศษมาเข้าเฝ้า แล้วกะแสดงให้เจ้าเมืองเบิ่ง เจ้าเมืองกะเลย ขอหีบใบนั้น ท้าวหาญบ่ให้ เจ้าเมืองกะให้ทหารจับท้าวหาญไว้ แล้วกะชิงเอาหีบมา

ด้วยความอยากฮู้ ว่ามีอีหยังเซี่ยงไว้ทางในหรือบ่ เจ้าเมืองกะสิเปิดหีบออกเบิ่ง.... ท้าวหาญคิดถึงคำห้ามของเจ้าเมืองบาดาล กะพยายามฮ้องทัดทานไว้บ่ให้เปิด แต่เจ้าเมืองกะบ่ยอม สิเปิดเบิ่งให้ได้

พอหีบถืกเปิดออก หมอกควันสีขาว กะลอยกระจายออกจากหีบ ทุ่ย... เจ้าเมืองกะสลบ แล้วร่างของเจ้าเมือง กะค่อยๆ กลายเป็นเต่าโตหนึ่ง คลานก่อมก้อย ก่อมก้อยไป เป็นตาหลูโตน

ทหารเห็น กะตกใจ เลยปล่อยท้าวหาญ.... จากนั้น กะพากันตั้งท้าวหาญให้เป็นเจ้าเมืองแทน

ท้าวหาญหลูโตนเจ้าเมือง กะเอาเจ้าเมืองที่เป็นเต่า ไปปล่อยลงในบึงน้ำ กำหนดเขตบึงนั้นเป็นเขตอภัยทาน แล้วกะเอาอาหารไปให้เต่าทุกมื้อ.... 

จบจ้อย