ผญา คติสอนใจประจำวันที่ 25 เมษายน 2568:: อ่านผญา 
อย่าได้ติโทษท้วงปวงหมู่หมูหมา มันบ่เห็นแนวกินบ่แล่นวนเวียนอ้อม แปลว่า อย่าได้ป้ายความผิดให้หมูหมา หากมันไม่เห็นของกิน คงไม่วิ่งรุมล้อม หมายถึง ก่อนจะตำหนิ หรือให้ความผิดผู้อื่น ควรหันดูความผิดของตนก่อน

นิทานพื้นบ้านอีสาน  

นิทานก้อมชุดเป็นตาสิฮาก... พ่อใหญ่ลูกินหม่ำ (นิทานพื้นบ้าน---อีสานจุฬาฯ)
เรื่องเป็นตาสิฮาก

  หน้าก่อน หน้าถัดไป
พ่อใหญ่ลูกินหม่ำ


อยู่บ้านดอนหนอง มีพ่อใหญ่อั่นนึง เลาชื่อว่า พ่อใหญ่ลู เด้อ

พ่อใหญ่ลู เลาหน้าตาคือคู เลาบ่ได้เป็นคู เลามักอยู่กับคู มักสิไปเลี้ยงคู ย่างเล่นนำคู....

คูหยัง?...

คูต้วย ....นั่นหนา..

มื้อนึง อยู่บ้านหัวโนน มีงานบุญเอาเสาลงหลุม โอ๊ะ..บ่แมน... มีงานแต่งงาน.... พ่อใหญ่ลู เลากะไปซ่อยงาน ไปผูกแขนเจ้าบ่าวเจ้าสาว นำล่ะหวา

ซ่อยงานแต่เซ้าฮอดค่ำ ออกค่าผูกแขนสิบบาท ตะลอดจนดากขาด กินเหมิดมื้อ เหมิดเว็น กินเหล้า กินกับแกล้ม แต่เซ้าฮอดค่ำ จนเมาแป๋

คนเมาเนาะ มันกะวินหัว สิฮาก ซั่นตี้ล่ะ คันสิฮากใส่บ้านขาเจ้า มันกะบ่ดีเนาะ พ่อใหญ่ลู เลากะอยากอายเป็นอยู่เด้ เลากะเอาถงพลาสติกมาฮากใส่

ฮากแล้วแล้ว กะกำปากถงไว้ ถือหิ้วอ้อนต้อน อ้อนต้อน พอสิฮากอีก กะฮากใส่ถงนั่นล่ะ แล้วกะถือหิ้วอ้อนต้อน อ้อนต้อน คือเก่า (ถือไว้ ปานห่อยาสูบ เด้เดียวหนิ พ่อใหญ่อั่นนี้กะดาย)

กะย่อนว่า เลาบ่ค่อยกินข้าว กินแต่กับ กินแต่ซิ้น เด้ ฮากเลากะเลยบ่ค่อยมีข้าว ส่วนใหญ่ กะสิเป็นซิ้นที่เลาหย่ำแล้วนั่นล่ะ ละเอียดแหน่ บ่ละเอียดแหน่ ผสมปนเปกันไปเนาะ ฮากพ่อใหญ่ลูกะดาย

เลากินลาบงัว ก้อยงัว นำเนาะ ฮากเลากะเลยมีสีออกแดงๆ มีข้าวคั่ว นัยหมากพริก ของหอมพร้อม พุ่นล่ะแหม

(ฮ่วย... ปะสาฮากซือๆ กะอย่าสะเว้าละเอียดหลายถ่อน เว้าละเอียดฮอด มีข้าวคั่ว นัยหมากพริก.. เป็นจั่งซั่น จั่งซี้...ฮู้ย ..ขี้เดียด...แต่ว่า มีกลิ่นใบบักกรูด นำบ่ล่ะ??)

?????????????

พอค่ำแล้ว ได้เวลากลับเมือบ้านเลาเด้ เลากะย่างเมือบ้าน พร้อมทั้งหิ้วถงฮากเลา ติดมือไปนำ อ้อนต้อน อ้อนต้อน เผื่อสิฮากใส่อีกนั่นล่ะ

ย่างเซซ้าย เซขวา เป๋ไป เป๋มา ฮ้ายก่อกะปูย่างเอาโลด เด้ เดียวหนิ

ซัวสิฮอดเฮือน กะมืดพอแฮงแล้ว

พอฮอดเฮือนเลาแล้ว คนเมาอย่างคักเนาะ สิเฮ็ดหยังได้ นอกจากนอน เลากะเอาถงฮาก วางถิ่มไว้เลาะหัวคันได แล้วกะนอนหลับไหล (พื้นเฮือนเลามันซันบ้อ จั่งไหล..... บ่แมนจั่งซ้าน..) กรนโต๊ดๆ จนฮอดเซ้ากั๊ก.....

ฝ่ายเมียพ่อใหญ่ลู มาเห็นถงฮาก กะเข้าใจว่า พ่อใหญ่ลูเอาหม่ำ จากเฮือนงานมาฝาก กะจ่มในใจว่า

“ เฒ่าอั่นนี้ ซางเมาคักเมาแน่ เอาถงหม่ำถิ่มไว้ทั่วทีบ ซางบ่ย่านหมาแมว มาเอาไปกินเนาะ”

แล้วกะเอาเชือกมัดปากถง เอาไปเก็บไว้ในครัว อย่างดี...

พ่อใหญ่ลู พอตื่นเซ้ามา ส่วงเหล้าแล้ว กะหิวข้าว ให้เมียหาพาข้าวมาให้ เมียกะเลยเอาหม่ำถงนั่นล่ะ มาเทใส่ถ้วย ยกพาข้าวมาให้พ่อใหญ่ลู พร้อมทั้งข้าวเหนียวฮ้อนๆ บักพริกหน่วย หัวกะเทียม นำเด้ (คันแมนหม่ำอีหลี ... เว้ามากะเป็นตาแซบเนาะ..... น้ำลายไหล..... คอแข็ง??..)

ฮากพ่อใหญ่ลู อยู่ในถงจนฮอดเซ้า มีข้าวปนนำ กะคือสิมีรสชาติส้มๆ คือหม่ำเติบอยู่ เด้ล่ะเนาะ (ผู้เว้าบ่ได้ซิมเองเด้อ... คิดว่า เด้อ คิดว่า..)

พ่อใหญ่ลู กะจัดการเปิบซะอย่างแซบนัว ปั้นข้าวคำบักใหญ่ โป้แนบหม่ำ ยัดเข้าปากบ่าม แล้วกะกัดบักพริกหน่วยกั๊บ หย่ำ ก้วมๆ เผ็ดๆ เหงื่อแตกหย๊าบๆ ….

อิ่มแล้ว ยกแขนขึ้น ปาดเหงื่อหน้าผาก เว้าว่า

“ โฮ้..เผ็ดๆ ....หม่ำนี่กะแซบเติบยุเนาะ ขนาดยังบ่ทันเป็นดีเด้หนิ คันจ่งไว้อีกจักมื้อ ให้มันเป็นเป็นก่อนี้ คือสิแซบดีคักว้า..... เอามาแต่ไสล่ะยาย หม่ำนี่”

“ เอ้า เฒ่าอั่นนี้ จะของเป็นคนเอามาแท้ๆ ซางมาถามไปทั่วไปทีบ... เจ้าเมาคักปานนั้นบ้อ กะ หม่ำถงที่เจ้าเอามามื้อวาน แล้วกะเอาวางไว้ เลาะหัวคันได นั่นเด้”

“ ถงหม่ำบ้านเจ้าติ.... มัน ถงฮากข้อย ตั้วนั่น”

อั๊วะ...อั๊วะ....

จ่งไว้อีกจักมื้อ สิแซบกว่านี้ พะนะ พ่อใหญ่ลูว่า

มีไผอยากกินหม่ำ นำพ่อใหญ่ลูบ่น้อ ผู้ฟังกะดาย.....

ผู้ได๋อยากกินยกมือขึ้น...... ผู้เว้าบ่คึดอยากเด้อ.....

  หน้าก่อน หน้าถัดไป

 
Creative Commons License

ชมรมอีสานจุฬาฯ... นิทานพื้นบ้านอีสาน