ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 25 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
ชาตาคาดแห้งฝนตกรินกะบ่ชุ่ม ชาตาคาดแล้งแสนสิท่วมกะไหง่ผง แปลว่า คราวมันจะแห้ง ฝนตกโปรยปราย ก็ไม่ชุ่มฉ่ำ มันจะแล้ง ฝนตกหนัก ดินก็แห้งเป็นผุยผง หมายถึง บ้านเมืองที่มีคนทุจริตโกงกินภาษี ประชาชนย่อมเดือดร้อน บ้านเมืองย่อมไม่เจริญ

นิทานพื้นบ้านอีสาน  

นิทานก้อมชุดเป็นตาสิฮาก... กินน้ำท่งนา (นิทานพื้นบ้าน---อีสานจุฬาฯ)
เรื่องเป็นตาสิฮาก

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
กินน้ำท่งนา


บ่าวแต้ คนบ้านดอนหนอง เลาเอาควายไปเลี้ยง อยู่หัวนา

ช่วงนั้น ข้าวกะออกฮวงแล้ว กำลังเป็นข้าวเม่า ว่านเถาะไป๋

บ่าวแต้ กับหมู่พวก กะพากันไปเลี้ยงควาย ตามปกตินั่นล่ะ ช่วงนี้ ย่อนว่าน้ำนำไฮ่นา กะมีหลาย หากินได้ง่าย บ่คือหน้าฮ้อน บ่าวแต้ กะเลยบ่ได้ห่อน้ำไปนำ (หมายถึงว่า บ่ได้เอากระบอกน้ำ.. บั้งทิง ไปนำ..นั่นหนา)

ตามปกติแล้ว คันหิวน้ำ กะย่างไปหาเบิ่ง นาไฮ่ได๋ น้ำใสดี เป็นตากินแซบ กะไปก้มดูดกิน นำไฮ่นาไฮ่นั่นล่ะ เพราะว่าสมัยแต่กี้ ยังบ่นิยมใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ น้ำนำนา กะเลยถือได้ว่า บ่มีพิษภัยจากสารเคมี... (คันแมนซุมื้อนี้ บ่กล้ากินเดิ้ก มีแต่ปุ๋ย มีแต่ยาฆ่าแมลง..)

เอ้า...แวเข้ามาหาเรื่องบ่าวแต้

บ่าวแต้เลี้ยงควายไป เลี้ยงควายมา จนตาเว็นขึ้นกายเคิงฟ้า ได้เวลาบ่ายๆ เด้ บ่าวแต้ เลาหิวน้ำ กะเลยย่างไปไฮ่นาที่เคยกินน้ำประจำ

**************

พอดีว่า มื้อเซ้านี้ พ่อใหญ่กา เลามานา เลาะย่างหา เบิ่งข้าวกล้า ตามไฮ่นา พะนะว่า ....พ่อใหญ่กา ย่างเลาะไป ย่างเลาะมา ย่างเลาะมาเลาะไป เลาผัดปวดขี้ ปวดขี้ กะเลยหาหม่องเหมาะเจาะ เฉพาะโต สำหรับนั่งนี้ แซบๆ

กะพอดีอีกนั่นล่ะ อยู่ไฮ่นาเลา มีหัวตอ ตั้งค่อม่อ อยู่เลาะๆ คันแทนา กะยังว้า กะยังว่า...

กะพอดีอีกนั่นล่ะ ไฮ่นาไฮ่นี้ หัวตอหม่องนี้ เป็นหม่องที่บ่าวแต้ มักสิมากินน้ำ...

พอใหญ่กา เลาคึดว่า

“ ขี้ใส่ไฮ่นา ให้มันเป็นปุ๋ย ก่อน น๊า..”

ว่าแล้วได้ กะย่ายย่างไปสา.. ว่าแล้วได้ กะย่ายย่างไปสา เลาะไปนำคันแทนา สิไปขี้บ่รอซ้า...

เลากะย่างไป นั่งงอยหัวตอ ขี้ จ๋อม จ๋อม ลงน้ำ สุดเรียบร้อย กะล้างดาก อยู่ไฮ่นานั่นล่ะ...

****************

บ่าวแต้ กะย่างมา ฮอดไฮ่นาไฮ่นั่น กะค่อยๆ ย่องลงน้ำ ...ย่านน้ำมันขุ่นนั่นหนา... ย่างไปฮอดหม่องเหมาะเจาะ กะก้มลง เป่าขี้หลักเยี่ย ที่ลอยอยู่ ให้กระจายหนี ออกไปไกลๆ แล้วกะก้มเอาปากดูดกินน้ำ

จู่ด จู่ด...

กินจนอิ่มแป้แล้ จากนั้น กะเอามือ วักน้ำขึ้นมาล้างหน้า ล้างตา

น้ำมันกระเพื่อมเนาะ... ขี้พ่อใหญ่กา ที่ถืกลมพัดลอยมานำน้ำ มาคา อยู่กอข้าว กะแตกโตออก ลอยกระจัดกระจาย ออกจากกอข้าว มาวนอยู่ต่อหน้าต่อตาของบ่าวแต้ เฮ็ดเหลืองอุ่ยฮุ่ย ....

บ่าวแต้ เหลียวเห็นขี้ ลอยอยู่ต่อหน้าต่อตา....

น้ำขี้พ่อใหญ่กา

อัวะ...เอียะ....

น้ำกะกินเข้าไปแล้ว กินจนอิ่มซั่มแหม บ่าวแต้กะดายน้อ....

ได้เค้าเรื่องมาจาก...ทวิช

  หน้าก่อน หน้าถัดไป

 
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... นิทานพื้นบ้านอีสาน